Buoi 10 - Ngay 11-01-2023 - Mon Giai Tich - MA006.N15

Buổi 10 – Ngày 11-01-2023 – môn Giải tích – lớp MA006.
N15
CHƯƠNG 6: PHƯƠNG TRÌNH VI PHÂN

(DIFFERENTIAL EQUATIONS)
6/ PHƯƠNG TRÌNH VI PHÂN CẤP 1 DẠNG BERNOULLI:

Là pt vi phân cấp 1 có dạng:
(*) dạng Bernoulli của hàm theo biến
Hay là  dạng Bernoulli của hàm theo biến
với là số thực.
TH1: ta có nên pt (*) tương đương
Đây là pt vi phân tuyến tính cấp 1 của hàm theo biến
Ta giải tiếp như phần 5/
TH2: ta có nên pt (*) tương đương
Ta thay vào pt và giải tiếp như pt vi phân cấp 1 dạng tách biến.
TH3:
Ta đặt . Suy ra
Ta thay vào pt(*) thì được
(**)
TH3.1: nên pt tương đương

(luôn đúng)
TH3.2: . Chia 2 vế pt cho
Thì pt(**)
(***)
Ta giải tiếp (như phần 5/, bằng pp Bernoulli) để tìm nghiệm tổng quát
Mà nên nghiệm tổng quát của pt (*) là
Ví dụ mẫu: giải pt vi phân , với (*)
Giải: Ta có và ,
Đặt
Ta có pt (*) tương đương (**)
TH1: nên (**) tương đương (luôn đúng, )
TH2: chia 2 vế pt cho ta được
(**) (***)
Ta đặt
TH2.1: (nếu )
TH2.2: (nếu )
Kết luận: nghiệm tổng quát cần tìm là

(nếu )
Hay (nếu )
Viết gọn: . Mà nên nghiệm tổng quát cần tìm là
, với hằng số thỏa
Bài tập tương tự: giải các pt vi phân sau:

1/ , với
2/ , với
3/ , với
4/ , với
5/
6/ , với .
7/ , với
8/ , với
9/ , với
10/ , với
11/
12/
13/
14/ *
15/ *
16/ , với .
17/ thỏa
18/ thỏa
19/ thỏa
20/ thỏa
7/ PHƯƠNG TRÌNH VI PHÂN CẤP 2
Xét dạng pt vi phân cấp 2 tuyến tính, hệ số hằng, không thuần nhất, là pt có dạng:
, (*) với hằng số
Cách giải:
+ Ta viết dạng thuần nhất của pt (*) là: .
+ Ta có dạng đặc trưng của pt thuần nhất: .
+ Đây là pt bậc 2 theo biến nên ta giải tiếp bằng cách tính
hoặc là
TH1: hoặc
Pt có 2 nghiệm thực phân biệt là:
Ta có nghiệm của pt thuần nhất là:

, với hằng số.
TH2: hoặc
Pt đặc trưng có nghiệm kép (bội 2) là:

TH3: hoặc
Ta khai căn của số phức hoặc
(ví dụ: , khai căn phức ta có )
Pt đặc trưng có 2 nghiệm phức phân biệt là:
và
, với phần thực và phần ảo của cả 2 số phức
Tiếp theo, ta tìm nghiệm riêng cho pt (*) như sau:

Xét vế phải (*)
Ta xác định đa thức bậc dính với biểu thức
đa thức bậc dính với biểu thức
Ta tìm
Ta đề xuất đa thức bậc cần tìm, dính với biểu thức
đa thức bậc cần tìm, dính với biểu thức
Từ VP của (*) ta xác định
xem có trùng khớp với nghiệm bội (cấp ) nào của pt đặc trưng hay không?
Nếu có, thì
Nếu không trùng, thì
Từ đó suy ra
Ta thay , , và , rút gọn, ta tìm ra
Suy ra
Kết luận: nghiệm tổng quát của pt (*) là:
Ví dụ mẫu 1: Giải pt vi phân (*)

Giải:
Ta có dạng thuần nhất của pt (*) là:
Ta có dạng đặc trưng của pt thuần nhất
Nghiệm của pt đặc trưng là , , nên nghiệm tổng quát của pt thuần nhất là:
, với là hằng số.
Tiếp theo, ta tìm nghiệm riêng cho pt (*) như sau
Từ VP của (*) ta có
Suy ra .
Gọi và
là 2 đa thức cần tìm.
Từ VP của (*) ta có: không trùng với nghiệm nào của pt đặc
trưng, nên ta có
Ta thay vào pt (*) thì được:
Do , nên đơn giản rồi đồng nhất thức 2 vế ta được
Vậy
Kết luận nghiệm tổng quát cần tìm là:
,
với là hằng số.
Ví dụ mẫu 2: Giải pt vi phân (*)

Giải:
Ta có dạng thuần nhất của pt là:
Ta có dạng đặc trưng của pt thuần nhất là:

(nghiệm kép, nghiệm bội 2)
Nên nghiệm của pt thuần nhất là:
Ta có: trùng với nghiệm bội 2 của pt đặc trưng, nên
. Suy ra
, và
Do , nên rút gọn 2 vế cho rồi đồng nhất thức 2 vế ta được:
Vậy .
Kết luận: nghiệm tổng quát cần tìm là:
Ví dụ mẫu 3: Giải pt vi phân
Giải:
Ta có dạng thuần nhất của pt là:
Ta có dạng đặc trưng của pt thuần nhất là:
Ta có , nên ta khai căn của như sau:

Nên pt đặc trưng có 2 nghiệm phức phân biệt là:
và
Cho nên phần thực là và phần ảo là ,

Nên nghiệm tổng quát của pt thuần nhất là:
Từ VP (*) ta có: không trùng với nghiệm nào của pt
đặc trưng, nên ta có:

. Suy ra
và
Đồng nhất thức 2 vế ta có:
Vậy .
Kết luận: nghiệm tổng quát cần tìm là ,
với là hằng số.
Bài tập tương tự: giải các pt vi phân sau:

1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/ (gợi ý: dùng công thức hạ bậc , sau đó ta đưa pt về
dạng:  Viết dạng thuần nhất 

 Tìm nghiệm riêng 1: ứng với pt: 
 Tìm nghiệm riêng 2: ứng với pt: 
Suy ra, nghiệm tổng quát cần tìm là )
11/
12/
13/
14/
15/
16/
17/ *
18/ *
19/ *
20/
21/
22/
23/
24/
25/ thỏa và
26/
27/
28/
29/
30/
31/
32/ *
33/

Buoi 10 - Ngay 11-01-2023 - Mon Giai Tich - MA006.N15

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Buoi 10 - Ngay 11-01-2023 - Mon Giai Tich - MA006.N15

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Buổi 10 – Ngày 11-01-2023 – môn Giải tích – lớp MA006.

CHƯƠNG 6: PHƯƠNG TRÌNH VI PHÂN

6/ PHƯƠNG TRÌNH VI PHÂN CẤP 1 DẠNG BERNOULLI:

Ta thay vào pt(*) thì được

TH3.1: nên pt tương đương

Ví dụ mẫu: giải pt vi phân , với (*)

Giải: Ta có và ,

Ta có pt (*) tương đương (**)

TH1: nên (**) tương đương (luôn đúng, )

TH2: chia 2 vế pt cho ta được

Kết luận: nghiệm tổng quát cần tìm là

, với hằng số thỏa

Bài tập tương tự: giải các pt vi phân sau:

7/ PHƯƠNG TRÌNH VI PHÂN CẤP 2

Ta có nghiệm của pt thuần nhất là:

Ta có nghiệm của pt thuần nhất là:

Tiếp theo, ta tìm nghiệm riêng cho pt (*) như sau:

Từ VP của (*) ta xác định

Nếu không trùng, thì

Từ đó suy ra

Ta thay , , và , rút gọn, ta tìm ra

Ví dụ mẫu 1: Giải pt vi phân (*)

Ta có dạng đặc trưng của pt thuần nhất

trưng, nên ta có

Ta thay vào pt (*) thì được:

Do , nên đơn giản rồi đồng nhất thức 2 vế ta được

Kết luận nghiệm tổng quát cần tìm là:

Ví dụ mẫu 2: Giải pt vi phân (*)

Ta có dạng đặc trưng của pt thuần nhất là:

Ta có: trùng với nghiệm bội 2 của pt đặc trưng, nên

Ta thay vào pt (*) thì được:

Ta có dạng đặc trưng của pt thuần nhất là:

Ta có , nên ta khai căn của như sau:

Cho nên phần thực là và phần ảo là ,

Từ VP (*) ta có: không trùng với nghiệm nào của pt

đặc trưng, nên ta có:

Ta thay vào pt (*) thì được:

Đồng nhất thức 2 vế ta có:

Kết luận: nghiệm tổng quát cần tìm là ,

với là hằng số.

Bài tập tương tự: giải các pt vi phân sau:

dạng:  Viết dạng thuần nhất 

You might also like