Повторување – Цели броеви (Z)

-8 + 219 64

предзнак Апсолутна предзнак Апсолутна Кога Апсолутна

вредност вредност предзнакот не вредност
е запишан,
се подразбира
дека 52 = +52
предзнакот е
+

ЗНАКОТ „ –“ ОЗНАЧУВА СПРОТИВЕН БРОЈ НА ДАДЕН БРОЈ

НА ПРИМЕР БРОЈОТ – 3 E СПРОТИВЕН БРОЈ НА БРОЈОТ +3
Пример: – (+3) = – 3

Растојанието на даден број до нулата се вика АПСОЛУТНА ВРЕДНОСТ

НА бројот.АПСОЛУТНАТА ВРЕДНОСТ на даден број не може да биде
негативен број. СЕ ЗАПИШУВА. НА ПРИМЕР |-6|=6
ЗНАЧИ, СПРОТИВНИТЕ БРОЕВИ ИМААТ ИСТА АПСОЛУТНА ВРЕДНОСТ,
БИДЕЈЌИ СЕ НА ИСТО РАСТОЈАНИЕ ОД НУЛАТА.
ТАКА |-3|=|+3|
 Знакот ∪ се чита: УНИЈА
(збир на сите природни броеви
т.е. позитивни цели броеви,
бројот 0 и спротивните броеви
на природните броеви т.е.сите
негативни цели броеви)

Споредување цели броеви

1. Ако двата броја се позитивни, ги споредуваме како и природните броеви
( кој е подалеку од нулата на бројната права тој е поголем)Пример: 8 < 15 )
2. Ако двата броја се негативни, кој е поблиску до нулата на бројната права тој е
поголем. Пример: –2 > -5 )
3. Ако едниот број е позитивен, а другиот негативен, потсети се :
Било кој позитивен број е поголем од било кој негативен број!
( Примери: –2 < 5, 7 > -6 )

Решени примери:
-3 < 7 14 > -14 0<9
-3 > -7 -16 > -30 -15 < 12
3<7 32 < 40 15 > -12
6 > -500 -16 < 0 -15 < -12
-20 < -10 0 > -8 15 > 12
Собирање цели броеви:

1. Броевите со еднакви предзнаци ги собираме така што:

- предзнакот го препишувам,
- апсолутните вредности на собироците ги собираме

Примери: - 8 – 6 = - 14 - 3 – 3 = -6
-2–3–1=-6 20 + 70 = 90
5 + 8 = 13 - 14 – 9 = -23

2. Броеви со различни предзнаци собираме така што:

- Го запишуваме предзнакот на бројот со поголема апсолутна вредност
- Од поголемиот број по апсолутна вредност го одземаме бројот
- со помала апсолутна вредност
Примери: - 9 + 6 = - 3 - 2 + 17 = 15
- 8 + 10 = 2 4 – 12 = -8
4–1=3 - 20 + 11 = -9
5 – 12 = -7 18 – 8 = 10

3. Збир на спротивни броеви е 0 !

Пази!
Примери: -8+8=0 - 6 – 6 = - 12 6–6=0
- 12 + 12 = 0 6 + 6 = 12 -6+6=0

Броеви со еднакви спротивни броеви

предзнаци (3. правило)
(1. правило)

4. Ако на некој број додадеме или одземеме 0, ќе го добиеме истиот тој број
(со неговиот предзнак)

Примери: 0–8=-8 -7–0=-7

9–0=9 -0+6=6

Решени примери собирање цели броеви:

- 3 – 9 = - 12 - 8 – 8 = - 16 17 – 0 = 17
-6+8=2 12 – 12 = 0 - 17 – 17 = -34
9 – 12 = - 3 - 35 – 9 = - 44 - 100 + 32 = - 68
- 10 + 4 = - 6 - 42 + 20 = - 22 580 – 60 = 520
-7+7=0 0 – 18 = - 18 - 58 – 60 = - 118
5. Собирање повеќе собироци
- прво ги собираме сите позитивни броеви, a потоа сите негативни броеви, и на крај
го пресметуваме она што сме го добиле
- внимаваме, ако има спротивни броеви прво истите можеме да ги скратиме.

Примери; - 2 – 6 + 7 – 3 + 1 = 8 – 11 = - 3
- 9 + 8 + 14 – 9 + 5 = 27 – 18 = 9
6 – 12 + 5 + 12 – 7 + 5 = 16 – 7 = 9 (внимавај на спротивните броеви)

6. Како да се ослободиме од заграда?

Ако пред заградата е + , заградата ја бришеме и го препишуваме бројот што во

заградата, ако пред него нема предзнак, значи има предзнак + .
Примери: 3 + ( -5 ) = 3 – 5 = - 2
- 6 + ( +5 ) = - 6 + 5 = - 1
- 7 + ( -3 ) = - 7 – 3 = - 10

Ако пред заградата е - , го/ги менуваме знакот/знаците во заградата. Знакот – пред

заградата не го препишуваме
Примери: 4 – ( -6 ) = 4 + 6 = 10
- 5 – ( -2 ) = - 5 + 2 = -3
9 – ( +5 ) = 9 – 5 = 4
- 6 – ( -6 ) = - 6 + 6 = 0

Примери: a) - 3 – ( -2) = - 3 + 2 = - 1 b) - ( -7 ) + ( -3 ) = 7 – 3 = 4

c) – ( -6 ) + ( -5 ) – ( +7 ) + ( +4 ) =

= 6 - 5 - 7 + 4 =

= 10 – 12

=-2

d) – ( -3 ) - 7 + ( -3 ) - ( +7 ) = (внимавај на спротивните броеви)

= 3 - 7 - 3 - 7 =

= - 14
Множење цели броеви

+ · + = + Примери. - 3 · 6 = - 18
- · - = + - 9 · ( -7 ) = 63
+ · - = - 10 · ( -1 ) = - 10
- · + = - -5·0=0

Делење цели броеви

+ : + =+ Примери: - 72 : ( -9 ) = 8
- : - = + 48 : 8 = 6
+ : - = -

54 : ( -6 ) = - 9
- : + = - 0 : ( -7 ) = 0

-9:0 нема решение, со 0

не можеме да делиме

Множење повеќе множители

- кај множењето (и делењето) на парен број минуси производот е позитивен,
a непарен број минуси дава негативен производ.
Примери: - 4 · ( -3 ) · ( -2 ) · ( -1 ) = 24 (парен број минуси)
- 7 · 2 · ( -1 ) · ( -10 ) = - 140 (непарен број минуси)
- 6 · 0 · ( -9 ) · ( -7 ) = 0
- 3 · ( -2 ) · ( -4 ) = - 24
Задачи со повеќе операции
-прво множиме и делиме (останатото го препишуваме), a потоа собирање и одземање.
Примери a) - 8 – ( -4 ) · ( -5 ) =
Три минуси даваат минус
= - 8 – 20 = (бриеви со еднакви знаци)

= - 28

b) - 32 : ( -4 ) + ( -10 ) – 9 · ( -7 ) =
(два минуси даваат плус) (два минуси даваат плус) (при делење и множење)
= 8 + ( -10 ) + 63 =
Пред заграда + , ја бришеме и го препишуваме само - 10
= 8 – 10 + 63 =
Прво ги собираме позитивните, a потоа негативните броеви
= 71 – 10 =

= 61

c) - ( -12 ) – ( -72 ) : ( -9 ) + ( -7 ) · 8 =

= - ( -12 ) – 8 – 56 =

= 12 – 8 – 56 =

= 12 – 64 =

= - 52

Задачи со загради

- прво пресметуваме во заградите (за тоа време останатото го препишуваме), потоа

множиме и делиме, а на крај собираме.
Примери:. a) 9 – ( 7 – 11 ) · 2 =
Резултато во заградата е –4, a останатото го препишуваме
= 9 – ( -4 ) · 2 =
Во ова множење има два минуси, a тоа дава плус
= 9+8=

= 17
 b) - 6 · 9 + ( - 3 – 5 ) · ( - 1 + 8 ) =

= - 6 · 9 + ( -8 ) · 7 =

= - 54 – 56 =

= - 110

c) -12 + ( 4 – 9 ) · ( - 3 · 2 ) – ( –5 ) =
Минус пред заграда, смени
= - 12 + ( -5 ) · ( -6 ) + 5 =
го знакот во заградата

= - 12 + 30 + 5 =

= 35 – 12 =

= 23

Ако самостојно сте ги решиле задачите од презентациите со кратко

повторување на правилата и постапките за решавање задачи ќе можете да
постигнете солиден успех.
 Провери го своето знаење, примени го наученото во конкретни задачи

Зад.1. Oпредели ја вредноста на изразот (+3) + (-|-9|).

Зад 2.Определи го збирот од спротивниот број на бројот 2 и апсолутната вредност на бројот - 5.

Зад.3 Определи го предзнакот на производот на еден цел број и неговиот спротивен број.

Зад. 4. Ако произвидот на два цели броеви е -46, определи го производот на нивните спротивни броеви.

Зад.5. Заокружи ја буквата пред точното равенство:

а)  75  75 б) 75  0 в)  75  75

Зад.6. Одземањето (-8) - (+3) запиши го како збир.

Зад.7. Количникот на два цели броја е - 35. Определи го количникот на апсолутните вредности на тие
два броја?

Зад. 8. Запиши броен израз со кој може да се пресмета непознатата х во равенката: x  (4)  32

Зад.9. Запиши ги сите броеви за кои важи х Z и x  5

Зад.. 10. Бројниот израз 6 – (-7) – (+5) + (-7) – 6 запиши го без загради

Зад.11.Пресметај:

a) - 7 + 22 = б) -8 - (+5)= в) -9 - 4=
г) -7 - 9 = д) 8 + (-20) = ѓ) -12 - (-8) =

Зад.12.Пресметај:
а) -5 ∙ (-6) = Б) -6 ∙ 3 = В) -3 ∙ (-7) =
г) -48 : (- 6) = д) 150 : (-30) = ѓ) -64 : (+8) =

Зад.13.Пресметај:

a) – 3∙(-4) + (-9):3 – (-7) – 4 – (+9) – (-6) = б) 3     2  6   3   4  2   

Зад.14. Реши ги равенките:

а) 2y + 6 = 2 б) (2+х) -2 = 8

Зад. 15. Петар имал 1840 денари на својата сметка. Тој платил две рати од по 1200 денари, а потоа
уплатил на својата сметка 2000 денари. Колку денари има Петар на сметката по извршената уплата?
Зад. 16. Со равенството (a  b)  c  a  c  b  c е искажано ___________________ својство на
_________________ во однос на __________________.

Зад. 17. Пресметај го x во равенката: x - |-1| = 6.

Зад. 18. Реши ги равенкaта, така што прво ќе се ослободиш од заградите:
а) 1- ( 5 - x)= -7 + [ -2 - ( -8 + 12 )]