BARIS HOCA

TYT

ViDE KAMP DEFTERi

Taktiklerle Birebir Tamamı
DENEME ÖSYM
Çözümü Tarzında Anlatımlı
A İ
I
M
R
I N DE
L
A
K
A
Y
A
Y
 Dr. BİYOLOJİ 2023 TAYFA
TYT KAMPI

A İ
I
M
R
I N DE
Video Ders Defteri
L
A
K
A
Y
A
Y

Yazar Barış KAPAN

ISBN 978-625-7628-80-8

Kapak Tasarım Tayfur GÖL

Dizgi Özkan BÖLE - Şerife TOKPINAR

Baskı Kalkan Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti.

Tel: 0312 342 16 56
E-Posta: kalkanofset@gmail.com

Matbaa Sertikika No 49187

Adres KR KİTAP SATIŞI VE YAYINCILIK TİC. LTD. ŞTİ.

Serhat Mahallesi Mehmet Akif Ersoy Cd. No:33
Yenimahalle / ANKARA
www.krakademi.com

Copyright KR Kitap Satışı ve Yayıncılık Dağıtım Yayım Hakkı ©

Bu kitabın her türlü yayım hakkı KR Kitap Satışı ve Yayıncılık Tic. Ltd. Şti’ye aittir.
Bu kitabın baskısından 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası hükümleri gereğince kaynak
gösterilerek bile olsa alıntı yapılamaz, herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, genel ağ ve diğer elektronik
ortamlarda yayımlanamaz.

BU KİTAP T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞI BANDROLÜ

İLE SATILMAKTADIR.

TEMMUZ 2022
 ÖNSÖZ

Değerli öğretmenlerim ve sevgili öğrencilerim,

Eğitim ve öğretim hayatımın bana kazandırdığı
ve kazandırmaya devam ettiği tüm bilgi ve becerileri
kullanarak, ben lisede sınava hazırlanan bir öğrenci olsam
ne isterdim sorusunu her sayfada tekrar tekrar kendime
sorarak hazırladığım bu eseri sizlerin hizmetine sunmaktan
dolayı onur duyuyorum.

Kullanacağınız bu kaynağın üzerinde yapacağınız

ya da yapılmasını istediğiniz her türlü değişiklik ve öneriye,
tüm yapıcı eleştirilere sonuna kadar açık olduğumu ayrıca
belirtmek isterim. Aşağıda, bu kaynağa özel olarak açtığım
mail adresine lütfen isteklerinizi çekinmeden ve bundan
memnun olacağımı bilerek görüşlerinizi yazıp bana iletiniz.

Sevgili öğrencilerim,
Lise hayatınızda biyoloji ile ilgili karşılaştığınız
tüm zorluklarda Barış abinizin yanınızda olduğunu bilin
lütfen. Bu eseri ve diğer birçok eseri kaleme alırken
önceliğim, sizlerin özel ders ihtiyacını ortadan kaldırmak ve
biyolojiyi bir sorun olmaktan çıkarmak olmuştur. Umarım
faydalanabilir ve hedeflerinize zorlanmadan ulaşabilirsiniz.

Öğrenme aşkı ile dolu, çok mutlu bir hayatınızın

olması ve her yeni gününüzün bir öncekinden çok daha
keyifli geçmesi dileklerimle.

Gururla Öğretmen
Barış M. KAPAN

Soru ve önerileriniz için:

doktorbiyo@gmail.com
 İÇİNDEKİLER

1. Canlıların Karakteristik Özellikleri ........................................................ 5-8

2. İnorganik Maddeler ............................................................................ 9-16
3. Organik Maddeler/ Karbohidratlar .................................................... 17-20
4. Organik Maddeler/ Lipitler ............................................................... 21-24
5. Organik Maddeler/ Proteinler ........................................................... 25-28
6. Enzimler .......................................................................................... 29-32
7. Vitaminler ........................................................................................ 33-36
8. Nükleik Asitler ................................................................................. 37-40
9. ATP ve Metabolizma ......................................................................... 41-44
10. Hücre ve Organeller .......................................................................... 45-50
11. Madde Geçişleri ve Bilimsel Çalışma .................................................. 51-58
12. Sistematik Bilimine Giriş .................................................................. 59-62
13. Bakteri ve Arke ................................................................................ 63-66
14. Protista ............................................................................................ 67-70
15. Bitki ................................................................................................ 71-74
16. Mantar ............................................................................................. 75-78
17. Omurgasız ve Omurgalı Hayvan ........................................................ 79-84
18. Virüs ............................................................................................... 85-88
19. Mitoz Bölünme ................................................................................. 89-94
20. Mayoz Bölünme .............................................................................. 95-100
21. Eşeysiz Üreme .............................................................................. 101-106
22. Eşeyli Üreme ................................................................................ 107-110
23. Kalıtım-I Mendel Genetiği .............................................................. 111-116
24. Kalıtım-II Mendel Genetiğinden Sapmalar ve Kan grupları ............. 117-120
25. Kalıtım-III X ve Y kromozomları ................................................... 121-124
26. Ekosistem Temel Kavramlar ......................................................... 125-128
27. Ekosistem Besin Piramitleri .......................................................... 129-132
28. Ekosistem Madde Döngüleri .......................................................... 133-136
29. Güncel Çevre Sorunları ................................................................. 137-140
30. Seviye Belirleme Sınavı ................................................................ 141-144
 Canlıların Karakteristik
KAZANIMLA R
KAZANIMLA
Özellikleri

Canlıları Hücre Düzeyinde Değerlendirme

Etkiye Tepki Davranışları

Homeostasi ve Metabolizma Kavramları

Canlıların Beslenme Şekilleri

R

Canlıların Enerji Üretim Faaliyetleri

 . .

ÖSYM TADINDA

1. Aşağıdaki grafik bir canlının hareketine bağlı olarak tü- 4. Bütün canlı hücrelerde
kettiği O2 miktarını göstermektedir.
I. Mineral kullanma
m/O2 tüketimi II. Su tüketme
70 III. Kendine özgü molekül sentezleme
60
olaylarından hangileri ortak gerçekleşir?
50
40 A) Yalnız I  B) I ve II  C) II ve III
30
20   D) I, II ve III  E) Yalnız II 

A
10
t

C
0

Buna göre canlı için verilen,

I. Mitokondri faaliyeti artmıştır. O

F
H
II. Hücreleri arası iletişimi artmıştır. 5. Canlılara ait karakteristik özelliklerden bazıları şunlar-

D
III. Çekirdek faaliyetleri artmıştır. dır:
IŞ

P
ifadelerinden hangilerine ulaşılamaz? ` Besin monomerlerinden enerji üretme
` Değişen çevre şartlarına uyum gösterme
R

A) Yalnız I  B) I ve II  C) II ve III

6
Z ` Metabolik atıkları vücuttan uzaklaştırma
A

  D) Yalnız III  E) I, II ve III 

` Neslin devamını sağlama
Sİ

B

Buna göre aşağıdaki kavramlardan hangisinin ta-

ET

2. Canlılar, hareket, solunum, beslenme, boşaltım ve et- nımına yukarıda yer verilmemiştir?
kiye tepki verme gibi ortak özelliklere sahiptir.
A) Solunum
Buna göre bakterilerde görülebilen aşağıdaki re-
R

B) Boşaltım
aksiyonlardan hangisinin insanlarda gözlenmesi
beklenmez? C) Adaptasyon
C

D) Üreme
A) CO2 özümlemesi
Ü

E) Homeostasi
B) O2’li solunum
C) DNA replikasyonu
D) Protein sentezi
E) Glikoz tüketimi

3. Aşağıdakilerin hangisinde verilen canlı karşısında- 6. Aşağıda verilenlerden hangisi tüm canlılarda ger-
ki olayı gerçekleştiremez? çekleştirilir?

A) Hayvan ® Glikojen sentezi A) Defosforilasyon

B) Mantar ® Kitin sentezi B) CO2 özümlemesi
C) Bakteri ® Embriyonik gelişim C) O2’li solunum
D) Arke ® Ekstrem koşullarda yaşama D) Eşeysiz üreme
E) Bitki ® Protein sentezi E) Organik besin sentezleme

1-E 2-A 3-C 4-D 5-E 6-A

 . .
Canlıların Karakteristik Özellikleri

HÜCRESEL YAPI PROTEİN SENTEZİ

X Canlıların, canlılık özelliği gösteren en küçük yapı ¥ Ribozom evrensel bir yapıdır.
birimi . . . . . . . . . . . . ..................
¥ Canlı, genetik materyalinden aldığı bilgiyi önemli ya-
Temelde iki hücre tipi mevcuttur: pılara dönüştürür.

Sadece bu özelliği bilmek bize hangi soru tiple-

rini de çözdürebilir?

A
C
¥ Metabolik faaliyetler hücrenin sitoplazmasında ger- Büyük alt birim
çekleşir.

¥ Madde alışverişleri, hücre zarı ile kontrol edilir.

O

F
H
KALITIM MOLEKÜLÜ VE NÜKLEİK ASİT

D
mRNA
Canlılarda kalıtım molekülü ......................... ...
IŞ

X
Küçük alt birim

P
R

7
Z
A

Peki ya Virüs?
Sİ
B

HOMEOSTASİ

ET

¥ Canlı ortamın, yaşamını devam ettirebilmesi için ge-

ORGANİZASYON rekli olan tüm faaliyetlerinin sonucudur.
R

◆ Hücre organellerinin Örneğin: Kanın osmotik basıncındaki değişimlere duyarlı

C

◆ Özelleşmiş dokuların olan hipotalamusun, ADH hormonu salgılayarak böbrek-

lere uyarı göndermesi ya da kan pH değişiminde pons ve
Ü

◆ Organların
omurilik soğanındaki solunum merkezlerinin uyarılarak,
arasındaki iş bölümüdür. solunumun derinliğinin ve sayısının düzenlenmesi en haya-
ti örneklerdendir.

BOŞALTIM

Neden gereklidir?
BÜYÜME VE GELİŞME
 X

X Hangi sistemler doğrudan görev alır?

X Tek hücreli canlılarda sitoplazma artışı, çok hücreli can-
lılarda hücre artışı .............................. X Örnekleri nelerdir?

X Yapıların işlerlik kazanması, fonksiyonlarına uygun ha-

le gelmesi . . . . . . ..............

TYT Konuları
ž 
  Barış Hoca
ž 
 
 . .
Canlıların Karakteristik Özellikleri

ETKİYE TEPKİ GÖSTERME SOLUNUM VE FERMANTASYON


X Canlı organizmanın, dışından ya da içinden gelen uya- X Solunum;
rılara karşı gösterdiği, kimi zaman moleküler temelli,
¥ Glikoliz
kimi zaman ise gözle görülebilen davranışlarıdır.
¥ Krebs

¥ ETS

reaksiyonları aracılığıyla, besin yapıtaşlarının yıkılıp ATP üre-

tilmesidir. ................................ ve ......... . . . . . . . . . . .

A
olarak sınıflandırılır.

C
O

F
H
Sismonasti ADAPTASYON


D
Doğa, en uyumlu bireylerin ayakta kalmasını sağlar.
IŞ

P
X Adaptasyonlar doğal seçilimin sonucudur ve kalıtsaldır.
HAREKET

R

8 X Bir etkiye karşı: Yer değiştirme, Irganım ya da yöne-

Z
A

lim şeklinde yapılan eylemlerdir.

Sİ
B

ET

METABOLİZMA VE BAZAL METABOLİZMA


R

.. . . . . . . . . . . . . . . . . . ..................
C

X Organizmalarda görülen tüm yapım, yıkım ve dönü-

Ü

şüm tepkimeleridir.
ÜREME

. . . . . . . . . . . . . . . . . . ...................
X Canlılık faaliyetleri için zorunlu olmayan, neslin deva-
X Canlıların hayatta kalmak için ihtiyaç duydukları ener- mını sürdürebilmek için yapılan davranışlardır.
ji miktarıdır.
¥ Kalıtsal yapının korunduğu ...............

¥ Çeşitliliğin sağlandığı ....................... . . . . . . . . . . .

şeklinde temelde iki tip üreme mevcuttur.

BESLENME/MİNERALLER?

X Ototrof canlılar:

Heterotrof canlılar:
ÖLÜM

X

X Hem Ototrof hem Heterotrof canlılar (Miksotrof):

Her canlı ölümü tadacaktır.

Barış Hoca
ž 
  TYT Konuları
ž