0 - 20 de Va Dap An Luyen Thi Tot Nghiep 2022

BỘ ĐỀ ÔN LUYỆN THI TỐT NGHIỆP THPT 2022- 2023
ĐỀ SỐ 1- LUYỆN THI TỐT NGHIỆP THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM 2022-đợt 1
Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)

Đọc văn bản sau:
NHỮNG GÌ CÒN LẠI...
Những gì còn lại sau mưa
Là cơn hồng thuỷ bất ngờ bủa vây
Mẹ cha chắt bóp bao ngày
Một đêm lũ cuốn trắng tay, trắng đầu
Chỉ còn nước bạc, bùn nâu
Chỉ còn bao nỗi lo âu chất chồng
Chỉ còn mẹ với mùa đông
Ngực trần không yếm, bếp không khói chiều
Bàn thờ kê chiếc bàn xiêu
Gió mưa chưa tạnh, còn nhiều bão giông
Những gì còn lại trong tâm
"Còn da lông mọc", còn mầm cây lên
Còn đây hơi ấm trăm miền
Còn đây " máu chảy ruột mềm" thương nhau
Những gì còn lại... mai sau
Nghĩa tình, đạo lý nhắc nhau ghi lòng
Nguyễn Hữu Thắng
( Nguồn https://www.facebook.com)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Xác định thể thơ của văn bản.
Câu 2. Chỉ ra và nêu tác dụng 1 biện pháp tu từ trong 4 dòng thơ sau:
Chỉ còn nước bạc, bùn nâu
Chỉ còn bao nỗi lo âu chất chồng
Chỉ còn mẹ với mùa đông
Ngực trần không yếm, bếp không khói chiều
Câu 3. Theo Anh( chị), những từ ngữ đậm chất dân gian trong các dòng thơ sau có ý
nghĩa gì?
Những gì còn lại trong tâm
"Còn da lông mọc", còn mầm cây lên
Còn đây hơi ấm trăm miền
Còn đây " máu chảy ruột mềm" thương nhau
Câu 4. Thông điệp tâm đắc nhất của anh,chị trong văn bản là gì? Nêu lí do.
Phần II. Làm văn (7,0 điểm)
Câu 1(2,0 điểm)
Từ nội dung văn bản ở phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết một đoạn văn khoảng 200 chữ
trình bày suy nghĩ ý nghĩa lối sống nghĩa tình, đạo lý trong cuộc sống con người.
Câu 2. (5,0 điểm)
Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song
Phân tích giá trị hiện thực được nhà văn Tô Hoài thể hiện trong đoạn trích sau:
Lần lần, mấy năm qua, mấy năm sau, bố Mị chết. Nhưng Mị cũng không còn tưởng đến Mị
có thể ăn lá ngón tự tử nữa. Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi. Bây giờ thì Mị tưởng mình
cũng là con trâu, mình cũng là con ngựa, là con ngựa phải đổi ở cái tàu ngựa nhà này đến ở
cái tàu ngựa nhà khác, ngựa chỉ biết việc ăn cỏ, biết đi làm mà thôi. Mị cúi mặt, không nghĩ
ngợi nữa, mà lúc nào cũng chỉ nhớ đi nhớ lại những việc giống nhau, tiếp nhau vẽ ra trước mặt,
mỗi năm mỗi mùa, mỗi tháng lại làm đi làm lại: Tết xong thì lên núi hái thuốc phiện, giữa năm
thì giặt đay, xe đay, đến mùa thì đi nương bẻ bắp, và dù lúc đi hái củi, lúc bung ngô, lúc nào
cũng gài một bó đay trong cánh tay để tước thành sợi. Bao giờ cũng thế, suốt năm suốt đời như
thế. Con ngựa, con trâu làm còn có lúc, đêm nó còn được đứng gãi chân, đứng nhai cỏ, đàn bà
con gái nhà này thì vùi vào việc làm cả đêm cả ngày.
Mỗi ngày Mị càng không nói, lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa. Ở cái buồng Mị nằm,
kín mít, có một chiếc cửa sổ một lỗ vuông bằng bàn tay. Lúc nào trông ra cũng chỉ thấy trăng
trắng, không biết là sương hay là nắng. Mị nghĩ rằng mình cứ chỉ ngồi trong cái lỗ vuông ấy
mà trông ra, đến bao giờ chết thì thôi.
(Trích Vợ chồng A Phủ, Ngữ văn 12, Tập hai,
NXB Giáo dục Việt Nam 2020, tr. 6)
HƯỚNG DẪN CHẤM

Phần Câu/Ý Nội dung Điểm
I Đọc hiểu 3.0
1 Thể thơ: lục bát 0.5
2 -Thí sinh chọn 1 trong các biện pháp tu từ: Điệp từ ( không), điệp 0.5
ngữ ( chỉ còn), điệp cú pháp (Ngực trần không yếm, bếp không khói
chiều), phép liệt kê (nước bạc, bùn nâu, lo âu...)
- Tác dụng: Nhấn mạnh nỗi đau do thiên tai gây ra mà con người
phải gánh chịu; thể hiện niềm thông cảm, xót xa của tác giả dành
cho người dân vùng lũ.
3 Ý nghĩa những từ ngữ đậm chất dân gian trong các dòng thơ : 1.0
- Những từ ngữ đậm chất dân gian: "Còn da lông mọc";" máu chảy
ruột mềm" ;
- Ý nghĩa:
+ Thể hiện niềm tin của tác giả vào sức mạnh của con người trước
hoạn nạn, khó khăn;
+ Làm cho đoạn thơ đậm chất dân gian, dễ hiểu, dễ nhớ.
4 Học sinh rút ra thông điệp mà mình tâm đặc nhất qua bài thơ, lí giải 1.0
lí do chọn thông điệp thông qua suy nghĩ cá nhân, không vi phạm
chuẩn mực pháp luật và đạo đức. Có thể chọn một trong các thông
điệp sau:
- Tình yêu thương giữa con người với con người là tình cảm đẹp
nhất trong cuộc sống;
- Sống phải có niềm tin;
II Làm văn 7.0
1 Từ nội dung văn bản ở phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết một đoạn 2.0
văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ ý nghĩa lối sống nghĩa tình,
đạo lý trong cuộc sống con người.
a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận 200 chữ 0.25
Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy
nạp, tổng -phân-hợp, song hành hoặc móc xích.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một vấn đề xã hội: ý 0.25
nghĩa lối sống nghĩa tình, đạo lý trong cuộc sống con người.
c. Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn 1.00
đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ ý nghĩa lối sống
nghĩa tình, đạo lý trong cuộc sống con người..Có thể triển khai theo
hướng sau:
-Sống nghĩa tình, đạo lý là sống thuận theo lẽ phải, có trước có
sau và luôn nhớ ơn những người từng cưu mang, giúp đỡ mình bằng
vật chất và tinh thần.
-Ý nghĩa lối sống nghĩa tình, đạo lý trong cuộc sống con
người :
+ Giúp con người vượt qua mọi thử thách, gian khổ, mất mát
do thiên tai, dịch bệnh, giặc giã…gây ra;
+ Xây dựng lối sống đúng đắn và cao đẹp cho con người, tạo
dựng một môi trường sống lành mạnh;
+ Phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, là một
trong những tiêu chuẩn để đánh giá phẩm chất đạo đức của con
người.
-Bài học nhận thức và hành động:
+ Về nhận thức: luôn mở rộng lòng mình để yêu thương, sẽ
chia nhiều hơn. Biết ơn những người đã giúp đỡ mình lúc hoạn nạn.
+ Về hành động: là học sinh cần phải biết định hướng lối sống
cao đẹp, không ngừng nỗ lực học tập để hoàn thiện bản thân, góp
phần xây dựng xã hội tốt đẹp.
+ Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng
tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng
(1,0 điẻm).
+ Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng
nhưng không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,5
điểm - 0.75 điểm).
+ Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác
đáng, không liên quan mật thiểt với vấn đề nghị luận, không có dẫn
chứng hoặc dẫn chứng không phù hợp (0,25 điểm).
d. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt 0,25
câu.
e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, 0,25
mới mẻ về vấn đề nghị luận.
2 Phân tích giá trị hiện thực được nhà văn Tô Hoài thể hiện trong 5,0
đoạn trích …
1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận . (0,25)
Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được
vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn
đề.
2. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận (0,5)
Giá trị hiện thực được nhà văn Tô Hoài thể hiện trong đoạn trích
- Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,5 điểm.
- Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,25 điểm.
3. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt
các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm
bảo các yêu cầu sau:
* Giới thiệu khái quát về tác giả Tô Hoài(0,25 điểm), tác phẩm và (0,5)
đoạn trích,nêu vấn đề cần nghị luận. (0,25 điểm).
- Tô Hoài là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền
văn học hiện đại Việt Nam, là nhà văn có biệt tài nắm bắt rất nhanh
nhạy những nét riêng trong phong tục, tập quán của những miền đất
mà ông đã đi qua. Ông có giọng văn kể chuyện hóm hỉnh, rất có
duyên và đầy sức hấp dẫn; có vốn ngôn ngữ bình dân phong phú và
sử dụng nó rất linh hoạt, đắc địa.
- Truyện ngắn Vợ chồng A Phủ được sáng tác năm 1952, in trong
tập Truyện Tây Bắc – tập truyện được tặng giải Nhất – Giải thưởng
Hội văn nghệ Việt Nam 1954 – 1955. Tập Truyện Tây Bắc gồm ba
truyện: Mường Giơn, viết về dân tộc Thái; Cứu đất cứu mường, viết
về dân tộc Mường; Vợ chồng A Phủ, viết về dân tộc Mèo (Mông) –
mỗi truyện có một dáng vẻ, sức hấp dẫn riêng, nhưng đọng lại lâu
bền trong kí ức của nhiều người đọc là truyện Vợ chồng A Phủ.
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Đoạn trích ở phần đầu truyện: Lần lần,
mấy năm qua, mấy năm sau…bao giờ chết thì thôi thể hiện thành
công giá trị hiện thực về cuộc đời người dân miền núi Tây Bắc trong
sáng tác của Tô Hoài.
* Phân tích giá trị hiện thực được nhà văn Tô Hoài thể hiện trong (2.5)
đoạn trích:
a. Nội dung
- Giá trị hiện thực là gì? Đó là bức tranh đời sống hiện thực được
nhà văn phản ánh trong tác phẩm của mình. Mỗi tác phẩm văn học
đều có giá trị hiện thực, bởi văn chương không thể xa rời thực
tế.“Nhà văn phải là người thư ký trung thành của thời đại”.
-Biểu hiện trước hết về giá trị hiện thực trong đoạn trích là Tô Hoài
đã miêu tả chân thực số phận cực khổ của người dân dưới ách thống
trị của bọn chúa đất miền núi và bọn thực dân phong kiến, được thể
hiện qua nhân vật Mị.
+Mị vốn là một cô gái người Mèo có đủ khả năng và điều kiện
hưởng một cuộc sống hạnh phúc, có một tương lai tươi sáng. Mị
xinh đẹp, tài năng, hiếu thảo, yêu lao động, có lòng tự trọng…
+ Khi Mị bị bắt về làm con dâu gạt nợ nhà thống Lí Pá Tra, lúc đầu
Mị xuất hiện ý thức phản kháng từ yếu ớt “đêm nào cũng khóc” đến
mạnh mẽ “ăn lá ngón tự tử” nhưng sau đó, khi bố mất, khi đã quen
với mọi thứ, Mị chấp nhận số phận bi kịch của mình.
+ Ý thức phản kháng mất đi, Mị chấp nhận số phận của mình, sống
một cách dật dờ, tàn lụi: Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi.
+Mị được so sánh theo thủ pháp “vật hóa”: so sánh ngang bằng (Mị
tưởng mình cũng là con trâu, mình cũng là con ngựa...; Mỗi ngày
Mị càng không nói, lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa.) và so
sánh không ngang bằng (Con ngựa, con trâu làm còn có lúc, đêm nó
còn được đứng gãi chân, đứng nhai cỏ, đàn bà con gái nhà này thì
vùi vào việc làm cả đêm cả ngày.) nhằm tập trung phản ánh hai nội
dung: nhận thức của Mị về nỗi khổ, sự đọa đày về thân xác (Mị
tưởng mình cũng là con trâu, mình cũng là con ngựa...; Con ngựa,
con trâu làm còn có lúc, đêm nó còn được đứng gãi chân, đứng nhai
cỏ, đàn bà con gái nhà này thì vùi vào việc làm cả đêm cả ngày.) và
sự tê liệt về ý thức, tinh thần (Mỗi ngày Mị càng không nói, lùi lũi
như con rùa nuôi trong xó cửa.). Từ đó, tác giả làm nổi bật dòng
tâm tư, nhận thức của nhân vật về cuộc đời, số phận nô lệ buồn đau,
cực nhục của Mị, sự đọa đày cả về thể xác lẫn tinh thần đối với Mị.
+ Mị còn được nhà văn khắc họa bằng những hành động liên tiếp
nhau, lặp đi lặp lại (lên núi hái thuốc phiện, giặt đay, xe đay, bẻ bắp,
hái củi, bung ngô, tước đay).Cách khắc họa nhân vật của Tô Hoài
gây ấn tượng về một con người bị tê liệt về xúc cảm, hành động như
một cỗ máy đã được lập trình sẵn, chỉ như đang tồn tại một cách vô
thức mà không hề sống với bất kì một trạng thái cảm xúc sống động
nào.
+ Hình ảnh ẩn dụ: căn buồng Mị ở “kín mít, chỉ có một cửa sổ lỗ
vuông bằng bàn tay, lúc nào nhìn ra cũng chỉ thấy mờ mờ trăng
trắng không biết là sương hay là nắng” là biểu tượng ám gợi về địa
ngục trần gian, tù túng, ngột ngạt, nơi cầm tù tuổi thanh xuân của
con người, biến Mị từ một cô gái trẻ trung phơi phới thành một con
người vô cảm, cam chịu.Đó không gian phi nhân tính.
+ Tận cùng của sự cam chịu : “Mị nghĩ rằng mình cứ chỉ ngồi trong
cái lỗ vuông ấy mà trông ra, đến bao giờ chết thì thôi.”. Mị phải

chịu đựng cả nỗi đau về thể xác và tinh thần.
- Mặt khác, giá trị hiện thực của đoạn trích còn thể hiện ở sức tố cáo
tội ác của bọn thực dân phong kiến miền núi Tây Bắc.
+ Chúng lợi dụng cường quyền và thần quyền để áp bức, bóc lột
người dân miền núi. Mị là nạn nhân của chế độ cho vay nặng lãi do
chúng đặt ra.
+ Chúng biến trần gian thành địa ngục, chà đạp lên hạnh phúc, tình
yêu của con người. Không những đày đọa thể xác của Mị, chúng
còn làm tê liệt ý thức phản kháng, sống trong sự cam chịu, chấp
nhận kiếp đời làm dâu gạt nợ, nô lệ đầy tủi nhục .
b. Nghệ thuật: nhân vật Mị được phác tả bằng vài nét chân dung gây
ám ảnh, có sự kết hợp giữa giọng trần thuật của nhà văn với dòng
tâm tư của nhân vật, khiến người đọc có cảm giác người viết đã
nhập sâu vào trong dòng ý nghĩ, tâm tư của nhân vật để diễn tả suy
nghĩ, tâm trạng của nhân vật; nhiều biện pháp tu từ: so sánh, ẩn
dụ…; ngôn ngữ kể giàu chất thơ, xúc động.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh cảm nhận về giá trị hiện thực trong đoạn trích một cách
đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm.
- Học sinh cảm nhận chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 1,75 điểm -
2,25 điểm.
- Cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện của giá trị hiện
thực: 0,75 điểm - 1,25 điểm.
- Cảm nhận sơ lược, không rõ các biểu hiện của giá trị hiện thực:
0,25 điểm - 0,5 điểm.
* Đánh giá ( 0,5)
- Qua giá trị hiện thực trong đoạn trích, tác giả lên án, vạch trần bộ mặt
tàn bạo, độc ác của kẻ thù giai cấp; cảm thông, đồng cảm, thương yêu với
số phận đau thương của người dân Tây Bắc. Đó là thái độ và tấm lòng
đáng trân quý của nhà văn cách mạng trong văn học 1945-1975.
- Giá trị hiện thực trong đoạn trích góp phần thể hiện phong cách nghệ
thuật truyện ngắn của Tô Hoài.
- Học sinh đánh giá được 2 ý: 0,5 điểm.
4. Chính tả, dùng từ, đặt câu ( 0,25
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. )
- Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.
5. Sáng tạo ( 0,5)
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.
Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận dụng lí luận văn học trong quá
trình phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi
bật nét đặc sắc của Tô Hoài; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn
đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc.
- Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.
- Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm..
Tổng điểm 10,0

ĐỀ SỐ 2- LUYỆN THI TỐT NGHIỆP THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM 2021-ĐỢT 1
I. Đọc hiểu ( 3 điểm)
Đọc đoạn trích
Cuộc đời mỗi người chúng ta được ví như một bản nhạc với nhiều cung bậc cảm xúc, có lúc thăng trầm,
lúc êm ả, đôi khi lại không kém phần gay cấn, có vui vẻ cũng có mất mát đau thương. Nhưng đến cuối cùng, thì
chỉ có sức khỏe và tinh thần lạc quan mới có thể đem lại cho bạn sự bình an thực nhất.
Trong quá trình trưởng thành, mỗi người chúng ta ai cũng đều có những lo toan riêng cho cuộc sống của
mình. Với những nhiệm vụ, vai trò mà chúng ta đảm nhận trong cuộc đời mình thì buộc mỗi người phải tự học
cách trưởng thành, học cách chịu trách nhiệm.
Đến ngưỡng cửa của tuổi già, khi cuộc sống đã tạm ổn định, chúng ta nên học cách làm phép trừ cho
cuộc sống, cho bản thân, để con đường tới tương lai ngày càng rộng mở. Balzac có câu:“Trong giông bão của
cuộc đời, chúng ta thường học hỏi những vị thuyền trưởng, vứt bỏ những hàng hóa nặng nề dưới cơn bão để
giảm trọng lượng của con tàu”.
Đừng lo lắng về những người hoặc những điều tồi tệ trong quá khứ, đặt chúng xuống đúng cách để có thể
giúp cuộc sống của bạn thoải mái hơn.
(Nguồn https://www.songhaysongdep.com)
Câu 1. Chỉ ra phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 2. Dựa vào đoạn trích, nêu các yếu tố có thể đem lại cho bạn sự bình an thực nhất?
Câu 3. Chỉ ra và nêu tác dụng 1 biện pháp tu từ trong câu trích: Cuộc đời mỗi người chúng ta được ví như
một bản nhạc với nhiều cung bậc cảm xúc, có lúc thăng trầm, lúc êm ả, đôi khi lại không kém phần gay cấn, có
vui vẻ cũng có mất mát đau thương.
Câu 4. Câu nói của Balzac :“Trong giông bão của cuộc đời, chúng ta thường học hỏi những vị thuyền
trưởng, vứt bỏ những hàng hóa nặng nề dưới cơn bão để giảm trọng lượng của con tàu” có ý nghĩa gì với
anh(chị)?
II. Làm văn (7.0 điểm)
Câu 1 (2.0 điểm)
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của
anh/chị về ý nghĩa việc tự học cách trưởng thành của con người.
Phân tích giá trị nhân đạo được nhà văn Kim Lân thể hiện trong đoạn trích sau:
Ngoài đình bỗng dội lên một hồi trống, dồn dập, vội vã. Đàn quạ trên những cây gạo cao chót vót ngoài
bãi chợ hốt hoảng bay vù lên, lượn thành từng đám bay vẩn trên nền trời như những đám mây đen.
Người con dâu khẽ thở dài, thị nói lí nhí trong miệng:
- Trống gì đấy, u nhỉ?
- Trống thúc thuế đấy. Đằng thì nó bắt giồng đay, đằng thì nó bắt đóng thuế. Giời đất này không chắc đã
sống qua được đâu các con ạ... - Bà lão ngoảnh vội ra ngoài. Bà lão không dám để con dâu nhìn thấy bà khóc.
Người con dâu có vẻ lạ lắm, thị lẩm bẩm:
-Ở đây vẫn phải đóng thuế cơ à?
Im lặng một lúc thị lại tiếp:
-Trên mạn Thái Nguyên, Bắc Giang người ta không chịu đóng thuế nữa đâu. Người ta còn phá cả kho
thóc của Nhật, chia cho người đói nữa đấy.
Tràng thần mặt ra nghĩ ngợi. Cái mặt to lớn bặm lại, khó đăm đăm. Miếng cám ngậm trong miệng hắn đã
bã ra chát xít... Hắn đang nghĩ đến những người phá kho thóc Nhật.
Tràng hỏi vội trong miếng ăn:
- Việt Minh phải không?
- Ừ, sao nhà biết?

Tràng không trả lời. Trong ý nghĩ của hắn vụt hiện ra cảnh những người nghèo đói ầm ầm kéo nhau đi
trên đê Sộp. Đằng trước có lá cờ đỏ to lắm.
Hôm ấy hắn láng máng nghe người ta nói họ là Việt Minh đấy. Họ đi cướp thóc đấy. Tràng không hiểu gì
sợ quá, kéo vội xe thóc của Liên đoàn tắt cánh đồng đi lối khác.
À ra họ đi phá kho thóc chia cho người đói. Tự dưng hắn thấy ân hận, tiếc rẻ vẩn vơ, khó hiểu.
Ngoài đình tiếng trống thúc thuế vẫn dồn dập. Mẹ và vợ Tràng đã buông đũa đứng dậy.
Trong óc Tràng vẫn thấy đám người đói và lá cờ đỏ bay phấp phới...
(Trích Vợ nhặt, Ngữ văn 12, Tập hai,
NXB Giáo dục Việt Nam 2020, tr.32)
HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI

I Đọc hiểu 3.0
1 Phương thức biểu đạt chính: nghị luận 0.5
2 Các yếu tố có thể đem lại cho bạn sự bình an thực nhất là: sức khỏe và 0.5
tinh thần lạc quan.
3 Thí sinh chọn 1 trong 2 biện pháp tu từ: 1.0
a. Biện pháp tu từ được sử dụng ở câu trên là so sánh:“Cuộc đời mỗi
người chúng ta” so sánh với “một bản nhạc với nhiều cung bậc cảm xúc,
có lúc thăng trầm, lúc êm ả, đôi khi lại không kém phần gay cấn, có vui
vẻ cũng có mất mát đau thương.”
-Tác dụng :
+ Tăng sức gợi hình, dễ hiểu khi bàn về cuộc đời
+ Qua đó, người đọc hiểu hơn sự phong phú của đời người.
b. Biện pháp tu từ liệt kê: lúc thăng trầm, lúc êm ả, gay cấn, có vui vẻ ,
mất mát đau thương
- Tác dụng: Tạo âm hưởng cho cho câu văn, đồng thời làm rõ hơn biểu
hiện của đời người.
4 Thí sinh bày tỏ suy nghĩ cá nhân, không vi phạm chuẩn mực đạo đức và 1.0
pháp luật. Sau đây là vài gợi ý:
- Nội dung câu nói của Balzac: Cuộc đời như con thuyền trôi giữa đại
dương rộng lớn. Ta phải biết cách ứng phó, biết vứt bỏ đi những gì thừa
thãi, những điều phiền phức để đổi lấy những điều tốt đẹp .
- Suy nghĩ cá nhân: Chẳng ai sống trên đời mà gặp toàn chuyện vui.
Người hạnh phúc là người biết buông bỏ những gánh nặng, ưu phiền để
tâm hồn cảm thấy nhẹ nhàng, thanh thản. Bản thân sẽ học cách sống lạc
quan, có thái độ sống tích cực để vượt qua những khó khăn, thử thách.
II Làm văn 7.0
1 Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 2.0
200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa việc tự học cách
trưởng thành của con người.
Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp,
tổng -phân-hợp, song hành hoặc móc xích.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một vấn đề xã hội: ý nghĩa 0.25
việc tự học cách trưởng thành của con người.
c. Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề 1.00
nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ ý nghĩa việc tự học cách
trưởng thành của con người...Có thể triển khai theo hướng sau:
- Tự học cách trưởng thành là chủ động học hỏi để hoàn thiện bản thân
con người, được đánh dấu bằng sự thức tỉnh về ý thức và khả năng nhận
diện của con người trước những khó khăn của cuộc sống.
- Ý nghĩa việc tự học cách trưởng thành:
+ Giúp ta lớn lên trong suy nghĩ và hành động, không phải chỉ lớn lên về
thể xác
+ Luôn hướng đến những điều tốt đẹp, tích cực trong cuộc sống.
+Khi vấp ngã có thể tự đứng lên, đối mặt với mọi khó khăn mà không nản
lòng, chùn bước.
- Bài học nhận thức và hành động:
+ Về nhận thức: hiểu được giá trị của việc tự học cách trưởng thành, tích
cực chủ động học hỏi, ý thức rằng bản thân phải nỗ lực vượt qua khó khăn
+Về hành động: tích cực trải nghiệm cuộc sống, tham gia công tác xã hội,
rèn luyện kĩ năng sống…
+ Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu
biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (1,0 điẻm).
+ Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng
không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,5 điểm - 0.75
điểm).
đáng, không liên quan mật thiểt với vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng
hoặc dẫn chứng không phù hợp (0,25 điểm).
d. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. 0,25
e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ 0,25
về vấn đề nghị luận.
2 Phân tích giá trị nhân đạo được nhà văn Kim Lân thể hiện trong đoạn trích 5,0
…
1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận về giá trị nội dung trong đoạn trích văn (0,25)
xuôi.
Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề,
thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.
Giá trị nhân đạo được nhà văn Kim Lân thể hiện trong đoạn trích …
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các
thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các
yêu cầu sau:
* Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Tuân(0,25 điểm), bài Tùy bút và (0,5)
- Kim Lân là một trong những nhà văn xuất sắc của nền văn xuôi hiện đại
Việt Nam trước và sau cách mạng tháng Tám. Thế giới nghệ thuật của
ông tập trung ở khung cảnh nông thôn và hình tượng người nông dân .
Ông muốn cho chúng ta thấy cuộc sống tối tăm của người dân lao động
trong nạn đói lịch sử năm 1945 và những khát khao mãnh liệt của họ.
-“Vợ nhặt” (1954) là một trong những truyện ngắn đặc sắc của Kim Lân.
Câu chuyện đã thổi làn gió mát, đem hi vọng vào tương lai tươi sáng cho
người nông dân nghèo.
-Nêu vấn đề cần nghị luận: đoạn trích nằm ở cuối truyện : “Ngoài đình....
lá cờ đỏ bay phất phới” có giá trị nhân đạo sâu sắc.
* Phân tích giá trị nhân đạo được nhà văn Kim Lân thể hiện trong đoạn (2.5)
trích
a. Nội dung
-Giá trị nhân đạo là một thuật ngữ mang giá trị cơ bản của những tác
phẩm văn học được tạo nên bởi niềm cảm thông sâu sắc của các nhà văn
với nỗi đau của con người, đồng thời nhà văn còn thể hiện sự trân trọng,
ca ngợi những nét đẹp trong tâm hồn và niềm tin vào sự đổi đời của con
người dù trong bất cứ hoàn cảnh nào.
- Giá trị nhân đạo thể hiện trong đoạn trích:
+ Hoàn cảnh: Bà cụ Tứ đón nàng dâu mới. Gia đình đang quây quần bên
bữa cơm ngày đói. Bỗng tiếng trống thúc thuế vang lên. Tràng nhớ lại
cảnh đoàn người đói đi phá kho thóc và lá cờ đỏ bay phấp phới…
+ Biểu hiện trước hết giá trị nhân đạo trong đoạn trích là Kim Lân thể
hiện niềm thương xót, cảm thông số phận của người ngông dân trong nạn
đói năm 1945 mà thủ phạm gây ra chính là bọn thực dân phong kiến:
++ Âm thanh của “tiếng trống thúc thuế dồn dập” cùng hình ảnh bầy quạ
“lượn thành từng đám bay vẩn trên nền trời như những đám mây đen”
càng làm nổi bật tình cảnh bi đát, kiệt cùng, không lối thoát của con
người. Cái chết bủa vây khắp nơi, trên trời, dưới đất tiếp tục đe dọa và
thành nỗi ám ảnh trong tâm trí họ.
++ Câu nói của người mẹ mang đầy nỗi âu lo, thương xót cho số phận của
những đứa con mình: Giời đất này chưa chắc đã sống qua được đâu các
con ạ…báo hiệu ngày đói thê thảm, tình cảnh khốn cùng của người nông
dân trước Cách mạng.
+ Biểu hiện tiếp theo của giá trị nhân đạo trong đoạn trích là tác giả ca
ngợi vẻ đẹp tâm hồn của người nông dân. Trong tận cùng bi đát, họ vẫn
thương yêu, đùm bọc nhau, khao khát sống, khao khát mái ấm gia đình.
++ Tràng đã thực sự nên người, có ý thức xây dựng hạnh phúc gia đình,
chấp nhận hiện thực nghiệt ngã để nghĩ đến những điều tốt đẹp: Tràng
thần mặt ra nghĩ ngợi. Cái mặt to lớn bặm lại, khó đăm đăm. Miếng cám
ngậm trong miệng hắn đã bã ra chát xít...
++ Người vợ nhặt trong bữa cơm ngày đói khẽ thở dài khi nghe tiếng
trống thúc thuế và thấy đàn quạ, đám mây đen
++Bà cụ Tứ thương con, giàu lòng vị tha, nhân hậu: Bà lão ngoảnh vội ra
ngoài. Bà lão không dám để con dâu nhìn thấy bà khóc.
+ Sau cùng, biểu hiện giá trị nhân đạo trong đoạn trích là nhà văn gửi gắm
niềm tin vào sự đổi đời, vào tương lai tươi sáng, hướng về cách mạng của
người nông dân.
++Ngay lúc tất cả niềm vui, tất cả hy vọng tưởng như bị dập tắt bởi hiện
thực nghiệt ngã là lúc trong tâm hồn khỏe khoắn của người vợ nhặt ánh
lên niềm tin mãnh liệt vào cách mạng. Không ai khác, chính người vợ
nhặt là người đầu tiên trong tác phẩm nhắc đến những khái niệm Việt
Minh, cách mạng, người kể câu chuyện về việc phá kho thóc Nhật:Trên
mạn Thái Nguyên, Bắc Giang người ta không chịu đóng thuế nữa đâu.
Người ta còn phá cả kho thóc của Nhật, chia cho người đói nữa đấy để
đem đến cho Tràng và bà cụ Tứ cái nhìn tươi sáng vào tương lai. Không
phải ngẫu nhiên mà Kim Lân lại chọn người vợ nhặt là nhân vật nhắc đến
những khái niệm to tát, vĩ đại này.Bởi một người đã tìm mọi cách để thoát
khỏi cái chết, một người đã vùng vẫy từ đói khổ để có thể sống được, tất
yếu phải là người có niềm tin mãnh liệt. Và những người nông dân như
người vợ nhặt với niềm tin cháy bỏng sẽ tất yếu vận động theo cách mạng
để tự giải phóng cho chính mình.
++ Câu kết truyện Trong óc Tràng vẫn thấy đám người đói và lá cờ đỏ
bay phấp phới chứa đựng bao sức nặng về nghệ thuật và nội dung cho
thiên truyện. Người nông dân đã có ý thức về cách mạng. Họ đã hiểu một
cách đầy đủ, sâu sắc hơn về cách mạng. Tràng cảm thấy tiếc rẻ chứ không
còn sợ hãi như trước đó. Một khi bị dồn vào bước đường cùng và được sự
soi sáng của cách mạng, người nông dân sẽ đến với cách mạng là một
điều tất yếu.Hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng là tín hiệu thật mới mẻ về một sự
đổi thay xã hội rất lớn lao, có ý nghĩa quyết định với sự đổi thay của mỗi
số phận con người.
b. Nghệ thuật: tình huống truyện độc đáo, cách kể chuyện tự nhiên, dựng
cảnh sinh động với nhiều chi tiết đặc sắc; đối thoại hấp dẫn, ấn tượng;
miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, đậm chất nông
thôn và có sự gia công sáng tạo của nhà văn.
- Học sinh cảm nhận về giá trị nhân đạo được nhà văn Kim Lân thể hiện
trong đoạn trích đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm.
- Học sinh cảm nhận chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 1,75 điểm - 2,25
điểm.
- Cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện của giá trị nhân đạo
được nhà văn Kim Lân thể hiện trong đoạn trích: 0,75 điểm - 1,25 điểm.
- Cảm nhận sơ lược, không rõ các biểu hiện của giá trị nhân đạo được
nhà văn Kim Lân thể hiện trong đoạn trích: 0,25 điểm - 0,5 điểm.
-Đáng quý về giá trị nhân đạo trong đoạn trích nói riêng, cả truyện “Vợ
nhặt” nói chung là niềm tin tưởng sâu sắc của nhà văn vào bản năng sống,
khát vọng sống mạnh mẽ của những người lao động nghèo.
-Tình cảm nhân đạo của tác phẩm có nhiều nét mới so với tình cảm nhân
đạo trong nhiều tác phẩm văn học hiện thực trước cách mạng tháng Tám.
4. Chính tả, dùng từ, đặt câu ( 0,25)
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.
5. Sáng tạo ( 0,5)
Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận dụng lí luận văn học trong quá trình
phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi bật
nét đặc sắc của Kim Lân; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn đời
sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc.
Tổng điểm 10,0


Sự thông thái đích thực thường thể hiện qua tính khiêm tốn và sự im lặng. Tổng thống Mỹ Ulysses
S. Grant vốn không phải là một người thông minh kiệt xuất, nhưng ông đã làm nên sự nghiệp của mình
từ việc biết cách lắng nghe và học hỏi không ngừng. Đương thời, người ta gọi ông là “Vị tổng thống
trầm lặng".
Tuy nhiên, một điều cần lưu ý là bạn cũng nên chọn lựa đối tượng để lắng nghe. Hãy lắng nghe
với lòng tôn trọng và tinh thần cởi mở trước những ý tưởng, học thuyết mới. Hãy lắng nghe và thẩm
thấu những kiến thức mà bạn thu nhận được qua những cuộc chuyện trò này.
(Không gì là không thể, George Matthew Adams, NXB Trẻ)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 2. Chỉ ra và nêu tác dụng biện pháp tu từ sử dụng trong đoạn: Hãy lắng nghe với lòng tôn
trọng và tinh thần cởi mở trước những ý tưởng, học thuyết mới. Hãy lắng nghe và thẩm thấu những
kiến thức mà bạn thu nhận được qua những cuộc chuyện trò này.
Câu 3. Theo anh,chị, việc tác giả nhắc đến Tổng thống Mỹ Ulysses S. Grant trong đoạn trích có
tác dụng gì?
Câu 4. Quan điểm của tác giả: Sự thông thái đích thực thường thể hiện qua tính khiêm tốn và sự
im lặng có ý nghĩa gì với anh,chị?
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy
nghĩ của anh/chị về giá trị của việc lắng nghe trong cuộc sống.
Từ đây, như đã tìm đúng đường về, sông Hương vui tươi hẳn lên giữa những biền bãi xanh biếc
của vùng ngoại ô Kim Long, kéo một nét thẳng thực yên tâm theo hướng tây nam-đông bắc, phía đó,
nơi cuối con đường, nó đã nhìn thấy chiếc cầu trắng của thành phố in ngần trên nền trời, nhỏ nhắn
như những vành trăng non. Giáp mặt thành phố ở Cồn Giã Viên, sông Hương uốn một cánh cung rất
nhẹ sang đến Cồn Hến; đường cong ấy làm cho dòng sông mềm hẳn đi, như một tiếng “vâng” không
nói ra của tình yêu. Và như vậy, giống như sông Xen của Pa-ri, sông Đa-nuýp của Bu-đa-pét; sông
Hương nằm ngay giữa lòng thành phố yêu quý của mình; Huế trong tổng thể vẫn giữ nguyên dạng một
đô thị cổ, trải dọc hai bờ sông. Đầu và cuối ngõ thành phố, những nhánh sông đào mang nước sông
Hương tỏa đi khắp phố thị, với những cây đa, cây cừa cổ thụ tỏa vầng lá u sầm xuống những xóm
thuyền xúm xít; từ những nơi ấy, vẫn lập lòe trong đêm sương những ánh lửa thuyền chài của một linh
hồn mô tê xưa cũ mà không một thành phố hiện đại nào còn nhìn thấy được. Những chi lưu ấy, cùng
với hai hòn đảo nhỏ trên sông đã làm giảm hẳn lưu tốc của dòng nước, khiến cho sông Hương khi qua
thành phố đã trôi đi chậm, thực chậm, cơ hồ chỉ còn là một mặt hồ yên tĩnh.
(Trích “Ai đã đặt tên cho dòng sông”?-Hoàng Phủ Ngọc Tường, Ngữ văn 12, Tập một, NXB
Giáo dục Việt Nam, trang 199 )
Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của sông Hương khi vào thành phố Huế qua đoạn văn trên .


I Đọc hiểu 3.0
1 Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận 0.5
2 -Biện pháp tu từ: Điệp cú pháp ( Hãy lắng nghe) 0.5
-Tác dụng:
+Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lắng nghe và thái độ khi lắng
nghe;
+Tạo âm hưởng, nhịp điệu trong diễn đạt, hành văn.
3 Việc tác giả nhắc đến Tổng thống Mỹ Ulysses S.Grant có tác dụng: 1.0
+ Tăng sức thuyết phục, hấp dẫn và làm sáng tỏ luận điểm bàn về sự
lắng nghe;
+ Khẳng định một trong những cách thức để có được thành công của
vị tổng thống là nhờ vào thái độ lắng nghe.
4 HS bày tỏ suy nghĩ riêng. Có thể theo hướng sau: 1.0
- Chính tính khiêm tốn và sự im lặng đã làm nên sự thông thái của con
người;
- Nêu suy nghĩ cá nhân: Khi con người học được cách im lặng cần thiết để
lắng nghe, họ sẽ cải thiện được những điểm thiếu sót và mối quan hệ của
bản thân. Khi khiêm tốn, con người sẽ không quá đề cao bản thân, đánh giá
đúng mực về mình và sẵn sàng học hỏi người khác những điều tốt đẹp. Khi
biết cách im lặng để lắng nghe và khiêm tốn trước mọi người, bản thân sẽ
tích lũy, am hiểu được kiến thức về nhiều lĩnh vực khác nhau trong đời sống
xã hội, từ đó sẽ có nhiều đóng góp trí tuệ, tài năng cho đất nước, cộng đồng.
II Làm văn
1 Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết một đoạn 2.0
văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ giá trị của việc lắng nghe trong cuộc
sống.
Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng
-phân-hợp, song hành hoặc móc xích.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một vấn đề xã hội: giá trị của 0.25
việc lắng nghe trong cuộc sống.
c. Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị 1.00
luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ giá trị của việc lắng nghe trong
cuộc sống.Có thể triển khai theo hướng sau:
-Lắng nghe là thái độ im lặng khi người khác nói, là mở lòng để đón
nhận âm thanh của cuộc sống vang động vào lòng.
- Giá trị của việc lắng nghe trong cuộc sống
+ Trong giao tiếp, lắng nghe thể hiện thái độ tôn trọng mình và tôn
trọng người khác, đem tới sự thiện cảm với mọi người và sẽ học hỏi được
nhiều ở họ;
+ Khi lắng nghe chính bản thân mình, con người sẽ hoàn thiện nhân
cách.
+ Khi mở lòng để lắng nghe âm thanh cuộc sống, ta sẽ tự làm giàu cảm
xúc, thành người tốt hơn, yêu đời hơn.
+ Nhận thức: thấy đước giá trị của việc lắng nghe, biết phê phán những
người thích thể hiện bản thân, không biết lắng nghe, hoặc chỉ thích nghe
những lời xu nịnh.
+ Hành động: Biết lắng nghe mọi lúc mọi nơi, sống mở lòng, sống
chậm lại. Tuy nhiên, trong một số tình huống đặc biệt, chúng ta cần tranh
luận phản bác khi nghe những điều không tốt, không đúng.
d. Sáng tạo 0,25
Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị
luận.
e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. 0,25
2 Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của sông Hương khi vào thành phố 5,0
Huế qua đoạn văn…
1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận (0,25)
Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài
triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.
2. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Vẻ đẹp của sông Hương khi vào (0,25)
thành phố Huế qua đoạn văn trích trong bút kí Ai đã đặt tên cho dòng sông
của Hoàng Phủ Ngọc Tường.
3. Bài làm có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau song đảm bảo các ý (4.00)
và bố cục sau đây:
* Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm, vấn đề cần nghị luận.
*Cảm nhận về vẻ đẹp của sông Hương khi vào thành phố Huế:
- Sông Hương như tìm được chính mình, mang vẻ đẹp quyến rũ đầy nữ
tính (tươi vui hẳn lên, mềm hẳn đi như một tiếng “vâng” không nói ra của
tình yêu).
- Những chi lưu-những nhánh sông đào tỏa đi khắp phố thị khiến cho Huế
vốn là một thành phố hiện đại thêm vẻ đẹp cổ kính, trầm mặc (những cây
đa cây cừa tỏa bóng, những xóm thuyền chài xúm xít, những ánh đèn lung
linh....)-những hình ảnh khiến dòng sông vừa gần gũi với cuộc sống đời
thường, vừa xa xăm trong cõi miên viễn của cổ thi…
-Vẻ đẹp tinh tế của sông Hương từ điệu chảy chậm lặng lờ (cơ hồ chỉ còn là
mặt hồ yên tĩnh), dòng sông nằm trong thành phố yêu quý của mình. Điều
này thể hiện niềm tự hào của tác giả về vẻ đẹp riêng của sông Hương giữa
đô thị cổ Huế.
-Vẻ đẹp của sông Hương được thể hiện bằng ngôn từ trau chuốt; nhiều hình
ảnh đặc sắc mang giá trị biểu cảm cao; các biện pháp tu từ nghệ thuật: so
sánh, ẩn dụ, nhân hoá; cái tôi mê đắm và tài hoa.
* Đánh giá:
- Qua cái nhìn mang tính phát hiện về sông Hương, nhà văn đều thể hiện
một cảm nghĩ sâu sắc và khá mới mẻ về con sông đã trở thành biểu tượng
của xứ Huế.
-Từ trong những cái nhìn ấy và qua giọng điệu của đoạn văn, ta thấy bàng
bạc một tình cảm yêu mến, gắn bó tha thiết, một niềm tự hào và một thái độ
trân trọng, gìn giữ của nhà văn đối với những vẻ đẹp tự nhiên và đậm màu
sắc văn hóa của dòng sông quê hương.
4. Sáng tạo ( 0,25)
Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn
đề nghị luận.
Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu


Đọc đoạn trích sau:
Các nhà nho xưa cho rằng: Tiền trị gia, hậu trị quốc. Sức mạnh trường tồn Việt Nam được
nhiều nhà nghiên cứu khẳng định nằm ở cái trục Nhà – Làng – Nước. Một trong những lãnh tụ kiệt
xuất của Đông Nam Á là cố Thủ tướng Lý Quang Diệu cũng khẳng định: Gia đình là một giá trị đặc
biệt được tôn thờ ở Singapore. Các nhà khoa học với thuật ngữ hiện đại: gia đình là tế bào của xã hội
với ý nghĩa rằng tế bào ấy phát triển tốt xã hội mới tốt được, ngược lại phát triển không bình thường
thì xã hội cũng không thể bình thường được. Xem vậy đủ thấy vai trò vô cùng quan trọng của gia
đình(…)
Hãy dành tình yêu và thời gian cho gia đình, bởi đó chính là hạnh phúc. Kẻ bất hạnh nhất
không phải là kẻ không có nhà, mà là kẻ có nhà (thậm chí là nhà cao cửa rộng) nhưng không tìm thấy
hơi ấm trong ngôi nhà của mình! Mỗi người chúng ta đều rất bận rộn vì xã hội hiện đại và năng động
đòi hỏi điều đó. Nhưng không vì bất kỳ lý do nào quên lãng chăm chút cho mái ấm gia đình. Hơi ấm
trong mái nhà ấy đem lại hạnh phúc và sự bình yên cho mỗi chúng ta. Hãy vì chính chúng ta để có
nhiều gia đình hạnh phúc. Và có nhiều gia đình hạnh phúc để có một xã hội tốt đẹp và đáng sống!
(http://baovanhoa.vn,Gia đình thánh thiện,TS NGUYỄN VIẾT CHỨC)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích.
Câu 2. Trong đoạn trích, tác giả đưa ra những luận cứ nào để khẳng định vai trò vô cùng quan
trọng của gia đình?
Câu 3. Chỉ ra và nêu tác dụng biện pháp tu từ cú pháp trong câu văn: Kẻ bất hạnh nhất không phải là
kẻ không có nhà, mà là kẻ có nhà (thậm chí là nhà cao cửa rộng) nhưng không tìm thấy hơi ấm trong
ngôi nhà của mình!
Câu 4. Quan điểm: Hãy dành tình yêu và thời gian cho gia đình, bởi đó chính là hạnh phúc
trong đoạn trích có ý nghĩa gì với anh( chị) ?
Anh(chị) hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) bày tỏ suy nghĩ về hậu quả việc quên
lãng chăm chút cho mái ấm gia đình trong cuộc sống được gợi ở đoạn trích.
Phải nhiều thế kỷ qua, người tình mong đợi mới đến đánh thức người con gái đẹp nằm ngủ mơ
màng giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại. Nhưng ngay từ đầu vừa ra khỏi vùng núi, sông Hương
đã chuyển dòng một cách liên tục, vòng những khúc quanh đột ngột, uốn mình theo những đường cong
thật mềm, như một cuộc tìm kiếm có ý thức để đi tới nơi gặp thành phố tương lai của nó.
Từ ngã ba Tuần, sông Hương theo hướng nam - bắc qua điện Hòn Chén; vấp Ngọc Trản, nó
chuyển hướng sang tây - bắc, vòng qua thềm đất bãi Nguyệt Biều, Lương Quán rồi đột ngột vẽ một
hình cung thật tròn về phía đông - bắc, ôm lấy chân đồi Thiên Mụ, xuôi dần về Huế. Từ Tuần về đây,
sông Hương vẫn đi trong dư vang của Trường Sơn, vượt qua một lòng vực sâu dưới chân núi Ngọc
Trản, để sắc nước trở nên xanh thẳm, và từ đó nó trôi đi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách,
với những điểm cao đột khởi như Vọng Cảnh, Tam Thai, Lưu Bảo mà từ đó, người ta luôn luôn nhìn
thấy dòng sông mềm như tấm lụa, với những chiếc thuyền xuôi ngược chỉ bé vừa bằng con thoi.
Những ngọn đồi này tạo nên những mảng phản quang nhiều màu sắc trên nền trời tây - nam
thành phố, “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím” như người Huế thường miêu tả. Giữa đám quần sơn lô xô
ấy, là giấc ngủ nghìn năm của những vua chúa được phong kín trong lòng những rừng thông u tịch, và
niềm kiêu hãnh âm u của những lăng tẩm đồ sộ tỏa lan khắp cả một vùng thượng lưu “bốn bề núi phủ
mây phong - mảnh trăng thiên cổ, bóng tùng vạn niên”. Đó là vẻ đẹp trầm mặc nhất của sông Hương,
như triết lý, như cổ thụ, kéo dài mãi đến lúc mặt nước phẳng lặng của nó gặp tiếng chuông chùa Thiên
Mụ ngân nga tận bờ bên kia, giữa những xóm làng trung du bát ngát tiếng gà...
(Trích Ai đã đặt tên cho dòng sông – Hoàng Phủ Ngọc Tường, Ngữ văn 12, tập 1, NXB GD
2008)
Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của hình tượng sông Hương qua đoạn trích trên.

I Đọc hiểu 3.0
1 Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là phương thức biểu 0.5
đạt nghị luận.
2 Trong đoạn trích tác giả nêu các luận cứ sau để khẳng định vai 0.5
trò vô cùng quan trọng của gia đình:
- Lời dạy của các nhà Nho xưa
- Lời khẳng định của lãnh tụ kiệt xuất của Đông Nam Á cố Thủ
tướng Lý Quang Diệu.
- Các nhà khoa học với các thuật ngữ hiện đại.
3 -Biện pháp tu từ cú pháp: chêm xen “ thậm chí là nhà cao cửa 1.0
rộng”
-Tác dụng: Bổ sung thông tin về điều kiện đời sống vật chất,
đồng thời bộc lộ cảm xúc, thái độ khi nói đến tầm quan trọng của mái
ấm gia đình.
4 HS bộc lộ suy nghĩ riêng trên cơ sở lập luật chặt chẽ, phù hợp 1.0
với chuẩn mực đạo đức và pháp luật
- Nêu nội dung quan điểm: Cuộc sống hạnh phúc là phải có tình
yêu và dành thời gian bên nhau (0.25)
- Trình bày suy nghĩ( 0.75)
Gợi ý: Gia đình là tổ ấm duy nhất của mỗi con người. Vì thế, mỗi
người cần dành nhiều thời gian và tình yêu để mái ấm ấy thực sự ấm
áp, tạo nên giá trị bền vững, làm nền tảng xây dựng xã hội văn minh,
tiến bộ.
II Làm văn
1 Anh(chị) hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) bày tỏ 2.0
suy nghĩ về hậu quả việc quên lãng chăm chút cho mái ấm gia đình
trong cuộc sống được gợi ở đoạn trích.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một vấn đề xã hội: hậu quả 0.25
việc quên lãng chăm chút cho mái ấm gia đình trong cuộc sống
nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ hậu quả việc quên lãng
chăm chút cho mái ấm gia đình trong cuộc sống. Có thể triển khai theo
hướng sau:
- Gia đình là điểm tựa tinh thần vô cùng vững chãi, là nơi mà bất cứ
khi nào chúng ta cũng có thể tìm thấy niềm tin, hi vọng và sức mạnh
để vượt qua những thử thách khó khăn, là nơi ta được là chính mình
được yêu thương và được che chở.
- Hậu quả của việc quên lãng chăm chút cho mái ấm gia đình:
+ Mất chỗ dựa vật chất và tinh thần vững chắc của mọi thành viên
trong gia đình.
+Con cái không được sự an ủi, chở che từ ông bà, cha mẹ; dễ gục ngã
trước khó khăn, cám dỗ từ xã hội....
+Đem tới bi kịch của gia đình: nạn bạo hành, li hôn, tan vỡ
+ Để lại hệ lụy lớn cho cộng đồng, xã hội.
+ Nhận thức: thấy được tác hại của việc thiếu chăm chút, nâng niu mái
ấm gia đình
+ Hành động:Xây dựng không khí gia đình đầm ấm, hạnh phúc và no
đủ. Mỗi gia đình biết cách giáo dục, quan tâm và chăm sóc con
trẻ.Không nên tách rời bản thân khỏi tình yêu thương và sự quan tâm
từ phía gia đình…
d. Sáng tạo 0,25
Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề
nghị luận.
e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt 0,25
câu.
2 Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của hình tượng sông Hương qua 5,0
đoạn trích …
1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận về một đoạn trích văn xuôi thể (0,25)
bút kí
Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn
đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.
Về vẻ đẹp của hình tượng sông Hương qua đoạn trích …
3. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự cảm (4.00)
nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ
giữa lí lẽ và dẫn chứng. Cụ thể:
3.1.Giới thiệu: 0.25
– Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
– Nêu vấn đề cần nghị luận: vẻ đẹp của hình tượng sông Hương qua
đoạn trích
3.2.Cảm nhận: 3.50
a. Khái quát về bút kí, đoạn trích: 0.25 đ
- Về hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ, cảm hứng chung của tác phẩm;
- Vị trí, nội dung đoạn trích.
b. Cảm nhận nội dung, nghệ thuật vẻ đẹp của hình tượng sông
Hương qua đoạn trích : 2.5đ
- Về nội dung: (2.0đ)
+Vẻ đẹp của sông Hương trước khi vào thành phố Huế là cái đẹp
mềm mại của một người con gái đang phô khoe những đường cong
tuyệt mĩ. Bằng nghệ thuật so sánh, nhà văn đã ví sông Hương như
người gái đẹp đang ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa
dại thì được người tình mong đợi đến đánh thức. Với lối so sánh ấy,
dòng chảy uốn lượn của con sông, những khúc quanh của nó hiện lên
như những đường cong trên cơ thể của một người thiếu nữ đương thì
xuân sắc: sông Hương đã chuyển dòng một cách liên tục, vòng giữa
khúc quanh đột ngột, uốn mình theo những đường cong thật mềm.
+Về mặt địa lí, hành trình đến với người tình mong đợi của người gái
đẹp này khá gian truân và nhiều thử thách khi nó phải vượt qua Hòn
Chén, Ngọc Trản, Nguyệt Biều, Lương Quán. Nhưng chính trong quá
trình ấy, con sông lại như có cơ hội phô khoe tất cả vẻ đẹp của mình –
vẻ đẹp gợi cảm của người thiếu nữ đi ra từ cánh đồng Châu Hóa đầy
hoa dại: qua điện Hòn Chén; vấp Ngọc Trản, nó chuyển hướng sang
tây bắc, vòng qua thềm đất bãi Nguyệt Biều, Lương Quán rồi đột ngột
vẽ một hình cung thật tròn về phía đông bắc, ôm lấy chân đồi Thiên
Mụ, xuôi dần về Huế. Từ Tuần về đây, sông Hương vẫn đi trong dư
vang của Trường Sơn, vượt qua một lòng vực sâu dưới chân núi Ngọc
Trản để sắc nước trở nên xanh thẳm, và từ đó nó trôi đi giữa hai dãy
đồi sừng sững như thành quách.
+Có thể thấy, bằng một lối hành văn uyển chuyển, ngôn ngữ đa dạng
và giàu hình ảnh, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã diễn tả một cách sinh
động và hấp dẫn những khúc quanh, ngã rẽ của con sông. Mỗi đường
đi nước bước của sông Hương gắn liền với những địa danh khác nhau
của xứ Huế được nhà văn dành cho một cách diễn đạt riêng. Nhờ đó
mà hành trình về xuôi của dòng sông không đơn điệu, nhàm chán mà
trái lại nó luôn luôn biến hóa khiến người đọc đi từ ngạc nhiên, thú vị
này đến bất ngờ, ấn tượng khác. Có những câu văn giàu chất họa đến
mức cứ ngỡ như đường cọ của người họa sĩ đang đưa những nét vẽ về
sông Hương trên bức tranh thiên nhiên xứ Huế: vòng qua thềm đất bãi
Nguyệt Biều, Lương Quán… vẽ một hình cung thật tròn về phía đông
bắc. Lại có câu văn gợi một nét mơ hồ với nhiều liên tưởng và cảm
xúc rất thích: sông Hương vẫn đi trong dư vang của Trường Sơn. Thủ
pháp nhân hóa và so sánh được sử dụng kết hợp với hệ thống ngôn từ
giàu cảm xúc và hình ảnh cũng góp phần đáng kể vào việc khắc họa

một dòng sông thơ mộng, trữ tình. Nó khiến cho cảm nhận về con
sông như người con gái đẹp càng trở nên rõ nét và gợi cảm: sông
Hương ôm lấy chân đồi Thiên Mụ trước khi xuôi dần về Huế; sông
Hương như con người biết tự làm mới mình, trang điểm cho mình đẹp
hơn trước khi gặp người tình mà nó mong đợi: vượt qua một lòng vực
sâu dưới chân núi Ngọc Trản để sắc nước trở nên xanh thẳm; sông
Hương như “tấm lụa” mềm mại trên cơ thể người thiếu nữ…
+ Đi giữa thiên nhiên, sông Hương cũng chuyển mình ngày đêm bên
những lăng tẩm, thành quách của vua chúa thời Nguyễn. Con sông
hiền hòa ở ngoại vi thành phố Huế, đến đây, như đang nép mình bên
giấc ngủ nghìn năm của những vua chúa được phong kín trong lòng
những rừng thông u tịch. Chảy bên những di sản văn hóa ấy, con sông
như bỗng trở nên nghiêm trang hơn, nó như khoác lên mình tấm áo
“trầm mặc” mang cái “triết lí cổ thi” của cổ nhân. Dòng sông hay
chính là dòng chảy của lịch sử vẫn bền bỉ chảy qua năm tháng và đang
vọng về trong ngày hôm nay? Trên hành trình của một con sông mềm
mại như lụa, nhà văn đã “hướng ống kính máy quay” ra không gian
xung quanh hai bên bờ sông. Hình ảnh thu được là không gian văn hóa
Huế thể hiện ở cảnh sắc thiên nhiên và những lăng tẩm đền đài của
vua chúa thời Nguyễn: sông Hương trôi đi giữa hai dãy đồi sừng sững
như thành quách... Những ngọn đồi này tạo nên những mảng phản
quang nhiều màu sắc trên nền trời tây nam thành phố, “sớm xanh,
trưa vàng, chiều tím”. Vậy là, sông Hương đi trong vẻ đẹp của cảnh
sắc thiên nhiên Huế và chính nó lại là tấm gương phản chiếu nét đẹp
của cảnh quan đất trời hai bên bờ sông. Không có sông Hương, những
ngọn đồi ở ngoại vi Huế vẫn có vẻ đẹp riêng nhưng vẻ đẹp ấy sẽ mất
đi cái long lanh, cái đa sắc màu và không còn những “điểm cao đột
khởi” xuất hiện như một điểm nhìn văn hoá, thưởng thức. Sông Hương
chính là “trung tâm cảnh”, là linh hồn của thiên nhiên cảnh vật.
- Về nghệ thuật: ( 0.5):văn phong hướng nội, súc tích, hình ảnh giàu
sức liên tưởng, ngôn ngữ phong phú, giàu chất thơ,…
3.3.Đánh giá chung: 0.25
- Hoàng Phủ Ngọc Tường đã “vẽ” lên bằng chất liệu ngôn từ cái
dáng điệu yêu kiều và rất tạo hình của sông Hương khi nó ở ngoại vi
thành phố Huế. Nhà văn không chỉ tái hiện lại một cách chân thực
dòng chảy địa lí tự nhiên của con sông mà quan trọng hơn biến cái
thủy trình ấy thành “hành trình đi tìm người yêu” của một người con
gái đẹp, duyên dáng và tình tứ. Đây cũng chính là cảm nhận riêng, độc
đáo và rất đặc sắc của nhà văn về sông Hương trước khi nó chảy vào
lòng thành phố thân yêu.
- Nêu cảm nghĩ về vẻ đẹp của sông Hương nói riêng, vẻ đẹp của
thiên nhiên, đất nước nói chung.

4. Sáng tạo ( 0,25)
Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ

Lòng tốt không nhất thiết phải đến từ những hành động vĩ đại, hay phải là những việc làm có
sức ảnh hưởng thật rộng rãi đến rất nhiều người. Sự tử tế không phải là điều xa xôi, khó thực hiện, mà
có thể đến từ bất cứ ai. Chỉ cần những suy nghĩ và thái độ sống tích cực, chân thành, sự quan tâm đến
những người xung quanh và những hành động tử tế dù là bé nhỏ nhất, cả tôi, bạn và tất cả mọi người
đều có thể lan tỏa sự tử tế đi khắp nơi. Sự tử tế chính là những điều tốt nhỏ bé và đơn giản như lời Mẹ
Teresa từng nói:“Không phải ai cũng làm được điều lớn lao, nhưng tất cả chúng ta đều có thể làm
những điều nhỏ bé với tình yêu thương to lớn.”
Việt Anh
(https://dantri.com.vn/van-hoa/tu-te-chinh-la-hat-mam-nho-ai-cung-co-the-gieo-vao-doi)
Đọc văn bản trên và thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.
Câu 2. Theo tác giả, để có thể lan tỏa sự tử tế đi khắp nơi, mỗi người phải làm gì?
Câu 3. Việc trích dẫn lời Mẹ Teresa trong văn bản có tác dụng gì?
Câu 4. Quan điểm: Lòng tốt không nhất thiết phải đến từ những hành động vĩ đại, hay phải là
những việc làm có sức ảnh hưởng thật rộng rãi đến rất nhiều người trích trong văn bản có ý nghĩa gì
với anh,chị?
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết một đoạn văn khoảng 200 chữ trình
bày suy nghĩ về giá trị của lòng tốt từ những điều nhỏ bé và đơn giản trong cuộc sống con người.
Rời khỏi kinh thành, sông Hương chếch về hướng chính bắc, ôm lấy đảo Cồn Hến quanh năm
mơ màng trong sương khói, đang xa dần thành phố để lưu luyến rạ đi giữa màu xanh của tre trúc và
của những vườn cau vùng ngoại ô Vĩ Dạ. và rồi, như sực nhớ lại một điều gì chưa kịp nói, nó đột ngột
đổi dòng, rẽ ngoặt sang hướng đông tây để gặp lại thành phố lần cuối ở góc thị trấn Bao Vinh xưa cổ.
Đối với Huế, nơi đây chính là chỗ chia tay dõi xa ngoài mười dặm trường đình. Riêng với sông Hương,
vốn đang xuôi chảy giữa cánh đồng phù sa êm ái của nó, khúc quanh này thực bất ngờ biết bao. Có
một cái gì rất lạ với tự nhiên và rất giống con người ở đây; và để nhân cách hoá nó lên, tôi gọi đây là
nỗi vương vấn, cả một chút lẳng lơ kín đáo của tình yêu. Và giống như nàng Kiều trong đêm tình tự, ở
ngã rẽ này, sông Hương đã chí tình trở lại tìm Kim Trọng của nó, để nói một lời thề trước khi về biển
cả: “Còn non, còn nước, còn dài, còn về, còn nhớ...”. Lời thề ấy vang vọng khắp lưu vực sông Hương
thành giọng hò dân gian; ấy là tấm long người dân nơi Châu Hoá xưa mãi mãi chung tình với quê
hương xứ sở.
(Trích Ai đã đặt tên cho dòng sông – Hoàng Phủ Ngọc Tường, Ngữ văn 12, tập 1, NXB GD
2008)
Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của hình tượng sông Hương qua đoạn trích trên.

I Đọc hiểu 3.0
1 Phương thức biểu đạt chính của văn bản là: nghị luận 0.5
2 Theo tác giả, để hoàn thiện bản thân, mỗi người: Chỉ cần những suy 0.5
nghĩ và thái độ sống tích cực, chân thành, sự quan tâm đến những người
xung quanh và những hành động tử tế dù là bé nhỏ nhất.
3 Việc trích dẫn lời Mẹ Teresa trong văn bản có tác dụng: 1.0
- Làm tăng sức thuyết phục, hấp dẫn trong lập luận bàn về lòng tốt.
- Khẳng định điều nhỏ bé tốt đẹp cũng làm nên giá trị trong cuộc sống.
4 HS nêu suy nghĩ theo quan điểm cá nhân, không vi phạm chuẩn mực đạo 1.0
đức và pháp luật. Diễn đạt trôi chảy, không sai chính tả, ngữ pháp.
Sau đây là gợi ý :
-Nội dung quan điểm: Lòng tốt vẫn có sức lan tỏa dù ta làm được những
điều tốt đẹp nhỏ bé và đơn giản ;
- Suy nghĩ : Những điều chúng ta giúp đỡ người khác đôi khi là những việc
nhỏ nhặt, cũng đủ để ta trở thành người tử tế trong mắt họ.Vì thế, mỗi người
hãy suy nghĩ và hành động thiết thực với những việc làm đơn giản, có ý
nghĩa, có tác động tích cực đến đời sống xã hội.
II Làm văn
văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ về giá trị của lòng tốt từ những
điều nhỏ bé và đơn giản trong cuộc sống con người.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một vấn đề xã hội: giá trị của 0.25
lòng tốt từ những điều nhỏ bé và đơn giản trong cuộc sống con người.
luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ giá trị của lòng tốt từ những điều
nhỏ bé và đơn giản trong cuộc sống con người.Có thể triển khai theo
hướng sau:
-Lòng tốt từ những điều nhỏ bé và đơn giản là những suy nghĩ và hành động
cụ thể, thiết thực xuất phát từ tấm lòng của bản thân nhằm giúp đỡ người
khác trong cơn hoạn nạn, khó khăn.
- Giá trị:

+ Lòng tốt từ những điều nhỏ bé và đơn giản không chỉ giúp cho con
người gần con người hơn, biết sống yêu thương nhau hơn mà còn xây dựng
một xã hội tốt đẹp hơn.
+Lòng tốt là một trong những quy chuẩn đạo đức của con người. Nó giúp
cho con người sống người hơn;
+Tạo động lực để mỗi người có ý thức sống tốt, sống đẹp, góp phần xây
dựng gia đình, xã hội phồn vinh, tươi đẹp.
+Về nhận thức: Mỗi người trong chúng ta cần có lòng tốt và biết đặt
lòng tốt đúng chỗ, đúng người, đúng lúc
+Về hành động: Có những hành động thiết thực, cụ thể để thể hiện
lòng tốt
d. Sáng tạo 0,25
luận.
2 Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của hình tượng sông Hương qua đoạn 5,0
trích …
1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận về một hình tượng trong đoạn trích (0,25)
văn xuôi.
Về vẻ đẹp của hình tượng sông Hương qua đoạn trích
3. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự cảm nhận (4.00)
sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và
dẫn chứng. Cụ thể:
1. Nêu vấn đê nghị luận
Giới thiệu tác giả, tác phẩm
Dẫn đề: Đoạn trích miêu tả sông Hương khi rời kinh thành Huế ra biển
2. Cảm nhận đoạn trích
2.1. Nội dung
- Dòng chảy đặc biệt
+ Chếch về hướng chính bắc, ôm láy đảo Cồn Hến, đi qua vùng ngoại
ô Vĩ Dạ, xa dần thành phô
+Đột ngột đổi dòng, rẽ ngoặt sang hướng đông tây đê gặp lại thành
phô lần cuôi ở góc thị trán Bao Vinh xưa cổ.
- Vẻ đẹp cảnh săc thiên nhiên thơ mộng, đây sức sống
+ Đảo Cồn Hến quanh năm mơ màng trong sương khói
+ Màu xanh biếc của tre trúc và của những vườn cau vùng ngoại ô Vĩ
Dạ
- Vẻ đẹp tâm hồn dòng sông khi đột ngột chuyên dòng gặp lại thành
phô trước khi về với biển cả:
+Nỗi vương ván, cả một chút lẳng lơ kín đáo của tình yêu
+ Sông Hương như nàng Kiều, đã chí tình trở lại tìm Kim Trọng của
nó, đê nói một lời thề trước khi về biên cả
+Tình yêu của sông Hương với Huế cũng chính là tám lòng người dân
nơi Châu Hóa xưa mãi mãi chung tình với quê hương xứ sở.
- Cái tôi trữ tình của nhà văn
+Bộc lộ cái nhìn đắm say của một trái tim đa tình +Tình cảm thắm
thiết với dòng sông Hương
2.2. Nghệ thuật
+ Nghệ thuật so sánh , nhân hóa, dùng từ độc đáo
+ Xúc cảm sâu lắng, tinh tế; vốn hiểu biết phong phú về văn hóa, địa
lí,...
+ Cảm nhận sông Hương qua nhiều góc nhìn, đặc biệt là cái nhìn của
người nghệ sĩ đa tình.
3. Đánh giá:
- Từ trong những cái nhìn và qua giọng điệu của các đoạn văn, ta thấy
bàng bạc một tình cảm yêu mến, gắn bó tha thiết, một niềm tự hào và một
thái độ trân trọng, gìn giữ của nhà văn đối với những vẻ đẹp tự nhiên và
đậm màu sắc văn hóa của dòng sông quê hương.
- Vẻ đẹp của sông Hương trước khi rời thành phố Huế thể hiện phong
cách nghệ thuật độc đáo của Hoàng Phủ Ngọc Tường.
4. Sáng tạo ( 0,25)
“Tư duy cá mập suy nghĩ cá vàng” là một series các câu chuyện kể về chú cá vàng Gordy yếu
đuối, nhút nhát và bác cá mập Sammy anh hùng, dũng cảm.
Nếu như cá vàng Gordy có một cuộc sống tuyệt vời và thanh bình, được bao bọc và chở che bởi
con người với đầy đủ thức ăn hàng ngày trong chiếc hồ nhỏ bé, an toàn của mình thì cá mập Sammy
lại luôn phải lo toan và đấu tranh với bộn bề mọi thứ ngoài đại dương rộng lớn.
Hai loài vật tưởng chừng như chẳng có mối liên hệ nào với nhau, hai cuộc đời ấy sẽ mãi mãi
chẳng có cơ hội được biết về nhau nếu như không có một ngày, khi cơn sóng ập đến, con sóng của sự
thay đổi…
Một ngày kia, cá vàng bất ngờ vướng vào nghịch cảnh khi phải bước vào thế giới mênh mông của
đại dương. Và lẽ dĩ nhiên, Gordy không khỏi trở nên hoang mang, chới với. Trong lúc nguy hiểm nhất
của cuộc đời, vô định giữa sự sống và cái chết thì cá vàng gặp được cá mập Sammy.
Mối liên hệ giữa hai nhân vật ấy tự bao giờ đã hình thành theo một cách rất kỳ lạ. Hai nhân vật
không ưa nhau, chẳng ghét nhưng cũng chẳng mến, chẳng thương nhau nhưng khi bước vào không
gian chung lại ngẫu nhiên phát sinh tương tác.
Cá mập không cứu vớt cá vàng hay cho cậu ăn đầy đủ mà bác ấy đã chỉ dạy cho cậu những
nguyên tắc sống, làm việc, suy nghĩ và ứng xử trong từng tình huống để cá vàng không vô định, lênh
đênh không điểm đích. Cuộc biến chuyển trong nội tại của Gordy từ đó mà hình thành…
Cậu là một con cá vàng! Nhưng bây giờ cậu đang ở đại dương. Cậu phải trở thành một con cá
mập.
(Nguồn https://firstnews.com.vn/vi/tin-tuc/review-sach-tu-duy-ca-map-suy-nghi-ca-vang)
Đọc văn bản trên và thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt của văn bản.
Câu 2. Theo tác giả, sự khác nhau trong cuộc sống của cá vàng Gordy và cá mập Sammy thể
hiện như thế nào?
Câu 3. Theo anh, chị, cá vàng Gordy và cá mập Sammy ẩn dụ điều gì?
Câu 4. Lời khuyên:Cậu là một con cá vàng! Nhưng bây giờ cậu đang ở đại dương. Cậu phải
trở thành một con cá mập trích trong văn bản có ý nghĩa gì với anh,chị?
bày suy nghĩ sự cần thiết phải có tính tự chủ trong cuộc sống con người.
Phân tích hình tượng sông Hương được nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường thể hiện qua đoạn văn:
Hình như trong khoảnh khắc chùng lại của sông nước ấy, sông Hương đã trở thành một người
tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya. Đã nhiều lần tôi thất vọng khi nghe nhạc Huế giữa ban ngày, hoặc trên
sân khấu nhà hát. Quả đúng như vậy, toàn bộ nền âm nhạc cổ điển Huế đã được sinh thành trên mặt
nước của dòng sông này, trong một khoan thuyền nào đó, giữa tiếng nước rơi bám âm của những mái
chèo khuya. Nguyễn Du đã bao năm lênh đênh trên quãng sông này, với một phiến trăng sầu. Và từ đó,
những bản đàn đã đi suốt đời Kiều. Tôi đã chứng kiến một người nghệ nhân già, chơi đàn hết nửa thế
kỉ, một buổi tối ngồi nghe con gái đọc Kiều: “Trong như tiếng hạc bay qua - Đục như tiếng suối mới sa
nửa vời”... Đến câu ấy, người nghệ nhân chợt nhổm dậy vỗ đùi, chỉ vào trang sách Nguyễn Du mà thốt
lên: “Đó chính là Tứ đại cảnh!”
(Trích Ai đã đặt tên cho dòng sông, Ngữ văn 12, tập 1, NXB GD 2008, tr 200 )

I Đọc hiểu 3.0
1 Phương thức biểu đạt chính của văn bàn: Nghị luận 0.5
2 Theo tác giả, sự khác nhau trong cuộc cuộc sống của cá vàng Gordy và cá 0.5
mập Sammy:
- Cá vàng Gordy có một cuộc sống tuyệt vời và thanh bình được bao bọc và
chở che bởi con người với đầy đủ thức ăn hằng ngày trong chiếc hồ nhỏ bé
an toàn.
-Cá mập Sammy lại luôn phải lo toan và đấu tranh với bộn bề mọi thứ ngoài
đại dương rộng lớn.
3 Trong văn bản trên hình ảnh ẩn dụ của hai chú cá là: 1.0
+ Cá vàng Gordy thể hiện cho lớp người chỉ biết dựa dẫm vào người
khác, luôn ỷ lại vào sự giúp đỡ của họ mà không biết tự thân vận động.
+ Cá mập Sammy thể hiện cho lớp người biết tự chủ, tự chủ chính
bản thân, làm và không dựa dẫm vào thành quả lao động của người khác.
4 Học sinh bộc lộ suy nghĩ riêng, phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp 1.0
luật, thể hiện được các ý:
-Nội dung lời khuyên:Cậu là một con cá vàng! Nhưng bây giờ cậu đang ở
đại dương. Cậu phải trở thành một con cá mập : sống trong môi trường
mới, con người phải tự trưởng thành, biết xử lí mọi tình huống để làm chủ
cuộc đời mình;
- Suy nghĩ: Câu nói đó khiến cho em hiểu được là khi ta bước vào cuộc
sống, bước vào đời, ta không thể dựa dẫm vào ai mà ta phải biết chịu trách
nhiệm và tự chủ trong cuộc sống của bản thân mình.
II Làm văn
văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ sự cần thiết phải có tính tự chủ
trong cuộc sống con người.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một vấn đề xã hội: sự cần 0.25
thiết phải có tính tự chủ trong cuộc sống con người.
c. Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn 1.00
đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ sự cần thiết phải có tính
tự chủ trong cuộc sống con người.Có thể triển khai theo hướng sau:
- Tự chủ là một cách sống tự quyết định, tự hành động, tự lựa chọn con
đường và lối đi của bản thân, không có sự phụ thuộc vào người khác.
-Sự cần thiết phải có tính tự chủ trong cuộc sống con người.:
+ Tính tự chủ giúp con người làm chủ được những suy nghĩ, tình cảm
và hành vi của mình trong mọi hoàn cảnh, tình huống, luôn có thái độ bình
tĩnh, tự tin và biết tự điều chỉnh hành vi của mình.
+ Nhờ tính tự chủ mà con người biết sống một cách đúng đắn và biết
cư xử có đạo đức, có văn hoá; giúp ta đứng vững trước những tình huống
khó khăn và những thử thách, cám dỗ.
+ Nhận thức: Phải hiểu được sự cần thiết phải có tính tự chủ để sống
thích nghi với mọi hoàn cảnh, không ỷ lại, dựa dẫm vào người khác.
+Hành động: tích cực học tập và rèn luyện, nhất là kĩ năng sống để
thích ứng với hoàn cảnh mới.
d. Sáng tạo 0,25
luận.
2 Phân tích hình tượng sông Hương được nhà văn Hoàng Phủ Ngọc 5,0
Tường thể hiện qua đoạn trích…
1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận về một hình tượng trong đoạn trích bút (0,25)
kí
Hình tượng sông Hương được nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường thể hiện
qua đoạn trích.
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao
tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu
sau:
* Giới thiệu khái quát về tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường(0,25 điểm), bài (0,5)
bút kí và đoạn trích (0,25 điểm).
* Phân tích hình tượng sông Hương được nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường (2.5)
thể hiện qua đoạn trích
a. Vị trí: Đoạn trích thể hiện vẻ đẹp của sông Hương dưới góc nhìn văn hóa,
gắn với âm nhạc cổ điển Huế.
b. Nội dung
- “Hình như trong khoảnh khắc chùng lại của sông nước ấy”, nghĩa là trong
khoảnh khắc dòng chảy lững lờ, chậm rãi cùng với thời gian đêm khuya tĩnh
lặng mới nghe được giai điệu trữ tình tha thiết của tiếng đàn.
- Ví sông Hương như một người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya, Hoàng Phủ
Ngọc Tường đã gợi lên một vẻ đẹp khác của dòng sông, vẻ đẹp nhìn từ góc
độ văn hóa, là dòng sông của âm nhạc.
- Tác giả đã gắn cội nguồn của nền âm nhạc cổ điển Huế với sông Hương:
Toàn bộ nền âm nhạc cổ điển Huế đã được sinh thành trên mặt nước của
dòng sông này, trong một khoang thuyền nào đó, giữa tiếng nước rơi bán
âm của những mái chèo khuya.
- Hoàng Phủ Ngọc Tường còn phát hiện về mối liên hệ giữa sông Hương,
âm nhạc Huế và Truyện Kiều của Nguyễn Du. Trong trí tưởng tượng của tác
giả, Nguyễn Du đã bao năm lênh đênh trên quãng sông này, với một phiến
trăng sầu, lắng nghe âm thanh của dòng sông, gửi hồn vào những điệu nhạc
dìu dặt của khoang thuyền, để rồi âm hưởng của dòng nhạc cổ điển cũng
như những điệu hò dân gian đã để lại ít nhiều dấu vết trong Truyện Kiều,
qua những bản đàn đi suốt cuộc đời Kiều: “Trong như tiếng hạc bay qua -
Đục như tiếng suối mới sa nửa vời”.
c. Nghệ thuật:
- Sử dụng hình ảnh so sánh, liên tưởng độc đáo, mới lạ; trí tưởng tượng
phong phú.
- Vốn kiến thức uyên bác, sâu rộng, có sự gắn kết giữa truyền thống và hiện
đại.
- Ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhịp điệu câu văn chậm rãi, nhẹ nhàng; giàu chất
suy tư.
- Học sinh cảm nhận về hình tượng sông Hương gắn với âm nhạc đầy đủ, sâu
sắc: 2,5 điểm.
- Học sinh cảm nhận chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 1,75 điểm - 2,25 điểm.
- Cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện của hình tượng sông
Hương : 0,75 điểm - 1,25 điểm.
- Cảm nhận sơ lược, không rõ các biểu hiện của hình tượng sông Hương :
0,25 điểm - 0,5 điểm.
* Nhận xét về vẻ đẹp của dòng sông Hương qua đoạn trích: ( 0,5)
- Qua cái nhìn của Hoàng Phủ Ngọc Tường, sông Hương mang vẻ đẹp
phong phú, độc đáo, đặc biệt là đậm chất nữ tính.
- Sông Hương không chỉ mang vẻ đẹp tự nhiên từ góc nhìn địa lí, sông
Hương còn mang vẻ đẹp ở chiều sâu văn hóa. Sông Hương không chỉ đẹp
trong dáng vẻ mà còn độc đáo ở tâm hồn; ... Nếu từ phương diện địa lí, sông
Hương mang vẻ đẹp nổi bật, dễ nhận thấy thì ở góc độ văn hóa, đặc biệt là
âm nhạc, đó là vẻ đẹp trầm tích, vẻ đẹp kết tinh bề dày, bề sâu văn hóa
Huế.Tác giả đã nâng sông Hương lên đích thực là một linh hồn.
5. Sáng tạo ( 0,5)
phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi bật nét
đặc sắc của kí Hoàng Phủ Ngọc Tường; biết liên hệ vấn đề nghị luận với
thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc.
Tổng điểm 10,0
Đọc đoạn trích/ văn bản sau:
Giàu có về vật chất có giúp bạn vui vẻ hạnh phúc hơn không?
Lúc ăn cơm, một bàn tay chỉ có thể bưng một chiếc bát, cầm một đôi đũa, tuy trên bàn có rất
nhiều đồ ăn, nhưng bụng cũng chỉ có thể chứa một lượng thức ăn nhất định;
Lúc đi ngủ, một người cần một chỗ ngủ rộng đến mức nào? Ngủ trên chiếc giường rộng 6 thước
có chắc sẽ ngủ ngon hơn chiếc giường rộng 3 thước?
Mỗi người một lúc có thể khoác lên mình mấy bộ quần áo là đủ? Khoác nhiều lên liệu có khiến
chúng ta dễ chịu?
Thực ra, ăn no, ngủ ngon, mặc ấm đã là những điều kiện cơ bản trong cuộc sống, chúng ta
không cần phải thật giàu có về vật chất mới có thể sống một cuộc sống bình yên vui vẻ.
Giàu có là cảm nhận của nội tâm, không thể dùng vật chất làm thước đo. Người biết đủ chính là
người vui vẻ hạnh phúc nhất.
( Nguồn https://hatgiongtamhon.vn)
Câu 1. Xác định thao tác lập luận chính của văn bản.
Câu 2. Theo tác giả, những điều kiện cơ bản trong cuộc sống của con người là gì?
Câu 3. Anh, chị hiểu quan điểm: Giàu có là cảm nhận của nội tâm, không thể dùng vật chất làm
thước đo như thế nào?
Câu 4. Anh, chị có đồng tình với quan niệm: Người biết đủ chính là người vui vẻ hạnh phúc
nhất hay không? Tại sao?
Câu 1(2,0 điểm)
bày suy nghĩ giải pháp để có thể sống bình an trong đại dịch Covid 19 hiện nay.
Phân tích vẻ đẹp hung bạo, dữ dội của hình tượng Sông Đà qua đoạn trích sau:
…Còn xa lắm mới đến cái thác dưới. Nhưng đã thấy tiếng nước réo gần mãi lại réo to mãi lên.
Tiếng nước thác nghe như là oán trách gì, rồi lại như là van xin, rồi lại như là khiêu khích, giọng gằn
mà chế nhạo. Thế rồi nó rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng
tre nứa nổ lửa, đang phá toang rừng lửa, rừng lửa cùng gầm thét với đàn trâu da cháy bùng bùng. Tới
cái thác rồi. Ngoặt khúc sông lượn, thấy sóng bọt đã trắng xóa cả một chân trời đá. Đá ở đây từ ngàn
năm vẫn mai phục hết trong lòng sông, hình như mỗi lần có chiếc thuyền nào xuất hiện ở quãng ầm ầm
mà quạnh hiu này, mỗi lần có chiếc nào nhô vào đường ngoặt sông là một số hòn bèn nhổm cả dậy để
vồ lấy thuyền. Mặt hòn đá nào trông cũng ngỗ ngược, hòn nào cũng nhăn nhúm méo mó hơn cả cái
mặt nước chỗ này. Mặt sông rung tít lên như tuyếc-bin thủy điện nơi đáy hầm đập. Mặt sông trắng xóa
càng làm bật rõ lên những hòn những tảng mới trông tưởng như nó đứng nó ngồi nó nằm tùy theo sở
thích tự động của đá to đá bé. Nhưng hình như Sông Đà đã giao việc cho mỗi hòn. Mới thấy rằng đây
là nó bày thạch trận trên sông.
(Trích Người lái đò sông Đà – Nguyễn Tuân, Ngữ văn 12, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam,
2016, tr. 187 – 188)

I Đọc hiểu 3.0
1 Thao tác lập luận chính chính: bác bỏ 0.5
2 Theo tác giả, những điều kiện cơ bản trong cuộc sống của con người là ăn 0.5
no, ngủ ngon, mặc ấm.
3 Câu 3: Em hiểu quan niệm:” Giàu có là cảm nhận của nội tâm, không thể 1.0
dùng vật chất làm thước đo”:
- Không thể dùng của cải, vật chất để làm thước đo sự giàu có của con
người.
- Phải biết trân quý những gì mình đang có thì tất cả những gì mà ta cảm
nhận về cuộc sống mỗi ngày đều là tươi đẹp.
4 -Bày tỏ quan điểm của bản thân: đồng tình/ không đồng tình/ đồng 1.0
tình một phần (0.25 điểm).
-Lí giải:
+Nếu đồng tình, có thể lí giải theo hướng: Người biết đủ sẽ phân
biệt được rõ điều gì nên làm thì làm, điều gì không nên làm. Họ sẽ không
tranh giành và đòi hỏi quá mức. Họ luôn cảm thấy hài lòng và thỏa mãn
với cuộc sống hiện tại. Nếu biết hài lòng với những gì mình đang có,
chúng ta mới có thể sống hạnh phúc.
+Nếu không đồng tình, có thể lí giải theo hướng: Biết đủ mới chỉ là
nhận thức. Nhận thức mà không gắn liền với hành động cụ thể, thiết thực
thì con người sẽ rơi vào ảo tưởng, bất hạnh.
+ Nếu đồng tình một phần, có thể kết hợp hai hướng trên để lí giải.
+ Lí giải rõ ràng, thuyết phục: 1,0 điểm.
+ Lí giải đúng hướng nhưng chưa thật thuyết phục: 0.5 điểm.
+ Lí giải chung chung, thiếu thuyết phục: 0,25 diểm.
II Làm văn 7.0
1 Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết một đoạn văn 2.0
khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ giải pháp để có thể sống bình an trong
đại dịch Covid 19 hiện nay.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một vấn đề xã hội: giải 0.25
pháp để có thể sống bình an trong đại dịch Covid 19 hiện nay.
luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ giải pháp để có thể sống bình an
trong đại dịch Covid 19 hiện nay.Có thể triển khai theo hướng sau:
- Cuộc sống bình an là: cuộc sống bình yên và an toàn cho tất cả
mọi người trước thảm họa dịch bệnh nguy hiểm.
- Giải pháp để có thể sống bình an trong đại dịch Covid 19 hiện nay:
+ Có ý thức trách nhiệm của bản thân vời cộng đồng;
+ Tuân phủ những quy định, khuyến cáo của các cấp về phòng
chống dịch bệnh;
+ Biến nguy ( khó khăn) thành cơ ( cơ hội) , biết trân quý giây phút
hiện tại, tìm ra được hạnh phúc từ những điều nhỏ nhất.
+ Về nhận thức: hiểu được giá trị của sống bình an dành cho bản
thân và mọi người để cùng chung tay vượt qua thử thách do đại dịch gây
ra.
+Về hành động: sống thích nghi với hoàn cảnh mới; đoàn kết, yêu
thương giúp đỡ mọi người trong hoạn nạn; đấu tranh với những hiện tượng
tiêu cực…
điểm).
+ Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng,
không liên quan mật thiểt với vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng hoặc
dẫn chứng không phù hợp (0,25 điểm).
2 Phân tích vẻ đẹp hung bạo, dữ dội của hình tượng Sông Đà qua đoạn 5,0
trích …
tuỳ bút
Vẻ đẹp hung bạo, dữ dội của hình tượng Sông Đà qua đoạn trích
yêu cầu sau:
- Nguyễn Tuân là cây bút tài hoa, độc đáo, thành tựu trên các các thể loại:
truyện ngắn và tùy bút. Là nhà văn suốt đời đi tìm cái đẹp trong nghệ thuật
và cuộc sống. Tuy cuộc đời cầm bút vắt qua hai giai đoạn trước và sau
Cách mạng Tháng Tám nhưng sáng tác của ông thống nhất ở cái nhìn duy
mĩ về con người và sự vật.
- Tác phẩm được sáng tác nhân một chuyến đi công tác của nhà văn lên
vùng núi Tây Bắc và được in trong tập tùy bút “Sông Đà” (1960)
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Đoạn trích: “Còn xa lắm mới đến …bày thạch
trận trên sông” thể hiện vẻ đẹp hung bạo, dữ dội của hình tượng Sông Đà .
* Phân tích vẻ đẹp hung bạo, dữ dội của hình tượng Sông Đà qua đoạn (2.5)
trích
a. Nội dung
- Sự hung bạo, dữ dội của thác nước:
+ Tính chất dữ dội của thác nước được miêu tả ở khía cạnh âm
thanh của nó với hai cự li khác nhau: khi ở xa, khi đến gần. Sông Đà giống
như một kẻ thù xảo quyệt, hiếu chiến, làm mọi cách để đe dọa và tiêu diệt
chiếc thuyền. Cách so sánh, nhân hoá táo bạo, mới lạ mà kì thú: từ xa đã
thấy “ tiếng nước réo gần mãi lại réo to mãi lên”, lại gần hơn thấy âm
thanh lạ thường hơn. Lúc “nghe như là oán trách gì, rồi lại như là van xin,
rồi lại như là khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo”.
+ Ấn tượng nhất là tác giả đã dùng lửa để tả nước, lấy rừng để tả
sông, lấy âm thanh của tiếng đàn trâu phá tuông rừng lửa trong cơn giẫy
chết để tả âm thanh hỗn mang của tiếng thác mang lại ấn tượng về sự hỗn
mang như trời long đất lở ở thời tiền sử: “nó giống lên như tiếng một ngàn
con trâu mộng đang lông lộn giữa rừng vậu rừng tre nứa nổ lửa, đang phá
tuông rừng lửa, rừng lửa cùng gầm thét với đàn trâu da cháy bùng
bùng”.Có thể nói ở đây là một trong những câu văn độc đáo và tài hoa nhất
của Nguyễn Tuân. Đó không đơn thuần là sự chọn lọc, sắp xếp ngôn từ mà
là một lối chơi độc tấu,một lối chơi ngông mà ở văn học Việt Nam không

có ai làm được. Ông đã dùng những hình ảnh vốn là đối cực, vốn là tương
khắc của nhau để chuyển hóa, để diễn tả sức mạnh của đối tượng.Dùng
chính sức mạnh của lửa để diễn tả sức mạnh của nước, dùng sức mạnh của
trâu – một con vật vốn ở trên cạn để diễn tả sức mạnh của thác. Lối so sánh
độc đáo: tiếng thác nước được so sánh với tiếng một ngàn con trâu - loài
động vật vốn rất khỏe đang bị đặt trong tình huống khẩn cấp phải đối diện
với cái chết.
+Tác giả thể hiện tiếng nước thác ở nhiều cung bậc để tạo cảm giác
dữ dội với hệ thống từ ngữ khá phong phú, giàu hình ảnh. Đoạn văn ngắn
nhưng đã đủ hiện diện một cái tôi Nguyễn Tuân uyên bác đắm say, nồng
nhiệt với cảnh sắc thiên nhiên, tinh tế và độc đáo trong cảm nhận cái đẹp
với trường liên tưởng, tưởng tượng phóng túng, không giới hạn. Đó là một
cái tôi ham thích những vẻ đẹp mang tính chất phi thường mạnh mẽ, độc
đáo.
- Sự hung bạo, dữ dội của những cửa ải đá:
+ Sau những âm mưu hiểm độc của thác nước, tác giả đi sâu khai
thác sự dữ dằn , độc ác của đám đá hòn , đá tảng trên sông Đà. Bằng nghệ
thuật nhân hóa, Nguyễn Tuân đã miêu tả cả nét mặt của những hòn đá tảng
trên sông: “Mặt hòn đá nào trông cũng ngỗ ngược, hòn nào cũng nhăn
nhúm méo mó hơn cả cái mặt nước chỗ này”. Bản thân mỗi hòn đá đã
chứa sẵn sự dữ dằn, hiểm độc. Thế nhưng chúng còn phối hợp với nhau để
tạo thành một thạch trận giữa lòng sông . Bằng kiến thức sâu rộng về quân
sự và thể thao , Nguyễn Tuân đã cho người đọc chứng kiến một trận điạ đá
vô cùng vững chắc.
+Dưới ngòi bút của Nguyễn Tuân, đám đá hòn đá tảng kia không còn
là những vật vô tri vô giác, nhà văn đã thổi linh hồn vào cho từng hòn đá
khiến cho hòn nào cũng mang vẻ dữ tợn, sẵn sàng chiến đấu với con
người.
b. Nghệ thuật: Ngôn ngữ giàu sức tạo hình với các động từ, tính từ có khả
năng miêu tả, thủ pháp so sánh, liên tưởng bất ngờ, thú vị, kiến thức phong
phú từ các lĩnh vực: âm nhạc, quân sự, võ thuật...Câu văn mang âm hưởng
mạnh mẽ, ào ạt như thác ghềnh sông.
- Học sinh cảm nhận về vẻ đẹp hung bạo, dữ dội của hình tượng Sông Đà
- Cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện của hình tượng sông Đà :
0,75 điểm - 1,25 điểm.
- Cảm nhận sơ lược, không rõ các biểu hiện của hình tượng sông Đà :
0,25 điểm - 0,5 điểm.
- Vẻ đẹp đầy cá tính của dòng sông Đà chính là "chất vàng mười" của
thiên nhiên Tây Bắc tác giả muốn khám phá, kiếm tìm.; là phông nền để
khắc hoạ vẻ đẹp trí dũng tuyệt vời, chất tài hoa nghệ sĩ của hình tượng ông
lái đò; thể hiện lòng yêu nước, tinh thần dân tộc mang sắc thái riêng của
Nguyễn Tuân
-Bộc lộ sự tài hoa, uyên bác trong phong cách nghệ thuật của nhà văn.
5. Sáng tạo ( 0,5)
đặc sắc của tùy bút Nguyễn Tuân; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực
tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc.
Tổng điểm 10,0
I. Đọc hiểu (3,0 điểm)
CỔ TÍCH CỦA MAI SAU
Không phải là cổ tích

Giấc mơ xưa tiên, Bụt hiện về
Ta đang sống những ngày rất thực
Bao tấm lòng nhân ái sẻ chia
Trời khi nắng khi mưa

Cuộc đời cũng có nhiều số phận
Rằng qua cơn hoạn nạn
Mới tỏ tận lòng nhau...
Các con ơi, mai sau

Đừng quên những tháng ngày này nhé
Lũ lụt ngập nhà, cuốn trôi tất cả
Nhưng còn đây triệu triệu tấm lòng
Vẫn còn đây ngọn lửa ấm mùa đông

Đưa các con qua ngày giá rét
Không phải là cổ tích
Nhưng sẽ thành cổ tích của mai sau
25-10-2020
Nguyễn Hữu Thắng
( Nguồn https://www.facebook.com)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.
Câu 2. Chỉ ra và nêu tác dụng biện pháp tu từ trong hai dòng thơ sau:
Vẫn còn đây ngọn lửa ấm mùa đông
Đưa các con qua ngày giá rét
Câu 3. Anh, chị hiểu nội dung các dòng thơ sau như thế nào?
Trời khi nắng khi mưa
Cuộc đời cũng có nhiều số phận
Rằng qua cơn hoạn nạn
Mới tỏ tận lòng nhau...
Câu 4. Lời khuyên Đừng quên những tháng ngày này nhé của tác giả trích trong văn bản có ý nghĩa gì
với anh,chị?
II. Làm văn (7,0 điểm)
Câu 1(2,0 điểm)
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết một đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy
nghĩ giá trị tấm lòng nhân ái sẻ chia trong cuộc sống con người.
Phân tích số phận và vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Mị được nhà văn Tô Hoài thể hiện trong đoạn trích sau:
Ai ở xa về, có việc vào nhà thống lí Pá Tra thường trông thấy có một cô con gái ngồi quay sợi gai bên
tảng đá trước cửa, cạnh tàu ngựa. Lúc nào cũng vậy, dù quay sợi, thái cỏ ngựa, dệt vải, chẻ củi hay đi cõng
nước dưới khe suối lên, cô ấy cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi. Người ta thường nói: nhà Pá Tra làm thống lí,
ăn của dân nhiều, đồn Tây lại cho muối về bán, giàu lắm, nhà có nhiều nương, nhiều bạc, nhiều thuốc phiện

nhất làng. Thế thì con gái nó còn bao giờ phải xem cái khổ mà biết khổ, mà buồn. Nhưng rồi hỏi ra mới rõ cô
ấy không phải con gái nhà Pá Tra: cô ấy là vợ A Sử, con trai thống lí Pá Tra.
Cô Mị về làm dâu nhà Pá Tra đã mấy năm. Từ năm nào, cô không nhớ, cũng không ai nhớ. Những
người nghèo ở Hồng Ngài thì vẫn còn kể lại câu chuyện Mị về làm người nhà quan thống lí. Ngày xưa, bố Mị
lấy mẹ Mị không có đủ tiền cưới, phải đến vay nhà thống lí, bố của thống lí Pá Tra bây giờ. Mỗi năm đem nộp
lãi cho chủ nợ một nương ngô. Đến tận khi hai vợ chồng về già rồi mà cũng chưa trả được nợ. Người vợ chết,
cũng chưa trả hết nợ.
Cho tới năm ấy Mị đã lớn, Mị là con gái đầu lòng. Thống lí Pá Tra đến bảo bố Mị:
-Cho tao đứa con gái này về làm dâu thì tao xoá hết nợ cho.
Ông lão nghĩ năm nào cũng phải trả một nương ngô cho người ta, thì tiếc ngô, nhưng cũng lại thương
con quá. Ông chưa biết nói thế nào thì Mị bảo bố rằng:
-Con nay đã biết cuốc nương làm ngô, con phải làm nương ngô giả nợ thay cho bố. Bố đừng bán con
cho nhà giàu.
Đến Tết năm ấy, Tết thì vui chơi, trai gái đánh pao, đánh quay rồi đêm đêm rủ nhau đi chơi. Những nhà
có con gái thì bố mẹ không thể ngủ được vì tiếng chó sủa. Suốt đêm, con trai đến nhà người mình yêu, đứng thổi
sáo xung quanh vách. Trai đến đứng nhẵn cả chân vách đầu buồng Mị. Một đêm khuya, Mị nghe tiếng gõ vách.
Tiếng gõ vách hò hẹn của người yêu. Mị hồi hộp lặng lẽ quơ tay lên thì gặp hai ngón tay lách vào khe gỗ, sờ
một ngón thấy có đeo nhẫn. Người yêu của Mị thường đeo nhẫn ngón tay ấy. Mị bèn nhấc tấm vách gỗ. Một
bàn tay dắt Mị bước ra. Mị vừa bước ra lập tức có mấy người choàng đến, nhét áo vào miệng Mị rồi bịt mắt,
cõng Mị đi.
NXB Giáo dục Việt Nam 2020, tr. 4 - 5)

I Đọc hiểu 3.0
1 Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm. 0.5
2 -Biện pháp tu từ : ẩn dụ ( Ngọn lửa ấm chỉ tình cảm của con người; giá rét 0.5
chỉ gian khổ, thử thách)
- Tác dụng:
+ Tăng sức gợi hình, gợi cảm trong diễn đạt;
+ Khẳng định tình người trong cơn hoạn nạn là tình cảm đáng trân trọng
nhất.
3 Cách hiểu nội dung dòng thơ : 1.0
- Từ quy luật của thiên nhiên để nghĩ đến quy luật tình cảm của con người;
- Bộc lộ niềm tin của tác giả trước khó khăn thử thách của cuộc sống.
4 Học sinh thể hiện suy nghĩ cá nhân, không vi phạm chuẩn mực pháp luật và 1.0
đạo đức. Có thể trình bày theo các ý sau:
- Nội dung dòng thơ: Đừng quên những tháng ngày này nhé là lời nhắc nhở
của nhà thơ với mỗi người hãy luôn nhớ đến những tháng ngày gian khổ do
thiên tai gây ra, nhớ đến tấm lòng sẻ chia của những người đồng cảnh ngộ.
- Suy nghĩ cá nhân: Bản thân biết trân quý và yêu đời hơn khi có cuộc sống
bình yên. Sống phải biết đồng lòng đoàn kết đùm bọc lẫn nhau, cùng nhau
vượt qua hoạn nạn, tai ương…
II Làm văn 7.0
khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ giá trị tấm lòng nhân ái sẻ chia trong
cuộc sống con người.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một vấn đề xã hội: giá trị tấm 0.25
lòng nhân ái sẻ chia trong cuộc sống con người.
luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ giá trị tấm lòng nhân ái sẻ chia
trong cuộc sống con người.Có thể triển khai theo hướng sau:
- Giá trị tấm lòng nhân ái sẻ chia trong cuộc sống con người:
+Tấm lòng nhân ái sẻ chia là cơ sở không thể thiếu để xây dựng một
xã hội văn minh, nhân đạo, là sợi dây bền chắc, thiêng liêng kết nối con
người.
+tấm lòng nhân ái sẻ chia trong cuộc sống con người đem lại hạnh
phúc cho cả người trao và người nhận. Người nhận được trợ giúp sức mạnh
về tinh thần và vật chất để vượt qua những khó khăn, thử thách... Người
trao có cơ hội được giúp đỡ người khác, được sống có ý nghĩa và phong
phú hơn;
+ Về nhận thức: hiểu được giá trị của tấm lòng nhân ái sẻ chia để có
hành động thiết thực; biết đấu tranh với lối sống ích kỉ, vô cảm, vụ lợi cá
nhân…
+Về hành động: sẵn sàng làm việc thiện nguyện, không tính toán so
đo; chấp nhận thiệt thòi về mình để người khác hạnh phúc…
điểm).
2 Phân tích số phận và vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Mị được nhà văn Tô 5,0
Hoài thể hiện trong đoạn trích …
1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận về một nhân vật trong đoạn trích văn (0,25)
xuôi
Số phận và vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Mị được nhà văn Tô Hoài thể hiện
trong đoạn trích.

sau:
* Giới thiệu khái quát về tác giả Tô Hoài(0,25 điểm), tác phẩm và đoạn (0,5)
trích,nêu vấn đề cần nghị luận. (0,25 điểm).
- Tô Hoài là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học
hiện đại Việt Nam, là nhà văn có biệt tài nắm bắt rất nhanh nhạy những nét
riêng trong phong tục, tập quán của những miền đất mà ông đã đi qua.
Điều đó được minh chứng qua truyện ngắn “Vợ chồng A phủ” , trích trong
tập “Truyện Tây Bắc”, sáng tác năm 1952 sau tám tháng nhà văn cùng bộ
đội lên giải phóng Tây Bắc.
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Đoạn trích ở đầu truyện: Ai ở xa về, có việc
vào nhà thống lí Pá Tra …cõng Mị đi thể hiện thành công số phận và vẻ
đẹp tâm hồn của nhân vật Mị của nhà văn Tô Hoài.
* Phân tích số phận và vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Mị qua đoạn trích: (2.5)
a. Nội dung
- Số phận: Mị là hiện thân của nỗi khốn khổ, tủi cực nhất của người dân lao
động; là nạn nhân của chế độ cho vay nặng lãi dưới ách thống trị của thực
dân và lãnh chúa phong kiến miền núi Tậy Bắc
+ Từ khi bị bắt về làm dâu trừ nợ: vì món nợ “truyền kiếp”, bị bắt làm “con
dâu gạt nợ” nhà thống lí Pá Tra, bị đối xử tàn tệ, mất ý thức về cuộc sống ,
thời gian và không gian
++Thời gian: "Đã mấy năm", nhưng "từ năm nào cô không nhớ …" . Mị
không còn ý thức về thời gian, không còn ý thức về cuộc đời làm dâu gạt
nợ.
++ Không gian: tảng đá trước cửa, cạnh tàu ngựa…Đó là không gian hẹp,
cố định, quen thuộc, tăm tối, gợi cuộc đời tù hãm, bế tắc, luẩn quẩn…
++Hành động, dáng vẻ bên ngoài: Cúi mặt, buồn rười rượi, đêm nào cũng
khóc …
+ Mị bị đày đoạ về mặt thể xác, thành một thứ nô lệ, một công cụ biết nói:
làm quần quật không ngơi tay, bị đánh đập, ngược đãi, bị đối xử như một
con vật, không bằng con vật.
+Mị còn bị đầu độc, áp chế về tinh thần đến tàn lụi, gần như cam tâm, an
phận, vật vờ như cái bóng, sống trong vô cảm, vô thức.
-Vẻ đẹp tâm hồn: Mị có nhiều phẩm chất tốt đẹp
+ Mị không chỉ đẹp mà trong cô còn có tài, ẩn tàng sự yêu đời, ham sống.
Những ngày tháng tuỏi trẻ của cô trôi đi êm đềm đến trong tình thương của
bố, trong âm thanh tuổi trẻ và sắc màu đêm hội đất miền Tây. Mỗi ngày
sống, trái tim cô như tràn căng sung sưởng chờ nghe âm thanh tiếng sáo
quen thuộc của người yêu: Trai đến đứng nhẵn cả chân vách đầu buồng
Mị…Mị hồi hộp…Người yêu của Mị thường đeo nhẫn ngón tay;
+Mị đồng thời là cô gái chăm làm, một đứa con hiếu thảo, biết xa lánh
cái ác và biết trân trọng nâng niu tình yêu của mình, giàu lòng tự trọng. Sức
trẻ và sự thánh thiện dồn tụ trong Mị, và với nó, Mị hy vọng đứng vững
giữa cuộc đời với khát khao tự do làm chủ cuộc sống. Mị tâm sự với cha
mình " con nay đã biết cuốc nương làm ngô, con phải làm ngô để trả nợ
cho bố". Mị không chấp nhận, không bằng lòng với cuộc sống làm dâu gạt
nợ trong nhà thống lí: mấy tháng ròng, đêm nào Mị cũng khóc, rồi định tự
tử…
b. Nghệ thuật: miêu tả sinh động, cách giới thiệu khéo léo, hấp dẫn gây ấn
tượng nhờ tác giả đã tạo ra những đối nghịch giữa hình ảnh người con gái
bất hạnh với cảnh nhà Pá Tra giàu có, tạo tình huống ″có vấn đề″ trong lối
kể chuyện truyền thống, giúp tác giả mở lối người đọc cùng tham gia hành
trình tìm hiểu những bí ẩn của số phận nhân vật; nhiều biện pháp tu từ: so
sánh, ẩn dụ…; ngôn ngữ kể giàu chất thơ, thể hiện tài năng quan sát và am
hiểu phong tục tập quán của người dân miền núi Tây Bắc…
- Học sinh cảm nhận về số phận và vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Mị trong
đoạn trích một cách đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm.
- Cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện của số phận và vẻ đẹp :
0,75 điểm - 1,25 điểm.
- Cảm nhận sơ lược, không rõ các biểu hiện của số phận và vẻ đẹp : 0,25
điểm - 0,5 điểm.
- Qua số phận và vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Mị trong đoạn trích, tác giả
gián tiếp tố cáo bọn chúa đất miền núi Tây Bắc, cảm thông với cuộc sống
của người dân, ca ngợi vẻ đẹp sức sống tiềm tàng của họ;
- Số phận và vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Mị góp phần thể hiện phong
cách nghệ thuật truyện ngắn của Tô Hoài.
5. Sáng tạo ( 0,5)
đặc sắc của Tô Hoài; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn đời sống;
văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc.

Tổng điểm 10,0

Anh vô danh đứng lên bằng đôi chân hy vọng của mình
cây vô danh đứng lên bằng chính rễ của nó
đất đai cằn khô chưa bao giờ bình yên
Anh vươn tay về phía giấc mơ tàng hình ngọn gió
như cây vươn về phía cao xanh
bằng cành của nó
Không hiểu nổi tại sao anh và cây bị chém bị đốn
không lẩn trốn và không thể lẩn trốn
anh nấp vào bóng anh
Anh vặt trăng sao rịt lành vết thương
thấm giọng giọt sương nước mắt em long lanh mảnh vỡ
và bắt chước lá cây bình thản hát mỗi lúc gặp gió
Lại đứng lên một lần nữa... một lần nữa... một lần nữa...
anh chờ em cơn mưa phục sinh
ô dù che anh là chiếc bóng chính mình
Cuối năm Giáp Tuất, 1994
(Nguồn: Nguyễn Duy, Nấp vào bóng mình, NXB Hội nhà văn, 1997)
Đọc bài thơ trên và thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Xác định thể thơ của bài thơ.
Câu 2. Hành động nào của “anh” được lặp lại 2 lần trong bài thơ?
Câu 3. Những dấu …được sử dụng trong bài thơ có tác dụng gì?
Câu 4. Nhận xét về quan điểm của tác giả: Ô dù che anh là chiếc bóng chính mình.
Từ nội dung bài thơ ở phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết một đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ
sự cần thiết của việc sống là chính mình trong cuộc sống con người.
Phân tích vẻ đẹp trữ tình thơ mộng của hình tượng con sông Đà trong đoạn trích sau:
Con Sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời tây
Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai va cuồn cuộn mù khói Mèo đốt nương xuân. Tôi đã nhìn say sưa làn
mây mùa xuân bay trên Sông Đà, tôi đã xuyên qua đám mây mùa thu mà nhìn xuống dòng nước Sông Đà. Mùa
xuân dòng xanh ngọc bích, chứ nước Sông Đà không xanh màu xanh canh hến của Sông Gâm Sông Lô. Mùa
thu nước Sông đà lừ lừ chín đỏ như da mặt một nguời bầm đi vì rượu bữa, lừ lừ cái màu đỏ giận dữ ở một
người bất mãn bực bội gì mỗi độ thu về. Chưa hề bao giờ tôi thấy dòng Sông Đà là đen như thực dân Pháp đã
đè ngửa con sông ta ra đổ mực Tây vào mà gọi bằng một cái tên Tây láo lếu, rồi cứ thế mà phiết vào bản đồ lai
chữ.
Con Sông Đà gợi cảm. Đối với mỗi người, Sông Đà lại gợi một cách. Đã có lần tôi nhìn Sông Đà như
một cố nhận. Chuyến ấy ở rừng đi núi cũng đã hơi lâu đã thấy thèm chỗ thoáng. Mải bám gót anh liên lạc, quên
đi mất là mình sắp đổ ra Sông Đà. Xuống một cái dốc núi, trước mắt thấy loang loáng như trẻ con nghịch chiếu
gương vào mắt mình rồi bỏ chạy. Tôi nhìn cái miếng sáng loé lên một màu nắng tháng ba Đường thi “Yên hoa
tam nguyệt há Dương Châu”. Bờ sông Đà, bải Sông Đà, chuồn chuồn bươm bướm trên Sông Đà. Chao ôi,
trông con sông, vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm, vui như nới lại chiêm bao đứt quãng. Đi rừng dài
ngày rồi lại bắt ra Sông Đà, đúng thế, nó đằm đằm ấm ấm như gặp lại cố nhân, mặc dầu người cố nhân ấy
mình biết là lắm bệnh mà chứng, chốc dịu dàng đấy, rồi lại bẳn tính và gắt gỏng thác lũ ngay đấy.(...)
(Trích Người lái đò sông Đà – Nguyễn Tuân, Ngữ văn 12, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2016)
HƯỚNG DẪN

I Đọc hiểu 3.0
1 Thể thơ tự do 0.5
2 Hành động “đứng lên” của “anh” được lặp lại 2 lần trong hài thơ Anh vô danh 0.5
đứng lên bằng đôi chân hy vọng của mình” và “Lại đứng lên một lần nữa...
một lần nữa... một lần nữa...”)
3 -Dấu… được sử dụng trong “Lại đứng lên một lần nữa... một lần nữa... một 1.0
lần nữa...”
-Tác dụng: Cùng điệp ngữ “một lần nữa” giúp người đọc hình dung về hành
trình miên mãi vượt qua thách thức; nhấn mạnh thái độ nhẫn nại, bền bĩ; thu
hút sự chú ý, tạo những khoảng lặng ngẫm nghiệm cho người đọc.
4 Nhận xét (đúng/sai, tích cực/tiêu cực...): 1.0
-Đây là một quan điểm tích cực, sâu sắc;
-Nêu lí do (kết hợp lí lẽ và giải nghĩa từ khóa): “Ô dù che anh” biểu
tượng cho yếu tố bảo vệ, che chở, điểm tựa sinh tồn; còn “chiếc bóng chính
mình" lã những giá trị cá thể, riêng biệt, chủ quan; từ đó câu thơ gửi gắm triết
lí: điểm tựa lớn nhất cho con người vượt qua nghịch cảnh là chính mình. Điều
này thực sự đúng đắn bởi dầu cuộc sống thường cần sự tương trợ nhưng chủ
quan luôn quyết định khách quan. Thêm nữa, chỉ bản thân mới thấu hiểu mình
thế nào, mong gì, cần gì để xác lập phương án tối ưu vượt qua nhọc khổ.
II Làm văn 7.0
1 Từ nội dung bài thơ ở phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết một đoạn văn 2.0
khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ sự cần thiết của việc sống là chính mình
trong cuộc sống con người.
Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng -
phân-hợp, song hành hoặc móc xích.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một vấn đề xã hội: sự cần thiết 0.25
của việc sống là chính mình trong cuộc sống con người.
luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ sự cần thiết của việc sống là chính
mình trong cuộc sống con người.Có thể triển khai theo hướng sau:
-Sống là chính mình là sống thật với con người, sống với những gì tự
nhiên vốn có, không gò ép, không áp đặt bởi người khác
- Sự cần thiết sống là chính mình :
+Khi sống là chính mình, ta đã để những suy nghĩ, cách hành xử của
bản thân được tự do bộc lộ ra ngoài, không bị chi phối bởi tác động của người
xung quanh.
+Sống là chính mình, con người sẽ làm chủ cuộc đời, nhận ra mặt
mạnh của bản thân để phát huy, mặt yếu để rút kinh nghiệm.
+Nhờ có sống là chính mình, ta sẽ trở nên lạc quan, tự tin vào bản thân.
Từ có, ta sẽ có động lực, sức mạnh tinh thần để vượt qua những cám dỗ của
tiền tài, địa vị, không bị lệ thuộc, bị sự điều khiển của người khác, đồng thời ta
sẽ được được người khác tôn trọng.
+ Về nhận thức: hiểu được giá trị của sống là chính mình, thấy được giá
trị của bản thân;
+Về hành động: sống thật, sống có trách nhiệm với bản thân và cộng
đồng, luôn làm điều thiện để hòa hợp, gắn bó với mọi người…
+ Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu,
phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (1,0 điẻm).
+ Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không
có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,5 điểm - 0.75 điểm).
không liên quan mật thiểt với vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng hoặc dẫn
chứng không phù hợp (0,25 điểm).
e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về 0,25
vấn đề nghị luận.
2 Phân tích vẻ đẹp trữ tình thơ mộng của hình tượng con sông Đà trong đoạn 5,0
trích …
1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận về một hình tượng trong đoạn trích tuỳ (0,25)
bút
Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân
bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.
Vẻ đẹp trữ tình thơ mộng của hình tượng con sông Đà trong đoạn trích.
sau:
* Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Tuân(0,25 điểm), bài Tùy bút và đoạn (0,5)
-Nguyễn Tuân là cây bút xuất sắc của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là
một nhà văn tài hoa, uyên bác. Nguyễn Tuân là một định nghĩa về người nghệ
sĩ. Cuộc đời cầm bút của ông là cuộc hành trình không mệt mỏi khám phá và
diễn tả cái đẹp của thiên nhiên sông núi quê hương, vẻ đẹp của con người.
-Người lái đò sông Đà là thiên tùy bút rút trong tập Sông Đà (1960) của
Nguyễn Tuân. Tập Sông Đà và tùy bút Người lái đò sông Đà rất tiêu biểu cho
phong cách nghệ thuật độc đáo, hấp dẫn của Nguyễn Tuân: tài hoa, uyên bác,
lịch lãm, với cái nhìn sắc sảo luôn phát hiện ra những điều mới lạ của sự vật và
con người.
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Đoạn trích:Con Sông Đà tuôn dài tuôn dài …thác
lũ ngay đấy.(...) thể hiện thành công vẻ đẹp trữ tình thơ mộng của hình tượng
con sông Đà.
* Phân tích vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng của hình tượng Sông Đà qua đoạn trích: (2.5)
a. Nội dung
-Vị trí: Đây là phần sau của tác phẩm, tác giả tập trung khắc họa vẻ đẹp
thơ mộng trữ tình của con sông Tây Bắc qua việc miêu tả nét gợi cảm của sông
Đà…Đây là đoạn văn thể hiện rõ những vẻ đẹp riêng biệt của dòng sông và
ngòi bút tài hoa của tác giả.
- Với góc nhìn từ trên cao (máy bay), Sông Đà mang vẻ đẹp của một mĩ
nhân
+ Từ trên cao nhìn xuống, dòng chảy uốn lượn của con sông giống như
mái tóc của người thiếu nữ “con sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc
trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban
hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân”. Dòng
sông mang vẻ đẹp của một áng tóc trữ tình mềm mại, tha thướt và duyên dáng.
Vẻ đẹp của dòng sông hài hòa với núi rừng Tây Bắc, được núi rừng điểm tô
thêm cho nhan sắc mĩ miều.
+ Nhìn ngắm sông Đà từ nhiều thời gian khác nhau, tác giả đã phát hiện
ra những sắc màu tươi đẹp và đa dạng của dòng sông. Màu nước biến đổi theo
mùa, mỗi mùa có vẻ đẹp riêng trong cách so sánh rất cụ thể. Mùa xuân, nước
Sông Đà xanh màu “xanh ngọc bích”, tươi sáng, trong trẻo, lấp lánh. Mùa thu,
nước Sông Đà lại “lừ lừ chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa, lừ
lừ cái màu đỏ giận dữ ở một người bất mãn bực bội gì mỗi độ thu về”.
- Sau chuyến đi rừng dài ngày, gặp lại Sông Đà, tác giả nhận ra vẻ đẹp
gợi cảm của con sông:
+Trong niềm yêu nhớ của Nguyễn Tuân, sông Đà “gợi cảm” như một
“cố nhân”. Hai chữ “cố nhân” vừa là hình ảnh nhân hóa dòng sông như một
người bạn cũ xa nhớ gần yêu, vừa đưa đến cho dòng sông chút vương vấn, cổ
kính, xưa cũ của Đường thi.
+ Đoạn văn sau đó tràn ngập những cấu trúc so sánh đặc sắc để miêu tả
dòng sông Đà gợi cảm và trước hết là để bộc lộ cảm xúc của con người khi sắp
gặp lại dòng sông. Nhìn dòng sông thấy “loang loáng như trẻ con chiếu gương
vào mắt mình rồi bỏ chạy” là cái nhìn của một người chưa ra tới cửa rừng, mới
chỉ nhìn thấy dòng sông lấp lóa nắng thấp thoáng ẩn hiện giữa những vạt cây
mà đã háo hức, bồn chồn, đã vội vàng, khao khát…
+Khi liên tưởng mặt sông giống như “cái miếng sáng lóe lên một màu
nắng tháng ba Đường thi”, Nguyễn Tuân đã đem đến cho sông Đà vẻ lãng
mạn của hoa khói, sự trong sáng rực rỡ của sắc xuân, tỏa ra từ câu thơ vời vợi
nhớ nhung được coi là “thiên cổ lệ cú” của Lý Bạch: “Yên hoa tam nguyệt há
Dương Châu”. Liên tưởng của nhà văn đã làm xao xuyến những tâm hồn chưa
hề nguôi nỗi tiếc nuối nhớ nhung với những phong vị Đường thi cổ điển, để rồi
nỗi xao xuyến ấy mơ hồ lan tỏa trên dòng sông gợi cảm, khiến sông Đà không
chỉ chảy trong không gian, mà như còn tha thiết trong dòng thời gian miên
viễn xa xăm của Đường thi. Đây là màu thứ ba trong sắc nước của Sông Đà:
màu nước này nảy sinh trong ý định sáng tạo của chủ thể: “màu nắng tháng ba
Đường thi”- sắc màu không tồn tại trong hội họa mà hiện lên trong cảm hứng
thăng hoa của người nghệ sĩ, là sự liên tưởng độc đáo khiến nắng Sông Đà như
ngậm thơ, ngậm họa –màu nước ấy khiến Nguyễn Tuân muốn đề thơ vào sông
nước…
+ Sau đó là một câu văn chỉ nối tiếp các chủ ngữ: “Bờ sông Đà, bãi
sông Đà, chuồn chuồn bươm bướm trên sông Đà”. Hai chữ “sông Đà” điệp lại
cuối mỗi vế câu đẳng lập như nhịp lên niềm say mê phấn khích, như nhân lên
những khoảng không gian phóng khoáng của bến bãi Đà giang, tạo cảm giác
như nhà văn đang hân hoan ngợp giữa không gian sông Đà mênh mông để rồi
say đắm òa vào những không gian ấy, không kịp bình tĩnh quan sát bằng lý trí,
để miêu tả bằng những vị ngữ cụ thể, tất cả đều bị cuốn đi, dồn dập, gấp gáp
theo nỗi khát khao.
+Cảm xúc gặp lại sông Đà được cụ thể hóa trong những so sánh bất ngờ
thú vị: “Chao ôi, trông con sông vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm,
vui như nối lại chiêm bao đứt quãng”. Nắng tuy hữu hình nhưng lại là vô thể,
chỉ có thể nhìn mà không thể nắm bắt, “giòn tan” là từ thường chỉ đặc điểm sắc
thái của những vật thể mỏng manh dễ vỡ. Nắng “giòn tan” là một ẩn dụ đẹp
gợi tả cái nắng thật trong, thật sáng, thật mỏng và thật nhẹ; nó vừa mong
manh, vừa quý giá, nó tương phản hoàn toàn với cái u ám trĩu nặng của bầu
trời những ngày “mưa dầm”, giúp người đọc dễ dàng hình dung cảm giác trìu
mến, nâng niu của nhà văn khi gặp lại con sông. Và sự nối lại giấc mơ càng hy
hữu hiếm quý bao nhiêu, càng đem lại cảm giác sung sướng, thú vị bấy nhiêu.
Nhà văn của những khát khao đã nhiều lần tới sông Đà và bất cứ lúc nào nếu
muốn, ông cũng có thể đến với người cố nhân của mình, vậy mà qua so
sánh “vui như nối lại chiêm bao đứt quãng” có thể thấy cảm giác khi gặp lại
dòng sông lần nào cũng tươi mới kỳ diệu như được nối lại một giấc mơ đẹp,
lần nào cũng như được tận hưởng niềm vui chưa từng có trong đời, lần nào
cũng như lần đầu tiên, cuối cùng và duy nhất.
+Và cuối cùng, trong hình ảnh so sánh về cảm giác gặp lại sông Đà, nó
“đằm đằm ấm ấm như gặp lại cố nhân”, sông Đà đã thực sự trở thành người
bạn cũ, một tri âm với bao kỷ niệm gắn bó trong quá khứ, bao nhớ thương
trong hiện tại, bao chung thủy trong tương lai , một cố nhân trái tính mà vẫn có
sức hấp dẫn đến lạ kỳ.
b. Nghệ thuật: Đoạn trích thể hiện nét tài hoa của Nguyễn Tuân trong nghệ
thuật so sánh, huy động tối đa các giác quan thị giác, xúc giác, thính giác và
vận dụng tri thức của nhiều lĩnh vực để tái hiện hình ảnh sông Đà gây ấn tượng
mạnh mẽ với người đọc. Nhà văn cũng đã thể hiện tài năng điêu luyện của một
người nghệ sĩ ngôn từ trong việc tái tạo những kì công của tạo hóa.
- Học sinh cảm nhận về vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng của hình tượng Sông Đà đầy
đủ, sâu sắc: 2,5 điểm.
- Cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện của hình tượng sông Đà : 0,75
- Cảm nhận sơ lược, không rõ các biểu hiện của hình tượng sông Đà : 0,25
- Miêu tả vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng của sông Đà, Nguyễn Tuân bộc lộ tình cảm
yêu mến, thiết tha đối với quê hương đất nước.
- Đoạn văn thể hiện rõ phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân: độc đáo, tài
hoa, uyên bác…
5. Sáng tạo ( 0,5)
phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi bật nét đặc
sắc của Nguyễn Tuân; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn đời sống; văn
viết giàu hình ảnh, cảm xúc.
Tổng điểm 10,0
ĐỀ SỐ 10- LUYỆN THI THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM 2021-đợt 1

Nhặt lên từ bùn muôn vạn nỗi đau
Nước mắt không còn để khóc
Con lợn, con gà, luống rau, hạt thóc
Lũ về, nhà trống, vườn không
Nhặt lên từ bùn dấu những bàn chân

Ùn ùn người đi cứu nạn
Vết xe lăn Cà Mau, Bắc Cạn
Tiếng chào nhau hoà giọng ba miền
Tiếng gọi từ Bình Trị Thiên

Tiếng gọi từ Nghệ Tĩnh
Miền Trung gian lao mà anh dũng
Mọc lên từ bùn những đoá sen thơm...
25-10-2020
(Nhặt lên từ bùn, Nguyễn Hữu Thắng,Nguồn https://www.facebook.com)
Câu 1. Xác định thể thơ của đoạn trích.
Câu 2. Dựa vào đoạn trích, chỉ ra nguyên nhân của muôn vạn nỗi đau?
Câu 3. Chỉ ra và nêu tác dụng của 1 biện pháp tu từ trong 4 dòng thơ :
Tiếng gọi từ Bình Trị Thiên
Tiếng gọi từ Nghệ Tĩnh
Miền Trung gian lao mà anh dũng
Mọc lên từ bùn những đoá sen thơm...
Câu 4. Thông điệp trong đoạn trích có ý nghĩa nhất với anh,chị là gì? Nêu lí do chọn thông điệp đó.
Câu 1(2,0 điểm)
nghĩ sức mạnh tình người trong cuộc sống.
Câu 2 ( 5 điểm)
Trong bài thơ Việt Bắc, Tố Hữu viết:
Ta về mình có nhớ ta
Ta về ta nhớ những hoa cùng người.
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi,
Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.
Ngày xuân mơ nở trắng rừng,
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang.
Ve kêu rừng phách đổ vàng,
Nhớ cô em gái hái măng một mình.
Rừng thu trăng rọi hòa bình,
Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.
(Trích Việt Bắc, Tố Hữu, Ngữ văn 12, tập I, NXB Giáo dục, 2008,tr 111)
Cảm nhận của anh,chị về vẻ đẹp thiên nhiên và con người trong đoạn thơ trên.


I Đọc hiểu 3.0
1 Thể thơ tự do 0.5
2 Nguyên nhân của muôn vạn nỗi đau là do “lũ về”. 0.5
3 Thí sinh trả lời 1 trong 3 biện pháp tu từ sau: 1.0
1/ Điệp cú pháp: Tiếng gọi từ ( 2 lần)
-Tác dụng:
+ Nhấn mạnh sự cầu cứu từ nhiều nơi bị lũ lụt, cả Bình Trị Thiên và
Nghệ Tĩnh đều đang rất cần sự giúp đỡ.
+ Tạo nhịp điệu sâu lắng, tha thiết trong diễn đạt
2/ Đảo ngữ: “Mọc lên từ bùn những đóa sen thơm” (diễn đạt bình
thường: “Những đóa sen thơm mọc lên từ bùn”.
- Biện pháp có tác dụng nhấn mạnh vế “Mọc lên từ bùn”, thể hiện niềm
tin vào sức mạnh của con người Việt Nam.
3/ Ẩn dụ: Bùn ( nỗi đau, thiệt hại, cái chết..), đóa sen thơm ( cái đẹp của
tình người, sự sống..)
- Tác dụng:
+ Tăng sức gợi hình , gợi cảm trong diễn đạt;
+ Qua đó, tác giả ca ngợi sức sống, tinh thần lạc quan của con người khi
đứng trước thử thách, gian khổ.
4 Học sinh có thể trả lời thông điệp tâm đắc nhất theo suy nghĩ, quan điểm 1.0
của mình và có lí giải phủ hợp.
Sau đây là gợi ý về thông điệp:
- Trước nỗi đau của con người, chúng ta phải biết đồng cảm, sẻ chia ;
- Tinh thần đoàn kết sẽ tạo nên sức mạnh để con người vượt qua thử
thách, gian khổ;
- Không đầu hàng, gục ngã trước khó khăn, nguy hiểm.
II Làm văn
văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ sức mạnh tình người trong cuộc
sống.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một vấn đề xã hội: suy nghĩ sức 0.25
mạnh tình người trong cuộc sống.
luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ suy nghĩ về sức mạnh tình người
trong cuộc sống. Có thể triển khai theo hướng sau:
-Tình người chính là tình cảm thật lòng, là sự chân thành mà con người trao
cho nhau trong cuộc sống.
- Sức mạnh tình người trong cuộc sống:
+ Giúp cá nhân, cộng đồng và xã hội vượt qua những thử thách nghiệt ngã
( chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh nan y…);
+ Đem lại niềm tin về khả năng vô hạn của con người: chỉ có con người mới
làm nên sự sống bất diệt;
+ Tạo điều kiện để xây dựng một xã hội tốt đẹp, văn minh, đẩy lùi cái xấu,
cái ác…
+ Nhận thức sức mạnh tình người để sống có ích, sống đẹp;
+ Hành động: biết quan tâm, chia sẻ, động viên bằng những việc làm cụ thể,
thiết thực, không vụ lợi, tính toán thiệt hơn…
d. Sáng tạo 0,25
luận.
2 Cảm nhận của anh,chị về vẻ đẹp thiên nhiên và con người trong đoạn 5,0
thơ Việt Bắc ( Tố Hữu) .
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận (0,25)
Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài
triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:về vẻ đẹp thiên nhiên và con người (0,5)
trong đoạn thơ Việt Bắc ( Tố Hữu) .
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự cảm nhận (3.5)
sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận để triển khai các luận điểm
(trong đó phải có thao tác phân tích, so sánh); biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và
đưa dẫn chứng.
1. Giới thiệu khái quát:
– Giới thiệu Tố Hữu, bài thơ Việt Bắc và đoạn thơ ( Về hoàn cảnh sáng tác,
xuất xứ, kết cấu, cảm hứng chung của tác phẩm; Vị trí, nội dung đoạn thơ.)
(0.25đ)
– Nêu vấn đề cần nghị luận: vẻ đẹp thiên nhiên và con người trong đoạn
thơ( có trích thơ) ….(0.25đ)
2. Cảm nhận vẻ đẹp thiên nhiên và con người trong đoạn thơ :( 2.5) Thí
sinh có thể nêu cảm nhận bằng nhiều cách khác nhau nhưng cần thể hiện
được các ý như sau:
- Hai câu đầu: Là lời hỏi của người cán bộ cách mạng (ta) với người
Việt Bắc (mình), đồng thời khẳng định nỗi nhớ thiên nhiên và con người
Việt Bắc hoà quyện vào nhau.( nhớ những hoa cùng người) ( 0.5)
- Tám câu còn lại: Vẻ đẹp bức tranh tứ bình về thiên nhiên và con
người Việt Bắc:( 2.0)
+Mùa đông: Sử dụng bút pháp chấm phá: nổi bật trên nền xanh rộng
lớn của núi rừng là màu đỏ của hoa chuối và màu vàng của những đốm nắng
làm cho thiên nhiên Việt Bắc không còn lạnh lẽo, u ám mà ấm áp, tràn đầy
sức sống; hình ảnh tia nắng ánh lên từ con dao gài thắt lưng gợi dáng vẻ
khỏe khoắn, lớn lao của người lao động với tâm thế làm chủ thiên nhiên,
cuộc sống.(0.5)
+Mùa xuân: Màu trắng tinh khôi của hoa mơ tràn ngập không gian
núi rừng, thiên nhiên tràn đầy nhựa sống khi xuân về; người lao động hiện
lên với vẻ đẹp tài hoa, khéo léo và cần mẫn “chuốt từng sợi giang”: hành
động chăm chút, tỉ mỉ với từng thành quả lao động của mình.(0.5)
+Mùa hè: Toàn bộ khung cảnh thiên nhiên như đột ngột chuyển sang
sắc vàng qua động từ “đổ”. Có thể liên tưởng màu vàng hòa quyện với tiếng
ve kêu tưng bừng, đầy sức sống. Cũng có thể chính tiếng ve đã đánh thức
rừng phách nở hoa;cô em gái tuy hái măng một mình nhưng không nhỏ bé,
là hình ảnh người dân Việt Bắc gần gũi, thân thương.(0.5)
+Mùa thu: Ánh trăng nhẹ nhàng chiếu sáng núi rừng Việt Bắc, đó là
ánh sáng của “hòa bình”, niềm vui và tự do; con người say sưa cất tiếng hát,
mộc mạc, chân thành, có tấm lòng thủy chung, nặng ân tình.Tiếng hát ân
tình thủy chung ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn con người Việt Bắc, ngợi ca nghĩa
tình cách mạng sâu đậm của nhân dân dành cán bộ cũng như tình cảm của
cán bộ dành cho nhân dân. Nghĩa tình ấy hòa nhập vào mạch nguồn đạo lí
tình nghĩa thủy chung của dân tộc và thời đại.
=> Vẻ đẹp của thiên nhiên và con người gắn bó với nhau, trong đó
con người là tâm điểm, là trung tâm của bức tranh.(0.5)
3. Đánh giá về cả nội dung và nghệ thuật(0.5)
* Nghệ thuật đặc sắc
- Điệp từ “ nhớ” xuất hiện 5 lần trong 10 câu thơ diễn tả nỗi nhớ thiết tha,
sâu nặng.
- Sử dụng thể thơ lục bát, kết cấu đối đáp quen thuộc trong ca dao, ngôn ngữ
đậm sắc thái dân gian;
- Giọng thơ tâm tình ngọt ngào, bút pháp miêu tả đặc sắc…
* Giá trị nội dung
- Đoạn thơ là lời hồi đáp và ướm hỏi đồng bào Việt Bắc của người cán bộ
miền xuôi, bộc lộ tình cảm gắn bó, thuỷ chung, sâu nặng, tình nghĩa đối với
thiên nhiên và con người Việt Bắc:
- Đoạn thơ chính là sự hòa quyện, gắn bó giữa hình tượng thiên nhiên và
con người Việt Bắc trong nỗi nhớ của người về.Thiên nhiên như một sinh
thể đang biến đổi trong từng khoảnh khắc. Người lao động đang làm chủ
thiên nhiên, làm chủ cuộc đời. Họ chính là nét đẹp chủ đạo của bức tranh
Việt Bắc.
5. Sáng tạo ( 0,5)
Cùng với những lực lượng đã và đang dốc sức trên tuyến đầu chống dịch, đã bao lần chúng ta phải
rưng rưng nước mắt khi chứng kiến những câu chuyện cảm động về sự chung sức, đồng lòng của người dân
trong cuộc chiến sinh tử với giặc Covid. Từ những em bé đập lợn tiết kiệm đến những mẹ già bòn mót từng mớ
rau, con cá, cân gạo ủng hộ quỹ phòng, chống dịch, những siêu thị 0 đồng, cây ATM gạo, nhu yếu phẩm được
các tổ chức, cá nhân phát miễn phí cho người nghèo...; rồi những tấm lòng của Việt kiều ở nước ngoài cùng
hướng về Tổ quốc, trăn trở, lo lắng, sẻ chia từ vật chất đến tinh thần với đồng bào trong cơn hoạn nạn. Và giờ
đây, là những người yếu thế trong xã hội tự nguyện xin không nhận trợ cấp từ Chính phủ để nhường cho người
khó khăn hơn mình đã góp thêm một điểm sáng bức tranh chung đầy sắc màu ấm áp yêu thương.
Từ chối không nhận hỗ trợ, chắc hẳn họ cũng sẽ có đôi lúc đắn đo, bởi với số tiền đó, gia đình họ có thể
làm được nhiều việc, ít nhất là không phải lo cơm gạo trong giai đoạn khắc nhiệt này. Nhưng, có lẽ họ sẽ cảm
thấy thanh thản và hạnh phúc với ý nghĩ “một miếng khi đói bằng một gói khi no”. Nhiều người tâm sự, họ tuy
nghèo, nhưng không đến mức đói ăn, vẫn có thể trang trải được cuộc sống bằng mớ rau, quả trứng và vẫn làm
ra của cải vật chất chứ chưa đến mức độ cần hỗ trợ. Rồi cứ thế người này học tập người kia và nó trở thành
phong trào lan rộng ra cộng đồng.
(http://baovanhoa.vn, Khi “vết thương không chảy máu” từ chối nhận hỗ trợ, ĐỖ HUYỀN)
Câu 1. Trong đoạn trích, từ ngữ nào thể hiện cảm xúc của người viết ở câu: Cùng với những lực lượng
đã và đang dốc sức trên tuyến đầu chống dịch, đã bao lần chúng ta phải rưng rưng nước mắt khi chứng kiến
những câu chuyện cảm động về sự chung sức, đồng lòng của người dân trong cuộc chiến sinh tử với giặc
Covid..
Câu 2. Theo tác giả, đối tượng nào đã góp thêm một điểm sáng bức tranh chung đầy sắc màu ấm áp yêu
thương?
Câu 3. Chỉ ra và nêu tác dụng một biện pháp tu từ trong đoạn văn: Từ những em bé đập lợn tiết kiệm
đến những mẹ già bòn mót từng mớ rau, con cá, cân gạo ủng hộ quỹ phòng, chống dịch, những siêu thị 0 đồng,
cây ATM gạo, nhu yếu phẩm được các tổ chức, cá nhân phát miễn phí cho người nghèo...; rồi những tấm lòng
của Việt kiều ở nước ngoài cùng hướng về Tổ quốc…
Câu 4. Câu trích: Nhưng, có lẽ họ sẽ cảm thấy thanh thản và hạnh phúc với ý nghĩ “một miếng khi đói
bằng một gói khi no” gợi anh( chị) suy nghĩ gì?
Anh(chị) hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) bày tỏ suy nghĩ về sự cần thiết phải có ý thức tự
nguyện của con người trong cuộc sống được gợi ở đoạn trích.
Phân tích vẻ đẹp trí dũng và tài hoa, nghệ sĩ của hình tượng nhân vật ông đò trong đoạn trích sau:
Ông lái đã nắm chắc binh pháp của thần sông thần đá. Ông đã thuộc quy luật phục kích của lũ đá nơi ải
nước hiểm trở này. Vòng đầu vừa rồi, nó mở ra năm cửa trận, có bốn cửa tử một cửa sinh, cửa sinh nằm lập lờ
phía tả ngạn sông. Vòng thứ hai này tăng thêm nhiều cửa tử để đánh lừa con thuyền vào, và cửa sinh lại bố trí
lệch qua phía bờ hữu ngạn. Cưỡi lên thác sông Đà, phải cưỡi đến cùng như là cưỡi hổ. Dòng thác hùm beo
đang hồng hộc tế mạnh trên sông đá. Nắm chặt lấy được cái bờm sóng đúng luồng rồi, ông đò ghì cương lái,
bám chắc lấy luồng nước đúng mà phóng nhanh vào cửa sinh, mà lái miết một đường chéo về phía cửa đá ấy.
Bốn năm bọn thủy quân cửa ải nước bên bờ trái liền xô ra định níu thuyền lôi vào tập đoàn cửa tử. Ông đò vẫn
nhớ mặt bọn này, đứa thì ông tránh mà rảo bơi chèo lên, đứa thì ông đè sấn lên mà chặt đôi ra để mở đường
tiến. Những luồng tử đã bỏ hết lại sau thuyền. Chỉ còn vẳng reo tiếng hò của sóng thác luồng sinh. Chúng vẫn
không ngớt khiêu khích, mặc dầu cái thằng đá tướng đứng chiến ở cửa vào đã tiu nghỉu cái mặt xanh lè thất
vọng thua cái thuyền đã đánh trúng vào cửa sinh nó trấn lấy. Còn một trùng vây thứ ba nữa. Ít cửa hơn, bên
phải bên trái đều là luồng chết cả. Cái luồng sống ở chặng ba này lại ở ngay giữa bọn đá hậu vệ của con thác.
Cứ phóng thẳng thuyền, chọc thủng cửa giữa đó. Thuyền vút qua cổng đá cánh mở cánh khép. Vút, vút, cửa
ngoài, cửa trong, lại cửa trong cùng, thuyền như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vừa tự
động lái được lượn được. Thế là hết thác. Dòng sông vặn mình vào một cái bến cát có hang lạnh. Sóng thác xèo
xèo tan trong trí nhớ. Sông nước lại thanh bình. Đêm ấy nhà đò đốt lửa trong hang đá, nướng ống cơm lam và
toàn bàn tán về cá anh vũ cá dầm xanh, về những cái hầm cá hang cá mùa khô nổ những tiếng to như mìn bộc
phá rồi cá túa ra đầy tràn ruộng. Cũng chả thấy ai bàn thêm một lời nào về cuộc chiến thắng vừa qua nơi cửa
ải nước đủ tướng dữ quân tợn vừa rồi (...)
(Trích Người lái đò sông Đà – Nguyễn Tuân, Ngữ văn 12, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2016, tr.
189 – 190)

I Đọc hiểu 3.0
1 Trong đoạn trích, từ ngữ thể hiện cảm xúc của người viết: rưng rưng 0.5
nước mắt
2 Đối tượng đã góp thêm một điểm sáng bức tranh chung đầy sắc màu ấm 0.5
áp yêu thương là những người yếu thế trong xã hội tự nguyện xin không
nhận trợ cấp từ Chính phủ để nhường cho người khó khăn hơn mình.
3 -Biện pháp tu từ được sử dụng ở đoạn văn trên là biện pháp tu từ liệt kê:“ 1.0
những em bé”, “ những bà mẹ”, “ những siêu thị 0 đồng, cây ATM
gạo” , những tấm lòng Việt kiều nước ngoài”
-Tác dụng: tạo ấn tượng mạnh về những đối tượng và những cách được
triển khai để cùng chung tay phòng chống đại dịch Covid 19. Qua đó,
khẳng định sức mạnh đoàn kết và sự sáng tạo sẽ làm nên chiến thắng
trước kẻ thù vô hình.
4 Thí sinh bộc lộ suy nghĩ cá nhân trên cơ sở có lí giải hợp lí, diễn đạt trôi 1.0
chảy, không vi phạm chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Có thể trả lời theo
hướng:
- Nội dung câu trích: Nhưng, có lẽ họ sẽ cảm thấy thanh thản và hạnh
phúc với ý nghĩ “một miếng khi đói bằng một gói khi no” diễn tả tâm
trạng, cảm xúc của những người khi sống biết sẻ chia, đùm bọc nhau
trong khi dịch bệnh còn diễn biến phức tạp.
- Suy nghĩ của cá nhân: Bản thân rất cảm động và trân trọng họ-những
người tự nguyện từ chối nhận hỗ trợ để nhường cho người khó khăn hơn
mình. Họ là tấm gương sáng, biết sống vì cộng đồng. Vì thế, mỗi người
cần học tập, tu tưỡng rèn luyện để có cách ứng xử đúng đắn, tích cực, để
cùng chung tay với xã hội vượt qua những khó khăn, thách thức trước
mắt và lâu dài do đại dịch gây ra.
II Làm văn 7.0
1 Anh(chị) hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) bày tỏ suy nghĩ 2.0
về sự cần thiết phải có ý thức tự nguyện của con người trong cuộc sống
được gợi ở đoạn trích.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một vấn đề xã hội:sự cần thiết 0.25
phải có ý thức tự nguyện của con người trong cuộc sống
nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ sự cần thiết phải có ý thức
tự nguyện của con người trong cuộc sống Có thể triển khai theo hướng
sau:
-Tự nguyện là tinh thần tự giác, chủ động tham gia một việc gì đó
của cá nhân, có lợi cho cộng đồng,xã hội,không cần ai nhắc nhở, thúc
giục.
-Sự cần thiết phải có ý thức tự nguyện của con người trong cuộc
sống
+ Đem lại niềm vui, hạnh phúc cho những người được giúp đỡ khi
họ gặp khó khăn;
+ Người có ý thức tự nguyện là người có cái tâm trong sáng, tâm
hồn trở nên nghẹ nhàng, trong sáng; luôn sống hướng thiện, sống sẻ chia
và đồng cảm với cộng đồng;
+Khi làm việc trên tinh thần tự nguyện, công việc trở nên thuận
lợi, đem đến thành công, giúp những người có trách nhiệm giải quyết
công việc nhanh chóng ( tự nguyện khai báo y tế, tự nguyện tuân thủ cách
li trong phòng chống dịch Covid..)
+Về nhận thức: ý thức được rằng tính tự nguyện là một đức tính
tốt nên có của mỗi người, từ đó có suy nghĩ đúng và hành động đúng;
+Về hành động: rèn luyện ý thức tự nguyện trong mọi lúc, mọi
nơi, mọi công việc…
điểm).
2 Phân tích vẻ đẹp trí dũng và tài hoa, nghệ sĩ của hình tượng nhân vật 5,0
ông đò trong đoạn trích …
tuỳ bút
Vẻ đẹp trí dũng và tài hoa, nghệ sĩ của hình tượng nhân vật ông đò trong
đoạn trích.

yêu cầu sau:
-Nguyễn Tuân là cây bút xuất sắc của nền văn học Việt Nam hiện đại.
Ông là một nhà văn tài hoa, uyên bác. Nguyễn Tuân là một định nghĩa về
người nghệ sĩ. Cuộc đời cầm bút của ông là cuộc hành trình không mệt
mỏi khám phá và diễn tả cái đẹp của thiên nhiên sông núi quê hương, vẻ
đẹp của con người.
-Người lái đò sông Đà là thiên tùy bút rút trong tập Sông Đà (1960) của
Nguyễn Tuân. Tập Sông Đà và tùy bút Người lái đò sông Đà rất tiêu biểu
cho phong cách nghệ thuật độc đáo, hấp dẫn của Nguyễn Tuân: tài hoa,
uyên bác, lịch lãm, với cái nhìn sắc sảo luôn phát hiện ra những điều mới
lạ của sự vật và con người.
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Đoạn trích Ông lái đã nắm chắc binh pháp…
đủ tướng dữ quân tợn vừa rồi (...) thể hiện thành công vẻ đẹp trí dũng và
tài hoa, nghệ sĩ của hình tượng nhân vật ông đò.
* Phân tích vẻ đẹp trí dũng và tài hoa, nghệ sĩ của hình tượng nhân vật (2.5)
ông đò qua đoạn trích
a. Nội dung
- Vẻ đẹp trí dũng:
+ Cuộc vượt trùng vi lần nhất:
++ Sông Đà hiện lên như một kẻ thù nham hiểm, xảo quyệt: Vòng đầu
vừa rồi, nó mở ra năm cửa trận, có bốn cửa tử một cửa sinh, cửa sinh
nằm lập lờ phía tả ngạn sông.
++Ông đò đến với cuộc chiến bằng tấm lòng dũng cảm, bằng tài năng và
cả trí nhớ tuyệt vời của mình “đã nắm chắc binh pháp của thần sông,
thần đá. Ông đã thuộc quy luật phục kích của lũ đá nơi ải nước hiểm trở
này”.
+ Cuộc vượt trùng vi lần hai:
++Sông Đà không còn phô trương thanh thế như ở vòng đầu và bắt đầu
cẩn trọng hơn với đối thủ của mình – một đối thủ cân tài cân sức: tăng
thêm nhiều cửa tử để đánh lừa con thuyền vào, và cửa sinh lại bố trí lệch
qua phía bờ hữu ngạn.
++Ông đò mưu trí, dũng cảm, kiên cường,vẫn bình tĩnh để ghì cương lái,
bám chắc lấy luồng nước đúng mà phóng nhanh vào cửa sinh. Nguyễn
Tuân đã thể hiện ông đò chẳng khác gì một mãnh tướng đang điều khiển
con ngựa bất kham. Ở vòng này, ông đò có những cử chỉ thật chính xác
và mạnh mẽ khi phóng nhanh, lái miết con thuyền về phía cửa sinh, để lại
phía sau bọn đá tướng tiu nghỉu cái mặt xanh lè thất vọng.
+ Cuộc vượt trùng vi lần ba:
++Vòng cuối cùng này thì bên phải và bên trái đều là luồng chết;
++ Chính giữa ranh giới của sự sống và cái chết, người đọc càng thấy tài

nghệ chèo đò vượt thác của ông lái thật tuyệt vời. Ông cứ “phóng thẳng
thuyền, chọc thủng cửa giữa… vút qua cổng đá”, “vút, vút, cửa ngoài,
cửa trong, lại cửa trong cùng, thuyền như một mũi tên tre xuyên nhanh
qua hơi nước, vừa xuyên vừa tự động lái được lượn được”… để rồi chiến
thắng vinh quang. Những động từ mạnh “vút” hay “xuyên” lặp đi lặp lại
nhấn mạnh tốc độ lái thuyền nhanh mạnh, cộng với nhiều phép so sánh
liên tiếp khiến người đọc vừa cảm nhận được độ nhanh mạnh vừa cảm
nhận được độ khéo léo của con thuyền trong hướng đi luồn lách tránh đội
quân đá đông đúc. Nghệ thuật lái thuyền đến đây khiến người đọc hoàn
toàn tâm phục, khẩu phục. Câu văn “thế là hết thác” như một tiếng thở
phào nhẹ nhõm khi ông lái đã bỏ lại hết những thác ghềnh ở phía sau
lưng.
+ Nguyên nhân chiến thắng:
++Thứ nhất, đó là chiến thắng của sự ngoan cường, lòng dũng cảm, ý chí
quyết tâm vượt qua những thử thách khốc liệt của cuộc sống.
++Thứ hai, đây là chiến thắng của tài trí con người, của sự am hiểu đến
tường tận tính nết của sông Đà.
-Vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ:
+Tài hoa: Với nhà văn, tài hoa là khi con người đạt tới trình độ điêu
luyện, thuần thục trong công việc của mình, đến độ có thể sáng tạo được,
có thể vươn tới tự do. Chính vì vậy, Nguyễn Tuân đã tập trung bút lực ca
ngợi hình ảnh ông lái băng băng trên dòng thác sông Đà một cách ung
dung, bình tĩnh, tự tại trong cuộc chiến đầy cam go nhưng cũng thật hào
hùng.
+Nghệ sĩ:
++ Tay lái ra hoa thể hiện tập trung trong cảnh vượt qua trùng vi thạch
trận thứ ba “Vút, vút, cửa ngoài, cửa trong, lại cửa trong cùng, chiếc
thuyền như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vừa tự
động lái được, lượn được”. Điều này đã đạt đến độ nhuần nhuyễn, điêu
luyện, mỗi động tác của người lái đò giống như một đường cọ trên bức
tranh sông nước mênh mông…
+ Vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ của ông lái đò còn được thể hiện trong những
lúc ngừng chèo nghỉ ngơi. Sau một ngày giao tranh dữ dội với thác đá
sông Đà, ông lái đò cùng các bạn chèo nghỉ trong hang đá. Lúc ngừng
chèo, họ chẳng bàn tán một lời nào về cuộc chiến thắng đã qua nơi cửa
ải nước đủ tướng dữ quân tợn vừa rồi. Rất ung dung, thanh thản, ông lái
đò nướng ống cơm lam và toàn bàn tán về cá anh vũ cá dầm xanh, về
những cái hầm cá hang cá mùa khô nổ những tiếng to như mìn bộc phá
rồi cá túa ra tràn đầy ruộng. Dường như ngày nào cũng thế, họ phải
chiến đấu giành giật sự sống từ thác dữ nên họ cũng chẳng có gì là hồi
hộp, đáng nhớ. Nguyễn Tuân đã nói đến nét đẹp của những con người
bình dị vô danh, những người không ai nhớ mặt đặt tên nhưng đã làm nên
bao điều kì diệu cho Tổ quốc.
b. Nghệ thuật: Hình tượng người lái đò được Nguyễn Tuân khắc họa
bằng một nghệ thuật điêu luyện: sử dụng nhiều biện pháp tu từ (nhân hóa,
so sánh, liên tưởng, tưởng tượng, trùng điệp...); từ ngữ phong phú, sống
động, giàu hình ảnh, có sức biểu cảm cao; câu văn đa dạng, nhiều tầng,
giàu nhịp điệu; huy động tri thức của nhiều lĩnh vực khoa học - nghệ
thuật...Tương phản hai lực lượng: một bên là thiên nhiên – thác đá Sông
Đà bạo liệt, hung tàn, sức mạnh vô song, một bên là con người – ông lái
đò bé nhỏ, cạn kiệt sức nhằm tạo ra một tương phản để nhấn mạnh bản
lĩnh, sự dũng cảm và khả năng chinh phục tự nhiên của con người.
- Học sinh cảm nhận về vẻ đẹp trí dũng và tài hoa, nghệ sĩ của hình tượng
nhân vật ông đò đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm.
điểm.
- Cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện của hình tượng ông đò :
0,75 điểm - 1,25 điểm.
- Cảm nhận sơ lược, không rõ các biểu hiện của hình tượng ông đò :
0,25 điểm - 0,5 điểm.
- Với hai vẻ đẹp: trí dũng, tài hoa, ông đò trở thành một trong những
hình tượng tuyệt đẹp trong sáng tác của Nguyễn Tuân sau Cách mạng
tháng Tám: một người lao động bình thường với chất “vàng mười của
Tây Bắc”, một người nghệ sĩ tài hoa.Đồng thời, nhà văn Nguyễn Tuân
muốn phát biểu quan niệm: người anh hùng không chỉ có trong chiến đấu
mà còn có trong cuộc sống lao động hằng ngày.
- Sự uyên bác, trí tưởng tượng phong phú, kho chữ nghĩa giàu có là
vốn liếng để nhà văn xây dựng thành công hình tượng người lái đò Sông
Đà mang vẻ đẹp độc đáo.
5. Sáng tạo ( 0,5)
trình phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi
bật nét đặc sắc của Nguyễn Tuân; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực
Tổng điểm 10,0
ĐỀ SỐ 12- LUYỆN THI QUỐC GIA THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM 2021 - đợt 1

Thân gửi các em học sinh!
Vậy là nước lũ đã rút, nhiều gia đình đang cố gắng dọn dẹp nhà cửa, đồ đạc, và thầy biết nhiều em cũng
đang sắp xếp áo quần, sách vở - dù không còn nhiều để xếp - chuẩn bị ngày mai đi học trở lại.
Ngày mai đi học, các em không nhất thiết phải mặc đồng phục, không nhất thiết phải áo trắng, áo dài và
nếu có ố vàng một chút cũng không sao, đừng quá tự ti, đừng quá lo lắng, miễn là áo quần đủ khô, đủ ấm em
nhé!
Ngày mai đi học, các em không nhất thiết phải mặc dép có quai hậu (như quy định của Đoàn trường),
chỉ cần có cái để xỏ vào chân, bùn lấm một tí cũng được, sứt mẻ một tí cũng được, miễn là đủ để ngăn rác bẩn
hay cây gai đâm vào chân, em nhé!(…)
Ngày mai và nhiều ngày tới nữa, các nhà hảo tâm cũng sẽ đến với các em (như họ đã hứa với thầy cô),
thầy mong các em biết trân quý những đồ dùng mà mình nhận được, nếu có hơi cũ, hơi rách tí thì cũng mong
các em hiểu, đó không chỉ là cuốn vở, tấm áo mà còn cả tấm lòng tương thân tương ái của các Bác, các O, các
Chú, các Anh Chị Em, và đặc biệt từ các bạn Học sinh cùng trang lứa từ mọi miền khắp cả nước, các bạn học
sinh ấy, dù còn nhiều nghèo khó nhưng vẫn đóng góp ủng hộ một vài cuốn vở (…)
Và cuối cùng, ngày mai đi học, thầy mong các em vẫn bình tĩnh, tự tin và mỉm cười, còn người là còn
của, đừng quá lo lắng, đừng quá bi quan, thua keo này ta bày keo khác, chỉ cần cố gắng từng tí một, vượt qua
những trở ngại trước mắt, không ngừng học tập, và thầy tin, tươi sáng sẽ sớm đến với chúng ta!
(Nguồn https://infonet.vietnamnet.vn,Tâm thư của thầy Hiệu trưởng gửi học sinh vùng lũ)
Câu1.Xác định phong cách ngôn ngữ của đoạn trích.
Câu 2.Chỉ ra và nêu hiệu quả biện pháp tu từ trong câu: Ngày mai đi học, các em không nhất thiết phải
mặc đồng phục, không nhất thiết phải áo trắng, áo dài và nếu có ố vàng một chút cũng không sao, đừng quá tự
ti, đừng quá lo lắng, miễn là áo quần đủ khô, đủ ấm em nhé!
Câu 3.Anh(chị) hiểu như thế nào về lời dạy của thầy Hiệu trưởng: thầy mong các em biết trân quý
những đồ dùng mà mình nhận được?
Câu 4. Lời tâm sự: thầy tin, tươi sáng sẽ sớm đến với chúng ta! của thầy Hiệu trưởng trong đoạn trích có
ý nghĩa gì với anh,chị?
Phần II. Làm văn (7.0 điểm)
nghĩ về việc bình tĩnh, tự tin và mỉm cười trước khó khăn, thử thách trong cuộc sống con người.
Phân tích tác động của ngoại cảnh làm nên sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị được nhà văn Tô Hoài
thể hiện trong đoạn trích sau:
Trên đầu núi, các nương ngô, nương lúa gặt xong, ngô lúa đã xếp yên đầy các nhà kho. Trẻ con đi hái bí
đỏ, tinh nghịch, đã đốt những lều canh nương để sưởi lửa. Ở Hồng Ngài người ta thành lệ cứ ăn Tết khi gặt hái
vừa xong, không kể ngày, tháng nào. Ăn Tết như thế cho kịp lúc mưa xuân xuống thì đi vỡ nương mới. Hồng
Ngài năm ấy ăn Tết giữa lúc gió thổi vào cỏ gianh vàng ửng, gió và rét rất dữ dội.
Nhưng trong các làng Mèo Đỏ, những chiếc váy hoa đã đem ra phơi trên mỏm đá xoè như con bướm
sặc sỡ [...]. Đám trẻ đợi Tết, chơi quay, cười ầm trên sân chơi trước nhà. Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai
thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo vọng lại, thiết tha bổi hổi. Mị ngồi nhẩm thầm bài hát của người
đang thổi.
Mày có con trai con gái rồi
Mày đi làm nương
Ta không có con trai con gái
Ta đi tìm người yêu.
Tiếng chó sủa xa xa. Những đêm tình mùa xuân đã tới.
Ở mỗi đầu làng đều có một mỏm đất phẳng làm cái sân chơi chung ngày Tết. Trai gái, trẻ con ra sân
chơi ấy tụ tập đánh pao, đánh quay, thổi sáo, thổi khèn và nhảy.
Cả nhà thống lí Pá Tra vừa ăn xong bữa cơm Tết cúng ma. Xung quanh, chiêng đánh ầm ĩ, người ốp
đồng vẫn còn nhảy lên xuống, run bần bật. Vừa hết bữa cơm lại tiếp ngay bữa rượu bên bếp lửa.

I Đọc hiểu 3.0
1 Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt, báo chí. 0.5
2 - Biện pháp tu từ liệt kê: không nhất thiết phải mặc đồng phục, 0.75
không nhất thiết phải áo trắng, áo dài; đừng quá tự ti, đừng quá lo lắng;
áo quần đủ khô, đủ ấm .… (0.25 điểm)
- Tác dụng: ( 0.5)
+Làm rõ những khó khăn thử thách mà các em vùng lũ lụt phải trải
qua, đồng thời động viên các em phải biết chấp nhận thực tế và tìm cách
vượt qua với tinh thần lạc quan, tin tưởng. Qua đó, người đọc thấy được
tình thương yêu và thấu hiểu cuả thầy Hiệu trưởng dành cho học sinh;
+ Tạo nhịp điệu, âm hưởng thiết tha trong lời động viên của người
thầy.
3 Cách hiểu về lời dạy của thầy Hiệu trưởng: thầy mong các em biết 0.75
trân quý những đồ dùng mà mình nhận được:
- Khuyên bảo các em học sinh vùng lũ lụt phải có thái độ trân trọng,
biết ơn khi nhận được những vật phẩm, hàng cứu trợ từ mọi người, mọi
nơi. Dù vật chất nhận được có thể bé nhỏ nhưng lại ẩn chứa bên trong tấm
lòng thương thân, tương ái cao quý của người dân trong cả nước;( 0.5)
- Nhắc nhở mọi người hiểu giá trị của nhận và cho trong cuộc sống.(
0.25)
4 HS phải nêu ý nghĩa của lời tâm sự: thầy tin, tươi sáng sẽ sớm đến với 1.0
chúng ta! của thầy Hiệu trưởng đối với mình. Câu trả lời phải thuyết phục,
không đi ngược với những giá trị đạo đức nhân văn. Có thể theo hướng
sau:
+ Trong cuộc sống, việc chấp nhận thực tế khắc nghiệt là điều tất
yếu;
+ Trước những nghịch cảnh của cuộc đời, bản thân cần có thái độ
sống lạc quan, có cái nhìn tích cực, có niềm tin vào tương lai tươi sáng, sẵn
sàng chuẩn bị tâm thế để đương đầu với sóng gió của cuộc đời.
II Làm văn 7.0
khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ về việc bình tĩnh, tự tin và mỉm cười
trước khó khăn, thử thách trong cuộc sống con người.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một vấn đề xã hội: suy nghĩ về 0.25
việc bình tĩnh, tự tin và mỉm cười trước khó khăn, thử thách trong cuộc
sống con người.
luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ: suy nghĩ về việc bình tĩnh, tự tin
và mỉm cười trước khó khăn, thử thách trong cuộc sống con người; bày tỏ
suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và
pháp luật. Có thể triển khai theo hướng sau:
- Giải thích: bình tĩnh, tự tin và mỉm cười trước khó khăn, thử thách
trong cuộc sống là thái độ sống lạc quan, sẵn sàng đối mặt với khó khăn ,
thử thách và vượt qua nó.
- Phân tích ý nghĩa tác dụng của vấn đề:
+ bình tĩnh, tự tin và mỉm cười trước khó khăn, thử thách sẽ giúp con
người đẩy lùi cảm xúc tiêu cực, bi quan, chán nản, tự ti, suy sụp tinh thần,
tạo động lực để tiếp tục cố gắng vươn lên;
+ bình tĩnh, tự tin và mỉm cười trước khó khăn, thử thách sẽ tạo nên
sức mạnh tinh thần: ý chí, nghị lực phi thường, sáng suốt tìm ra con đường
để tiến về phía trước, đạt được thành công;
+ Người biết bình tĩnh, tự tin và mỉm cười trước khó khăn, thử thách
sẽ luôn tin tưởng vào năng lực của mình, luôn tích cực trong công việc,
sống cởi mở, hòa đồng, tràn đầy hi vọng, trở thành chỗ dựa vững chắc cho
mọi người xung quanh;
- Phê phán những biểu hiện trái ngược: sống không có lập trường,
hoặc tự cao hoặc tự ti, bi quan, đầu hàng hoàn cảnh, nhụt chí, yếu đuối, bạc
nhược…
+ Nêu lên nhận thức về sự cần thiết phải có thái độ sống đúng đắn
trước nghịch cảnh;
+ Bản thân rèn luyện ý chí, nghị lực, học tập kĩ năng sống để biết xử
lí mọi tình huống xảy ra…
Cách tính điểm:
biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (1,0 điểm).
điểm).
2 Phân tích tác động của ngoại cảnh làm nên sức sống tiềm tàng của 5,0
nhân vật Mị được nhà văn Tô Hoài thể hiện trong đoạn trích …
xuôi
Tác động của ngoại cảnh làm nên sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị được
nhà văn Tô Hoài thể hiện trong đoạn trích .
sau:
* Giới thiệu khái quát về tác giả Tô Hoài(0,25 điểm), tác phẩm và đoạn (0,5)
- Tô Hoài là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học
hiện đại Việt Nam, là nhà văn có biệt tài nắm bắt rất nhanh nhạy những nét
riêng trong phong tục, tập quán của những miền đất mà ông đã đi qua. Ông
có giọng văn kể chuyện hóm hỉnh, rất có duyên và đầy sức hấp dẫn; có vốn
ngôn ngữ bình dân phong phú và sử dụng rất linh hoạt, đắc địa. Điều đó
được minh chứng qua truyện ngắn “Vợ chồng A phủ”, trích trong tập
“Truyện Tây Bắc”, sáng tác năm 1952 sau tám tháng nhà văn cùng bộ đội
lên giải phóng Tây Bắc.
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Đoạn trích ở đầu truyện: Trên đầu núi, các
nương ngô, nương lúa gặt xong…bữa rượu bên bếp lửa thể hiện thành
công tác động của ngoại cảnh làm nên sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị .
* Phân tích tác động của ngoại cảnh làm nên sức sống tiềm tàng của nhân (2.5)
vật Mị qua đoạn trích:
a. Nội dung
- Hoàn cảnh: Mị là cô gái trẻ, đẹp, yêu đời:..Vì món nợ “truyền kiếp”, Mị
bị bắt làm “con dâu gạt nợ” nhà thống lí Pá Tra, bị đối xử tàn tệ, mất ý thức
về cuộc sống, thời gian và không gian. Nhờ có “đêm tình mùa xuân” đã tới
ở Hồng Ngài, sức sống tiềm tàng trong tâm hồn Mị bắt đầu xuất hiện.
- Vẻ đẹp của ngoại cảnh-“đêm tình mùa xuân” ở Hồng Ngài: phong cảnh
thiên nhiên đầy thơ mộng của Tây Bắc, phong tục tập quán và không khí
ngày xuân được tả từ xa đến gần.
+Hình ảnh và màu sắc: những nương lúa, nương ngô uốn lượn trên sườn
đồi, những đống lửa đốt lên từ lều canh nương “Trên đầu núi, các nương
ngô, nương lúa gặt xong, ngô lúa đã xếp yên đầy các nhà kho”; “Trẻ con đi
hái bí đỏ, tinh nghịch, đã đốt những lều canh nương để sưởi lửa”; những
đồi cỏ gianh vàng ửng “Hồng Ngài năm ấy ăn Tết giữa lúc gió thổi vào cỏ
gianh vàng ửng, gió và rét rất dữ dội”; những chiếc váy hoa rực rỡ sắc màu
của cô gái H’Mông trên mỏm đá “những chiếc váy hoa đã đem ra phơi trên
mỏm đá xòe như con bướm sặc sỡ”;
+ Âm thanh: tiếng trẻ con cười ầm, tiếng khèn, tiếng chó sủa xa xa, đặc biệt
là tiếng sáo “thiết tha, bổi hổi” gọi bạn tình réo rắt là biểu tượng lôi cuốn
nhất của mùa xuân, lặp đi lặp lại như một bài ca về sức sống bất diệt của
con người.
+ Không khí sinh hoạt ngày xuân của con người mang dấu ấn đặc trưng
đậm vị núi rừng Tây Bắc: mùa xuân trai gái đến tìm nhau để hẹn hò, người
người tụ tập. Tất cả đều mê mải, say sưa trong tiếng sáo dìu dặt, tình tứ...
Tất cả đều gợi nên không khí đón xuân háo hức ở Hồng Ngài. Đúng lúc gió
rét rất dữ dội, thế nhưng bất chấp cái khắc nghiệt của thời tiết, không khí
đón xuân ở Hồng Ngài vẫn rất náo nức, tưng bừng.
- Ngoại cảnh tác động, làm nên sức sống tiềm tàng trong tâm hồn Mị:
+Tác nhân quan trọng nhất dẫn đến sự nổi dậy mạnh mẽ của Mị trong đêm
tình mùa xuân chính là tiếng sáo. Nhắc đến tiếng sáo là nhắc đến ngày hội
của dân tộc thiểu số mà ở đó, thanh niên nam nữ được gặp gỡ, tình tứ. Với
Mị, tiếng sáo còn gắn với quá khứ tươi đẹp khi có rất nhiều chàng trai ngày
đêm thổi sáo đi theo Mị. Bởi thế, khi tiếng sáo xuất hiện, nó đã gợi nhắc
đến khát vọng tự do, tình yêu và hạnh phúc. Tô Hoài đã rất dụng công khi
miêu tả tiếng sáo trong tác phẩm:Từ chỗ tiếng sáo lấp ló ngoài đầu núi, sau
đó xuất hiện ở đầu làng, rồi tiếng sáo lửng lơ bay ngoài đường và cuối cùng
rập rờn trong đầu Mị.Cùng với sự thu hẹp của không gian, tiếng sáo xuất
hiện từ xa đến gần, từ mơ hồ đến rõ ràng là khát vọng hạnh phúc mỗi lúc
một lớn, mãnh liệt của Mị. Từ chỗ mới chỉ là tiếng gọi từ bên ngoài, khát
vọng hạnh phúc đã được thôi thúc, nảy nở từ chính trong tâm hồn Mị.
+ Sự thay đổi đầu tiên trong tâm lý của Mị chính là cảm nhận về tiếng sáo .
Nếu trước đây tất cả những tác động của cuộc sống dù đau đớn đến cùng
cực cũng không khiến Mị bận tâm vì cô đã chai lì tê liệt thì dưới tác động
của tiếng sáo, Mị đã cảm nhận thấy âm thanh này thiết tha bổi hổi. Hai tính
từ tác giả sử dụng không nhằm miêu tả đặc điểm của tiếng sáo mà nhằm
cho thấy sự thay đổi âm thầm trong tâm hồn Mị. Từ chỗ từ bỏ mọi khát
vọng sống, nay khát vọng hạnh phúc, tình yêu đã bắt đầu nảy nở trong tâm
hồn Mị. Chính vì khát vọng này nên Mị đã có một hành động rất ý nghĩa là
ngồi nhẩm thầm bài hát của người đang thổi: Mày có con trai con gái rồi
/Mày đi làm nương /Ta không có con trai con gái /Ta đi tìm người yêu. Mị
nhẩm thầm (không phải là “hát thầm”), tức là khẽ khàng nhắc lại theo sự
hồi tưởng, thậm chí không liền mạch, lúc nhớ lúc quên lời bài hát của
người đang thổi. Có lẽ trước đây Mị cũng đã từng thổi sáo hoặc hát bài này
rồi. Giờ nghe tiếng sáo ngoài đầu núi vọng lại, lúc ẩn lúc hiện, trong Mị đã
thức dậy điều gì đó quen thuộc, lâu nay bị lãng quên.
b. Nghệ thuật:
- Các từ ngữ địa phương gợi những hình ảnh gần gũi đặc trưng cho
miền núi Tây Bắc: nương ngô, nương lúa, vỡ nương, lều canh nương, cùng
những sinh hoạt độc đáo: hái bí đỏ chơi quay, thổi sáo.
-Từ ngữ miêu tả chi tiết đẹp và giàu sức sống: cỏ gianh vàng ửng,
những chiếc váy đem ra phơi trên mỏm đá xòe ra như những con bướm sặc
sỡ, tiếng sáo lấp ló ngoài đầu núi.
-Đoạn miêu tả giàu tính nhạc thơ, trữ tình gợi cảm. Âm điệu câu văn
êm ả, ngắn và đậm phong vị Tây Bắc (kiểu cách nói năng của người miền
núi: nương ngô, nương lúa đã gặt xong, lúa ngô...)
- Đi sâu vào khai thác diễn biến tâm lí nhân vật Mị rất tự nhiên, chân
thực và sâu sắc thông qua hành động và tâm trạng, chủ yếu thể hiện nội
tâm tinh tế, xúc động.
- Học sinh cảm nhận về tác động của ngoại cảnh làm nên sức sống tiềm
tàng của nhân vật Mị một cách đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm.
- Cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện của tác động của ngoại
cảnh làm nên sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị: 0,75 điểm - 1,25 điểm.
- Cảm nhận sơ lược, không rõ các biểu hiện của tác động của ngoại cảnh
làm nên sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị: 0,25 điểm - 0,5 điểm.
- Qua tác động của ngoại cảnh làm nên sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị
trong đoạn trích, tác giả gửi gắm tình yêu thiên nhiên và con người Tây
Bắc, làm nên giá trị nhân đạo của tác phẩm.
- Đoạn trích thể hiện phong cách nghệ thuật truyện ngắn của Tô Hoài sau
cách mạng.
5. Sáng tạo ( 0,5)
Tổng điểm 10,0
ĐỀ SỐ 13- LUYỆN THI QUỐC GIA THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM 2021-đợt 1
Ở góc tiếp cận xã hội học, bất kỳ một hành vi cá nhân nào cũng đều có những lý do xã hội riêng
của nó. Trường hợp thanh niên 29 tuổi có hành vi đánh người sau tai nạn, ngoài lý do mang tính cá
nhân như say rượu hay sẵn tính hung hãn, thì chúng ta cũng phải xét đến những lý do xã hội của tình
trạng này. Giờ đây, chúng ta thấy nhiều người trở nên bức xúc hơn khi lâm vào những hoàn cảnh nhất
định, và họ thường tự giải quyết những bức xúc của mình theo cách riêng mà ít khi tìm đến những giải
pháp mang tính kiềm chế hơn như sự trợ giúp của cơ quan an ninh, hay các thoả thuận dân sự... Thực
tế đó không phải là những hành động phù hợp với một xã hội đề cao giá trị của luật pháp, và đặc biệt
hơn là thiếu sự điều chỉnh hành vi từ những giá trị đạo đức. Ở khía cạnh luật pháp, có lẽ chúng ta cần
có những quy định cụ thể hơn, xử phạt nghiêm khắc hơn, từ đó làm gương cho những người sau.
Nhưng theo tôi, đó vẫn chưa phải là giải pháp mang tính căn cơ cho những vấn đề đang phát sinh như
trên. Giải pháp thực sự mà chúng ta cần nhấn mạnh đến chính là những câu chuyện liên quan đến văn
hóa, hay cụ thể hơn là những điều chỉnh về đạo đức trong các hành vi ứng xử của con người.
Năm 2008, một người bạn Pháp đưa tôi đi dạo một vòng Paris trên chiếc xe của anh ấy. Trong
lúc vừa lái xe, vừa giới thiệu về thành phố tuyệt đẹp này, anh ta lỡ va chạm với một chiếc xe khác. Tất
nhiên, đây là sự việc chẳng ai mong muốn xảy ra nhưng mọi người lại xử lý vấn đề một cách rất văn
minh. Anh bạn tôi xuống xe, cười rất tươi và xin lỗi một cách rất lịch sự. Sau khi 2 người cùng ký một
bản giấy tờ, trao đổi với nhau số điện thoại, mọi việc được giải quyết ổn thoả. Không có lời qua tiếng
lại và dường như cũng không có chuyện gì nghiêm trọng xảy ra như tôi e ngại. Đây là một kỷ niệm mà
tôi nhớ mãi và mỗi khi thấy cảnh va chạm xe ở Việt Nam lại càng khiến tôi nhớ hơn về sự kiện Paris
đó. Câu hỏi day dứt ở đây là, tại sao chúng ta không thể ứng xử văn minh, nhân văn như trường hợp
mà tôi chứng kiến để mỗi khi tai nạn xảy ra, những sự việc diễn ra sau đó nhiều khi lại nghiêm trọng
hơn chính tai nạn đó? “Văn hóa là hệ điều tiết” nằm ở đâu trong việc điều hoà các mối quan hệ như
thế này?
(Để đạo đức là hệ điều tiết hành vi xã hội,PGS.TS BÙI HOÀI SƠN)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt của đoạn trích.
Câu 2. Theo tác giả, giải pháp mang tính căn cơ được đưa ra để xử lí hành vi đánh người của
thanh niên 29 tuổi sau tai nạn giao thông là gì ?
Câu 3. Chỉ ra và nêu tác dụng biện pháp tu từ trong đoạn văn: tại sao chúng ta không thể ứng
xử văn minh, nhân văn như trường hợp mà tôi chứng kiến để mỗi khi tai nạn xảy ra, những sự việc diễn
ra sau đó nhiều khi lại nghiêm trọng hơn chính tai nạn đó? “Văn hóa là hệ điều tiết” nằm ở đâu trong
việc điều hoà các mối quan hệ như thế này?
Câu 4. Câu chuyện giao thông vào năm 2008 trở thành kỉ niệm mà tôi nhớ mãi trong đoạn trích
gợi anh( chị) suy nghĩ gì?
Anh(chị) hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) bày tỏ suy nghĩ về sự cần thiết phải ứng
xử văn minh, nhân văn trong cuộc sống được gợi ở văn bản.
Phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật Mị được nhà văn Tô Hoài thể hiện trong đoạn trích sau:
Bây giờ Mị cũng không nói. Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn
cho sáng. Trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo. Mị muốn đi chơi, Mị cũng sắp đi chơi. Mị quấn lại
tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách. A Sử đang sắp bước ra, bỗng quay lại, lấy làm lạ.
Nó nhìn quanh, thấy Mị rút thêm cái áo. A Sử hỏi:
-Mày muốn đi chơi à?
Mị không nói. A Sử cũng không hỏi thêm nữa. A Sử bước lại, nắm Mị, lấy thắt lưng trói hai tay
Mị. Nó xách cả một thúng sợi đay ra trói đứng Mị vào cột nhà. Tóc Mị xoã xuống, A Sử quấn luôn tóc
lên cột, làm cho Mị không cúi, không nghiêng được đầu nữa. Trói xong vợ, A Sử thắt nốt cái thắt lưng
xanh ra ngoài áo rồi A Sử tắt đèn, đi ra, khép cửa buồng lại.
Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không biết mình đang bị trói. Hơi rượu còn nồng nàn, Mị
vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi. “Em không yêu, quả pao rơi rồi.
Em yêu người nào, em bắt pao nào...”. Mị vùng bước đi. Nhưng tay chân đau không cựa được. Mị
không nghe tiếng sáo nữa. Chỉ còn nghe tiếng chân ngựa đạp vào vách. Ngựa vẫn đứng yên, gãi chân,
nhai cỏ. Mị thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa.
Chó sủa xa xa. Chừng đã khuya. Lúc này là lúc trai đang đến bên vách làm hiệu, rủ người yêu
dỡ vách ra rừng chơi. Mị nín khóc, Mị lại bồi hồi.
Cả đêm ấy Mị phải trói đứng như thế. Lúc thì khắp người bị dây trói thít lại đau nhức. Lúc lại
nồng nàn tha thiết nhớ. Hơi rượu toả. Tiếng sáo. Tiếng chó sủa xa xa. Mị lúc mê, lúc tỉnh. Cho tới khi
trời tang tảng rồi không biết sáng từ bao giờ.
NXB Giáo dục Việt Nam 2020, tr.8)
Phần Câu/ Nội dung Điểm
Ý
I Đọc hiểu 3.0
1 Phương thức biểu đạt của đoạn trích: nghị luận, tự sự 0.5
2 Theo tác giả, giải pháp mang tính căn cơ được đưa ra để xử lí hành vi 0.5
đánh người của thanh niên 29 tuổi sau tai nạn giao thông là:những câu
chuyện liên quan đến văn hóa, hay cụ thể hơn là những điều chỉnh về đạo
đức trong các hành vi ứng xử của con người.
3 - Biện pháp tu từ: Câu hỏi tu từ : tại sao chúng ta…?Văn hóa là hệ điều 1.0
tiết” nằm ở đâu…?
- Tác dụng: Mục đích nhằm khẳng định phải có cách ứng xử văn minh, thực
hiện văn hóa giao thông nói riêng, trong quan hệ xã hội nói chung.
4 Thí sinh thể hiện suy nghĩ cá nhân trên cơ sở lập luận chặt chẽ, phù hợp với 1.0
chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Có thể trả lời theo hướng:
- Nội dung câu chuyện giao thông vào năm 2008 trở thành kỉ niệm mà tôi
nhớ mãi trong đoạn trích: kể lại câu chuyện cách xử lí ổn thỏa sau va chạm
giao thông ở trên đất Pháp mà tác giả chứng kiến;
- Suy nghĩ của bản thân: Câu chuyện trên hoàn toàn đối lập với cách hành
xử của người thanh niên 29 tuổi có hành vi đánh người sau tai nạn ở Việt
Nam.Cần phải tuyên truyền, giáo dục, thực thi văn hóa giao thông cho
những người tham gia giao thông, để không còn xảy ra những hành vi manh
động, thậm chí nguy hiểm cho xã hội, vi phạm chuẩn mực đạo đức và pháp
luật.
II Làm văn 7.0
1 Anh(chị) hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) bày tỏ suy nghĩ về 2.0
sự cần thiết phải ứng xử văn minh, nhân văn trong cuộc sống được gợi ở
văn bản.
thiết phải ứng xử văn minh, nhân văn trong cuộc sống.
luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ sự cần thiết phải ứng xử văn minh,
nhân văn trong cuộc sống .Có thể triển khai theo hướng sau:
-Ứng xử văn minh, nhân văn là một biểu hiện của giao tiếp, là sự
phản ứng đúng đắn, đậm tình người của con người trước sự tác động của
người khác với mình trong một tình huống nhất định được thể hiện qua thái
độ, hành vi, cử chỉ, cách nói năng của con người nhằm đạt kết quả tốt đẹp
trong mối quan hệ giữa con người với nhau.
- Sự cần thiết phải ứng xử văn minh, nhân văn trong cuộc sống:
+Con người tạo mối liên hệ, sự tương tác và khẳng định sự tồn tại, sự
sống của mình trong xã hội;
+Văn hóa ứng xử văn minh, nhân văn tác động đến sự phát triển xã
hội thể hiện qua cách con người thể hiện thái độ, hành vi trong xã hội. Đây
là cách thức con người thể hiện sự nhận thức và khả năng vận dụng những
tri thức, giá trị văn hóa mà mình có được vào đời sống thực tiễn.
+ Về nhận thức: hiểu được giá trị của văn hóa ứng xử văn minh, nhân
văn để trở thành con người có ích cho xã hội
+Về hành động: học cách giao tiếp lịch sự, sống hòa đồng, biết
nhường nhịn, đấu tranh chống lại những hành vi vô văn hóa…
không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,5 điểm - 0.75 điểm).
e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về 0,25
2 Phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật Mị được nhà văn Tô 5,0
Hoài thể hiện trong đoạn trích …
xuôi
Tâm trạng và hành động của nhân vật Mị được nhà văn Tô Hoài thể hiện
trong đoạn trích .

sau:
* Giới thiệu khái quát về tác giả Tô Hoài(0,25 điểm), truyện ngắn Vợ chồng (0,5)
A Phủ và đoạn trích,nêu vấn đề cần nghị luận. (0,25 điểm).
- Tô Hoài là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện
đại. Ông là nhà văn say sưa sáng tạo, rất nhạy cảm với cảnh sinh hoạt của
con người.Tác phẩm của ông hấp dẫn người đọc bởi vốn hiểu biết sâu sắc
về phong tục tập quán của các dân tộc miền núi, nổi bật là truyện “Vợ chồng
A Phủ”, trích trong tập Truyện Tây Bắc, sáng tác năm 1952.
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Đoạn trích: Bây giờ Mị cũng không nói…không
biết sáng từ bao giờ thể hiện thành công tâm trạng và hành động của nhân
vật Mị trong đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài.
* Phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm tình mùa (2.5)
xuân ở Hồng Ngài qua đoạn trích
a. Nội dung
- Tâm trạng và hành động của nhân vật Mị khi chuẩn bị đi chơi ngày Tết
+ Hoàn cảnh: trong đêm tình mùa xuân, nhờ tác động bởi tiếng sáo và men
rượu, sức sống của Mị trỗi dậy .
+ Suy nghĩ, tâm trạng: Trong đầu... rập rờn tiếng sáo; muốn đi chơi... Đó là
ý nghĩ muốn làm theo tiếng gọi của lòng mình.
+ Hành động: không nói, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn
cho sáng, quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa, rút thêm cái áo... Đó là
những hành động thể hiện niềm mong ước được đổi thay (đổi thay không
gian sống và đổi thay bản thân); hành động mang tính chống đối, tự phát,
lặng lẽ nhưng đầy quyết liệt.
+ Cảnh ngộ của Mị:
++ Mị bị A Sử trói: lấy thắt lưng trói hai tay, xách cả một thúng sợi đay ra
trói đứng Mị vào cột nhà, quấn luôn tóc lên cột, làm cho Mị không cúi,
không nghiêng được đầu...Khát vọng bị vùi dập phũ phàng
+ Mị bị trả về với bóng tối: A Sử tắt đèn, đi ra, khép cửa buồng lại.
- Tâm trạng và hành động của nhân vật Mị khi bị A Sử trói đứng:
+ “Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không biết mình đang bị trói.
Hơi rượi còn nồng nàn, Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc
chơi, những đám chơi...”: Mị như quên hẳn mình đang bị trói, quên những
đau đớn về thể xác, Mị vẫn thả hồn theo những cuộc chơi, những tiếng sáo
gọi bạn tình tha thiết. Tiếng sáo không chỉ vang vọng trong không gian mà
còn tồn tại trong chính tâm hồn Mị. Ngay cả khi Mị bị trói đứng thì âm
thanh của tiếng sáo như ma lực làm bùng cháy trong cô niềm khao khát yêu,
khao khát sống.
+“Mị vùng bước đi. Nhưng tay chân đau không cựa được”: Tiếng sáo của
những đôi lứa yêu nhau và của cả những người lỡ duyên đã có sự tác động
lớn lao tới tâm hồn Mị, nó thôi thúc Mị, khiến Mị vùng bước đi, quên thực

tại đau khổ trước mắt. Chi tiết Mị “vùng bước đi” đã minh chứng được sức
sống mãnh liệt trong tâm hồn Mị. Tâm hồn ấy đang đến với tự do, đang tràn
trề nỗi yêu đương của tuổi trẻ. Nhưng cũng chính lúc này, khi “vùng bước
đi” theo tiếng sáo, sợi dây trói thắt vào “tay chân đau không cựa được”, Mị
mới trở lại với hiện thực phũ phàng, nghiệt ngã. Lòng Mị đau đớn, thổn
thức nghĩ mình không bằng con ngựa.
+Tiếng sáo tượng trưng cho tình yêu, hạnh phúc đột ngột biến mất, “Mị
không nghe thấy tiếng sáo nữa”. “Chỉ còn nghe tiếng chân ngựa”, tiếng
chân ngựa đạp vào vách, nhai cỏ, gãi chân là những âm thanh của thực tại,
đưa Mị trở lại với sự liên tưởng đau đớn bởi kiếp sống “không bằng con
ngựa” của mình. Sau bao nhiêu năm tháng, Mị đã tỉnh táo nhận ra thân phận
trâu ngựa của mình, đã thổn thức khi thấy mình “không bằng con ngựa” nhà
thống lí. Hình ảnh so sánh con người với con vật cứ day dứt, trở đi trở lại
trong tác phẩm. Khi về làm vợ A Sử chắc chắn nhiều lần Mị đã bị hắn đánh
đập, hành hạ. Nhưng có lẽ đây là lần đầu tiên Mị thổn thức nghĩa không
bằng con ngựa. Bởi những lần trước Mị nghĩ mình cũng là con trâu, con
ngựa thì đó là ý nghĩ của con người cam chịu, quen khổ. Còn giờ đây, nó là
cái thổn thức của tâm hồn bị vùi dập.
+Dù đã trở lại với thực tại tàn nhẫn, suốt đêm mùa xuân ấy, quá khứ vẫn
“nồng nàn tha thiết” trong nỗi nhớ của Mị với “hơi rượu toả, tiếng sáo dập
dờn, tiếng chó sủa xa xa...” Đêm khuya là lúc trai đến bên vách làm hiệu rủ
người yêu dỡ vách ra rừng chơi. Mị nín khóc, Mị lại bồi hồi.
+Mị phải sống trong sự giằng xé giữa khao khát cháy bỏng, hiện tại tàn
nhẫn. Tâm trạng Mị đồng hiện giữa quá khứ, hiện tại, chập chờn giữa tỉnh
và mê. Trong đêm tình mùa xuân này, Mị đã thức tỉnh để nhận ra những bất
hạnh, những cay đắng trong thân phận trâu ngựa của mình. Khi nhận ra thì
cảm nhận về sự khổ ải sẽ càng thấm thía. Từ nay, có lẽ Mị sẽ không thể yên
ổn với những suy nghĩ buông xuôi, cam chịu của mình. Khát vọng tình yêu,
khát vọng hạnh phúc, khát vọng tuổi trẻ đã hồi sinh nhưng cũng đã bị vùi
dập. Tô Hoài đặt sự hồi sinh của Mị vào tình huống bi kịch: khát vọng mãnh
liệt – hiện thực phũ phàng, khiến cho sức sống của Mị càng thêm mãnh liệt.
Sức sống của con người cho dù bị giẫm đạp, trói buộc nhưng vẫn luôn âm ỉ
và có cơ hội là bùng lên.
b. Nghệ thuật:
-Bút pháp miêu tả tâm lí sắc sảo, tinh tế
-Cách dẫn dắt tình tiết khéo léo, tự nhiên
-Giọng trần thuật của tác giả hòa vào những độc thoại nội tâm của nhân
vật tạo nên ngôn ngữ nửa trực tiếp đặc sắc.
-Ngôn ngữ kể truyện tinh tế, mang đậm màu sắc miền núi.
- Học sinh cảm nhận về tâm trạng và hành động của nhân vật Mị đầy đủ, sâu
sắc: 2,5 điểm.
- Cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện của tâm trạng và hành động
của nhân vật Mị : 0,75 điểm - 1,25 điểm.

- Cảm nhận sơ lược, không rõ các biểu hiện của tâm trạng và hành động của
nhân vật Mị : 0,25 điểm - 0,5 điểm.
- Quan tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đoạn trích, Tô Hoài
thể hiện sự cảm thương sâu sắc trước những đau khổ của kiếp đời bị đày
đọa như trâu ngựa của người phụ nữ miền núi Tây Bắc; nâng niu, trân trọng
những khát vọng chính đáng của con người; lên án, tố cáo tội ác của giai
cấp thống trị ở miền núi, đồng thời khẳng định, ngợi ca sức sống tiềm tàng,
sức mạnh vùng lên giải phóng của những người lao động bị áp bức.
-Tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đoạn trích cũng thể hiện
đóng góp phong cách nghệ thuật văn xuôi của nhà văn trong văn học hiện
đại Việt Nam.
5. Sáng tạo ( 0,5)
Tổng điểm 10,0

I. Đọc hiểu (3,0 điểm)
Có bao giờ bạn tự hỏi bản thân như thế nào mới gọi là trưởng thành? Và để được coi là trưởng thành
thì bạn phải làm những việc gì? Có thể bạn nghĩ đơn giản rằng trưởng thành là sự lớn lên về thể xác, nhưng
không hẳn vậy. Trưởng thành là phải lớn về thể xác và chín trong suy nghĩ. Nghĩa là người “trưởng thành”, tự
chịu trách nhiệm cuộc sống của mình, rồi những thành công hay thất bại đều tự mình đón nhận. Có những sự
thất bại nặng nề làm con người hụt hẫng, suy sụp nhưng khi ta đã “trưởng thành”, ta phải tự mình nhận về
những nỗi buồn của riêng mình. “Trưởng thành” để ta hiểu rằng không có một điều gì có thể dễ dàng như mình
mong muốn, cuộc sống là những khó khăn, thử thách, muốn đạt được những điều mong muốn phải cố gắng rất
nhiều, cuộc sống không là một món quà tặng mà nó là sự cố gắng hết mình để nhận lấy.
Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 2: Trong đoạn trích, cách nghĩ đơn giản về trưởng thành thể hiện như thế nào?
Câu 3: Anh/Chị hiểu như thế nào về từ “chín” trong câu: Trưởng thành là phải lớn về thể xác và chín
trong suy nghĩ?
Câu 4: Quan niệm người “trưởng thành”, tự chịu trách nhiệm cuộc sống của mình trong đoạn trích có ý
nghĩa gì với anh (chị) ?
anh/chị về sự cần thiết phải cố gắng hết mình trong cuộc sống.
Phân tích cách ứng xử trước bi kịch của nhân vật Trương Ba được tác giả Lưu Quang Vũ thể hiện qua
đoạn trích sau:
Đế Thích: Trong thân một đứa bé, ông sẽ có cả cuộc đời trước mặt.
Hồn Trương Ba: Để rồi, chẳng bao lâu nữa, bà nhà tôi, bạn bè cùng lứa với tôi như bác Trưởng Hoạt lần
lượt nằm xuống, mình tôi vẫn phải sống suốt bao năm tháng dằng dặc. Mình tôi giữa đám người hậu sinh.
Những gì chúng thích thì tôi ghét, những gì tôi thích chúng chẳng ưa. Tôi sẽ như ông khách ngồi dai ở nhà
người ta, mọi khách khứa đã về cả rồi, mình vẫn dầm dề nán lại. Tôi sẽ bơ vơ lạc lõng, hoặc sẽ trở nên thảm hại
đáng ghét như kẻ tham lam, một kẻ lí ra phải chết từ lâu mà vẫn cứ sống, cứ trẻ khoẻ, cứ ngang nhiên hưởng thụ
mọi thứ lộc trời! Vô lí lắm! Không!
Tôi không thể cướp cái thân thể non nớt của cu Tị. (nhìn ra ngoài) Tiếng chị Lụa gào khóc nghe đứt
ruột! Mất đứa con, chị ấy làm sao sống được? (đột ngột) Ông Đế Thích, hồn cu Tị bây giờ ở đâu?
Đế Thích: Tôi đã nói với ông rồi: ra khỏi thân xác, hồn chẳng còn là gì nữa!
Hồn Trương Ba: Ông hãy đưa hồn cu Tị về nhập lại vào xác nó, cho nó được sống lại!
Đế Thích: Không được! Việc cu Tị... chắc chắn đã có lệnh của bà Tây Vương Mẫu.
Hồn Trương Ba: Ông hãy cứu nó! Ông phải cứu nó! Ông có biết đứa con đối với người mẹ là thế nào
không? Còn to lớn hơn cả ý muốn bà Tây Vương Mẫu nhà ông. Ông Đế Thích, vì con trẻ ông ạ, vì con trẻ! Ông
hãy giúp tôi lần cuối cùng. Tôi sẽ không bao giờ làm phiền ông nữa, không đòi ông điều gì nữa! (lấy bó hương
ra) Đây! (bẻ gãy cả bó)
Đế Thích: Ông Trương Ba... (đắn đo rất lâu rồi quyết định) Vì lòng quý mến ông, tôi sẽ làm cu Tị sống
lại, dù có bị phạt nặng... Nhưng còn ông... rốt cuộc ông muốn nhập vào thân thể ai?
Hồn Trương Ba (sau một hồi lâu): Tôi đã nghĩ kĩ... (nói chậm và khẽ) Tôi không nhập vào hình thù ai
nữa! Tôi đã chết rồi, hãy để tôi chết hẳn!
(Trích Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Ngữ văn 12, Tập hai,

I Đọc hiểu 3.0
1 Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận. 0.5
- Học sinh trả lời như Đáp án: 0,5 điểm.
- Học sinh trả lời không đúng phương thức biểu đạt: không cho điểm.
2 Cách nghĩ đơn giản về trưởng thành là sự lớn lên về thể xác. 0.5
- Học sinh trả lời được 2 ý: 0,5 điểm.
3 Từ “chín” trong câu có ý nghĩa: 1.0
- Chín thể hiện sự thấu đáo, kĩ lưỡng, đầy đủ mọi khía cạnh trong cuộc
sống.
- Có thể suy nghĩ chín chắn, làm việc có trách nhiệm với bản thân, gia
đình và xã hội…
- Học sinh trả lời như Đáp án hoặc diễn đạt khác nhưng có ý nghĩa
tương tự: 0,5 điểm.
- Học sinh trả lời không đúng: không cho điểm.
4 Thí sinh thể hiện suy nghĩ cá nhân, diễn đạt trôi chảy bằng một 1.0
đoạn văn ngắn, có thể theo hướng sau:
- Qua quan niệm “trưởng thành”, tự chịu trách nhiệm cuộc sống của
mình trong đoạn trích giúp tôi hiểu trưởng thành chính là những bước
chân, những nẻo đường, những ngã rẽ trong cuộc đời mình tự chọn và
mình tự đi.
- Trưởng thành không phải chỉ là việc lớn lên về chiều cao, về thể xác
mà còn là lớn lên trong tâm hồn và nhận thức. Biết cho đi và không cần
nhận lại. Người trưởng thành sẽ luôn biết sống tích cực và ý nghĩa cho
cuộc đời.
- Mỗi chúng ta đều có một cuộc đời của riêng mình. Một cuộc đời do
mình tạo ra và định hướng. Ai cũng phải trải qua những cung bậc thăng
trầm, những bước ngoặt gắn liền với những năm tháng tuổi trẻ, và sẽ đi
đến một giai đoạn của đời người gọi là trưởng thành.
- Học sinh trả lời như Đáp án hoặc có cách diễn đạt tương đương: 1,0
điểm
- Học sinh trả lời được một trong hai ý: 0,5 điểm.
II Làm văn 7.0
1 Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn 2.0
(khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về sự cần thiết phải
cố gắng hết mình trong cuộc sống.
a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận 200 chữ. 0.25
tổng – phân - hợp, song hành hoặc móc xích.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một vấn đề xã hội: về sự cần 0.25
thiết phải cố gắng hết mình trong cuộc sống.
nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ về sự cần thiết phải cố
gắng hết mình trong cuộc sống. Có thể triển khai theo hướng sau:
- Giải thích: Không phải ai sinh ra cũng có được năng lực tiềm ẩn,
muốn thành công cần phải cố gắng, nỗ lực hết mình, nỗ lực chính là sự
chăm chỉ, cố gắng gấp trăm lần năng lực của bản thân để gặt hái được
những quả ngọt.
- Biểu hiện của người biết cố gắng:
+ Người biết cố gắng luôn có thể chuyển rủi thành may, chuyển họa
thành phúc, không khuất phục số phận và đổ lỗi thất bại do số phận
+ Luôn biết khắc phục hoàn cảnh khó khăn bằng cách tự lao động, mưu
sinh, vừa học vừa làm, tự mở cho mình con đường đến tương lai tốt
đẹp.
- Sự cần thiết phải cố gắng hết mình trong cuộc sống:
+ Cố gắng hết mình giúp con người đối chọi với khó khăn, vượt qua thử
thách của cuộc sống một cách dễ dàng hơn…
+ Có niềm tin vào bản thân, tinh thần lạc quan để theo đuổi đến cùng
mục đích, lí tưởng sống.
+ Thay đổi được hoàn cảnh số phận, cuộc sống có ích, có ý nghĩa hơn.
+ Người luôn cố gắng hết mình sẽ luôn được mọi người ngưỡng mộ,
cảm phục, đồng thời tạo được lòng tin ở người khác.
(Có thể cho dẫn chứng)
- Mở rộng: tuy nhiên hiện nay còn nhiều người chưa ý thức được sự cần
thiết của sự cố gắng trong cuộc sống. Chưa làm nhưng thấy khó khăn đã
nản chí, thấy thất bại thì hủy hoại và sống bất cần đời… (dẫn chứng)
- Bài học: Cuộc sống nhiều gian nan, thử thách thì sự cố gắng hết mình
là rất quan trọng. Cần phải học cách rèn luyện mình để có thể vững
vàng và trưởng thành hơn sau mỗi lần vấp ngã. Rèn luyện bản thân
thành người biết cố gắng hết mình để vượt qua mọi chông gai và thử
thách trên chặng đường dài.
- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu,
phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (0,75 điểm).
- Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không
có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,5 điểm).
- Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng,
không liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng
Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải
phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.
câu.
Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính
tả, ngữ pháp.
e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới 0,25
mẻ về vấn đề nghị luận.
2 Phân tích cách ứng xử trước bi kịch của nhân vật Trương Ba được 5,0
tác giả Lưu Quang Vũ thể hiện qua đoạn trích
1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận về khía cạnh một nhân vật trong đoạn (0,25)
trích kịch hiện đại.
Cách ứng xử trước bi kịch của nhân vật Trương Ba được tác giả Lưu
Quang Vũ thể hiện qua đoạn trích
yêu cầu sau:
* Giới thiệu khái quát về tác giả Lưu Quang Vũ(0,25 điểm), Kịch Hồn (0,5)
Trương Ba, da hàng thịt, đoạn trích,nêu vấn đề cần nghị luận. (0,25
điểm).
- Tác giả Lưu Quang Vũ: là nghệ sĩ đa tài, nổi tiếng với những vở kịch
nói gây tiếng vang trên sân khấu những năm 80 của thế kỉ XX.
- Vở kịch Hồn Trương ba, da hàng thịt: Viết năm 1981 nhưng đến năm
1984 mới được công chiếu. Đó là thời điểm đất nước có nhiều chuyển
biến, sự đổi mới của thực tiễn đòi hỏi văn học nghệ thuật phải lột xác,
thay đổi cách tiếp cận đời sống, con người và cách thể hiện trong tác
phẩm. từ một câu chuyện cổ dân gian, nhà văn Lưu Quang Vũ đã sáng
tạo thành vở kịch nói hiện đại và qua đó gửi gắm nhiều tư tưởng, triết lí
nhân sinh sâu sắc.
-Đoạn trích: “….”. thể hiện thành công cách ứng xử trước bi kịch của
nhân vật Trương Ba .
* Cách ứng xử trước bi kịch của nhân vật Trương Ba được tác giả Lưu (2.5)
Quang Vũ thể hiện qua đoạn trích
a. Nội dung
- Hoàn cảnh:
+Do sự tắc trách của Nam Tào, Bắc Đẩu làm cho Trương Ba chết oan,
Đế Thích đã sửa sai bằng cách nhập Hồn Trương Ba vào xác hàng thịt.
Từ đây, Trương Ba đã rơi vào bi kịch tha hóa, bi kịch bị người thân từ
chối, bi kịch “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo”. Trương Ba
quyết định gặp Đế Thích để tìm giải pháp giải thoát bi kịch.
+ Để sửa sai, Đế Thích tiếp tục đề nghị Hồn Trương Ba nhập vào xác
cu Tị với mục đích có người đánh cờ với mình và cho rằng: Trong thân
một đứa bé, ông sẽ có cả cuộc đời trước mặt. Trước tình huống mới
này, Trương Ba tiếp tục cuộc đấu tranh để lựa chọn giữa sự sống và cái
chết.
-Cách ứng xử của Trương Ba trước bi kịch trong đối thoại với Đế
Thích:
+Trương Ba đã nhận thấy vô vàn những bất ổn, rắc rối. Nếu tiếp tục
sống nhờ trong thân xác cu Tị: “Bao nhiên sự rắc rối, bà vợ tôi, các con
tôi sẽ nghĩ ngợi, xử sự như thế nào khi chồng mình, bố mình mang thân
một thằng bé lên 10”.
+Mượn lời Trương Ba, Lưu Quang Vũ còn khéo léo đan cài rất
nhiều những triết lý mà tất cả những ai muốn sống dài, sống lâu, muốn
trẻ mãi đều phải giật mình suy nghĩ: “Làm trẻ con không phải dễ!”,
“Mình tôi giữa đám người hậu sinh. Những gì chúng thích thì tôi ghét,
những gì tôi thích chúng chẳng ưa. Tôi sẽ như ông khách ngồi dai ở
nhà người ta, mọi khách khứa đã về cả rồi, mình vẫn dầm dề nán lại.
Tôi sẽ bơ vơ lạc lõng, hoặc sẽ trở nên thảm hại đáng ghét như kẻ tham
lam”.
+Không những kiên quyết trả lại xác cho anh hàng thịt, Trương Ba
còn cương quyết không nhập vào xác cu Tị, đồng thời còn thiết tha đề
nghị cho cu Tị được sống lại: Ông hãy cứu nó! Ông phải cứu nó! Ông
có biết đứa con đối với người mẹ là thế nào không? Còn to lớn hơn cả ý
muốn bà Tây Vương Mẫu nhà ông. Ông Đế Thích, vì con trẻ ông ạ, vì
con trẻ! . Người đọc, người xem kịch sẽ rưng rưng xúc động với lời đề
nghị tha thiết xuất phát từ tình thương trẻ con, từ sự sẵn sàng nhường sự
sống quý giá cho người khác của Trương Ba.
+ Tất cả những trải nghiệm sâu sắc cùng bản tính nhân hậu, vị tha
đã khiến Trương Ba từ chối cơ hội được sống, nhận về mình cái chết để
đem đến sự sống và hạnh phúc cho mọi người: Tôi đã nghĩ kĩ... (nói
chậm và khẽ) Tôi không nhập vào hình thù ai nữa! Tôi đã chết rồi, hãy
để tôi chết hẳn!
-Hồn Trương Ba đã bẻ gãy cả bó hương do Đế Thích tặng, hồn Trương
Ba nhất quyết muốn nhảy xuống sông tự tử hoặc đâm cổ tự sát để được
chết, để tâm hồn mình được "trở lại thanh thản, trong sáng như xưa...".
-Ý tưởng của hồn Trương Ba thật cao thượng. Hành động của hồn
Trương Ba thể hiện một quan niệm sống đúng đắn, tích cực: không thể
sống gửi vào thân xác kẻ khác, không thể sống tha hóa, không được
sống dai, cứ cố bám riết vào đời khi cái sống đã mất hết ý nghĩa. Không
thể sống giả tạo để mang lợi lộc cho "bọn khốn khiếp".
-Hồn Trương Ba phủ định cái sống của mình, chịu cái chết để cho cu Tị
được sống, thuận theo lẽ tự nhiên như lá vàng rụng xuống cho mầm non
nhú mọc, tươi xanh. Nhân cách của hồn Trương Ba cao đẹp biết bao,
đáng trọng biết bao! Bài học về ý nghĩa sự sống và cái chết, bài học về
đạo lí và nhân cách được tác giả đặt ra một cách sâu sắc và thấm thía!
b. Nghệ thuật:
- Đối thoại kịch đậm chất triết lí, giàu kịch tính đã góp phần tạo nên
chiều sâu cho vở kịch .
- Hành động kịch của nhân vật phù hợp với hoàn cảnh, tính cách, góp
phần phát triển tình huống truyện (bẻ hương…).
- Ngôn ngữ kịch: giản dị, sáng rõ, đặc biệt rất giàu tính triết lý.
- Học sinh cảm nhận về cách ứng xử trước bi kịch của nhân vật Trương
Ba đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm.
điểm.
- Cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện của cách ứng xử trước
bi kịch của nhân vật Trương Ba : 0,75 điểm - 1,25 điểm.
- Cảm nhận sơ lược, không rõ các biểu hiện của cách ứng xử trước bi
kịch của nhân vật Trương Ba: 0,25 điểm - 0,5 điểm.
- Cách ứng xử trước bi kịch của nhân vật Trương Ba có ý nghĩa nhân
văn: một sự sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi người không chỉ biết sống
vì mình mà còn biết sống, biết vun đắp, thậm chí biết hi sinh cho hạnh
phúc của những người xung quanh. Đó là vẻ đẹp của lối sống vị tha,
cao thượng.
-Cách ứng xử trước bi kịch của nhân vật Trương Ba thể hiện phong
cách nghệ thuật mới mẻ, độc đáo của Lưu Quang Vũ.
5. Sáng tạo ( 0,5)
trình phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác để làm
nổi bật nét đặc sắc của Lưu Quang Vũ; biết liên hệ vấn đề nghị luận với
thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc.
Tổng điểm 10,0
ĐỀ SỐ 15- LUYỆN THI QUỐC GIA THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM 2021-ĐỢT 1
Cuộc sống là bộ sách vô số chữ, mỗi người có cách đọc riêng mình. Cuộc sống là một câu hỏi nhiều lời
giải, mỗi người có đáp án của riêng mình. Cuộc sống là một tách trà, mỗi người có cách thưởng thức của riêng
mình. Những lúc không vui hãy tự nhủ với bản thân: Rằng tất thảy của tất thảy, chính là để cuộc sống thoải mái
hơn, vui vẻ hơn, hạnh phúc hơn.
Mỗi người đều có cách sống của riêng mình, chúng ta không cần phải ngưỡng mộ cuộc sống của người
khác. Có người ngoài mặt tươi cười rạng rỡ nhưng ẩn trong đó là bao giọt nước mắt, lại có người nhìn có vẻ cơ
cực nhưng kỳ thực họ lại đang trải qua một cuộc sống rất thoải mái. Hạnh phúc không có đáp án chuẩn mực,
niềm vui cũng không chỉ xuất phát từ một con đường. Thu lại ánh mắt ngưỡng mộ người khác và nhìn lại tâm
hồn mình. Sống cuộc sống mình mong muốn chính là những ngày tháng tươi đẹp nhất, cách sống mà mình
muốn mới là cách sống tốt nhất.
Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 2: Dựa vào văn bản, hãy nêu điểm đối lập giữa bên ngoài và bên trong cuộc sống của con người.
Câu 3: Chỉ ra và nêu tác dụng một biện pháp tu từ trong đoạn văn được trích: Cuộc sống là bộ sách vô số
chữ, mỗi người có cách đọc riêng mình. Cuộc sống là một câu hỏi nhiều lời giải, mỗi người có đáp án của riêng
mình. Cuộc sống là một tách trà, mỗi người có cách thưởng thức của riêng mình.
Câu 4: Anh (chị) có đồng tình với quan điểm:“Mỗi người đều có cách sống của riêng mình, chúng ta
không cần phải ngưỡng mộ cuộc sống của người khác” hay không? Vì sao?
Phần II. LÀM VĂN (7.0 điểm)
Từ văn bản Đọc – hiểu, anh(chị) hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày giải pháp để có cách
sống tốt nhất của con người.
Phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật người vợ được nhà văn Kim Lân thể hiện trong đoạn trích
sau:
Thị lẳng lặng theo hắn vào trong nhà, cái nhà vắng teo đứng rúm ró trên mảnh vườn mọc lổn nhổn
những búi cỏ dại. Thị đảo mắt nhìn xung quanh, cái ngực gầy lép nhô lên, nén một tiếng thở dài. Tràng xăm
xăm bước vào trong nhà, nhấc tấm phên rách sang một bên, thu dọn những niêu bát, xống áo vứt bừa bộn cả
trên giường, dưới đất. Hắn quay lại nhìn Thị cười cười:
-Không có người đàn bà, nhà cửa thế đấy!
Thị nhếch mép cười nhạt nhẽo. Tràng vỗ vỗ xuống giường đon đả:
- Ngồi đây!... Ngồi xuống đây, tự nhiên...
Người đàn bà theo lời hắn ngồi mớm xuống mép giường. Cả hai bỗng cùng ngượng nghịu. Tràng đứng
tây ngây ra giữa nhà một lúc, chợt hắn thấy sờ sợ. Chính hắn cũng không hiểu sao hắn sợ, hắn lấm lét bước vội
mấy bước ra sân gắt lên:
- Sao hôm nay bà lão về muộn thế không biết!
Hắn loanh quanh hết chạy ra ngõ đứng ngóng, lại chạy vào sân nhìn trộm vào trong nhà. Thị vẫn ngồi
mớm ở mép giường, hai tay ôm khư khư cái thúng, mặt bần thần.
Hắn nghĩ bụng: “Quái sao nó lại buồn thế nhỉ?... Ồ sao nó lại buồn thế nhỉ?...”. Hắn nhổ vu vơ một bãi
nước bọt, tủm tỉm cười một mình. Nhìn Thị ngồi ngay giữa nhà, đến bây giờ hắn vẫn còn ngờ ngợ như không
phải thế. Ra hắn đã có vợ rồi đấy ư? Hà! Việc xảy ra thật hắn cũng không ngờ, hắn cũng chỉ tầm phơ tầm phào
đâu có hai bận, ấy thế mà thành vợ thành chồng...


I Đọc hiểu 3.0
2 Điểm đối lập giữa bên ngoài và bên trong cuộc sống con người là: “Có 0.5
người ngoài mặt tươi cười rạng rỡ nhưng ẩn trong đó là bao giọt nước
mắt, lại có người nhìn có vẻ cơ cực nhưng kỳ thực họ lại đang trải qua
một cuộc sống rất thoải mái”
- Học sinh trả lời được như Đáp án: 0,5 điểm.
3 Thí sinh chỉ ra và nêu tác dụng một biện pháp tu từ sau: 1.0
a. Biện pháp “điệp ngữ”: “Cuộc sống là”
- Tác dụng:
+ Tạo nhịp điệu cho lời văn
+ Nhấn mạnh cuộc sống có rất nhiều ý nghĩa tùy vào cách sống của mỗi
người.
b.Biện pháp “liệt kê”: “bộ sách vô số chữ, mỗi người có cách đọc riêng
mình”, “một câu hỏi nhiều lời giải, mỗi người có đáp án của riêng
mình”, “một tách trà, mỗi người có cách thưởng thức của riêng mình”
- Tác dụng:
+ Tạo nhịp điệu cho lời văn.
+ Nhấn mạnh cuộc sống có rất nhiều ý nghĩa và có rất nhiều cách sống.
- Học sinh trả lời biện pháp tu từ và tác dụng như Đáp án hoặc có
cách diễn đạt phần tác dụng có nghĩa tương đương: 1,0 điểm
- Học sinh trả lời được biện pháp tu từ nhưng không nêu được tác
dụng: 0.5 điểm
- Nếu đồng tình: Mỗi người sinh ra có hoàn cảnh và điều kiện sống
khác nhau, có tài năng và giá trị riêng nên chỉ có sống theo cách của
mình mới thể giành được những thành công riêng
- Nếu không đồng tình: Nên ngưỡng mộ cuộc sống của người khác vì
đó là tấm gương tốt để có dịp học tập, làm theo…
điểm
- Học sinh lí giải còn sơ sài: 0,5 điểm.
II Làm văn 7.0
1 Từ văn bản Đọc – hiểu, anh (chị) hãy viết một đoạn văn (khoảng 2.0
200 chữ) trình bày giải pháp để có cách sống tốt nhất của con người.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một vấn đề xã hội: giải pháp 0.25
để có cách sống tốt nhất của con người
nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ giải pháp để có cách sống
tốt nhất của con người. Có thể triển khai theo hướng sau:
- Giải thích: Sống tốt là sống có mục đích, có ước mơ, lí tưởng. Sống có
ý chí cầu tiến, biết đứng dậy bằng chính đôi chân của mình khi vấp ngã,
biết bền lòng và dũng cảm vượt qua những thử thách, khó khăn để vươn
lên, chắp cánh cho ước mơ của mình được bay cao, bay xa. Sống tốt
còn là một lối sống có văn hóa, biết lịch sự; là một cuộc sống có tri
thức, có tình người. Sống có ích cho bản thân, gia đình và xã hội.
- Bàn luận về giải pháp để có cách sống tốt nhất:
+ Cần có một lối sống văn minh, sống khoan dung, yêu thương và quan
tâm mọi người xung quanh.
+ Sống đúng với lương tâm của mình, không đi ngược đạo lí làm người.
+ Sống lạc quan, yêu đời. Sống phải biết nghĩ cho người khác, phải biết
cống hiến, biết lựa chọn những giá trị đẹp để tiếp thu và học hỏi.
- Mở rộng: tuy nhiên hiện nay còn nhiều người chưa ý thức được việc
sống tốt và không biết làm cách nào để có một cuộc sống tốt nhất. Họ
vẫn tự ti vào bản thân, thờ ơ, vô cảm, ích kỉ, chỉ biết đến bản thân mình
và không quan tâm đến mọi thứ xung quanh….(dẫn chứng)
- Bài học: Chúng ta cần có lối sống tốt, tích cực và xây dựng cho mình
những tình cảm tốt đẹp, từ đó biết đặt mình vào hoàn cảnh của người
khác trong cuộc sống…
câu.
tả, ngữ pháp.
Hướng dẫn chấm: huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản
thân khi bàn luận; có cái nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề; có sáng tạo
trong diễn đạt, lập luận, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh, đoạn
văn giàu sức thuyết phục.
2 Phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật người vợ được nhà 5,0
văn Kim Lân thể hiện trong đoạn trích …
xuôi.
Tâm trạng và hành động của nhân vật người vợ được nhà văn Kim Lân
thể hiện trong đoạn trích
yêu cầu sau:
* Giới thiệu khái quát về tác giả Kim Lân(0,25 điểm), truyện Vợ nhặt (0,5)
và đoạn trích,nêu vấn đề cần nghị luận. (0,25 điểm).
- Kim Lân là cây bút chuyên viết truyện ngắn và là một nhà văn nông
thôn xuất sắc nhất trong văn học hiện đại Việt Nam. Các sáng tác của
ông rất chân thực, xúc động về đời sống, người dân quê mà ông hiểu
sâu sắc về cảnh ngộ và tâm lí của họ.
- “Vợ Nhặt” là một trong những truyện ngắn hay nhất của Kim Lân và
của văn xuôi hiện đại Việt Nam, được viết năm 1954, bối cảnh là nạn
đói 1945. Tiền thân truyện là tiểu thuyết Xóm ngụ cư được viết ngay
sau Cách mạng tháng Tám còn dở dang và bị mất bản thảo. Hòa bình
lập lại, dựa vào một phần cốt truyện cũ, Vợ nhặt ra đời. Tác phẩm được
in trong tập Con chó xấu xí (1962). .
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Trong truyện ngắn này, đoạn trích sau:“ Thị
lẳng lặng theo hắn vào trong nhà,… ấy thế mà thành vợ thành
chồng”thể hiện thành công tâm trạng và hành động của nhân vật người
vợ .
* Phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật người vợ qua đoạn (2.5)
trích
a. Nội dung
- Hoàn cảnh: Thị là nạn nhân của nạn đói năm Ất Dậu 1945, được
Tràng “nhặt” về làm vợ.
- Tâm trạng và hành động
+ Tâm trạng: Về đến nhà chồng, thị e dè, ngượng ngùng xen lẫn lo lắng
trước gia cảnh của Tràng, khác hẳn với tính cách táo bạo, cong cớn, ăn
nói thô bạo ngày trước. Khi nhìn thấy “ngôi nhà vắng teo đứng rúm ró
trên mảnh vườn mọc lổn nhổn những búi cỏ dại”, thị “ nén một tiếng

thở dài”. Đó vừa là tiếng thở dài xót xa cho tương lai số phận của mình
khi biết gia cảnh của Tràng cũng vô cùng khốn khổ, vừa là tiếng thở dài
đầy lo toan cho cuộc sống tương lai đúng như thiên chức của một người
phụ nữ, chứ không còn là một người sống vội, sống táo bạo, liều lĩnh cho
thời khắc hiện tại. Hơn thế, đó cũng chính là sự đồng cảm, thương xót cho
Tràng khi thị nhận thấy Tràng đồng cảnh ngộ với mình.
+ Hành động: Thị e thẹn, dè dặt “ ngồi mớm ở mép giường, hai tay ôm
khư khư cái thúng, mặt bần thần”. Chi tiết ngồi mớm ở mép giường
được lặp lại hai lần trong đoạn trích. Những phản ứng của thị khi về nhà
chồng, đặc biệt là khi tiếp xúc với mẹ chồng một lần nữa càng cho thấy rõ
cái trơ tráo, liều lĩnh, mất tự trọng ở thị chỉ là sản phẩm của hoàn cảnh. Ẩn
sâu trong tâm hồn người đàn bà đó vẫn là sự đúng mực, ngoan hiền với tất
cả sự ngượng nghịu, bẽn lẽn đầy nữ tính của một cô dâu mới.
b. Nghệ thuật: Tâm trạng và hành động của nhân vật được thể hiện bằng
ngôn ngữ tự nhiên, sinh động, giản dị, đậm chất nông dân và có sự gia
công sáng tạo của nhà văn.
- Học sinh cảm nhận về tâm trạng và hành động của nhân vật người vợ
điểm.
- Cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện của tâm trạng và hành
động của nhân vật người vợ : 0,75 điểm - 1,25 điểm.
- Cảm nhận sơ lược, không rõ các biểu hiện của hình tâm trạng và
hành động của nhân vật người vợ : 0,25 điểm - 0,5 điểm.
- Tâm trạng và hành động của nhân vật người vợ góp phần làm nên giá trị
nhân đạo của tác phẩm Vợ nhặt: niềm cảm thương với số phận người phụ
nữ trong nạn đói 1945, ca ngợi khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của
con người…
- Tâm trạng và hành động của nhân vật vợ nhặt góp phần thể hiện phong
cách nghệ thuật truyện ngắn của Kim Lân: có biệt tài miêu tả tâm lí nhân
vật; văn phong giản dị nhưng gợi cảm, hấp dẫn; ngôn ngữ sống động,
gần gũi với lời ăn tiếng nói hàng ngày và mang đậm màu sắc nông thôn.
5. Sáng tạo ( 0,5)

nổi bật nét đặc sắc của Kim Lân; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực
Tổng điểm 10,0
ĐỀ SỐ 16- LUYỆN THI TỐT NGHIỆP THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM 2021- đợt 1
Để chăm sóc tốt cho cuộc sống này, trước hết bạn phải có một thái độ sống tốt.
Một cụ bà sinh được 2 người con gái, con gái lớn lấy một người bán ô, con gái thứ hai lấy một người bán
mũ rơm.
Trời nắng to, bà cụ thở dài nói: “Nắng to thế này, ô dù bán cũng không dễ, đời con gái lớn chắc cũng
khó”.
Trời mưa, bà lại nghĩ đến cô con gái thứ: “Trời mưa to thế này làm sao con út bán được nón rơm đây?”.
Vì vậy, bất kể trời nắng hay mưa, bà cụ luôn mang vẻ buồn phiền.
Sau đó, một nhà thông thái lắng nghe những băn khoăn của bà cụ và khuyên: "Bà nên vui mừng và nghĩ
rằng, chiếc ô của con gái lớn sẽ dễ bán vào những ngày mưa, và việc kinh doanh mũ rơm của con gái thứ sẽ
thuận lợi vào những ngày nắng”.
Nhiều khi gặp khó khăn, chúng ta chỉ thích đi vòng vèo, tự đẩy mình vào ngõ cụt. Nhưng thực tế, trong
một tâm trạng khác, mọi vấn đề đều có thể được giải quyết.
Bạn không thể thay đổi thời tiết nhưng bạn có thể kiểm soát tâm trạng của mình. Bạn không thể kiểm soát
môi trường nhưng bạn có thể điều chỉnh tâm lý của mình. Bạn không thể kéo dài tuổi thọ nhưng bạn có thể mở
rộng chiều rộng của nó.
(Nguồn https://doisongvietnam.vn)
Câu 1: Chỉ ra phương thức biểu đạt được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 2: Trong đoạn trích, tâm trạng của bà cụ khác với lời khuyên của nhà thông thái ở điểm nào?
Câu 3: Chỉ ra và nêu tác dụng biện pháp tu từ cú pháp trong đoạn: Bạn không thể thay đổi thời tiết nhưng
bạn có thể kiểm soát tâm trạng của mình. Bạn không thể kiểm soát môi trường nhưng bạn có thể điều chỉnh tâm
lý của mình. Bạn không thể kéo dài tuổi thọ nhưng bạn có thể mở rộng chiều rộng của nó.
Câu 4: Thông điệp mà Anh(chị) tâm đắc nhất từ đoạn trích là gì?Vì sao?
anh/chị về sự cần thiết phải có thái độ sống tốt trong cuộc sống .
Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật bà cụ Tứ được nhà văn Kim Lân thể hiện trong đoạn trích sau:
Tràng chợt đứng dừng lại, lắng tai nghe. Ngoài đầu ngõ có tiếng người húng hắng ho, một bà lão từ ngoài
rặng tre lọng khọng đi vào. Bà lão vừa đi vừa lẩm bẩm tính toán gì trong miệng. Thấy mẹ, Tràng reo lên như
một đứa trẻ, và gọi với vào trong nhà:
- U đã về đấy!
Hắn lật đật chạy ra đón.
- Hôm nay sao u về muộn thế! Làm tôi đợi nóng cả ruột.
Bà cụ Tứ nhấp nháy hai con mắt nhìn Tràng, chậm chạp hỏi:
- Có việc gì thế vậy?
- Thì u hẵng cứ vào trong nhà đã nào.
Bà lão phấp phỏng bước theo con vào trong nhà. Đến giữa sân bà lão đứng sững lại, bà lão càng ngạc
nhiên hơn. Quái, sao lại có người đàn bà nào ở trong ấy nhỉ? Người đàn bà nào lại đứng ngay đầu giường
thằng con mình thế kia? Sao lại chào mình bằng u? Không phải con cái Đục mà. Ai thế nhỉ? Bà lão hấp háy
cặp mắt cho đỡ nhoèn vì tự dưng bà lão thấy mắt mình nhoèn ra thì phải. Bà lão nhìn kĩ người đàn bà lần nữa,
vẫn chưa nhận ra người nào. Bà lão quay lại nhìn con tỏ ý không hiểu.
Tràng tươi cười:
- Thì u hẵng vào ngồi lên giường lên giếc chĩnh chện cái đã nào.
Bà lão lập cập bước vào. Người đàn bà tưởng bà lão già cả, điếc lác, thị cất tiếng chào lần nữa:
- U đã về ạ!
Ô hay, thế là thế nào nhỉ? Bà lão băn khoăn ngồi xuống giường. Tràng nhắc mẹ:
- Kìa nhà tôi nó chào u.
Thấy mẹ vẫn chưa hiểu, hắn bước lại gần nói tiếp:
- Nhà tôi nó mới về làm bạn với tôi đấy u ạ! Chúng tôi phải duyên phải kiếp với nhau... Chẳng qua nó
cũng là cái số cả...
Bà lão cúi đầu nín lặng. Bà lão hiểu rồi. Lòng người mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra biết bao nhiêu cơ sự,
vừa ai oán vừa xót thương cho số kiếp đứa con mình. Chao ôi, người ta dựng vợ gả chồng cho con là lúc trong
nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái mở mặt sau này. Còn mình thì... Trong kẽ mắt kèm nhèm của
bà rỉ xuống hai dòng nước mắt... Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát này không.

I Đọc hiểu 3.0
1 Phương thức biểu đạt: Tự sự, Nghị luận. 0.5
2 - Tâm trạng của bà cụ lúc nào cũng buồn phiền, ủ rũ, tiêu cực 0.5
- Còn lời khuyên của nhà thông thái lại rất tích cực, mọi vấn đề đều có
thể được giải quyết nên không cần phải ảo não, buồn phiền.
3 Thí sinh trả lời 1 trong 2 biện pháp tu từ sau: 1.0
a. Biện pháp tu từ: điệp cú pháp (.Bạn không thể…nhưng bạn có thể…)
- Tác dụng:
+ Tạo nhịp điệu cho lời văn
+ Nhấn mạnh không nên suy nghĩ tiêu cực vì mọi việc đều có thể giải
quyết theo nhiều cách.
b. Biện pháp tu từ liệt kê: “Bạn không thể thay đổi thời tiết nhưng bạn

có thể kiểm soát tâm trạng của mình. Bạn không thể kiểm soát môi
trường nhưng bạn có thể điều chỉnh tâm lý của mình. Bạn không thể
kéo dài tuổi thọ nhưng bạn có thể mở rộng chiều rộng của nó.”
- Tác dụng:
+ Tạo nhịp điệu cho lời văn.
+ Nhấn mạnh nên suy nghĩ tích cực vì mọi việc khó khăn đều có thể
giải quyết.
- Học sinh trả lời 1 biện pháp tu từ và tác dụng như Đáp án hoặc có
dụng: 0.5 điểm
- Thông điệp mà tôi tâm đắc nhất chính là: Để chăm sóc tốt cho cuộc
sống này, trước hết phải có một thái độ sống tốt. Vì thái độ lạc quan,
tích cực giúp chúng ta có tâm trạng, tinh thần tốt để có hướng giải quyết
những khó khăn…từ đó cuộc sống của chúng ta sẽ tốt đẹp hơn.
điểm
- Học sinh nêu thông điệp nhưng không lí giải hoặc lí giải sơ sài: 0,5
điểm.
II Làm văn 7.0
1 Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn 2.0
(khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về sự cần thiết phải có
thái độ sống tốt trong cuộc sống.
thiết phải có thái độ sống tốt trong cuộc sống.
nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ về sự cần thiết phải có thái
độ sống tốt trong cuộc sống. Có thể triển khai theo hướng sau:
- Giải thích: Thái độ sống tốt là thái độ chủ động trước cuộc sống, được
biểu hiện thông qua cách nhìn, cách nghĩ, cách hành động.
- Biểu hiện của thái độ sống tốt:
+ Có cái nhìn đúng đắn về cuộc sống, về mối liên hệ giữa cá nhân với
cuộc đời, về trách nhiệm của bản thân với gia đình và xã hội.
+ Xác định được mục tiêu sống, có ước mơ, hoài bão, dám phấn đấu
cho ước mơ, hoài bão dù phải đối diện với nhiều thử thách khó khăn.
+ Luôn có khát vọng vươn lên khẳng định bản thân và hoàn thiện mình,
luôn phấn đấu sống tốt, cho mình và cho mọi người.
+ Có năng lực sống, năng lực tinh thần mạnh mẽ, không buông xuôi
đầu hàng trước khó khăn, không dựa dẫm ỷ lại vào người khác.
(có thể có dẫn chứng)
- Sự cần thiết phải có thái độ sống tốt:
* Với cá nhân:
- Người có thái độ sống tốt cơ hội thành công trong cuộc sống sẽ cao
hơn đồng nghĩa với việc tạo dựng được những thành quả từ chính sức
lực, trí tuệ, lối sống của mình.
+ Những giá trị vật chất sẽ đáp ứng được nhu cầu cuộc sống của cá
nhân, góp phần giúp đỡ người thân, cộng đồng.
+ Những giá trị tinh thần đem lại cho con người nhiều niềm vui, niềm
hạnh phúc khi thấy cuộc sống của mình có ích, có nghĩa, được quý
trọng, có được sự tự chủ, niềm lạc quan, sự vững vàng từ những trải
nghiệm cuộc sống.
* Với xã hội:
- Thái độ sống tốt của cá nhân góp phần thúc đẩy xã hội phát triển, tiến
bộ.
- Mở rộng: tuy nhiên hiện nay còn nhiều người chưa ý thức sự cần thiết
phải có một lối sống tốt. Họ vẫn tự ti vào bản thân, suy nghĩ tiêu cực và
có cái nhìn phiến diễn về nhiều thứ trong cuộc sống….(dẫn chứng)
- Bài học: Chúng ta cần có lối sống tốt, tích cực phấn đấu rèn luyện
trong học tập, trong cuộc sống, bồi dưỡng lòng tự tin, ý thức tự chủ…
câu.
tả, ngữ pháp.
Hướng dẫn chấm: huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản
thân khi bàn luận; có cái nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề; có sáng tạo
trong diễn đạt, lập luận, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh, đoạn
văn giàu sức thuyết phục.
2 Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật bà cụ Tứ được nhà văn 5,0
Kim Lân thể hiện trong đoạn trích …
1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận về một khía cạnh nhân vật trong đoạn (0,25)
trích văn xuôi
Diễn biến tâm trạng của nhân vật bà cụ Tứ được nhà văn Kim Lân thể
hiện trong đoạn trích.
yêu cầu sau:
-Kim Lân ( 1920-2007) là cây bút chuyên viết truyện ngắn xuất sắc của
nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông thường viết về nông thôn và
người nông dân đồng bằng Bắc bộ bằng tình cảm, tâm hồn của một
người vốn là con đẻ của đồng ruộng.
-Truyện "Vợ nhặt" có tiền thân từ tiểu thuyết "Xóm ngụ cư". Tác phẩm
được viết ngay sau cách mạng tháng Tám nhưng còn dang dở và mất
bản thảo. Sau hoà bình lập lại (1954) Kim Lân dựa vào phần cốt truyện
cũ và viết lại thành truyện "Vợ nhặt". Tác phẩm được in trong tập
truyện "Con chó xấu xí". Truyện tái hiện lại bức tranh nạn đói năm
1945. Qua đó, thể hiện tấm lòng cảm thông sâu sắc của nhà văn đối với
con người trong nạn đói.
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Nhà văn đã viết rất xúc động về tâm trạng
của nhân vật bà cụ Tứ - một người mẹ già nghèo khổ nhưng giàu tình
thương con trong đoạn trích: “….”
* Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật bà cụ Tứ được nhà văn (2.5)
Kim Lân thể hiện trong đoạn trích
a. Nội dung
- Hoàn cảnh: bà cụ Tứ hiện lên là một người đàn bà nông dân, hồn hậu
và có một cuộc đời thật nhiều thương cảm: nhà nghèo, goá bụa, sống
gian khổ, thầm lặng. Bà cụ Tứ lần đầu tiên xuất hiện trong thiên truyện
với vài nét đơn giản: chưa thấy người đã thấy tiếng ho, dáng lọng
khọng, đôi mắt nhoèn hấp háy. Nhà văn gọi bà bằng những từ ngữ trân
trọng, trìu mến: bà cụ, bà lão, người mẹ nghèo khổ. Cách gọi như vật
thể hiện sự kính trọng bà mẹ, kính trọng tuổi già và kính trọng nỗi khổ
đau suốt một đời đã đè nặng lên vai con người. Chính thái độ này của
Kim Lân đã khiến nhà văn như nhập thân vào bà cụ Tứ, nhìn sự việc, kể
lại theo con mắt và tâm trạng của bà.
- Diễn biến tâm trạng của bà cụ Tứ khi Tràng dẫn vợ về:
+Lúc đầu: bà có tâm trạng ngạc nhiên vì thái độ của con trai hôm
nay lại “đon đả”.Thấy mẹ, “Tràng reo lên như một đứa trẻ “ và “lật đật
chạy ra đón”. Bà ngạc nhiên khi thấy có bóng dáng người lạ trong nhà,
mà lại “đứng ngay đầu giường thằng con mình thế kia”. “Sao lại chào
mình bằng u?”. Sự ngạc nhiên ấy của bà không phải vì bà thực sự
không hiểu chuyện gì đang xảy ra mà bởi tất cả mọi thứ đến quá nhanh,
quá đột ngột, việc Tràng có vợ đối với bà là một điều xa vời với bà nên
khiến bà không thể tin nổi đấy là sự thật.
+Tiếp theo là tâm trạng xót xa, tủi hờn. Ở bà cụ Tứ đã có một phản
ứng không lời nhưng lại chất chứa đầy cảm xúc phức tạp: “Bà lão hiểu
rồi, lòng người mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra biết bao nhiêu cơ sự, vừa
ai oán vừa xót thương cho số kiếp đứa con mình”. Tác giả để nhân vật
độc thoại nội tâm và trào dâng nỗi đau đớn qua dòng nước mắt: Chao
ôi, người ta dựng vợ gả chồng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi,
những mong sinh con đẻ cái mở mặt sau này. Còn mình thì… ”.Câu văn
được bỏ lửng giữa chừng nhưng đã mở ra trong lòng người đọc biết bao
nỗi niềm, bao cơ sự, bao nỗi ngổn ngang, rối bời trong lòng người mẹ
nghèo.Bà nghĩ đến cái cảnh người ta dựng vợ gả chồng cho con cái
trong lúc ăn nên làm ra, đằng này con trai bà lấy vợ trong cảnh bần hàn,
thiếu thốn đủ đường thế này. Bà thương mình bao nhiêu thì thương cho
con gấp bội phần, bà cảm thấy tủi nhục khi không thể mang lại ấm no
và hạnh phúc cho đứa con trai tội nghiệp. Bà thương cho người đàn bà
héo hon kia cũng vì đói, vì không còn gì nên mới theo Tràng về làm vợ.
Kim Lân đã rất thành công khi phác họa hình ảnh bà cụ Tứ đầy ám ảnh
trong lòng người đọc đến như vậy.
+ Sau cùng là tâm trạng lo lắng: Sau phút cúi đầu nén lặng với nhiều
cảm xúc trái chiều phức tạp, bà cụ đã trở về vơi thực tại, nhìn vào thực
tế đói khổ nghiệt ngã để trong lòng trào lên sự lo lắng, thương xót cho
hai đứa con: “Trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai dòng nước
mắt.Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát
này không”. Đó là giọt nước mắt của lòng thương con, lo lắng cho con
và cả sự tủi thân vì bà không làm trong trách nhiệm, bổn phận của một
người mẹ nhưng đồng thời, đó còn là giọt nước mắt, là tiếng khóc của
niềm vui, của sự hạnh phúc khi con trai bà đã có vợ.Những dòng nước
mắt lặng lẽ chảy của bà cụ đã khiến cho tất cả người đọc đều phải lặng
đi, xúc động bởi ở đó tình mẫu tử, tình thương con đã được thể hiện sâu
sắc.
b. Nghệ thuật: Nhà văn Kim Lân đã miêu tả diễn biến tâm trạng nhân
vật bà cụ Tứ khá sắc sảo. Ông đã thấu hiểu và phân tích được một cách
hợp lí những chuyển biến tâm trạng phúc tạp mà sâu sắc của nhân vật;
cách kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn, dựng cảnh sinh động với nhiều chi
tiết đặc sắc; đối thoại hấp dẫn, ấn tượng; miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế,
ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, đậm chất nông thôn và có sự gia công sáng
tạo của nhà văn.
- Học sinh cảm nhận về diễn biến tâm trạng của nhân vật bà cụ Tứ đầy
điểm.
- Cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện của diễn biến tâm
trạng của nhân vật bà cụ Tứ : 0,75 điểm - 1,25 điểm.
- Cảm nhận sơ lược, không rõ các biểu hiện của diễn biến tâm trạng
của nhân vật bà cụ Tứ : 0,25 điểm - 0,5 điểm.
- Bằng tài năng và tấm lòng đồng cảm sâu sắc, Kim Lân đã dựng
lên hình ảnh chân thật và cảm động về người mẹ nông dân nghèo khổ
trong trận đói khủng khiếp năm 1945. Nhân vật bà cụ Tứ được khắc họa
chủ yếu qua sự vận động trong nội tâm nhân vật. Ngoài ra, qua những
lời nói, cử chỉ, hành động của nhân vật, ta cũng có thể cảm nhận được
tấm lòng yêu thương con sâu sắc.
- Ý nghĩa nhân đạo mà nhà văn muốn gửi gắm qua nhân vật này là
con người dù có đặt vào hoàn cảnh khốn cùng, cận kề cái chết nhưng
vẫn không mất đi những giá trị tinh thần và phẩm chất tốt đẹp: Lòng
yêu thương con người và thái độ lạc quan hi vọng vào tương lai tươi
sáng dù cho chỉ có một tia hi vọng mỏng manh. Kim Lân đã khám phá
và thể hiện thành công điều đó ở nhân vật bà cụ Tứ.
5. Sáng tạo ( 0,5)
Tổng điểm 10,0
I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)

Đọc bài thơ sau:
CÔ KHÔNG NHẬN HOA ĐÂU!

( Gửi các trò yêu thương của cô)
20/10 này cô sẽ chẳng nhận hoa

Xin hãy chắt chiu gửi về nơi bão lũ
Nơi đồng bào ta đang đối mặt nước mây vần vũ.
Ôm hoa lúc này...cô thấy chẳng giống ai!.
Dẫu biết rằng yêu cái đẹp không sai
Nhưng chỉ mình vui thôi thì có gì hạnh phúc
Biết bao người giữa cuồng phong đang bất lực.
Lẽ nào ta ấm cúng riêng mình!
Nhớ nhé em! Dù đất nước thời bình
Nhưng hiểm nguy chưa bao giờ hết
Nhưng cô tin dẫu khó khăn chồng chất
Thì tình người sẽ giúp hồi sinh.
Chỉ cần còn được nhìn thấy bình minh
Thì sợ gì không được ngắm hoa, tắm biển
Tấm lòng em, hôm nay cô xin nhận
Còn tiền mua hoa xin tặng lại người cần.
Hãy làm điều này xin em chớ phân vân!
Nghệ An 18/10/2020, Lê Thị Mai Hồng, giáo viên Ngữ văn, trường THPT Quỳ Hợp 2
( Nguồn https://infonet.vietnamnet.vn)
Câu 1. Xác định phong cách ngôn ngữ của bài thơ.
Câu 2. Mở đầu bài thơ, cô giáo có nhắc đến: lúc này. Kết thúc bài thơ, cô giáo có lời khuyên:
Hãy làm điều này…Vậy lúc này là lúc nào? điều này là điều gì?
Câu 3. Anh, chị hiểu nội dung các dòng thơ sau như thế nào?
Nhớ nhé em! Dù đất nước thời bình
Nhưng hiểm nguy chưa bao giờ hết
Nhưng cô tin dẫu khó khăn chồng chất
Thì tình người sẽ giúp hồi sinh.
Câu 4. Hai dòng thơ sau có ý nghĩa gì với anh,chị? (Viết thành đoạn văn 5-7 dòng)
Dẫu biết rằng yêu cái đẹp không sai
Nhưng chỉ mình vui thôi thì có gì hạnh phúc.
II. LÀM VĂN (7.0 điểm)

Từ nội dung bài thơ ở phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết một đoạn văn khoảng 200 chữ bày tỏ suy
nghĩ sự cần thiết phải sống tử tế.
Trong bài thơ Sóng, Xuân Quỳnh viết:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức.
Dẫu xuôi về phương bắc

Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương.
Ở ngoài kia đại dương

Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
(Theo Ngữ văn 12, Tập Một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2019 )
Phân tích vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu được thể hiện qua đoạn trích trên.
-HẾT-

HƯỚNG DẪN

I Đọc hiểu 3.0
1 Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. 0.5
2 Mở đầu bài thơ, cô giáo có nhắc đến: lúc này. Kết thúc bài thơ, cô 0.5
giáo có lời khuyên: Hãy làm điều này…Vậy lúc này là lúc nào? điều
này là điều gì?
- Lúc này là lúc đồng bào ta đang đối mặt nước mây vần vũ, lúc bão lũ;
(0.25đ)
- Điều này là: tiền mua hoa xin tặng lại người cần.(0.25đ)
( Thí sinh có thể diễn đạt bằng lời: Lúc này là lúc miền Trung đang bị lũ
lụt/ Điều này là dùng tiền mua hoa tặng cô nhân ngày 20/10 để ủng hộ
đồng bào bị lũ lụt)
3 Cách hiểu nội dung các dòng thơ: 1.0
-Tuy đất nước đã hòa bình nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, thách
thức như thiên tai, dịch bệnh...Nhờ có tinh thần đoàn kết sẽ tạo nên sức
mạnh để chiến thắng, đem lại hạnh phúc cho mọi người, mọi nhà;(0.5đ)
- Bộc lộ niềm tin, tinh thần lạc quan của tác giả.(0.5đ)
đoạn văn ngắn (0.25đ), có thể theo hướng sau:(0.75đ),
- Những điều tốt đẹp chưa bao giờ mang lại hạnh phúc nếu điều
đó chỉ thuộc về riêng mỗi người. Hạnh phúc không chỉ là niềm vui của
mỗi cá nhân mà phải gắn với mọi người.
- Sống phải biết sẻ chia và cho đi.
- Vì thế, là tuổi trẻ phải biết sống đẹp, sống có ích.
II Làm văn 7.0
1 Từ nội dung bài thơ ở phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết một 2.0
đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ sự cần thiết phải sống tử
tế.
thiết phải sống tử tế.
nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ: sự cần thiết phải sống tử
tế; bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực
đạo đức và pháp luật. Có thể triển khai theo hướng sau:
- Sống tử tế: là sống tốt với những người xung quanh từ những
việc nhỏ nhất; sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ mọi người, không nghĩ đến cá
nhân mình;
- Sự cần thiết phải sống tử tế:
+ Đem lại cho bản thân những giây phút thực sự hạnh phúc,
thanh thản trong tâm hồn.
+Tạo được niềm tin, thắt chặt các mối quan hệ, được mọi người
quý mến.
+ Xã hội trở nên tốt đẹp, văn minh, tiến bộ…
+Nhận thức: phải hiểu sự cần thiết phải sống tử tế để hình thành
nhân cách tốt đẹp;
+Hành động: làm việc tốt mỗi ngày dù đó là việc nhỏ nhất, biết
sống vì mọi người…
Cách tính điểm:
biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (1,0
điểm).
điểm).
câu
e. Sáng tạo 0,25
Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề
nghị luận.
2 Phân tích vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu được 5,0
thể hiện qua đoạn thơ trong bài thơ “Sóng”( Xuân Quỳnh)
2.1. Đảm bảo cấu trúc của một bài văn nghị luận: Có đầy đủ Mở bài, Thân (0,25)
bài, Kết bài. Mở bài giới thiệu được tác giả, tác phẩm; Thân bài triển
khai được các luận điểm thể hiện qua việc phân tích vấn đề cần nghị
luận; Kết bài khái quát được toàn bộ nội dung nghị luận.
2.2.Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: vẻ đẹp tâm hồn của người phụ (0,5)
nữ trong tình yêu được thể hiện qua đoạn thơ trong bài thơ
“Sóng”( Xuân Quỳnh).
+ Thí sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,5 điểm.
+ Thi sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề cần nghi luận: 0,25
diểm.
2.3. Triển khai các luận điểm nghị luận: vận dụng tốt các thao tác lập (3.5)
luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.
Trên cơ sở hiểu biết về tác giả, tác phẩm, học sinh có thể trình
bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý chính sau:
a. Mở bài:(0.5) Sơ lược giới thiệu khái quát về tác giả Xuân Quỳnh,
bài thơ "Sóng” và đoạn thơ; nêu vấn đề cần nghị luận.
- Phần giới thiệu tác giả: 0,25 điểm;
- Giới thiệu tác phẩm, đoạn thơ, nêu vấn đề cần nghị luận: 0,25
điểm.
b. Thân bài: (2.5)
Thí sinh có thể cảm nhận bằng nhiều cách khác nhau nhưng cần thể
hiện được các ý như sau:
b.1. Khái quát về bài thơ, đoạn thơ (hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ,
vài nét về nội dung, nghệ thuật, vị trí đoạn thơ) (0,25)
b.2. Phân tích vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu
được thể hiện qua đoạn thơ : (1.75)
- Khổ thơ đầu: vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu
được thể hiện qua nỗi nhớ: (0.75)
+ 4 dòng đầu là nỗi nhớ của sóng: Bằng nghệ thuật nhân hóa,
điệp từ, Xuân Quỳnh làm cho những con sóng trở nên sống động với
những cung bậc cảm xúc mãnh liệt trong nỗi nhớ, trong tình yêu mà
sóng dành cho bờ. Nỗi nhớ của sóng được nữ sĩ khai triển trên cả hai
trục không gian và thời gian: “ con sóng dưới lòng sâu”,“ trên mặt
nước”, “Ngày đêm không ngủ được” .
+ Hai dòng tiếp: nỗi nhớ của Em: Mượn sóng để bày tỏ nỗi nhớ
dường như chưa thỏa, chưa giải tỏa được nỗi nhớ nhung đang đè nặng
trong lòng nên sau khi ẩn mình trong sóng, nhân vật trữ tình đã trực tiếp
lộ diện để thể hiện:“Lòng em nhớ đến anh”,“trong mơ còn thức”. Nỗi
nhớ của em còn mãnh liệt và cồn cào hơn nỗi nhớ của sóng.
-Khổ thơ thứ hai: vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ được thể hiện
ở lòng thủy chung son sắt trong tình yêu.(0.5)
+ Nghệ thuật tương phản “xuôi-ngược”, điệp ngữ “dẫu”, cách
nói khác với thông thường:xuôi bắc, ngược nam, … gợi hành trình
ngược dòng, vất vả của sóng ngoài biển lớn cũng như hành trình tình
yêu của người phụ nữ giữa cuộc đời.
+Lời thề thủy chung của người phụ nữ: dù ở đâu cũng “Hướng
về anh- một phương”, nghĩ về người mình yêu bằng cả trái tim. Nỗi nhớ
trong tình yêu đã san phẳng mọi phương hướng, để chỉ còn lại hướng
nhìn duy nhất, hướng về anh với tất cả tình yêu của em.
- Khổ thơ cuối: vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ được thể hiện ở
niềm tin vào tình yêu.(0.5)
+ Ngoài khơi xa, trăm ngàn con sóng ngày đêm không biết mỏi
đang vượt qua giới hạn không gian thăm thẳm của đại dương mênh
mông để hướng vào bờ ôm ấp nỗi yêu thương;
+Em cũng như sóng, cho dù gặp bao khó khăn muôn vời cách trở
cũng sẽ vượt qua hết để đến với anh, đến với bờ bến hạnh phúc.
(Phân tích chi tiết, triển khai các luận điểm rõ ràng, mạch lạc
(1,25 điểm - 1,5 điểm); phân tích có định hướng nhưng luận điểm chưa
rõ ràng hoặc luận điểm rõ ràng nhưng phân tích chưa sâu (0,75 điểm -
1.0 điểm); phân tích chung chung, không có định hựớng (0,25 điểm -
0,5 điểm).
b.3. Nhận xét nghệ thuật(0.5)
- Thể thơ năm chữ; âm hưởng dạt dào như nhịp của những con
sóng ngoài khơi;
- Giọng điệu ngọt ngào, trữ tình, đằm thắm diễn tả được những
cảm xúc chân thành của nhân vật trữ tình;
- Sử dụng thành công các biện pháp tu từ như ẩn dụ, nhân hoá, đối
lập, phép điệp…
- Sự gắn bó giữa hình tượng sóng và em.
c. Kết bài:(0.5)
- Qua hình tượng sóng, Xuân Quỳnh diễn tả vẻ đẹp tâm hồn của
người phụ nữ trong tình yêu: yêu thiết tha, nồng nàn, nhớ lạ lùng, thủy
chung vô bờ và niềm tin mãnh liệt. Đó là vẻ đẹp có nét truyền thống
vừa thể hiện quan niệm tình yêu mới mẻ, hiện đại;
- Bài học cuộc sống từ vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong
tình yêu.
2.4. Chính tả, dùng từ, đặt câu ( 0,25)
Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.
2.5. Sáng tạo ( 0,5)
Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về
Thí sinh biết vận dụng kiến thức lí luận văn học trong quá trình
phân tích, đánh giá: biết so sánh với các tác phẩm khác cùng đề tài để
làm nổi bật đóng góp riêng của Xuân Quỳnh; biết liên hệ vấn đề nghị
luận với thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc ;
+ Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.
+ Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm.
TỔNG I+II 10.0
ĐỀ SỐ 18- LUYỆN THI TỐT NGHIỆP THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM 2021-ĐỢT 1
Một người nào đó, dù có bao nhiêu tài năng và kiến thức đi chăng nữa mà thiếu hẳn lòng nhiệt tình thì
cũng chỉ như chiếc bánh vẽ mà thôi. Ngược lại, dù kiến thức thiếu hụt, tài năng hạn chế nhưng nếu chúng ta
luôn làm việc hết mình, tràn đầy nhiệt huyết thì vẫn có thể tạo ra nhiều điều tốt đẹp. Kể cả trường hợp không
làm được, nhưng nhìn cách chúng ta tận tâm tận lực vì công việc thì tinh thần sẵn sàng hỗ trợ, giúp sức vốn
không dễ dàng phát lộ sẽ nảy sinh trong tâm trí người khác một cách tự nhiên. Rồi họ sẽ bù đắp những lỗ hổng
về kiến thức, khiếm khuyết về tài năng, giúp chúng ta xử lý công việc một cách trọn vẹn.
Như thanh nam châm hút những hạt sắt xung quanh, lòng nhiệt tình cũng thu hút người xung quanh và
khiến mọi thứ xoay chuyển theo hướng tích cực.
(Mỗi ngày một bài học, Matsushita Konosuke, NXB Thế giới, An Nhiên dịch, tr 6 )
Câu 2. Theo tác giả, yếu tố nào có thể tạo ra nhiều điều tốt đẹp đối với con người ?
Câu 3. Chỉ ra và tác dụng biện pháp tu từ trong câu: Một người nào đó, dù có bao nhiêu tài năng và kiến
thức đi chăng nữa mà thiếu hẳn lòng nhiệt tình thì cũng chỉ như chiếc bánh vẽ mà thôi.
Câu 4. Anh (Chị) có đồng tình với nhận định của tác giả “Như thanh nam châm hút những hạt sắt xung
quanh, lòng nhiệt tình cũng thu hút người xung quanh và khiến mọi thứ xoay chuyển theo hướng tích cực”? Vì
sao?
II. Làm văn (7,0 điểm)
Câu 1(2,0 điểm)
nghĩ về sự cần thiết phải có lòng nhiệt huyết của con người.
Câu 2(5,0 điểm)
Phân tích tâm trạng của nhân vật bà cụ Tứ được nhà văn Kim Lân thể hiện trong đoạn trích sau:
Bà lão khẽ thở dài ngửng lên, đăm đăm nhìn người đàn bà. Thị cúi mặt xuống, tay vân vê tà áo đã rách
bợt. Bà lão nhìn thị và bà nghĩ: Người ta có gặp bước khó khăn, đói khổ này, người ta mới lấy đến con mình.
Mà con mình mới có vợ được... Thôi thì bổn phận bà là mẹ, bà đã chẳng lo lắng được cho con... May ra mà qua
khỏi được cái tao đoạn này thì thằng con bà cũng có vợ, nó yên bề nó, chẳng may ra ông giời bắt chết cũng
phải chịu chứ biết thế nào mà lo cho hết được?
Bà lão khẽ dặng hắng một tiếng, nhẹ nhàng nói với “nàng dâu mới”:
- Ừ, thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau, u cũng mừng lòng...
Tràng thở đánh phào một cái, ngực nhẹ hẳn đi. Hắn ho khẽ một tiếng, bước từng bước dài ra sân. Bà cụ
Tứ vẫn từ tốn tiếp lời:
- Nhà ta thì nghèo con ạ. Vợ chồng chúng mày liệu mà bảo nhau làm ăn. Rồi ra may mà ông giời cho
khá... Biết thế nào hở con, ai giàu ba họ, ai khó ba đời? Có ra thì rồi con cái chúng mày về sau.
Bà lão đăm đăm nhìn ra ngoài. Bóng tối trùm lấy hai con mắt. Ngoài xa dòng sông sáng trắng uốn khúc
trong cánh đồng tối. Mùi đốt đống rấm ở những nhà có người chết theo gió thoảng vào khét lẹt. Bà lão thở nhẹ
ra một hơi dài. Bà lão nghĩ đến ông lão, nghĩ đến đứa con gái út. Bà lão nghĩ đến cuộc đời cực khổ dài dằng
dặc của mình. Vợ chồng chúng nó lấy nhau, cuộc đời chúng nó liệu có hơn bố mẹ trước kia không?...
- Con ngồi xuống đây. Ngồi xuống đây cho đỡ mỏi chân.
Bà lão nhìn người đàn bà, lòng đầy thương xót. Nó bây giờ là dâu là con trong nhà rồi. Người đàn bà
khẽ nhúc nhích, thị vẫn khép nép đứng nguyên chỗ cũ. Bà lão hạ thấp giọng xuống thân mật:
- Kể có ra làm được dăm ba mâm thì phải đấy, nhưng nhà mình nghèo, cũng chả ai người ta chấp nhặt
chi cái lúc này. Cốt làm sao chúng mày hoà thuận là u mừng rồi. Năm nay thì đói to đấy. Chúng mày lấy nhau
lúc này, u thương quá...
Bà cụ nghẹn lời không nói được nữa, nước mắt cứ chảy xuống ròng ròng.

I Đọc hiểu 3.0
2 Các yếu tố nào có thể tạo ra nhiều điều tốt đẹp đối với con người là: “luôn 0.5
làm việc hết mình, tràn đầy nhiệt huyết”
- Học sinh trả lời được như Đáp án: 0,5 điểm.
3 - Biện pháp tu từ so sánh: thiếu hẳn lòng nhiệt tình so sánh chiếc bánh vẽ 1.0
mà thôi.
- Tác dụng:
+ Tăng sức gợi hình, gợi cảm khi bàn về nhiệt tình của con người
+ Qua đó, người viết làm rõ con người không có lòng nhiệt tình là
người sống không thật, bên ngoài hào nhoáng nhưng bên trong là giả
tạo.
- Học sinh trả lời biện pháp tu từ và tác dụng như Đáp án hoặc có
dụng: 0.25 điểm
4 Thí sinh thể hiện suy nghĩ cá nhân: đồng tình/ không đồng tình/ đồng 1.0
tình một phần, phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Có thể
theo hướng sau:
- Nếu đồng tình: Nhờ có lòng nhiệt tình, con người trở nên năng động,
hoạt bát, tham gia tất cả công việc từ yêu cầu của cuộc sống. Từ đó, mọi
người sẽ ngưỡng mộ, noi theo;
- Nếu không đồng tình: Lòng nhiệt tình chỉ là tinh thần của con người.
Nếu chỉ có nhiệt tình không thì chưa đủ để làm việc thành công, mà cần
phải kết hợp với trí tuệ, tài năng.
- Nếu đồng tình một phần: kết hợp cả hai hướng trên để lí giải
-Bày tỏ quan điểm của bản thân: đồng tình/ không đồng tình/ đồng tình
một phần (0.25 điểm).
+ Lí giái đúng hướng nhưng chưa thật thuyết phục: 0.5 điểm.
II Làm văn 7.0
1 Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết một 2.0
đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ về sự cần thiết phải có
lòng nhiệt huyết của con người.
thiết phải có lòng nhiệt huyết.
nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ về sự cần thiết phải có
lòng nhiệt huyết . Có thể triển khai theo hướng sau:
- Nhiệt huyết là sự nhiệt tình đề cập đến khả năng thể hiện sự quan tâm
sâu sắc đối với một hoạt động nào đó, cũng như sự sẵn sàng tham gia
hành động để đạt kết quả tốt nhất
- Sự cần thiết phải có lòng nhiệt huyết:
+Tạo ra động lực cho bản thân,cảm thấy say mê, hứng thú khi chinh
phục được khó khăn;
+Thay đổi cách nhìn đối với người khác và làm cho ta cảm thấy lạc
quan, yêu đời hơn.
+ Giúp ta thoát khỏi những suy nghĩ tiêu cực, đem đến niềm vui để
hăng hái làm việc và giúp mọi người đoàn kết, gắn bó với nhau hơn.
+ Về nhận thức: hiểu rõ giá trị của làng nhiệt huyết, nhất là đối với tuổi
trẻ để từ đó làm nên sức mạnh tinh thần, giải quyết mọi công việc một
cách tốt đẹp.
+ Về hành động: tham gia mọi hoạt động xã hội, không ngại khó, ngại
khổ…
câu.
tả, ngữ pháp.
2 Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật bà cụ Tứ được nhà văn 5,0
Kim Lân thể hiện trong đoạn trích …
1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận về một khía cạnh nhân vật trong đoạn (0,25)
trích văn xuôi
Diễn biến tâm trạng của nhân vật bà cụ Tứ được nhà văn Kim Lân thể
hiện trong đoạn trích.
yêu cầu sau:
-Kim Lân ( 1920-2007) là nhà văn hiện thực xuất sắc của văn học Việt
Nam. Tuy viết không nhiều nhưng ông có một số tác phẩm thành công.
Ông là nhà văn của nông thôn Việt Nam, chuyên viết về cuộc sống và con
người nông thôn bằng tình cảm, tâm hồn của một người vốn là con đẻ của
đồng ruộng. Vì thế, ông hiểu sâu sắc cảnh ngộ và tâm lí của những người
nông dân nghèo.
-Truyện "Vợ nhặt" có tiền thân từ tiểu thuyết "Xóm ngụ cư". Tác phẩm
được viết ngay sau cách mạng tháng Tám nhưng còn dang dở và mất
bản thảo. Sau hoà bình lập lại (1954) Kim Lân dựa vào phần cốt truyện
cũ và viết lại thành truyện "Vợ nhặt". Tác phẩm được in trong tập
truyện "Con chó xấu xí". Truyện tái hiện lại bức tranh nạn đói năm
1945. Qua đó, thể hiện tấm lòng cảm thông sâu sắc của nhà văn đối với
con người trong nạn đói.
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Nhà văn đã viết rất xúc động về tâm trạng
của nhân vật bà cụ Tứ - một người mẹ già nghèo khổ nhưng giàu tình
thương con trong đoạn trích: “….”
* Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật bà cụ Tứ được nhà văn (2.5)
Kim Lân thể hiện trong đoạn trích
a. Nội dung
- Hoàn cảnh: bà cụ Tứ xuất hiện sau cùng của truyện. Bà là người mẹ
nghèo, thương con vô hạn, giàu lòng nhân hậu, vị tha, có niềm tin vào
tương lại tươi sáng. Điều đó được thể hiện qua diễn biến tâm trạng của
bà khi nói chuyện với nàng dâu mới trong đoạn trích
- Diễn biến tâm trạng của bà cụ Tứ khi nói chuyện với con dâu:
+Tâm trạng xót xa, thương cảm: Dù Tràng không hề đề cập đến
việc nhặt vợ ở đầu đường, xó chợ qua loa và chóng vánh như thế nào
nhưng bằng kinh nghiệm sống của một người đã đi gần hết cả cuộc đời,
bà cụ có thề hoàn toàn hiểu được sự thật trần trụi, đắng chát của cuộc
hôn nhân đó. Nhưng bà không hề nhìn cô con dâu bằng sự phát xét khắt
khe đay nghiến thường thấy của một bà mẹ chồng mà bằng con mắt đầy
bao dung và cảm thông. Bà như tự bào chữa cho chính đứa con dâu:
“Người ta có gặp bước khó khăn, đói khổ nảy, người ta mới lấy đến con

mình. Mà con mình mới có được vợ”.Với chi tiết này, bà cụ Tứ hiện lên
không chỉ là hình ảnh của tình mẫu tử thiêng liêng cao cả mà còn là
biểu hiện của tình người ấm áp, bao dung. Bằng sự nhân hậu, vị tha bà
đã sẵn sàng mở rộng lòng và dang đôi bàn tay để cưu mang, che chở,
nâng đỡ những kiếp người khốn khổ hơn mình.
+Tâm trạng vui mừng: Nhưng điều đáng lưu ý và cũng đáng trân
trọng nhất ở bà cụ Tứ là dù có xót xa, đau đớn và lo lắng nhưng tất cả
đều được bà mẹ này giữ kín trong cõi riêng của mình, còn những điều
bà nói ra đều là sự vui mừng, tốt đẹp:“các con đã phải duyên phải kiếp
với nhau, u cũng mừng lòng”. Câu nói ty giản dị nhưng cũng đầy ý
nghĩa. Nó vừa giúp cả ba người thoát khỏi tình thế ngượng nghịu, khó
xử vừa là sự chào đón ấm áp, đôn hậu với nàng dâu mới. Cùng với các
khái niệm thiêng liêng: “duyên, kiếp”, bà cụ đã cho thấy dưới đôi mắt
của người mẹ thương con thì người con dâu không phải là người đàn bà
chao chát, chỏng lỏn, trơ trẽn mà là người đáng được trân trọng. Còn
cuộc hôn nhân chóng vánh, vội vàng của Tràng cũng trở nên thiêng
liêng, trọng đại như các cuộc hôn nhân mâm cao cỗ đầy khác. Như vậy,
với tấm lòng cao cả, giàu đức hy sinh, bà lão đã nén chặt trong lòng
những buồn tủi để nâng đỡ, vun vén cho hạnh phúc của hai đứa con
mình.Để tiếp tục gieo vào lòng hai đứa con niềm tin, hy vọng cũng như
sự lạc quan vào cuộc sống, bà đã dùng đến kinh nghiệm dân gian được
đúc kết từ ngàn đời. Câu tục ngữ: “Không ai giàu ba họ, không ai khó
ba đời” mà bà nói ra chính là cách động viên ấm áp nhất để Tràng và
người vợ nhặt có thể tin vào sự thay đổi cuộc đời.
+Tâm trạng đau đớn: Nén lòng để tạo tâm lý thoải mái cũng như
sự khởi đầu tốt đẹp nhất cho hai đứa con nhưng bà lão không thể quên
đi những ám ảnh về đói rét, chết chóc. Có thể nói đây là một nét tâm lý
rất phức tạp và sâu kín của bà cụ Tứ. Khi trở về với cõi riêng của mình,
lòng người mẹ nghèo lại quặn thắt với những đau đớn, xót xa. Điều
đó được thể hiện rất rõ qua chi tiết: “Bà lão đăm đăm nhìn ra ngoài.
Bóng tối trùm lấy hai con mắt. Ngoài xa dòng sông sáng trắng uốn
khúc trong cánh đồng tối....Bà lão nghĩ đến ông lão, nghĩ đến đứa con
gái út. Bà lão nghĩ đến cuộc đời cực khổ dài dằng dặc của mình.” Kim
Lân đã thấu suốt vào cái nhìn của bà cụ Tứ để nhận thấy trong đó sắc
màu chủ đạo là màu đen đặc của bóng tối. Cái bóng tối ở đây không chỉ
là bóng tối của đêm mà còn là bóng tối của đói nghèo, cực khổ đã bao
trùm lên toàn bộ cuộc đời bà, là bóng tối của sự chết chóc, ám ảnh qua
nỗi nhớ về những người thân đã khuất là chồng và đứa con gái út. Bóng
tối này đã đè nặng lên ánh nhìn, đè nặng lên tấm lòng của người mẹ
nghèo để trong lòng bà tràn lên một nỗi xót xa cho số phận mình nhưng
lớn hơn là sự lo lắng đến xót một cho sự tồn tại, cho tương lai các con.
Bởi vậy, sau phút trọn vẹn với những cảm xúc của riêng mình, khi trở
về với thực tại bà không còn nén nổi cảm xúc như trước đó mà những
lời nói ra đã nghẹn ngào trong nước mắt: “Năm nay thì đói to đấy.
Chúng mày lấy nhau lúc này, u thương quá”. Những lời nghẹn ngào,
xót xa của bà cụ Tứ đã tạo nên sự xúc động cao độ của câu chuyện về
vẻ đẹp của tình mẫu tử, lớn hơn là tình người.
b. Nghệ thuật: Nhà văn Kim Lân đã miêu tả diễn biến tâm trạng nhân
vật bà cụ Tứ khá sắc sảo. Ông đã thấu hiểu và phân tích được một cách
hợp lí những chuyển biến tâm trạng phúc tạp mà sâu sắc của nhân vật;
cách kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn, dựng cảnh sinh động với nhiều chi
tiết đặc sắc; đối thoại hấp dẫn, ấn tượng; miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế,
ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, đậm chất nông thôn và có sự gia công sáng
tạo của nhà văn.
- Học sinh cảm nhận về diễn biến tâm trạng của nhân vật bà cụ Tứ đầy
điểm.
- Cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện của diễn biến tâm
trạng của nhân vật bà cụ Tứ : 0,75 điểm - 1,25 điểm.
- Cảm nhận sơ lược, không rõ các biểu hiện của diễn biến tâm trạng
của nhân vật bà cụ Tứ : 0,25 điểm - 0,5 điểm.
- Thông qua diễn biến tâm trạng của bà cụ Tứ trong đoạn trích, Kim
Lân đã xoáy sâu, đã nhập thân gần như làm một với nhân vật để đi vào
những ngõ ngách sâu kín, những uẩn khúc khổ nắm bất trong tâm lý
nhân vật này. Một loạt những phản ứng tâm lý phức tạp nhưng vẫn hết
sức tự nhiên, hợp lý đã được Kim Lân khai thác thành công để làm nổi
bật tấm lòng ở một bà mẹ giàu tình thương con và ở một người nông
dân chan chứa tình người nơi bà cụ Tứ.
- Diễn biết tâm trạng của nhân vật góp phần thể hiện phong cách nghệ
thuật truyện ngắn của Kim Lân.
5. Sáng tạo ( 0,5)
Tổng điểm 10,0
Nếu cây tre chỉ là một thân cây trơn tuột không có đốt, vậy thì làm sao nó có được sức mạnh chống đỡ
giông bão? Rõ ràng, cây tre cần có đốt. Năm tháng trôi qua cũng cần có những mốc thời gian tương tự như đốt
tre. Nếu không, thời gian sẽ trôi tuột chẳng lưu lại vết tích gì cả. Ít nhất mỗi năm một lần, chúng ta cần tạo ra
một cột mốc để sửa đổi bản thân và môi trường xung quanh, nuôi dưỡng sức mạnh vượt qua cuộc đời dài đằng
đẵng phía trước.
Do vậy, ngày Tết có ý nghĩa vô cùng sâu sắc, đáng để chúc mừng vì luôn đem lại sự tươi mới cho tâm
hồn chúng ta. Vào dịp Tết, chúng ta có thói quen nghĩ đến những việc mà ngày thường không nghĩ đến, muốn
nói lời xin lỗi về những việc không hay đã xảy ra, mong có thêm dũng khí cũng như niềm hy vọng mới.
(Mỗi ngày một bài học, Matsushita Konosuke, NXB Thế giới, An Nhiên dịch, tr 5 )
Câu 2. Theo tác giả, ngày Tết có ý nghĩa vô cùng sâu sắc như thế nào?
Câu 3. Chỉ ra mối quan hệ giữa đốt tre và năm tháng trong cuộc đời con người được đề cập trong đoạn
trích.
Câu 4. Lời khuyên: Ít nhất mỗi năm một lần, chúng ta cần tạo ra một cột mốc để sửa đổi bản thân và
môi trường xung quanh, nuôi dưỡng sức mạnh vượt qua cuộc đời dài đằng đẵng phía trước trong đoạn trích có
ý nghĩa gì với anh,chị?
Câu 1(2,0 điểm)
nghĩ về sự cần thiết phải có một tâm hồn tươi mới trong cuộc sống của con người.
Câu 2(5,0 điểm)
Phân tích vẻ đẹp sử thi của nhân vật Tnú được nhà văn Nguyễn Trung Thành thể hiện trong đoạn trích
sau:
Tnú không kêu lên một tiếng nào. Anh trợn mắt nhìn thằng Dục. Nó cười sằng sặc. Nó gí cây lửa lại sát
mặt anh:
- Coi kĩ cái mặt thằng cộng sản muốn cầm vũ khí này xem sao nào! Số kiếp chúng mày không phải số
kiếp cầm giáo mác. Bỏ cái mộng cầm giáo mác đi nghe không!
Một ngón tay Thú bốc cháy. Hai ngón, ba ngón. Không có gì đượm bằng nhựa xà nu. Lửa bắt rất nhanh.
Mười ngón tay đã thành mười ngọn đuốc.
Tnú nhắm mắt lại, rồi mở mắt ra, trừng trừng.
Trời ơi! Cha mẹ ơi! Anh không cảm thấy lửa ở mười đầu ngón tay nữa.
Anh nghe lửa cháy trong lồng ngực, cháy ở bụng. Máu anh mặn chát ở đầu lưỡi. Răng anh đã cắn nát
môi anh rồi. Anh không kêu lên. Anh Quyết nói: “Người cộng sản không thèm kêu van...”. Tnú không thèm,
không thèm kêu van. Nhưng trời ơi! Cháy, cháy cả ruột đây rồi! Anh Quyết ơi! Cháy! Không, Tnú sẽ không kêu!
Không!
Tiếng cười giần giật của thằng Dục. Các cụ già chồm dậy. Bọn lính gạt ra. Tiếng kêu ré của đồng bào.
Tiếng chân ai rầm rập quanh nhà ưng. Ai thế?
Tnú thét lên một tiếng. Chỉ một tiếng thôi. Nhưng tiếng thét của anh bỗng vang dội thành nhiều tiếng
thét dữ dội hơn. Tiếng “Giết!”. Tiếng chân người đạp trên sàn nhà ưng ào ào. Tiếng bọn lính kêu thất thanh.
Tiếng cụ Mết ồ ồ: “Chém! Chém hết!”. Cụ Mết đúng rồi, cụ Mết đã đứng đấy, lưỡi mác dài trong tay. Thằng
Dục nằm dưới lưỡi mác của cụ Mết. Và thanh niên, tất cả thanh niên trong làng, mỗi người một cây rựa sáng
loáng, những cây rựa mài bằng đá Tnú mang từ đỉnh núi Ngọc Linh về...
(Trích Rừng xà nu, Ngữ văn 12, Tập hai,

HƯỚNG DẪN

I Đọc hiểu 3.0
1 Phương thức biểu đạt chính: nghị luận 0.5
2 Ngày Tết có ý nghĩa vô cùng sâu sắc : 0.75
-đem lại sự tươi mới cho tâm hồn
- có thói quen nghĩ đến những việc mà ngày thường không nghĩ đến,
-muốn nói lời xin lỗi về những việc không hay đã xảy ra,
-mong có thêm dũng khí cũng như niềm hy vọng mới.
3 Mối quan hệ giữa đốt tre và năm tháng trong cuộc đời con người được đề 0.75
cập trong đoạn trích:
- Cây tre cần có đốt để có được sức mạnh chống đỡ giông bão
-Năm tháng trôi qua cũng cần tạo ra một cột mốc để sửa đổi bản thân và
môi trường xung quanh, nuôi dưỡng sức mạnh vượt qua cuộc đời dài đằng
đẵng phía trước.
4 Ý nghĩa lời khuyên: Ít nhất mỗi năm một lần, chúng ta cần tạo ra một cột 1.0
mốc để sửa đổi bản thân và môi trường xung quanh, nuôi dưỡng sức mạnh
vượt qua cuộc đời dài đằng đẵng phía trước với bản thân:
- Nội dung lời khuyên: Cần chọn thời điểm trong năm để nhìn lại bản thân,
tạo nên sức mạnh tinh thần để bước tiếp trong cuộc đời;
- Suy nghĩ bản thân: Phải biết sống chậm lại, cần có điểm dừng tạm thời để
tự đánh giá bản thân đã làm được gì, có ưu khuyết điểm gì để rút ra bài học
kinh nghiệm ở chặng đường tiếp theo...
II Làm văn 7.0
khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ về sự cần thiết phải có một tâm hồn tươi
mới trong cuộc sống của con người.
thiết phải có một tâm hồn tươi mới trong cuộc sống của con người.
luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ sự cần thiết phải có một tâm hồn
tươi mới trong cuộc sống của con người.Có thể triển khai theo hướng sau:
- Tâm hồn con người là tổng hoà của nhiều yếu tố như cảm xúc, nhận thức,
lí trí, khát vọng… Người có tâm hồn tươi mới là người có đời sống tâm hồn
phong phú, nhân ái, bao dung, nhạy cảm trước mọi nỗi niềm của con người.
- Sự cần thiết phải có một tâm hồn tươi mới trong cuộc sống của con
người.:
+Tâm hồn tươi mới sẽ giúp chúng ta tự tin, yêu đời; nhận ra những
điều giản đơn nhưng vô cùng ý nghĩa trong cuộc sống.
+Giúp ta có những góc nhìn khác về cuộc sống, học được những
điều mới mẻ;

+ Tạo sức mạnh tinh thần để chiến thắng bản thân trước cám dỗ của
cuộc đời, biết vượt lên chính mình để biến ước mơ thành hiện thực…
+ Về nhận thức: hiểu được giá trị của tâm hồn tươi mới để sống lạc
quan, yêu đời, sống vì mọi người, sống là chính mình; đấu tranh với lối
sống ích kỉ, thui chột tâm hồn…
+Về hành động: Nêu những bài học thiết thực cho bản thân (cố gắng
làm đẹp cuộc sống của mình và mọi người; rèn luyện lối sống ấy từ những
việc nhỏ nhất; luôn nỗ lực tìm thấy giá trị sống, hạnh phúc đích thực từ
những điều giản đơn; tạo nên sợi dây gắn kết yêu thương trong gia đình và
ngoài xã hội...).
điểm).
2 Phân tích vẻ đẹp sử thi của nhân vật Tnú được nhà văn Nguyễn Trung 5,0
Thành thể hiện trong đoạn trích …
xuôi
Vẻ đẹp sử thi của nhân vật Tnú được nhà văn Nguyễn Trung Thành thể
hiện trong đoạn trích .
sau:
* Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Trung Thành(0,25 điểm), truyện (0,5)
ngắn Rừng xà nu và đoạn trích,nêu vấn đề cần nghị luận. (0,25 điểm).
-Nguyễn Trung Thành là một trong các nhà văn trưởng thành qua hai cuộc
kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ. Tình yêu mảnh đất Tây Nguyên và
sự hiểu biết sâu sắc cuộc sống nơi đây đã giúp nhà văn sáng tạo nên những
hình tượng nghệ thuật đặc sắc, riêng biệt và hấp dẫn. Nguyễn Trung Thành
có nhiều tác phẩm giá trị viết về cuộc sống của đồng bào các dân tộc trên
mãnh đất này. Tác phẩm tiêu biểu nhất của ông trong giai đoạn kháng chiến
chống Mĩ là truyện ngắn "Rừng xà nu".
-Truyện ngắn "Rừng xà nu" được nhà văn Nguyễn Trung Thành viết năm
1965, in trong tập "Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc". Truyện
miêu tả rừng xà nu và kể chuyện Tnú sau ba năm đi "lực lượng" về thăm
làng. Tối hôm đó, tại nhà cụ Mết, dân làng mừng đón Tnú, Cụ Mết kể cho
dân làng nghe câu chuyện về cuộc đời Tnú và cuộc nổi dậy của làng Xô
Man chống kẻ thù tàn bạo. Sáng hôm sau, cụ Mết và Dít tiễn chân Tnú trở
về đơn vị.
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Đoạn trích: “Tnú không kêu lên một tiếng
nào…từ đỉnh núi Ngọc Linh về...” thể hiện thành công vẻ đẹp đậm chất sử
thi của nhân vật Tnú.
* Phân tích vẻ đẹp sử thi của nhân vật Tnú qua đoạn trích (2.5)
a. Nội dung
- Hoàn cảnh bi thương của nhân vật Tnú do sự khủng bố khốc liệt, tàn bạo
của kẻ thù: Vợ con bị kẻ thù tra tấn đến chết, bản thân Tnú bị giặc trói,
dùng giẻ tẩm nhựa xà nu đốt mười đầu ngón tay trước mặt người thân và
dân làng.
- Vẻ đẹp sử thi của nhân vật Tnú qua đoạn trích
+Căm thù giặc sâu sắc: Bọn giặc không để cho anh được chết ngay mà
buộc anh phải trải qua nỗi đau cào xé khi từng phần trên cơ thể bị hủy hoại.
Chúng đã dùng giẻ tẩm nhựa xà nu quấn lên 10 đầu ngón tay Tnú rồi châm
lửa đốt. Nhựa xà nu vốn bắt lửa rất nhanh nên chẳng bao lâu 10 đầu ngón
tay Tnú đã biến thành 10 ngọn đuốc. Khi miêu tả sự kiện này, tác giả đã sử
dụng đến thủ pháp quay chậm của điện ảnh khi đếm: “một ngón tay Tnú
bốc cháy, 2 ngón, 3 ngón”, cách đếm chậm với những câu văn ngắn, nặng
nề đã đè nặng lên tâm trí người đọc một nỗi ám ảnh khủng khiếp về nỗi đau
đớn mà Tnú phải trải qua, về tội ác man rợ mà kẻ thù gieo rắc.
+Kiên cường bất khuất: nén chịu đau thương, không thèm kêu van,
tiếng thét duy nhất âm hưởng của lời hiệu triệu kêu gọi giết giặc.Ngọn lửa
của nhựa xà nu mà giặc đốt trên 10 đầu ngón tay Tnú đã lan vào đến tâm
can của anh, nhưng nó đã không còn là ngọn lửa hủy diệt của sự khác
thường mà là ngọn lửa đấu tranh mãnh liệt cho sự sống. Điều đó thể hiện
rất rõ qua tiếng thét dữ dội của Tnú “giết”, nhà văn đã đưa ra những lời
bình luận trực tiếp để cho thấy ý nghĩa tiếng hét của Tnú: “Tnú thét lên một
tiếng. Chỉ một tiếng thôi. Nhưng tiếng thét của anh bỗng vang dội thành
những tiếng thét dữ dội hơn”. Vượt qua ý nghĩa là tiếng thét gắn với nỗi
đau cụ thể của một người cụ thể, tiếng thét của Tnú là sự cộng hưởng, là sự
đồng vọng từ tiếng thét của đại ngàn, của hàng vạn cây xà nu, của nỗi đau
mà dân làng Xô Man đã trải qua, lớn hơn đó cũng chính là tiếng thét của
lịch sử, của đất nước, của thời đại để tố cáo tội ác của kẻ thù và để trở
thành mệnh lệnh tiến công. Bởi vậy, ngay sau tiếng thét của Tnú, dưới sự
lãnh đạo của cụ Mết, dân làng Xô Man đã đồng khởi nổi dậy với một khí
thế sục sôi để tiêu diệt tất cả 10 tên giặc, để ngay trong đêm đó, ánh sáng
chói lòa từ lửa xà nu đã soi sáng xác 10 tên giặc ngốn ngang. Như vậy,
ngay ở hoàn cảnh khó khăn nhẩt, Tnú vẫn khơi dậy, thổi bùng lên ý chí và
sức mạnh đấu tranh cho cả buôn làng. Đó thực sự là phẩm chất của một
người thủ lĩnh.
+Vẻ đẹp sử thi của Tnú hòa quyện vẻ đẹp hào hùng của dân làng Xô Man
trong đêm đồng khởi giết giặc.
b. Nghệ thuật: tác giả đã sáng tạo được nhiều chi tiết giàu ý nghĩa tượng
trưng, lời văn trau chuốt giàu hình ảnh, giọng điệu ngợi ca, tự hào…
- Học sinh cảm nhận về vẻ đẹp sử thi của nhân vật Tnú qua đoạn trích đầy
- Cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện của vẻ đẹp sử thi của nhân
vật Tnú qua đoạn trích : 0,75 điểm - 1,25 điểm.
- Cảm nhận sơ lược, không rõ các biểu hiện của vẻ đẹp sử thi của nhân vật
Tnú qua đoạn trích : 0,25 điểm - 0,5 điểm.
-Nhà văn đã ca ngợi vẻ đẹp anh dũng, hào hùng của Tnú nói riêng, của con
người Tây Nguyên nói chung trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt. Từ đó,
tác giả làm nổi bật tư tưởng cơ bản trong đoạn trích cũng như trong tác
phẩm: để đất nước và nhân dân mãi trường tồn cần phải cùng nhau cầm vũ
khí đứng dậy đánh giặc.Đây là tư tưởng sâu sắc vừa phản ánh được chủ
nghĩa yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng của nhân dân ta vừa thể
hiện được chân lí của dân tộc và thời đại.
- Vẻ đẹp sử thi của nhân vật Tnú góp phần thể hiện phong cách nghệ thuật
trong sáng tác của Nguyễn Trung Thành.
5. Sáng tạo ( 0,5)
đặc sắc của Nguyễn Trung Thành; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực
Tổng điểm 10,0
Ý nghĩa cuộc sống là gì? Mục đích đời người là đâu?
Đối với những câu hỏi - có thể coi là cơ bản nhất - như trên thì tôi xin được trả lời thẳng thắn như sau:
Ý nghĩa cuộc sống của con người là nâng cao nhân cách và sống là qúa trình mài giũa tâm hồn.
Đặc tính của loài động vật cấp cao - con người - là dễ bị sa ngã trước cám dỗ. Nếu không tự kiềm chế,
cứ buông theo bản năng thì con người sẽ chạy theo những ham muốn, thèm khát vô độ, tiền tài, danh vong... và
sẽ chết chìm trong những lạc thú tầm thường.
Đúng là để sống, chúng ta cần có cái ăn, cái mặc, cần có tiền bạc để có thể ngày một sung túc hẳn; mọi
năng lượng sống cũng nhằm vào mục tiêu thỏa mãn những khao khát tự nhiên. Tôi không điên đến nỗi phủ nhận
điều này.
Thế nhưng, trên đời này dù có thủ đắc những thứ ấy bao nhiêu đi chăng nữa thì khi sang thế giới bên
kia, chúng ta cũng không thể mang theo. Chúng ta phải bỏ lại tất cả những gì thuộc về thế giới trần tục này
trước khi từ gĩa.
Chỉ duy nhất có một thứ không bị mất đi, không bị bỏ lại khi con người bước vào cuộc hành trình mới -
đó là "tâm hồn".
(Cách sống từ bình thường trở nên phi thường,Inamori Kazuo, NXB Thời đại, năm 2021, tr 11)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích.
Câu 2. Theo tác giả, Ý nghĩa cuộc sống của con người là gì?
Câu 3. Chỉ ra và nêu tác dụng biện pháp tu từ cú pháp trong câu: Nếu không tự kiềm chế, cứ buông theo
bản năng thì con người sẽ chạy theo những ham muốn, thèm khát vô độ, tiền tài, danh vong... và sẽ chết chìm
trong những lạc thú tầm thường.
Câu 4. Anh( chị) có đồng tình với quan niệm: Chỉ duy nhất có một thứ không bị mất đi, không bị bỏ lại
khi con người bước vào cuộc hành trình mới - đó là "tâm hồn" trong đoạn trích hay không? Nêu rõ lí do.
Câu 1(2,0 điểm)
nghĩ về sự cần thiết phải thực hiện quá trình mài giũa tâm hồn trong cuộc sống con người.
.Câu 2 (5.0 điểm)
Phân tích số phận và vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người đàn bà hàng chài được nhà văn Nguyễn Minh
Châu thể hiện trong đoạn trích sau:
Người đàn bà hướng về phía Đẩu, tự nhiên chắp tay lại vái lia lịa:
- Con lạy quý toà...
- Sao, sao?
-Quý toà bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó...
Lúc bấy giờ tôi đang ngồi giấu mặt sau bức màn vải hoa ngăn chỗ làm việc bên ngoài và phòng ngủ bên
trong của Đẩu. Sau câu nói của người đàn bà, tôi cảm thấy gian phòng ngủ lồng lộng gió biển của Đẩu tự
nhiên bị hút hết không khí, trở nên ngột ngạt quá. Tôi vén lá màn bước ra.
Người đàn bà nhận ra được tôi ngay. Mụ nhấp nhổm xoay mình trên chiếc ghế như bị kiến đốt, và về
sau tôi mới sực nghĩ ra, mụ nghĩ rằng toà án đã bố trí sẵn tôi ngồi phía sau để chuẩn bị làm nhân chứng.
- Chị cứ ngồi nguyên đấy! – Đẩu nói với vẻ đầy hào hứng của một con người bảo vệ công lí vừa có thêm
người đến tiếp viện, anh chạy sang phòng bên xách một chiếc ghế cho tôi. Bấy giờ dưới con mắt của người đàn
bà hàng chài, vị chánh án không phải là Đẩu đã trở về ngồi sau chiếc bàn lớn mà là tôi, với mấy vết thương đã
lên da non nhưng vẫn để dấu vết trên mặt.
- Tuỳ bà! – Đẩu thay đổi cách xưng hô, khoác lên mình cái cung cách bề ngoài của một vị chánh án -
chủ trương nguyên tắc của chúng tôi là kêu gọi hoà thuận...
Đang ngồi cúi gục xuống, người đàn bà bỗng ngẩng lên nhìn thẳng vào chúng tôi, lần lượt từng người
một, với một vẻ ban đầu hơi ngơ ngác.

- Chị cám ơn các chú! - Người đàn bà đột nhiên thốt lên bằng một giọng khẩn thiết - Đây là chị nói
thành thực, chị cám ơn các chú. Lòng các chú tốt, nhưng các chú đâu có phải là người làm ăn... cho nên các
chú đâu có hiểu được cái việc của các người làm ăn lam lũ, khó nhọc...
(Trích Chiếc thuyền ngoài xa, Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam 2020, tr. 74)
Phần Câu/ Nội dung Điểm

Ý
I Đọc hiểu 3.0
1 Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là nghị luận 0.5
2 Theo tác giả, ý nghĩa cuộc sống của con người là nâng cao nhân cách và 0.5
mài giũa tâm hồn.
3 -Biện pháp tu từ cú pháp được dùng trong câu là: biện pháp liệt kê: “chạy 1.0
theo những ham muốn, thèm khát vô độ, tiền tài, danh vọng,… và sẽ chết
chìm trong nghững lạc thú tầm thường”
-Tác dụng: làm rõ nét, đầy đủ, cụ thể, chi tiết hơn về những tác hại, hậu quả
bất lợi của việc con người sống buông thả theo bản năng mà không biết tự
kiềm chế bản thân
4 -Bày tỏ quan điểm của bản thân: đồng tình/ không đồng tình/ đồng 1.0
tình một phần (0.25 điểm).
-Lí giải: Nếu đồng tình, có thể lí giải theo hướng: tâm hồn là phẩm
chất bên trong, là yếu tố tạo nên nét đẹp chân chính của mỗi người. Vì thế,
khi ta từ giã cuộc đời, tâm hồn ta vẫn còn sống mãi trong niềm thương, nỗi
nhớ của người còn sống. Nếu không đồng tình, có thể lí giải theo hướng:
Không nên quá coi trọng tâm hồn mà quên thể xác.Con người khi sống
phải hòa hợp, gắn bó giữa thể xác và tâm hồn.Nếu đồng tình một phần, có
thể kết hợp hai hướng trên để lí giải.
+ Lí giái đúng hướng nhưng chưa thật thuyết phục: 0.5 điểm.
II Làm văn 7.0
khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ về sự cần thiết phải thực hiện quá trình
mài giũa tâm hồn trong cuộc sống con người.
thiết phải thực hiện quá trình mài giũa tâm hồn trong cuộc sống con người.
luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ sự cần thiết phải thực hiện quá
trình mài giũa tâm hồn trong cuộc sống con người.Có thể triển khai theo
hướng sau:
- mài giũa tâm hồn là: nâng cao nhân cách, tu dưỡng tinh thần để đời
sống con người trở nên phong phú.
- Sự cần thiết phải thực hiện qúa trình mài giũa tâm hồn trong cuộc
sống con người:
+ Mài giũa tâm hồn để có được tâm hồn đẹp, nhân cách đẹp, được
mọi người tin tưởng, yêu quý và kính trọng .
+ Mài giũa tâm hồn giúp ta hình thành nên giá trị đạo đức của bản
thân;
+ Mài giũa tâm hồn là cách thức để ta lưu truyền lại các truyền
thống đạo đức tốt đẹp của dân tộc như truyền thống hiếu thảo, biết ơn, kính
nhớ tổ tiên, nhân đạo, thuỷ chung, nhân hậu, thương người…góp phần làm
nên sự tiến bộ của xã hội.
+ Về nhận thức: nhận thức được việc mài giũa tâm hồn là rất cần
thiết và quan trọng đối với mỗi cá nhân nói riêng và toàn xã hội nói chung
+Về hành động: mỗi người, mỗi học sinh cần tích cực học tập, rèn
luyện đạo đức, nhân cách để tâm hồn trở nên trong sáng, thánh thiện; phê
phán và tránh những thói hư tật xấu ở đời…
điểm).
2 Phân tích số phận và vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người đàn bà hàng 5,0
chài được nhà văn Nguyễn Minh Châu thể hiện trong đoạn trích …
xuôi.
Số phận và vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người đàn bà hàng chài được nhà
văn Nguyễn Minh Châu thể hiện trong đoạn trích
sau:
* Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Minh Châu(0,25 điểm), truyện (0,5)
ngắn Chiếc thuyền ngoài xa và đoạn trích,nêu vấn đề cần nghị luận. (0,25
điểm).
- Nguyễn Minh Châu (1930-1989) được coi là nhà văn mở đường tinh anh
của văn học Việt Nam thời kì đổi mới.
-Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài ra đời năm 1983, trong hoàn cảnh đất
nước đã thoát khỏi chiến tranh, không còn bom đạn, chết chóc nhưng vẫn
còn tồn tại đầy rẫy những khó khăn, nhiều nghịch lý trong mạch ngầm của
cuộc sống mà văn học trước đây đã bỏ qua hoặc né tránh. Nguyễn Minh
Châu đã viết truyện ngắn này để đem đến một cái nhìn chân thực hơn về
cuộc đời và con người. Cũng như tất cả các sáng tác của ông sau 1975,
truyện ngắn này cũng là một thể nghiệm quan trọng của nhà văn để tìm ra
con đường mới cho văn học Việt Nam.
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Đoạn trích “ Người đàn bà hướng về phía
Đẩu…các người làm ăn lam lũ, khó nhọc...”thể hiện thành công số phận và
vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người đàn bà hàng chài.
* Phân tích số phận và vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người đàn bà hàng (2.5)
chài qua đoạn trích
a. Nội dung
- Hoàn cảnh: Người đàn bà bị chồng đánh nên được chánh án Đẩu mời đến
để bàn chuyện hòa giải.
- Số phận và vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người đàn bà hàng chài qua
đoạn trích
+ Số phận: Dường như mọi sự bất hạnh của cuộc đời đều trút cả lên người
đàn bà, xấu, nghèo khổ, lam lũ, lại phải thường xuyên chịu những trận đòn
roi của chồng vũ phu, tổn thương, đau xót cho các con phải nhìn cảnh bố
đánh mẹ...Chính vì bị bạo hành mà đã đến tòa án huyện với sự rụt rè, tội
nghiệp: Mụ nhấp nhổm xoay mình trên chiếc ghế như bị kiến đốt.
+ Vẻ đẹp khuất lấp:
++Hết mực yêu thương con cái. Vì thương con nên bà dứt khoát không bỏ
chồng, không muốn li hôn. Chỉ có bà mới hiểu nguyên nhân sâu xa lão đàn
ông trở nên vũ phu, đó là do nghèo đói, khổ quá.
++Có tấm lòng bao dung, vị tha, nhân hậu. Bà coi việc mình bị đánh đập
như một phần đã rất quen thuộc của cuộc đời mình, bà chấp nhận, không
kêu van, không trốn chạy. Khi được đề nghị giúp đỡ thì van xin lạy: Quý
tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được nhưng đừng bắt con bỏ
nó. Bà nhận tất cả lỗi về phía mình, nhận tất cả khổ đau để cho con còn có
cha, gia đình có người đàn ông chèo chống lúc phong ba.
++Sắc sảo, thấu hiểu lẽ đời, thông minh tinh tế: có thể thấy được qua cách
mà người đàn bà hàng chài đã chủ động thay đổi cách xưng hô từ "con"-
quý tòa" sang "chị - các chú". Dưới góc nhìn ngôn ngữ có thể thấy người
phụ nữ khốn khổ ấy đã khéo léo chuyển từ mối quan hệ thứ bậc (con - quý
tòa) sang quan hệ thân sơ (chị - chú). Chính cách chuyển đổi như thế,
người phụ nữ ấy đã buộc Phùng và Đẩu tiếp nhận câu chuyện của cuộc đời
mình ở một vị thế khác. Chính vị thế ấy, người nghe mới có thể mở lòng
hơn để chấp nhận câu chuyện mà bà sắp thuật lại. Trong quá trình giao tiếp,
người phụ nữ đáng thương ấy lại tiếp tục khiến cho Phùng và Đẩu chuyển
từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác khi bà bộc lộ sự tinh tế của
mình : "Đây là chị nói thành thực, chị cám ơn các chú. Lòng các chú tốt,
nhưng các chú đâu có phải là người làm ăn... cho nên các chú đâu có hiểu
được cái việc của các người làm ăn lam lũ, khó nhọc...". Khen người ta
trước "lòng các chú tốt" rồi mới phê bình người ta "các chú đâu có hiểu
được cái việc của các người làm ăn lam lũ, khó nhọc..." là một cách hữu
hiệu để bà có dịp chỉ cho Đẩu và Phùng thấy được những khuyết điểm của
mình.
b. Nghệ thuật: Bức chân dung của người đàn bà hàng chài trong đoạn trích
được tác giả xây dựng bằng nghệ thuật đậm nét sự sáng tạo. Nguyễn Minh
Châu đã xây dựng được tình huống mà ở đó bộc lộ mọi mối quan hệ, bộc lộ
khả năng ứng xử, thử thách phẩm chất, tính cách, tạo ra những bước ngoặt
trong tư tưởng, tình cảm và cả trong cuộc đời nhân vật. Tình huống truyện
mang ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sống. Ngôn ngữ người kể chuyện
thể hiện qua nhân vật Phùng, sự hóa thân của tác giả. Chọn người kể
chuyện như thế đã tạo ra một điểm nhìn trần thuật sắc sảo, tăng cường khả
năng khám phá đời sống, lời kể trở nên khách quan, chân thật, giàu sức
thuyết phục. Ngôn ngữ nhân vật phù hợp với đặc điểm tính cách. Lời văn
giản dị mà sâu sắc, đa nghĩa.
- Học sinh cảm nhận về số phận và vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người
đàn bà hàng chài đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm.
- Cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện của số phận và vẻ đẹp
khuất lấp của nhân vật người đàn bà hàng chài : 0,75 điểm - 1,25 điểm.
- Cảm nhận sơ lược, không rõ các biểu hiện của số phận và vẻ đẹp khuất
lấp của nhân vật người đàn bà hàng chài: 0,25 điểm - 0,5 điểm.
-Qua số phận và vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người đàn bà hàng chài
trong đoạn trích, Nguyễn Minh Châu văn thật sự cảm thông, đau xót trước
tình trạng bạo lực trong gia đình hàng chài, trước bi kịch gia đình khủng
khiếp, trước thân phận của người phụ nữ miền biển; bày tỏ tình yêu thương
đối với những con người nhỏ bé, bất hạnh, lam lũ, nhọc nhằn. Nhà văn phát
hiện, khẳng định vẻ đẹp của người đàn bà hàng chài, người phụ nữ Việt
Nam: chăm chỉ, nhân hậu, bao dung, giàu lòng vị tha, đức hi sinh và sống
kín đáo, sâu sắc lẽ đời.
- Số phận và vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người đàn bà hàng chài góp
phần thể hiện phong cách nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu trong sáng
tác văn học sau năm 1975: đậm triết lí nhân sinh với cảm hứng thế sự đời
tư, quan tâm đến số phận con người.
5. Sáng tạo ( 0,5)
đặc sắc của Nguyễn Minh Châu; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn
đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc.
Tổng điểm 10,0

0 - 20 de Va Dap An Luyen Thi Tot Nghiep 2022

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

0 - 20 de Va Dap An Luyen Thi Tot Nghiep 2022

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BỘ ĐỀ ÔN LUYỆN THI TỐT NGHIỆP THPT 2022- 2023

Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)

HƯỚNG DẪN CHẤM

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI

Phần Câu/Ý Nội dung Điểm

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

I. Đọc hiểu ( 3 điểm)

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)

Phần Câu/Ý Nội dung Điểm

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)

HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI

Phần Câu/Ý Nội dung Điểm

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI

HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Không phải là cổ tích

Trời khi nắng khi mưa

Các con ơi, mai sau

Vẫn còn đây ngọn lửa ấm mùa đông

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Phần Câu/Ý Nội dung Điểm

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)

Phần Câu/Ý Nội dung Điểm

ĐỀ SỐ 10- LUYỆN THI THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM 2021-đợt 1

Nhặt lên từ bùn dấu những bàn chân

Tiếng gọi từ Bình Trị Thiên

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

HƯỚNG DẪN CHẤM

Phần Câu/Ý Nội dung Điểm

HƯỚNG DẪN CHẤM

Phần Câu/Ý Nội dung Điểm

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Phần Câu/Ý Nội dung Điểm

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

HƯỚNG DẪN CHẤM

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI

Nguyễn Xuân Hiền- THPT Đắk Song

I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)

CÔ KHÔNG NHẬN HOA ĐÂU!

20/10 này cô sẽ chẳng nhận hoa

II. LÀM VĂN (7.0 điểm)

Dẫu xuôi về phương bắc

Ở ngoài kia đại dương