Adoleshenca dhe vështirësitë e kësaj faze

Adoleshenca pa dyshim që është faza më e rëndësishme tek individi. Është një fazë kalimtare e
zhvillimit psikologjik dhe fizik, që nis rreth moshës 12 vjeç. Kjo fazë shoqërohet dhe me
ndryshime biologjike në trup...

Adoleshenca pa dyshim që është faza më e rëndësishme tek individi. Është një fazë kalimtare e
zhvillimit psikologjik dhe fizik, që nis rreth moshës 12 vjeç. Kjo fazë shoqërohet dhe me
ndryshime biologjike në trup, si: ndryshime në organet seksuale, shtimi në peshë, ndryshimi i
zërit etj.

Disa nga vështirësitë e kësaj faze:

– Ndryshimi emocional
– Ndjenjat kontradiktore
– Faza rebele
– Adoleshenca dhe seksualiteti

Ndryshimi emocional
Adoleshenca shoqërohet me luhatje emocionale. Në shumë raste mund të shohim se si reagojnë
adoleshentët gjatë bisedave në familje apo në rrethin shoqëror. Gjatë këtyre bisedave mund të
lindin edhe konflikte.

Ndjenjat kontradiktore
“Unë nuk jam më fëmijë!” Është kjo shprehja që mund të dëgjojmë më shpesh tek adoleshentët,
të cilët në këtë fazë ndodhen në mes të një krize identiteti. Ndodh shpesh që preokupimet apo
interesat e tyre nuk përkojnë me moshën që ata kanë. Ata shpesh ndodh të shfaqin interes për
problemet sociale ose politike, ngjarjet e ndryshme qe ndodhin në botë, për veprimtari teknike
etj.

Faza rebele
Agresiviteti në fazën e adoleshencës nuk është gjë tjetër veçse kërkesa për të pasur sa më shumë
liri. Në shumicën e rasteve nuk kanë dëshirë që dikush t’i monitorojë, sidomos pjesëtarë të
familjes, ku priren të veprojnë në kundërshtim me atë çka pohojnë prindërit. Gjatë bisedave
familjare fillojnë të ngrenë tonin e zërit, edhe për të marrë vëmendjen nga personat që i rrethojnë.
Adoleshenca dhe seksualiteti
Pas periudhës së latencës fëmija hyn në pubertet, një fazë shumë intensive, ku trupi dhe mendja
pësojnë disa transformime themelore, të cilat i japin formë të rriturit. Tek vajzat forma e parë e
pjekurisë seksuale, e cila lejon zhvillimin e vezoreve rreth moshës 11-12 vieç, është menarka
(menstruacionet e para), estrogjenet dhe androgjenët (hormonet seksuale) lejojnë zhvillimin e
karakteristikave seksuale dytësore, si rritja e gjoksit, përhapja e pushit dhe sekrecionet vaginale.
Tek djemtë androgjenet lejojnë rritjen e gjatësisë dhe masës muskulore, uljen e timbrit të zërit,
rritjen e penisit dhe testikujve. Në këtë fazë ndërtimi i identitet të adoleshentit është rrënjësisht i
lidhur me identitetin seksual, është vendimtare ndjesia e ndjerit mashkull apo femër, dhe kjo
ndjesi është në varësi të raportit me seksin e kundërt.

Bullizmi.
Shumë herë djemtë dhe vajzat në adoleshencë janë në shënjestër të bullizmit, por shumë shpesh
ata mund të jenë vetë “kryerësit”. Në anën e viktimave, megjithatë, rastet e ngacmimit po sjellin
një sërë faktorësh negativë që bëjnë që individi të përjetojë ankth, depresion dhe vetë-respekt të
ulët të mjaftueshëm për të, nuk duan të marrin pjesë në të njëjtat mjedise që mund të shkojnë,
nga shkolla në vende dhe transportin publik.

Ndryshimi fizik.
Vajzat dhe djemtë fillojnë të ndryshojnë gjatë adoleshencës. Të para janë vajzat, me
menstruacionet e para dhe trupin e ndryshuar, të ndjekur nga djemtë me pubertetin. Në këto
raste, megjithatë, ka shumë adoleshentë që nuk i pranojnë ndryshimet e tyre mirë, të cilat në
shumicën e individëve shoqërohen me aknet. Kjo ndodh shpesh edhe në vajzat të cilat, përveç
mangësive, nuk e pranojnë trupin e tyre duke e konsideruar veten “të shëndoshë”, edhe pse
dukshëm janë të holla ose krejtësisht normale.

Marrëdhëniet e dashurisë.
Me adoleshencën djemtë dhe vajzat mësojnë të njohin veten dhe kanë të dashurin e tyre të parë
ose të dashurën. Kjo dëshmon të jetë një problem kur ata të pësojnë thyerjen e parë normale të
zemrës: të kuptuarit se marrëdhënia me atë vajzë apo djalë nuk ishte “fati” i individit mund të
krijojë ndjenja negative që mund ta çojë atë për të bërë gjëra të cilat mund të pendohen më pas,
për ta rifituar atë.
Vetëbesimi i ulët.
Një nga ndjenjat e përjetuara nga djemtë dhe vajzat është një vetëbesim i ulët ndaj vetes. Kjo
manifestohet jo vetëm në formën e pakënaqësisë për pamjen fizike të dikujt, jo duke u ndjerë “e
bukur”, por edhe në nivelin e aftësive të veta. Për shembull, kur ju nuk mund të merrni një
rezultat aq sa shpresonit, në shkollë me një detyrë ose në sport, ose kur përqeshini nga bullizmi si
“Të mirë për asgjë”. Në këto raste tentohet izolimi nga të tjerët. Në disa raste mund të jetë edhe
faji i prindërve, kur personi nuk vlerësohet për rezultatet e arritura, por “i kënaqur” me “ju mund
të bëni më shumë”, “këtë mund ta bëjë gjithkush” dhe kështu me radhë. Për këtë arsye kjo do të
duhet të ndërtohet pak nga pak duke filluar të punojmë për veten tonë dhe të shohim se pak nga
pak rezultatet do të fillojnë të tregojnë veten.

Depresioni dhe ankthi.

Vetë-respekti i ulët është i shoqëruar shpesh nga sjellje të tjera të tilla si depresioni dhe ankthi
dhe mund të gjurmohen me të njëjtin problem, nuk janë në gjendje për të arritur një rezultat, një
rezultat të mirë në shkollë apo një gol gjatë një ndeshje futbolli, ose të jetë aq i fiksuar nga
ngacmimet që të ndiejë gjendjen e ankthit çdo herë që individi (ose tjetri) të afrohet.

Vetë-dëmtimi.
Në shumë raste tek adoleshentët, gjendja e depresionit, ankthit dhe vetëbesimit të ulët mund të
çojë në dëmtimin e vetvetes nga individi: djegia me avull në trupin e tij dhe më pas ndjenja e
lehtësimit. Ky problem, nëse nuk mbahet nën kontroll, mund të përfundojnë me një gjest më të
rëndë që mund të ketë pasoja fatale, vetëvrasje.

Bulimia dhe anoreksia.

Ndër problemet e mëdha të adoleshentëve, sidomos tek vajzat, është bulimia dhe anoreksia. Kjo
mund të lindë nga mungesa e vetëbesimit, duke e parë veten tepër të shëndoshë ose shëmtuar për
t’u pranuar nga të tjerët. Megjithatë, në shumicën e rasteve nuk është plotësisht e qartë që sapo të
hyni në tunel, rruga për të dalë do të jetë shumë e gjatë dhe e vështirë.
 PROJEKT
TEMA: NUK ESHTE E LEHTE TE JESH

ADOLESHENT.

LËNDA: EDUKIM FIZIK

KLASA: VIII-A

PUNOI: SEAD CENALIU

PRANOI: TRASHEGIM BRAHAJ