Professional Documents
Culture Documents
2015
tijdvak 1
wiskunde B (pilot)
Het werk van de kandidaten wordt beoordeeld met inachtneming van de artikelen 41 en
42 van het Eindexamenbesluit v.w.o.-h.a.v.o.-m.a.v.o.-v.b.o.
Voorts heeft het College voor Toetsen en Examens op grond van artikel 2 lid 2d van
de Wet College voor toetsen en examens de Regeling beoordelingsnormen en
bijbehorende scores centraal examen vastgesteld.
Voor de beoordeling zijn de volgende passages van de artikelen 36, 41, 41a en 42 van
het Eindexamenbesluit van belang:
1 De directeur doet het gemaakte werk met een exemplaar van de opgaven, de
beoordelingsnormen en het proces-verbaal van het examen toekomen aan de
examinator. Deze kijkt het werk na en zendt het met zijn beoordeling aan de
directeur. De examinator past de beoordelingsnormen en de regels voor het
toekennen van scorepunten toe die zijn gegeven door het College voor Toetsen en
Examens.
2 De directeur doet de van de examinator ontvangen stukken met een exemplaar van
de opgaven, de beoordelingsnormen, het proces-verbaal en de regels voor het
bepalen van de score onverwijld aan de gecommitteerde toekomen.
2 Algemene regels
Voor de beoordeling van het examenwerk zijn de volgende bepalingen uit de regeling
van het College voor Toetsen en Examens van toepassing:
1 De examinator vermeldt op een lijst de namen en/of nummers van de kandidaten,
het aan iedere kandidaat voor iedere vraag toegekende aantal scorepunten en het
totaal aantal scorepunten van iedere kandidaat.
2 Voor het antwoord op een vraag worden door de examinator en door de
gecommitteerde scorepunten toegekend, in overeenstemming met het
beoordelingsmodel. Scorepunten zijn de getallen 0, 1, 2, ..., n, waarbij n het
maximaal te behalen aantal scorepunten voor een vraag is. Andere scorepunten die
geen gehele getallen zijn, of een score minder dan 0 zijn niet geoorloofd.
3 Scorepunten worden toegekend met inachtneming van de volgende regels:
3.1 indien een vraag volledig juist is beantwoord, wordt het maximaal te behalen
aantal scorepunten toegekend;
3.2 indien een vraag gedeeltelijk juist is beantwoord, wordt een deel van de te
behalen scorepunten toegekend, in overeenstemming met het
beoordelingsmodel;
3.3 indien een antwoord op een open vraag niet in het beoordelingsmodel voorkomt
en dit antwoord op grond van aantoonbare, vakinhoudelijke argumenten als juist
of gedeeltelijk juist aangemerkt kan worden, moeten scorepunten worden
toegekend naar analogie of in de geest van het beoordelingsmodel;
3.4 indien slechts één voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of andersoortig antwoord
gevraagd wordt, wordt uitsluitend het eerstgegeven antwoord beoordeeld;
3.5 indien meer dan één voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of andersoortig
antwoord gevraagd wordt, worden uitsluitend de eerstgegeven antwoorden
beoordeeld, tot maximaal het gevraagde aantal;
3.6 indien in een antwoord een gevraagde verklaring of uitleg of afleiding of
berekening ontbreekt dan wel foutief is, worden 0 scorepunten toegekend, tenzij
in het beoordelingsmodel anders is aangegeven;
NB1 Het College voor Toetsen en Examens heeft de correctievoorschriften bij regeling
vastgesteld. Het correctievoorschrift is een zogeheten algemeen verbindend
voorschrift en valt onder wet- en regelgeving die van overheidswege wordt verstrekt.
De corrector mag dus niet afwijken van het correctievoorschrift.
NB2 Het aangeven van de onvolkomenheden op het werk en/of het noteren van de
behaalde scores bij de vraag is toegestaan, maar niet verplicht.
Evenmin is er een standaardformulier voorgeschreven voor de vermelding van de
scores van de kandidaten.
Het vermelden van het schoolexamencijfer is toegestaan, maar niet verplicht.
Binnen de ruimte die de regelgeving biedt, kunnen scholen afzonderlijk of in
gezamenlijk overleg keuzes maken.
NB
Als het werk al naar de tweede corrector is gezonden, past de tweede corrector
deze aanvulling op het correctievoorschrift toe.
Een onvolkomenheid kan ook op een tijdstip geconstateerd worden dat een
aanvulling op het correctievoorschrift te laat zou komen.
In dat geval houdt het College voor Toetsen en Examens bij de vaststelling van de
N-term rekening met de onvolkomenheid.
3 Vakspecifieke regels
Wortelfuncties
1 maximumscore 6
• (De grafieken van f en g snijden elkaar in (0, 0) dus) er moet gelden:
a 4 a 4
∫( x − 12 x dx = )
∫ 12 x dx (ofwel ∫ 1
2
x dx = ∫ 12 x dx ) 2
0 a 0 a
3
• Een primitieve van 1 x is 1 x 2
1
2 3
• 1 a 32 = 8 3
− 13 a 2 geeft a 2 = 4
3
1
3 3
• Dus a = 3 16 (of een gelijkwaardige uitdrukking) 1
2 maximumscore 4
• De coördinaten van P zijn p, ( p ) 1
• x
Voor de coördinaten van M geldt: = 1 p + 1 en y = 1 p 1
2 2
• h( 12 p=
+ 1) 1 (1
2 2
p + 1) − 12 1
• 1 (1 1
p + 1) −= 1=p 1 p (, dus M ligt op de grafiek van h) 1
2 2 2 4 2
of
• x
Voor de coördinaten van M geldt: = 1 p + 1 en y = 1 p 1
2 2
x 1 p + 1 geeft =
• = 2
p 2x − 2 1
• y
Dus = 1 2 x − 2= 1 (2 x − 2)
= 1 x − 12 (, dus M ligt op de grafiek
2 4 2
van h) 1
Cirkels en lijnstuk
3 maximumscore 5
• Er geldt: cos(2t ) = 0 1
3π
• Dit geeft t= 14 π of t= 4
of t= 54 π of t= 74 π 2
• x A ( 14 =
π) sin( 14 =π) cos( 14 =
π) y A ( 14 π) (= 12 2) ,
x A ( 34 π) =sin( 34 π) =− cos( 34 π) =− y A ( 34 π) (= 12 2) ,
x A ( 54 =
π) sin( 54 =π) cos( 54 =
π) y A ( 54 π) (= − 12 2) en
x A ( 74 π) =sin( 74 π) =− cos( 74 π) =− y A ( 74 π) (= − 12 2)
(, dus A bevindt zich op deze tijdstippen op de lijn met vergelijking
y = x of op de lijn met vergelijking y = − x ) 2
of
• Er geldt: cos(2t ) = 0 1
2 2
• Dit geeft cos t − sin t = 0 1
• Dus (cos t − sin t )(cos t + sin t ) =
0 1
• Hieruit volgt cos t = sin t of cos t = − sin t 1
• Dus A ligt op de lijn met vergelijking y = x of op de lijn met
vergelijking y = − x 1
Opmerking
Als bij de eerste werkwijze hierboven niet voor alle vier waarden van t de
juistheid van de bewering is aangetoond, dan per ontbrekende situatie
1 scorepunt in mindering brengen.
4 maximumscore 6
• Er moet gelden: 2 cos(2t ) = cos t 1
• Beschrijven hoe deze vergelijking kan worden opgelost 1
• Een oplossing behorende bij een negatieve y-coördinaat is t ≈ 2, 21 (of
t ≈ 4, 08 ) 1
• De coördinaten van A zijn dan (ongeveer) (0,8; –0,6) (of (–0,8; –0,6)) 1
• De coördinaten van B zijn dan (ongeveer) (–1,9; –0,6) (of (1,9; –0,6))
(of een correcte beredenering waaruit de juiste ligging van B volgt) 1
• Een mogelijke tekening van lijnstuk AB (zie hieronder de
twee mogelijkheden) 1
of
• Er moet gelden: 2 cos(2t ) = cos t 1
• Hieruit volgt 2(2 cos 2 t − 1) =
cos t 1
1 ± 33
• 4 cos 2 t − cos t − 2 =0 geeft cos t = met als negatieve oplossing
8
cos t ≈ −0, 6 1
• De coördinaten van A zijn dan (ongeveer) (0,8; –0,6) (of (–0,8; –0,6)) 1
• De coördinaten van B zijn dan (ongeveer) (–1,9; –0,6) (of (1,9; –0,6))
(of een correcte beredenering waaruit de juiste ligging van B volgt) 1
• Een mogelijke tekening van lijnstuk AB (zie hieronder de twee
mogelijkheden) 1
5 maximumscore 6
2sin(2t ) − sin t
•AB = 1
2 cos(2t ) − cos t
2sin(2t ) − sin t sin t
•
= AB ⋅ OA = ⋅ 0 1
2 cos(2t ) − cos t cos t
• 2sin(2t ) sin t − sin 2 t + 2 cos(2t ) cos t − cos 2 t =
0 1
2 2
• 2sin(2t ) sin t + 2 cos(2t ) cos t =
sin t + cos t geeft
1
cos(2t ) cos t + sin(2t ) sin t = 1
2
• Ook geldt: cos(2t ) cos t + sin(2t ) sin
= t cos(2t −=
t ) cos t 1
• 1 1
cos t = 2 geeft t= 3 π 1
of
2sin(2t ) − sin t
•AB = 1
2 cos(2t ) − cos t
2sin(2t ) − sin t sin t
•
= AB ⋅ OA = ⋅ 0 1
2 cos(2t ) − cos t cos t
• 2sin(2t ) sin t − sin 2 t + 2 cos(2t ) cos t − cos 2 t =
0 1
2 2 2
• 2 ⋅ 2sin t cos t ⋅ sin t − sin t + 2(1 − 2sin t ) cos t − cos t =
0 1
2 2
• Hieruit volgt 2 cos
= t sin t + cos t , dus 2 cos t = 1 1
• 1 1
cos t = 2 geeft t= 3 π 1
of
2 cos(2t ) − cos t
• De richtingscoëfficiënt van AB is 1
2sin(2t ) − sin t
• (Voor het product van de richtingscoëfficiënten geldt:)
cos t 2 cos(2t ) − cos t
⋅ −1
= 1
sin t 2sin(2t ) − sin t
• 2 cos(2t ) cos t − cos 2 t =
−2sin(2t ) sin t + sin 2 t 1
2 2 2
• 2(1 − 2sin t ) cos t − cos t =−2 ⋅ 2sin t cos t ⋅ sin t + sin t 1
• Hieruit volgt 2 cos t − cos 2 t =
sin 2 t , dus 2 cos
= t sin 2 t + cos 2 t , dus
2 cos t = 1 1
• cos t = 12 geeft t= 13 π 1
6 maximumscore 4
2 x(2 x − 5) + 4 4
• f5 ( x=
) = 2x + (voor x ≠ 2 12 ) 1
2x − 5 2x − 5
• Een vergelijking van de scheve asymptoot is y = 2 x (, want
4
lim =0) 1
x →∞ 2 x − 5
1 0
⋅
2 1 2
• cos β = ( = ) (of tan β = 12 ) 1
1 0 5
⋅
2 1
• β ≈ 27° (of nauwkeuriger) 1
of
2 x(2 x − 5) + 4 4
• f5 ( x=
) = 2x + (voor x ≠ 2 12 ) 1
2x − 5 2x − 5
• Een vergelijking van de scheve asymptoot is y = 2 x (, want
4
lim =0) 1
x →∞ 2 x − 5
• tan α =2 (dus α ≈ 63° ), waarbij α de hellingshoek is van de scheve
asymptoot 1
• β (= 90° − α) ≈ 27° (of nauwkeuriger) 1
7 maximumscore 7
(8 x − 10) ⋅ (2 x − a) − (4 x 2 − 10 x + 4) ⋅ 2
• f a' ( x) = 1
(2 x − a ) 2
• f a' ( x) = 0 geeft 8 x 2 − 8ax + 10a − 8 =0 2
• De oplossingen van deze vergelijking zijn
− − 8a ± (−8a ) 2 − 4 ⋅ 8 ⋅ (10a − 8)
x= (of voor de linkertop geldt:
2 ⋅8
− − 8a − (−8a ) 2 − 4 ⋅ 8 ⋅ (10a − 8)
x= ) 1
2 ⋅8
8a − 64a 2 − 320a + 256
• Voor de linkertop geldt: x = 1
16
• De linkertop ligt op de y-as als 64a 2 − 320a + 256 =
8a 1
• Exact oplossen van 64a 2 − 320a + 256 =
8a geeft a = 4
5
1
8 maximumscore 6
• (a moet zo gekozen worden, dat geldt:) 4 x 2 − 10 x + 4 =0 heeft dezelfde
oplossing als 2 x − a =0 1
2
• 4 x − 10 x + 4 =0 exact oplossen geeft x = 12 of x = 2 1
• x= 1 geeft a = 1 , x = 2 geeft a = 4 (dus de grootste waarde van a is 4) 1
2
−2 x + 4
• f 4 herleiden tot f 4 ( x=
) 2x + 1
2x − 4
• f 4 ( x=
) 2 x − 1 (voor x ≠ 2 ) 1
• Dus de coördinaten van de perforatie zijn (2, 3) 1
of
• (a moet zo gekozen worden, dat geldt:) 4 x 2 − 10 x + 4 = 0 heeft dezelfde
oplossing als 2 x − a =0 1
• 2x − a =0 exact oplossen geeft x = 12 a ; substitutie in 4 x 2 − 10 x + 4 =0
geeft a 2 − 5a + 4 = 0 1
• Exact oplossen van a 2 − 5a + 4 = 0 geeft a = 1 of a = 4 (dus de grootste
waarde van a is 4) 1
−2 x + 4
• f 4 herleiden tot f 4 ( x=
) 2x + 1
2x − 4
• f 4 ( x=
) 2 x − 1 (voor x ≠ 2 ) 1
• Dus de coördinaten van de perforatie zijn (2, 3) 1
Opmerking
Als niet a = 4 , maar a = 1 gekozen is, leidend tot het antwoord ( 12 , − 3) ,
hiervoor 1 scorepunt in mindering brengen.
Loodrecht
9 maximumscore 7
• De coördinaten van C zijn (28, 14 3) 1
• De coördinaten van D zijn (7, 7 3) 1
• − 15 3 ( x − 42 ) (of een gelijkwaardige
Een vergelijking van AD is y =
uitdrukking) 2
• Een vergelijking van OC is=y 1 3⋅x 1
2
• 1
2
3 ⋅ x =− 15 3 ( x − 42 ) oplossen geeft x = 12 2
of
• De coördinaten van C zijn (28, 14 3) 1
• De coördinaten van D zijn (7, 7 3) 1
x 42 −5
• Een vectorvoorstelling van AD is = + t ⋅ 1
y 0 3
• Een vergelijking van OC is=y 1 3⋅x 1
2
• Substitutie geeft
= t 3 1
2
3 ( 42 − 5t ) 1
• Dit geeft t = 6 1
• Dus x = 12 1
of
• De coördinaten van C zijn (28, 14 3) 1
• De coördinaten van D zijn (7, 7 3) 1
x 42 −5
• Een vectorvoorstelling van AD is = + t ⋅ 1
y 0 3
x 2
• Een vectorvoorstelling van OC is = s ⋅ 1
y 3
42 − 5t = 2s
• Beschrijven hoe het stelsel kan worden opgelost 1
t 3 = s 3
• Dit geeft ( s= ) t= 6 1
• Dus x = 12 1
of
• Als in O, B en A achtereenvolgens massa’s 4, 2 en 1 liggen, is C het
zwaartepunt van de massa’s in A en B en is D het zwaartepunt van de
massa’s in O en B 4
• E is het zwaartepunt van deze drie massa’s, dus de x-coördinaat van E
is 74 ⋅ 0 + 72 ⋅ 21 + 17 ⋅ 42 =
12 3
10 maximumscore 3
−6 3
• De richtingscoëfficiënt van AE is (of − 15 3 ) 1
30
15 3
• De richtingscoëfficiënt van BE is (of 53 3 ) 1
9
• Het product van de richtingscoëfficiënten van AE en BE is
−6 3 15 3
( ⋅ = ) − 15 3 ⋅ 53 3 =
−1 (dus ∠AEB = 90° ) 1
30 9
of
−30 −5
• Een richtingsvector van AE is (of ) 1
6 3 3
−9 3
• Een richtingsvector van BE is (of ) 1
−15 3 5 3
−5 3 −30 −9
• ( ⋅ =) ⋅ = 0 (dus ∠AEB = 90° ) 1
3 5 3 6 3 −15 3
of
( ) ( )
2 2 2
• AB
= 212 + 21 3 2
(of AB 2 = 422 ), BE= 92 + 15 3 en
+ (6 3 )
2 2
AE
= 302 1
• Dit is respectievelijk 1764, 756 en 1008 1
2
• AB
= BE 2 + AE 2 (dus ∠AEB = 90° ) 1
Hardheid
11 maximumscore 5
1
−
1 (25 − x 2 ) 2 x
• f '=
( x) 2
⋅ −2 x ( = − ) 2
25 − x 2
2 x2
• ( f ' ( x)) = 1
25 − x 2
x2 25
• 1 + ( f ' ( x)) 2 = 1+ = 1
25 − x 2 25 − x 2
25 5
• 1 + ( f ' ( x)) 2 = 2
= 1
25 − x 25 − x 2
12 maximumscore 3
5
• f ( x) ⋅ 1 + ( f ' ( x)) 2 = 25 − x 2 ⋅ = 5 1
2
25 − x
• Een primitieve van 5 is 5x 1
5
• [5 x ]
5− h
=25 − (25 − 5h) =5h , dus A = 2π ⋅ 5 h = 10π h 1
13 maximumscore 5
• (5 − h) 2 + ( 12 d ) 2 =
52 (of 1
2
d = f (5 − h)= 25 − (5 − h) 2 ) 2
2 2
• h − 10h + 14 d =
0 1
10 ± (−10) 2 − 4 ⋅1 ⋅ 14 d 2 10 ± 100 − d 2
=• h = 1
2 ⋅1 2
10 + 100 − d 2
• h= voldoet niet (omdat de kogel niet verder dan 5 mm
2
in het materiaal mag worden gedrukt) 1
of
• De afstand van het middelpunt van de bol tot de oorspronkelijke
bovenkant van het materiaal is 52 − ( 12 d ) 2 2
• 25 − ( 12 d ) 2 + h =5 1
100 − d 2
• Dit geeft h= 5 − 1
4
10 − 100 − d 2
• Dus h = 1
2
of
• (10 − 2h) 2 + d 2 =
102 2
2 2
• 4h − 40h + d =
0 1
2 2
40 ± (−40) − 4 ⋅ 4 ⋅ d 10 ± 100 − d 2
=• h = 1
2⋅4 2
10 + 100 − d 2
• h= voldoet niet (omdat de kogel niet verder dan 5 mm
2
in het materiaal mag worden gedrukt) 1
14 maximumscore 5
0,102 ⋅ 29 400
• Uit 340 = volgt A = 8,82 (mm2) 1
A
8,82
• Uit 8,82= 10πh volgt h ≈ 0, 28 (mm) (of h = ) 1
10π
10 − 100 − d 2
• Er geldt: 0, 28 = (of 4, 722 + ( 12 d ) 2 =
52 ) 1
2
• Beschrijven hoe deze vergelijking kan worden opgelost 1
• Het antwoord: (ongeveer) 3,3 (mm) 1
Symmetrisch gebied
15 maximumscore 4
p
ex
• (Vanwege de symmetrie geldt:) A( p )= 2 ⋅ ∫ x 2
dx 2
0 (e + 1)
−1 −1
• A( p ) =2⋅ p − 0 1
e +1 e +1
−1 1 2
• A( p ) =⋅
2 p 1 p
+ =− 1
e +1 2 e +1
of
p
ex
• A( p ) = ∫ x 2 dx 1
− p (e + 1)
−1 1
• A( p )
= p
+ −p 1
e +1 e +1
−1 1 ep −1 ep
• A( p=) + ⋅ = + 1
e p + 1 e− p + 1 e p e p + 1 1 + e p
e p +1− 2 2
• A( p ) = p
= 1− 1
e +1 1+ e p
16 maximumscore 4
2
• Als p naar oneindig gaat, dan gaat 1 − p
naar 1 1
e +1
2 1
• De vergelijking 1 − =p
1
e +1 2
p
• De herleiding tot e = 3 1
• Dus p = ln 3 1
5 Inzenden scores
Verwerk de scores van alle kandidaten per examinator in het programma WOLF.
Zend de gegevens uiterlijk op 26 mei naar Cito.
De normering in het tweede tijdvak wordt mede gebaseerd op door kandidaten behaalde
scores. Als het tweede tijdvak op uw school wordt afgenomen, zend dan ook van uw
tweede-tijdvak-kandidaten de deelscores in met behulp van het programma WOLF.