2020 - AYT (EDEBİYAT)

2020 - AYT (EDEBİYAT) - Telegram Grubumuz : YKS 2020 TM-

Telegram : @harun6868

DİVAN EDEBİYATI SANATÇILARI

DİVAN EDEBİYATININ 13. YÜZYIL SANATÇILARI

1-) HOCA DEHHANİ

➔ Divan Edebiyatının kurucusu

➔ Selçuklu Şehnamesi​adlı eseri vardır.
➔ Din dışı konularda yazmıştır.
➔ 13. yüzyıl sanatçısıdr.

2-) ŞEYYAD HAMZA

1
 ➔ Yusuf u Züleyha ​adlı eseri yazmıştır. (​Divan Edebiyatında ilk aşk
mesnevisidir)
➔ NOT : ​Yusuf u Züleyha’yı yazan ilk kişi Şeyyad Hamzadır.

3-) AHMET FAKİH

➔ Çarhname adlı eseri vardır.

4-) MEVLANA

➔ Şiirlerini Farsça yazmıştır.

➔ Divan Edebiyatının oluşmasında, gelişmesinde rolü vardır.
➔ Mesnevi türünde eseri vardır.
➔ Tasavvuf Edebiyatının oluşmasında asıl rol oynamıştır.

2
5-) SULTAN VELED

➔ Mevlananın oğludur.

DİVAN EDEBİYATININ 14. YÜZYIL SANATÇILARI

1-) AHMEDİ

➔ Din dışı konularda yazmıştır.

➔ Doktordur.
➔ Cemşid u Hurşid​ve ​İskendername​​mesnevilerini yazmıştır.

3
2-) AŞIK PAŞA

➔ Garipname ​adlı eseri yazmıştır.

➔ Heceyi de kullanmıştır.

3-) NESİMİ

➔ Divan Edebiyatının Yunus Emresi olarak da tanınır.

➔ Derisi yüzdürülerek öldürülmüştür.
➔ Dinin etkisi şiirlerinde fazlaca yer alır​.
➔ Hurufulik tarikatına bağlıdır. Bu tarikatın özelliklerini şiirlerinde halka
anlatma amacı güder.
➔ Azeri Türkçesiyle yazmıştır.

4-) GÜLŞEHRİ

4
 ➔ Mantıku’t Tayr (Kuşların Dili) adlı eseri vardır.

5-) KADI BURHANETTİN

➔ Tuyuğlarıyla tanınır.
➔ Tuyuğun kurucusu ve en büyük temsilcisidir.

5
DİVAN EDEBİYATININ 15. YÜZYIL SANATÇILARI

1-) ŞEYHİ

➔ Divan Edebiyatı’nın 15. yy’daki en büyük sanatçısıdır.

➔ Harname​​ve​Hüsrev ü Şirin ​eserleri ile ünlüdür.

6
2-) AHMET PAŞA

➔ Nazireciliğin kurucusu.
➔ Fatih Sultan Mehmet’in hocasıdır.

3-) ALİ ŞİİR NEVAİ

➔ Türk dilinin gelişmesi ve ilerlemesi için çaba gösteren bir sanatçıdır.

➔ Türkçenin Farsçadan üstün olduğunu anlatan ​Muhakemetül Lugateyn ​
adlı
eseri yazmıştır.
➔ Hamse sahibi ilk sanatçıdır.

➔ Çağatay Edebiyatının en önemli sanatçısıdır.

➔ Leyla ve Mecnun mesnevisini yazan ilk sanatçıdır.

➔ İlk tezkireyi (Mecalisü’n-Nefais ) yazmıştır.

7
 ➔

➔ 5 divan sahibi ilk sanatçıdır

➔ Aruzu sistemleştirdiği eser Mizanu’l Evzan adlı eseridir.

4-) NECATİ

➔ İyi bir eğitim almamasına rağmen kendini yetiştirmiş sanatçıdır.

➔ Atasözü ve deyimlere sıkça yer veren bir sanatçıdır.
➔ Sade sayılacak bir dili var.

8
5-) SÜLEYMAN ÇELEBİ

➔ Vesiletü’n Necat (Mevlid)​adlı eseri vardır.

➔ Mevlidi en iyi yazandır.

DİVAN EDEBİYATININ 16. YÜZYIL SANATÇILARI

1-) FUZULİ

➔ İstanbul’da yaşamamış bir sanatçıdır.

➔ Divan Edebiyatının en lirik sanatçılarındandır.
➔ Aşk acısından mutluluk duyar ve bu acıdan kurtulmak istemez.
➔ Azeri Türkçesiyle yazmıştır.
➔ Dinin etkisi şiirlerinde görülür.
➔ Kendinden sonraki sanatçıları etkilemiştir.
➔ Daha çok tasavvufi yönde yazmıştır.
➔ İyi eğitim almıştır.

9
 ➔

10
2-) BAKİ

➔ Din dışı konularda yazmıştır.

➔ Kanuni Mersiyesi adlı eseri vardır. (Bu eser Terkibi Bent nazım biçimiyle
yazılmıştır)
➔ NOT : Kanuni Mersiyesi, Kanuni’nin ölümü üzerine yazılan eserdir.
➔ Mesnevisi yoktur.

➔ Yalın ve sade dili vardır.

3-) BAĞDATLI RUHİ

➔ Terkibi Bentleriyle ünlü

4-) BABÜRŞAH

➔ Babürname (ilk anı)​ a

​ dlı eseri önemlidir.

11
 ➔

5-) SEYDİ ALİ REİS

➔ Mir'atü'l-Memalik ​adlı eseri vardır. ​(İlk gezi yazısıdır)

DİVAN EDEBİYATININ 17. YÜZYIL SANATÇILARI

1-) NABİ

➔ Divan Edebiyatının en toplumcu sanatçısıdır.

➔ Nabi ekolü​olarak bilinen hikemi tarzı (öğretici) kurmuştur.
➔ Hayriye​ve ​Hayrabad ​adlı mesnevileri var.
➔ Tuhfetü’l Harameyn ​adlı gezi türünde yazılmış eseri var.
➔ Halk atasözü ve deyimlerine sıkça yer vermiştir.

12
 ➔

2-NEFİ

➔ Kaside üstadı olarak tanınır.

➔ Övdüğünü tam öven, yerdiğini (eleştirdiğini) tam eleştiren, ortası olmayan
bir sanatçıdır.
➔ Mesnevi türünde eseri yok.
➔ Siham-ı Kaza (Kaza Okları)​adlı eserlerinde eleştirilerini toplamıştır (Önemli
eseridir)

13
3-) KATİP ÇELEBİ

14
4-) EVLİYA ÇELEBİ

DİVAN EDEBİYATININ 18. YÜZYIL SANATÇILARI

1-) NEDİM

➔ Şarkı türünün kurucusudur.

➔ Din dışı konularda yazdı.
➔ Mesnevisi yok.
➔ Hece ölçüsünü de kullanmıştır.
➔ Lale Devrinin eğlence ve zevk şairi olarak bilinir.
➔ Eserlerinde İstanbul Türkçesini kullandı.

2-) ŞEYH GALİP

➔ Divan Edebiyatının son büyük sanatçısıdır.

➔ Hece ölçüsünü de kullandı.
➔ Mevlevilik tarikatına bağlı
➔ Hüsnü Aşk​adlı mesneviyi yazmıştır.
➔ Sebki Hindu akımının en önemli temsilcisidir.

15
 ➔

DİVAN EDEBİYATINDA ETKİLİ OLAN AKIMLAR

1-) MAHALLİLEŞME

➔ İnsanların duygularını, düşüncelerini, konularını anlatma durumudur.

➔ En önemli temsilcisi ​Nedimdir.

2-) TÜRK-İ BASİT

➔ 15. ve 16. yy’da etkili oldu.

➔ Fazla etkisi yoktur.
➔ Arapça ve Farsça kullanmadan Türkçe kullanarak anlatılmak istenilenlerin
daha iyi anlatıldığı düşünülür.
➔ Milliyetçi bir akımdır
➔ Risale örnek olarak gösterilebilir.

3-) SEBKİ HİNDU

➔ En önemli temsilcisi Şeyh Galiptir.

➔ İran’dan Hindistan’a kaçan sanatçılar tarafından Hindistan’da ortaya
çıkmıştır.
➔ Sembolizm gibidir. (Kapalı anlatım vardır. Ağır, sanatlı dil kullanma vardır)

16
 DİVAN EDEBİYATINDA BİLMEMİZ GEREKEN DİĞER ANAHTAR KELİMELER

1-) LÜGAS

➔ Bilmece

2-) RUZNAME

➔ Günlük

3-) TEZKİRE

➔ Biyografi

4-) SURNAME

➔ Eğlence törenleri anlatılır. (Evlilik, sünnet törenleri vs.)

5-) GAVAZATNAME

➔ Savaşlar anlatılır.

6-) TEZHİL

➔ Alaycı nazirecilik

7-) TAHMİS

➔ Gazelin üstüne beyit ekleyip beş dizeden oluşan yeni nazım biçimidir.

8-) TAŞTİR

➔ İki dizenin (beyitin) arasına üç dize eklenirse buna taştir denir

17
9-) TERBİ

➔ Gazelin başına eklenen beyittir.

Ve böylece Divan Edebiyatını bitirmiş olduk. Notları paylaşalım, paylaşmak güzeldir.

Herkese iyi çalışmalar dilerim.

18