KONFIGURACJE ELEKTRONOWE

ATOMOW
1. Czym jest konfiguracja elektronowa? Jak się ją zapisuje?
 Konfiguracja elektronowa jest formą zapisu przedstawiającą rozmieszczenie
elektronów w atomie bądź jonie. Uwzględnia ona rozmieszczenie elektronów na
powłokach i podpowłokach.
 Pomocny w konfiguracjach elektronowych jest schemat klatkowy, który w obrazowy
sposób przedstawia kolejność zapełniania kolejnych orbitali.

 W zapisie konfiguracji elektronowych używa się symboli (s,p,d,f) podpowłok. Symbol

ten poprzedzamy numerem powłoki odpowiadającemu głównej liczbie kwantowej.
Na koniec w prawym, górnym rogu piszemy ilość elektronów, znajdujących się na
danej podpowłoce.
Np.

2. Schemat klatkowy dla poszczególnych podpowłok.

 W schemacie klatkowym jedna klatka oznacza jeden orbital (choć ostatnio coraz
częściej nazywany poziomem orbitalnym).
 Dla podpowłoki s, która ma zaledwie jeden orbital s, występuje tylko jedna kratka.

 Dla podpowłoki p, która ma 3 orbitale, występują 3 kratki.

 Dla podpowloki d, która ma 5 orbitali, występuje 5 kratek.

 Dla podpowłoki f, która ma 7 orbitali, występuje 7 kratek.

  O czym należy pamiętać przy rysowaniu strzałek, które odpowiadają elektronom?
 Na jednym orbitalu nie mogą znaleźć się dwa elektrony o takim samym spinie
(czyli dwie strzałki skierowane w dół lub w górę). Wówczas elektrony te miałyby
identyczny stan kwantowy, a to jest niezgodne z zakazem Pauliego.

 Elektrony zajmują orbital PO KOLEI. Nie może dojść do takiej sytuacji, że orbitale
px i pz będą zajęte, a py wolny.

 Elektrony tworzą pary dopiero wtedy, kiedy nie mają innego wyjścia, czyli w
momencie gdy zostały częściowo zapełnione wszystkie orbitale (kratki)

3. Jak zapełniane są powłoki przez elektrony?

Powłoki są zapełniane od tej o najmniejszej energii, do tych o coraz większych energiach.
Jednym z łatwiejszych sposobów, by zapamiętać kolejność elektronów jest liczenie na
„kratkach” układu okresowego. Za jedną kratkę robi jeden pierwiastek. I tak idąc od wodoru
mamy 1s1(wodór), 1s2(hel), 2s1(lit), 2s2(beryl)… itd.

Ważne! Zapis 3d5 przy chromie i 3d10 przy miedzi nie są błędem! Pierwiastki 6 i 11 grupy
ulegają promocji – tzn jeden elektron z ns przechodzi na (n-1)d po to, by (n-1)d zostało
całkowicie lub w połowie zapełnione. Fakt ten jest w notatkach bardzo często przypominany,
ponieważ w arkuszach maturalnych dość często są te pierwiastki poruszane. Wiedząc o ich
specyfice, mamy mniejsze ryzyko błędu.
4. Zapis pełny, a skrócony konfiguracji elektronowej.
 Zapis pełny konfiguracji elektronowej obejmuje zapis wszystkich podpowłok lub
powłok.
 Zapis skrócony konfiguracji elektronowej przedstawia się zapisując w nawiasie
kwadratowym sybol gazu szlachetnego, z którym konfiguracja elektronowa danego
pierwiastka do pewnego momentu się „pokrywa” oraz dopisując dalszy ciąg
konfiguracji, która odnosi się do powłok/podpowłok, których gaz szlachetny już nie
ma.

Na przykładzie glinu i strontu:

KONFIGURACJA PEŁNA

KONFIGURACJA SKRÓCONA

5. Reguła Hunda.
Określa rozmieszczenie elektronów sparowanych i niesparowanych. Mówi ona, że liczba
NIESPAROWANYCH elektronów w atomie pierwiastka musi być w granicach możliwości jak
największa. Elektrony tworzą pary dopiero wtedy, gdy już wszystkie dostępne orbitale zostały
częściowo zapełnione.

6. Rozróżnianie elektronów walencyjnych i niewalencyjnych; rdzeń atomowy.

 Elektrony atomu danego pierwiastka można podzielić na walencyjne i niewalencyjne.
Te pierwsze znajdują się na powłoce najbardziej oddalonej od jądra atomowego, tzw.
„powłoce walencyjnej”. Elektrony walencyjne biorą udział w tworzeniu wiązań
chemicznych – to one są wspólne dla atomów w wiązaniu kowalencyjnym, to nimi
atomy wymieniają się w wiązaniu jonowym, tworząc jony. O nie najczęściej padają
pytania.
 Elektrony niewalencyjne to pozostałe elektrony, inne niż te walencyjne z najbardziej
zewnętrznej powłoki. One nie wpływają na wiązanie chemiczne.
  Rdzeń atomowy tworzą właśnie wcześniej wspomniane elektrony niewalencyjne
razem z jądrem atomowym.

7. O czym pamiętać?
Jak we wszystkim w chemii, również w konfiguracji istnieją wyjątki od reguły.
Jednym z takich wyjątków jest promocja, która dotyczy pierwiastków bloku d leżących w 6 i w
11 grupie. Korzystniejsze energetycznie jest przeniesienie jednego elektornu z ns na (n-1)d
tak, by podpowłoka d była w połowie, bądź w całości zapełniona.