You are on page 1of 272
#ANDREAE ALCA, ZARIS MEDICIL AC CHI RVRGI GVADALAXARENSIS IN amplifsima Salmanticenfi Academia Chirurgee facultatis primi Profefforis Chirur- giae Libri Sex. IN QVIBYS MVLTA ANTIQVORVM, ET RECE. tioram fubobfeara loca ha€tenus non declarata interpretantur. SALMANTIC 4E, Inzedibus Dominici Portonarijs, S.C. M. Typographi. MDLXXV. CFM PRIVILEGIO REGIS“ Eftataffidoen res maraucdiselpliegoe EL REY. O R quanto por parte de vos el Licenciado An- dres de Alcacar, Medico y cirajano Cathedratico en la Vniuerfidad de Sadamanca,en Ia Cathedrade cirurgia, nos fue fecharelacion dizié IJ do que vos auiadescompuetto vn libro de cirurgiaque tenia feystra- HOR) rados, vno de heridasde cabeca,y otro de heridas de neruios, y otro enetrantes. lo hueco del pecho , y otro deheridas del vientre,y otro de las apoftemas venenofas que vienen en tiempo depettilencia, y otro del mal debubas, en =los qualestratadosallende dela theorica feiencia y explicacion de muchos textos de KX © ayshores grauesantiguosy modernos e contenis en ellos muchas cofasenpraticay ex- {\ #Aperienicia muy neceffarias, el qual era muy vtil y prouechofo parala republica y nosfup \ = plcaftes os mandaffemos dar licencia efacultad parale hazer imprimir y priuilegio por <"eltieimpo que fueffemos feruido, o como la nueftra merced fueflé :Io qual vifto por los. del nueftro confejo,, por quanto en el dicho libro fehizola diligenciaque la Prematica Papert con nueuamente fobre ello fecha difpone : fue acordado que deuiamosman- dar efta nueltra cedula en la dicha razon,e nos touimoslo por bien, y por la prefen~ ‘eos damas ficencia y facultad, pata que vos, ola perfona que para ello vueltro poder ‘oujere, y no otra perfona alguna podays hazer imprimir y venderel dicho libro que de {iio fehaze mencion en eftos nueftros Reynos por tiempo y efpacio de diez afios cum= A. plids primeros figuientes que correny fe cuentan defde el dia dela fecha defta nueftra Redtlnfo pena que qualquiera perfona que fin rener para ello vueltro poderleimprimie rey vendiere,o hiziere imprimir, o vender pierda todala imprefsion que hiziere,o ven dierecon los moldesy aparejos della, e mas incurra en pena de cincuenta mil maraue~ dis por cada vez quello contrario hizieren, a mitad de la qual dichapena fea parala nue- fira camara yfifco,e la otra mitad paravos el dicho Licenciado Andres de Alcagar,y to- das as vezesque fe ouiere deimprimir el dicho libro, durante el tiempo delos dichos diez aos letrayaysal queftro confejo juntamente conel original, que enel fue vifto que varubricadacadaplanae Brmada alfin del de Alonfo de Vallejo nueftro eferiuano de camara,e vno delos que enel nueftro confejo refiden,para que e veafila dicha impref fion efta conformeal original,e (e os de licencia paralo poder vender,y fetafte el precio aque ouieredesde vender cadavolumen,(o pena de caer é incurrir en laspenasconteni- dasen ladicha pregmatica,y leyes de nueftrosReynos ,e mandamosalos de! nueftro confejo e otras quale(quier jufticias de nueftrosReynos, que guarden ecumplan yexe- cutene hagan guardar,cumpliry executar efta nueftracedulae todo lo en ella conteni~ do. Dadaen Madrida veynte y nueue dias del mes de Agoftode mil y quinientos y fe~ sentay quatro afios. YO EL REY. Por mandado de fu Mageftad. _ Antonio deEraffo, "Approbatio. or 1V SS V RegijSenatus fupremi, preclarum hoe & egregium chirurgizopus,vidi & attenté perle gisin quo Preftantifsimus vir Andreas Alcacar, non folum fele&ta atque preclara ab. antiquis au- thoribus defumptacémpléxus eft, verum etiam multa quis dem addidit cognitide dignifsima. Quareita.cenfeo, hosfex chirurgia libros,in quibusnihil reperitur quod non fitveile &ad curados hominum morbosegregié accommodatum, typispofle,é deberecommitti,vt eorum vtilitas,quz prof &o maximaeft. ad omnes redundet, Datis Madriti die. Menfis Julij-Anno a NatiuitateDomini1s74.. _ . Do&or Petrus dé Torres. Az z #@INDEX LIBRORVM quiin hoc opere continentur. 1. De Vulnefibus capitiss Bin De Vulneribusneruorum,alijsque ipfo é rumaffectibus. 3 DeVulneribus Thoracis. 4 De Vulneribusventris inferioris regio- nisabdominis. s DemorboGallico. 6 DeValetudinetuendatempore peftis, ac. de curandis peftilentibus inflame mationibus. ANTONIVS CA CERES PATIECYS, CANDIDO LECTORL’S.: 4 VLTVM. DEBETVR CAN. ESI dide Le&tor noftri temporis homini- usijs,quiin reftituendis bonis artibus -gregiam operam nauarunt. Nam fi. ken ue perturbationesrerum, & commu- ium temporum cafus,fiuehominum nertia,& libidoira bonasarteslabefa- tauerant, vt earum aliquod in noftra = Europa vix veltigium appareret ; Ma- themati¢e difciplinae,qua explicatifsimam continere verita- tem dicuntur,ita imalta obfcuritatis caligine tatebant, vt nifi GeorgiusPurbachius,& loannesde MonteRegio inftauran- disillis,au@ores extitiffentvix aliquod earum nunclumen ela ceret.Arsmedicaita erat Arabum,& eorum,qui Grecainla- tinuminquinaté transferebantsinroleranda barbaric o} pref fa, & aflicta veque malishominumecurandis erat deflinata, ipfa multis valneribus confofla, & deformatavideretur. Ha. buit & hacnoftra etate fuos propugnatores,& Camillos.qui nobiseam magna ex parte. fartam,teGtam, reftituerent. Elo- quentia veré , qua ipfacacterisartibus lumen adhibet ,aded. moltis barbarie tenebrisfepultaeratsvenifi virialiquotin ea inftauranda,fabtilifsimi.& eruditifsimi vehementer elaboraf fent , cum {uoilla Cicerone.in fouea obliuionis, verborum montftris velut AuGtibus obruta,manfiffer. De chirurgia quid dicam?que cum valde vtilis,8< neceflariafit,vulneribushomi numicurandis,preter vnum Gi uidonem.alcerum,quicambe- neexplicauerit,neminem habeamus. Qui Guidoametfiera diré fatis ; &cretté eampartem medicine traftauit »multa.ta- mén breuiterindufic nonnullaoblituseft nom paucanegle- xit. Nofternunc Alcazar chirurgiam ipfam plenam nobis:& E A 3 = abfolucam abfolutam dedit: non tam fponte fua, quam amicorum ro- gatu » vt.id faceret impulfus. Sexillelibris tantam rem ,& viqueaded néceffariam complexuseft : Dequibusfigillatim dicere qui conuenit , chm illi fex omni parte indicent? De quinto libro tantumid affirmare pro certo aufim , fi cate. ra defaiffent omnia hunc magne nobis vtilitati, & autho- tiipfimagno honori, & emolumento futurum. Agit enim decyrando eo morbo,qui homines libidinofos grauifsimis articuloram doloribus difcruciat, obfccenis puflulis extrin- fecus fordé, mifereque confetos,cuius mali contagio, chm ita laté pateat vt iam , velab Indis vel,4 Gallis, velab Hifpa- nis nomen inuenerit: & ita fit peftilens, vt hominis artus, neruos ; offa peruadat , & corrumpat : tamen nullam fatis adhuc commodam inuenire potuit medicinam : atque in- de faGum‘eft «vt multi medicaminibus exhaufti, & confe- &i, ceteros admoneant feduld de non admittenda curatio- ne: Hic verd. nofter AEfculapius , & huius peftis perten- tauit venas, & indagauit naturam , & medicamina excogi tavit :-quibus perfelté , citd , & abfquemagno egri tadio huic morbo mederetur nouague,ac forfan ha&tenus non vifa férramenta fabricatus.cft , affabré fa@ta , ad curandos omnes humani corporis poené morbos, De hoc igitur veré dicam (noui enim eum multis hine-annisper familiariter) hominem effe,tam alto ,&:acri ingenio praditum, vt fine magno ftudio poflet difficillima queque in literis adipifci: ‘Tanto autem ftudio in bonis artibus elaboratfe , vt fine magno ingenio quiduis facilé confequi patuiffet. Cum v- troque igitur telo fit ftrenué preliatus , quos barbarosho- ftes ¢ que valla ? quas fofffas que non ille tormentafupera~ uerit ? Quod ipfum facilé cm cernerent multi magnates, &-viri principes:, quanti cum facerent,, manifeftifsimis in- dicijs iudicauerunt : Alteri enim huic:magna ftipendia, ve apud illos effet , fuppeditauere : Alteri magnaamicitia , & fauore funt eum vbique profequuti .. Quare valde. {pero Almz Academiz , atque aded:-eruditis omnibus bas noftri a S £ Alcazaris Alcazaris elucubrationes,vtiam tandem inlucem prodirent, vifum iri, non indignas. Ego veré , quod ad me attiner, hominem , & officio amicum , & gtate grauem , & eru- ditione perfe&tum » ad cetera publicanda , & iure amici- tie, & mortisrecordatione , & admirandzedo&rine com- memoratione,cohortabor , &-calcaribus adhibigis impel. lam. Vale. Auguftobrige. 32. Calend:'Angdfti. Anno Millefimo Quingentefimo Septuagefimioprimo, DulcialeGtor amas:funt heec dulcifsimaleGtu. Viilefi mauis,vtile cernis opus. Quod fi verung; voles:opushoc vtr6q; refertum eft: Quo pafcesanimum:quéque difertus eris. ALCAZAR nofter fic mifcui vtile dulci: Temporis vt noftriiure vocetur honos. EIVSDEM IN INVIDVM. Nil ego te metuo,quanuis mihi multa mineris. Inuide: Quid fruftra fortia verba iacis? Sepein neglectis reperitur gemma lapillis. Sepe cadusvilisnobilenetar habet. Nildignum inuidia meditor, fed fama fufurrat Nefcio quid de me.quod facit inuideas? Authoc difsimula:aut famam argue,que mihi tantum arrogat:& detenil ve,parum verefert. ALIVD. Nonlegis,& carpis:quinon capis,inuide carpis. Inuide quid carpisifacmeliora,legam. AMPLISSIMO AD MODVMQVEILEVSTRI SALMANTICENSIS ACADE. mize’ Senatui.Andreas Alcazar Medicus,Chirur- gefacultatisprimus in eadem Acade- miaprofeffor. S. D. 4X QVO SVM ACADEMIAM VE- firam omnium excellentifsimam, arque honeftifsi- imam ingreffus. (Senatus amplifsime) nulla maior ‘vrereme ccepit cura, nulla folicitudo, quimvtme, &j] non ingrarum, fed maximi erga me veltri beneficij memorem publico aliquo teftimonio oftenderem. Nam cium infigni Chirurgiz cathedra,Hifpaniarum | prima, ranto honore, tantOque applaufa pro veftra f humanitate, me decoraueritis nihil in mecerté eft, | quod vobis jure optimo non debeatur. Atcimvires " mewimbecilles,parreferre nequeant,animum hunc meum(quo neque paratior,neque propenfior, vIlusin vos eft) libentifsimé offerre decreul.Cuius certi(Simum argumencum effylibellusifte nofter, vobis facratus: qui exlaborum noftrorum officinaron immatura, neque tumultuaria elucabratione, fed veluti elephantis partus (vreft in verbo) morofusprodit. Multienim confam- ptid me anni fant: multilabores exanthlati,tum in perfcrutandisveterum, &recen tiorum feriptis:tum in nouis,8 rationibusmorborum,& curandi methodis excogi- tandis,praxter innumera experimenta,quz temporum feries fuppeditauit:ex quibus ‘bonam partem proximo hoc quadriennio, ftudiofam iuuenturem,qua potuidiligen, tia,edocui:quam noftra induftria non poenitendos progreffus in Chirurga hac facul tate fafturam fpero.Faétum hinc eft, vtaliquantulum iam refpiret Chirargia noftra, que vbig; pene fepultaiacer. Nam (vtliberé loguiliceat) fiquofdam, infignes qui- dem Chirurgos excipiamus magis Chirurgiz dehoneftatores, quim cultores reli- Quidicendi funt: quiperftiéta fronte pervrbes, veluti graffarores Chirurgum no- menpraripientes,vix primisliteris deguftatis, omnibus temer¢ falurem pollicen- turcomnibus medentur:neque aded delperatus eft morbus, cuife prefentaneum re medium non fingant inueniffe,qué & mifera plebe pecuniasextorqueant. Atque ed dementiz deuentum eft, ve qua clarifsima ab illuftribufque viris fumma diligentia exculta,femperextitit Chirurgia,tandem in mechanicoram , & muliercalarumma nus(proh dolor)inciderit,a quibusmiferrimé dilaniatur. Cui malo preclaré 4 vobis P. Amplifsimifuccurfum eft: qui Chirurgize dignitatem reftituentes, in propriam fedem ipfam collocauiftis, vbi profuga ars, patniaque pulfa, iam reuocata tranquil- Jam vitamageret, acperinde reipublic tot malis (Caturienti fubueniret, 2d quod munus,me,licetindignum, &cranto oneriimparem, deftinauiflis. Ego quidem pro As viribus viribus perm dabone deinceps infeelices fru@us Chirurgia noftra ferat, neeme coopiafle,vos poeniteat. Quod ad libellym noftrum {pectat, vt eruditis multd acce- ptiores nofirx elucubrationes effent, &¢ 3 Zoilorum lingua feruentitindaveneno, ‘veluti tutifsimo clypéo pforegeréntur,ficque fecuré emergerent,patrocinio vettro ‘communidi: Quorum facratam aulam, acilluftrem ccenim , ob hefoicasimmorta- Je(que dates prudenti, igcomparabilis fapientix,, multiiugedue déGring: cumu- Jam, illuftriaque alia ornamenta,fumma cum pierate,coniunéta,mundushodie fufpi cit,& admiratur. Accipe igitur lara fronte ,Senatus per illaftris, hofce squantulof cunque,labores noftros,{ub tutela tua prodeuntes : quibus fi graras aures prebueris, adalia,fortaffe non inatilia,animos extolles. ANDREAS ALCAZAR AD LECTOREM IN CHIRVR. GIAE COMMENDATIONEM. ETVS, ET CELEBRATVMESTLA» coniscivinfdem apophrhegma, qui oratori ewidam,Hler= Al] wlis Lexdems longa ovetione exornanti, dixiffefertur. Quis Herculem Vituperat? quaftinancm operan¢> [i= persacuamsorationem, > lsudem fignificans. Ad exn= ems modum obijcere mihi aliquis polfer hirargicam dim | [iphnam commendarione non indizere yillitfque defen= fener sme fraptra fuilfefafeeptam. Sed quoniam non~ ‘nullorum prauitss, co omnia contemnends impudentis, liter quiim fapientes [ape fntizé> indicat, quafirecens = nata,aut obfesra Chirurgia effet: Starui panloaltids ori ginembninsarcsreperererqre dignitatem oStendere, Peratiliset Ohirargefcalas, clam vasilttrisjind qui ille Veins guid clarins? quid ilefirinst Esf oviginem, argue antiqui= rater quaras, quid antiquins ? quando priovesilli Yiri Homevica carminelaudati Podaly» ins, Machaon AE feulzpi fil, Azamemnoniscaftra ecutifolis valneribus medeban~ rar. hironetiam Centaurus longe antea Chirwrgiamillaftreuit cuins exiam Homerus, o> Ondins meinineveyabedque Chirurgie nemen fabortumselfequidam referitt,Optimuscriam Chirurgie diznisatis, veflise)h ftmmas ille Cows Hippocrates Medicorum lender. Cui fi Epidemsiornns, mile[gue ais cinfdem libris idem habemaus,huic arcipropriam admouilfe manumsiec Chirsrginamen dediznatumrcperiemss.Ibi enim inter neulea ,infum fagitte ferrum a vuloersta quadam extraxaferefert:tum iuenere capite Vulneraram enraffc Seri pfitlibrum etiam maxima elegantia, de capitis Vulneribuss liam de vlceribas::aliam de officina Chirurgieralios de oftiums fratturis,ec laxcationibns, fiuedearticulisiin quibus, ad~ miniftracionibus Chirurgicis, argue etiam inuentioneinftramentoram, que ad Yfum artis aneceffris funtymaxime polere,demonftrat. Necprofpera femper fim fuilfe faccelf prom didirsim interdum aberralfein capitis prefertim fararis. Cuius ingenuam ,apertamg;con= fePionem mir’ landauit Celfits Cornelius libr. 8.capit.4. dum inguit , A faruris fe decepeurs Hippocrates memorie prodiirymarefeiliceymagnorum Virorum ,@ magnarumreram fn ducisms habentinm.Quante preteresleudis,quanten, antiquitatis Chirurgia fit Medicine decus oftendie Galenses prefertin, faperlibrum Hlippocratis,de-yiGtusvarione in morbis am cutis Coumentonr. §. 6.V bi non tertiuminftramentum(yt Avicenna Voluit) fed fecundum Chirurgiam nuncepnit.Tertio preteredde compofitione medicartentorum per generé nom paruifecia gladiarorsm curam fibi Vigefimumnanum’ annum agentia Pomifice Rome in= tunEkurnfusffernullumg; ex illorum numero interemprum , Yetanguim mivacalam baberem sarsqued reliquis anciquioribas medicis fechs contig|fer:acque inde fattum, Vt posted Pon= tifices omnes,gladiatores fbi committerent curendos. Ipfequoque Galenss illos Fippocra= ts Chirurgie libvos,quoriem faperitts memini ,interpreraras eft: aig; mulea Chirurga ope va ille monumentis fuis pofteritati veiquit . Quid clarifSimum illam referams Corneliam principio eprimilibyi aedicine hoc inftramentum rantoperé commendantem, ac fubinde inter veligua extollentern: qui cy vetastiSimum, é> potifimum ,& ab ipfoparente Hizpo~ crate erste exenltam eiufpue ef Elum inter omnes Medicine partes exiden rat.-Hinc merith infignisiile Andreas V efalinsin procensio [xi operis Chirargiam facratifi mamnuncupasitsintelligens nimirum,quancum ex tls Yeilitatisrguantim benefice} humax na naturecompsratum fit:/ine qua, Medicus nulla ratione perfeétus dici potest , chm (8 [fasisprobatum ef) Medicine porifiresm fitingtramentamSed non amplissin nofire mivax biktssinnumeregslendis, Chirurgia commendation immoremur (latiftinzesenina dis dicempusefiyinepemg, me copiafecit, v-curn ingeniofa poeta laqnar.V num tandemstibi,Le Elor optie, perfaafum Yellem bancelfeartem, que prateringenip, Cr iadiclj vires, quabus non paucis opuseSt maximum etiam fiadiam yatqueindcfeffoslabores expostulet , vt in ed (quis, velmediveriser proficiat: necriniali Chirungorums nomine, guorara Yin tarbacrrat,cen featur. Flzc Via ab Flppocratespaca Galeno caterifa, illufivibus Chivargia caltoribus ad ipfiasculming peraentum e:negue tgnasis,Go defidibus iter pater.Egre> giamnergo operam( Candide Leftor)in Chirurgia naua,ad eamg;animum fedulo, actoris Viribus intende. Quod fipreftiteris co voerrimes ills frie ~Ehus percipies eo quot ills facienda fie, mani filid cognofees. fia fe fe magne = eirratsficemeadare oportet primus numeras pasinam,fecundas columnaniertins ineem indicat. agsardenifsinis eiheeremm epat igen. Hasnadab. ase. Jott shogmesthogme. poghratetin paaseas dics, soa ee a totepenuit(eotone,cotone. Secagprore. Spatdinoramore, 3p iapesademeadem. is Sianaclegalie BELT inmeo ape bis i Sliper dnram membraat inal, velexfangaine ape aeuas.tinons emote Seay adams. Brats lecendumecandan. 3ya.qoolirobias. SEN tendo: Term. ‘Seite pais poten Seeancrseliame Tia 7opam guopim. Ps cohporethcomponie Seagoringin {ip cenmnonanemon. Paregimess Piiinditjomtaes. Pa aEemanitionieareationt, Peaigeratigine. $totsin peneanndebeat peneris fraéeura debeat. sutaraguiaato uate Seivadlasertalanar STL ictephotet apho. Smedizocimendastmodicun erin ernie. Soacetresforet 25S cdaracerebridara eve. E2E Zier bane Bi Socncareaundat Sr ippacacran i aparzeriat ce teat laufifque. — (&in. Saaragsene Sordiamuentionient. Jorurmrepleanterepleaten. Bee e Doge Jean cominl com: immaturaramabundat. Frasiinesioc Fir echorindasieosindar, paagscaligise.caigines. 73 venaLocelorum auvex,oculoram 75.22 cmillarisjemiGariam, deat folaro,fotata. Soa.a3.0ff2 Off. fcapettre Shansalebtclnenalchermet, syaag ctraabundae $tsofumicalisnicalis. 34-ttadirimusteaperatadicimnspra aiseemperatris. gyriedelerdicotam, 2h peaulin. gummi, ummicchens, yalSoteoaes yatroGicalaacommotim,ofiala a72.37.quamaty, 37..penulccompertcoopero, sot jmatioiaciol So-tap-osittewrrematetsr. gpa ileg equa Sea-antepenultcteim etiam, Sptt7quidagquican. 4p.s-antepentlneruicopulatiorescam, eras corpicatiores sonnpeaslee vade Soncta.quedyguo ade ve Feranturabunds Soagnaenead jelgane Tene tna. Tous coolceonfcre Tennanpeonipans rohasiledle Reception Panera tepstdibar point. Wer peonlegee bade ‘iis Eeabmaneermasere, Hiatgondoeeenert Tiyagpumoractan pinion: a1$.13.aifsidentes vulneris ore, diftidé Tutvaleeton repay dneabandse Tor geapone Tp.tanvepenalesuxijn aul pega elim. sspaguopeate 2EEofalasrao. Sone dec HEL etateen meatal. Roadnwwedeg, Dia jemellssectise TDI Qetaethoealacre BETESioeseantae Betigeneoeneme: BuU Somprtnensyccmprinent, Nenad 143 2yyatg.con(obuat,contulat. rq7.a 36.tedinoturjedditer, oydiam rap.aesg.continentar.cootinetar. rgousjdaterislatere, ppentanelperitoas 19 aperiodiaperiendi. 137 unamentaminamesto. 147:1.3¢ Jongam,longzen. 14S seartomarium Ha.ta8-valncrum,volaus. ty9.t.35.peftorisabondat. rypcigteuranarearentir, reratatdecodts decottus. 363.1.34:98-53+ renagerre,recre. 165.1-4o-tedemede. Y66.1-45-prima,voam. aeerotante,egrotante, 366-2.34difparaucris defperaneris. repataranad retin inde igaier. ren yeoneredaboreredatoru. epcka-inalto me sidsea intias rmeaniacior Boa gedaterateent Hyon seealucerancetuerat 17%.4.4.frubtra,feulta, Wun gimalcclasspeBas, maleaobe t73.2.33-appotita,o 2PobleraiesSbecesi. fexment, ferment dolentim, dole Yosspantoliamaatoliam, Honeritareyiatie. Hse seiginnagin Hpagoepecepe 14a sscontacontat Hip aldquodnguo. Hpags.gemioaaring Hipuainal iter (eater Sele. psa rs.quadam,quadam (enteatia, opi 16 nafones icine. 15a astepenolencce dbijnon bi. Iphagzailiaaslitaron. Detatrisbie dytaprdedaremde faxes, Lagswemrieam. sop naifeinabgeluca Seine baila. ropagnarag.vac. dort jn.cithonicorum,cidosiorem. 305.13 .carbitacuent 2oputy.chilmisarumalchimifarem, fisum redaci fui locum reduc. op.a.dnalmundicato,mundifcato. at1.1.goclenationemcleutione. areateebuntie 2i7.220.8 inytoin, edragente drag iijeere, Sipadz,Galenum,Galenus. dorriaforme, inforns. dana sp.nigriticyoigride. Neldiecaulle Er jicoaaitarreneomitaane, Hliitaanbiee. Speimelan Hedfoteredateda itcedczeal protege profogacs Biepelantlians. bedan. ea Ncebeeteer. UTE atsidiores, Be Tipbeacoberare. | 25 ri eibersdeciescen 23 rGauimmaddidionen. iin sau. Bee comerm 2215 SMobalamt ebeltami She (Eiaian iia. Mia devotrerem rolaim. ieceage Serta 7 22 ederim, emnndoxiors TEED; Dabouedaboot, Hecsenenint SSE pee pet. TELE Reet caneriumcanteriom, Nentodonshoes. Soa pememeato.mento. pastas Fist Liber.I.De vulnerib.capitis. 33 BANDREAE ALCAZA- RIS MEDICI, DE VVLNERIBVS CAPITIS LIBER VNVS.. Caput Primum.De capitis anatome. ong Sj NATOMICAS adminiftrationes per | tragcantibus, peculia~ reeft, triplicem ven trem,faperiorem,me cium, & inferior’ de- feribere.Devltitiis duobus fuo loco dif feremus.Nunc(quando de capitisvulne ribusfermonem in‘tiruimus) {uperioris -ventris, nempe capitis,anatomé premit ramus: quod rtd quidem explebimus, f ipfus capitis definitioné, feu deferiptio- Bes & né prids propofuerimus. Eftergo caput Le je Philofopho rete,capillara pars,qua ani~ Histon, ™ata tegalia,vel facramébra continen- Soimec5. tuna amd; rem Hippocrates de mor- bo facro,comitialé morbum cerebro in- fidentem, facrum nuncupauit. Eftenim caput fecundum Timazum, reliquis cor- poris partibus infignius:cui cateramem bra obfequuntur,& velutiregi parentiac proinde, fenfaum domicilium 4 quibut dam nuncapatur, atque omnia membra fret ece- przeminer,quod,oculorum caufa i nana faalvoriis 12 non fine magno confilio factum eft, copaliua. vr (cilicer, altiori parte conitituti, com- modils quim alibi canéta contempls~ rentur, munii{que faum obirenr, veele~ ganter tradit Galenus libr.8. De via par- tium.cap. . Quaratione,vnas homo, in ter cxtera animantia, os erectum habet. ‘Vaide Ouidius. 1. Metamorphofeos. Pronad, chim fpellens animalis catera tervam: Os humins fublime dedit ,calamé vider Luft sox erees ad fydera ralere Yaltt Licet Gal. 3. De vfu partiii.c. 3.huic fen~ Triglexs: A. sensit DoftS ay oosles in Vale acs reg, SStimin Y abe, pon alpdele ol pepossidih iB Tapeh” guar Saat oes d mee Re i poontt acPbbgs :. DNB Gal date Beni (Poach do RBries Clansas) Sed, gyed an Pm gei Sons perature, ST ects dah calls, Wh affind cain, zx axle imag $55 ST Braid Sof Spednen Vidi Fe gt occas in marin caritis Sabo, Dit Semser wl iuilleg calle donee, Alri? Deuths 77 i tentie aduerfetur,inquit enim.g hoc cre) decehominum eft, quinungnam vider = runt pikcem qui cceli (peculator dicirur Eftgue caputinttar {phere conditum,g Si" nullaaliacapacior figura it. Sed prope rpavering; parm compreffam, ac defle #! ‘xibve capitis vétriculiaptius diftingueré ar. Capaciorauté querenda figura fui, & quo pluscerebri(quodhois capitivbe reliquord animantid proportione magaitudiniscontigis) ea contineretar. Er quiatslis figuratatior mul, i fecafibus, & qua erté docuére.Sed nec hoc quidem per sada, Cxpar aaa oo Toogum, petat eft: nonnalliseni fed oblonga capita funt:quod pracer ex- perimentiitradit Hipp.{b. Devulneri buscapicis, & deaere, aqua, &tocis. & Anifbade Hilto.animabeas. Id; vel obftetricis incariz, vel feminali materi nimis excre(céti, ributie. Quare Chirur Remmidoca gosincapitis Vulneribus cam cranei fra Pi stone Bema gue volaae tura,feduld hoc rimari oportet:nam 10 fon aif ale undo capi, oblongum vulaus non ai 2 s228 altum contingit, g fpharica figura nifi $2scapia, in paéto rang: non pofsit. Vergo extre mamediti exequent, penerraffe necefl eftscdtrd in longa. Licerenim in craneo Jongi rim’ teld fecerit, non ob id ftarim profunde intfomiffum neceflarid faren dé erigQuod & mihi ad magnivalneris inobiongg capite curation€, valde pro Caper fiigh fuircgffferafle. Eft aucé caput frigida é S=SaPe* sm fpiins nam, nigh refdalee, quod isen ‘Vel Olymens, symmell fen \nansscopon gS. Uhre, 5 proms #p— Sapths sites Sab; unde i 2 oping Biles AL. vl Pocst Phot Ab. <- "perature, ob frigid parti ex quibus c6- ‘fiat ofsium nimird,mébranard,medulla Caps ana ris, gp fubftztizinacuram: Ergo ad Anato Gapat dace men accedentes,duodecim particule ca put conftirutijex Auic.r tereijeratt.s.c. 1. ex his,quing; continentes,fepré conté reedicisdr:continentes,apili, curismu {culofacar0, pestammasigiawe pericranet, meébrana, (eilicer, caluarif tora exteriis veltiens,8c0s.Contentzifunt,cerebri pri mameébiana, quam quidS duram matré appellauére:(ectida cerebrimembrana, priorimulss cenuior,ob quod pie matris nomen ipfi indiderdit. Medullaris ipfius cerebrifabftantia, in loculos quofdaquo dimodo diuifa Etipfprima, & fecunda cerebrimébrana,quz fab concentisparti bus, iad cerebri profundideventitelt, nerd &Doftoribusconnumeritur:Rete mirabile,ob eiusadmirand3, vig; perce puibilem. contexturd fic nuncupaci, eft queda venari (quas Grecichoroidesvo cant)connexio. Hoc quidézexe in Anato micis adminiftrationibus inuétu p Hasogs partes figi Capilli,exvaporofisro: halationibus nafcdrar,va Anarura dacifuntseum gud ip calfacerentatg;venuli caput redderent: Casssame rum, yt cork iniuria,igore,>!uuia, cx B Pericraned. Perieranei terisg; exterioribus noxi;scuecentur.Cu tisin capitefolidior eft, Gin ceteris cor poris partibus,vecapilliipfiheréces,tabi Tiores effent, viQ; craneum, & cerebri, mébranaifta carno!a, clypeiinftar defen deret. Pericraneé, feuperioftiumneruo fa,cilicer,mébrana, cranei tori os exte~ ris tegit, atq; ex dura cerebri mébrana per ofsium faturas,neruort quibuldsfila ‘mentis medigtibusjexoritur. Membrana hacad duoperutilis eft Primam,neduo extrema mollis nimirum caro,8¢os,fine - > Liber Primus, medio copularentur: voco edit pericraneti.Sectidd, qué neruolafiua fab {ftitia, particulis lis fenfumdeferat-Hine aliqua maximi mométi confequittur: pri mii, pericranei vulnera quantumuis exi gua,non contemnéda,quinimo maximi »pendédaefle,ciim acerebrimébranadu- ravedidttieft, origing fuam ducat. Ter tid, Emollientia medicaméta, aut nullo Shumidt Pesiaet Peete xgua fin. Emollicntia medicamen, ararifcims sdmoveoda tate fua,neruorum illis filamentis,de qui Pevieranei busmodd memini, putrefattionem in- ducant.CuiHipp.lib. De vulneribusca~ pitis,&recentiores omnes preter ipfiam experimétum, conciniit. Quarta raden dum minimé effe osinhuiuimodivalne Fatis faruris , nerafione contritis nerau- Uss,ac difruptis,mébrana,quz ab illis pen debat,fuper cerebrum decidat. Oscalaa rix,cerebri cuftos,{uaipfum cauitate ve ftit. Vnde iftud caluariz-os,craniam Gre cé,quafi continens,dicitur, Cuius crafsi- ties,ex duabus tenuifsimis,ac viraque ex parte renuifsimis tabellis conftat. Sed in earum interna compagine, fpongifor ~ mis quzdam raritas,nonnallas venulas in{e ampleétens, reperitur. Ex quibus, dum os radicur,fanguis effluit. Vnde oc mae SBC OS cafio oboriti folet, vr in hacarte parlim cheat xercitati Chirurgi, penetraife vulnus, e Sauvinvenis tines nem cecidilfe (qui tune Foias, daia per rafionem via, pro~ deat)falf® arbitrentur. Sed de hoc fuolo colatiiis. Necdefuntfpongiform illira ritaci commodaznang; lla mediante,ce~ rebrum minis comprimieur:per illam &corporis,& cerebri exhalationes faci ids prodeunt : Sanguisille venvliscon~ tentus, ipfis ofsibusinter fe medullaca sentibus,alimento eft: & denique nuda- ro offead cerebri vig, membranam, far- coides callusinde confurgie, & confia- sur, Quam quidem cauitatem,&rabula- z “rom aa ae ‘valoeribas, Tofarotison Sendo, Osestaarig ‘Cosbas ta balls cons fies Lenitimie. Girergors soon, Spongifr. bells con moda, De Vulnetibus capitis. rum compaginem, Hipp-lib.de vulneri= bus capitis, & Gal. 6. Meth. capitulo vl- timo,diploem, ac fi duplicationemédixe Oseaeasie Tisappellauére. Caluariz iftud os, non en cont=continuum,(ed cBtiguum eftexfeprem pete. compaétum ofsibus,quanuis quidam o- pien com~ Go eile dicantcum offe cibrofo,tamen om oF £4 offe coronali computatur,in quibus Quint quing; reperiuntur future: tres quidem te vera, ad cerebri interiora penetrantes: fervatiles didve:due mendofiesminimé penetrantes:quarum Gal. lib. de offtbns ‘capit.1. meminit,idq; humanis capitibus magnaex parte contingitlicet Arift, de ‘Capita fine hiftoria animalium lib..cap.7-& Corne oreieg Jus lib.8.cap..-faturarum ex pertiacapt- Gorselis. ra reperiri contendant,fed id rarum eft, necattendendum: Nos enim que fre- oputatig quentiora fanecuramus Sedqu® fare, seee pauciores funt,ed capitis valerado com By Rodin fed cpuctim wat firmifsimum,€¢4 do S25 lorenmtilsimum Cornelio elt, didto To- Rare fara CO-Atcerté id mihiperpetaum non eft. reascom- Nam quanuis 2b externo nocument odin ex zanuls ab exicrno nocument Ficus, huiulmodi capactaties fr,ab interno ra mmenmiinind 7escum favors caren -vaporofe,& corporis, 8¢cerebriex! tionesprogredinon pofsint. Cui fenten tix patrocinatar AriftotProblematum, so.problem.48.Caterim,caluarix faru- ra,nec certum numerum, neclocum in Sorurenoa omnibus femper obferuant. Vnde Hip- sete mo~ po.devulneribus capitisinec futura, in Basten,” quit, capitis in omnibus eodemmodo ize ant. Atg; etiam Corneliusloco cita romeg certusai, ferurarum.numer? eft, Motiees fe neclocusquidem.Adde Ariftotelem lo ‘fandom &* co jam diéto mulieres interdum capitis ‘am cium vnicam futuram habere,contendere.Ne forrambas 6; hare nature variatio mirandaeft-quan do,in multi alijs varie Gepe ludit natura parens,vsin iecore,Scliene: Nam iecur magna ex parted dextro latere eft: lien, Aleuo,8ctamen iam legitimumillumlo is. cum in nonnullis animalinm ; liener Lié cum iecinore permutaffe vifum eft, ve Moet, Arift-teftaturlibu.de hiftotia animaliG com io quiz a8. &clib.2.cap.17.& Gal. de Anatomi S32," cis adminiftrlib.6.cap.8.faturaram non parua vtilitas eft, ne fi vnum os ledere- turreliquis cranei partibus damnum c mune fieret.Erquia fi farurarum expers sororarird oseffet,ynicum tam varium os,craffum lites. nempe,tenue,durum,mollins, fecGdum : cerebri variam exigentiam,componi a- pténonpotuiffer. Acceditque,medica~ mérafruftra ipfiin varijs morbis.acom- smodarentur:cum eorum vires,non data per frturas yia,ad interiora minimé pe- netrarent. Vnde Gal.13.Meth.cap.z2ni- fifuturas,inquitjin capitis offe natura i- pia faiffer molita, nihil aded zftiman- : dum feciffét pharmacum vilum extrin- fecusimpoficum. Er {tatim fubdit: ipfe -enimin meipfo expertusmemini, cm infunderetur rofaceum frigidam, certif= fimé,clarifsimég, fenfitfe me in fyncipi- tis loco, efus intr penetrationem. Eft ‘etiam non parui commodi,g cerebripri ma mébrana futurisipfismedistibus,pe ricraneo copularur, quddg; in plenilu- nio,& ciifurore homo corripicur,aucval * de vociferatur,quotéporecerebritincre {eit, exhalationes per faturas vaporare pofsint, quod integro craneo, fierinan poterat,viquevenularum,& arteriaram ramuli, vitam, atque alimentum defe- rentes,ad interioracerebripermearent. Hine confequens fir, in futuris e2rtit- ysteer pe ueambim, periculofioramultd effe val rcalot ig ‘AeTa,quim capitis vila parte, perinde- Sons Gue lethale,rafionem ibidem moliti,vt ds eines pes admanuimus,cum neruorum fila menta,quibusviraque membranacolli- ~~ gatur,rafione iplaneceflarid dilaceran- dafint. Quod & Hipp. aperté fenfit, fx pe citato.lib-Devalneribus capitis. Men Mendotet dofe reliquaeduzefuture que ad inte-™** rior 16 siora non penetrant, obidque tale no- smeninditumillis fait, ammiformes di cuntur , quod feamme: inftar, laterali- bus ofsibusadherefcant. Ergo quinque he farurz ofsibus illis ex quibus dixi- ueorouae MUS conitare caput , confiftunt: Quo- 12°" ram ofsium primé coronale, dicitur, @ fpeciem coronz referat. Primaexveris Coronas futura,coronalis diéta, per osiftud fuper fam. verticem,abaurevnaad alteram, duci- tur: osipfum cum alijsduobus lacerali- bus verticis ofsibus (qu ex recentiori- busnonnulli,parietalia,quafiparies, aut cerebri propugnacula fint nuncupaue~ aténti, re) conneétens : Que quidem lateralia, Separisa- (ey parietalia offaalia futura ex veris,fi~ Sagi gitrali (quad fagitrae quoddammodofor faa Sram referat fic diéta) confuuntur: que, ab occipitij offe,per capitis verticem, fe~ ‘cundum longitudinem, v(que ad coro- ___ nariam protenditur . Hoc autem occi- o., Oc pic os,tertiam veram tranfuerfalem fa- 2° Sotora wat turam continer, lateralia, vel parietalia S33, geal. Offa cum occipitiali colligans: ex cuius =22%,, _occipirialis ofsisforamine quodam, fpi- Spislene nalismedulla motiuorum neruoriifons, suaulla, cerebro propagata, exoriens, perdorft FELSfe-ereebrarum,{eufpondiliam offa exten 7 Phe eg Situr-Preter hec,alia duo petrofa,fcam~ Se PePRE mola, feu mendo!aoffajperverang; par- “doG ofS. tem, juxtaaures, lateralibusfaperponun arian o- tar oGibus.1n his,aurium foramina con- riniaa. fiftunt:pecrofahzc ofa, prope tempo- rum tenuifsima offa definunt , vbinatu- Properene F2, qudtam gracilem locum, nobilifsi- erdenfs mosque mufculos, & neruos principes Soroties cuftodirer, dusifsima quedam ofa crea- nit, ponticulicuiufdam inftar, veinip’ __, anatome videre eft: Vim, baflare os * fubfequitur,hoc quidem, cerebri bafis,8¢ alioram capitis ofsium fulcimécum eft: dura fabftantiz 3 natura conditum: ne excrementorum afsiduis fillicidijs, vel purrefceret,velpluszquo mollius redde Liber'Primus, ~ retur.Crebra continet foramina,per que ipfa cerebripituitofa excrementa excer nerentur.Etharc de continentibus parti- bus: quibuscontentas, feu internas iam conneétamus. Primé duas membranas: alteram craneo adhzrentem validam:al teramipfum cerebrum attingencem in- enaimé firmiorem,que meningesdicuntur,quz due tam contrarie-confiftentiz, non fi- ne magna prouidentia & natura create fant: dura nimirum,vefi capiti cafusali- quis fuccederer, cerebriidefendere p fet: Tenuis verd,vefupra cerebrum im~ mediaté pofita,interipfam, & dur me~ ningem media effet, nefua duritie offen deretur. Extenuiigitar membrana per ‘yenularum, carteriarum ramufculos ab illapropagatos,nutrimécum, ac vitaiphi cerebro ingeritur,dum tenuis membra- nacerebri fubintrarvétriculos. In mem- Votoerain branishisinfliGa vulnerajlethaliaa Do- (sens brasiseda oribusiure cenfentur,quanuisnonnul j.. loscurauerim, & ab huiufmodivalneri- BusadDeigloriam,incolumesredditos viderim, Medullaris nunc fubftantia con Sebtaotis fequitur. Eft haxcalba,rotunda, plurima (proportionemagnitudinis)quim inca 5 sag teris animalibus.In respartitur venti ( vecuica culos: Anteriorem , qui maior, mollior les atque humidior eft,idque in gratiam fen, firiuorum neruorum,quiab eo exoriun- rur:Medium, qui minor, ac folidior: qué motiuis neruisindepropagatis confule- retur: Pofterioré,quimediocris. Ex iftis finguli bipertiti fant: verres, fex confti- Singelt véa tuant,pratermammillares, quasdicant, tifuee” carunculas, folidioris fubltantiz, mino~ 4. rifque albedinis iuxta fuperciliainfitas, Garancalee que olfadorie faculratisinftruméa fant: ‘Medias autem ventriculus focios fos compledtitur, in quo locus quidam ob cauitatem lacuna a recentioribus di€tus, reperitur:quem glandofiecarunculae re- Lacune low plene, fpirituum, (ilicet, refpiramérum. perstas Continet Contentae pares, Daca mem braea. De Vulneribuscapitis. Continet ventricalashic in fai medio, foramen ad -palatum feu balilareos protenfam ; in‘anatome fatis.conbpi ‘cuum , qua ventricali huius medij-ex- crementa mittuntur ; quemadmodam ‘estriol anterioris , per nares’ Hi-autem-ven- sa YH- ericulivirtutes, eu potentias fexinfiras habentiprimus(in duplicem, veiam do- Phaseaia, cuimus pené dinifas)duas obtiner,phian tafiam:qua,ab exterioribusfenfibuspri- mints delara obieéta,concipiunrar.Que. ‘quidem porentia, Philofophis fimpli- cium apprehenfio nuncupacur. De ‘qua Ariftot.intellexir libro. 3.de anima capi teagioas Cwlo.8.duminquit: Nihil ef{inineelle- su quod priusinfenfurnonfuerit,8ima ginatiuam,in anteriori eiufdem v. Culiparre pofits, cuiusmuneris efto! Atoriifpecies, in phantafiaprimé conce- pans cBponere, Sc quales fint difcernere, aig; diuidere. Que porentia fimplicium cépofitiomultisinlocis abAnift.dicitur. Inmedio vero ventriculo,, dito modo bipertito, binzealiz potentiz: includun- Cogiatia, rur, cogitatiuainguam, 8 rarionalis.Hec Sronilis. toriusmicrocofini gubernatrix eft : qua nunc difcurium,‘nuncratiocinationem, nonnulliexPhyficis nuncupauére: Sed in homineintelleétus,in bratis xftimati ua,vel fimauis, inftinétus , velfagacitas naturalis appellacur. Pofterior cerebri Seraati, ventriculus,{eruatricem , tg; rememo- & senor raciuamrecondit:quibus proprium eft, receptacognita,atg;iam diftribuea con- feruare, atg; memorari. Vertim fub cere bro,tetiformis, ex tenuifsimisduntaxat venulis iuearterijs;conftans,contextus, aut(quod vocant)rete mirabile coli Reteninbi tur-Admiirandum profedtd opus, atque 1 opificisfummam fapientiam oftendens, vifum quidem prafuitenuitatefallit,ni- fidiligentifsime perquifieris, &cintuea~ risIn hocglaboratione, &contra ope- rantia quadam,quam vocant,cerebrité- tri peratiirs frigidi,éalidifsime cordi¢orte= {pondentis, witalesfpicitus in animales conuerumtir,itGalibro.9.de vfa par- riumreltzcar.Sunt ramen qui Galenum Galenioter ficincerprecancur, ve nonomnimodany em" conuerfioaiem: (alstantialismatara for~ sma, Vitalis (piritus,fier\ intellexerit: fed covlg; frigiditate cerebrivitalem (piri tum temperasi, vr animalem, quod ad temperaturam pertinetfimiler. Nang; cerebrumfrigidam ,2t9; humidameny peraturam, ab elementis comparatamy fortitur. Quod nulli dubium vaquam’ fuit.. Quarenonmaléhic fefeoffertin= terpretandus Guidonisnoftritextustra~ Codon, Ga-xcapitulo.vainerfalianatomes: qui sei dedara traditionihuic noftrar,imo etiam fibii-"* pfi-contrarius viderur . Cerebrum, in- z quit, &frigidum, &humidum ySlicet “+ habearfubltantiam medullo‘am, diffese tamend:medulla:quoniam lla fir ab hu moribus:cérebrum ab fpermace:& dici- rarealidumfecundd naturam.2.de par~ tibusanimalium, Heciille. Quibus ver bispamm fibicéftare viderur, ciim prin cipio,frigidum, &humidum cerebrum vocer,8ad finem,calidam. Sed ve diffi- caltarem hancclariusdiffoluamuspre- 6. a4 mittere oportercerebri fubftantia,non Pansay ne proprié,(ed large, arque fimilicudinasie ¢"s06ors medullam dici, quddcraneum impleat, 2 deisee vtrelique medullz fua off iuxta Auer- rois fententiam. 2.collectaneorum; feu colligercap. deixuamentis membrord. Differe ramen non parum cerebri me dulla, dreliquis aliorum ofsium, & (ve nonnullas alias differentias omittam ) quinque potifsimim obferuo-Primacir ¢ ca materialem caufam ipfivs verSeur, Se" quidnempecercbrimedalla in genera alone tionis primordio A paterno feminevalize (rem 8 veroab humoribus generantur, veGal. decompaginemembrorum,& denan- rahumana tradit Secunda, quddiftaiti- Bo gids, 18 ‘gida,Schumida,alie caliday usta Philo~ fophitraditionem.Secundo de partibus animalium capit.7.licet Guido fupradi- @o capit.contrariumn fentiat affismans, smedullam in genere fumpram frigidam effe.Tertia quod ifta,pinguedinisexpers eft: aliepingues, veipfaanatomes indi- cat,Quarta quod iflaad ignem coagula tun aliz liquefcuns. Viima quéd iftain- cite feu deperdita, minimé inftauratar: alizeinftaurari poflant,ve Albucafis2.li- _ bro.fus operationis manualis.cap.88.8¢ Declaratio Guidoais. Senteatial= fone repote healt eon eilitore fal aca, Guido traétatw. 3.cap. vitime antiquortt dogma fecuti,docent, fed differre cere- brimedullamab his quereliquis ofibus continentur,tradidere etiam Hippo.lib. decarnibiss, & Gal.lib.2.detemperamé tiscapite.3.Ergo cerebri temperaturam oftendés Guido, frigidum,& humidum effe,inquic fed feiungi ab alijs medullis, preter alia,quéd illud a feminesrelique. verd ad humoribus ortam ducant:: At quod ftatim fubdit auétoritate Philofo- phi-a.de partibusanimalim cap.7.{cili cet & dicitur calidum fecundum natw- am, bifariam, meo iudicio,intelligipo- terit: Autcerebrum calidum efefecun- dum naturam medullz,in genere, im proprié vfurpatx, qua-iuxta Philofophé citato loco , calidaeft: cuius opinionem refert Guido:quanuisipfefrigidam effe ‘eodem capite contendat : non quatenus propriacerebrifubftantia eft :haec enim frigida proculdubio ab Arifto.citato lo- co,®cAceteriscenferur: Autfecundum naturam,non quidem ab elementis com paratam, fed iuxtanaturam:autinfluen temtemperiem,ex vitalium fpirituum 4 cordead cerebrum a{cendentium influ- xu,partam.Sicq;,exaccidenti,calidg tem peraturz dici poterit:quo modo,tempe rari poterit, Ifaac ab omnibus refutaca fententia,exiftimantis,calidum efle cere brum,quem multisargumentisreprehé » LiberPrimus, ditconciliator differentia..4.Igitur Gui donis difficultas, ac repugnantia ceffar. Conftanterg; fatendum cerebro frigi- dam& humidam inefle temperaruram. Hac breuilsime de capitis anatome feri bendaduximus.eas capitispartes,eagjfo im perftringens,quipfius, vulnerum lucidiarem tradtatum sedderent. Cate ra Anatomticas adminiftrationes ex infti tuto plenifsime pertsa@antibusrelingui mus,petenda potifsimiim fant Gal. lib. 8.9.0. 8.r1.de via parti, &lib.de ofsi- busibrifg; de anato.adminift. CAP. II. De caufis Vulnerum capitis. 7, VLNERVM Capicis fal caufe exxdem quealiorum I vulnerum, (ant: nempe in ciffo, perforatio, punétu- SS ra,contufio,cafusymorfus, & quidguid aliud vnitacem foluere, vel contundereaptum eft. CAP. ITIL Decapitis Vulnerum diuifio ne penes varias ipforum caufas, ac penes varia loca & varios vulnera~ tionis modos. T Capitis vulnera varijs modis euenire folent, ita HH variam medédi rationem expoftulant. Ergo vecom modam curationismetho dum nancifcamur,vulnerum differentig proponendz funt,8¢tria quidem in vul- neribus difcrimen(quodad curarionem, &ipforum perigulam, Conti ss toct tiuntprimum,telumifecundum, locas: "nmes. tertium , Vulnerationis modus. De pri- torismodr ‘mo,aut capitis vulnerad telo incidence, "=!s2¥2" vente, De Vulneribus capitis. yrenfe,gladio,8calijsid genus,ynitatem {cindere aptis,inferancur,8etunc aut fi- nefubftantiz abolitione, aut cum ipfa: Rarfasvel pangente,vel perforantete loveculpidefice, fagittz,alreriufveacu- titeliautd contundente telo illata fu qualia erunclapis five proieétus,fiue in guem caputimpegitlignum,ferrum,vel plumbeaglans a felopetorum, feu alio rormétoemiffa. Defecundo.Autin fam mocapitevalners conliftune aurded|: iffung, aurdecli- ‘ioribus,(eulateralibus eiuspartibus.De_ Veldrio rerio. Vulnerationis fue fraGture gene Ecope,idell,caluarigexcilsio. Ecpielma, Raket ide, effraétiorengifoma,idef,corpord Eqefoa. appropinquatio, fiue fractura compri- Fowfoms. mens,adde fracturam pungécem: Cama rofis, ideft ,teftudinatio , quando nimi- rum vnatabellacomprefla, alteradeue- xa,(euincuruafupereft. Camurusenim. Latingcuruusdicicur, Thlafisdeft,coeu fio,& citrafraéturam ofsisinflexio,infan tibus,& 9 GUEM dim ynane fenforius princeps neruuscam cerebro fe, vomit colligat. Nam fifolofratto cranco vo- mitus excitatur,malt8magis cerebriin~ cifismembranis. Eueniunt ha petifii~ mim, cim vulnusancerfori capitis par- te confiftit: ex ea enim prediétus ner- nus deriuatur : quo fir, vt in occipitiali vulnere, fympromata hae non identi- dem affurgant. Maleexcrementa emit- tit,8¢ lotium reddit: velob febrilem ca- orem, expellendas humiditates exfic- Excremene ‘cantem , naturalibufque operationibus 28> nocentem: vel ob materierum ,8¢ Va- cals, porum ad vulneratam caluariam , ra~ ptum::velquéd mentisalienatione vul- neratus loti reddendi, excrementoram gue obliuifeitur, vtinquit Auicen. Fen, prima.tertijract..capi.r.de charabito, vel expulericis virrutis vefice, & fedis, mufculorum facneruoram imbecillita- re,quaed cerebri neruord confenfu,com pathia,vel mediaaffinitare nafcitur, aut propterneruorum mufculorum illarum partium conuulfionem:aut conuulfioni proximam difpofitionem :que in cau- fa efneexcrementa, &vring,aut mini mé,fautmalé reddancur. Plurimaex fi- gnisiftis ex Guid. rraé-3.c2. De notisin Cifionis mébranaréicerebri atg; ex alijs authoribus collegimus,prater que, fon- Bs gack- 26 a experientia alia nobis fuppeditarunt, Lnduolata qualia funt,lnétwofa fulpiria. Vnde Hlip~ Wie Nocra.Aphorif:é.Apho.s4-In acutis,ait, paGsionibus,queecum febre funt,ludtuo- 3 fa fafpiria malam, Nafeuncurhac ab ali- quamafculorum peétorisquafi céuuld- ua difpofitione,vtex Galin eiuslocicé- ‘ets °- mé, conftat.}Alkerius etd oculi-ippitu- Seyautebe doyvel obfecena, aq; cralsior lacheymu- feenalady J, & lucis intolerantia oboririfolent ,vt * Suicen.s.tertij-capit-2: probate CAP. VI De Notis incifee cerebri medullz. ' VC pertinentincifecere Bost bri medulle, nove. Qua Teoote. Hl rom primaeltipfius me- Bi dulizexitus. Agnofces ce rebrieffe medullam, ci crailam globofam,necfaniofam proded cect ne eomfublitiam contpexerigvripfeGui- Caste P€ do citato loco inquit.Non faniofam, di- ‘bas defhea xit, ve errorem, aut fraudem chirurgo- gat ee rym quorundam detegeret. Quippequi ‘cli fanies, velinzerius contenta humi- ditas,exillapfo ad inceriora perrimulam fanguine, confeéta, ibidemaue genuino calore concreta,exterits prodizmedul- Jarem cerebrieffe fubftantiam, autcre~ coiagors Guntautfingantidgueapad valgus ma Gente, gnisclamoribusreftantur, &mepuero, gre" 3 infigne cere {celus circahoc commifit chirurgusquidam,quiad curandum vul neratum ex magna, ac penetrantifracta ra accerfitus, panis premanfam medul- Tam vulneri applicauit,8c cim ad fecun- dam curationem accederet. Ecce, puri panem commixtum cerebri medullam referentem:aftantibus, multis vocibus oftendit, medullarem cerebriaffirmans Liber Primus, effe fubftantiam. Quod pofteacum ¢ger ad fanitaréreduceretur, tang grande mi raculii habittieft, & chirurgusille alter CHiica Apollo deincepscredebarur.Sed quo fal ti Iacize huiufmodi pateant, ad ignemin te gulaexploranda fubftantia eft. Sienim | cerebrifitvera medulla,coagulabicar:fi ie2e premanfas panis,exficcabitur: fi concre modoesplo rafanies,liquefcer, actandem confame-"* turSed &veram effecerebrimedullam, que: prodije, lethaliora fignificane fym- ptomara,nempe morbus comitialis, & alla quorum fupri meminimus: Euenit Manmills- etiam aliquando, vemammillares carun {S04 cule, quas mimillaresadditiones, quod nor inves mammillarespapillas fimilant, vocanr, Predsences inter fupercilia confiftentes, de quibus cectrifabe in Anatome didtum eft , ex penetranti fants dif vulnere,foras citra vitz periculum egre- dianrur.quas clim altantes, 8 ipfichirur giparimexercitati con(piciune, frarim medullarem effecerebri fubftantiam ar bitrantur,eo decepti,qudd quodammo- 8 carunculz ipfzm fobftantiam refe- runt. Quem errorem facilé prcauebis, fi obferuaueris inter verangue fubftan- tiam non obcuras differentias. Nanque fant carunculz,nonaded albzx mulro fo Tidiores,cpreterhocinterfuperciliafi- tum obtinent-Aliad indicium & Guido- 4! ne notatur,quéd fiin anterioribusparti- duskefio eft, ratio amittitur:fiinpofte~ riosibusmemoria, SED quaret aliquis, cim potentia Dabitatio, rationisin medio capitis ventriculo, nec inanteriori,domicilium habeat ,vtina- natome diximus, cur lea anteriori par= te,ratioamittatur,vbi porits fenfas com munis efi imaginatio deftrui debuiffer, Cuiego refpondebo, cim anterior:pars'aifponto offenditus, nonimmediaté rationis Heri éuplex. ja€turam, {ed perillam ipfimedio ventri culo,qué ratio fica eft, c6municaco dam no.Aurdicere poteris,medium ventricu lum, De Vaulneribus capitis. Jam ,occipitijrefe€ta,ancéribrem par- cemmeti non. perperam appellatipotle. rupor,8¢ defipiencia, incerebrimedul- ‘Stine le incfione longé quidem maior eft, ‘quam (olisincfismébranis, cimfortior -caufafortioreseffeChis producat. Sed li- -cetfymaptormatatiazc in huiufmodi vul= nieramagnaex parte grafferitir,aliquan -doyrardramen, frupor, Sedefipiensiaz- -groxantem:non tenent, & iam ego vidi ‘hominem, cui medulla cerébriinfignis -portio prodijt qui feprem dies fine vila stationis Bcindicij noxa vite: CAP. VIL Denotisitiflammationis, que _cerebro,auteiis membra- nis vulneratis fuperue- nife folent,dequé eius. -caufis.. gt ont e Benbrasat ingcia. = alanine _quartiscapit, De fradhura.cranei& ‘Poul lib.ca9camgue auehor Guido. “3: capitu. De apoftemare fapernenience “amembranis cerebris vel ipfi cerebro,te- Santus,poft-cranei videlicer perforatio- “nem-quippequeadinternas aique exter nas caufas reduci poflunt. Ad-ex ant f « quidem, ve ofsis comprefsioné, velpun= pats £ Bipnem, auslinamencorum taper one= Eee ~ brimembranam, conftriétion i See sere ica ect dolorem ingearem 27 pioritare foletiple ver6 fluxioné indeg; inflimationé:aterahit nang; dolor cucur Dials inftar.«-meth.ca.q.Galauroresfet ‘gus petindeneruis,arque mébranis €¢ Gir infeltitsimG,vt Hipp.s. Apho:x8:8¢ Gal. incém,cavig;ledityvrinflimationéacq, cOuulfioné afferatexceffusperinde, vel Cibivel vini pows cerebrii repletquore pleto facile ipfius mébranzi ant rur.Internz verd hujusinflamatidis cai toteon fr quas occultas Auic. tq; Paul. niicupa runt varizequidé effe poflane;nempebu moralés,vepledtora,8 cichochimiavel intéperies forfaninloco vulneraro, vel nimiamollificatio ipfius cerebrimébra- nix queeipfam putrefacit exmultovides licet olei &medicamétifquod digefialt Dsmasosr valgd vocit)nimio vfuyvel potius ala MASS atqite etiam ob imperiié Chirargorum cufafda emplaftri maluartafangic, far Beentaad nefeminislinisadict altheesatg;oleori Gov mem que aprafone,tum periofsinm, umes © jptam.cerebri membrani ‘corumpere, quorii vfasn6 ab(q; volneratorund: vite dilerishine vforpatur:qiamobrem capi talem potiushofk emplaftrasd °” capitalesipfinm niicupareliceret. Vel for. fancetehriinflammatigauenite poterie obaliqué prauuon atq; inforlicem ella eta muarvel corportifupra coeleftinm influ fliezcaea xuup. inde Leonardus de Bertapaleavi (2° 02 quidem-non poftreme now: in arte Chi infhixe.cae rorgaiperfigna fupercerleftia profpers inrese veladuerfam valetsding valneratored piaxfagite docet. Siigitar propter Of sors opce~ ef compxefsioné,velpunctioné inflam reeoseom matio-oberiatur,adcaufeeablationé pro Piney petanditelt, nempead extradtioné; val fam cereint clevasioné pungentis;welcamprioéxis nenbess, ofgis. Sive a Seri ldegt fosfan:coinpreflusin canfa;ft anferenda sae) Dasionare few Spee ue crminato mii ene op igadmoue leglsabiy lle dasetguisesmlaxes ‘signees

You might also like