Chapter 05 - Enteral and Parental Nutrition Support

Nutrition Therapy and Pathophysiology 3rd

Edition Nelms Test Bank
Full download at link:
Test Bank: https://testbankpack.com/p/test-bank-for-nutrition-therapy-and-
pathophysiology-3rd-edition-nelms-sucher-1305111966-9781305111967/

Solution Manual: https://testbankpack.com/p/solution-manual-for-nutrition-

therapy-and-pathophysiology-3rd-edition-nelms-sucher-1305111966-
9781305111967/

1. Which example is not considered to be a contraindication to enteral feeding?

a. diffuse peritonitis
b. intestinal obstruction
c. GI bleeding
d. impaired swallowing
e. intractable vomiting
ANSWER: d
DIFFICULTY: Bloom's: Understand
REFERENCES: Enteral Nutrition

2. Which is an example of a research-supported reason to use enteral nutrition support?

a. Decreased risk of respiratory infections
b. Improved wound healing
c. Increased tolerance of formulas
d. Complete nutritional coverage
e. Ease of administration
ANSWER: b
DIFFICULTY: Bloom's: Understand
REFERENCES: Enteral Nutrition

3. The means of prescribing a very small rate of enteral nutrition with the goal to minimize villous atrophy is known as:
a. parenteral nutrition.
b. bolus feedings.
c. refeeding.
d. intermittent feeding.
e. trophic nutrition.
ANSWER: e
DIFFICULTY: Bloom's: Understand
REFERENCES: Enteral Nutrition
Copyright Cengage Learning. Powered by Cognero. Page 1
Chapter 05 - Enteral and Parental Nutrition Support

4. A registered dietitian is assisting with placement of a nasogastric tube in a patient. The patient has just received a dose
of metoclopramide (Reglan). What is the next appropriate step in the process?
a. Insert the tube in the patient’s nose and advance the tube
b. Obtain an abdominal radiograph
c. Remove the stylet from the tube
d. Measure for gastric placement
e. Tape the tube to the patient’s nose
ANSWER: d
DIFFICULTY: Bloom's: Apply
REFERENCES: Enteral Nutrition

5. Which best describes a disadvantage of using a nasogastric tube in a patient?

a. Discomfort for the patient
b. Formula must be delivered by pump only
c. It requires a surgical procedure
d. There is a risk of infection at the site
e. There is a greater risk of tube clogging
ANSWER: a
DIFFICULTY: Bloom's: Understand
REFERENCES: Enteral Nutrition

6. A surgeon places a feeding tube that provides nutrients directly into the patient’s stomach. This type of tube is called a:
a. nasogastric tube.
b. jejunostomy
c. surgical gastrostomy.
d. percutaneous endoscopic gastrostomy.
e. surgical gastrectomy.
ANSWER: c
DIFFICULTY: Bloom's: Remember
REFERENCES: Enteral Nutrition

7. The thickness of a liquid is known as its:

a. osmolality.
b. viscosity.
c. nutrient density.
d. osmolarity.
e. coagulation.
ANSWER: b
DIFFICULTY: Bloom's: Remember
REFERENCES: Enteral Nutrition

8. The protein component of most enteral formulas comes from:

a. lactose.
b. monosaccharides.
Copyright Cengage Learning. Powered by Cognero. Page 2
Chapter 05 - Enteral and Parental Nutrition Support

c. dextrin and fatty acids.

d. albumin and whey.
e. soy or casein.
ANSWER: e
DIFFICULTY: Bloom's: Understand
REFERENCES: Enteral Nutrition

9. Which best describes an advantage of a percutaneous endoscopic gastrostomy (PEG) tube?

a. The tube can be inserted at the bedside
b. The tube is used for short-term feedings
c. It allows for bolus feedings
d. There is little risk of infection
e. The tube can be used for IV fluids
ANSWER: c
DIFFICULTY: Bloom's: Apply
REFERENCES: Enteral Nutrition

10. The usual nutrient density of enteral formulas ranges between:

a. 0.5 and 1.0 kcal/mL
b. 1.0 and 2.0 kcal/mL
c. 2.0 and 2.5 kcal/mL
d. 3.0 and 3.5 kcal/mL
e. 4.0 and 5.5 kcal/mL
ANSWER: b
DIFFICULTY: Bloom's: Understand
REFERENCES: Enteral Nutrition

11. For the critically ill patient in the hospital, enteral feedings should be advanced to meet the nutrition prescription
within:
a. 12 hours.
b. 48 hours.
c. 72 hours.
d. 1 week.
e. 2 weeks.
ANSWER: c
DIFFICULTY: Bloom's: Understand
REFERENCES: Enteral Nutrition

12. Which describes a true statement about continuous enteral feedings?

a. They are administered several times a day -- every 30 minutes.
b. They may be administered by gravity from a container suspended above the patient.
c. They consist of the administration of approximately 250 mL of formula at a time.
d. They are usually more time consuming for staff to administer.
e. They require a pump and other equipment to administer.
ANSWER: e
Copyright Cengage Learning. Powered by Cognero. Page 3
Chapter 05 - Enteral and Parental Nutrition Support

DIFFICULTY: Bloom's: Apply

REFERENCES: Enteral Nutrition

13. The first step in determining the enteral nutrition prescription is to:
a. consider electrolyte needs.
b. establish a dosing weight.
c. determine fluid needs.
d. determine a kcal goal.
e. consider vitamin and mineral needs.
ANSWER: b
DIFFICULTY: Bloom's: Apply
REFERENCES: Enteral Nutrition

14. Which patient is at highest risk of aspiration when receiving an enteral feeding?
a. A patient with Crohn’s disease
b. A pregnant patient
c. A patient with an endotracheal tube
d. A patient with celiac disease
e. A patient with a concurrent diagnosis of cancer
ANSWER: c
DIFFICULTY: Bloom's: Understand
REFERENCES: Enteral Nutrition

15. A nutritionally unstable patient who is receiving enteral feedings should have fluid status assessed at least:
a. every day.
b. 3 times per week.
c. every week.
d. every 1-2 weeks.
e. prn.
ANSWER: a
DIFFICULTY: Bloom's: Apply
REFERENCES: Enteral Nutrition

16. Which of the following actions is appropriate to prevent a clogged feeding tube?
a. Instill heparin into the tubing
b. Slow the feeding to run at ½ the normal rate for one hour a day
c. Use a small volume syringe and add air into the tube
d. Flush with 25 mL of tap water several times a day
e. Reinsert the stylet that was used during tube placement
ANSWER: d
DIFFICULTY: Bloom's: Apply
REFERENCES: Enteral Nutrition

17. Which patient is most likely at risk of refeeding syndrome?

a. A patient recovering from outpatient surgery
Copyright Cengage Learning. Powered by Cognero. Page 4
Chapter 05 - Enteral and Parental Nutrition Support

b. A patient with gastroesophageal reflux

c. A patient with hypermagnesemia
d. A patient with osteoporosis
e. A patient with a history of long-term inadequate oral intake
ANSWER: e
DIFFICULTY: Bloom's: Understand
REFERENCES: Enteral Nutrition

18. Which of the following nursing interventions is appropriate to reduce the risk of aspiration during enteral feedings?
a. Instill blue dye into the feeding
b. Check a level of lung aspirate daily
c. Elevate the head of the bed at least 30 degrees
d. Instill the feeding at a faster rate
e. Increase fiber to 8 g in each supplement
ANSWER: c
DIFFICULTY: Bloom's: Understand
REFERENCES: Enteral Nutrition

19. Which is an example of a true statement regarding peripheral parenteral nutrition (PPN)?
a. PPN instills small volumes of concentrated fluids.
b. PPN requires only small amounts to be nutritionally adequate
c. PPN is typically most acceptable for a fluid-restricted patient.
d. The high osmolality of PPN may cause small veins to collapse.
e. Peripheral access for PPN is easier to maintain than a central line.
ANSWER: d
DIFFICULTY: Bloom's: Apply
REFERENCES: Parenteral Nutrition

20. In which condition would parenteral nutrition most likely be indicated?

a. Short bowel syndrome
b. Increased oral fluid intake
c. Hyperkalemia
d. Severe dysphagia
e. Cardiovascular disease
ANSWER: a
DIFFICULTY: Bloom's: Understand
REFERENCES: Parenteral Nutrition

21. Which statement regarding an implantable port would be considered true?

a. An implantable port may be placed by a surgeon or a specially trained registered nurse.
b. An implantable port is usually inserted into the arm and threaded to the vena cava.
c. An implantable port must have the catheter changed every few days to reduce the risk of infection.
d. An implantable port may be difficult to access by the patient.
e. An implantable port is only suitable for short-term access.

Copyright Cengage Learning. Powered by Cognero. Page 5

Another document from Scribd.com that is
random and unrelated content:
 Dacop, gonit. * De los piés. = Tocló, bating. * De los brazos. = Socob,
gacos, tadal.
Asirse sarmientos, enredaderas, &c., á alguna parte. = Sangbod,
bolóbod, cabod. * Muchos de alguna cosa. = Tambáyao, tambáyong.
Asistencia. = Pagcatábang, pagcaalíma, pagcaatóbang.
Asistente. = Ang nagaatóbag, ang nagatábang, ang nagaalíma.
Asistir. = Tabang, alíma, atóbang.
Asma. = Hobac, cotás, bodlay, cogtás.
Asmático. = Hobácon, cogtasán.
Asociacion. = Pagcaobán, pagcadápig.
Asociar, asociarse. = Obán, dapíg, higála, ábian. [16]
Asolanar. = Pagdáot sa hang̃in so mg̃a tanóm ug sa mg̃a cahoy.
Asolar. V. Arruínarse algo, arruinar.
Asolear. = Pagpaádlao, pagbólad, pagcálcag.
Asomar, asomarse. = Tambo, dóng̃ao, tamod, tacboy, acbó, gabog,
gaoa, loag, tong̃a.
Asombrar. = Palándong, pagháon, pagháoon. * Pagpahádloc,
pagpalisáng, pagpacólba, hadloc, lisáng, colba, ting̃ála, cogmat,
pógoat, docla.
Asomo. = Timáan, catáhap.
Asonada. = Pagcaálsa, pagcagópot.
Asonancia. = Pagcaáng̃ay, pagcaóyon.
Asonar. = Ang̃ay, oyon.
Asordar. = Pagbóng̃ol, pagpabóng̃ol.
Aspa. = Barbalán.
Aspador. = Idem.
Aspar. = Pagbádbad, pagbódbod, salic.
Aspaviento. = Pagcahádloc, pagcalisáng, pagcacólba, pagcating̃ála,
pagcacógmat.
Aspecto. = Nauong, pagcaatóbang, pagcatíndog.
Aspereza. = Pagcasáplod, pagcaháit.
Asperges. = Pagsáblig sa tobig ng̃a bendita.
Áspero al paladar. = Saplod, aplod, tolás, sagópla, sagopála,
salapsap. * Al tacto. = Gasang, bang̃is, cahis, sapnot, hait. * Genio. =
 Maísog, inggit.
Aspersion. = Pagsáblig, pagcasáblig.
Aspid. = Saoá ng̃a malála.
Aspiracion. = Pagcaguinháoa.
Aspirar. = Pagguinháoa.
Asquerosidad. = Pacahógao, hogao ng̃a macalóod, magapalóod sa
guinháoa.
Asquerosísimo. = Mahógao, hogáoan oyámot.
Asqueorso. V. Asquerosidad.
Asta de animal. = Song̃ay. * De lanza, &c. = Togdánan, olóng̃an.
Ástil de azadon, hacha, azuela, &c. = Patoc, polóan.
Astilla. = Sinápsap, dináldag.
Astrillejos. = Balátic.
Astrología. = Quinaádman ng̃a nahatong̃ód sa mg̃a bitóon, sa adlao ug
sa bolan.
Astrólogo. = Ang may quinaádman ng̃a nahatong̃ód sa mg̃a bitóon.
Astucia. = Pagcalaláng, limbong.
Asuncion. = Ang pagsáca cang María ng̃a santos uyamot, ng̃a Guinoo
ta, sa Lang̃it.
Asunto. = Tuyo.
Asustar, asustarse. = Lisáng, hadloc, colba, cogmat.

[Índice]

AT
Atabal. = Tambol, himbal.
Atacador. = Ang magadásoc, ang idalásoc.
Atacar. = Pagtácgos sa calsones ug sa mg̃a saya. * Pagsolód sa taco ug
bala sa mg̃a pusil ug mg̃a lothang ug pagdásoc.
Atadero. = Bisan onsa ng̃a igatácgos, icabáat, gang̃ot.
Atadijo. = Bináat ng̃a diótay sa díli maáyo ng̃a pagcabáat.
Atado. = Ang táuo bodong, ng̃a oaláy silbi sa bisan onsa, bantal.
Atajar. = Pagláctor, abong, bacay, hab-on.
Atalaya. = Ilíhan, lantáoan, bantayán.
Atalayador. = Bantay, ang nagabántay.
Atalayar. = Pagbántay, pagsólong ug maáyo, paghíling, pagtimáan.
Ataque. = Pagdámag, pagpang̃óbat, pagáoay.
Atar. = Baat, tacgos, hogot, higot, hocot, gopot, lang̃áquit, gaid, gacod,
gacot, goos, posod, cotay, bogcos, botoc, baclid, bíng̃-oit, goom,
gang̃ót, habay, gabay, taquin, tagíc, habac, tacboy. [17]
Ataracea. = Pagcasinámbag sa nagacaláin lain ng̃a mg̃a cahoy, sa mg̃a
salog, sa mang̃a lamesa, &c.
Atarantado. = Ang guipáac sa mananáp ng̃a guing̃álan tarántula. *
Ang malíhog caáyo, ang díli mapoyo, ang díli mahamótang: ang
nahadloc, nalisáng, nacógmat, ang colidó, miné, culang culang.
Atarazar. = Pagpáac.
Atarear. = Pagtilíya, pagtilia, pagtódlo sa pagaboháton sa tágsa tagsa,
pagbóhat sa canónay, sa oalay hónong ug lang̃an.
Atarugar. = Pagpasóc.
Atasajar. = Pagtapá, pagtasáhos.
Atascadero. = Lugar ng̃a guigoótan, masígpit, guisamócan. *
Lonáng̃an calonáng̃an, caianáng̃an.
Atascar. = Pagsolót, pagsámoc, pagólang, paglónáng, talibhó, talíbhog,
goot.
Ataud. = Long̃on.
Ataviar. = Pagdáyan dayán, paghías.
Atavio. = Pagcaáng̃ay sa pagbísti sa táuo, pagcabídbid.
Atediar. = Pagsámoc, pagsocó, pagaling̃ása.
Ateista. = Ang díli motóo ng̃a may Dios.
Atemperar. = Pagáng̃ay, pagóyon.
Atenacear. = Pagsípit, pagcómpit, pagquímpit.
Atencion. = Pagbáti, paghimáti, pagpatalínghog, pagdóng̃og.
Atender. = Bati, dong̃og, talínghog.
Atentamente. V. Atencion.
Atentar. = Pagtúyo sa pagpacasála. * Hicap, cobil.
Atento. = Táuo ng̃a maábi abíhon, ang nagapatalínghog, ang
nagamátng̃on.
Atenuar. = Pagdíot.
Aterirse de frio. = Pagtógnao.
Aterrarse. = Pagdóol sa mg̃a sacayán sa yota, sa pílio, sa baybáyon. *
Lisáng, cogmat, hadloc.
Atesorar. = Pagtípig sa salapí.
Atestacion. = Pagpamatúod sa mg̃a testigos.
Atestar. = Ponó, dogang, dasoc. * Pagmatúod.
Atestiguar. = Pagtúg-an, pagmatúod.
Atetar. = Pagpasóso.
Atezar. = Pagítom.
Atiesar. = Hogot, gahi, lig-on.
Atinar. = Toltol, tóon, igo, tagna.
Atiplar. = Pagtágning.
Atisbar. = Pagsólong ug maáyo, paghíling, pagtimáan, paglí-li.
Atizar fuego. = Sognod, gatong. * Llama ó luz. = Sogi. * Fomentar las
pasiones. = Solog sólog, Sogyot, songlog.
Atmósfera. = Ang háng̃in ng̃atanán ug mg̃a dág-om ng̃a nanaglíbot sa
calibótan.
Atocinar. = Ang paglápa sa baboy ug pagasín.
Atolondrado. V. Atarantado.
Atolondrar. = Pagláin sa húna húna sa táuo, pagting̃ála ug dagcó.
Atolladero. = Lonáng calonáng̃an, cayanáng̃an, lapócan.
Atollar. = Pasolód sa cayanáng̃an, sa lonáng̃an, lobón, lobóng.
Átomo. = Bisan onsa onsa ng̃a diótay caáyo, mg̃a dolodagámi, mg̃a
sapóc sapóc ng̃a magágmay caáyo, ng̃a maquíta usáhay ng̃a nanaglibót
libót sa mg̃a casílao sa adlao.
Atónito. = Ang nating̃ála, ang guicabódcan sa húna húna.
Atontadamente. = Sa pagcabinóang, sa pagcahóng̃og.
Atontar. V. Atolondrar.
Atorarse. V. Atascarse.
Atormentadamente. = Sa dagcong pagpasáquet, pagcayógot,
pagcalisód, pagcagóol.
Atormentador. = Ang nagapasáquet, ang nagapayógot, ang
nagapalisód. [17]
Atormentar. = Sáquet, yogot, labag, ipit.
Atortolar. V. Atolondrar.
Atortorar. = Labag, ipit, toltol.
Atosigar. = Hiló, lanag, tobli, toba.
Atrabancar. = Pagdalí.
Atracadero. = Pagatomólan, pagadoólan, pagapilióan sa mg̃a sacayán.
Atracar. = Pagdóol sa mg̃a sacayán sa yota. * Pagcáon ug pagínom sa
guilabíhan, ug labí sa casadáng̃an.
Atraer chupando ó aspirando. = Soyop, sopsop, salópsop. * Con
halagos. = Alam alam, hinay hinay, boyoc. * Engañando. = Boyo,
limbong, olo olo, solog sólog, lomay. * Cabig, botad.
Atragantarse. = Tocá, dolón, doloy, taláb-oc.
Atraillar. = Tangcol, tocog.
Atrancar. = Tocling, solay, tranca.
Atrapar. = Pagdácop sa nagadalágan, sa naláguen, gonit, sacop.
Atrás. = Sa oláhi, sa olíhi, sibog.
Atrasar. = Dogay, oláhi, sonod.
Atravesado. = Ang nabalábag.
Atravesar tierra, monte, &c. = Tala, docao, bagtas, líquid. * Hacer
travesía el que vá embarcado. = Tabóc.
Atravesarse en la garganta, bocado ó espina. = Dolón, tonóc, doloy,
taláb-oc. * Bebida. = Doloy, taláb-oc.
Atreverse. = Himo, cahas, tamas támas.
Atrevido. = Casing casíng̃an, mang̃ang̃áhas, matamas támas.
Atribularse. = Yogot, saquít, lisód.
Atributo. = Ng̃atanán ng̃a mg̃a caayóhan ng̃a nahatong̃ód sa Dios. *
Ng̃atanán ng̃a nahatong̃ód sa bisan onsa.
Atricion. = Pagbásol, casáquet sa pagpacasála sa Dios, tong̃ód sa
cang̃íl-ad sa máong salá ug sa cahádlod sa mg̃a casaquétan sa infierno,
 ng̃a guiobánan sa malíg-on ng̃a pagsáad ng̃a díli na moopód sa
pagpacasála.
Atril. = Bolotáng̃an sa libro sa pagcasáyon sa pagbása.
Atrincherar. = Paglibót sa bisan ónsang lugar sa mg̃a cota, pagsalípod
sa mg̃a cota, adón díli pagaonsáon sa caáoay.
Átrio. = Lugar sa atobáng̃an sa mang̃a Singbahán ug sa obán ng̃a mang̃a
baláy, ng̃a guilibótan sa cotáng hamóbo.
Atrocidad. = Pagcabáng̃is.
Atronado. V. Atolondrado.
Atronamiento. = Pagcabórong, pagcabóng̃og.
Atropellar. = Tonób, gap-ca, gapac, danglag, damag.
Atroz. = Bang̃is, daótan oyámot. * Dagcóan caáyo.
Atrozmente. = Sa pagcabáng̃is. * Sa guilabíhan, sa pagcalácad na.
Atufar. = Socó, saquít, toyo, baláca, ligótgot.
Atun. = Isda, alang̃álan.
Aturdimimiento. V. Atronamiento.
Aturdir. V. Atolondrar.
Atusar. = Paghínlo paghánglas, pagbóbho sa bohoc, paggónting,
pagtopóng sa bohoc.

[Índice]

AU
Audacia. = Pagcaoláy cahádloc ug pagtáhod, pagcatámas támas.
Audaz. = Ang oaláy cahádloc ug pagtáhod, mang̃ang̃áhas, matámas
támas.
Audiencia. = Pagpasáca sa mang̃a ponóan sa ílang mang̃a guinsacópan,
adón managásoy ug managpaháyag sa ílang mang̃a quinahánglan. *
Holocmánan, hocmánan, lugar ng̃a pagahócman sa mang̃a hócom. [18]
Auditorio. = Cadaghánan sa mang̃a táuo ng̃a nanagdóng̃og, namáti, ug
nanapatalínghog.
Augusto. = Ang silingbáhon ug talahódon tung̃ód sa íang
pagcahalángdon ug cahímtang.
Aula. = Lugar ng̃a pagatón-an sa mang̃a táuo, escolahán.
Aullar. = Osig, ooang.
Aumentar. = Tobo, daghan, dogang, dagcó.
Aumento. = Pagcadághan, pagcatóbo, pagcadacó, pagcasópang.
Aunarse. = Ipon, paghiósa, locop, sabot, oyon, sacót.
Aun no. = Díli pa, oalá pa.
Aunque. = Bisan pa, bisan, bisan ng̃áni.
Aura. = Langgam.
Aureola. = Porong porong ng̃a ibótang sa olo sa mang̃a santos.
Aurora. = Cabontágon, cabontágan, pagaaláman daman, pagcabóntag,
pagcacaadláuon.
Ausencia. = Pagcaolá.
Ausentarse. = Oalá, bolag, paháoa.
Ausente. = Ang toa sa halayó, ang naoalá, ang nabólag, nahálin,
nabálhin.
Auspicio. = Paganíto, pagdioáta. * Tabang, labang, dalángpan.
Austeridad. = Pagpasáquit sa laoas, pagpógong sa mang̃a cailíbgon,
pagcatárong pagcataláid.
Austero. = Maáslom, maádas sa bába. * Matárong, mataláid,
mapentenciáhon. * Maádao.
Auténtica. = Camatoódan ng̃a sinólat ng̃a igamatúod sa mang̃a reliquia
sa mang̃a santos. * Batásan: hinóad sa mang̃a sógo sa mang̃a ponóan.
Auto. = Pagbóot ug pagásoy sa hócom sa mang̃a capolong̃ánan,
paghócom, pagsentencia.
Autor. = Ang guinicánan sa bisan ónsang bóhat, tagbóhat.
Autoridad. = Ponóan, magabóot, magbolóot, hocom. * Gahóm
cagámhan.
Autorizar. = Paghátag sa gahóm, pagtógot. * Pagpaámbong, paglig-on
sa bisan onsa ng̃a capolong̃ánan sa pagsentencia sa hocom. * Paglíg-
 on sa mang̃a camutoódan sa firma sa escribano sa longsod con
hadiánon.
Auxiliar. = Tabang, laban, pagtábang sa horas sa camatáyon. * Luyo
luyo, ubán.

[Índice]

AV
Avadarse. = Pagcopós sa mang̃a sobá, ng̃a masáyon pagalabáng̃an.
Avahar. = Pagínit sa bisan onsa sa alísng̃ao lámang sa tóbig.
Avalar. = Paglínog.
Avalentado. = Ang nanong̃ód sa maísog, sa pagcalálaqui.
Avalo. = Pagcalínog.
Avalorar. = Pagbútang sa bíli sa bisan onsa, pagpabíli, pagbíng̃at.
Avaluacion. = Pagcabíli, pagcabíng̃at.
Avalúo. = Idem.
Avance. = Pagcadámag, pagcadánglag, pagcadósmog, pagcadásmag.
Avante. = Pagdáyon, pagpadáyon.
Avanzada. = Ang tapoc sa pila ca soldados ng̃a nagabúlag sa
cadaghánan, ug nagaóna, arón masáyod sila ug maáyo sa pagcabótang
ug sa mg̃a paglíhoc ug mang̃a bóhat sa ílang mang̃a caáoay.
Avanzar. = Pagágui, pagdáyon sa onáhan. * Pagdósmog, pagdámag.
Avaricia. = Pagcahícao, pagdaguínot ng̃a labí sa casadáng̃an, cahícao,
pagcacáguis.
Avariciosamente. = Sa pagcahícao, sa dagcong cahícao, sa dagcong
pogcadaguínot. [18]
Avaricioso. = Hicaoán, daginótan ng̃a guilabíhan, ng̃a lácad na,
caguísan, sinacúan.
Avariento. = Idem.
Ave. = Langgam. * De rapiña. = Manáguit.
Avechucho. = Langgam ng̃a malágsot ug dágoay ng̃a oalá hibalóe ang
ng̃alan nia. * Bisan quinsang táuo ng̃a talamáyon tong̃ód sa iang
dágoay, con sa íang batásan.
Avecindamiento. = Ang pagpoyó sa usá ca longsod, pagsólat sa
mang̃a táuo sa padron, pagcamolópio.
Avecindar. = Pagdáoat sa mang̃a táuo arón mahímo sila ug sacop sa
longsod, pagsácop.
Avejentado. = Ang báta pa, ápan maíng̃on na sa tigúlang.
Avejentar. = Pagtigúlang guícan lamang sa saquít, sa mang̃a calisód ug
mg̃a cayógot, labon ng̃a díli pa tigúlang ang hingtúngdan.
Avejigar. = Boto, botoy, bonol, labtog, libótoy, libótog.
Avellana. = Bong̃a sa España, diótay ug malalím caáyo, maíng̃on ing̃on
sa bong̃a sa saguísi.
Avellanar. = Lugar ng̃a guitódcan ug guitobóan sa mg̃a cáhoy ng̃a
tagbóng̃a sa avellanas.
Ave María. = Pagámpo ng̃a guigáma sa mg̃a pólong ng̃a guipamólong
sa Arcángel san Gabriel sa pagtóngha ug pagábi ábi cang María
Santísima, sa mang̃a pólong ng̃a guiíng̃on ni santa Isabel ug sa ubán
ng̃a guidógang sa santa Iglesia.
Avenar. = Pagpabahá sa mang̃a tobig ng̃a nadánao.
Avenencia. = Pagsábot, pagúyon, pagáng̃ay, pagpólong, pagdápig.
Avenida. = Bahá, lonóp, bon-og, lanab, langbas.
Avenir. = Avenencia.
Aventador. = Ang nagapálid sa homáy. * Paypay, apáyod.
Aventajado. = Ang nagalabáo, ang mahál uyámot, ang bilídhon caáyo,
ang maníndot.
Aventajar. = Labáo, labí, pagóna, sihá.
Aventar. = Palid, paypay, apáyod, palis, lopad. * Laguen, dalágan.
Aventar fuego, soplar para que arda. = Tayhop. * Olas, hasóhas.
Aventura. = Paghitábo, pagsodíl.
Aventurar. = Pagbóhat sa bisan onsa sa catáhap, sa díli hingbalóan con
maáyo ba cahá ang catapúsan con díli ba.
Aventurero. = Ang tigsódoy sódoy, ang nagalacát sa mg̃a calongsódan
sa pagbolobalígya con sa táin túyo, sa oaláy catongdánan ug
 quinahánglan.
Avergonzar, avergonzarse. = Olao, pagóbos sa bóot.
Averia. = Pagcadáot sa mg̃a lólan sa mg̃a sacayán ug sa máong mg̃a
sacayán.
Averiarse. = Pagdáot sa bisan onsa, ug labí pa sa mg̃a sacayán ug sa
ílang mg̃a lólan.
Averiguar. = Sosi, sayod, socna, sota, sodya.
Averno. = Ang impierno, infierno, espierno.
Aversion. = Pagcadíli ang̃ay, pagdomót.
Avestruz. = Langgam ng̃a dagcóan, may dohá ca tódlo sa íang tíil.
Avetado. = Quinambáya, binarlísan.
Avezar. = Pagpaánad, pagtanód, pagtóon, pagtódlo.
Aviar. = Pagándam, pagtagána sa balon ug sa obán ng̃a mg̃a
quinahánglan sa dalan sa magalacát.
Avidez. = Pagcahícao, caíbog ng̃a labí sa casaráng̃an. * Pagcahing̃áon.
Ávido. = Hicáoan, maibógon, hing̃áon caáyo.
Aviejarse. V. Avejentarse.
Aviesamente. = Sa pagcadaótan, sa pagcadíli máo.
Avieso. = Balíquig, díli mahamótang sa catadóng̃an, sa tónton. *
Dáutan, mang̃íl-ad, sa dáotan ug batásan ug gáoi, saláan.
Avigorar. = Paghátag sa gahóm. * Pagágda, pagsámbag.
Avilantez. V. Audacia. [19]
Avillanar, avillanarse. = Pagtampálas, pagoalá sa pagcadacóng táuo.
Avinagrado. = Ang may gaoi ng̃a maísog, ang díli maquigáng̃ay sa
obán.
Avinagrar, avinagrarse. = Aslom, quisom.
Avío. = Pagcaándam, pagtagána, balon.
Avisado. = Batir, boótan.
Avisador. = Ang nagapahibaló, ang nagatáoag, ang nagabaláod,
nagamantalá.
Avisar. = Pagpahibaló, asoy, sayod, sambag, tambag. * Con señas,
tocando con el codo, &c. = Siquil, sico, cohil, cohit, cablit.
Aviso. = Pagsáyod, paghibaló.
Avispa. = Lapínig.
Avispado. = Batid, madásig, sa matalínis ng̃a húna húna. * Matahápon,
mabantáyon, magtimaánon sa caogalíng̃on ng̃a laoas.
Avispar. = Pagbónal sa mg̃a mananáp arón managlacát.
Avispero. = Odlan, baláyan sa mg̃a lapínig.
Avispon. = Lapínig ng̃a docóay, boyog, ang magadácop ug magasóbad
sa mg̃a potiócan.
Avistar. = Pagsólong, pagtán-ao, pagatóbang sa mg̃a táuo sa pagpólong
pólong níla ug pagsábot sa boboháton.
Avituallar. = Paghátag sa mg̃a quinahánglan sa pagcáon.
Avivadamente. = Sa pagcadalí, sa pagcalágmit.
Avivar. = Dalí, lagmit, dagmit, pagsingcámot.
Avocar. = Pagcóha pagángcon sa ponóan ng̃a dagcó ug labí sa
capolong̃ánan ng̃a guihópot ug guibáton sa obos ng̃a hócom.
Á vosotros, vosotras. = Caníño.
Avutarda. = Langgam sa España.

[Índice]

AX
Axioma. = Sangpotánan, casangpotánan.

[Índice]

AY
Ay! = Agodóy, agó, agá, aguí, alap. * De mí! = Aláot acó! * De tí! =
Aláot ca intáon! * De aquel, aquella! = Aláot sia! * De aquellos,
aquellas! = Aláot síla!
Ayear. = Pagsóbsob sa mg̃a pagagodóy, pagagó.
Ayer. = Cahápon, cagahápon, gahápon.
Ayo. = Ang nagatóon, nagatódlo ug nagabántay sa mg̃a báta.
Ayuda. = Tabang.
Ayudador. = Ang nagatábang, tomalábang, tigtábang.
Ayudante. = Idem.
Ayudar alternativamente. = Salíli, poli, sobli, ilis. * Con los remos
cuando el viento es escaso y anda poco la embarcacion á la vela. =
Tabang, dalábay, galábay, bolig, sogot. * Á alguno á pilar, &c. = Asod,
bolig, aláyon, tabang. * Á cargar á otro. = Bacóit, dohol. [19]
Ayunar. = Poása, aoot, hayat.
Ayuno. = Pagpoása pagpógong sa pagcáon.
Ayunqub. = Landasán.
Ayuntador. = Tigsómpay, tigdógtong, domológang.

[Índice]

AZ
Azada. = Sarol.
Azadon. = Idem.
Azadonada. = Pagcále sa sadol.
Azadonador. = Tigcále sa sadol, ang nagacále sa sadol.
Azadonar. = Pagcále sa sadol.
Azafata. = Babáyeng sologóong sa haring babáye, con sa asáoa sa hádi,
ng̃a nagadóhol canía sa mg̃a visti ug mg̃a hias ng̃a ibísti nía, ug
nagahípos opód niána sa nahócas con miílis na.
Azafate. = Tagácan.
Azafran. = Dulao.
Azafranado. = Ang may color sa dolao.
Azafranal. = Yota ng̃a guitódcan, guitobóan con guitámnan sa dolao.
Azafranar. = Pagtína sa dolao.
Azahar. = Bolac sa cahoy sa sooá ug sa ocban.
Azar. = Casáquit, calisód, cayógot, cabalísa.
Ázimo. = Ang tinápay ng̃a oaláy bínhi, levadura.
Azogue. = Tombága ng̃a maputí caáyo ug mabóg-at uyámot, ng̃a dili
matibúoc, con díli íng̃on guihápon sa salapí con sa tíngga ng̃a tinónao.
Azor. = Langgam ng̃a manágit.
Azorar, azorarse. = Lisáng, cogmat, hadloc, colba.
Azorero. = Ang obán sa caoatán ug ang nagadála sa quináoat.
Azorramiento. = Pagcabóg-at, pagcabórong sa olo.
Azorrarse. = Pagbáti sa cabóg-at ug cabódong sa olo.
Azotado. = Ang saláan ng̃a guihámpac sa cadaygánan.
Azotador. = Homalámpac, ang nagahámpac.
Azotaina. = Ang castígo ng̃a guidáoat sa táuo sa paghámpac canía.
Azotar. = Hampac, gaid.
Azote. = Ang ihalámpac, ang igahámpac, ang tágsa ca paghólog sa
ihalámpac sa láoas sa táuo. * Ang gotom, ang gobat ang salot, ag ang
ubán pang mg̃a calisód ng̃a guibáti sa mg̃a táuo ng̃a guican sa pagbóot
sa Dios.
Azúcar. = Asúcal, sucal, tam-is calámay.
Azucarado. = Ang may lamí sa asúcal. * Malómo ug matám-is ng̃a
táuo sa íang pagpamólong.
Azucarar. = Paghílog sa asúcar.
Azucena. = Asusena, calatsóse.
Azuela. = Bincong, daldag.
Azufre. = Asufre.
Azul. = Asul.
Azulejo. = Ladriyo, tesa ng̃a nagacaláin láin ug color.
Azumbre. = Talácsan sa vino, suca, &c., gantang.
Azuzar, incitar á los perros para que embistan. = Paghot, panghot. [19]
[Índice]
 B

[Índice]

BA
Baba. = Laoay, tilágac.
Babada, hueso de la cadera. = Payod.
Babador. = Panápton ng̃a ibítay sa liog sa mang̃a báta con mang̃áon
sila, arón salólan sa mahólog. [19]
Babaza que arrojan los animales espesa y pegajosa. = Laoay,
tilágac.
Babazorro. = Bodong, boquídnon, sa oaláy caálam ug maáyong
pagatóbang.
Babear. = Pagláoay, pagtilágac. [20]
Babeo. = Idem.
Babieca. = Boang boang, hong̃og.
Babor. = Luyo, dapit sa oála sa mg̃a sacayán, con magtalícod sa olín ug
maga atóbang sa dólong.
Babosa. = Mananáp sa España, diótay caáyo, ng̃a magaláoay sa
canúnay.
Baboso. = Ang táuo ng̃a magaláoay caáyo.
Bacalao. = Talaóng̃an, toad toad. * Ang táuo ng̃a maníoang caáyo.
Bacanales. = Mang̃a piesta ug mg̃a dúla ng̃a malágsot ug mang̃íl-ad sa
cánhing tiempo, sa pagtáhod sa mg̃a diotáhan sa ílang dios dios ng̃a
guing̃ánlan ug Baco.
Bacante. = Ang babáye ng̃a nagasacót sa máong mg̃a dóla.
Bacía. = Panhonáoan, honáoan.
Bacin. = Pamos-ónan, vasong dagcó sa yota con sa tombága ng̃a
calibáng̃an.
Báculo. = Cahoy, sogcod, songcod.
Bache. = Bohó ng̃a nahímo sa mg̃a cadalánan tong̃ód sa pagágui ug
masóbsob sa mg̃a coche ug mang̃a mananáp.
Bachiller. = Ang táuo ng̃a tigpólong caáyo sa oaláy hingtóngdan.
Badajada. = Ang pagtóctoc sa dila sa ling̃ánay sa máong ling̃ánay.
Badajo. = Dila sa mg̃a ling̃ánay, ang póthao ng̃a nabítay sa talioála sa
mg̃a ling̃ánay.
Badana. = Panit sa carnero ng̃a quinórti.
Bagaje. = Mananáp ng̃a pang̃abalsáhan.
Bagazo. = Opa, apóya.
Bahía. = Looc.
Bailador. = Hinabáy, magsalayáo, somalayáo, ang nagsayáo.
Bailar. = Sayáo, sabáy, pagquínampilang, sadsad, parang.
Bailarin. V. Bailador.
Baile. V. Bailar.
Baja. = Pagóbos sa bíli sa mg̃a balígya, sahol.
Bajamar. = Honás, honásan. * De la mañana. = Talinága. * De la tarde.
= Taginhápon.
Bajamente. = sa dagcong pagpaóbos, sa pagcang̃íl-ad, sa pagcalágsot.
Bajar. = Naog, canáog, consad. * La cabeza. = Yang̃o, docó, tangdo. *
Del monte. = Togbong, dolhog. * Alguna cosa, boyar rio abajo. = Ilig.
Bajel. = Bisan ónsang sacayána ng̃a dagcó, fragata, navío, bergantin,
&c.
Bajelero. = Tagía con arraez sa bisan onsa ng̃a sacayán ng̃a dagcó.
Bajeza. = Buhat ng̃a daótan, malágsot, magíl-ad, bodhíon, pagcabódhi.
Bajo, lo que tiene poca altura. = Hamóbo. * De arena ó piedra. =
Hunásan, tacot, hamábao, pongtod, pasil.
Bala. = Ponglo, bala.
Baladron. = Tabían, maandácon, holábon.
Balancear. = Quilas, lingga lingga, toang toang, quioag quioag.
Balandra. = Sacayán sa usá da ca taládoc.
Balandran. = Bistí ng̃a halagpád ug hatáas.
Balanza. = Timbáng̃an. * Ang tágsa ca pínggan sa mg̃a timbáng̃an.
Balar. = Tilí, honi, halá halá.
Balaustre. = Cahoy ng̃a hamóbo ug linálic, ng̃a idáyan dáyan sa mg̃a
balcon, sa mg̃a corredor ug sa mang̃a hagdanán.
Balazo. = Pagcaigo sa bala ng̃a guican sa posil con sa lothang.
Balbuciente. = Ang díli macasángpot ug maáyo, yong̃it, tona tona. [20]
Balcon. = Sandígan ng̃a cahoy con pothao ng̃a ibótang sa atobáng̃an sa
mg̃a talambóan, arón somándig ang motámbo, sa oaláy catáhap sa
pagcahólog, hambóyan.
Balconaje. = Ang pagcadághan sa mg̃a balcon sa mg̃a cabaláyan.
Baldar. = Bacól, piáng, quihod, quíang, opog, quimay, pingcao.
Balde. = Toong, timba, cabog, ihinóbig.
Baldear. = Pagbóbo sa tobig, pagbalónas, paghógas sa mg̃a cubierta
con mg̃a salog sa mg̃a sacayán, ug sa lain lugar.
Baldío. = Yota ng̃a oalá pagbohátan ug pagatámnan.
Baldon. = Tampálas, polong ng̃a icaólao, daótan, mang̃íl-ad.
Baldonar. = Pagtampálas sa isigcatáuo, pagpamólong sa daótan.
Baldosa. = Ladriyo ng̃a pino ug lado.
Balija. = Panonódlan ng̃a pánit sa pagtípig sa mang̃a sólat ug sa bisan
onsa.
Balijero. = Ang táuo ng̃a nagadála dála sa mg̃a sólat.
Balon. = Baát, bang̃a sa mang̃a mánggad ng̃a ibalilígya sa mang̃a
domolóong ug magbalilígya. * Baat, bogcos sa papel.
Balsa. = Gáquit. * Danao, yotang tobígan.
Balsamina. = Palía.
Bálsamo. = Bálsamo, homót.
Balsear. = Pagtabóc sa mg̃a soba sa gáquit.
Balsero. = Ang nagahópot sa gáquit.
Baluarte. = Bantayán, ilíhan, lantáoan.
Ballena. = Ambohótan bong̃ansíso.
Ballenato. = Idem.
Ballesta. = Bosog, boyog.
Ballestear. = Ang paggámit sa bosog ug pagbóhi sa paná guican sa
maong bosog.
Bambolear, bambolearse. = Oyog, doog doog, dolay dolay, soyásoy,
tandog, sóngloy.
Banasta. = Bocág ng̃a dagcó ug haláoig.
Banasto. = Bocág ng̃a malíng̃in.
Banca. = Sacayán ng̃a guing̃álan ug bangca. * Lingcodánan ng̃a cáhoy
maíng̃on sa usá ca lamesa ng̃a diótay.
Banco. = Licodánan ng̃a papán ug hatáas, ng̃a ádan pagalingcódan sa
daghánan ng̃a táuo, ang ubán may sandígan sa licód. * De arena. V.
Bajo de arena ó piedra.
Banda. = Bagcos ng̃a ibalábag sa táuo ng̃a nagabísti, guican sa abága
ng̃a too sa quílid ng̃a dápit sa oála. * Dápit dínhi, dapit ng̃ádto, dápit
dídtot, &c. * Dapig, caobán.
Bandada. = Panón sa mang̃a langgam.
Bandeja. = Sangga, sanggáan sa mg̃a vaso, ug sa bisan onsa.
Bandera. = Panápton ng̃a nagacaláin láin ug color, ng̃a itimáan sa mg̃a
Guinhadían ng̃a hingtóngdan sa sacayán, sa cóta, sa bantayán, &c.,
ng̃a guitaólan ug guibitayán, bandela.
Banderola. = Bandélang diótay.
Bando. = Pagmantalá, pagbaláod.
Bandolero. = Caoatán, tulisán, magsosógat sa mang̃a cadalánan sa
mang̃a táuo ng̃a nanagágui sa pagpang̃áoat ug pagpatáy caníla.
Bandullo. = Ang cadaghánan sa mg̃a tináe, tong̃ol.
Bandurria. = Tolónggon maíng̃on íng̃on sa sesta, sa guitara, ng̃a
pagcablíton, sa usá ca pluma.
Banqueta. = Lingcodánan ng̃a diótay ng̃a guitaólan sa toló ca tíil.
Banquete. = Combida sa daghánan ug mahál ng̃a mang̃a calán-on ng̃a
guinatambóng̃an sa dághan ng̃a mang̃a dinápit. [21]
Bañadero. = Tubígan ng̃a pagalonáng̃an sa mang̃a mananáp, lonáng̃an,
colonáng̃an.
Bañador. = Ang nagapalígo sa láin.
Bañar. = Ligo, digo.
Bañero. = Ang nagabáton sa mang̃a caligóan.
Bañil. V. Bañadero.
Bañista. = Ang muádto sa mg̃a caligóan.
Baño. = Caligóan, digóan, pagahogásan sa mang̃a bitíis ug mg̃a tíil. *
Ang asúcal ng̃a guidíhog, guihílog sa matám-is.
Baptisterio. = Boñágan.
Baque. = Hagbong.
Baqueta. = Puthao con cahoy ba ng̃a isolód sa posil ug sa mg̃a lóthang,
sa pagdásoc sa pólvora ug sa taco. * Castigo ng̃a guidáoat sa mang̃a
soldados ng̃a saláan, ng̃a managágui águi sa tiloála sa duhá ca taláy sa
ubán ng̃a isigcasoldados níla, ug guihámpac síla sa licód ng̃a hobó.
Baquetazo. = Hagbong.
Baqueteado. = Ang naánad na sa mg̃a calisdánan, ug sa mg̃a bóhat ng̃a
mabóg-at.
Baraja. = Baraja, cadaghánan sa mg̃a dáhon ng̃a nagahímo sa baraja.
Barajar. = Pagsacót sacót, pagsácsac sa mg̃a dáhon sa baraja sa oalá pa
ipáhat con ipanghátag hátag sa nanagsogál. * Pagdámag.
Barandado. = Ang cadaghánan sa mg̃a cáhoy ng̃a linálic sa mg̃a
hambóyan, sa mg̃a corredor, sa mg̃a talambóan, &c.
Barandilla. = Hambóyan. * V. Balaustre.
Barangay. = Baláng̃ay, sacayán.
Baratar. = Pagcatagílis, pagcatagáilo.
Baratero. = Ang mang̃áyo sa barato sa nanagsogál.
Baratijas. = Mang̃a tolotagídyot sa bisan onsa ng̃a oaláy bali.
Baratillo. = Ang cadaghánan sa mg̃a molománggad ug mg̃a casangcápan
ng̃a daan ug sa diótay ng̃a bili ng̃a ibalígya.
Barato. = Bisan onsa ng̃a ibalígya con guipálit sa diótay ug sa óbos ng̃a
bili. * Ang masáyon pagadang̃áton. * Ang salapí ng̃a ihátag sa
nacadáog sa sogal sa mg̃a táuo ng̃a nanagsólong ug guibóot nía.
Báratro. = Ang espierno, impierno.
Barba, parte de la cara que está debajo de la boca. = Solang. * Pelos
que nacen en la cara. = Bong̃ot. Barbada. = Ang talicalá ng̃a póthao
ng̃a ibótang sa ilálom, sa obos, sa solang sa mg̃a cabayo, ug isáb-it sa
preno con sa bocado sa pagpogóng caníla. * Isda.
Barbado. = Bong̃óton.
Barbaja. = Tanóm sa España.
Barbar. = Pagsógor sa pagtobó sa bong̃ot sa mg̃a laláqui. * Pagsógod
sa mg̃a gamót sa mg̃a tanóm.
Bárbara (santa.) = Solódlan, tipigánan sa pólvora sa mg̃a sacayán.
Bárbaramente. = Sa pagcabáng̃is.
Barbaridad. = Cabáng̃is, caísog ng̃a dagcó. * Bohat ng̃a guihanáycan
sa oalá huná hunáon.
Barbárie. = Pagcabórong, pagcacólang sa maáyong pagtóon ug
pagtódlo.
Bárbaro. = Mabáng̃is, mamomógos.
Barbecho. = Pagbóhat ng̃a nahaóna sa yota sa pagtanóm.
Barbera. = Ang asáoa sa barbero, sa magalálot.
Barbería. = Baláy ng̃a pagaalótan sa mg̃a táuo.
Barbero. = Magalálot, ang may opicio sa pagálot sa mg̃a táuo.
Barbihecho. = Ang táuo ng̃a inalótan ng̃a bág-o.
Barbilampiño. = Ang táuo ng̃a guihinágan sa bóng̃ot, ng̃a talágsa day
bóng̃ot. [21]
Barbilla. = Ang tomóy sa solang.
Barbinegro. = Ang táuo ng̃a may bóng̃ot ng̃a maítom.
Barbirubio. = Ang táuo ng̃a may bóng̃ot ng̃a mapóla pola, bolágao.
Barbirucio. = Ang táuo ng̃a may bóng̃ot ng̃a sináctan, sinámbag sa
mapotí ug maítom.
Barbo. = Isda ng̃a may bóng̃ot.
Barbon. V. Barbado.
Barboquejo. = Ang sinta ug bisan onsa ng̃a igabáat sa cálo sa ilálom sa
sólang.
Barbotar. = Pagsólte, pagpamólong ng̃a díli maásoy caáyo, pagtoná
toná.
Barbudo. = Ang táuo ng̃a may daghan bóng̃ot.
Barbulla. = Ang banha sa mg̃a tíng̃og sa daghánan ng̃a mg̃a táuo ng̃a
nanagsólti pagdóng̃an.
Barbullar. = Pagpamólong sa madalí caáyo ug sa dágcong banha.
Barbullon. = Ang mamólong sa madalí ug sa binóloc.
Barca. = Sacayán ng̃a diótay ng̃a panagátan, sacayán ng̃a guinagóyod sa
mg̃a dágcong sacayán ug hinógtan sa olín.
Barcada. = Ang lólan ng̃a guidála sa mg̃a barca sa tágsa ca paglólan ug
pagbálic bálic.
Barcaje. = Abang ng̃a ibáyad sa nagasacáy sa barca.
Barco. = Sacayán.
Barcolongo. = Sacayán.
Barda. = Tábon sa mg̃a álad ng̃a cóta, sa mg̃a sagbot con sa lain ng̃a
italábon, arón dili ónta mang̃adáot sa pagólan.
Barloventear. = Pagábong sa háng̃in.
Barlovento. = Loyo ng̃a guinicánan sa háng̃in.
Barniz. = Igasínao sa mg̃a cahoy. * Igasínao sa náuong sa mg̃a babáye,
bolit.
Barnizar. = Pagsínao sa mg̃a cáhoy, capol, bolit.
Barómetro. = Capandáyan sa pagíla sa cahodós sa háng̃in, sa mg̃a onós
ug mg̃a baguio.
Baron. = Ng̃alan ng̃a igaásoy sa cahímtang ng̃a hatáas sa obán ng̃a mg̃a
dágcong táuo.
Baronesa. = Asáoa sa dágcong táuo ng̃a guing̃álan ug baron.
Baronía. = Ng̃atanán ng̃a mg̃a dona ug ang yota ng̃a nahatong̃ód sa
baron.
Barquear. = Pagsácay sácay sa barca.
Barquero. = Ang tagía ug ang nagabáton ug nagahópot sa barca.
Barquillo. = Tinápay ng̃a manípis, ug maíng̃on ing̃on sa hostias sa
oaláy bínhi con levadura. * Guisáctan sa matám-is ug guilíquit sa
pagcadágoay sa usá ca pinótol ng̃a bagácay, diot diot sa lúyong tomúy,
ug dagcó sa lúyo.
Barquinazo. V. Baque.
Barra. = Pothao ng̃a hatáas ng̃a igacále ug igalíguat sa mg̃a bató ug
mg̃a mabóg-at, sagóngsong. * Guiboáng̃an. V. Banco y Bajo de arena
ó piedra.
Barraca. = Payág, baláy ng̃a diótay sa mg̃a cabalánan, balong balong.
Barragana. = Babáye ng̃a sandil, camaáyo.
Barraganería. V. Amancebamiento.
Barranca. = Sapá, alaguían sa tubig sa ólan, balaháan.
Barranco. V. Barranca. * Caculian sa mg̃a bóhat.
Barrancoso. = Lugar ng̃a may daghánan ng̃a mg̃a sapá, mg̃a balaháan.
Barrear. = Paglíbot sa bisan ónsang lugála sa mg̃a cahoy, pagálad.
Barredor. = Maninílhig, ang nagasílhig.
Barredura. = Sinílhig, sinilhígan.
Barrena. = Locob, bilíbod, hilíhod, quilícot.
Barrenar. = Idem. * Pagbohó.
Barrendero. V. Barredor.
Barreno. V. Barrena. [22]
Barreño. = Baso con panonódlan ng̃a dagcó sa yóta ng̃a pagahogásan
sa mg̃a pínggan.
Barrer. = Pagsílhig.
Barrera. = Lugar ng̃a pagacoháan sa yóta ng̃a igabóhat sa mg̃a colon.
Barriga. = Tian, tiyan.
Barrigon. = Dágcong tian.
Barrigudo. = Ang may dágcong tian.
Barril. = Bariles, solódlan sa vino, sa súca, &c., ng̃a binóhat sa mg̃a
papán.
Barrio. = Pagmólo, baláng̃ay, lugar ng̃a guimpóy-an sa píla ca búoc ng̃a
táuo.
Barrizal. = Cayanáng̃an, pisácan.
Barro. = Yanáng, pisac.
Barroso. V. Barrizal.
Barrote. = Toong.
Barruntar. = Tahap, taghap, húna húna, hang̃op.
Barullo. = Pagcabóloc, pagcasacót, pagbánha sa daghánan ng̃a mg̃a
táuo, boruca.
Barzon. = Paglacát sa oaláy tuyo.
Barzonear. = Idem.
Basa. = Lingcodánan, tilingdógan, himotáng̃an, tiílan sa mg̃a columna
ug mg̃a ladáoan.
Basalto. = Bató sa color ug cagáhi sa póthao.
Basamento. V. Basa.
Basca. = Calóod sa guinháoa.
Bascosidad. = Hugao.
Base. V. Basa.
Basílica. = Palacio, baláy ng̃a hadiánon. * Singbahán ng̃a dagcóan ug
matahóm.
Basquear. = Paglóod.
Basquiña. = Saya ng̃a maítom, ng̃a ibísti sa mg̃a babáye sa ibábao sa
obán.
Bastar. = Igo, adang na, ondang, toman, obay obay.
Bastardo. = Anac sa mg̃a táuo ng̃a díli síla macagmíño bisan bóot pa
ónta.
Bastidor. = Toclang.
Bastimento. = Balon, cadaghánan sa mg̃a colán-on.
Baston. = Sogcod, songcod.
Bastonazo. = Bonal sa sogcod.
Bastonero. = Ang táuo ng̃a magabóot sa mg̃a nanagsayáo ug
magatódlo sa mg̃a táuo ng̃a magapádang sa pagsabáy.
Basura de mar ó rio, broza. = Salíbog, loloc.
Basura. = Hogao, saguibónhon, ta-i sa mg̃a mananáp, íti sa mg̃a
lánggam.
Bata. = Bisti ng̃a hatáas ng̃a guibísti sa mg̃a laláqui sa baláy.
Batacazo. = Hagbong.
Batahola. = Banhá, saba.
Batalla. = Pagáoay, pagpang̃óbat.
Batallador. = Maquiaoáyon, tigáoay, mang̃ong̃óbat.
Batallar. = Pagáoay, pagpang̃óbat, pagdámag.
Batallon. = Pagcadághan sa mg̃a soldados ng̃a nagacabáhin bahin sa
mg̃a tapoc tapoc.
Batan. = Pagabonálan sa mg̃a panápton ug sa mang̃a pánit.
Batanar. = Pagbónal, paglígis sa mang̃a panápton ug sa mg̃a pánit.
Batanear. = Pagbónal, pagcastigo sa mg̃a táuo.
Batata. = Tanóm ng̃a may onód sa gamót maíng̃on íng̃on sa camote.
Batea. = Batía, dolang.
Batel. = Sacayán diótay, bote.
Batería. = Cadaghánan sa mg̃a lothang ng̃a guitáod sa mg̃a cota ug mg̃a
bantayán, sa pagsócol sa mang̃a caáoay.
Batir, revolver algo. = Colocóso, coso coso, labógay, simbóg, sambóg.
* V. Aplastar, aplastarse algo, arruinarse algo, arruinar. * Plata, &c.
= Bacbac. [22]
Batista. = Panápton ng̃a píno, manípis ug maputí caáyo, sa lino.
Baturrillo. = Pagcasacót sa daghánan ng̃a mg̃a botang ng̃a díli ang̃ay. *
Ang pagpamólong ng̃a sinacót ng̃a oaláy cahológan.
Baul. = Caban, panunúdlan sa mg̃a bísti ug sa bisan onsa.
Bauprés. = Cahoy ng̃a dagcó ng̃a binútang ug guióbay sa dólong sa
mg̃a sacayán, sa pagpalíg-on dihá niána sa mg̃a estay sa mg̃a foque.
Bautismal. = Ang nanong̃ód sa pagbúñag.
Bautismo. = Ang pagbóñag, ang nahaúna sa mang̃a Sacramento sa
átong Inahán ng̃a ang santa Iglesia.
Bautisterio. = Ang lugar sa pagbóñag, ng̃a pagaboñágan, boñagán,
lugar ng̃a guibotáng̃an sa boñagán.
Bautizante. = Bomolóñag, ang nagabóñag.
Bautizo. V. Bautismo.
Bayeta. = Panápton ng̃a guigáma sa balahíbo sa mang̃a carnero.
Bayeton. = Como el anterior.
Bayo. = Ang may color sa boláoan.
Bayoneta. = Hing̃aníban sa mg̃a soldados, ng̃a guipanóp-ot ug guitáod
nila sa tomóy sa ílang mang̃a pusil.
Bayonetazo. = Pagsóntoc sa bayoneta.
Baza. = Ang cadaghánan sa dáhon sa baraja ng̃a guihípos sa nagasogál
ug ibútang tong̃ód canía: pagsácoat sa mg̃a dáhon con sa mg̃a carta
ang nagasogál sa baraja ug nacadáog.
Bazo. = Baga.
Bazucar. = Quinó, og og, cono.

[Índice]

BE
Beata. = Babáye ng̃a maampóon.
Beaterio. = Baláy ng̃a guimpóy-an sa mg̃a beata, sa mg̃a babáye ng̃a
maampóon.
Beatificar. = Ang pagmatóod sa Santos ng̃a Papa sa pagcasantos sa
mg̃a táuo ng̃a nanagalágad ug maáyo sa Dios, sa buhi pa síla.
Beatitud. = Ang paghimáya sa Lang̃it, capaládan, cabolahánan ng̃a
dayon. * Ng̃alan ng̃a icahing̃ánlan sa Santos ng̃a Papa.
Beato. = Boláhan, paládan sa oaláy catapúsan. * Ang magatúman sa
mg̃a bóhat sa pagcacristianos. * Ang guipacasantos na sa Santos ng̃a
Papa.
Bebedero. = Ilímnan, pagaímnan sa mg̃a lánggam, ilimnánan.
Bebedizo. = Tobig ng̃a ilímnon.
Bebedor. = Hing̃ínom, palaínom, palaimnánon, hobgánon.
Beber. = Inom, tong̃ab. * Para catar ó probar. = Dimdim. * Los perros y
otros brutos. = La-lá. * De bruces. = Suyup.
Bebida. = Ilímnon.
Bebido. = Ang nacaínom labí sa casadáng̃an.
Beca. = Timáan ng̃a guinabísti sa mang̃a colegiales, ng̃a máo ang úsa ca
tinábas con bagcos ng̃a panápton, ng̃a guicóros níla sa atobáng̃an sa
dóghan, guitóngtong níla sa mg̃a abága, ug guipamítay níla ang duhá
ca tomóy sa ílang licód.
Becerrillo, lla, to, ta. * V. Becerro.
Becerro. = Nati, anac sa toro ug sa baca.
Bedel. = Ang nagabántay sa pagátang sa mg̃a estudiantes sa aula, sa
escolahán, sa pagatón-an.
Befa. = Pagyóbit, pagtámay, pagtíao ng̃a mabóg-at.
Befar. = Pagyóbit, pagtíao, pagtámay.
Befo. = Langbi, langbic.
Bejuco. = Ooáy, hanámhan, palásan, manónton, tagalóla, &c. [23]
Bejuquillo. = Talicalá ng̃a boláoan ng̃a idáyan dáyan ug ibítay sa liog
sa mg̃a táuo.
Beldad. = Caáñag, catahóm, caníndot.
Beleño. = Tanóm.
Beleso. = Tanóm.
Belfo. = Ang táuo ng̃a guibitáyan sa ng̃abil sa obus. * V. Befo.
Belicoso. = Mang̃ong̃óbat, ang táuo ng̃a naánad sa pagpang̃óbat, sa
pagáoay, maquiaoáyon, tigáoay.
Bellaco. = Táuo ng̃a dáutan, tampalásan, malágsot, mang̃íl-ad, matámas
támas.
Bellaquear. = Pagtampálas, pagbóhat ug pagpamólong sa mg̃a bóhat
ug mg̃a polong ng̃a dáutan, pagtámas támas.
Belleza. V. Beldad.
Bello. = Matahóm, maníndot, maáñag.
Bellota. = Bong̃a sa mg̃a cáhoy ng̃a guing̃álan encina, roble ug sa obán
pa ng̃a maíng̃on íng̃on: maíng̃on caná sa dágoay sa bóng̃a ng̃a
malámon.
Bendecir. = Pagdaláng̃in, pagbendicion.
Bendicion. = Daláng̃in, bendicion.
Bendito. V. Beato. * Santos.
Benedícite. = Polong ng̃a linatín ng̃a icapang̃áyo sa mg̃a Padre ug
licencia con pagtógot sa ílang mang̃a ponóan.
Beneficencia. = Pagtábang, paglában sa isigcatáuo, pagbóhat canía sa
maáyo.
Beneficiar. = Ang pagbóhat sa mg̃a bóhat ng̃a maáyo, pagcalóoy,
pagpoáng̃od.
Beneficio. = Caáyo, caayóhan. * Pagbóhat sa yota arón homátag sa
maáyong panúig. * Pólos ng̃a quinóha sa mg̃a Padre sa ílang
pagcacura.
Beneficioso. = Polos, catigayónan.
Benéfico. = Ang magatábang, magalában ug magabóhat sa mg̃a
caayóhan sa isigcatáuo.
Benemérito. = Ang tacós ng̃a pagacaloóyan ug tagáan sa maáyong
dóng̃og ug sa maáyong opicio.
Benévolo. = Ang táuo sa malómong cásing cásing. * Ang mahagúgma
ug magapalángga sa lain.
Benignidad. = Poáng̃od, paghinóclog. * Pagcalínao.
Benignísimo. = Mapoang̃ódon, mahinoclógon oyámot.
Benigno. = Táuo ng̃a malómo, mayómyom, manáya naya, alaíhan,
mapoang̃ódon, mahinoclógon, sa maáyong cásing cásing, sa maháoan
ng̃a búot.
Berbiquí. V. Barrena.
Bercería. = Pagbaligyáan sa mg̃a berzas ug obán pang mg̃a ótan.
Berengena. = Talóng.
Berengenal. = Yotang guitámnam sa mg̃a talóng.
Bergante. = Tampalásan, táuo ng̃a oaláy caúlao.
Bergantin. = Sacayán sa duhá ca talároc.
Berlina. = Coche sa duruhá ca lingcodánan.
Bermejear. = Pagpóla pola.
Bermejo. = Mapóla pola, ing̃on sa color sa boláoan.
Bermejuela. = Isda sa mg̃a sobá sa España.
Bermellon. = Color ng̃a mapóla, lino.
Berrera. = Tanóm.
Berrido. = Ting̃og sa baca.
Berrin. = Ang nanoyó, nasocó, naligótgot, nabaláca caáyo.
Berrinche. = Casucó, panoyó, caligótgot, caáquig ng̃a dagcó.
Berro. = Tanóm ng̃a pagaotánon.
Berroqueña. = Bató ng̃a may color maíng̃on íng̃on sa abó.
Berza. = Otan, tanóm ng̃a maáyong otan.
Besamanos. = Pagháloc sa camót sa hadi.
Besana. = Ang nahaónang tádha con tódlis sa pagdáro sa yota.
Besar. = Haloc, pagháloc. [23]
Beso. = Idem.
Bestia. = Mananáp. * Ang táuo ng̃a borong caáyo, ug ng̃a oaláy
quinaádman bisan diriót.
Bestial. = Pagcaoaláy bóot. * Cailíbgon ug bohat ng̃a mang̃íl-ad.
Bestialidad. = Como el anterior.
Bestialmente. = Sa pagcang̃íl-ad, maíng̃on sa mananáp.
Besucar. = Pagháloc sa masóbsob.
Besugo. = Isda sa obán ng̃a mg̃a cadagátan sa España.
Besuguero. = Ang nagabalígya sa mg̃a isdang besugo. * Tagá ng̃a
igadácop sa mg̃a besugo.
Beta. = Pisi sa mg̃a sacayán, pinótol ng̃a pisi, sa pisi.
Betun. = Bolit.
Bezote. = Bitay bítay, ariyo ng̃a guinabítay sa canhing tiempo sa mg̃a
tagpilipino sa ng̃abil sa óbus.
Bezudo. V. Befo.

[Índice]

BI
Biblia. = Ang santos ng̃a Sulat.
Biblioteca. = Catilíngban, cadaghánan sa mg̃a libro.
Bibliotecario. = Ang magabántay ug magabáton sa mg̃a libro.
Bicenal. = Ang pagcadógay, ang cadogáyan sa caloháan ca túig.
Bicoca. = Cotang diótay, bantayán, lantáoan, ilíhan ng̃a díli malíg-on
caáyo. * Bisan onsa ng̃a oaláy bali.
Bicho. = Mananáp ng̃a diótay ng̃a oaláy hingtúngdan ng̃a ng̃alan. * Ang
táuo sa malágsot ug calatáoan, ng̃a dágoay.
Bien. = Caáyo, caayóhan, catigayónan, bahándi.
Bienal. = Ang cadogáyan, ang pagcadógay sa duha sa duruhá, sa
tagórha, sa tinagórha ca túig.
Bienaventurado. V. Beato.
Bienaventuranza. V. Beatitud.
Bienestar. = Catigayónan, maáyong pagcabótang.
Bienhablado. = Ang mamólong sa maáyong pagtáhod, ang díli
magalíbac sa isigcatáuo.
Bienhechor. V. Benéfico.
Bienquerer. V. Apreciar.
Bienquisto. = Ang guihigógma, tauo ng̃a may maáyong dóng̃og.
Bienvenida. = Ang pagábi abi sa bág-o miábot, ang calípay tong̃ód sa
pagábot sa atong ila.
Bigamia. = Ang pagcamíño sa bálo, ang icadúhang pagcamíño sa bisan
quinsang táuo.
Bígamo. = Ang guicasál, ang namíño sa nacadohá.
Bigardo. = Ang tigsódoy sódoy lamang sa díli macógi sa pagbóhat, ang
malibod líbod.
Bigote. = Bong̃ot sa ng̃abil sa itáas.
Bilioso. = Ang magaláoy ug mahágcot.
Billa. = Ang pagsolód sa usá ca malíng̃in sa bohó, sa sogál ng̃a
guing̃álan ug billar.
Billon. = Usá ca libo ng̃a calibóhan.
Bimestre. = Ang cadogáyan, ang pagcadógay sa dohá ca bolan, sa
dohá, sa tagódha, sa tinagódha ca bólan.
Biografía. = Casayódan sa quinabóhi sa mg̃a táuo.
Biombo. = Pagasalípdan, bongbong ng̃a binóhat sa panápton ng̃a
piníntal, ng̃a icabálhin bálhin bínsan díin, ug masáyon hipóson ug
pilóon.
Bípede. = Ang may duhá lang ca tíil.
Birloche. = Coche sa dorohá con sa ópat ba ca rueda ug may dohá ca
lingcodánan.
Birola. V. Argolla.
Birrete. = Calo calo ng̃a mapóla ng̃a ihátag sa Santos ng̃a Papa sa mg̃a
Cardenales, sa pagtógot caníla sa ilang bag-ong cahímtang. [24]
Bisabuelo. = Amahán sa apóhan, song̃áy.
Bisagra. = Capandáyan sa póthao con sa tombága, sa pagpogóng,
pagábli, pagócab ug paglócab sa mg̃a tacop ug mg̃a talambóan.
Bisiesto. = Túig ng̃a pagaisípan sa caluháan ug siám ca adlao sa íang
bólan sa Febrero.
Bisojo. = Libat, balábag ug matá, solimáo.
Bisturí. = Capandáyan sa mg̃a mananámbal, maíng̃on sa labajang
diótay, ng̃a igacádlit sa may quinahánglan.
Bitácora. = Panonódlan sa padalóman.
Bituminoso. = Ang may bolit, ang binolítan.
Bizarría. = Pagcaang̃áyan, pagcabáihon. * Pagcaísog, pagcaoaláy
catálao ug cahádloc.
Bizarro. = Ang oaláy cahádloc. * Malólot.
Bizcocho. = Tinápay ng̃a tinosta, tinapá. * Tinápay ng̃a sináctan sa ítlog
ug sa matám-is, ug maáyo sa sopas sa socolate ug sa pagtónlob sa
vino.
Bizma. = Hampol, haclop.
Biznieto. = Ang anac sa apó.

[Índice]

BL
Blanco, por haber perdido el color. = Doás, mapotí. * Animal. = Ogís.
Blancura. = Maputí, pagcaputí.
Blandamente. = Sa pagcahómoc, sa pagcalómo, sa pagcahínay hinay,
sa pagcaálam alam, sa pagcaánam anam.
Blandear. = Pagláin sa húna húna, pagárang adang, pagoloóndang. *
Pagáng̃ay, pagóyon.
Blandir espada ó sable. = Oloy, holot. * Moverse cosa larga con
agitacion trémula. = Lobay, boyóc.
Blando. = Mahómoc, malómo. * Bien cocido. = Latá. * Suave al tacto.
= Yocyoc, hanglas, hinlo, homoc.
Blandon. = Candela sa tálo ng̃a dagcó ug mabagá. * Candelero con
bolotáng̃an sa candela ng̃a dancóan.
Blandura. = Cahómoc, pagcahómoc.
Blanqueador. = Magpolotí, ang magapotí.
Blanquear. = Pagpotí.
Blanquecino. = Doás.
Blanqueo. = Pagpotí.
Blanquete. = Icadíhog sa mg̃a babáye arón pagaíngnon ng̃a mapotí síla.
Blanquizco. = Doás.