ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

ΘΕΜΑ 1º

i) Να αποδείξετε ότι :<< Έστω μια συνάρτηση f ορισμένη σ’ ένα

διάστημα Δ και x0 ένα εσωτερικό σημείο του Δ. Αν η f παρουσιάζει
τοπικό ακρότατο στο x0 και είναι παραγωγίσιμη στο σημείο αυτό, τότε
ισχύει f  x   0 >>.
0

ii) Πότε μια συνάρτηση f λέγεται παραγωγίσιμη στο σημείο

x0 του πεδίου ορισμού της ;
iii) Να χαρακτηρίσετε με Σωστό ή Λάθος τις παρακάτω
προτάσεις :
α) Αν f   x   0 τότε το σημείο   x0 , f  x0   είναι σημείο
καμπής της f .
β) Μια γνησίως μονότονη συνάρτηση δεν μπορεί να έχει
σημεία καμπής .
γ) Αν μια συνάρτηση δεν είναι συνεχής σε ένα σημείο της x0
τότε δεν μπορεί να είναι παραγωγίσιμη σε αυτό.
δ) Ακολουθία ονομάζεται κάθε πραγματική συνάρτηση
a : N  R .
ε) Για κάθε x  R ισχύει  x  x .

Ενδεικτική λύση
i) Σχολικό βιβλίο σελίδα :
ii) Σχολικό βιβλίο σελίδα :
iii) α) Λ , β) Λ , γ) Σ , δ) Σ , ε) Λ
■
ΘΕΜΑ 2º
 x  x
 ,x  0
Έστω η συνάρτηση f : R  R με τύπο f  x    e2 x  1
 0 ,x  0
i) Να δείξετε ότι η f είναι συνεχής στο x0  0
ii) Να βρείτε τις ασύμπτωτες της C f και να δείξετε ότι έχουν άπειρα
κοινά σημεία με την C f .

iii) Αν h( x) 
e x
 1 f  x 
. Να βρείτε το πεδίο ορισμού όριο της h και
x
τα όρια στο 0 και στο  .

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

 ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
iv) Αν g ( x)  e2 x  f  x  να βρείτε τον τύπο της H  x   g  x   f  x  και
να εξετάσετε αν είναι παραγωγισιμη στο x0  0 .

Ενδεικτική λύση:
i) Αρκεί να αποδείξουμε ότι lim f  x   f  0  . Έχουμε
x 0

x  x
lim f  x   lim  0 , γιατί
x 0 x 0 e2 x  1

x  x x x x2
   x   x  δηλαδή
e2 x  1 e2 x  1 e2 x  1 e2 x  1

x  x x2 x2 x  x x2
   2x   . εφαρμόζουμε
e2 x  1 e 2 x  1 e  1 e2 x  1 e2 x  1
κριτήριο παρεμβολής και έχουμε :

 x2  x2 x2
lim   2 x    lim  lim  0 αφού
x 0
 e  1 
x 0 e2 x  1 x 0 e2 x  1

 x2 
 
0
 
x2  0  2x
lim 2 x  lim lim 2 x  0 .
 1  DLH  x0 e2 x  1  x0 2e
 
x 0 e

ii) H f είναι συνεχής στο R ως πηλίκο συνέχων συναρτήσεων και

επειδή από i) ερώτημα είναι συνεχής στο 0, οπότε δεν έχει κατακόρυφες
ασύμπτωτες.
πλάγιες – οριζόντιες στο 
 x 1 1
Έχουμε : 2 x  2x και lim 2 x  0 και από κριτήριο
e 1 e 1 x  e 1
παρεμβολής έχουμε

x x
f  x  x
 lim e  1  lim 2 x
2x
lim  0 άρα λ=0
x  x x  x x  e 1
 x x   x
Επίσης lim  f  x    x   lim  2 x  0 x   lim 2 x  0 , άρα β=0
x

x e 1  x e  1
δηλαδή η συνάρτηση έχει οριζόντια στο  ασύμπτωτη την ευθεία
y  0.

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

 ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Για να δείξουμε ότι έχει η C f άπειρα κοινά σημεία με την ασύμπτωτη

αρκεί να λύσουμε την εξίσωση :
x x
f  x  0  2x  0  x x  0  x  0 ή  x  0  x   ,  
e 1
Άρα υπάρχουν άπειρα κοινά σημεία της μορφής  , 0  ,    .

iii) Έχουμε h( x) 
e x
 1 f  x 

e x
 1 x x

 x
με Dh  R
x x  e  1
2x
e x
 1

lim h  x   lim
e x
 1 f  x 
 lim
e x
 1 x x
 lim
 x
0
x  x  x x  x  e2 x  1  x 
 e x  1
Από κριτήριο παρεμβολής .

lim h  x   lim
e x
 1 f  x 
 lim
e x
 1 x x
 lim
 x

0
0
x 0 x 0 x x 0 x  e  1
2x x 0
e x
 1 2
e2 x x x
iv) Έχουμε g ( x)  e  f  x   2 x
2x
και
e 1
e2 x x x x x  e  1 x x
2x

H  x  g  x  f  x  2x    x x , x  0
e  1 e2 x  1  e2 x  1 
 x x , x  0
Οπότε H  x    με DH  R
 0 , x  0
H  x   H  0 x x
Έχουμε lim  lim  lim x  0 , άρα H   0   0 .
x0 x0 x0 x x0

ΘΕΜΑ 3º

Έστω συνάρτηση f : R  R η οποία είναι συνεχής και ισχύει

f  x
f  x    x  3x  0 για κάθε x  R .Αν lim   με   R να
x0 x
αποδείξετε ότι :
α) κ=2 ,
β) f  0   0 και f   0   2 ,
γ) υπάρχει    0,1 τέτοιο ώστε : f        ,
δ) lim f  x   
x 

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

 ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Ενδεικτική λύση:
α) Από την σχέση f  x    x  3x  0 έχουμε :
 x 0  f  x  x
f  x   3x   x  3 και
x x
f  x   x 
lim  lim  3 
x 0 
  3  1  2 δηλαδή   2 ..(1)
x 0 x x 
 x 0  f  x   x
f  x   3x   x  3 και
x x
f  x   x 
lim  lim  3 
x 0 
  3  1  2 δηλαδή   2 ..(2)
x 0 x x 
Από (1) και (2) ισχύει ότι   2 .
f  x
β) Θέτουμε g  x   για κάθε x κοντά στο 0. Επομένως έχουμε
x
f  x
g  x   f  x   x  g  x  και
x
f  x
g  x   lim f  x   lim  x  g  x    0  2  0 , αφού
x x0 x0

f  x
lim g  x   lim    2 . Όμως f συνεχής στο x0  0 συνεπώς
x0 x0 x
lim f  x   f  0   f  0   0 .
x 0

f  x   f 0 f  x   0 f  x 
Επίσης ισχύει για κάθε x  0 :   , οπότε
x0 x x
f  x   f  0 f  x  0 f  x
lim  lim  lim  2  R άρα f παραγωγίσιμη
x0 x0 x0 x x0 x
στο x0  0 με f   0   2 .
γ) Θωρούμε συνάρτηση h με τύπο h  x   f  x   x   x για κάθε
x 0,1 . Η συνάρτηση h είναι συνεχής στο  0, 1 ως πράξεις μεταξύ
συνέχων συναρτήσεων .
Έχουμε h  0   f  0   0   0  1  0 και
h 1  f 1  1   1  f 1  1   1
Όμως από την αρχική σχέση για x  1 ισχύει
f 1  3  1  f 1  1   1  3  1  1   1 
h 1  3  1  1   1  h 1  2  1   1

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

 ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
 
Όμως ισχύουν : 1   0,  και 1   1 , 1   1 , συνεπώς
 2
h 1  2  1   1  0  h 1  0 .
Έχουμε τελικά h  0   h 1  0 οπότε ισχύουν οι υποθέσεις του
θεωρήματος Bolzano άρα υπάρχει τουλάχιστον ένα    0,1 τέτοιο ώστε
h    0  f        0  f       .
δ) Για κάθε x  R ισχύει
 x  1   x  1  3x   x  3x  1  f  x   3x  1 ,
επειδή lim  3 x  1   ισχύει ότι και lim f  x    .
x  x 
■

ΘΕΜΑ 4º

Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση f : R  R της οποίας η γραφική

παράσταση διέρχεται από τον αρχή των αξόνων Ο(0.0) και από το σημείο
Α(1,3) και για την οποίας ισχύει f   x   f 2  x   1 για κάθε x  R .(1)
1. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της γραφικής παράστασης
της f στο σημείο της  0, f  0   .
2. Να αποδείξετε ότι η f είναι δυο φορές παραγωγίσιμη στο R .
3. Να βρείτε στο R τις ρίζες της εξισώσεις f  x   0 και να λύσετε τις
ανισώσεις :
α) f  x   0 ,
β) f  x   0 ,
γ) f  x2  6 x  6   3
4. Να αποδείξετε ότι η f αντιστρέφεται και ότι η αντίστροφη της f 1
είναι γνησίως αύξουσα και συνεχής στο D f 1 .
5. Να δείξετε ότι:
α) f   x   2 f  x  για κάθε x  R ,
β) f  x   3  e2 x 2 για κάθε x  1 και f  x   3  e2 x 2 για κάθε x  1 ,
γ) Υπάρχει x0   0, 1 τέτοιο ώστε f  x0   5 x02  1 .

Ενδεικτική λύση:
1. Η εξίσωση της εφαπτομένης της C f στο σημείο  0, f  0   όπου η f
είναι παραγωγίσιμη δίνεται από τον τύπο : y  f  0   f   0  x  0  με
f  0   0 , f   0   1 , άρα η εφαπτομένης είναι η ευθεία  : y  x .

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

 ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

2. Επειδή η συνάρτηση f είναι παραγωγίσιμη στο R , τότε και η

συνάρτηση f   x   1  f 2  x  θα είναι επίσης παραγωγίσιμη στο R ως
πράξεις παραγωγίσιμων συναρτήσεων , συνεπώς η συνάρτηση f είναι
δυο φορές παραγωγίσιμη στο R .

3. Ισχύει ότι f   x   1  f 2  x   0 για κάθε x  R άρα η f είναι

γνησίως στο R άρα ''1  1'' δηλαδή αντιστρέψιμη και επειδή f  0   0
ισχύει ότι x  0 μοναδική ρίζα της εξίσωσης f  x   0 .
Επίσης έχουμε :
 f 
α) f  x   0  f  x   f  0   x  0 ,
 f 
β) f  x   0  f  x   f  0   x  0 ,
 f 
   
γ) f x  6 x  6  3  f x  6 x  6  f 1  x  6 x  6  1
2 2 2

 x2  6 x  5  0 η οποία έχει ρίζες το 1 και το 5 άρα

x  (,1)  (5, ) .

4. Επειδή η f είναι αντιστρέψιμη από το 3. στο R ορίζεται η

αντίστροφη της : f 1 : f  R   R .Θα δείξουμε ότι η f 1 είναι γνησίως
αύξουσα στο f  R  . Έχουμε ότι για κάθε y1 , y2  f  R  με
y1  y2  f  f 1  y1    f  f 1  y2   και επειδή η f είναι γνησίως
αύξουσα έχουμε f 1  y1   f 1  y2  .
Άρα f 1 γνησίως αύξουσα στο f  R  .
Επίσης η f 1 είναι συνεχής στο πεδίο ορισμού της ως συμμετρική
καμπύλη της συνεχούς συνάρτησης f ως προς την ευθεία y  x .

5. α) Έχουμε
f  x   2 f  x   1  f 2  x   2 f  x   f 2  x   2 f  x   1  0 

 f  x   1
2
0
Που ισχύει για κάθε x  R .
 e 
2 x

β) f   x   2 f  x   f   x   2 f  x   0  f   x  e 2 x  2 f  x  e 2 x  0

 f  x  e   0 .
2 x

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

 ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Ορίζουμε συνάρτηση H  x   f  x   e 2 x , x  R και H   x   0 άρα η

συνάρτηση H είναι γνησίως αύξουσα στο R οπότε έχουμε :
 H 
x  1  H  x   H 1  f  x   e2 x  f 1  e 2  f  x   3  e2 x2 και
 H 
x  1  H  x   H 1  f  x   e2 x  f 1  e2  f  x   3  e2 x2

γ) Ορίζουμε g  x   f  x   5 x2  1 . Έχουμε :
g συνεχής στο  0, 1 ως πράξεις συνεχών συναρτήσεων
g 0  1  0  
  g  0   g 1  0 , άρα από θεώρημα Bolzano υπάρχει
g 1  1  0 

τουλάχιστον ένα x0   0, 1 τέτοιο ώστε g  x0   0  f  x0   5 x02  1 .
■

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ : ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΑΛΛΙΑΡΑΚΗΣ

Η ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΤΟΥ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟΥ ΣΑΣ

ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΘΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΤΙΣ ΕΠΕΡΧΟΜΕΝΕΣ
ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ .

‼‼‼‼‼
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ