BURULMA

Dairesel Kesitli Millerde Gerilme ve Şekil Değiştirmeler

Uygulanan bir tork şaft eksenine dik yüzeylerde kayma gerilmeleri meydana getirir.

Dairesel bir milin üzerine eksene paralel çıtalar yerleştirilip burulma momentine maruz
bırakılırsa; çıtaların birbirlerine göre yaptığı kayma görülebilir

Mukavemet II Ders Notları Dr. Kürşat GÜLTEKİN

 Gözlemler dairesel kesitli bir mildeki dönme açısının
uygulanan tork değeri ve uzunlukla doğru orantılı
olarak değiştiğini göstermiştir.

Burulmaya maruz dairesel kesitli bir milde (dolu ve içi

boş); tüm kesitler düzlem kalır ve şekli değişmez ve
deformasyon sonrası kesit görünümleri değişmez.

Kesit üzerine çizilen (markalanan) bir çap çizgisi

burulma sonrası yine düz kalır.

Mukavemet II Ders Notları Dr. Kürşat GÜLTEKİN

Burulmada Hasar Şekilleri

Mukavemet II Ders Notları Dr. Kürşat GÜLTEKİN

Örnek: 1.5 m zunluğundaki boşluklu silindirik bir çelik şaftın iç ve dış çapları sırasıyla 40 ve
60 mm’dir. a) Kayma gerilmesinin 120 MPa’yı aşmaması gerektiğine göre şafta uygulanacak
en büyük tork nedir? b) Şafttaki kayma gerilmesinin karşı gelen minumum değeri ne olur ?

Örnek: AB, BC ve CD şaftlarının her biri içi dolu bir dairesel çubuktan oluştuğuna göre a)
maksimum kayma gerilmesinin oluştuğu şaftı, b) bu gerilmelerin büyüklüğünü bulunuz.

Mukavemet II Ders Notları Dr. Kürşat GÜLTEKİN

Örnek: Şekildeki çelik kademeli milin kayma modülü G=77 GPa olduğuna göre A noktasının
toplam dönme açısını bulunuz.

Mukavemet II Ders Notları Dr. Kürşat GÜLTEKİN

Örnek: BC şaftı, iç ve dış yarıçapları sırasıyla 90 mm ve 120 mm olan boşluklu bir şafttır. AB
ve CD, d çaplı içi dolu şaftlardır. Gösterilen yükleme için a) BC şaftındaki maksimum ve
minumum kayma gerilmesini, b) AB ve CD şaftlarının emniyet kayma gerilmesi 65 MPa
olduğuna göre bu şaftların çaplarını belirleyiniz.

Mukavemet II Ders Notları Dr. Kürşat GÜLTEKİN

Örnek: Şekildeki milin (yarısının içi boş) dış çapı 22 mm ve içi boş kısmın iç çapı ise 16 mm
dir. Mil A ve B noktalarından sabitlenmiştir. Milin tam ortasına 120 N.m lik bir tork
uygulandığında A ve B noktalarında meydana gelen reaksiyon momentlerini bulunuz?

Mukavemet II Ders Notları Dr. Kürşat GÜLTEKİN

Örnek: İçi dolu çelik şaft, şekilde gösterilen dişlilere bağlanmıştır. Her bir şaft için G=77 Gpa
ve emniyet kayma gerilmesi 55 MPa olduğuna göre, a) AB şaftının A ucunda uygulanabilecek
en büyük To torkunu, b) AB şaftının A ucunun dönmesiyle oluşan, karşı gelen açıyı belirleyiniz.

Mukavemet II Ders Notları Dr. Kürşat GÜLTEKİN

Örnek: Sağ taraftan sabitlenmiş çelik bir mil ile alüminyum bir tüp, şekildeki gibi rijit bir diske
bağlanmıştır. Çelik mil ve alüminyum tüp için emniyetli kayma gerilmeleri sırasıyla 120 MPa
ve 70 MPa olduğuna göre; disk vasıtasıyla sisteme uygulanabilecek maksimum tork değerini
bulunuz. (Ga=27 GPa, Gç=77 GPa)

Mukavemet II Ders Notları Dr. Kürşat GÜLTEKİN

Örnek: Şekildeki sistemde; a) Burulma momenti diyagramını çiziniz. b) Maksimum kayma
gerilmesini ve E noktasının dönme açısını bulunuz. G=80 GPa

Mukavemet II Ders Notları Dr. Kürşat GÜLTEKİN

Örnek: A noktasındaki motordan alınan 7,5 kW’lık güç dişliler vasıtasıyla F noktasındaki
makina elemanına iletilmektedir. Motorun frekansı 30 Hz ve her bir mil için emniyetli kayma
gerilmesi 60 MPa olduğuna göre her bir milin çapını hesaplayınız.

Mukavemet II Ders Notları Dr. Kürşat GÜLTEKİN

Örnek: Şekilde gösterilen dişli-mil sisteminin dizaynı AB ve CD millerinin aynı çapta olmasını
gerektirmektedir. τmax≤55 MPa ve D noktasının dönme açısı фD nin 2° yi geçmemesi
gerektiğine göre millerin çapını bulunuz (G=77 GPa).

Mukavemet II Ders Notları Dr. Kürşat GÜLTEKİN