LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v.

6) 1
 ርዕስ

‫الر ِحي ِْم‬

َّ ‫الر ْح َم ِن‬
َّ ِ‫ِب ْس ِم هللا‬
መዲናህ መፅሐፍ አንድ ኖት ቁጥር .6
1 የንግግር ክፍሎች ِ ََ‫مز َةَُال‬
9 َِ‫ع‬ َ ‫َو َه‬
َ ‫ص ِل‬ َ ُ‫مزة‬
َ ‫َالو‬ َ ‫َه‬ 17. አንፃራዊ ተውላጠ ስም
2 አረበኛ ፊደሎች (َ‫ص ْو ُل‬
ُ ‫س ُمَال َم ْو‬
ْ ‫)ا ِال‬
10 መስተዋድድ َ‫رف‬ ُ ‫( َح‬
3 አናባቢ ቃላት 18. አላፊ ግስ (‫اضي‬ ِ ‫)ال ِف ْع ُلَال َم‬
)َ‫جرور‬
ُ ‫َجرَ)َ&َ( َم‬
4 ማዕሪፋህ እና ነኪራህ 19. ተቀጥያ ተውላጠ ስም (َ‫ض ِميْر‬ َ
5 ይህ(‫ ) َه َذا‬vs. ያ )ََ‫( َذ ِلك‬ 11 ገለልተኛ ተውላጠ ስም َ‫) ُمت َّ ِصل‬
6 ፀሐያዊ እና ጨረቃዊ (َ‫ض ِميرَ ُمنفَ ِصل‬
َ ) 20 . َ‫َو ُمبتَدَأَ َُم ََؤ َّخر‬ َ ‫َخبَرَ ُمََدَّم‬
ቃላት (ቀዳማይ ዜና እና ዳህራይ ርዕስ )
12 َِِ ‫ضافَ ِإلََي‬
َ ‫َو ُم‬ َ ‫ُم‬
َ ‫ضاف‬
7 የስሞች መጨረሻ 21. ብዙ ቁጥር (َِ‫) َج ْم‬
(ንብረትና ባለ ንብረት)
8 ስማዊ አረፍተነገር 22. ቁጥር (َ‫)أَعدَاد‬
13 ፆታ 23. ዲፕቶት (َ‫رف‬ ِ ‫ص‬ َّ ‫َُم َنَال‬ِ ‫)ال َممنُوع‬
14 ምትክ (َ‫)بَدَل‬ 24. የኸበር አይነቶች (َ‫بر‬ َ َ ‫)أ‬
ِ ‫نواعَُال َخ‬

15 ተውሳከ ግስ (َ‫) َظ ْرف‬

16 +ገላጭ (َ‫)نَعت‬

2
 መዲናህ መፅሐፍ አንድ ኖት ቁጥር 6

ፀሐፊ ፡- ዛሒድ ነኢም

ትርጉም ፡- ቃልአሚን ፀጋዬ
ክፍል 1
በባለቤቱ ፍቃድ ተተርጉሟል

2009 E.C

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 3

 የንግግር ክፍሎች

አማርኛ አረበኛ
ስም
ተውላጠ ስም
ቅፅል ስም ٌ‫اِ ْسم‬
ተውሳከ ግስ
ቃል አጋኖ
ግስ ግስ ٌ‫فِ ْعل‬
አጣማሪ
ሐርፍ ٌ‫َح ْرف‬
መስተዋድድ

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 4

 ፊደሎች

 አረበኛ 29 ፊደሎች አሉት

 28 ንቱ ተነባቢ ድምፅ አላቸው
 አሊፍ 2 ሚና አላት
 ِ
ተነባቢን ድምፅ ማራዘም, ምሳሌ ٌ‫ك َتاب‬
 የሐምዛ ተሸካሚ መሆን ٌ‫( َه ْم َزة‬hamza), ምሳሌ ٌ‫اَب‬

‫ر‬ ‫ذ‬ ‫د‬ ‫خ‬ ‫ح‬ ‫ج‬ ‫ث‬ ‫ت‬ ‫ب‬ ‫ا‬
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1

‫ف‬ ‫غ‬ ‫ع‬ ‫ظ‬ ‫ط‬ ‫ض‬ ‫ص‬ ‫ش‬ ‫س‬ ‫ز‬
20 19 18 17 16 15 14 13 12 11

‫ء‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ل‬ ‫ك‬ ‫ق‬

29 28 27 26 25 24 23 22 21

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 5

 አረበኛ አናባቢዎች

ስም ምልክት ድምፅ ምሳሌ

ደማህ (ٌ‫ض َّمة‬
َ ) ‫ــُـ‬ “ኡ ” ٌ‫ٌُم َه ْن ِدس‬
ٌ‫ٌُم ٌَه ْن ِدس‬
አረበኛ 3 አጭር አናባቢዎች
አሉት َ ‫) َف ْت‬
ፈትሐ (ٌ‫حة‬ ‫ـ َــ‬ “አ ”

ከስራህ (ٌ‫َس َرة‬

ْ ‫)ك‬ ‫ــِـ‬ “ኢ” ٌ‫ُم َهٌْن ٌِدس‬

ረጃጅም አናባቢዎች ድምፅ ምሳሌ

‫ و‬ደማህን ለማራዘም (ٌ‫) َض َّمة‬ “ኡ -” ٌ ‫َم ٌْف ُتـٌو‬
‫ح‬
ረጃጅም አናባቢዎች
ምስረታ ‫ ا‬ፈትሐን ለማራዘም (ٌ‫) َف ْت َحة‬ “አ -” ٌ‫َبـاب‬
‫ ي‬ከስራህን ለማዘም (ٌ‫)ك َْس َرة‬ “ኢ-” ٌ‫ٌَق ِميص‬

ስም ምልክት ምሳሌ
የአናባቢ አለመኖር በሱኩን
ُ ‫) ُس‬
ይገለፃል (ٌ‫ك ْون‬ ُ ‫) ُس‬
ሱኩን (ٌ‫كون‬ ‫ـ ْــ‬ ٌ‫ٌَم ٌْك ُسور‬

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 6

 የተለዩ )ٌ‫ ( َم ْع ِرفَة‬እና ያልተለዩٌ)ٌ‫(نَ ِك َرة‬

 ልክ እንደ ኢንግሊዝ ሁሉ አረበኛ ስሞች የተለዩ )ٌ‫ ( َم ْع ِر َفة‬እና ያልተለዩٌ)ٌ‫ (نَ ِك َرة‬ተብለው
በሁለት ይከፈላሉ
 ያልተለዩ ስሞችየመጨረሻ ፊደላቸው ላይ ተንዊን ( ‫ )تَ ْن ِويْن‬ይኖራቸዋል
ለምሳሌ ٌ‫ ِكتَاب‬፣ - ٌ‫ُك ْر ِسي‬
 የተለዩ ስሞች ግን ፊታቸው ላይ አል ٌ‫ اَ ْل‬የተሰጨው ቅጥያ ይዘው ይታያሉ፡፡ የአል መረጋገጥ
ከተንዊን መሻር ጋር ነው
ለምሳሌ
ٌُ َ‫ْل ِكت‬
‫اب‬
ٌ‫اَ ْل ُك ْر ِسي‬
 አል ٌٌ‫ اَ ْل‬እና ተንዊን ٌ‫ َت ْن ِو ْين‬አብረው መገኘት አይችሉም፡፡ ለምሳሌ አል ኪታቡንٌٌٌٌٌ‫اَ ْل ِك َتاب‬ብሎ
መፃፍ ስህተት ይሆናል፡፡
 እንደ ٌ‫ٌ َخالِد‬,ٌ‫ح َّمد‬
َ ‫ ُم‬ያሉ መደበኛ- ስሞች መጨረሻቸው ተንዊን ‫ َت ْن ِو ْين‬ቢሆኑም የተለዩ ሆነው
ይወሰዳሉ

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 7

 ይህ (‫ ) َه َذا‬vs. ያ (ٌَ‫) َذلِك‬

 አመላካች ተውላጠ ስም (ٌ‫)اِ ْس ُمٌا ْل ِاشَ ا َر ِة‬

ٌِ ‫اِ ْس ُمٌا ْل ِاشَ ا َر ِةٌلِ ْل َق ِر ْي‬
 ‫ َه َذا‬: ‫ب‬
 ٌَ‫ ذَلِك‬: ‫اِ ْس ُمٌا ْل ِاشَ ا َر ِةٌلِ ْل َب ِع ْي ٌِد‬ ያ በር ነው (ٌ‫َباب‬ ٌَ‫)ذَلِك‬
 ልክ እንደሌሎች ተውላጠስሞች ሁሉ እነዚህም የተለዩ(definite) ስሞች
ናቸው
 ከፆታ አኳያ ተባእትን ያመላክታሉ፡፡
 የአንሰታይ አመላካችነት ሚና የተጎናፀፉ ግልባጭ አላቸው፡፡ በኋላ
እናያቸዋለን፡፡
 ‫ َه َذا‬እና ٌَ‫ ذَلِك‬የሚነበቡት በ ‫ َهاذَا‬እና ٌَ‫ ذَالِك‬ሲሆን ሚፃፉት ያለ አሊፍ ነው

ይህ መፅሐፍ ነው (ٌ‫ِك َتاب‬ ‫) َه َذا‬

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 8
 ‫َما‬
ምን ( ) vs. ማን ( ٌ‫) َم ْن‬

‫َما‬ ٌ‫َم ْن‬

ትርጉም “ምን” “ማን”
ሚና ጥቅም ላይ ሚውለው በ በአቂልٌ.)ٌ‫ ( َعا ِقل‬ምድብ ስር
(ٌ‫) َغ ْي ُرٌ َعاقِل‬, ላይ ሲሆን ለሚታወቁ ነገሮች ጥቅም ላይ
ህይወት አልባ ለሆኑ ነገሮች ፣ ይውላል፡፡ ሰዎች ፣ ጂኖች እና
እንስሳትና እፅዋትን መጥቀስ መላኢካዎችን በምሳሌነት መጥቀስ
ይቻላል፡፡ ይቻላል፡፡

ምሳሌ ይህ ምንድ ነው ? (‫) َماٌ َه َذا‬ ይህ ማን ነው? (‫) َم ْنٌ َه َذا‬

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 9

 የጥያቄና መልስ ሐርፎች

 ይህ ቤት ነው (ٌ‫) َه َذاٌ َب ْيت‬

 ይህ ቤት ነውን? (‫)اَ َه َذاٌ َب ْيت؟‬
 ከንግግሩ በፊት ٌَ‫ ا‬ንግግሩን ወደ ጥያቄ ይቀይረዋል፡፡
ِ ‫ َح ْر ُف‬ተብሎ ይታወቃል፡፡
 በዚህ አውድ َ‫ ٌا‬-‫ٌالا ْس ِت ْف َهام‬

ٌِ ‫ٌالج َو‬
 ‫ لا‬እና ‫ َن َع ٌْم‬- ‫اب‬ َ ‫ ُح ُر ْو ُف‬ተብለው ይታወቃሉ፡፡

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 10

 የፀሐይና ጨረቃ ፊደሎች (1 of 2)

28 ተነባቢ ድምፆች
14 14
ልዩነታቸው አል የተሰኘው ‫( الـ‬the definite article)
ቅድመ ቅጥያ መጨመሩን ተከትሎ በሚከሰተው ድምፅ
አወጣጥ ላይ ነው፡፡

ፀሓያዊ ቃላት ጨረቃዊ ቃላት

ٌ‫ال ُح ُر ْو ُفٌالشَّ ْم ِس َّي ُة‬ ٌ‫ال ُح ُر ْو ُفٌال َق َم ِريَّ ُة‬
ٌُ
ُ ‫الشٌَّ ْم‬ ٌ‫ال ٌَق َم ُر‬
‫ ش‬ከፀሐያዊ ቃላት ውስጥ ምሳሌ ሆኖ ይቀርባል ‫ ق‬ከጨረቃዊ ቃላት ውስጥ ምሳሌ ሆኖ ይቀርባል
‫ ل‬የተሰኘው ፊደል አይነበብም፡፡ ስለዚህ ትክክለኛው ንብብ ‫ ل‬የተሰኘው ፊደል ይነበባል፡፡ ሲነበብ አል-ቀመሩ የሚል
አሽ-ሸምሱ እንጂ አል- ሸምሱ አይደለም ይሆናል

ሸዳህ ጥቅም ላይ ይውላል፡፡ ሸዳህ ጥቅም ላይ አይውልም

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 11

 ‫)‪የፀሐይና ጨረቃ ፊደሎች (2 of 2‬‬

‫ٌُ‬
‫الشَّ ْم ُ‬ ‫ش‬ ‫ت ال َّت ِ‬
‫اج ُرٌ‬ ‫ف ال َف ُمٌ‬ ‫اٌ الاَ ُبٌ‬
‫الص ْدٌُر‬ ‫َّ‬ ‫ص‬ ‫ث الثَّ ْو ٌُ‬
‫ب‬ ‫ق ال َق َمٌُر‬ ‫ب ال َب ٌُ‬
‫اب‬
‫الض ْي ٌُ‬
‫ف‬ ‫َّ‬ ‫ض‬ ‫د ال ِّد ْيكٌُ‬ ‫ك ال َك ْل ٌُ‬
‫ب‬ ‫الج َّنٌُة‬‫َ‬ ‫ج‬
‫ال َّطالِ ٌُ‬
‫ب‬ ‫ط‬ ‫ذ ال َّذ َه ٌُ‬
‫ب‬ ‫م ال َم ُاءٌ‬ ‫الح َماٌُر‬ ‫ِ‬ ‫ح‬
‫ظ ال َّظ ْهٌُر‬ ‫ر ال َّر ُج ٌُل‬ ‫و ال َو َل ٌُد‬ ‫الخ ْبٌُز‬‫ُ‬ ‫خ‬
‫ل اللَّ ْح ٌُم‬ ‫ز ال َّز ْه َرٌُة‬ ‫اله َو ٌُاء‬ ‫َ‬ ‫ه‬ ‫ع ال َع ْي ٌُن‬
‫ن ال َّن ْج ٌُم‬ ‫الس َمكٌُ‬ ‫س َّ‬ ‫ي ال َي ٌُد‬ ‫غ ال َغدَاٌُء‬

‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪12‬‬

 የቃላት መጨረሻ

 አረበኛ ስሞች ተቆራኝተው ጥቅም ላይ ከመዋላቸው አንፃር የመጨረሻ ፊደላቸው ላይ የማርሽ ለውጥ
ያካሂዳሉ፡፡

ኢንግሊሽ አረበኛ የመጨረሻ በአረፍተ - ነገር ውስጥ ምሳሌ

ስም ፊደል ያላቸው ሚና
አናባቢ
ምልክት
Nominative ٌ ُ‫َم ْرٌف‬
‫وع‬ ደማህ ርዕስ ٌ‫ٌباب‬,ٌ‫ٌمحمٌد‬,ٌ‫ كتاب‬,‫ب‬ ٌُ ‫الكتا‬
Accusative ٌ‫صوب‬ ٌُ ‫َم ْن‬ ፈትሐህ የግሱ ኦብጀክት ٌ‫ بابا‬,‫ٌمحمٌدا‬,ٌ‫ٌكتابا‬,‫ب‬
ٌَ ‫الكتا‬
Genitive ٌ‫َم ْج ُرٌور‬ ከስራህ የነገሩ ባለንብረት ከሆነ ٌ‫ باب‬,ٌ‫ٌمحمٌد‬,ٌ‫ٌكتاب‬,‫ب‬ ٌِ ‫الكتا‬
ወይም የመስተዋድድ
እንዲሁም የተውሳከ ግስ
ተቀጥያ ከሆነ

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 13

 ስማዊ አረፍተ-ነገር (‫ٌالا ْس ِم َّيٌُة‬
ِ ‫)اَ ْل ُج ْم َل ُة‬

 አረፍተ ነገሩ በስም ሚጀምር ሲሆን

 ርእስ (ٌ‫ ) ُم ْب َتدَا‬እንዲሁም ዜና (ٌ‫ ) َخ َبر‬አለው
 ርእሱ ሁልጊዜ መርፉእ ነው፡፡ ዜናው አንድ ቃል ከሆን ሁልጊዜ መርፉእ ነው፡፡ (ٌ‫) َم ْرفُ ْوع‬
 ርእሱ አብዛኛውን ጊዜ ተለይቶ የታወቀ ነው (ٌ‫) َم ْع ِرفَة‬
 ِ ‫) َن‬
ዚናው አብዛኛውን ጊዜ ያልተለየ(ነኪራህ) ነው፡፡ (ٌ‫ك َرة‬

ٌ‫ٌٌج ِد ْيد‬ ُ ‫اَ ْل ِك َت‬

ٌَ ‫اب‬
‫ َخ َبٌر‬ ‫ ُم ْبٌَتدٌَا‬
ٌ‫ َم ْرٌفُ ْوع‬ ٌ‫اَ ْل َق َل ُمٌٌٌ َم ٌْك ُس ْور‬ ٌ‫ َم ْرٌفُ ْوع‬
ٌ‫ َن ِكٌَرة‬ ٌ‫ َم ْعٌ ِر َفة‬
ٌ‫َه َذاٌٌٌٌ َب ْيت‬

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 14

 ٌِ ‫) َه ْم َزةٌُا ْل َو ْص‬
(‫ل‬

 (በመለያ ቅጥያው )ٌ‫ الـ‬ላይ ያለው ‫ ا‬አሊፍ ٌ‫ َه ْم َزةٌُا ْل َو ْص ِل‬ተብሎ ይታወቃል

 በሌላ ቃል ከተቀደመ አይነበብም
ٌُ ‫ اَ ْل َب ْي‬የሚለው ቃል አል በይቱ ተብሎ ሲነበብ and ‫ت‬
ለምሳሌ ., ‫ت‬ ٌُ ‫ َوا ْل َب ْي‬ይህ ግን ወ አል በይቱ ሳይሆን ወል በይቱ ተብሎ
ይነበባል፡፡
(‫ ) ال‬ባልያዙ ቃላት ላይም ٌِ‫ َه ْم َزةٌُا ْل َو ْصل‬ይገኛል, ለምሳሌ ٌ‫َو ْصل‬
 ‫( اِ ْس ٌم‬ስም ) – ‫بِ ْس ِمٌاللٌَِّه‬ (Joining, uniting,
 ٌ‫( اِ ْبن‬ልጅ) – ‫ِع ْي َسىٌا ْب ُنٌ َم ِر َي ٌَم‬ attaching)
 ٌ‫ َه ْم َزةٌُا ْل َو ْص ِل‬, ለመለየት ሶስት ምልክቶችን ተመልከት
 አሊፍ ላይ ያለው ምልክት ይህ ሲሆን
 አሊፍ ላይ ይህም ይህም ٌ‫ ء‬ምልክት ከሌለ
 በፅሁፉ ላይ የተሻረበት አግባብ ሲኖር, ለምሳሌ ٌ‫بِ ْس ِمٌاللَّ ِه‬
 ያ ቃል ፀሐያዊ ከሆና በሌላ ቃል ተቀድሞ ከመጣ አል ‫ الـ‬በሚለው ቅጥያ ላይ ያለው ٌ‫ ا‬እና ٌ‫ل‬
አይነበብም፡፡ለምሳሌ .‫ج ٌُم‬
ْ َّ‫ ٌَوالن‬ይህ ሚነበበው ወን-ነጅሙ ተብሎ እንጂ ወ-አል - ነጀሙ ወይም ወል ነጅሙ
ተብሎ አይሆንም

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 15

 ٌ‫َه ْم َزةٌُا ْل َق ْط ِع‬

ْ ‫ َه ْم َزةٌُا ْل َو‬በተቃራኒ,
 ከ ٌِ‫صل‬ ٌ‫ َه ْم َزةٌُا ْل َق ْط ِع‬ሁልጊዜም ይነበባል , በአረፍተ- ነገር ውስጥ የሚኖረው ሚና
ከመነበብ አያግደውም፡፡
 ‫ َه ْم َزةٌُا ْل َق ْط ٌِع‬ይህ ምልክትን ይዞ ይታያል ‫ء‬ ወይ ከአሊፍ አናት ላይ አሊያ በአሊፍ እግር ስር

 ‫أ‬
 ‫إ‬
‫َق ْط ٌع‬
 ለምሳሌ :
 ‫قُ ْلٌ ُه َوٌاللَّ ُهٌ َا َحدٌ – َا َح ٌد‬
(Cutting,
 ‫ –اٌِْذ‬...ٌ‫َو اِ ْذٌقَالَ ٌ َربُّ َك‬ Discontinuing,
Separating)

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 16

 ‫)ال ُح ُر ْو ُفٌالشَّ ْم ِس َّي ُةٌ َوال َق َم ِريٌَُّة‪َ ٌ,‬ه ْم َزةٌُا ْل َو ٌْ‬
‫ص ٌِل‪َ ٌ,‬ه ْم َزةٌُا ْل َق ْط ٌِ‬
‫ع( ‪ከቁርአን ምሳሌ‬‬

‫فٌالشَّ ْم ِس َّيـٌُة( ‪በሱረቱል ፋቲሃ ውስጥ‬‬

‫َه ْم َزةٌُا ْل َو ْص ٌِل ‪) እንዲሁም‬ال ُح ُر ْو ُفٌال َق َم ِريَّـٌُة( ‪), የጨረቃዊ‬ال ُح ُر ْو ُ‬
‫‪َ ያካተተ ምሳሌ‬ه ْم َزةٌُا ْل َق ْط ٌِ‬
‫ع ‪እና‬‬

‫ٌٱَ ْل َح ْمدٌُلِلَّ ِهٌ َر ِّبٌٱ ْل َعا َل ِم ْي َن۝ٌٱل َّر ْح ٌَم ِنٌٱل َّر ِح ْي ِم۝ٌ َمالِ ِكٌ َي ْو ِمٌٱل ٌِّد ْي ِن۝ٌ‬

‫اطٌٱ ْل ُم ْس َت ِق ْي َم۝ ِص َر َ‬
‫اطٌ‬ ‫اِيَّاكَ ٌ َن ْع ُبدٌُ َو اِيَّاكَ ٌ َن ْس َت ِع ْي ُن۝ٌٌٱِ ْه ِد َناٌٱ ِّ‬
‫لص َر َ‬

‫ٱلَّ ِذ َينٌاَ ْن َع ْم َتٌ َع َل ْي ِه ْمٌ َغ ْيرٌِٱ ْل َم ٌْغ ُض ْو ِبٌ َع َل ْي ِه ْمٌ َو َلاٌٱ َّ‬
‫لضالٌِّْي َن۝ٌ‬

‫ف الش ْم ِسيـ ُة‬

‫الح ُر ْو ُ‬
‫ُ‬ ‫الح ُر ْو ُف القم ِرَّـ ُة‬
‫ُ‬ ‫َه ْم َزةٌُاٌْل َو ْص ِلٌ‬ ‫َه ْم َزةٌُاٌْل َق ْط ِعٌ‬

‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪17‬‬

 መስተዋድድ

 ‫ ح ْر ُف ج ٍّر‬ቀጥተኛ ትርጉሙ የስበት- ሐርፍ ነው

 ምሳሌ (ٌ‫ٌجر‬
َ ‫) َح ْر ُف‬:
ٌ‫اَل َبٌْي ُت‬
 ውስጥ – ‫فِي‬ ٌِ ትቀየራለች
ٌ‫ ُت‬ወደ ‫ت‬ በ ‫فِي‬
ምክንያት
 ላይ – ‫َع َلى‬
ٌْ ‫ِم‬
 ከ –‫ن‬ ٌ‫فِيٌال َبٌْي ِت‬
 ወደ – ‫ا ِ َلى‬
 በመስተዋድድ ተቀድሞ የመጣ ስም)ٌ‫( َم ْج ُر ْور‬መጅሩር ነው፡፡
ٌْ ‫اِ ْسمٌ َم‬
ٌ‫ج ُر ْور‬ ٌ‫ٌجر‬
ٌَ ‫َح ْر ُف‬
 ማብቂያው ፊደል በ ከስራህ ነው፡፡ (ٌ‫ج ُر ْور‬
ْ ‫) َم‬
ወይም
ٌِ ‫فِيٌال َب ْي‬
ٌُ ‫اَل َب ْي‬,– ፊል በይቲ - ‫ت‬
 አል በይቱ - ‫ت‬
ٌ‫ج ُر ْور‬
ٌْ ‫َجا ٌّرٌ َوٌ َم‬
 በይቱን- ٌ‫ َب ْيت‬, ፊ በይቲን – ٌ‫فِيٌ َب ْيت‬
ٌِ ‫ ِش ْب ُهٌال ُج ْم َلٌِة( فِيٌال َب ْي‬ሐረግ ) – ይባላል፡፡ አረፍተ ነገር ይመስላል ግን
 ‫ت‬
ሐረግ ነው

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 18

 መስተዋድድና ቁርአናዊ ምሳሌዎች

(59:21) ይህንን ቁርኣን በተራራ ላይ

ባወረድነው ኖሮ …
...ٌ‫ َل ْوٌاَن َز ْل َناٌ َهـٰ َذاٌا ْل ُق ْرا َنٌ ٌَع َلى َج َبل‬On ‫َعٌَلى‬
(96:2) ሰውን ከረጋ ደም በፈጠረው ٌ‫ َخ َل َقٌا ْل ِا َنس َانٌ ِم ٌْن َع َلق‬From ‫ِم ٌْن‬
(26:50) እኛ ወደ ጌታችን ተመላሾች ነን َ ‫ اِنَّاٌا ِ َلى َربِّـــ َناٌ ُمن َق ِلٌُب‬To
ٌ‫ون‬ ‫اِ َلى‬
(97:1) እኛ (ቁርኣኑን) በመወሰኛይቱ
ሌሊት ውስጥ አወረድነው፡፡
‫ اِنَّاٌاَن َز ْل َنا ُهٌفِي َل ْي َلٌِة ا ْل َق ْدٌِر‬In ‫فِي‬
(2:119) ስለ እሳትም ጓዶች አትጠየቅም፡፡ ِ ٌِ ‫ َو َلاٌتُ ْساَلُ ٌ َع ٌْن اَ ْص َح‬concer
‫اب ا ْل َجحي ٌِم‬
About,
ٌ‫َع ْن‬
ning
(2:284) በሰማያት ውስጥና በምድርም
ውስጥ ያለው ሁሉ የአላህ ነው፡፡
ِ ‫اتٌٌَو َماٌفِيٌا ْلاَ ْر‬
ٌ‫ض‬ ِ ‫يٌالس ٌٰم َو‬
َّ ِ ‫اٌف‬‫م‬ َ ٌ ِ
‫ه‬ ‫ـ‬َّ ‫ل‬ ‫ـ‬ِ ‫ل‬ Belong
s to, for
‫لِــ‬
ٌْ ‫ َياٌاَيُّ َهاٌالَّ ِذ َينٌا َم ُنو‬With,
َّ ‫اٌاس َت ِعي ُنواٌبِـ‬
ٌِ‫الصٌْبر‬
(2:153) እናንተ ያመናችሁ ሆይ!

ِ َّ ِ ِ َ
‫بِــ‬
ٌَ ‫ٌالصابر‬
‫ِين‬ َّ ‫الصلاة ٌٌۚا َّنٌاللـ َهٌ َم ٌَع‬ َّ ‫ َو‬in
በመታገስና በሶላት ተረዱ፡፡ አላህ by, at,
(በእርዳታው) ከታጋሾች ጋር ነውና፡፡ .

ተመልከት! መስተዋድዱን ٌ‫رفٌ َج ٍّر‬

ُ ‫ َح‬ተከትሎ ሚመጣው ቃል ٌ‫جرور‬ َ ‫ َك‬በከስራ ነው ሚያበቃው
ُ ‫ َم‬መጅሩር ነው፡፡ የመጨረሻ ፊደሉ ‫سرة‬

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 19

 ‫‪መስተዋድድ ያማከሉ ስማዊ አረፍተ ነገሮች እና ሰዋሰዋዊ ፍተሻ‬‬ ‫َجا ٌّرٌ َوٌ َم ْج ُر ْورٌ‬

‫‪ሙሐመድ መስጊድ ውስጥ ነው‬‬

‫‪መስጊድ‬‬ ‫‪ውስጥ‬‬ ‫‪ሙሐመድ‬‬

‫ال َم ْس ِج ِدٌ‬ ‫فِي‬ ‫ُم َح َّم ٌد‬
‫اِ ْسمٌ َم ْج ُر ْورٌ‬ ‫ٌجرٌ‬
‫َح ْر ُف َ‬ ‫ُم ْب َتدَاٌ‬
‫‪ٌ،‬ش ْب ُهٌال ُج ْم َل ِة‪َ ،‬خ َبرٌ‬
‫َجا ٌّرٌٌَو َم ْج ُر ْور ِ‬

‫‪እሱ ጠረቤዛው ላይ ነው‬‬

‫‪ጠረቤዛ‬‬ ‫‪ላይ‬‬ ‫‪እሱ‬‬
‫َم ْك َت ٌ‬
‫ب‬ ‫َع َلى‬ ‫ُه َوٌ‬
‫اِ ْسمٌ َم ْج ُر ْورٌ‬ ‫ٌجرٌ‬‫َح ْر ُف َ‬ ‫ُم ْب َتدَاٌ‬
‫‪ٌ،‬ش ْب ُهٌال ُج ْم َل ِة‪َ ،‬خ َبرٌ‬
‫َجا ٌّرٌ ٌَو َم ْج ُر ْور ِ‬

‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪20‬‬

 ِ ‫) َض ِم ْيرٌ ُم ْنف‬
ገለልተኛ ተውላጠ ስም (ٌ‫َصل‬

ነጠላ እሱ, It ٌ‫ُه َو‬ ‫ُم ْف َرٌد‬

ተባእታይ ሁለትነት እነሱ (2) ‫ُه َما‬ ‫ُم َثٌَّنى‬ ٌ‫ُم َذكَّر‬
‫ُه ٌْم‬ ٌ‫َج ْمع‬
ٌ‫َغائِب‬
ብዙ እነሱ

‫ِه ٌَي‬ ٌ‫ُم ْف َرد‬

ሶስተኛ መደብ
ነጠላ እሷ, It

አነስታይ ሁለትነት እነሱ (2) ‫ُه َما‬ ‫ُم َثنٌَّى‬ ٌ‫ُم َؤنَّث‬
ብዙ እነሱ ‫ُه ٌَّن‬ ٌ‫َج ْمع‬
ነጠላ አንተ ٌَ ‫اَن‬
‫ْت‬ ٌ‫ُم ْف َرد‬
ተባእታይ ሁለትነት እናንተ(2) ‫اَ ْن ُت َما‬ ‫ُم َثنٌَّى‬ ٌ‫ُم َذكَّر‬
‫اَ ْن ُت ٌْم‬ ٌ‫َج ْمع‬
ٌ‫ُم َخا َطب‬
ሁለተኛ ብዙ እናንተ (>2)
መደብ ነጠላ አንቺ ٌِ ‫اَن‬
‫ْت‬ ٌ‫ُم ْف َرد‬
አነስታይ ሁለትነት እናንተ (2) ‫اَ ْن ُت َما‬ ‫ُم َثٌَّنى‬ ٌ‫ُم َؤنَّث‬
ብዙ እናንተ (>2) ‫اَ ْن ُت ٌَّن‬ ٌ‫َج ْمع‬
‫اَ َنا‬ ٌ‫ُم ْف َرد‬
ٌ‫ُم َت َكٌلِّ ٌم ُم َذكَّرٌ َو ٌُم َؤنَّث‬
ተባእታይ ነጠላ እኔ

‫َن ْح ٌُن‬ ٌ‫َج ْمع‬

አንደኛ መደብ አነስታይ
ብዙ እኛ

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 21

 ِ ‫) َض ِم ْيرٌ ُم ْنف‬
ገለልተኛ ተውላጠ ስም (ٌ‫َصل‬

 ሑልጊዜም ተለይተው የታወቁ ናቸው ٌ‫( َم ْع ِرفَة‬definite) ٌ‫ُه َو‬

 ብዙዎቹ በስተመጨረሻ ፊደላቸው ደማህ ٌ‫ َض َّمة‬ባይኖር እንኳን ‫ُه َما‬
መርፉዕ ٌ‫( َم ْرفُ ْوع‬nominative case), ናቸው፡፡ ‫ُه ٌْم‬
 በስተመጨረሻ ፊደላቸው የማይለዋወጡ ወጥ ናቸው፡፡(እራሱን ‫ِه ٌَي‬
በቻለ ክፍል ይብራራል) ‫ُه َما‬
 በአረበኛ የማርሽ ለውጥ ያማያካሒዱ ወጥ ስሞች መብኒይ ይባላሉ ‫ُه ٌَّن‬
ٌ‫َم ْب ِن ٌّي‬
ٌَ ‫اَن‬
‫ْت‬
‫اَ ْن ُت َما‬
‫اَ ْن ُت ٌْم‬
ٌِ ‫اَن‬
‫ْت‬
‫اَ ْن ُت َما‬
‫اَ ْن ُت ٌَّن‬
‫اَ َنا‬
‫َن ْح ٌُن‬
LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 22
 ِ ‫)ال ِف ْع ُلٌال َم‬
አላፊ ግስ (‫اضي‬

 ግስ = ድርጊት = ٌ‫فِ ْعل‬

ِ ‫ف‬
 ድርጊት ፈፃሚ = ٌ‫َاعل‬

 የአረበኛ ግሶች ስር መሰረት በአላፊ ግስ የተቀመጠ ነው፡፡ (ٌ‫) َماض‬

 የአረበኛ ግሶች ስር መሰረት ወደ ሶስተኛ ነጠላ መደብ ተባዕት ተውላጠ ስም አመላካች ነው፡፡
(‫) ُه ٌَو‬
 የግሱ መሰረት ላይ የሚገኘው የድርጊቱ ፈፃሚٌ)ٌ‫ (ف َِاعل‬የተደበቀ ወይም ሙስተቲርٌ)ٌ‫ ( ُم ْس َتتِر‬ነው
 ٌ‫ َخ َر َج‬በሚለው ግስ ስር የሚገኘው እሱ የተሰኘው ተውላጠ ስም የተደበቀ ነው፡፡

(እሱ ወጣ) ٌ‫َخ َر َج‬

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 23

 ٌ‫ – ُم َضافٌ َوٌ ُم َضافٌاِ َل ْي ِه‬የባለንብረትና የንብረት ትስስር

 በሑለት ስሞች መሓል የሚፈፀምና የባለንብረትና የንብረት ትስስርን ለመግለፅ ጥቅም ላይ የሚውል
ቁርኝት ነው
َ ‫ ِالا‬በሚል ይታወቃል፡፡
በአጭሩ ‫ضا َفٌُة‬

 ሁለት ክፍል አለው:

 ንብረትና – ٌ‫ضاف‬
َ ‫ُم‬ = ሙዷፍ
 ባለንብረት – ‫ضافٌا ِ َل ْيٌِه‬َ ‫ = ُم‬ሙዷፍ ኢለይሂ

ባለንብረት- ٌ‫ُم َضافٌ اِ َل ْي ِه‬ ٌ‫بِ َلال‬ ُ ‫ِك َت‬

ٌ‫اب‬ ንብረትና - ٌ‫ُم َضاف‬
 ሁል ጊዜም መጅሩር ነው፡፡ ٌ‫َم ْج ُر ْور‬  መጨረሻው ላይ በሶስቱም መልክ
የቢላል መፅሐፍ
(genitive case) የማርሽ ለውጥ ማካሔድ ይችላል፡፡
ٌ‫ َت ْن ِو ْين‬እና ‫( الـ‬the definite የቢላል መፅሐፍ
 ተንዊንና አል አይኖረውም
ِ ‫َن‬
 ተለይቶ ያልታወቀ ٌ‫ـكـ َرة‬
ِ ‫ا ْل ُم َد ِّر‬ ٌ‫َم ْك َت ُب‬
article) ሊኖረው ይችላል
 ተለይቶ ያልታወቀ ٌ‫ـكـ َرة‬ ِ ‫َن‬ ٌ‫س‬
(indefinite) ወይም ٌ‫َم ْع ِرفَة‬
(indefinite) ወይም ٌ‫َم ْع ِرفَة‬ የአስተማሪው ጠረጴዛ ጠረጴዛ (definite) ተለይቶ የታወቀ
(definite) ተለይቶ የታወቀ ሊሆን ይችላል፡፡ በሙዳፍ
ሊሆን ይችላል ኢለይሒ ይታወቃል፡፡
የአስተማሪው ጠረጴዛ

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 24

 ምሳሌ ٌ‫ُم َضافٌ َوٌ ُم َضافٌاِ َل ْي ِه‬
ሶስት አይነት የማርሽ ለውጥ ለ ٌ‫ضاف‬
َ ‫ُم‬ ٌ‫َم ْرفُ ْوع‬
ِ ‫ا ْل ُم َد ِّر‬
ٌ‫س‬ ٌ‫َم ْك َت ُب‬
( ተለይቶ የታወቀ) vs. (ያልታወቀ)
ٌ‫ُم َضافٌا ِ َل ْي ِه‬ የአስተማሪው ጠረጴዛ
የአስተማሪው ጠረጴዛ
ከኢነ በኋላ የሚመጣ
ٌ‫َم ْع ِرفَة‬ ٌ‫َم ْن ُص ْوب‬ ስም መንሱብ
ይሆናል

ٌ‫ال َّطالِ ِب‬ ُ ‫ِك َت‬

ٌ‫اب‬ ِ ‫ا ْل ُم َد ِّر‬
ٌ‫س‬ ٌ‫َم ْك َت َب‬ ٌ‫اِ َّن‬
የተማሪው መፅሐፍ የአስተማሪው ጠረጴዛ በእውነቱ
የተማሪው መፅሐፍ (ተለይቶ የታወቀ) በእውነቱ የአስተማሪው ጠረጴዛ

‫َن ِك َرٌة‬ ٌ‫َم ْج ُر ْور‬

ٌ‫َطالِب‬ ُ ‫ِك َت‬
ٌ‫اب‬ ِ ‫ا ْل ُم َد ِّر‬
ٌ‫س‬ ٌ‫َم ْك َت ِب‬ ‫َع َلى‬
የተማሪው መፅሐፍ የአስተማሪው ጠረጴዛ ላይ
የተማሪው መፅሐፍ (ተለይቶ ያልታወቀ) የአስተማሪው ጠረጴዛ ላይ

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 25

 ትክክል የሆነና ያልሆነ ቁርኝት ٌ‫ُم َضافٌ َوٌ ُم َضافٌاِ َل ْي ِه‬

 ٌ‫ ُم َضاف‬ተንዊን አይኖረውም ٌ‫بِ َلال‬ ٌ‫ِك َتاب‬

 ٌ‫ ُم َضاف‬አል አይኖረውም ٌ‫بِ َلال‬ ٌ‫اب‬ ِ

ُ ‫الك َت‬

 ‫ ُم َضافٌاِ َل ْيٌِه‬መርፉዕ አይሆንም ٌ‫بِ َلال‬ ُ ‫ِك َت‬

ٌ‫اب‬

 ‫ ُم َضافٌاِ َل ْيٌِه‬መንሱብም አይሆንም፡፡ ٌ‫بِ َلال‬ ُ ‫ِك َت‬

ٌ‫اب‬

ٌ‫بِ َلال‬ ُ ‫ِك َت‬

ٌ‫اب‬

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 26

 ተጨማሪ ٌ‫ُم َضافٌ َوٌ ُم َضافٌاِ َل ْي ِه‬

መን ٌ‫ ُم َضافٌاِ َل ْي ِه‬, ቢሆንም ከስራ የለውም ምክንያቱም መብኒይ የማን

መፅሐፍ
ነው
የማን መፅሐፍ
 ٌ‫( َق َل ُمٌ َم ْن‬የማን ብዕር ?)
 ‫( ٱِ ْب ُنٌ َم ٌْن‬የማን ልጅ?)
ٌ‫َم ْن‬ ُ ‫ِك َت‬
ٌ‫اب‬
‫ُم َضافٌاِ َلٌْيٌِه‬ ٌ‫ُم َضاف‬

የአላህ መልእክተኛ መስጂድ

የአላህ መልእክተኛ መስጂድ

ٌ‫ ُم َضافٌ َوٌ ُم َضافٌاِ َل ْي ِه‬. ቅብብሎሽን ተመልከት ٌ‫اللٌ ِه‬ ِ ‫َر ُس‬
ٌ‫ول‬ ٌ‫َم ْس ِج ُد‬
‫ُم َضافٌاِ َلٌْيٌِه‬ ٌ‫ُم َضاف‬
ٌ‫ُم َضافٌاٌَِل ْي ِه‬ ٌ‫ُم َضاف‬

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 27

 ምሳሌ ከቁርአን - ‫ُم َضافٌ َوٌ ُم َضافٌا ِ َل ْيٌِه‬

(110:1) የአላህ እርዳታ በመጣ ጊዜ፤ … ٌ‫اٌجا َءٌ َن ْص ُرٌاللٌ ِه‬ َ ‫ا ِ َذ‬
(114: 1) በል «በሰዎች ፈጣሪ እጠበቃለሁ ٌِ ‫قُ ْلٌاَ ُعو ُذٌٌبِ َر ِّبٌالنَّا‬
‫س‬
(24:35) አላህ የሰማያት አብሪ. ٌِ ‫ات َوا ْلاَ ْر‬
‫ض‬ ٌِ ‫ٌالس ٌٰمٌَو‬ َّ ‫اَللٌ ُهٌنُو ُر‬
(7:73) የአላህ ግመል ናትና ‫َه ِذ ِهٌ َنا َق ُةٌاللٌٌِه‬
(48:29) የአላህ መልክተኛ ሙሐመድ ‫ُم َح َّمدٌ َر ُس ْولُ ٌاللٌٌِه‬
(6:127) የሰላም አገር አላቸው َّ ‫َل ُه ْمٌ َدا ُر‬
ٌ‫ٌالسلاَ ِم‬
(40:55 & 77) ታገስም የአላህ ቀጠሮ እውነት ነውና፡፡ ٌ‫اص ِب ْرٌا ِ َّنٌ َو ْع ٌَد اللَّ ِهٌ َح ٌّق‬ ْ ‫َف‬

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 28

 ‫‪ስማዊ አረፍተ ነገር በ‬‬ ‫ُم َضافٌ َوٌ ُم َضافٌاِ َل ْي ِهٌ‬

‫)‪ሙሐመድ የአላህ መልእክተኛ(ነው‬‬

‫‪የአላህ‬‬ ‫‪መልእክተኛ‬‬ ‫‪ሙሐመድ‬‬
‫الل ِهٌ‬ ‫َر ُس ْو ُلٌ‬ ‫ُم َح َّم ٌد‬
‫َل ْف ُظٌا ْل َج َلا َل ِة‪ُ ٌ،‬م َضافٌٌاِ َل ْي ِه‪َ ،‬م ْج ُرٌْورٌ‬ ‫ضافٌ‬
‫َخ َبرٌ َو ُه َوٌ ُم ٌَ‬ ‫ُم ْب َتدَاٌ‬

‫‪የተማሪው ብእር ሰባራ ነው‬‬

‫‪ሰባራ‬‬ ‫‪የተማሪው‬‬ ‫‪ብእር‬‬
‫َم ْك ُس ْورٌ‬ ‫ال َّطالِ ِبٌ‬ ‫َق َل ُمٌ‬
‫َخ َبرٌ‬ ‫ُم َضافٌاِ َل ْي ِهٌ‬ ‫ُم ْب َتدَاٌٌ َو ُهٌَو ُم َضافٌ‬

‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪29‬‬

 አነስታይ: ይህች (‫ ) َه ِذٌِه‬vs. ያቺህ (ٌَ‫)تِ ْلك‬

ٌ‫ُم َؤٌنَّث‬ ٌ‫ُم َز ٌَّكر‬

ያቺ መኪና ነች (ٌ‫َسٌَّيا َرة‬ ٌَ‫)تِ ْلك‬
‫َه ِذٌِه‬ ‫َه َذا‬ ٌِ ‫اِ ْس ُمٌا ْل ِاشَ اٌَر ِةٌلِ ْل َقٌ ِر ْي‬
‫ب‬
ٌَ‫تِ ْلك‬ ٌَ‫ذَلِك‬ ‫اِ ْس ُمٌا ْل ِاشَ اٌَر ِةٌلِ ْل َب ٌِع ْي ٌِد‬

 ‫ َه ِذٌِه‬ምትነበበው ‫ َها ِذٌِه‬ተብላ ነው፡፡ ግን ስትፃፍ ያለ አሊፍ ነው

ይህች ሰዓት ነች(ٌ‫َسا َعة‬ ٌ‫) َه ِذ ِه‬

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 30
 ከተባዕት ስሞች አነስት ስሞችን መገምባት

‫ة‬
2 ከ በፊት ያለውን ፊደል ላይ ፈትሐ መጫን

1 በቃሉ በስተመጨረሻ ‫ التَّا ُءٌال َم ْر ُبو َطٌُة‬መጨመር

ٌ‫ُم َدٌ ِّر ٌَســة‬ ٌ‫ُم َد ِّرس‬
ٌ‫ ال َّت ُاءٌال َم ْر ُبو َط ُة‬: የተዘጋችው ታ: ‫ة‬
ٌ‫َطالِـ َبـة‬ ٌ‫َطالِب‬
አብዛኛውን ጊዜ ስሞች ተባእት የሰው
እና እንስሳ ስሞች እንዲሁም ገላጭ ٌ‫َوالِدَة‬ ‫َوالِ ٌد‬
ስሞች በዚህ መንገድ አነስታይ ይሆናሉ
ٌ‫َغ َزا َلة‬ ٌ‫َغ َزال‬
ٌ‫َك ِبي َرة‬ ٌ‫َك ِبير‬

ሁሉም ተባእት ስሞች በዚህ መልኩ እንስት አይደረጉም ለምሳሌ

ٌ‫اُ ٌّم‬ እናት ٌ‫اَب‬ አባት

ٌ‫اُخْ ت‬ እህት ٌ‫اَخ‬ ወንድም

ٌ‫بِ ْنت‬ ሴት ‫َو َل ٌد‬ ወንድ

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 31

 የሰውነት አካላት ፆታ

ጥንድ የሆኑ አካላት አብዛኛውን ነጠላ የሆኑ አካላት አብዛኛውን ጊዜ

ጊዜ አነታይ ናቸው፡፡ ተባዕት ናቸው፡፡

ٌ‫( َيد‬እጅ ) ٌ‫( َراْس‬ጭንቅላት)

ٌ‫( َع ْين‬አይን) ٌ‫( اَنْف‬አፍንጫ)

ٌ‫( ر ِْجل‬እግር) ٌ‫( َفم‬አፍ)

ٌ‫( اُ ُذن‬ጆሮ) ٌ‫( َو ْجه‬ፊት)

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 32

 ‫‪ስማዊ አረፍተ ነገር ውስጥ ያለ ፆታዊ ቁርኝት‬‬

‫‪َ ፆታ ተመሳሳይ መሆን አለበት‬خ َبرٌ ‪ُ እና የ‬مب َتدَاٌ ‪የ‬‬

‫ُم َزكَّرٌ‬ ‫ُم َؤنَّثٌ‬

‫ُم َح َّمدٌ َطالِ ٌ‬
‫ب‬ ‫ف َِاط َمٌُة َطالِ َبٌة‬
‫اَل ِك َت ٌُ‬
‫اب َج ِديدٌ‬ ‫لس َّيا َرٌُة َج ِديدَةٌ‬
‫اَ َّ‬
‫َه َذا ِديكٌ‬ ‫اجةٌ‬ ‫َه ِذٌِه َد َج َ‬
‫َذلِكٌَ َبابٌ‬ ‫لكٌ َنافِ َذةٌ‬‫تِ َ‬

‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪33‬‬

 ምትክ - ٌ‫َبدَل‬

ይህ አዲስ ነው ቤቱ አዲስ ነው
ٌ‫َج ِديد‬ ‫َه َذا‬ ٌ‫َج ِديد‬ ٌ‫يت‬
ُ ‫ال َب‬
ٌ‫َخ َبر‬ ٌ‫ُم ْب َتدَا‬ ٌ‫َخ َبر‬ ٌ‫ُم ْب َتدَا‬

ይህ ቤት አዲስ ነው
ይህ ቤት
አዲስ ነው ቤት ይህ
ٌ‫َج ِديد‬ ٌ‫يت‬
ُ ‫ال َب‬ ‫َه َذا‬
ٌ‫َخ َبر‬ ٌ‫َبدَل‬ ٌ‫ُم ْب َتدَا‬

ተለይቶ የታወቀ ስም ٌٌ‫ اِسمٌ َمع ِرفَة‬አመላካች ተውላጠ ስምን ٌٌ‫ٌالاشَ ا َر ِة‬
ِ ‫ اِس ُم‬ተከትሎ ከመጣ
በደልٌٌ.ٌ‫ َبدَل‬ይባላል፡፡ በሌላ ክፍል የምንማራቸው የበደል አይነቶች አሉ፡፡

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 34

 َ
ተውሳከ ግስ - ٌ‫ظ ْرف‬

 ‫ف‬ٌ ‫ َظ ْر‬ጊዜንና ቦታን አመላካች ስም ነው፡፡

 ٌ‫ َظ ْرف‬የሚጫወተው ሚና የሙዳፍ አይነት በመሆኑ , የሚከተለው ስም ‫ضافٌ ِإلَي ٌِه‬
َ ‫ ُم‬ይሆናል
 ٌ‫ َظ ْرف‬በአረፍተ ነገር ቀዳሚ ሆኖ ቢመጣ እንኳ ሙብተደዕ ሊሆን አይቻለውም
ٌِ ‫) َظ ْر ُفٌا ْل َم َك‬
የቦታ ተውሳከ ግሶች ምሳሌ (‫ان‬ ‫( ُه َنا‬እዚ)
ٌَ‫( َف ْوق‬በላይ) ٌَ‫( ُه َناك‬እዛ)
ٌ‫( َخ ْل َف‬ጀርባ )
ٌ‫( اَ َما َم‬ፊት ለፊት) ٌَ ‫( َب‬መሐል)
‫ين‬
ٌ‫( َت ْح َت‬ከታች ) َ ُ‫( ق‬ቅርብ)
ٌ‫رب‬
ٌِ ‫) َظ ْر ُفٌا ْل َّز َم‬
የጊዜ ተውሳከ ግሶች ምሳሌ (‫ان‬

ٌ‫( َليلا‬ለሊት) ٌ‫( َص َباح‬ጧት) ٌ‫( ُظهرا‬ቀጥር) ٌ‫( َم َساء‬ምሽት)

ِ ‫( اَم‬ትናንት)
ٌُ ٌ‫( ال َيو َم‬ዛሬ) ٌ‫( َغدا‬ነገ)
LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6)
 َ
ከቁርአን ምሳሌዎች - ٌ‫ظ ْرف‬

(16:88) እነዚያ የካዱ፣ ከአላህም መንገድ የከለከሉ ያጠፉ በነበሩት

ምክንያት ቅጣትን በቅጣት ላይ ጨመርንባቸው፡፡
ٌَ‫نٌس ِبيلٌِالٌلَّـ ِهٌ ِز ْد َنا ُه ْمٌ َع َذاباٌ َف ْوق‬ َ ‫الَّ ِذ َينٌ َك َف ُرواٌ َو َص ُّدواٌ َع‬
﴾٨٨:‫ُونٌٌ﴿النحل‬ َ ‫ابٌبِ َماٌكَانُواٌيُ ْف ِسد‬ ِ ‫ا ْل َع َذ‬
(48:18) ከምእምናኖቹ በዛፊቱ ሥር ቃል ኪዳን በሚጋቡህ ጊዜ
አላህ በእርግጥ ወደደ፡፡ በልቦቻቸውም ውስጥ ያለውን ዐወቀ፡፡
ٌ‫ت الشٌَّ َج َر ِة‬ ٌَ ‫لَّ َقدٌْ َر ِض َيٌاللَّـ ُهٌ َعنِ ٌا ْل ُم ْؤ ِم ِن َين ٌٌاِ ْذٌيُ َبايِ ُعو َن َكٌ َت ْح‬
በእነርሱም ላይ እርጋታን አወረደ፡፡ ቅርብ የኾነንም መክፈት
መነዳቸው፡፡ .
ٌٌ‫ٌالس ِكي َن َةٌ َع َل ْي ِه ْمٌ َواَثَا َب ُه ْمٌ َف ْتحاٌ َقرِيبا‬ َّ َ‫َف َع ِل َمٌ َماٌفِيٌقُلُو بِ ِه ْمٌ َفاَن َزل‬
﴾١٨:‫﴿الفتح‬
(4:159) ከመጽሐፉም ሰዎች ከመሞቱ በፊት በእርሱ (በዒሳ)
በእርግጥ የሚያምን እንጅ (አንድም) የለም፡፡ በትንሣኤም ቀን በነሱ
ٌ‫ابٌاِ َّلاٌ َل ُي ْؤ ِمٌَن َّنٌبِ ِهٌ َق ْب َلٌ َم ْو تِ ِه ٌٌۖ َوٌَي ْو ٌَم ا ْل ِق َيا َم ِة‬
ِ ‫َو اِنٌ ِّم ْنٌاَ ْهلٌِا ْل ِك َت‬
ላይ መስካሪ ይኾናል፡፡
﴾١٥٩:‫َي ُكو ُنٌ َع َل ْي ِه ْمٌشَ ِهيداٌٌ﴿النساء‬
(18:23-24) ለማንኛውም ነገር «እኔ ይህንን ነገ ሠሪ ነኝም»
አትበል፡፡
ٌ‫﴾ٌاِ َّلا‬٢٣:‫َو َلاٌ َت ُقو َل َّنٌلِ َش ْيءٌاِنِّيٌفَا ِعلٌ ٌَٰذلِ َكٌ َغدا ﴿الكهف‬
ٌ ِ‫يتٌ َوقُ ْلٌ َع َس ٰىٌاَنٌ َي ْه ٌِد َين‬ َ ‫اَنٌ َي َش َاءٌاللَّـ ُه ٌٌۚ َوا ْذكُرٌ َّربَّ َكٌاِذَاٌٌَن ِس‬
﴾٢٤:‫َربِّيٌلِاَ ْق َر َب ٌِم ْنٌ َهـٰ َذاٌ َرشَ داٌٌ﴿الكهف‬
(2:285) መልክተኛው ከጌታው ወደ ርሱ በተወረደው አመነ፡፡
ምእምኖቹም (እንደዚሁ)፡፡ ሁሉም በአላህ፣ በመላዕክቱም፣
ٌ‫ُك ٌّلٌا َم َنٌبِاللَّـ ِهٌ َو َم َلائِ َك ِت ِهٌ َو ُكٌُت ِب ِهٌ َو ُر ُس ِل ِهٌ َلاٌنُ َف ِّرقُ ٌٌَب ْي ٌَن اَ َحدٌ ِّمن‬
በመጻሕፍቱም፣ በመልክተኞቹም ከመልክተኞቹ «በአንድም መካከል
አንለይም» (የሚሉ ሲኾኑ) አመኑ፡፡ «ሰማን፤ ታዘዝንም፡፡ ጌታችን
ٌٌ‫اٌس ِم ْع َناٌ َواَ َط ْع َن ۖاٌٌ ُغ ْف َرا َن َكٌ َربَّ َناٌ َو اِ َل ْي َكٌا ْل َم ِصي ُر‬ َ ‫ُّر ُس ِل ِه ٌٌۚ َوقَالُو‬
ሆይ! ምሕረትህን (እንሻለን)፡፡ መመለሻም ወዳንተ ብቻ ነው»
አሉም፡:
﴾٢٨٥:‫﴿البقرة‬

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 36

 ገላጭ - ٌ‫َن ْعت‬

አንድ ስም ሌላን ስም በመግለፅ ተገላጩ ስም ደሞ ٌ‫َمن ُعوت‬

ሲመጣ ٌ‫( َن ْعت‬adjective) ይባላል ይባላል

ቤት አዲስ ቤት
ٌ‫َبيت‬ ‫يت َج ِدي ٌد‬ٌ ‫َب‬
ٌ‫َمن ُعوتٌ َن ْعت‬

ٌ‫ َن ْعت‬ወይም ٌ‫ِصفَة‬ ٌ‫ َمن ُعوت‬ወይም ٌ‫َم ْو ُص ْوف‬

ገላጭ = ٌ‫صفَةٌ = َن ْعت‬ِ ተገላጭ = ٌ‫ص ْوفٌ = َمن ُعوت‬ ُ ‫َم ْو‬

 በአረበኛ ቋንቋ ٌ‫ َن ْعت‬ሚመጣው ‫ َمنعُوت‬ተከትሎ ነው

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6)

 በናዕትና መንዑት መሓል ያለ ስምምነት

 ٌ‫ َن ْعت‬እና ٌ‫ َمن ُعوت‬በአራት መልኩ ስምምነት ሊኖራቸው ይገባል

1 ይህ ትንሽ ልጅ ነው ይህች ትንሽ ልጅ ነች
ፆታ ‫َص ِغ ٌير‬ ‫َو َل ٌد‬ ‫َه َذا‬ ‫َص ِغيٌَرٌة‬ ٌ‫بِنت‬ ٌ‫َه ِذ ِه‬
ٌ‫َن ْعت‬ ٌ‫َمن ُعوت‬ ٌ‫وت َن ْعت‬ ٌ ‫َمن ُع‬
2 አዲሱ አስተማሪ ክፍል ውስጥ ነው፡፡ አዲስ መመህር
ማዕሪፋህ እና
ነኪራህ ٌِ‫الج ِدي ُدٌ فِي الفَصل‬
َ ٌ‫ال ُم َدٌ ِّر ُس‬ ٌ ‫س َج ِد‬
‫يد‬ ٌ ‫ُم َد ِّر‬
ٌ‫َمن ُعوتٌ َن ْعت‬ ٌ‫َمن ُعوتٌ َن ْعت‬
3 እኔ አዲሱ ቤት ውስጥ ነኝ ይህ አዲስ ቤት ነው፡፡
ሁኔታ
ٌ ‫َج ِد‬
‫يد‬ ٌ ‫فِي َب‬
‫يت‬ ‫اَنا‬ ٌ ‫َج ِد‬
‫يد‬ ٌ‫َبيت‬ ‫َه َذا‬
ٌ‫َن ْعت‬ ٌ‫َمن ُعوت‬ ٌ‫ت َن ْعت‬
ٌ ‫َمن ُعٌو‬
4 ያ አዲስ ተማሪ ነው እነዚያ አዳዲስ ተማሪዎች ናቸው
ቁጥር
ٌ ‫َج ِد‬
‫يد‬ ٌ ِ‫َطال‬
‫ب‬ ٌَ‫َذلِك‬ ‫طُ َّلابٌ ُجد ٌُد‬ ٌَ‫اُو َلٌِئك‬
ٌ‫َن ْعت‬ ٌ‫َمن ُعوت‬ ٌ‫وت َن ْعت‬
ٌ ‫َمن ُع‬
LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6)
 ‫‪6.‬‬ ‫‪ስማዊ አረፍተ ነገር ውስጥ ያለ‬‬ ‫َن ْعتٌ َو َم ْن ُعوتٌ‬
‫‪ድንቢጥ ትንሽ ወፍ ነው፡፡‬‬
‫َص ِغ ْيٌر‬ ‫َطائٌِر‬ ‫ال ُع ْص ُف ْو ُرٌ‬
‫َن ْعتٌ‬ ‫َخ َبرٌ َو َمن ُعوتٌ‬ ‫ُم ْب َتدَاٌ‬

‫‪የተሰበረው ወንበር ክፍል ውስጥ ነው፡፡‬‬

‫ال ُغ ْر َف ِةٌ‬ ‫فِيٌ‬ ‫ال َم ْك ُس ْو ُرٌ‬ ‫ال ُك ْر ِس ُّيٌ‬
‫اِ ْسمٌ َم ْج ُر ْورٌ‬ ‫ٌجرٌ‬
‫َح ْر ُف َ‬ ‫َن ْعتٌ‬ ‫ُم ْب َتدَاٌ َو َمن ٌُعوتٌ‬
‫‪ٌ،‬ش ْب ُهٌال ُج ْم َل ِة ٌَ‬
‫‪ٌ،‬خ َبرٌ‬ ‫َجا ٌّرٌ َوٌ َم ْج ُر ْور ِ‬

‫‪እኔ ሁለተኛ ደረጃ ትምርት ቤት ውስጥ ነኝ‬‬

‫الثَّا َن ِويَّ ِةٌ‬ ‫ال َم ْد َر َس ِةٌ‬ ‫فِيٌ‬ ‫اَ َنا‬
‫َن ْعتٌ‬ ‫اِ ْسمٌ َم ْج ُر ْورٌٌَو َم ْن ُعوتٌ‬ ‫ٌجرٌ‬
‫َح ْر ُف َ‬ ‫ُم ْب َتدَاٌ‬
‫ج ْم َل ِة َ‬
‫‪ٌ،‬خ َبرٌ‬ ‫َجا ٌّرٌ َوٌ َم ْج ُر ْور ِ‬
‫‪ٌ،‬ش ْب ُهٌال ٌُ‬
‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪39‬‬
 ምሳሌ ከ ቁርአን - ٌ‫َن ْعتٌ َو َم ْن ُعوت‬

(5:15) ከአላህ ዘንድ ብርሃንና ገላጭ መጽሐፍ በእርግጥ ﴾١٥:‫ٌْج َاءكُمٌ ِّم َنٌاللَّـ ِهٌنُورٌ ٌَو ِك َتابٌ ٌُّم ِبينٌ﴿المائدة‬
َ ‫َقد‬
መጣላችሁ፡፡

(68:4) አንተም በታላቅ ጠባይ ላይ ነህ፡፡ ﴾٤:‫َو اِن ََّكٌ َل َع َل ٰىٌ ُخلُقٌ َع ِظيمٌ﴿القلم‬

(44:17) ክቡር መልእክተኛም መጣላቸው፡፡ ﴾١٧:‫َو َج َاء ُه ْمٌ َر ُسولٌ َكرِيمٌ﴿الدخان‬

(1:6) ቀጥተኛውን መንገድ ምራን፡፡ ﴾٦:‫اطٌا ْل ُم ْس َت ِقي َمٌ﴿الفاتحة‬ ِّ ٌ‫ا ْه ِد َنا‬

َ ‫الص َر‬
(45:10) ለእነርሱም ታላቅ ቅጣት አልላቸው፡፡ ﴾١٠:‫َو َل ُه ْمٌ َع َذابٌ َع ِظيمٌ﴿الجاثية‬

(8:74) ለእነሱም ምሕረትና የከበረ ሲሳይ አላቸው፡፡ ﴾٧٤:‫لَّ ُهمٌ َّم ْغ ِف َرةٌ ٌَو ِر ْزقٌ َكرِيمٌ ﴿الانفال‬
(61:13) ከአላህ የኾነ እርዳታና ቅርብ መክፈት ﴾١٣:‫َن ْصرٌ ِّم َنٌاللَّـ ِهٌ َو َف ْتحٌٌَقرِيبٌ ٌۗ ﴿الصف‬

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 40

 ‫َن ْعتٌ‬

‫‪አረበኛ ቀላል ቋንቋ ነው፡፡‬‬

‫َس ْه َلةٌ‬ ‫لُ َغةٌ‬ ‫ال َع َر بِ َّي ُةٌ‬
‫َن ْعتٌ‬ ‫َخ َبرٌ َو َمٌْن ُعوتٌ‬ ‫ُم ْب َتدَاٌ‬

‫‪አረበኛ ቋንቋ ቀላል ነው፡፡‬‬

‫َس ْه َلٌة‬ ‫ال َع َر بِ َّي ُةٌ‬ ‫اللُّ َغ ُةٌ‬

‫َخ َبرٌ‬ ‫َن ْعتٌ‬ ‫ُم ْب َت ٌَداٌ َو َم ْن ُع ٌ‬
‫وت‬

‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪41‬‬

 ‫?‪َ ነው ወይስ አይደለም‬ن ْعتٌ‬
‫‪4‬‬ ‫‪ይህ አዲስ መፅሐፍ ነው፡፡‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ይህ መፅሐፍ አዲስ ነው፡፡‬‬
‫َج ِديدٌ‬ ‫ابٌ‬ ‫ِ‬ ‫َه َذاٌ‬ ‫َج ِديدٌ‬ ‫ِك َتابٌ‬ ‫َه َذا‬
‫الك َت ُ‬
‫َخ َبرٌ‬ ‫َبدَلٌ‬ ‫ُم ْب َت ٌَدٌا‬ ‫َن ْعتٌ‬ ‫َخ َبرٌ َو ٌَمن ُعوتٌ‬ ‫ُم ْبٌَتدَاٌ‬

‫‪ይህ አዲስ መፅሐፍ ከባድ ነው፡፡‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪አዲሱ መፅሐፍ ከባድ ነው፡፡‬‬ ‫‪2‬‬

‫ثَ ِقٌْيلٌ‬ ‫الج ِدي ُدٌ‬ ‫ابٌ‬ ‫ِ‬ ‫َه َذا‬ ‫ثَ ِقٌْيلٌ‬ ‫الج ٌِدي ُدٌ‬‫ابٌ‬ ‫ِ‬
‫الك َت ُ‬
‫َ‬ ‫الك َت ُ‬ ‫َ‬
‫َخ َبرٌ‬ ‫َن ْعتٌ‬ ‫ُم ْبٌَتدٌَا َبدَلٌ َوٌَمن ُعوتٌ‬ ‫َخ َبرٌ‬ ‫ُم ْب َتدَاٌ ٌو َمن ُعوتٌ َن ْعتٌ‬
‫‪አባስ ነጋዴ ነው፡፡‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪መፅሐፉ አዲስ ነው፡፡‬‬ ‫‪3‬‬

‫َت ِ‬
‫اجرٌ‬ ‫َع َباسٌ‬ ‫َج ِديدٌ‬ ‫ابٌ‬ ‫ِ‬
‫الك َت ُ‬
‫َخ َبرٌ‬ ‫ُم ْب َت ٌَدٌا‬ ‫َخ َبرٌ‬ ‫ُم ْب َتدَاٌ‬

‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪42‬‬

 አንፃራዊ ተውላጠ ስም - ٌُ‫ِالا ْس ُمٌال َم ْو ُص ْول‬
 ‫ الَّ ِذي‬አንፃራዊ ٌُ ‫) ِالا ْس ُمٌال َم ْو ُص ْو‬
ተውላጠ ስም ተብሎ ይታወቃል ፡፡ (‫ل‬
 በአናፃራዊነት የሚከተሉትን ትርጉሞች ሊያገኝ ይችላል፡፡
1. ያ
2. ይህ
 ጥቅም ላይ ሚውለው ለተባዕት ተናጥል ይሆናል፡፡ (አነስታይ እና ብዙ ቁጥርን በተመለከተ በሌላ
ክፍል እንመጣበታለን)
 ሁሌም ተከታይ ማብራሪያ ይኖረዋል፡፡ይህም ٌ‫( ِصلَّ ُةٌال َم ْو ُص ْو ِل‬ሲለቱል መውሱል) ተብሎ
ይታወቃል፡፡
ሰውየው ያ ከክፍል የወጣው ነጋዴ ነው፡፡

ِ ‫َت‬
‫اجٌر‬ ٌ‫ال ُغ ْرٌَف ِة‬ ٌ‫ِم َن‬ ٌ‫َخ َر َج‬ ‫الَّ ِذي‬ ٌ‫ال َّر ُج ُل‬
‫ِصلَّ ُةٌال َم ْو ُص ْو ٌِل‬ ٌ‫ِالا ْس ُمٌال َم ْو ُصٌْو ُل‬
መፅሐፉ ያ ጠረፔዛ ላይ የተቀጠው የአስተማሪው ነው፡፡

ِ ‫لِل ُم َد ِّر‬
ٌ‫س‬ ٌ‫ال َمك َت ِب‬ ‫َع َلى‬ ‫الَّ ِذي‬ ٌ‫اب‬ ِ
ُ ‫الك َت‬
‫ِصلَّ ُةٌال َم ْو ُص ْو ٌِل‬ ٌ‫ِالا ْس ُمٌال َم ْو ُصٌْو ُل‬
LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 43
 ‫َنعتٌ ‪ እንደ‬الَّ ِذي‬

‫‪ሰውየው ነጋዴ ነው፡፡‬‬

‫َت ِ‬
‫اجرٌ‬ ‫ال َّر ُج ُلٌ‬
‫َخ َبرٌ‬ ‫ُم ْب َتدَاٌ‬

‫‪ረጅሙ ሰውዬ ነጋዴ ነው፡፡‬‬

‫َت ِ‬
‫اجٌر‬ ‫ال َّطوِي ُلٌ‬ ‫ال َّر ُج ُلٌ‬
‫َخ َبرٌ‬ ‫َن ْعتٌ‬ ‫ُم ْبٌَتدٌَا َو َم ْن ُعوتٌ‬

‫‪ሰውያው ያ ከክፍል የወጣው ነጋዴ ነው፡፡‬‬

‫َت ِ‬
‫اجرٌ‬ ‫ال ُغ ْرٌَف ِةٌ‬ ‫ِم َنٌ‬ ‫َخ َر ٌَ‬
‫ج‬ ‫الَّ ِذي‬ ‫ال َّر ُج ُلٌ‬
‫َخ َبرٌ‬ ‫ِصلَّ ُةٌال َم ْو ُص ْو ٌِل‬ ‫ِالا ْس ُمٌال َم ْو ُص ْو ٌُل َو َنعتٌ‬ ‫ُم ْبٌَتدٌَا َو َم ْن ُعوتٌ‬

‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪44‬‬

 ِ ‫)ال ِف ْع ُلٌال َم‬
አላፊ ግስ (‫اضي‬

 ግስ = ድርጊት = ٌ‫فِ ْعل‬

ِ ‫ف‬
 ድርጊት ፈፃሚ = ٌ‫َاعل‬

 የአረበኛ ግሶች ስር መሰረት በአላፊ ግስ የተቀመጠ ነው፡፡ (ٌ‫) َماض‬

 የአረበኛ ግሶች ስር መሰረት ወደ ሶስተኛ ነጠላ መደብ ተባዕት ተውላጠ ስም አመላካች ነው፡፡
(‫) ُه ٌَو‬
 የግሱ መሰረት ላይ የሚገኘው የድርጊቱ ፈፃሚٌ)ٌ‫ (ف َِاعل‬የተደበቀ ወይም ሙስተቲርٌ)ٌ‫ ( ُم ْس َتتِر‬ነው
 ٌ‫ َخ َر َج‬በሚለው ግስ ስር የሚገኘው እሱ የተሰኘው ተውላጠ ስም የተደበቀ ነው፡፡

(እሱ ወጣ) ٌ‫َخ َر َج‬

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 45

 የአላፊ ግሶች ውቅረት

 አብዛኛው አረበኛ ግሶች ወደ ባለሶስት ፊደል ግስ ይመለሳል፡፡ ጥቂቶች ወደ ባለ አራት ፊደል

ግስ ይመለሳሉ፡፡
 ቅርፃቸውን በጠራ መልኩ መገንዘብ ያስችል ዘንድ ‫ فعل‬በተሰኘው ፓተርን በሚከተለው
መልኩ ሰፍረዋል፡፡

‫ل‬ ‫ع‬ ‫ف‬ ‫فعل‬

ٌ‫َج‬ ٌ‫َر‬ ٌ‫َخ‬ (እሱ ወጣ) ٌ‫َخ َر َج‬
ٌ‫( لٌ َك ِل َمة‬ላም ውቅር) ٌ‫( فٌ َك ِل َمة‬ፋ ውቅር)
ٌ‫( عٌ َك ِل َمة‬ዓይን ውቅር)
LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 46
 የአላፊ ግሶች ውቅረት

ٌ‫لٌ َك ِل ٌَمة‬ ٌ‫عٌ َك ِل َمة‬ ٌ‫فٌ َك ِل َمة‬ ትርጉም ‫فِ ْع ٌل‬

ٌَ
‫ب‬ ‫ٌَه‬ ‫ٌَذ‬ እሱ ወጣ ٌَ ‫َذ َه‬
‫ب‬
ٌَ
‫س‬ ٌَ‫ل‬ ٌَ
‫ج‬ እሱ ተቀመጠ ٌَ ‫َج َل‬
ُ
‫ٌَر‬ ٌَ
‫ص‬ ‫ٌَن‬ እሱ ረዳ ‫َن َصٌَر‬
ٌَ
‫ع‬ ‫ٌِم‬ ‫س‬
ٌَ እሱ ሰማ ‫َس ِم ٌَع‬
‫ٌَم‬ ‫ٌُر‬ ٌَ‫ك‬ እሱ ተከበረ ‫َك ُر ٌَم‬
 የባለ 3 ፈደል አላፊ ግሶች ስርወ መሰረት፡-
 ٌ‫( فٌ َك ِل َمة‬ፋ ውቅር) እና ٌ‫( لٌ َك ِل َمة‬ላም ውቅር) ሁሌም ፈትሐ ይኖራቸዋል፡፡ ٌ‫َف ْت َحة‬
 ٌ‫( عٌ َك ِل َمة‬ዓይን ውቅር) ግን ٌ‫ض َّمة‬,َ ٌ‫ َف ْت َحة‬, ወይምٌ‫ ك َْس َرة‬ሊኖረው ይችላል፡፡

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 47

 የአላፊ ግሶች እርባታ

የግሶች ስርወ መሰረት እሱ (ٌ‫ ) ُه َو‬የሚለውን ቃል በድርጊት ፈፃሚነት (ٌ‫)فَا ِعل‬, መያዙን ተነጋግረናል፡፡
ስለዚህ ኸረጀ ٌ‫ خ ََر َج‬ማለት እሱ ወጣ ማለት ሲሆን በስርወ መሰረቱ ያለው እሱ የሚለው ቃል ግን
የተደበቀ (ٌ‫ ) َمستَتِر‬ነው፡፡

ٌ‫َخ َر َج‬ ٌ‫ُه َو‬

እነሱ (ለ2ሰዎች) ወጡ ለማለት በስተመጨረሻው አሊፍን እንደምራታለን

አሊፍ ድርጊት የፈፀሙት 2ቱን ስለምታመላክት፡፡
ድርጊት ፈፃሚ (ٌ‫)فَا ِعل‬, ሆና ትወሰዳለች፡፡ ‫َخ َر ٌَجـا‬ = ‫ ا‬+ ٌ‫َخ َر َج‬ እነሱ (ለ2ሰዎች) ‫ُه َما‬

እነሱ (ከ2ሰዎች በላይ) ወጡ ለማለት ግን በስተመጨረሻ ዋው ን እንጨምራለን፡፡ ዋው ድርጊት ፈፃሚ ሆና

ትወሰዳለች፡፡ٌ‫ف َِاعل‬

ُ ‫ أَ ِل‬የጥበቃ-
እችህ አሊፍ ٌٌ‫فٌال ِوقَايَ ِة‬ ‫َخ َر ٌُجـ ٌْوا‬ = ‫ و‬+ ٌ‫َخ َر َج‬ እነሱ (ከ2ሰዎች በላይ)
ٌ‫ُه ْم‬
አሊፍ ተብላ ትታወቃለች፡፡ ትፃፋለች ግን
አትነበብም፡፡ ዋው ሲገባ በኦርጅናል ቃሉ ላይ ነበረው ፈትሓ ወደ ደማህ ተቀይሯል፡፡ ይህ
የሆነበት መነሻ ለንባብ እንዲገራ ነው፡፡ ሲነበብ ከ ‫ خ ََر َج ْوا‬አንፃር ٌ‫خ ََر ُج ْوا‬
ቀላል ነው
LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 48
 የአላፊ ግሶች እርባታ

ِ ‫ )تَا ُءٌالتَّانِي‬ተብላ ትታወቃለች፡፡

እሷ ወጣች ለማለት የግሱ ስርወ መሰረት ላይ ታ እን እንጨምራለን፡፡ ይህች ታ (ٌ‫ث‬

ٌٌِ‫ تَا ُءٌالتَّانِيث‬ድርጊት ፈፃሚ ٌ‫ فَا ِعل‬ሆና አትወሰድም፡፡

ድርጊት ፈፃሚው ٌ‫ فَا ِعل‬ሒየ(እሷ) (ٌ‫ي‬ َ ‫ ) ِه‬የሚለው
ٌ‫َخ َر ٌَج ْت‬ = ٌ‫ ْت‬+ ٌ‫َخ َر َج‬ She/It (f) ٌ‫ِهي‬
ሲሆን እዚህ ቦታ ላይ ድብቅ (ٌ‫ ) َمستَتِر‬ነው፡፡

እነሱ (ለ2 ሴቶች) ወጡ ለማለት ግን ሴታዊ በሆነው ግስ በስተመጨረሻው አሊፍን እንደምራታለን፡፡

አሊፍ ድርጊት የፈፀሙት 2ቱን ስለምታመላክት

ድርጊት ፈፃሚ (ٌ‫)فَا ِعل‬, ሆና ትወሰዳለች ‫َخ َر ٌَج َتـا‬ = ‫ ا‬+ ٌ‫َخ َر ٌَج ْت‬ They (2,f) ‫ُه َما‬

እነሱ (ከ2 በላይ ሴቶች) ወጡ ለማለት ግን በኦርጅናል ግስ በስተመጨረሻው ‫ ن‬ኑን ትጨመራለች

ٌ‫َخ َر ٌْج َن‬ ٌ‫ َن‬+ ٌ‫َخ َر َج‬
ኑን ድርጊት የፈፀሙትን (ከ2 በላይ እንስቶች
ስለምታመላክት)፡፡ ድርጊት ፈፃሚ (ٌ‫)فَا ِعل‬, ሆና = They (>2,f) ٌ‫ُه َّن‬
ትወሰዳለች፡፡

በዚህ ሁኔታ ውስጥ በ (ላም ውቅር) ላይ የሚገኘው ፈትሓ ٌ‫ فَت َحة‬ወደ ሱኩን ٌ‫س ُكون‬
ُ
መቀየሩን ልብ ይበሉ፡፡

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 49

 ‫‪የአላፊ ግሶች እርባታ‬‬
‫ف َِاع ٌل‬ ‫‪ቅጥያ‬‬
‫َخ َر َجٌ‬ ‫ُمس َتٌِترٌ‬ ‫ُه َوٌ‬ ‫‪እሱ,‬‬
‫َخ َر ٌَجٌْا‬ ‫ٌْا‬ ‫ْاٌ‬ ‫ُه َما‬ ‫)‪እነሱ (2‬‬
‫َخ َر ٌُجٌْوا‬ ‫ٌْو‬ ‫ْوا‬ ‫ُه ٌْم‬ ‫‪እነሱ‬‬
‫َخ َر َج ٌْ‬
‫ت‬ ‫ُمس َتٌِترٌ‬ ‫ٌْ‬
‫ت‬ ‫ِه ٌَي‬ ‫‪እሷ,‬‬
‫َخ َر َجٌَتٌْا‬ ‫ٌْا‬ ‫َتٌْا‬ ‫ُه َما‬ ‫)‪እነሱ (2‬‬
‫َخ َر ٌْج ٌَن‬ ‫ٌَن‬ ‫ٌَن‬ ‫ُه ٌَّن‬ ‫‪እነሱ‬‬
‫َخ َر ٌْج ٌَ‬
‫ت‬ ‫ٌَ‬
‫ت‬ ‫ٌَ‬
‫ت‬ ‫اَن ٌَ‬
‫ْت‬ ‫‪አንተ‬‬
‫َخ َر ٌْج ُت ٌَما‬ ‫تُ َما‬ ‫تُ َما‬ ‫اَ ْن ُت ٌَما‬ ‫)‪እናንተ(2‬‬
‫َخ َر ٌْج ُت ٌْم‬ ‫تُ ٌْم‬ ‫تُ ٌْم‬ ‫اَ ْن ُت ٌْم‬ ‫)‪እናንተ (>2‬‬
‫َخ َر ٌْج ٌِ‬
‫ت‬ ‫ٌِ‬
‫ت‬ ‫ٌِ‬
‫ت‬ ‫اَن ٌِ‬
‫ْت‬ ‫‪አንቺ‬‬
‫َخ َر ٌْج ُت ٌَما‬ ‫تُ َما‬ ‫تُ َما‬ ‫اَ ْن ُت ٌَما‬ ‫)‪እናንተ (2‬‬
‫َخ َر ٌْج ُت ٌَّن‬ ‫تُ ٌَّن‬ ‫تُ ٌَّن‬ ‫اَ ْن ُت ٌَّن‬ ‫)‪እናንተ (>2‬‬
‫َخ َر ٌْج ٌُ‬
‫ت‬ ‫ٌُ‬
‫ت‬ ‫ٌُ‬
‫ت‬ ‫اَ َنا‬ ‫‪እኔ‬‬
‫َخ َر ٌْج َنا‬ ‫َنا‬ ‫َنا‬ ‫َن ْح ٌُن‬ ‫‪እኛ‬‬
‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪50‬‬
 ‫‪የአላፊ ግሶች እርባታ ምሳሌ‬‬

‫ف َِاع ٌل‬ ‫‪ቅጥያ‬‬

‫َك ُر َمٌ‬ ‫َس ِم َعٌ‬ ‫َذ َه َبٌ‬ ‫َخ َر َجٌ‬ ‫ُمس َتٌِترٌ‬ ‫ُه َوٌ‬ ‫‪እሱ,‬‬
‫َك ُرٌَمٌْا‬ ‫َس ِم ٌَعٌْا‬ ‫َذ َهٌَبٌْا‬ ‫َخ َر ٌَجٌْا‬ ‫ٌْا‬ ‫ْاٌ‬ ‫ُه َما‬ ‫)‪እነሱ (2‬‬
‫َك ُرٌُمٌْوا‬ ‫َس ِم ٌُعٌْوا‬ ‫َذ َهٌُبٌْوا‬ ‫َخ َر ٌُجٌْوا‬ ‫ٌْو‬ ‫ْوا‬ ‫ُه ٌْم‬ ‫‪እነሱ‬‬
‫َك ُر َم ٌْ‬
‫ت‬ ‫َس ِم َع ٌْ‬
‫ت‬ ‫َذ َه َب ٌْ‬
‫ت‬ ‫َخ َر َج ٌْ‬
‫ت‬ ‫ُمس َتٌِترٌ‬ ‫ٌْ‬
‫ت‬ ‫ِه ٌَي‬ ‫‪እሷ,‬‬
‫َك ُر َمٌَتٌْا‬ ‫َس ِم َعٌَتٌْا‬ ‫َذ َه َبٌَتٌْا‬ ‫َخ َر َجٌَتٌْا‬ ‫ٌْا‬ ‫َتٌْا‬ ‫ُه َما‬ ‫)‪እነሱ (2‬‬
‫َك ُرٌْم ٌَن‬ ‫َس ِم ٌْع ٌَن‬ ‫َذ َهٌْب ٌَن‬ ‫َخ َر ٌْج ٌَن‬ ‫ٌَن‬ ‫ٌَن‬ ‫ُه ٌَّن‬ ‫‪እነሱ‬‬
‫َك ُرٌْم ٌَ‬
‫ت‬ ‫َس ِم ٌْع ٌَ‬
‫ت‬ ‫َذ َهٌْب ٌَ‬
‫ت‬ ‫َخ َر ٌْج ٌَ‬
‫ت‬ ‫ٌَ‬
‫ت‬ ‫ٌَ‬
‫ت‬ ‫اَن ٌَ‬
‫ْت‬ ‫‪አንተ‬‬
‫َك ُرٌْم ُت َما‬ ‫َس ِم ٌْع ُت ٌَما‬ ‫َذ َهٌْب ُت ٌَما‬ ‫َخ َر ٌْج ُت ٌَما‬ ‫تُ َما‬ ‫تُ َما‬ ‫اَ ْن ُت ٌَما‬ ‫)‪እናንተ(2‬‬
‫َك ُرٌْم ُت ٌْم‬ ‫َس ِم ٌْع ُت ٌْم‬ ‫َذ َهٌْب ُت ٌْم‬ ‫َخ َر ٌْج ُت ٌْم‬ ‫تُ ٌْم‬ ‫تُ ٌْم‬ ‫اَ ْن ُت ٌْم‬ ‫)‪እናንተ (>2‬‬
‫َك ُرٌْم ٌِ‬
‫ت‬ ‫َس ِم ٌْع ٌِ‬
‫ت‬ ‫َذ َهٌْب ٌِ‬
‫ت‬ ‫َخ َر ٌْج ٌِ‬
‫ت‬ ‫ٌِ‬
‫ت‬ ‫ٌِ‬
‫ت‬ ‫اَن ٌِ‬
‫ْت‬ ‫‪አንቺ‬‬
‫َك ُرٌْم ُت َما‬ ‫َس ِم ٌْع ُت ٌَما‬ ‫َذ َهٌْب ُت ٌَما‬ ‫َخ َر ٌْج ُت ٌَما‬ ‫تُ َما‬ ‫تُ َما‬ ‫اَ ْن ُت ٌَما‬ ‫)‪እናንተ (2‬‬
‫َك ُرٌْم ُت ٌَّن‬ ‫َس ِم ٌْع ُت ٌَّن‬ ‫َذ َهٌْب ُت ٌَّن‬ ‫َخ َر ٌْج ُت ٌَّن‬ ‫تُ ٌَّن‬ ‫تُ ٌَّن‬ ‫اَ ْن ُت ٌَّن‬ ‫)‪እናንተ (>2‬‬
‫َك ُرٌْم ٌُ‬
‫ت‬ ‫َس ِم ٌْع ٌُ‬
‫ت‬ ‫َذ َهٌْب ٌُ‬
‫ت‬ ‫َخ َر ٌْج ٌُ‬
‫ت‬ ‫ٌُ‬
‫ت‬ ‫ٌُ‬
‫ت‬ ‫اَ َنا‬ ‫‪እኔ‬‬
‫َك ُرٌْم َنا‬ ‫َس ِم ٌْع َنا‬ ‫َذ َهٌْب َنا‬ ‫َخ َر ٌْج َنا‬ ‫َنا‬ ‫َنا‬ ‫َن ْح ٌُن‬ ‫‪እኛ‬‬
‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪51‬‬
 ِ َّ‫) َض ِم ْيرٌ ُمت‬
ተቀጥያ ተውላጠ ስም (ٌ‫صل‬

የሙሐመድ መፅሐፍ የሱ መፅሐፍ

‫ُم َح َّم ٌد‬ ُ ‫ِك َت‬
ٌ‫اب‬ የሱ መፅሐፍ ٌ‫ِك َتا ُب ُه‬
‫ُم َضاف ٌٌاِ َل ْيٌِه‬ ٌ‫ُم َضاف‬ ٌ‫ ُه‬+ ٌ‫اب‬ ُ ‫ِك َت‬ ٌ‫ُم َضافٌ َو ُم َضاف ٌٌاِ َل ْي ِه‬
‫ُم َضافٌ ُم َضاف ٌٌاِ َلٌْيٌِه‬
ٌ‫ ُه‬እና ٌَ‫ ك‬ተቀጥያ ተውላጠስም
ٌِ ‫) َض ِم ْيرٌ ُم َّت‬
ይባላሉ፡፡ (ٌ‫صل‬
ያንተ መፅሐፍ

ያንተ መፅሐፍ ٌَ‫ِك َتا ُبك‬

ٌَ‫ ك‬+ ٌ‫اب‬ ُ ‫ِك َت‬ ٌ‫ُم َضافٌ َو ُم َضاف ٌٌاِ َل ْي ِه‬
‫ُم َضافٌ ُم َضاف ٌٌاِ َلٌْيٌِه‬

 ተቀጥያ ተውላጠ ስሞች ከስም ጋር ቁርኝት ሲፈጥሩ ሁሌም ‫ضاف ا ِ َل ْيٌِه‬

َ ‫ ُم‬ይሆናሉ፡፡ ከነሱ
ጋር ቁርኝት የፈፀመው ስም ደሞ ٌٌ‫ضاف‬
َ ‫ ُم‬ይሆናል
 ተቀጥያ ተውላጠ ስም በዚህ ሁኔታ መጅሩር ይሆናሉ፡፡ ٌ‫ج ُر ْور‬
ْ ‫َم‬

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 52

 ِ َّ‫) َض ِم ْيرٌ ُمت‬
ተቀጥያ ተውላጠ ስም (ٌ‫صل‬

ከ ሙሐመድ ከ - እሱ
ٌ‫ُم َح َّمد‬ ‫ِم ٌْن‬ እሱ ከ ٌ‫ِم ْن ُه‬
ٌ‫َجاٌٌّر َو َم ْج ُرور‬ ٌ‫ُه‬ + ‫ن‬ ٌْ ‫ِم‬
ٌ‫َجاٌٌّر َو َم ْج ُرور‬
ٌْ ‫ٌجرٌ اِ ْسمٌ َم‬
ٌ‫ج ُر ْور‬ ٌَ ‫َح ْر ُف‬
ٌ‫ ُه‬እና ‫ ُه ٌْم‬ተቀጥያ ተውላጠስም
ٌِ ‫) َض ِم ْيرٌ ُم َّت‬
ይባላሉ፡፡ (ٌ‫صل‬
ከ እነሱ

ከ እነሱ ٌ‫ِم ْن ُه ْم‬

ٌ‫ ُه ْم‬+ ‫ِم ٌْن‬ ٌ‫َجاٌٌّر َو َم ْج ُرور‬
ٌ‫اِ ْسم‬
‫ٌجٌر‬
ٌَ ‫َح ْر ُف‬
ٌ‫َم ْج ُر ْور‬

ُ ‫ َح ْر‬ጋር ቁርኝት ሲፈጥሩ ውጤቱ ٌ‫اِ ْسم‬

 ተቀጥያ ተውላጠ ስሞች ከ መስተዋድድ ٌٌٌ‫فٌ َج ٍّر‬
ٌ‫َم ْج ُر ْور‬
ይሆናሉ

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 53

 ِ َّ‫ ) َض ِم ْيرٌ ُمت‬vs. ገለልተኛ ተውላጠ ስም(ٌ‫َصل‬
ተቀጥያ ተውላጠ ስም (ٌ‫صل‬ ِ ‫) َض ِم ْيرٌ ُم ْنف‬
‫( َض ِم ْيرٌ ُمتَّ ِص ٌل‬ተቀጥያ ተውላጠ ስም ) ٌ‫َصل‬ ِ ‫( َض ِم ْيرٌ ُم ْنف‬ገለልተኛ ተውላጠ ስም)
ነጠላ እሱ, It ‫ٌُه‬ ‫ُه ٌَو‬ ٌ‫ُم ْف َرد‬
ተባእት ሁለትነት እነሱ (2) ‫ُه َما‬ ‫ُه َما‬ ‫ُم َثنَّى‬ ٌ‫ُم َذكَّر‬
ብዙ እነሱ ‫ُه ٌْم‬ ‫ُه ٌْم‬ ٌ‫َج ْمع‬
ٌ‫َغايِب‬
3ተኛ መደብ
ነጠላ እሷ, It ‫َها‬ ‫ه ٌَي‬ ِ ٌ‫ُم ْف َرد‬
አነስት ሁለትነት እነሱ (2) ‫ُه َما‬ ‫ُه َما‬ ‫ُم َث َّنى‬ ٌ‫ُم َؤنَّث‬
ብዙ እነሱ ‫ُه ٌَّن‬ ‫ُه ٌَّن‬ ٌ‫َج ْمع‬
ነጠላ አንተ ٌَ‫ك‬ ٌَ ‫اَن‬
‫ْت‬ ٌ‫ُم ْف َرد‬
ተባእት ሁለትነት እናንተ(2) ‫ُك َما‬ ‫ُم َث َّنى اَ ْن ُت ٌَما‬ ٌ‫ُم َذكَّر‬
ብዙ እናንተ (>2) ‫ُك ٌْم‬ ‫اَ ْن ُت ٌْم‬ ٌ‫َج ْمع‬
ٌ‫ُم َخا َطب‬
‫ٌِك‬ ٌِ ‫اَن‬
‫ْت‬
2ተኛ መደብ
ነጠላ አንቺ ٌ‫ُم ْف َرد‬
አነስት ሁለትነት እናንተ (2) ‫ُك َما‬ ‫ُم َثنَّى اَ ْن ُت ٌَما‬ ٌ‫ُم َؤنَّث‬
ብዙ እናንተ (>2) ‫ك ٌَُّن‬ ‫َج ْمعٌ اَ ْن ُت ٌَّن‬
ነጠላ እኔ ‫ي‬ ‫اَ َنا‬ ٌ‫ُم ْف َرد‬
ٌ‫ُم َت َكٌلِّمٌ ُم َذكَّرٌ َو ٌُم َؤنَّث‬
‫َنا‬ ‫َن ْح ٌُن‬
1ኛ መደብ ተባእትና አነስት
ብዙ እኛ ٌ‫َج ْمع‬
LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 54
 ِ َّ‫ ) َض ِم ْيرٌ ُمت‬vs. ገለልተኛ ተውላጠ ስም(ٌ‫َصل‬
ተቀጥያ ተውላጠ ስም (ٌ‫صل‬ ِ ‫) َض ِم ْيرٌ ُم ْنف‬

ٌ‫ُه‬ ٌ‫ُه َو‬ ِ ‫َض ِم ْيرٌ ُم ْنف‬

‫َض ِم ْيرٌ ُمتَّ ِص ٌل‬ ‫َص ٌل‬
‫ُه َما‬ ‫ُه َما‬
 ሁልጊዜም የተለዩ ማዕሪፋህ ናቸው
 ሁልጊዜም የተለዩ ማዕሪፋህ ናቸው ‫ُه ٌْم‬ ‫ُه ٌْم‬
ٌ‫َم ْع ِرفَة‬ ‫َها‬ ‫ِه ٌَي‬
(definite)
 የማርሽ ለውጥ የማያካሂዱ ወጥ
 የማርሽ ለውጥ የማያካሂዱ ወጥ ናቸው ٌ‫َم ْبنِي‬
‫ُه َما‬ ‫ُه َما‬
ናቸው ٌ‫َم ْب ِني‬  ሁል ጊዜ መርፉዕ ٌ‫ َم ْرفُ ْوع‬ናቸው፡፡
 ወይ መጅሩር ٌ‫ َمج ُرور‬አሊያ ደሞ መንሱብ
‫ُه ٌَّن‬ ‫ُه ٌَّن‬
ٌ‫نصوب‬
ُ ‫ َم‬ናቸው ٌَ‫ك‬ ٌَ ‫اَن‬
‫ْت‬
 ከስም ከግስና ከ ሐርፍ ጋር ሊቆራጩ ‫ُك َما‬ ‫اَ ْن ُت َما‬
ይችላሉ፡፡
‫ُك ٌْم‬ ‫اَ ْن ُت ٌْم‬
‫ٌِك‬ ٌِ ‫اَن‬
‫ْت‬
‫ُك َما‬ ‫اَ ْن ُت َما‬
‫ك ٌَُّن‬ ‫اَ ْن ُت ٌَّن‬
‫ َّا ُء ا ْل ُمتك ِّل ِم‬ወይም የአንደኛ መደብ ያ ‫ي‬ ‫اَ َنا‬
ተብላ ትታወቃለች፡፡ ‫َنا‬ ‫َن ْح ٌُن‬
LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 55
 ‫ُم َضافٌا ِ َل ْيٌِه ‪َ ) እንደ‬ض ِم ْيرٌ ُمتَّ ِ‬
‫صلٌ( ‪ተቀጥያ ተውላጠ ስም‬‬

‫َس َّيا َرٌة‬ ‫ِك َت ٌ‬

‫اب‬
‫َس َّيا َرٌتٌُُه‬ ‫ِك َتا ُبٌُه‬ ‫‪የሱ,‬‬ ‫ُهٌ‬ ‫ُه َوٌ‬
‫‪ተቀጥያ ተውላጠ ስም‬‬
‫‪ ወደ‬ال َت ُاءٌال َمر ُبو َط ُةٌٌٌ ‪ሲታከልባት‬‬
‫َس َّيا َرٌتُ ُه َما‬ ‫ِك َتابُ ٌُه َما‬ ‫)‪የእነሱ (2‬‬ ‫ُه َما‬ ‫ُه َما‬
‫وح ُةٌٌٌٌ‬
‫‪ ትቀየራለች፡፡‬ال َت ُاءٌال َمف ُت َ‬ ‫َس َّيا َرٌتُ ُه ٌْم‬ ‫ِك َتا ُب ٌُه ٌْم‬ ‫‪የእነሱ‬‬ ‫ُه ٌْم‬ ‫ُه ٌْم‬
‫َس َّيا َرٌتُ َها‬ ‫ِك َتا ُب ٌَها‬ ‫‪የሷ,‬‬ ‫َها‬ ‫ِه ٌَي‬
‫َس َّيا َرٌتُ ُه َما‬ ‫ِك َتا ُب ٌُه َما‬ ‫)‪የእነሱ (2‬‬ ‫ُه َما‬ ‫ُه َما‬
‫َس َّيا َرٌتُ ُه ٌَّن‬ ‫ِك َتا ُب ٌُه ٌَّن‬ ‫‪የእነሱ‬‬ ‫ُه ٌَّن‬ ‫ُه ٌَّن‬
‫َس َّيا َرٌتُكٌَ‬ ‫ِك َتا ُبكٌَ‬ ‫‪የአንተ‬‬ ‫كٌَ‬ ‫اَن ٌَ‬
‫ْت‬
‫‪َ ጋር ሲቆራኝ የ‬يا ُءٌا ْل ُم َت َ‬
‫كلِّ ٌِم ‪ከ‬‬ ‫َس َّيا َرٌتُ ُك َما‬ ‫ِك َتا ُب ٌُك َما‬ ‫)‪የእናንተ(2‬‬ ‫ُك َما‬ ‫اَ ْن ُت َما‬
‫ضافٌ‬ ‫‪ُ የመጨረሻ ቃል‬م َ‬ ‫َس َّيا َرٌتُ ُك ٌْم‬ ‫ِك َتابُ ٌُك ٌْم‬ ‫)‪የእናንተ (>2‬‬ ‫ُك ٌْم‬ ‫اَ ْن ُت ٌْم‬
‫‪ከስራህ ያገኛል፡፡‬‬ ‫َس َّيا َرٌتُ ٌِ‬
‫ك‬ ‫ِك َتا ُب ٌِ‬
‫ك‬ ‫‪የአንቺ‬‬ ‫ٌِك‬ ‫اَن ٌِ‬
‫ْت‬
‫ِك َتابُ ٌُك َما‬
‫‪ይህ ሰዋሰዋዊ መነሻ ኖሮት‬‬
‫‪ሳይሆን የመጨረሻ ቃሉ ደማህ‬‬ ‫َس َّيا َرٌتُ ُك َما‬ ‫)‪የእናንተ (2‬‬ ‫ُك َما‬ ‫اَ ْن ُت َما‬
‫‪ከሆነ ለማንበብ አስቸጋሪ‬‬ ‫َس َّيا َرٌتُ ُك ٌَّن‬ ‫ِك َتا ُب ٌُك ٌَّن‬ ‫)‪የእናንተ (>2‬‬ ‫ك ٌَُّن‬ ‫اَ ْن ُت ٌَّن‬
‫‪በመሆኑ ነው፡፡‬‬ ‫َس َّيا َرٌتِ ٌْي‬ ‫ِك َتابِ ٌْي‬ ‫‪የእኔ‬‬ ‫ٌْ‬
‫ي‬ ‫اَ َنا‬
‫َس َّيا َرٌتُ َنا‬ ‫ِك َتا ُبٌَنا‬ ‫‪የእኛ‬‬ ‫َنا‬ ‫َن ْح ٌُن‬
‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪56‬‬
 ‫‪َ ) ተቀጥያ ተውላጠ ስሞች ለየት ካሉ ስሞች አንፃር‬ض ِم ْيرٌ ُمتَّ ِ‬
‫صلٌ(‬

‫اَ ٌ‬
‫ب‬ ‫اَ ٌ‬
‫خ‬
‫اٌَُب ٌْوٌُه‬ ‫اَ ٌُخٌْوٌُه‬ ‫ُهٌ‬ ‫ُه َوٌ‬
‫‪ُ መሓል‬م َضافٌا ِ َل ْيٌِه‪ُ እና ٌٌٌ.‬م َضافٌ ‪በ‬‬ ‫اَبٌٌُْو ُه َما‬ ‫اَ ٌُخ ٌْو ُه َما‬ ‫ُه َما‬ ‫ُه َما‬
‫‪ ተመልከት፡፡‬وٌٌ ‪የገባችውን ተጨማሪ‬‬
‫‪ ተጨማሪ ዋው ከሚወስዱ‬اَخٌٌ ‪ እና‬اَبٌٌ‬
‫اٌَُبٌْو ُه ٌْم‬ ‫اَ ٌُخٌْو ُه ٌْم‬ ‫ُه ٌْم‬ ‫ُه ٌْم‬
‫‪5 የተለዩ ስሞች ውስጥ ሁለቱ ናቸው፡፡‬‬ ‫اٌَُب ٌْو َها‬ ‫اَ ٌُخ ٌْو َها‬ ‫َها‬ ‫ِه ٌَي‬
‫‪በሌላ ክፍል ይብራራል፡፡‬‬ ‫اٌَُبٌْو ُه َما‬ ‫اَ ٌُخ ٌْو ُه َما‬ ‫ُه َما‬ ‫ُه َما‬
‫اٌَُبٌْو ُه ٌَّن‬ ‫اَ ٌُخ ٌْو ُه ٌَّن‬ ‫ُه ٌَّن‬ ‫ُه ٌَّن‬
‫اٌَُبٌْوكٌَ‬ ‫اَ ٌُخٌْوكٌَ‬ ‫كٌَ‬ ‫اَن ٌَ‬
‫ْت‬
‫اٌَُب ٌْو ُك َما‬ ‫اَ ٌُخ ٌْو ُك ٌَما‬ ‫ُك َما‬ ‫اَ ْن ُت َما‬
‫اَبٌُ ٌْو ُك ٌْم‬ ‫اَ ٌُخٌْو ُك ٌْم‬ ‫ُك ٌْم‬ ‫اَ ْن ُت ٌْم‬
‫اٌَُبٌْو ٌِك‬ ‫اَ ٌُخٌْو ٌِك‬ ‫ٌِك‬ ‫اَن ٌِ‬
‫ْت‬
‫اَبٌٌُْو ُك َما‬ ‫اَ ٌُخٌْو ُك ٌَما‬ ‫ُك َما‬ ‫اَ ْن ُت َما‬
‫اٌَُبٌْوك ٌَُّن‬ ‫اَ ٌُخ ٌْوك ٌَُّن‬ ‫ك ٌَُّن‬ ‫اَ ْن ُت ٌَّن‬
‫َي ُاءٌا ْل ُم َت َكلِّ ِمٌ‬
‫اَبِ ٌْي‬ ‫اَ ِخ ٌْي‬
‫‪እነዚህን ስሞች ተከትሎ‬‬
‫ٌْ‬
‫ي‬ ‫اَ َنا‬
‫‪ ጭማሪ አይፈፀምም፡፡‬وٌٌٌ ‪ሲመጣ ግን የ‬‬
‫اٌَُب ٌْو َنا‬ ‫اَ ٌُخ ٌْو َنا‬ ‫َنا‬ ‫َن ْح ٌُن‬
‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪57‬‬
 ‫اسمٌ َمج ُر ٌور ‪َ ) እንደ‬ض ِم ْيرٌ ُمتَّ ِ‬
‫صلٌ( ‪ተቀጥያ ተውላጠ ስም‬‬

‫اِ َلى‬ ‫َع ْنٌ‬

‫‪ِ ና በተቀጥያ ተውላጠ ስም መሓል‬إلَى ‪በ‬‬ ‫اِ َل ْيٌِه‬ ‫َع ْنٌُه‬ ‫ُهٌ‬ ‫ُه َوٌ‬
‫‪ቁርኝት ሲፈፀም‬‬
‫أ َ ِلفٌ ‪ِ መጨረሻ የምትገኘው‬إلَىٌ ‪በ‬‬ ‫اِ َل ْي ِه َما‬ ‫َع ْن ُه َما‬ ‫ُه َما‬ ‫ُه َما‬
‫صورةٌ‬‫‪ (ያ) ትቀየራለች፡፡‬ي ‪َ ወደ‬م ْق ُ‬ ‫اِ َل ْي ِه ٌْم‬ ‫َع ْن ُه ٌْم‬ ‫ُه ٌْم‬ ‫ُه ٌْم‬
‫ٌِه ‪ ወደ‬ه ‪ተቀጥያ ተውላጠ ስሙም ከ‬‬
‫اِ َل ْي َها‬ ‫َع ْن َها‬ ‫َها‬ ‫ِه ٌَي‬
‫‪ይቀየራል፡፡‬‬ ‫اِ َل ْي ِه َما‬ ‫َع ْن ُه َما‬ ‫ُه َما‬ ‫ُه َما‬
‫‪َ ም ይሰራል‬علَىٌ ‪ይህ መርሆ ለ‬‬ ‫اِ َل ْي ِه ٌَّن‬ ‫َع ْن ُه ٌَّن‬ ‫ُه ٌَّن‬ ‫ُه ٌَّن‬
‫اِ َل ْيكٌَ‬ ‫َع ْنكٌَ‬ ‫كٌَ‬ ‫اَن ٌَ‬
‫ْت‬
‫اِ َل ْي ُك َما‬ ‫َع ْن ُك َما‬ ‫ُك َما‬ ‫اَ ْن ُت َما‬
‫اِ َل ْي ُك ٌْم‬ ‫َع ْن ُك ٌْم‬ ‫ُك ٌْم‬ ‫اَ ْن ُت ٌْم‬
‫اِ َل ْي ٌِ‬
‫ك‬ ‫َع ْن ٌِ‬
‫ك‬ ‫ٌِك‬ ‫اَن ٌِ‬
‫ْت‬
‫اِ َل ْي ُك َما‬ ‫َع ْن ُك َما‬ ‫ُك َما‬ ‫اَ ْن ُت َما‬
‫ي = اِ َل َّيٌ‬
‫اِ َلي ‪ٌْ +‬‬ ‫اِ َل ْي ُك ٌَّن‬ ‫َع ْن ُك ٌَّن‬ ‫ك ٌَُّن‬ ‫اَ ْن ُت ٌَّن‬
‫اِ َل ٌَّي‬ ‫َعنِّ ٌْي‬ ‫ٌْ‬
‫ي‬ ‫اَ َنا‬
‫اِ َل ْي َنا‬ ‫َع َّنا‬ ‫َنا‬ ‫َن ْح ٌُن‬
‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪58‬‬
 ‫)ض ِم ْيرٌ ُم َّت ِصلٌ( ‪ተቀጥያ ተውላጠ ስም‬‬
‫اسمٌ َمج ُر ٌور ‪َ እንደ‬‬

‫لِ‬ ‫ﺑِ‬
‫‪ከተቀጥያ ተውላጠ ስም ጋር ስትቆራኝ‬‬ ‫َل ُهٌ‬ ‫بِ ِهٌ‬ ‫ُهٌ‬ ‫ُه َوٌ‬
‫‪ አግኝታለች፡፡‬فَتْ َحةٌ ‪ ፈትሓ‬لٌٌِ‪መስተዋድዷ‬‬ ‫َل ُه َما‬ ‫بِ ِه َما‬ ‫ُه َما‬ ‫ُه َما‬
‫‪ታች ከተጠቀሰው ከአንድ ሁኔታ በቀር‬‬
‫َل ُه ٌْم‬ ‫بِ ِه ٌْم‬ ‫ُه ٌْم‬ ‫ُه ٌْم‬
‫َل َها‬ ‫بِ َها‬ ‫َها‬ ‫ِه ٌَي‬
‫َل ُه َما‬ ‫بِ ِه َما‬ ‫ُه َما‬ ‫ُه َما‬
‫َل ُه ٌَّن‬ ‫بِ ِه ٌَّن‬ ‫ُه ٌَّن‬ ‫ُه ٌَّن‬
‫َلكٌَ‬ ‫بِكٌَ‬ ‫كٌَ‬ ‫اَن ٌَ‬
‫ْت‬
‫َل ُك َما‬ ‫بِ ُك َما‬ ‫ُك َما‬ ‫اَ ْن ُت َما‬
‫َل ُك ٌْم‬ ‫بِ ُك ٌْم‬ ‫ُك ٌْم‬ ‫اَ ْن ُت ٌْم‬
‫َل ٌِ‬
‫ك‬ ‫بِ ٌِ‬
‫ك‬ ‫ٌِك‬ ‫اَن ٌِ‬
‫ْت‬
‫َل ُك َما‬ ‫بِ ُك َما‬ ‫ُك َما‬ ‫اَ ْن ُت َما‬
‫‪ ጋር‬يَا ُءٌال ُمت َ َك ِل ِمٌٌ ‪ ከ‬لٌِ ‪መስተዋድዷ‬‬ ‫َل ُك ٌَّن‬ ‫بِ ُك ٌَّن‬ ‫ك ٌَُّن‬ ‫اَ ْن ُت ٌَّن‬
‫‪ስትቆራጭ ግን የያዘችውን ከስራ‬‬ ‫لِ ٌْي‬ ‫بِ ٌْي‬ ‫ٌْ‬
‫ي‬ ‫اَ َنا‬
‫‪አስጠብቃም ጭምር ነው፡፡‬‬
‫َل َنا‬ ‫بِ َنا‬ ‫َنا‬ ‫َن ْح ٌُن‬
‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪59‬‬
 ‫َصلٌ ‪َ vs.‬ض ِم ْيرٌ ُمتَّ ِ‬
‫صلٌ ‪የአላፊ ግስ ቅጥያ vs.‬‬ ‫َض ِم ْيرٌ ُم ْنف ِ‬
‫‪የአላፊ ግስ ቅጥያ‬‬ ‫َض ِم ْيرٌ ُم َّت ِصلٌ‬ ‫َض ِم ْيرٌ ُم ْنف ِ‬
‫َصلٌ‬
‫ٌُه‬ ‫ُه ٌَو‬
‫ْاٌ‬ ‫ُه َما‬ ‫ُه َما‬
‫ٌْوا‬ ‫ُه ٌْم‬ ‫ُه ٌْم‬
‫ٌْ‬
‫ت‬ ‫َها‬ ‫ِه ٌَي‬
‫ٌَتٌْا‬ ‫ُه َما‬ ‫ُه َما‬
‫ٌَن‬ ‫ُه ٌَّن‬ ‫ُه ٌَّن‬
‫ٌَ‬
‫ت‬ ‫كٌَ‬ ‫اَن ٌَ‬
‫ْت‬
‫تُ َما‬ ‫ُك َما‬ ‫اَ ْن ُت َما‬
‫تُ ٌْم‬ ‫ُك ٌْم‬ ‫اَ ْن ُت ٌْم‬
‫ٌِ‬
‫ت‬ ‫ٌِك‬ ‫اَن ٌِ‬
‫ْت‬
‫تُ َما‬ ‫ُك َما‬ ‫اَ ْن ُت َما‬
‫تُ ٌَّن‬ ‫ك ٌَُّن‬ ‫اَ ْن ُت ٌَّن‬
‫ٌُ‬
‫ت‬ ‫ي‬ ‫اَ َنا‬
‫َنا‬ ‫َنا‬ ‫َن ْح ٌُن‬
‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪60‬‬
 ‫) َخ َبرٌ ُم َقدَّمٌ َو ُمب َتدَاٌ ُم َؤ َّخرٌ ( ‪ቀዳማይ ዜና እና ዳህራይ ርዕስ‬‬

‫‪ሰውየው ቤት ውስጥ ነው፡፡‬‬

‫ال َب ِ‬
‫يتٌ‬ ‫فِي‬ ‫ال َّر ُج ُلٌ‬
‫‪ٌ،‬ش ْب ُهٌال ُج ْم َل ِة َ‬
‫‪ٌ،‬خ َبرٌ‬ ‫َجا ٌّرٌ ٌَو َم ْج ُر ْور ِ‬ ‫ُم ْب َتدَاٌ‬
‫‪.‬‬
‫ِش ْب ُهٌال ُج ْم َل ِةٌ‬
‫َجاٌٌّر َو َم ْجٌُر ْورٌ ‪ለምሳሌ መስተዋድድና‬‬ ‫)‪ቤት ውስጥ ሰውየው (አለ‬‬
‫‪َ ፊት ለፊት እንኳ‬ظ ْرفٌ ‪ተውሳከ ግስ‬‬ ‫َر ُج ٌل‬ ‫يتٌ‬‫ال َب ِ‬ ‫فِي‬
‫‪ٌ،‬ش ْب ُهٌال ُج ٌْم َل ِة َ‬
‫‪ቢመጡ ወይም አረፍተ ነገሩ ከነሱ‬‬ ‫َجا ٌّرٌ ٌَو َم ْج ُر ْور ِ‬
‫ُم ْبٌَتدَاٌ ‪ቢጀምርም ፈፅሞ ሙብተደዕ‬‬ ‫ُم ْب َتدَاٌ ٌُم َؤخَّ رٌ‬ ‫‪ٌ،‬خ َبرٌ ُم َقدَّمٌ‬
‫‪ሊሆኑ አይችሉም፡፡‬‬
‫‪ፊት ለፊት ከመስጂዱ አትክልት ቦታ ነው‬‬

‫َح ِديقٌَة‬ ‫سج ٌِد‬‫ال َم ِ‬ ‫اَ َما ٌَم‬

‫‪ٌ،‬خ َبرٌ ُم َق ٌَّد ٌم َم َضافٌ اٌَِليٌِه ُم ْب َتدَاٌٌ ُم َؤخٌَّرٌ‬
‫‪ٌ،‬ش ْب ُهٌال ُج ْمٌَل ِة َ‬
‫َظ ْرفٌ ِ‬

‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪61‬‬

 ብዙ ቁጥር (ٌ‫) َج ْمع‬

ብዙ ቁጥርٌ‫َج ْمع‬
ወደ ብዙ ቁጥር
ሲቀየር
ነጠላ ቃሉ ተጠብቆ ‫ٌسالِ ٌم‬
َ ‫ َج ْمع‬ጤናማ ብዙ ቁጥር ٌِ ‫َج ْمعٌ َت‬
ሰባራ ብዙ ቁጥርٌ‫كسير‬
የሚቆይ
ٌ‫ ُم َد ِّرس‬-> ‫ُم َد ِّر ٌُس ْو ٌَن‬ ነጠላ ቃሉ ወደ ብዙ ቁጥር ለውጥ
ሲያካሄድ ስብራት ይስተናገዳል፡፡
ٌ‫ َطالِب‬-> ٌ‫طُ َّلاب‬
ጤናማ - ተባዕት ብዙ ቁጥር ጤናማ አንስት ብዙ ቁጥር
‫ٌسالِ ٌم‬
َ ‫َج ْمعٌ ُم َذكَّر‬ ٌ‫ٌس ٌالِم‬
َ ‫َج ْمعٌ ُم َؤنَّث‬ ‫ َق َل ٌم‬-> ٌ‫اَ ْق َلام‬.
ሰባራ ብዙ ቁጥሮች የተለያዩ
ፓተርኖች ይዘው ይገኛሉ (በቀጣይ
በመጨረሻው (ٌ‫ ) ْو َن‬ይጨምራል በመጨረሻው (ٌ‫ )ات‬ይጨምራል፡፡ እንመለከታቸዋለን)
‫ ُمس ِل ٌم‬-> ‫ُمس ِل ُم ْو ٌَن‬ ٌ‫ ُمس ِل َمة‬-> ٌ‫ُمس ِل َمات‬

አንዳንድ ስሞኝ ከአንድ በላይ ብዙ ቁጥር ይዘው ይገኛሉ፡፡ ለምሳሌ ٌ‫اَخ‬

1) ٌ‫ & اِخْ َوة‬2) ٌ‫اِخْ َوا ُن‬
LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 62
 ‫‪ሰባራ ብዙ ቁጥር ፓተርኖች‬‬

‫فُ ُع ْولٌ‬ ‫فُ ُعلٌ‬

‫َن ْج ٌم‬ ‫نُ ُج ْو ٌم‬ ‫ِك َت ٌ‬
‫اب‬ ‫ُك ُت ٌ‬
‫ب‬
‫شَ ْيخٌ‬ ‫شُ ُي ْوخٌ‬ ‫َر ُس ْولٌ‬ ‫ُر ُسلٌ‬
‫فِ َعالٌ‬ ‫فُ َّعالٌ‬
‫َج َب ٌل‬ ‫ِج َب ٌ‬
‫ال‬ ‫َت ِ‬
‫اجرٌ‬ ‫تُ َّج ٌار‬
‫َر ُجلٌ‬ ‫ِر َجالٌ‬ ‫َطالِبٌ‬ ‫ُط َّلابٌ‬
‫فعل‬
‫‪ቁልፍ:‬‬

‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪63‬‬

 ‫‪ሰባራ ብዙ ቁጥር ፓተርኖች‬‬

‫اَ ْف َعالٌ‬ ‫اَ ْف ِع َلا ُءٌ‬

‫َو َل ُدٌ‬ ‫اَ ْو َل ٌ‬
‫اد‬ ‫َص ِد ْي ٌق‬ ‫اَ ْص ِد َقاٌُء‬
‫َع ٌٌّم‬ ‫اَ ْع َمامٌ‬ ‫اَ ْط ِب َبا ُءٌ َط ِب ْيبٌ‬ ‫اَ ِط َّباٌُء‬
‫فِ ْع َلةٌ‬ ‫فُ َع َلاٌُء‬
‫اَ ٌ‬
‫خ‬ ‫اِخْ َوٌة‬ ‫َز ِم ْي ٌل‬ ‫ُز َم َلا ُءٌ‬
‫َفتىٌ‬ ‫فِ ْت َيةٌ‬ ‫َف ِق ْيرٌ‬ ‫فُ َق َراٌُء‬
‫)‪የተለያዩ ፓተርኖችን (በቀጣይ እንመለከታቸዋለን‬‬ ‫ف( ‪ዲፕቶት‬‬ ‫)اَل َم ْم ُنو ُع ٌِم َن ٌَّ‬
‫ٌالص ْر ٌِ‬ ‫فعل‬
‫‪ቁልፍ:‬‬

‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪64‬‬

 ብዙ አመላካች ተውላጠ ስም
ነጠላ ነጠላ
ٌ‫َه ِذ ِهٌ ُم َدٌ ِّر َسة‬ ይህችٌ‫َه ِذ ِه‬ ይህ ٌ‫َه َذا‬ ٌ‫َه َذاٌ ُم َدٌ ِّرس‬
ይህች አስተማሪ ነች ይህ አስተማሪ ነው፡፡

ብዙ
ٌ‫َه ُؤ َلا ِءٌ ُم ٌَد ِّر َسات‬ እነዚህ ‫َه ُؤ َلاٌِء‬ َ ‫َه ُؤ َلا ِءٌ ُم ٌَد ِّر ُس‬
ٌ‫ون‬
እነዚህ አስተማሪዎች ናቸው (ሴት) እነዚህ አስተማሪዎች ናቸው

ነጠላ ነጠላ
‫لكٌ َط ٌالِ َبٌة‬
َ ِ‫ت‬
َ ِ‫ت‬
ያቺ ٌ‫لك‬ َ ِ‫َذل‬
ያ ٌ‫ك‬ ٌ‫ذَلِ َكٌ َط ٌالِب‬
ያቺ ተማሪ ነች ያ ተማሪ ነው

ብዙ

ٌ‫اُول ٰ ِئ َكٌ ٌَطالِ َبات‬ እነዛ ٌَ‫اُول ٰ ِئك‬ ٌ‫اُول ٰ ِئ َكٌطٌُـ َّلاب‬
እነዛ ተማሪዎች ናቸው (ለሴት) እነዛ ተማሪዎች ናቸው

እነዚህ የብዙ ቁጥር ቁርኝቶች አቂል(ማስተዋል) የሚችሉን ብቻ ይመለከታል፡፡. ማስተዋል የማችሉ(ገይረ አቂል) አስመልክቶ በቀጣይ እንማራላን፡፡

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 65

 ٌ‫َن ْعت‬ ለ ٌ‫ُم َضافٌ َوٌ ُم َضافٌاِ َل ْي ِه‬

የአዲሱ አስተማሪ መፅሐፍ ያስተማሪው አዲስ መፅሐፍ

ٌ‫الج ِدي ِد‬

َ ٌ‫س‬
ِ ‫ال ُم َد ِّر‬ ُ ‫ِك َت‬
ٌ‫اب‬ ٌ‫الج ِدي ُد‬
َ ٌ‫س‬ِ ‫ال ُم َد ِّر‬ ٌ‫اب‬ُ ‫ِك َت‬
ٌ‫َن ْعت‬ ٌ ‫ُم َضافٌاِ َل ْي ِهٌٌَو َمن ُع‬
‫وت‬ ٌ‫ُم َضاف‬ ٌ‫َن ْعت‬ ‫ُم َضافٌاٌَِل ْيٌِه‬ ٌ‫ُم َضافٌ َو َمن ُعوت‬

ٌ ‫ ُم َض‬እና ‫ ُم َضافٌاِ َل ْيٌِه‬ሑልጊዜም አብረው ይመጣሉ , በመሆኑም

 ‫اف‬ ከሑለት አንዱን በመግለፅ ٌٌ‫َن ْعت‬
ጥቅም ላይ ከዋለ ٌٌ‫ ُم َضافٌا ِ َل ْي ِه‬በኋላ የሚቀመጥ ይሆናል፡፡
 የነዕቱ አመላካችነት ለሙዳፍ ይሁን ለሙዳፍ ኢለይሒ ሚለየው በመጨረሻ ፊደሉ ላይ በሚያካሒደው
የማርሽ ለውጥ ይሆናል፡፡
 ሙዳፍ ኢለይሒ የተለየ(definite) ከሆነ ሙዳፉም የተለየ(definite) ይሆናል፡፡ ናዕቱም በተመሳሳይ

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 66

 ‫ َعا ِق ٌل‬vs. ٌ‫َغ ْي ُرٌ َعا ِقل‬ ብዙ ቁጥር መስተንግዶ
ብዙ ቁጥር ነጠላ

እነዘህ አስተማሪዎች ናቸው ይህ አስተማሪ ነው፡፡

ርዕሱም ዜናውም ብዙ ቁጥርን ያመላክታል፡፡ َ ‫َه ُؤٌَلاٌِء ُم َدٌ ِّر ُس‬
ٌ‫ون‬ ٌ‫َه َذا ُم َدٌ ِّرس‬ ‫َعا ِق ٌل‬
ብዙ ቁጥር ብዙ ቁጥር ነጠላ ነጠላ

ٌ‫َغي ُر‬
የገይረ አቂል ብዙ ቁጥር በአንስታይ ነጠላ ቁጥር
ይስተናገዳል፡፡
ٌ‫كُـ ُتب‬ ٌ‫َه ِذ ِه‬ ٌ‫َه َذا ِك َتاب‬
ለዚህም ነው በዚህ ምሳሌ ጥቅም ላይ የዋለው
አመላካች ተውላጠ ስም አነስታይ የሆነው፡፡
ብዙ ቁጥር አንስታይ ነጠላ ነጠላ ٌ‫َعا ِقل‬
(ገይረ አቂል) ነጠላ ቁጥር

ተባእትም ይሁኑ አነስታይ ገይረ አቂል ብዙ ቁጥር

ٌ‫َغي ُر‬
ስሞች እስከሆኑ ድረስ በ አነስታይ ነጠላ ቁጥር
ሚስተናገዱ ይሆናሉ፡፡ከላይ የቀረበው ቀዳሚ
ምሳሌ ,‫كتاب‬ِ ነጠላ ሲሆን አመላካችነቱ ተባዕት ٌ‫َه ِذٌِه َسا َعات‬ ٌ‫َه ِذ ِهٌ َسا ٌَعة‬
ነው፡፡ ነገር ግን ወደ ብዙ ቁጥር ሲቀየር ብዙ ቁጥር
(ገይረ አቂል
አንስታይ
ነጠላ ቁጥር
ነጠላ ነጠላ ٌ‫َعا ِقل‬
የተስተናገደው በአነስታይ ነጠላ ቁጥር ነው፡፡
በመቀጠል ጥቅም ላይ የዋለው ‫ ساعة‬አነስታይ
ቢሆን ወደ ብዙ ቁጥር ሲቀየር የተስተናገደው
በአነስታይ ነጠላ ቁጥር ነው፡፡ ብዙ ቁጥር የገይረ አቂል ብዙ ቁጥር = አነስታይ ነጠላ ቁጥር
(ገይረ አቂል
LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 67
 ٌٌ‫ َغ ْي ُرٌ َعا ِقل‬ብዙ ቁጥር መስተንግዶ ምሳሌዎች

ብዙ ቁጥር ነጠላ

አስተማሪዎቹ አዳሲስ ናቸው፡፡

ٌ‫ال ُم َدٌ ِّر ُسٌ َج ِديد‬
አስተማሪው አዲስ ነው፡፡
ٌ‫ونٌ ُج ٌُدد‬
َ ‫ال ُم َدٌ ِّر ُس‬ ‫َعا ِق ٌل‬
ብዙ ብዙ ነጠላ ነጠላ

ٌ‫َغي ُر‬
ብእሮቹ አዲስ ናቸው፡፡

ٌ‫الاَ ْقٌَلا ُمٌ َج ِدي ٌَدة‬

ብእሩ አዲስ ነው፡፡

ٌ‫ال َقٌَل ُمٌ َج ِديد‬

አንስታይ ብዙ ቁጥር
(ገይረ አቂል)
ነጠላ ነጠላ ٌ‫َعا ِقل‬
ነጠላ ቁጥር

ٌ‫َغي ُر‬
መኪኖቹ አዲስ ናቸው፡፡
ٌ‫اتٌ َج ِديدَة‬
መኪናው አዲስ ነው፡፡
ُ ‫السٌَّيا َر‬
َّ ٌ‫السٌَّيا َرٌُة َج ِديدَة‬
ٌَّ
አንስታይ ብዙ ቁጥር
(ገይረ አቂል
ነጠላ ነጠላ ٌ‫َعا ِقل‬
ነጠላ ቁጥር

ብዙ ቁጥር
የገይረ አቂል ብዙ ቁጥር = አነስታይ ነጠላ ቁጥር
(ገይረ አቂል

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 68

 ٌٌٌ‫ َغ ْي ُرٌ َعا ِقل‬ብዙ ቁጥር መስተንግዶ ምሳሌዎች 2

ብዙ ቁጥር ነጠላ

ٌِ‫ونٌال ُج ُد ُد؟ٌ ُه ْمٌفِيٌال ٌَف ْصل‬

ٌَ ‫لج ِديدُ؟ ُه َوٌفِيٌال ٌَف ْصلٌِ اَ َينٌال ُم َد ِّر ُس‬
አዳዲሶቹ አስተማሪዎች የታሉ? እነሱ ክፍል ውስጥ ናቸው፡፡. አደሱ አስተማሪ የታለ? እሱ ክፍል ውስጥ ነው፡፡

َ ‫اَ َينٌال ُم َد ِّر ُسٌا‬ ‫َعا ِق ٌل‬

ብዙ ብዙ ብዙ ነጠላ ነጠላ ነጠላ

ٌ‫ٌالج ِدي ٌَدةُ؟ ِه َيٌ َع َلىٌال َم ٌْك َت ِب‬ ٌ‫َغي ُر‬

አዲስ ደብተሮች የታሉ? ጠረጴዛ ላይ ናቸው፡፡

َ ‫اَ َينٌال َّد َفاٌتِ ُر‬ ٌ‫ٌالج ِديدُ؟ ُه َوٌ َع َلىٌال ٌَم ْك َت ِب‬
አዲሱ ደብተር የታለ? ጠረጴዛ ላይ ነው፡፡

َ ‫اَ َينٌال َّد ْفٌَت ُر‬

አንስታይ አንስታይ ብዙ ቁጥር
(ገይረ አቂል
ነጠላ ነጠላ ነጠላ ٌ‫َعا ِقل‬
ነጠላ ቁጥር ነጠላ ቁጥር

ٌ‫اتٌال َج ِدي َدةُ؟ ِه َيٌ َع َلىٌال ٌَم ْك َت ِب‬ ٌ‫َغي ُر‬

አዲስ ደብተሮች የታሉ? ጠረጴዛ ላይ ናቸው፡፡

َّ ‫ٌالسا َع ُةٌال َج ِدي َدةُ؟ ِه َيٌ َع َلىٌال َم ٌْك َت ِبٌ اَ َين‬

ُ ‫ٌالسا َع‬ َّ ‫اَ َين‬
አንስታይ አንስታይ ብዙ ቁጥር
(ገይረ አቂል
ነጠላ ነጠላ ነጠላ ٌ‫َعا ِقل‬
ነጠላ ቁጥር ነጠላ ቁጥር

ብዙ ቁጥር የገይረ አቂል ብዙ ቁጥር = አነስታይ ነጠላ ቁጥር

(ገይረ አቂል

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 69

 የገይረ አቂል ብዙ ቁጥር መስተንግዶ በቁርአን
እነዚያን ያመኑትንና መልካሞችንም የሠሩትን ለነርሱ
ከሥሮቻቸው ወንዞች የሚፈሱባቸው ገነቶች ያሏቸው
መኾኑን አብስራቸው፡፡(2:25)
… ይህች የአላህ ሕግጋት ናትና (ለመተላለፍ)
አትቅረቧት፡፡ … (2:187)
… ቤቶችንም ከደጃፎቻቸው በኩል ግቡ፤… (2:189)
አ.ለ.ረ (አሊፍ ላም ራ) እነዚህ የገላጩ መጽሐፍ አንቀጾች
ናቸው፡፡ (12:1)
ለአባቱና ለሕዝቦቹ «ይህቺ ቅርጻ ቅርጽ ያቺ እናንተ ለእርሷ
ተገዢዎች የኾናችሁት ምንድን ናት᐀» ባለ ጊዜ
(መራነው)፡፡ ?” (21:52)
ይህችንም ምሳሌ ይገመግሙ ዘንድ ለሰዎች እንገልፃለን፡፡ .
(59:21)
LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6)
ٌ‫ٌٱلصـٰ ِل َحـٰ ِتٌاَ َّنٌ َل ُه ْمٌ َجنٌَّـ ٰتٌ َت ْجرِى‬ َ ‫َو َبشِّ رٌِٱلَّ ِذ َين‬
ٌَّ ‫ٌءا َم ُنو۟اٌ َو َع ِملُو۟ا‬
﴾٢٥:‫ ﴿البقرة‬...ٌ‫ِمنٌ َت ْحٌِت َها ٱ ْلاَن َْهـٰ ُر‬
﴾١٨٧:‫ ﴿البقرة‬...ٌ‫ تِ ْل َكٌ ُحدُوٌُد اللَّـ ِهٌ َف َلاٌ َت ْق َر ُبو ٌَها‬...
ٌَ ‫ٌ َواْتُواٌا ْل ُب ُي‬...
﴾١٨٩:‫ٌ﴿البقرة‬... ‫وت ِم ْنٌاَ ْب َواٌبِ َها‬
ِ ‫ات ا ْل ِك َت‬
﴾١:‫ابٌا ْل ُم ِبينٌِ ﴿يٌوسف‬ ٌُ ‫الرٌٌتِ ْل َكٌا َي‬
ۚ
َ ‫اِ ْذٌقَالَ ٌلِاَبِي ِهٌ َو َق ْو ِم ِهٌ َماٌ َهـ ٰ ِذ ِهٌالتَّ َماثِي ُلٌالَّ ِتي اَن ُت ْمٌ َل َهاٌ َعا ِكف‬
ٌ‫ُون‬
﴾٥٢:‫﴿الانبياء‬
﴾٢١:‫ونٌ﴿الحشر‬ ٌِ ‫َوٌتِ ْل َكٌا ْلاَ ْم َثالٌُ َن ْض ِرٌُب َها لِلنَّا‬
َ ‫س َل َعلَّ ُه ْمٌ َي َت َف َّك ُر‬
70
 ቁጥር- ٌ‫اَعدَاد‬

• ቁጥሮች ( ٌ‫ أَع َداد‬ነጠላ: ٌ‫) َع َدد‬

ٌ‫ُم َؤنَّث‬ ٌ‫ُم َزكَّر‬
በመጨረሻ ቃላቸው የማርሽ ለውጥ ٌ‫َو ِاحدَة‬ ‫َو ِاح ٌد‬ ١
ያካሒዳሉ፡፡
ٌِ ‫اِ ْث َن َت‬
‫ان‬ ٌِ ‫اِ ْث َن‬
‫ان‬ ٢
• የሚቆጠረው ስም ٌ‫ َمعدُود‬ተብሎ
ይታወቃል ‫ثَ َلاثٌَة‬ ٌ ‫ثَ َل‬
‫اث‬ ٣
• አደድና መዕዱድ የሚመራው ህግ ٌ‫اَ ْر َب َعة‬ ٌ‫اَ ْر َبع‬ ٤
ከቁጥሮች አንፃር ለውጥ ያካሒዳል፡፡
ٌ‫َخ ْم َسة‬ ٌُ‫َخ ْم‬ ٥
ٌ‫ِس َّتة‬ ٌٌّ ‫ِس‬
‫ت‬ ٦
‫َس ْب َعٌة‬ ‫َس ْب ٌع‬ ٧
ٌ‫ثَ َمانِ َية‬ ‫ثَ َمانِ ٌْي‬ ٨
‫تِ ْس َعٌة‬ ‫تِ ْس ٌع‬ ٩
ٌ‫َع َش َرة‬ ٌ‫َعشْ ر‬ ١٠

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 71

 1-10 ያሉ ቁጥሮችን የሚመራው ሕግ

1-2 ቁጥር
 1-2 ቁጥሮች ከስም ጋር ተቆራኝተው ሲመጡ ٌ‫ُم َزكَّرٌ َمع ٌُدود‬ ٌ‫ُم َؤنَّثٌ َمعدُود‬
‫اَخٌ َو ِاح ٌد‬ ‫اُخْ تٌ َو ِاحدٌَة‬
የሚኖራቸው ግልጋሎት የገለጭነት ሲሆን
አደዱም መዕዱዱም የሚከተሉት ህግ የነዕትና
መንዑትን ይሆናል፡፡ ٌِ ‫اَ َخ َو ِانٌاِ ْث َن‬
‫ان‬ ٌِ ‫اُخْ َت ِانٌاِ ْثٌَن َت‬
‫ان‬
ከቁጥር 3-10 ‫ثَ َلاثَ ُةٌاِخْ َوٌة‬ ٌ ‫ثَ َلاثٌُ اَ َخ ٌَو‬
‫ات‬
 ቁጥሩ (ٌ‫) َعدَد‬ ٌ‫اَ ْر َب َع ُةٌاِخْ ٌَوة‬ ٌ‫اَ ْر َب ٌُع اَ َخ ٌَوات‬
• ከመዕደዱ ቀድሞ ይመጣል፡፡
ٌ‫َخ ْم َس ُةٌاِخْ َوة‬ ٌ‫ُ اَ َخ َوات‬ ٌُ ‫َخ ْم‬
• ሙዷፍ ነው፡፡ ٌ‫( ُم َضاف‬ስለዚህ ተንዊን
ወይም አል አይኖረውም፡፡)
ٌ‫ِستَّ ُةٌاِخْ َوة‬ ٌ‫ت َا َخ َوات‬ ٌُّ ‫ِس‬
 ተቆጣሪው( ٌ‫) َمعدُود‬ ٌ‫َس ْب َع ُةٌاِخْ َوة‬ ٌ‫َس ْب ٌُع َا َخ َوات‬
• ٌٌ‫ ُم َضافٌا ِ َلي ِه‬ነው፡፡ ስለዚህ መጅሩር ٌ‫َث َمانِ َي ُةٌاِخْ ٌَوة‬ ٌ‫َث َمانِ ٌْي َا َخٌَوات‬
ይሆናል፡፡
ٌ‫تِ ْس َع ُةٌاِخْ َوة‬ ٌ‫تِ ْس ٌُع اَ َخ َوات‬
• ٌ‫ َجمع‬ነው
 የአደድና መዕዱድ ፆታዊ ውቅረት ተቃራኒነት
ٌ‫َع َش َرةٌُاِخْ َوة‬ ٌ‫َعشْ ٌُر اَ َخ َوات‬
ይሆናል
LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 72
 ‫‪የማርሽ ለውጥ በነጠላ ፣ በሁለትዮሽና ብዙ ቁጥር‬‬

‫ُم َؤن ٌ‬
‫َّث‬ ‫ُم َزكٌَّر‬
‫َمج ُرورٌ‬ ‫نصوبٌ‬
‫َم ُ‬ ‫َمرفُوعٌ‬ ‫َمج ُرورٌ‬ ‫نصوبٌ‬ ‫َم ُ‬ ‫َمرفُوعٌ‬
‫( َع َلا َمٌُة ٌَجرٌ)‬ ‫( َع َلا َمٌُة ٌَنصبٌ)‬ ‫( َع َلا َمٌُة ٌَرفعٌ)‬ ‫( َع َلا َمٌُة ٌَجرٌ)‬ ‫( َع َلا َمٌُة ٌَنصبٌ)‬ ‫( َع َلا َمٌُة َرفعٌ)‬
‫ُمس ِل َمةٌ‬ ‫ُمس ِل َمةٌ‬ ‫ُمس ِل َمةٌ‬ ‫ُمس ِل ٌم‬ ‫ُمس ِلماٌ‬ ‫ُمس ِل ٌم‬
‫ُم ْفٌَردٌ‬
‫(ال َكس َرٌُة)‬ ‫َتحٌُة)‬
‫(الف َ‬ ‫الض َّمٌُة)‬
‫( َّ‬ ‫(ال َكس َرٌُة)‬ ‫َتحٌُة)‬
‫(الف َ‬ ‫الض َّمٌُة)‬
‫( َّ‬
‫ُمس ِل َمٌَتينٌِ‬ ‫ُمس ِل َمٌَتينٌِ‬ ‫ُمس ِل َمٌَتا ِنٌ‬ ‫ُمس ِل ٌَمينٌِ‬ ‫ُمس ِل ٌَمينٌِ‬ ‫ُمس ِل ٌَما ِنٌ‬
‫ُم َثنٌَّى‬
‫(ال َياٌُء)‬ ‫(ال َياٌُء)‬ ‫(اَلِفٌ)‬ ‫(ٌال َيا ُءٌ)‬ ‫(ال َياٌُء)‬ ‫(اَلِفٌ)‬
‫ُمس ِل َماتٌ‬ ‫ُمس ِل َماتٌ‬ ‫ُمس ِل َماتٌ‬ ‫ُمس ِل ٌِمي َنٌ‬ ‫ُمس ِل ٌِمي َنٌ‬ ‫ُمس ِل ٌُمٌو َنٌ‬ ‫َج ٌ‬
‫مع‬
‫(ال َكس َرٌُة)‬ ‫(ال َكس َرٌُة)‬ ‫الض َّمٌُة)‬
‫( َّ‬ ‫(ال َياٌُء)‬ ‫(ال َياٌُء)‬ ‫(ال َو ٌْاو)‬ ‫َسالِمٌ‬

‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪73‬‬

 ‫‪መዲና መፅሐፍ የኔ ክፍል፡- ሰዋሰዋዊ ፍተሻ‬‬

‫ثَ َلا َث ُةٌ اَب َوابٌ‬ ‫ٌَل َها‬ ‫ِه ٌَي َمد َر ٌَسٌة َك ِبي َرةٌ‬ ‫ِه ٌَي َقٌ ِريٌَبٌة ِم َنٌ ال َم ٌِ‬
‫سج ِدٌ‬ ‫َه ٌِذ ِهٌ‬
‫َمد َر َسٌِتي‬
‫َجاٌٌّر َو َمج ُرور‪ٌ،‬‬ ‫َنعتٌ‬ ‫ُمبٌَت ٌَدٌا‬ ‫َجاٌٌّر َو ٌَمج ُرورٌ‬ ‫ُم َضافٌ ُمبٌَت ٌَدٌا‬ ‫ُمبٌَت ٌَداٌ‬
‫ُمب َتدَاٌ ُم َؤخَّ رٌ‬
‫ُم َضافٌ‬ ‫ِشب ُهٌال ُجم َل ِة‪ٌ،‬‬ ‫ا ِ َليٌِه‬
‫َو ُه َوٌ‬ ‫َخ َبرٌ‬ ‫َخ َبرٌ‬ ‫َخ َبرٌ َو ُه َوٌ‬
‫ا ِ َلي ِهٌ‬ ‫َخ َبرٌ ُم ٌَقدَّمٌ‬
‫ُم َضافٌ‬ ‫ُم َضافٌ‬

‫ٌَو ُه َوٌ فَصلٌ َو ِاس ٌع‬ ‫َه ٌَذا فَصلٌٌَُنا‬ ‫ول َك ِثي َرةٌ‬‫وحٌة اَلاٌ ٌَن فٌِي ال َمد َر َسٌٌِة ف ٌُ‬
‫ُص ٌ‬ ‫اَب َواٌُب ٌَها َمفٌُت َ‬
‫ُمبٌَت ٌَدٌا‬ ‫ُم َضافٌ‬ ‫ُمبٌَت ٌَدٌا‬ ‫َنعتٌ‬ ‫َظرفٌ‬ ‫ُمب َتدَاٌ ُم َضافٌ‬
‫َنعتٌ‬ ‫َجاٌٌّر َو َمج ُرورٌ‪ٌ،‬‬
‫ا ِ َليٌِه‬ ‫و ُهوٌ ا ِ َليٌِه‬
‫َخ َبرٌ َو ُه َوٌ‬ ‫ُمب َتدٌَا‬ ‫ٌالجمٌَل ِة‪ٌ،‬‬‫ِشب ُه ُ‬ ‫َ َ‬
‫َخ َبرٌ‬ ‫رفٌ‬
‫َح ُ‬ ‫َخ َبرٌ‬ ‫ُم َضافٌ‬
‫ُم َضافٌ‬ ‫ُم َؤخَّ رٌ‬ ‫َخ َبرٌ ُم ٌَقدَّمٌ‬
‫َعطفٌ‬

‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪74‬‬

 َّ ‫اَل َمم ُنو ُعٌ ِم َن‬
ٌِ ‫ٌالص‬
ዲፕቶት – ‫رف‬

ዲፕቶት – ‫رف‬ َّ ‫ال َمم ُنو ُع ٌِم َن‬

ٌِ ‫ٌالص‬ ትሪፕቶት

ٌ‫اِس ُمٌال ُم ِديرٌِاِب َرا ِهي ُم‬ ِ ‫اِس ُمٌال ُم َد ِّر‬

ٌ‫س‬
ٌ‫ُم َح َّمد‬
1 ተንዊን አልባ ነው፡፡ ተንዊን

ٌ‫َذ َه ْب ُتٌاِ َلىٌٌاِب َرا ِهي َم‬ ٌ‫َذ َه ْب ُتٌاِ َلىٌ ٌُم َح َّمد‬
2 የመጅሩር ሑኔታውን የወከለው ፈትሐ ነው፡፡ የመጅሩር ሑኔታውን የወከለው ከስራህ ነው፡፡

በዚህ መልኩ የሚገለፁ ስሞች ዲፕቶት ይባላሉ፡፡ ٌ‫رف‬

ِ ‫ص‬ ِ ‫اَل َممنُوع‬
َّ ‫ٌُمنَ ٌال‬
በከፊል ከማርሽ ለውጥ የታቀቡ
ከርቢ የተከለከሉ ሊባሉ ይችላል፡፡
ሆኖም በአጭሩ ኢንግሊዘኛውን ስያሜ
ይህን ህግ የሚመለከቱ አቃቢ ምክንያቶች አሉ፡፡ በሌላ ክፍል እንማራቸዋለን ኢንሻ አላህ! ተጠቅመን ዲፕቶት ብለናቸዋል፡፡
LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 75
 ‫اَل َمم ُنو ُعٌ ِم َن َّ‬
‫ٌالص ٌِ‬
‫رف – ‪ዲፕቶት‬‬
‫‪በዚህ ምድብ ስር ያሉ ስሞች ዲፕቶት ይሆናሉ፡፡‬‬
‫‪#‬‬ ‫‪ምድብ‬‬ ‫‪ምሳሌ‬‬
‫‪1‬‬ ‫!‪አነስታይ መደበኛ ስሞች‬‬ ‫‪ٌ،‬ج ٌَهنُّ ُمٌ‬ ‫َزي َن ُب‪َ ،‬خ ِد َ‬
‫يج ُة‪َ ٌ،‬م َّك ُة َ‬
‫‪2‬‬ ‫‪በ ታ መርቡጣ የሚጨርሱ ተባዕታይ መደበኛ ስሞች‬‬ ‫َحم َزةُ‪َ ٌ،‬ط َل َح ُة‪ٌ،‬اُ َسا َم ُة‪َ ،‬خٌِلي َفٌُة‬
‫‪3‬‬ ‫‪ُ የሚጨርሱ ተባዕታይ መደበኛ ስሞች‬‬
‫انٌ ‪በ‬‬ ‫ُس ْف َيا ُن‪َ ٌ،‬ر َم َضا ُن‪َ ،‬مر َوا ُن‪ٌُ ٌ،‬عث َما ٌُن‬
‫‪4‬‬ ‫‪ ፓተርን የሚጨርሱ ገላጮች‬فَ ْع ََل ُنٌ ‪በ‬‬ ‫طشا ٌُن‬‫كَس َلا ُن‪َ ٌ،‬ملا ُن‪َ ،‬غض َبا ُن‪َ ٌ،‬ع ٌَ‬
‫‪5‬‬ ‫‪ ፓተርን የሚጨርሱ ተባዕት መደበኛ ስሞች‬أ َ ْفعَلٌُ ‪በ‬‬ ‫اَح َمدُ‪ٌ،‬اَك َب ُر‪ٌ،‬اَن َو ُر‪ٌ،‬اَص َغ ُرٌ‬
‫‪6‬‬ ‫‪ ፓተርን የሚጨርሱ ገላጮች‬أ َ ْفعَلٌٌُ ‪በ‬‬ ‫ض‪ٌ،‬اَس َو ُد‪ ،‬اَ ٌَ‬
‫خضٌُر‬ ‫اَح َم ُر‪ٌ،‬اَب َي ُ‬
‫‪7‬‬ ‫‪አረበኛ ያልሆኑ መደበኛ ስሞች‬‬ ‫اِب َرا ِهي ُم‪ٌ،‬وِل َي ُم‪َ ،‬بغدَا ُد‪ٌٌَ،‬با ِكس َتا ٌُن‬
‫‪8‬‬ ‫‪በተከታዩ ፓተርን የሚገኙ ሰባራ ብዙ ቁጥሮች‬‬
‫‪a.‬‬ ‫اَ ْف ِع َلا ُءٌ‬ ‫اَ ْص ِدقَا ُء‪ ،‬اَ ْغ ِن َيا ُء‪ٌ،‬اَ ْق ِوٌَيا ُء‪ٌ،‬اَولِ َياٌُء‬
‫اء ‪b.‬‬ ‫فُ َع َل ٌُ‬ ‫اء‪ٌ،‬فُ َق َر ُاء‪ُ ٌ،‬و َز َر ٌُاء‬‫ُز َم َل ُ‬
‫ل ‪c.‬‬
‫َاع ٌُ‬ ‫َمف ِ‬ ‫اجدُ‪َ ٌ،‬مدَار ُِس‪َ ٌ،‬م َكاتِ ُب‪ٌٌَ،‬ف َوا ِك ُه َ‬
‫‪ٌ،‬حدَائِ ٌُق‬ ‫َم َس ِ‬
‫ل ‪d.‬‬ ‫َمف ِ‬
‫َاعي ٌُ‬ ‫يح‪َ ٌ،‬ف َن ٌِ‬
‫اج ٌُ‬
‫ين‬ ‫َم َنا ِدي ُل‪َ ٌ،‬مفَاتِ ُ‬
‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪76‬‬
 ٌِ ‫ٌالص‬
ዲፕቶት እና ቁርአናዊ ምሳሌ ‫رف‬ َّ ‫ال َم ْم ُنو ُعٌ َم َن‬
ኢብራሂምና ኢስማኢልም «ጌታችን ሆይ! ከእኛ ተቀበል፡፡ ٌ‫ٌَم َنٌا ْل َب ْي ِتٌ َوٌاِ ْس َم ِاعي ٌُل َرٌبَّ َناٌ َت َق َّب ْل‬
ٌِ ‫َو اِ ْذٌ َي ْر َف ُعٌاِ ْب َرا ِهي ٌُم ا ْل َق َو ِاعد‬
﴾١٢٧:‫ٌالس ِمي ُعٌا ْل َع ِلي ٌُم ﴿البقرة‬ َ َ‫ِمنَّ ۖاٌٌاِن ََّكٌا‬
አንተ ሰሚውና ዐዋቂው አንተ ነህና» የሚሉ ሲኾኑ ከቤቱ
መሠረቶቹን ከፍ ባደረጉ ጊዜ (አስታውስ)፡፡ (2:127) َّ ‫نت‬

«እሳት ሆይ! በኢብራሂም ላይ ቀዝቃዛ፤ ሰላምም ሁኚ» ﴾٦٩:‫قُ ْل َناٌ َياٌ َنا ُرٌكُو نِيٌ َب ْرداٌ َو َس َلاماٌ ٌَع َل ٌٰى اِ ْب َرا ِهي ٌَم ﴿الانبياء‬
አልን፡፡ (21:69)

ፈርዖን አለ «(ላከኝ የምትለው) የዓለማትም ጌታ ٌَ ‫قَالَ ٌفِ ْر َع ْو ٌُن َو َماٌ َر ُّبٌا ْل َعا َل ِم‬
﴾٢٣:‫ين ﴿الشعراء‬
ምንድነው᐀»(26:23)

«ወደ ፈርዖን ኺድ፡፡ እርሱ ወሰን አልፏልና፡፡» ." (20:24) ﴾٢٤:‫ا ْذ َه ْب ٌٌاِ َل ٌٰى فِ ْر َع ْو ٌَن اِنَّ ُهٌ َط َغ ٌٰى ﴿طه‬

ይህቺ ያቺ አመጸኞች በእርሷ ያስተባብሉባት የነበረችው ٌَ ‫َهـ ٰ ِذ ِهٌ َج َهنَّ ٌُم الَّ ِتيٌيُ َك ِّذ ُبٌبِ َها ا ْل ُم ْج ِر ُم‬
﴾٤٣:‫ون ﴿الرحمن‬
ገሀነም ናት (ይባላሉ)፡፡ . (55:43)

ከሓዲዎችንም የተጠሙ ኾነው ወደ ገሀነም የምንነዳበትን (ቀን

አስታውስ)፡፡ (19:86)
َ ‫َو َن ُسوقُ ٌا ْل ُم ْجر ِِم َينٌاِ َل ٰى‬
﴾٨٦:‫ٌج َهنَّ ٌَم ٌِو ْردا ﴿مريم‬

LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6) 77

 ‫)اَن َوا ُع َ‬
‫ٌالخ َبٌِر(‪የኸበር አይነቶች‬‬
‫‪ኸበር(ዜና) እነዚህን ሊሆን ይችላል፡፡‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫ُمف َردٌ ‪አንድ ቃል‬‬ ‫ِشب ُهٌ ُ‬
‫جم َلةٌ ‪ሐረግ‬‬ ‫‪አረፍተ ነገር‬‬ ‫ُجم َلةٌ‬
‫‪1‬‬ ‫‪2a‬‬ ‫‪2b‬‬ ‫‪3a‬‬ ‫‪3b‬‬
‫ُمف َردٌ‬ ‫ٌجم َلةٌ‬ ‫َجارٌ َو َمج ُرور ِ‬
‫‪ٌ،‬شب ُه ُ‬ ‫ٌجم َلةٌ‬ ‫َظرف ِ‬
‫‪ٌ،‬شب ُه ُ‬ ‫ُجم َلةٌٱس ِم َّيةٌ‬ ‫ُجم َلةٌفِ ْعلِـ َّيـةٌ‬
‫‪አንድ ቃል‬‬ ‫‪መስተዋድዳዊ ሐረግ‬‬ ‫‪ተውሳከ ግሳዊ ሐረግ‬‬ ‫‪ስማዊ አረፍተ ነገር‬‬ ‫‪ግሳዊ አረፍተ ነገር‬‬
‫ابٌ َج ِديدٌ‪.‬‬ ‫ِ‬
‫الك َت ُ‬ ‫ابٌ َع َلىٌال ٌَمك َت ٌِ‬
‫ب‪.‬‬ ‫ِ‬
‫الك َت ُ‬ ‫حتٌال َمك َت ٌِ‬
‫ب‪.‬‬ ‫ابٌ َت َ‬ ‫ِ‬
‫الك َت ُ‬ ‫َح ِامدٌاَ ُخو ُهٌ ٌَطبِيبٌ‪.‬‬ ‫بِ َلالٌ َخ َر َج ٌِم ٌَن الفَصلٌِ‪.‬‬
‫ُم َح َّمدٌ َطالِبٌ‪.‬‬ ‫ِالا َما ُمٌفِيٌال َم ٌْس ِج ٌِد‪.‬‬ ‫الس َّيا َرةٌُاَ ٌَما َمٌال َب ٌِ‬
‫يت‪.‬‬ ‫َّ‬ ‫ف َِاط َم ُةٌ ِعن َد ٌَه َ‬
‫اٌس َّيا َرةٌ‪.‬‬ ‫ا ِم َنـ ُةٌ َذ َه َب ْتٌاٌَِلىٌال َمد َر َسٌِة‪.‬‬
‫ال ُق ْرا ُنٌ ِك َت ٌُ‬
‫اب اللٌٌِه‪.‬‬ ‫الح ْمدٌُلِلٌٌِه‪.‬‬
‫َ‬ ‫ال ُم َد ِّر ُسٌ ِعندٌَال ُم ِديٌِر‪.‬‬ ‫ٌص ِغيرٌ‪.‬‬ ‫ٌُع َلىٌال ُك ِرس ٌِّي‪َ .‬ز ْي َن ُبٌ َل َه ٌِ‬
‫اٌط ْفل َ‬ ‫َح ِامدٌ َج َل َ‬
‫‪َ (ተውሳከ ግሳዊ ሐረግ) ነው‬ظرفٌ ‪َ (መስተዋድዳዊ ሐረግ ) ወይ ደሞ‬جارٌ َو َمج ُر ٌور ‪ِ (ሐረግ )፡ ወይ‬شب ُهٌ ُجم َلةٌ‬
‫‪‬‬ ‫‪َ ሁልጊዜም‬خ َبٌر‬ ‫‪‬‬ ‫ٌجم َلةٌ ‪የአረፍተ ነገሩ መጀመሪያ ቢሆንም እንኳን በስማዊ አረፍተ ነገር ውስጥ‬‬ ‫‪َ ነው፡፡ ለምሳሌ‬خ َبرٌ ‪ِ ሁልጊዜም‬شب ُه ُ‬
‫‪َ ነው፡፡‬مرفُوعٌ‬ ‫‪‬‬ ‫جلٌ‪1) .‬‬ ‫فِيٌال َب ٌِ‬
‫يت َر ُ‬ ‫ٌح ِديقَةٌ‪2) .‬‬
‫يت َ‬‫اَ َما ٌَم ال َب ِ‬
‫‪‬‬ ‫‪َ የተለየም‬خ َبرٌ‬ ‫‪ِ የሚለው ቃል ጥቅም ላይ ሚውለው በስማዊ አረፍተ ነገር ብቻ ውስጥ ሲሆን ኸበር ሆኖ ሲመጣ ብቻ ነው፡፡‬شب ُهٌ ُجم َلةٌ ‪‬‬ ‫‪በግሳዊ አረፍተ ነገር‬‬
‫‪ያልተለየም ሊሆን ይችላል‬‬ ‫جم َلةٌ ‪ውስጥ ግን‬‬ ‫‪َ ለምሳሌ‬ظرفٌ ‪َ ወይ ደሞ‬جارٌ َو َمج ُرورٌ ‪ِ ሳይሆን የሚባለው ወይ‬شب ُهٌ ُ‬
‫‪,አብዛኛውን ጊዜ ያልተለየ‬‬
‫‪ነው፡፡‬‬
‫د‪1) .‬‬ ‫سج ٌِ‬
‫َذ َه َبٌبِ َلالٌا ِ َلىٌال َم ِ‬ ‫ج َرٌِة‪2) .‬‬
‫حتٌالشَّ َ‬ ‫ٌُال َو َلدٌُ َت َ‬
‫َج َل َ‬

‫)‪LQ Mississauga – Madinah Book 1 Notes (v. 6‬‬ ‫‪78‬‬