Θεωρία Πιθανοτήτων και Στατιστική για

Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς - Διάλεξη 4

Δημήτρης Κουγιουμτζής

5 Μαρτίου 2021

Δημήτρης Κουγιουμτζής Θεωρία Πιθανοτήτων και Στατιστική για Ηλεκτρολόγους Μ

Δεσμευμένη πιθανότητα - 2
Τρόπος λύσης προβλήματος:
1 δοκιμάζουμε απλές και ακραίες περιπτώσεις (δες ‘k από n με

επανάθεση σε οποιαδήποτε σειρά’ στις Διαφάνειες 2).

2 χωρίζουμε το πρόβλημα σε απλούστερα κομμάτια

Παράδειγμα ‘ρυθμιστής τάσης’: Εργοστάσιο συναρμολόγησης

προμηθεύεται ρυθμιστές τάσης από 3 προμηθευτές σε ποσοστά 60%,
30% και 10%. Αν οι ρυθμιστές τάσης στο εργοστάσιο αποδίδουν
σύμφωνα με τις προδιαγραφές σε ποσοστά 95%, 80% και 65% όταν
προέρχονται αντίστοιχα από τους προμηθευτές 1, 2 και 3, ποια είναι η
πιθανότητα για έναν ρυθμιστή τάσης στο εργοστάσιο να λειτουργεί
σύμφωνα με τις προδιαγραφές;

Θεώρημα 3, κανόνας της ολικής πιθανότητας: Αν B1 , B2 , . . . , Bn είναι

ασυμβίβαστα και αποτελούν διαμέριση του δειγματοχώρου S τότε
n
X
P(A) = P(Bi )P(A|Bi )
i=1
Δημήτρης Κουγιουμτζής Θεωρία Πιθανοτήτων και Στατιστική για Ηλεκτρολόγους Μ
Δεσμευμένη πιθανότητα - 3

Παράδειγμα ‘ρυθμιστής τάσης’ - συνέχεια: Θέλουμε την πιθανότητα

ένας ρυθμιστής τάσης στο εργοστάσιο που αποδίδει σύμφωνα με τις
προδιαγραφές να προέρχεται από τον προμηθευτή 3.

Θεώρημα 4, Bayes’ theorem: Αν B1 , B2 , . . . , Bn είναι ασυμβίβαστα και

αποτελούν διαμέριση του δειγματοχώρου S τότε

P(Br )P(A|Br )
P(Br |A)=
P(A)
P(Br )P(A|Br )
= Pn για r = 1, 2, . . . , n
i=1 P(Bi )P(A|Bi )

Δημήτρης Κουγιουμτζής Θεωρία Πιθανοτήτων και Στατιστική για Ηλεκτρολόγους Μ

Παράδειγμα, εμφάνιση άσσων: Τραβάω 2 από τις 52 κάρτες. Ποια
από τις δύο δεσμευμένες πιθανότητες είναι μεγαλύτερη;
1 Πιθανότητα οι δύο κάρτες να είναι άσσοι όταν γνωρίζω πως η μια
κάρτα είναι άσσος.
2 Πιθανότητα οι δύο κάρτες να είναι άσσοι όταν γνωρίζω πως η μια
κάρτα είναι άσσος σπαθί.

Παράδειγμα, έλεγχος ασθένειας: Μια ασθένεια προσβάλει το 1% του

‘πληθυσμού’. ΄Ενας έλεγχος για τον εντοπισμό της ασθένειας κάνει
σωστή διάγνωση, δηλαδή είναι θετικός όταν το άτομο έχει την ασθένεια,
σε ποσοστό 95% και επίσης με το ίδιο ποσοστό είναι αρνητικός όταν το
άτομο δεν έχει την ασθένεια. Ποια είναι πιθανότητα για ένα άτομο που
θα κάνει τον έλεγχο και θα βγει θετικός να έχει πράγματι την ασθένεια;

Δημήτρης Κουγιουμτζής Θεωρία Πιθανοτήτων και Στατιστική για Ηλεκτρολόγους Μ

Συνήθη σφάλματα στη δεσμευμένη πιθανότητα:
1 Μπερδεύουμε τις πιθανότητες P(B|A) και P(A|B).
Παράδειγμα: Στο δικαστήριο αν
A = {ο κατηγορούμενος είναι αθώος} και
B = {οι ενδείξεις είναι σωστές},
θα πρέπει να εξετάζεται το P(A|B) και όχι το P(B|A).
[περίπτωση της Sally Clark, δικαστική πλάνη 1999].

.
2 Μπερδεύουμε την ‘από πριν’ (prior) πιθανότητα P(B) με την ‘μετά’
(posterior) πιθανότητα P(B|A).

3 Μπερδεύουμε την ανεξαρτησία με την δεσμευμένη ανεξαρτησία.

Ορισμός: Δύο γεγονότα A και B είναι δεσμευμένα ανεξάρτητα ως
προς ένα άλλο γεγονός C αν
P(A ∩ B|C ) = P(A|C )P(B|C )
και ισοδύναμα
P(A|B, C ) = P(A|C )
Δημήτρης Κουγιουμτζής Θεωρία Πιθανοτήτων και Στατιστική για Ηλεκτρολόγους Μ
Δεσμευμένη ανεξαρτησία δεν συνεπάγεται ανεξαρτησία
Παράδειγμα: ΄Ενα κουτί περιέχει δύο νομίσματα, ένα κανονικό και ένα με
κεφαλή και στις δύο πλευρές (P(K ) = 1). Διαλέγουμε στην τύχη ένα
νόμισμα από το κουτί και το πετάμε δύο φορές. Τα γεγονότα να έρθει
κεφαλή στην πρώτη και στη δεύτερη προσπάθεια είναι ανεξάρτητα αν
γνωρίζουμε πως το νόμισμα που επιλέξαμε είναι κανονικό; Είναι γενικά
ανεξάρτητα;

Ανεξαρτησία δεν συνεπάγεται δεσμευμένη ανεξαρτησία

Παράδειγμα: Ο συναγερμός καπνού σε ένα δωμάτιο ενεργοποιείται όταν
είτε πιάσει φωτιά ή κάποιος καπνίσει. Τα γεγονότα του καπνίσματος (ή
μη-καπνίσματος) και πυρκαγιάς γνωρίζουμε πως είναι ανεξάρτητα, αλλά
είναι και ανεξάρτητα όταν γνωρίζουμε πως ενεργοποιήθηκε ο
συναγερμός;

Δημήτρης Κουγιουμτζής Θεωρία Πιθανοτήτων και Στατιστική για Ηλεκτρολόγους Μ