FOTOGRAMETRİ

Ünite 1: Giriş

Dr. Öğr. Üyesi Gordana KAPLAN

Hafta 1
Fotogrametri

Ünite 1. Giriş
Ünite 2. Fotogrametrinin geometrik ve matematik temelleri
Ünite 3. Fotogrametrinin optik ve fotoğrafik temelleri
Ünite 4. Hava fotogrametrisi
Ünite 5. Fotogrametrik değerlendirme
Ünite 6. Sayısal fotogrametri
Ünite 7. Fotogrametrik ürünler
Ünite 8. Lazer tarama
Ünite 1: Giriş

CBS ve fotogrametri

➔ Coğrafi bilgi sistemlerinin temel alt yapısı olan sayısal haritalar

çoğunlukla fotogrametri yöntemi ile üretilmektedir.

➔ Diğer yandan bilgi sistemleri için gerekli olan verilerin önemli bir bölümü
de yine fotogrametrik sistemlerle toplanabilmektedir.
Ünite 1: Giriş

Sunum içeriği

➔ Giriş
◆ Fotogrametrinin tanımı
◆ Fotogrametrinin tarihçesi
◆ Türkiye’deki ilk fotogrametrik çalışmalar
◆ Fotogrametrinin sınıflandırması
◆ Haritacılık, Bilgi Sistemleri ve Fotogrametri
◆ Fotogrametrinin uygulama alanları
Ünite 1: Giriş

Fotogrametrinin tanımı

Photos + Gramma + Metron

Işık Ölçme
Çizim

Photogrammetry
Fotogrametri ışık yardımıyla çizerek ölçme olarak ifade edilebilir.
Ünite 1: Giriş

Fotogrametrinin tanımı

Fotogrametri ile;
● Fotoğraf üzerindeki görüntüleri ölçülerek istenilen bilgiler sağlanabilir;
● Çekilen görüntüler harita veya plan biçimine dönüştürebilir;
● Görüntüdeki nesnelerin ve yakın çevresinin yapısal özellikleri, yüzey örtüsü
gibi bilgileri de sağlanabilir;
Ünite 1: Giriş

Fotogrametrinin tanımı

“Fotogrametri, nesnelere ve yakın çevresine temas etmeksizin, yayılan

elektromagnetik enerjinin algılanması, değerlendirilmesi ve yorumlanmasıyla
nesne ve çevresi hakkında güvenilir bilgiler elde etme sanatı, bilimi ve
teknolojisidir”.
Ünite 1: Giriş

Fotogrametrik ölçmelerin özelliği ve üstünlüğü

Fotogrametri, dolaylı bir ölçme ve veri toplama yöntemidir.

Fotogrametri ile;
★ hızlı, kolay ve ekonomik veri toplama yapaılabilir;
★ ölçülmesi ve ulaşılması zor olan nesnelerin ölçülmesi kolaydır;
★ uzaktan ölçüm yapıldığı için nesnelerin üzerinde bir zarar verme riski yoktur;
★ fotoğraf üzerinde istenildiği zaman tekrar ölçüm yapılabilir.
Ünite 1: Giriş

Fotogrametrinin tarihçesi

1. Fotoğraftan önceki gelişmeler dönemi

2. Fotoğraf ve ilk gelişmeler dönemi
3. Klasik fotogrametri dönemi
4. Çağdaş fotogrametri dönemi
Ünite 1: Giriş

Fotoğraftan önceki gelişmeler dönemi

Fotoğrafın bulunmasından önceki dönemde, perspektifin temelleri ve ışığın

kaydedilmesi ile ilgili çalışmalar yapılmış ve temel kavramlar ortaya konmuştur.
Ünite 1: Giriş

Fotoğraf ve ilk gelişmeler dönemi

Joseph Nicephore Niépce 1827 yılında 8 saatlik bir pozlama süresi sonunda
bilinen ilk görüntüyü elde etmiştir.
Ünite 1: Giriş

İlk hava fotoğrafı

1783’de Montgolfier’in balon ile uçmayı başarmasından sonra 1855’te

karikatürist, fotoğrafçı Gaspard Felix Tournachon (Nadar) balon kullanarak ilk
hava fotoğrafını çekmiştir.
Ünite 1: Giriş

Önemli bulgular

❏ 1849’da topografik harita yapımı için yersel fotoğrafları kullanılmıştır.

❏ Fotogrametri terimi ilk kez 1855’te coğrafyacı Kersten tarafından
kullanılmıştır.
❏ Birinci dünya savaşı sırasında uçakta taşınan kameralar geliştirildi.
❏ 1901’de stereokomparatör geliştirilmiştir.
Ünite 1: Giriş

Klasik fotogrametri dönemi

II. Dünya Savaşı sonrası, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin, gereksinim

duydukları seri haritalar fotogrametri yöntemi ile üretilmeye başlanmıştır.
Mevcut haritalar bu hava fotogrametri yöntemi ile üretilmiştir.
Ünite 1: Giriş

Çağdaş fotogrametri dönemi

● 1980’lerde sayısal fotogrametrik sistemler geliştirildi.

● 1990’larda sayısal fotogrametri yaygınlaşmaya başladı.
● 2000’lerde sayısal hava kameraları geliştirildi.
● Bu yıllarda sayısal (dijital) fotogrametri dönemi başlamıştır.
● Bu gelişmeler sayesinde sayısal fotogrametride gerçek zamanlı
fotogrametriye ve tam otomasyona geçebilmek mümkün olacaktır.
● Fotogrametride bu bir devrim sayılabilir.
Ünite 1: Giriş

Türkiye’deki ilk fotogrametrik çalışmalar

➢ Diğer ülkelerde olduğu gibi, Türkiye’de de fotogrametri çalışmaları Birinci

Dünya Savaşında başlamıştır.
➢ 1928’de 1/25000 ölçekli Ankara- Kayaş paftası üretilmiştir.
➢ 1931 yılına kadar paftaların sayısı 20’ye ulaşılıyor.
➢ 1958 yılından itibaren TKGM’de 1/5000 ölçekli haritalar üretilmeye
başlanmıştır.
➢ 1960’lı yıllarda Türkiye’nin 1/25000 ölçekli haritaları tamamlanmıştır.
➢ 1960-1990 arasında Türkiye’nin 1/5000 ölçekli Standart Topografik
Fotogrametrik haritalarının % 70’i tamamlanmıştır.
Ünite 1: Giriş

Fotogrametrinin sınıflandırılması

Fotogrametriyi;
● kullanılan kameranın durumuna,
● ölçülecek nesnenin yakın ve uzak oluşuna,
● edinilecek bilgi türüne,
● değerlendirme yöntemine ve uygulama alanlarına göre sınıflandırabiliriz.
Ünite 1: Giriş

Fotogrametrinin sınıflandırılması

Resim çekilen yerin konumuna göre;

● Yersel fotogrametri;
● Hava fotogrametrisi;
● Yakın resim fotogrametrisi; şeklinde sınıflandırma yapabiliriz.

Değerlendirmede kullanılan resim sayısına göre ise; Tek resim Fotogrametrisi ve

Çift resim değerlendirmesi şeklinde sınıflandırma yapılabilir.
Ünite 1: Giriş

Fotogrametrinin sınıflandırılması

Değerlendirme Yöntemine Göre;

Grafik (Plançete) Fotogrametri

Analog Fotogrametri
Analitik Fotogrametri
Sayısal (Digital) Fotogrametri

Obje büyüklüğüne göre ise mikro ve makro fotogrametri olarak sınıflandırılır.

Ünite 1: Giriş

Fotogrametrinin sınıflandırılması

Uygulama alanına göre;

● Kadastro Fotogrametrisi
● Jeodezik Fotogrametri
● Foto-Yorumlama
● Endüstri Fotogrametrisi
● Metrik Fotogrametri
● Mühendislik Fotogrametrisi
● Topoğrafik Fotogrametri
● Mimarlık Fotogrametrisi
● Topoğrafik Olmayan Fotogrametri
● Ortofotografi
Ünite 1: Giriş

Fotogrametrinin haritacılıkta işlevi

Fotogrametri bir harita yapım yöntemidir.

Klasik fotogrametrik harita üretim süreci:
Ünite 1: Giriş

Bilgi Sistemleri ve Fotogrametri

Coğrafi bilgi sistemleri (CBS);

konumsal verilerin; toplanması,
saklanması, işlenmesi ve kullanıcıya
sunulması işlevlerini bütünlük
içerisinde gerçekleştiren bir bilgi
sistemidir.
Fotogrametri, CBS için en hızlı ve
güncel veri elde etme
yöntemlerindendir.
Ünite 1: Giriş

Fotogrametrinin uygulama alanları

➢ Jeoloji
➢ Ormancılık
➢ Tarım
➢ Kent Planlaması
➢ Etüd-Proje
Ünite 1: Giriş

Fotogrametrinin uygulama alanları

➢ Arkeoloji
➢ Mimarlık
➢ Uçak ve Gemi Yapımı
Endüstrilerinde
 FOTOGRAMETRİ

-SORULAR-

Dr. Öğr. Üyesi Gordana KAPLAN

Hafta 1