Professional Documents
Culture Documents
SEMRA DİLEKÇİ youtube: Semra Dilekçi instagram: smr_dilekci web: www.semradilekci.com Sayfa 1
II.İnönü Muharebesi-Metristepe (23 Mart-1 Nisan1921) Mudanya Ateşkes Anlaşması (3-11 Ekim 1922)
TBMM bu sırada Pontus İsyanı ve Koçgiri ayaklanmaları İngiliz Harrington, Fransız Charrpy, İtalyan Monbelli X
ile uğraşıyordu. Savaşın Sonuçları (FİFİ): İsmet İnönü. (Yunanistan General Mazarakis katılmadı.)
Fransa Zonguldak’tan çekildi. Osmanlı hukuken yok sayıldı. Asıl görüşme konusu: Doğu
İngiltere Malta’da bulunan 40 Türk’ü serbest bıraktı. Trakya. Yunanlıların burada katliam yapacağı endişesi.
Fransa TBMM’ye ateşkes teklif etti. Savaşsız kurtarılan yerler:İstanbul, Boğazlar, Doğu Trakya
İtalya Anadolu’dan çekilmeye başladı. Doğu Trakya, Mudanya’dan sonra derhal boşaltıldı.
Mustafa Kemal İsmet Paşa’ya: “Siz orada yalnız düşmanı Teslim alan: Trakya Yüksek Komiseri sıfatıyla Refet Bele
değil, bir milletin makus talihini de yendiniz.” İstanbul ve Boğazlar Lozan’dan sonra boşaltıldı.
Milli Savunma Bakanı Fevzi Çakmak’a orgenerallik rütbesi. Milli Mücadele’nin askeri safhası sona erdi.
Aslıhanlar-Dumlupınar Taarruz Girişimleri Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)
II.İnönü mağlubiyetinden sonra geri çekilen Yunan birlikleri Lozan Barış Anlaşması (Düstur dergisinde yayımlandı)
takip edilerek Yunanlılara taarruz girişiminde bulunuldu. 24 Temmuz 1923 imzalandı. I.TBMM
Güney Cephesi komutanı Refet Bele başarısız oldu 23 Ağustos 1923 onaylandı: II.TBMM
görevden alındı. Batı ve Güney cephesi, Batı cephesi 1 tarafı Fransızca 1 tarafı Türkçe. Gözlemci: ABD
olarak birleştirildi. Başına İsmet İnönü atandı. İsmet İnönü - Hasan Saka - Dr. Rıza Nur
Eskişehir-Kütahya Muharebeleri (10-24 Temmuz 1921) Katılan Devletler: TBMM, İngiltere, Fransa, İtalya,
Savaş devam ederken Maarif Kongresi yapıldı. Japonya, Yunanistan, Romanya, Yugoslavya.
Savaşın Sonuçları: Sovyet Rusya, Bulgaristan Boğazlar konusunda katıldı.
Ordu Sakarya Irmağının doğusuna çekildi. Portekiz ve Belçika Ticari konularda katıldı.
Eskişehir, Afyon, Bilecik, Kütahya kaybedildi. Mustafa Kemal’in taviz istemediği 2 konu:
Meclisin Kayseri’ye taşınması gündeme geldi Ermenilerin yurt isteği, Kapitülasyonlar
Fransa ateşkes teklifini geri çekti. 1)Sınırlar
Batı Sınırı (Yunan): Doğrudan Lozan anlaşmasında
İtalya, Anadolu’yu boşaltmaktan vazgeçti.
çizilen tek sınırdır. Meriç nehri sınır.
3 aylığına Başkomutanlık Yasası çıkarıldı. Mustafa
Suriye Sınırı: 1921 Ankara Anlaşması kabul edildi. Hatay
Kemal askerlik mesleğine geri döndü. Tekâlifi milliye
Misakı Milli sınırları dışında kaldı.
emirlerini yayınladı.
Irak Sınırı: Lozan’da çözümlenemeyen tek konudur.
Sakarya Meydan Muharebesi-Subaylar Savaşı
2)Boğazlar: Başkanı Türk olan bir komisyon.
Melhame-i Kübra (23 Ağustos-13 Eylül 1921)
Başkan: Vasıf Temel Paşa. Komisyonda ABD yok.
Duatepe / Topyekün savaş
Türkiye boğazın iki yakasında asker bulundurmayacak.
Mustafa Kemal: “Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa
Ticaret gemilerin geçişi serbest.
vardır. O satıh bütün vatandır...”
3)Kapitülasyonlar: Kaldırıldı.
Savaşın Sonuçları:
4)Azınlıklar: Türk vatandaşı sayıldı. Sorun çözüldü.
Yunanlıların saldırı gücü kırıldı, savunmaya geçti. Türkler
5)Adalar: Bozcaada (Tededos), Gökçeada (İmroz),
taarruza geçti.
Tavşan Adaları Türkiye’ye bırakılmıştır. Diğer Ege Adaları
II.Viyana’dan beri geri çekiliş sona erdi. Yunanistan’a bırakıldı. Yunanistan, Türkiye’ye yakın
Mustafa Kemal’e Gazi unvanı ve Mareşal (Müşir) rütbesi adalarında silah bulundurmayacak.
Başkomutanlık yetki süresi uzatıldı. Rodos, 12 Ada İtalya’ya
İtilaf Devletleri ateşkes teklifinde bulundu. Not: Kıbrıs ve Mısır’ın yönetimi İngiltere
Kars Anlaşması (Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan) 6)Yabancı Okullar: Tüm yabancı okullar MEB’e bağlandı.
Fransa: Ankara Anlaşması. Yusuf Kemal Tengirşenk Taviz yok. Kaldırılamadı ama masrafları kendilerine ait.
Ukrayna: Dostluk Anlaşması. Yusuf Kemal Tengirşenk 7)Savaş Tazminatı: Yun; Bosnaköy ve Karaağaç’ı verdi.
İngiltere: Esir mübadelesi Anlaşması 8)Osmanlı Borçları: Taksit. Duyunu Umumiye’ye kısmen
İtalya Anadolu’dan çekildi. Çekilen ilk itilaf devleti. son verildi. Tamamen kaldırılması: 1954.
Kars Anlaşması (13 Ekim 1921) - Kazım Karabekir Frank ve lira şeklinde ödenmesine karar verildi.
Moskova Anlaşmasının tekrarı niteliğinde. Doğu sınırı 9)Patrikane: Fener Rum Patriği, Türkiye dışına
kesinlik kazandı. Kafkas Cumhuriyetleri (Azerbaycan, çıkarılamadı. Ancak dünyevi ve evrensellik yetkilerine son
Ermenistan, Gürcistan) kapitülasyonların kaldırılmasını verildi. Sadece din işleriyle ilgilenecek.
kabul edecek. 10)Nüfus Mübadelesi: Batı Trakya’daki Türkler ile
Ankara Anlaşması (20 Ekim 1921) - Türkiye-Fransa İstanbul, Gökçeada, Bozcaada’daki Rumlar yerleşik
Türkiye’yi tanıyan ilk İtilaf Devleti Fransa. Caber Kalesi sayılacak. Diğerleri takas edilecek. (Etabli sorunu çıkacak)
Türk mülkü sayılacak. Hatay Suriye’ye bırakıldı. Misakı 11)İstanbul’un Boşaltılması: Anlaşma onaylandıktan
Milliden ikinci taviz. Güney cephesi kapandı. sonra İtilaf kuvvetleri İstanbul’u boşaltacak.
Büyük Taarruz-Başkomutanlık Meydan M- Rum Sındığı Aleyhimize: Adalar, Boğazlar, Patrikhane, Suriye Sınırı
Dumlupınar Meydan Savaşı (26 Ağustos-9 Eylül 1922) Lehimize: Azınlıklar, Ermeni Yurdu, Kap, Yabancı Okullar,
Kocatepe. Harekât merkezi Polatlı’dan Akşehir’e taşındı. Savaş Tazm, Osmanlı Borçları, İstanbul’un boşaltılması
Mustafa Kemal: “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!” Tekrar Gündeme Gelen Konular
Yunanlılar Batı Anadolu’dan temizlendi. Yunan General Boğazlar - 1936 Montrö
Trikopis esir alındı. Muharebeler bitti. Diplomatik dönem Patrikhane - 1926 Medeni Kanun.
başladı. Fevzi Çakmak’a mareşallik rütbesi verildi. 9 Eylül Mahkeme kurma yetkisi kaldırıldı.
1922 İzmir kurtarıldı. 18 Eylül 1922’de Bandırmadan son Yabancı Okullar - Tevhid-i Tedrisat
Yunan kuvveti de çekildi ve tüm Anadolu Yunanlılardan Osmanlı Borçları - 1929 Dünya Ekonomik Krizi
temizlendi. Ancak Doğu Trakya’da Yunanlılar, İstanbul ve Nüfus Mübadeleri
Boğazlarda İngilizler var. Suriye Sınırı - Hatay
Musul Sorunu - Irak
Demir Yolları
SEMRA DİLEKÇİ youtube: Semra Dilekçi instagram: smr_dilekci web: www.semradilekci.com Sayfa 2
Milli Mücadele Dönemini Anlatan Bazı Eserler Önemli Şahıslar Ve Komutanlar
-- Nutuk Halide Edip Adıvar: Wilson Prensipleri Cemiyeti
Mustafa Kemal
-- Söylev ve Demeçler kurucularından. Bir dönem ABD mandası taraftarı. İstanbul
-- İstiklal Harbimiz mitingine katıldı. Sakarya ve Dumlupınar Savaşı’nda
-- Paşaların Kavgası onbaşı olarak görev aldı. Ateşten Gömlek: İzmir’in
Kazım Karabekir -- İzmir Suikastı işgalinden sonra eşini ve çocuğunu kaybeden Ayşe adlı bir
-- Cumhuriyet Tarihi kadının milli mücadeleye katılışını anlatır. Milli
-- Birinci Cihan Harbi mücadelenin ilk romanıdır. / Türkün Ateşle İmtihanı: Çeşitli
Ali Fuat -- Milli Mücadele Hatıraları rütbelerde orduda yaptığı hizmetleri anlatır.
Cebesoy -- Sınıf Arkadaşım Atatürk Celal Bayar: Reşad-ı Sani. Galip Hoca. Nazilli Kongresi
-- Cehennem Değirmeni başkanı. İş bankası kurucu genel müdürü. Atatürk dönemi
Rauf Orbay son başbakanı. Demokrat Parti’nin kurucularından ve ilk
-- Siyasi Hatıralar
-- Yaban (Yunan işgali) genel başkanı. Türkiye Cumhuriyeti’nin 3. Cumhurbaşkanı.
-- Ankara Bekir Sami Kunduh: TBMM’nin ilk Dışişleri Bakanı.
-- Sodom ve Gomore Amasya Görüşmelerine katıldı. Londra Konf katıldı.
Yakup Kadri Yunus Nadi: İkdam gazetesinde çalıştı. Halide Edip
-- Milli Savaş Hikayeleri
Karaosmanoğlu Adıvar ile Anadolu Ajansı’nı kurdu. Yeni Gün gazetesinde
-- Düşmanın Yaktığı Köyler Ahalisine
(Yunan işgali) Milli Mücadeleyi destekleyen yayınlar yaptı.
-- Ergenekon III Rauf Orbay: Hamidiye Kahramanı. Mondros Ateşkes
-- Ateşten Gömlek Anlaşmasını imzaladı. Amasya Görüşmelerine katıldı. Son
(Milli Mücadele ile ilgili ilk eser) Osmanlı Mebusan Meclisinde oluşturulan Felahı Vatan
Halide Edip -- Türk’ün Ateşle İmtihanı Grubunun başkanlığını yaptı. Terakkiperver Cumhuriyet
Adıvar (Savaştaki rütbelerini, mücadelesini) Fırkası kurucularındandır.
-- Dağa Çıkan Kurt İsmet İnönü: İlk Genelkurmay Başkanımız. Batı Cephesi.
-- Vurun Kahpeye I.İnönü, II.İnönü, Eskişehir Kütahya Muharebelerinde
-- Çankaya (Cumhuriyet Dön.) komutan. Mudanya. Lozan. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk
-- Kurtuluş başbakanı. 2.Cumhurbaşkanı. CHP tarafından “Milli Şef”
-- Atatürk Ne İdi? unvanı. Anıtkabir’e defnedildi.
Falih Rıfkı Atay Fevzi Çakmak: İlk Milli Savunma Bakanımız. İsmet
-- Babamız Atatürk
Dikkat: Zeytin Dağı, Ateş ve Güneş İnönü’den Genelkurmay başkanlığı görevini devraldı.
I.Dünya Savaşı’nı anlatır. Sakarya Savaşı ve Büyük Taarruz’da cephede görev yaptı.
Büyük Taarruz’a katkılarından ötürü Mareşal rütbesi verildi.
R. Halit Karay -- Çete
Kazım Karabekir: Kut’ül Amare Fatihi. Doğu Cephesi.
-- Yorgun Savaşçı Şark Fatihi. Gümrü Anlaşması. Batum Anlaşması. Kars
Kemal Tahir
-- Esir Şehrin İnsanları Anlaşması. Yetim kalan çocukları koruma altına aldı.
Tarık Buğra -- Küçük Ağa Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kurucularından.
Ahmet Hamdi İzmir İktisat Kongresi başkanı.
-- Sahnenin Dışındakiler
Tanpınar Ali Fuat Cebesoy: Mustafa Kemal’in Harp Okulu’ndan
Kemal Arıburnu -- Atatürk’ten Anılar sınıf arkadaşı. Amasya Genelgesi’ne Mukaddes İttifak
Samim Karagöz -- Kalpaklılar dedi. Sivas Kongresi’nde Batı Cephesine atandı. Gediz
Taarruzunda başarısız oldu. Moskova Büyükelçiliğine
-- Kurtuluş Savaşı Destanı
Nazım Hikmet atandı. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kurucularından.
(Kuvayımilliye)
Refet Bele: Mustafa Kemal ile bandırma vapuruyla
Şevket Süreyya -- Tek Adam Samsun’a çıktı. Mudanya Ateşkes Anlaşmasından sonra
Aydemir (Mustafa Kemal’in biyografisi) Doğu Trakya’nın teslim işini Türk tarafı adına yürütmek
-- Bozkurt üzere görevlendirildi. Trakya Yüksek Komiseri sıfatı.
(Mustafa Kemal’in sağlığında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kurucularından.
H.C.Armstrong
yayımlanan ilk biyografik eser) Mehmet Rıfat Börekçi: Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk diyanet
(sansürlü eser) işleri başkanı
Kılıç Ali -- Atatürk’ün Hususiyetleri Ali Fethi Okyar: Serbest Cumhuriyet Fırkası kurucusu.
Atilla İlhan -- Kurtlar Sofrası Boğazların Durumu
-- Ben de yazdım Moskova: Boğazların geleceği uluslararası bir konferansta
Celal Bayar görüşülecek.
-- Atatürk’ten Hatıralar
Aka Gündüz -- Dikmen Yıldızı Kars: Boğazların ticarete açılması taraflarca
Kemalettin benimsenecek.
-- Dumlupınar Yolunda Mudanya: İstanbul, Boğazlar ve çevresi TBMM’ye
Kamu
bırakılacak.
Fazıl Hüsnü
-- Şehitler Destanı Lozan: Boğazların yönetimi, başkanlığını Türkiye’nin
Dağlarca
yapacağı bir komisyona bırakıldı.
Ressamlar
Montrö: Boğazlar tamamen Türkiye’nin.Komisyon kaldırıldı
-- Zeybekler Tablosu- Türk Topçuları - İbrahim Çallı
-- Siperde Mektup Okuyan Askerler - Hikmet Onat TBMM’yi tanıyan
-- Yaralı Asker - Ali Çelebi İlk devlet: Ermenistan (Gümrü Anlaşması)
NOT: Sinekli Bakkal II. Abdülhamit dönemini anlatır. İlk İslam ülkesi: Afganistan (Dostluk Anlaşması)
İtilaf Devletlerinin tanıması: Londra Konferansı
Milli Mücadelede Kadın Kahramanlar İlk İtilaf devleti: Fransa (1921 Ankara Anlaşması)
Kara Fatma, Onbaşı Halide, Tayyar Rahmiye, Kılavuz İlk büyük Avrupa ülkesi: Rusya (Moskova Anlaşması)
Hatice, Gördesli Makbule, Binbaşı Ayşe, Şerife Bacı
SEMRA DİLEKÇİ youtube: Semra Dilekçi instagram: smr_dilekci web: www.semradilekci.com Sayfa 3