Serwis

Zeszyt do samodzielnego kształcenia nr 175

System OBD II
w New Beetle (USA)

Budowa i zasada działania

 Pogłębiające się zmiany w atmosferze Ziemi,
spowodowane działalnością człowieka, oraz
ich poważne następstwa sprawiają,
że konieczne jest m.in. ograniczenie ilości
szkodliwych składników spalin, emitowanych
przez samochody.
Jednym ze środków jest wprowadzenie do
samochodów systemu OBD (On-Board-
Diagnose) czyli diagnostyki pokładowej.
Jest to diagnostyka prowadzona przez sam
sterownik silnika, który kontroluje działanie
podzespołów, mających wpływ na skład spalin.
Pojawiające się usterki są rozpoznawane,
zapamiętywane jako błędy i sygnalizowane
lampką kontrolną spalin (lampką MIL).
OBD II jest drugą generacją systemu
diagnostyki pokładowej.
W odróżnieniu od okresowej kontroli pojazdów
OBD II pozwala na:
● ciągłą kontrolę emisji spalin,
● natychmiastową sygnalizację
niesprawności,
● sprawne poszukiwanie usterek przez
warsztat dzięki bogatym możliwościom
diagnostycznym.
W przyszłości będzie możliwe sprawdzanie
emisji spalin podczas ulicznych kontroli
samochodów za pomocą prostego testera
OBD.

175_001

Zeszyt do samodzielnego kształcenia nr 175 został swego czasu opracowany specjalnie

na rynek amerykański.
Teraz – z powodu wprowadzenia VW New Beetle na rynek europejski – uaktualniliśmy ten
zeszyt i włączyliśmy do naszego programu pod nr. 175.

NOWOŚĆ Uwaga
Wskazówka

Zeszyt do samodzielnego Informacje na temat diagnozy, regulacji

kształcenia nie jest instrukcją i naprawy prosimy zaczerpnąć z właściwej
naprawy! literatury serwisowej!
2
O czym będzie mowa

Odmiany OBD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

OBD II (silniki benzynowe) w skrócie . . . . . . . . . . 6

Schemat systemu (silniki benzynowe) . . . . . . . . 20

Składniki systemu (silniki benzynowe) . . . . . . . . 22

OBD II (silniki wysokoprężne) w skrócie . . . . . . 60

Schemat systemu (silniki wysokoprężne) . . . . . 64

Składniki systemu (silniki wysokoprężne) . . . . . 66

Samodiagnoza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

OBD II (silniki benzynowe) . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

OBD II (silniki wysokoprężne) . . . . . . . . . . . . . . . 83

Schemat funkcjonalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

Silnik benzynowy 2,0 l . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

Silnik 1,9 l TDI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

Sprawdzamy swoją wiedzę . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

3
 Odmiany OBD

Kontrola elementów ważnych dla składu spalin odbywa się zarówno w samochodach z silnikami
benzynowymi, jak i silnikami wysokoprężnymi. Odmienne sposoby spalania i oczyszczania spalin
w tych silnikach wymusiły różnice w działaniu systemów diagnostyki pokładowej. Powstał zatem
system OBD II dla silników benzynowych i system OBD II dla silników wysokoprężnych. W tym
zeszycie omówimy kolejno obie odmiany.

Rodzaje silników w New Beetle (USA)

VW New Beetle jest oferowany na rynku

amerykańskim z dwoma silnikami:

● silnikiem benzynowym 2,0 l (oznaczenie

AEG), z systemem OBD II dla silników
benzynowych,

● silnikiem wysokoprężnym 1,9 l TDI 66 kW

(oznaczenie ALH) z systemem OBD II dla
silników wysokoprężnych.

175_025

4
 Testy diagnostyczne w silniku
benzynowym
2,0 l
czterocylindrowy - test katalizatora
- test starzenia sondy lambda
- kontrola napięcia sondy lambda
- test układu powietrza dodatkowego
- test odpowietrzenia zbiornika paliwa
175_020 - test szczelności
- test układu zasilania
- test wypadania zapłonów
- test magistrali CAN
- test sterownika Motronic
- testy wszystkich czujników i elementów
wykonawczych, ważnych dla składu spalin
175_021 175_022
02J 01M

Testy diagnostyczne w silniku

wysokoprężnym
1,9 l TDI
(66 kW) - test recyrkulacji spalin
- test wypadania zapłonów
- test regulacji wyprzedzenia wtrysku,
- test regulacji ciśnienia doładowania
- test automatycznej skrzyni biegów
- test magistrali CAN
175_023
- test sterownika silnika
- testy wszystkich czujników i elementów
wykonawczych, ważnych dla składu spalin

175_021 175_022
02J 01M

5
 OBD II (silniki benzynowe) w skrócie

Koncepcja systemu OBD II

Kalifornijski Urząd Ochrony Czystości Wprowadzanie ograniczeń emisji w Kalifornii:
Powietrza (CARB) zajmuje się od 1970 roku
tworzeniem przepisów, mających na celu
obniżenie emisji szkodliwych związków do
atmosfery. dopuszczalna
Opracowane tam koncepcje, takie jak np. emisja

OBD I (1985) spowodowały, że już dziś

obserwujemy wyraźny spadek 100%

zanieczyszczeń, spowodowanych ruchem 80%

samochodowym.
60%

40%

20%

0%
1975 1980 1985 1990 1995 2000 rok

175_002
HC
CO
NOx

Uszkodzenie lub nieprawidłowe działanie

elementów układu sterowania silnika może
prowadzić do zwiększenia emisji szkodliwych
składników spalin.

Jednak stężenie w spalinach tych składników:

CO – tlenku węgla,
HC – węglowodorów,
NOx – tlenków azotu

nie jest mierzone bezpośrednio, gdyż 175_003

odpowiednie urządzenia pomiarowe byłyby
zbyt skomplikowane. Zamiast tego oceniana
jest sprawność poszczególnych elementów
układu sterowania silnika, mających wpływ na
skład spalin.
Ma to tę dodatkową zaletę, że niesprawności
mogą być rozpoznawane za pomocą
uniwersalnego testera OBD.

6
Wymagania:
● znormalizowane złącze diagnostyczne w
pobliżu miejsca kierowcy
● standardowe kody błędów w pojazdach
wszystkich producentów
● możliwość odczytu pamięci błędów za
pomocą ogólnie dostępnego testera
Cele:
● kontrolowanie wszystkich elementów,
ważnych dla prawidłowego składu spalin
● ochrona katalizatora przed uszkodzeniem
● optyczna sygnalizacja niesprawności
elementów ważnych dla składu spalin
● zapamiętywanie błędów
● możliwość odczytywania tych błędów
Ponieważ niewłaściwe działanie skrzyni biegów może również wpływać na skład spalin,
podczas diagnozy należy także odczytać pamięć sterownika skrzyni.
● informowanie o warunkach pracy, w których
pojawił się błąd
● ustalenie, kiedy i w jaki sposób ma być
sygnalizowany błąd, wpływający na skład
spalin
● znormalizowane nazwy i skróty elementów
oraz systemów
Aby osiągnąć te cele, sterownik Motronic
nadzoruje następujące elementy i funkcje:
● katalizator
● sondy lambda
● wypadanie zapłonów
● układ powietrza dodatkowego
● układ recyrkulacji spalin
● układ odpowietrzenia zbiornika paliwa oraz
szczelność zbiornika
● układ zasilania
● wszystkie czujniki i elementy wykonawcze,
ważne dla składu spalin
● automatyczną skrzynię biegów
7
 OBD II (silniki benzynowe) w skrócie

System OBD II powstał jako rozwinięcie systemu OBD I.

OBD I nadzoruje OBD II nadzoruje

sprawność czujników i elementów - sprawność czujników i elementów

wykonawczych na podstawie pomiaru spadku wykonawczych (tak jak OBD I), np.:
napięcia na tych elementach. zwarcie z plusem,
zwarcie z masą,
przerwa w przewodach
- wiarygodność sygnałów i sposób działania
elementów, wpływających na skład spalin
(np. katalizatora, sond lambda)
- działanie poszczególnych układów
(np. układu powietrza dodatkowego)
- układ przeniesienia napędu
(np. tryb pracy awaryjnej automatycznej
skrzyni biegów)

OBD II

HC

CO

NOx

175_004

8
Wyjaśnienie pojęć
CARB (California Air Resources Board)
Kalifornijski Urząd Ochrony Czystości
Powietrza
SAE (Society of Automotive Engineers)
Stowarzyszenie, zajmujące się
opracowywaniem propozycji i wytycznych,
pozwalających wprowadzać w życie przepisy
prawne (np. normy).
NLEV (Non-Low Emission Vehicles)
Oznaczenie samochodów, które spełniają
obecnie obowiązujące normy (0,25 g/mi HC).
TLEV (Transitional Low Emission Vehicles)
Oznaczenie samochodów o niższej emisji
spalin (0,125 g/mi HC).
LEV (Low Emission Vehicles)
Oznaczenie samochodów, spełniających
nowe, ostrzejsze wymagania (0,075 g/mi HC).
ULEV (Ultra Low Emission Vehicles)
Oznaczenie samochodów, spełniających
kolejną normę emisji spalin (0,04 g/mi HC).
SULEV (Super Ultra Low Emission Vehicles)
Norma jeszcze ostrzejsza, niż ULEV.
EZEV (Equivalent Zero Emission Vehicles)
Oznaczenie samochodów, które praktycznie
nie emitują szkodliwych składników spalin.
ZEV (Zero Emission Vehicles)
Oznaczenie samochodów, które nie emitują
szkodliwych składników spalin.
Generic Scan Tool
Uniwersalny tester, który pozwala odczytać
pamięć błędów sterownika.
ISO 9141-CARB
Standard przesyłania danych do testera.
Comprehensive Components Monitoring
(także: Comprehensive Components
Diagnose)
Sposób diagnozowania elektrycznych
składników systemu sterowania poprzez
pomiar spadku napięcia na tych elementach.
Driving Cycle
Cykl jazdy, składający się z rozruchu silnika,
wykonania odpowiednich testów
diagnostycznych i wyłączenia silnika.
9
 OBD II (silniki benzynowe) w skrócie

FTP72 (Federal Test Procedure) NOx (tlenki azotu)

Obowiązujący w USA cykl jazdy na odcinku Związki azotu z tlenem. Tlenki azotu powstają
7,5 mili (czas 1372 s). Maksymalna prędkość z azotu zawartego w powietrzu, podczas
wynosi 91,2 km/h. spalania paliwa w warunkach dużego ciśnienia
i wysokiej temperatury.

CO (tlenek węgla)
v [km/h] Powstaje podczas spalania węgla przy
100 niedoborze tlenu.
80
HC (węglowodory)
60
W technice oczyszczania spalin pod pojęciem
40 „udział HC” rozumie się udział niespalonych
20
cząstek paliwa w spalinach.

0
200 400 600 800 1000 1200 1372 t [s] stechiometryczny
FTP72 W technice samochodowej pod pojęciem
175_005
stechiometrycznej mieszanki paliwowo-
powietrznej rozumie się mieszankę o takich
MIL (Malfunction Indicator Light) proporcjach paliwa do powietrza, że paliwo
Amerykańskie określenie lampki kontrolnej może zostać całkowicie spalone, czyli nie
spalin K83. powstaną przy tym produkty podlegające
Informuje ona o tym, że sterownik Motronic dalszemu utlenianiu (np. tlenek węgla).
rozpoznał błąd w elementach, mających wpływ
na skład spalin. Kod gotowości (readinesscode)
Informacja o zapamiętaniu błędu (w formie ośmiobitowy kod, informujący o tym, czy
świecenia lub pulsowania lampki kontrolnej) sterownik silnika przeprowadził wszystkie testy
następuje: związane z czystością spalin.
Kod gotowości jest wytwarzany wtedy, gdy:
- natychmiast
- lub po 2 cyklach jazdy, - wszystkie testy przebiegły pomyślnie i
zależnie od rodzaju błędu i obowiązującego lampka kontrolna spalin (MIL) nie świeci,
dla tego błędu sposobu sygnalizacji. - wszystkie testy przebiegły, zostały
Istnieją też błędy, które są zapamiętywane zapamiętane błędy i ten fakt jest
w pamięci sterownika, ale nie powodują sygnalizowany świeceniem lampki
zapalenia lampki kontrolnej MIL. kontrolnej spalin (MIL).

10
OBD II
Diagnoza
Zapamiętane błędy można odczytać
uniwersalnym testerem OBD. Złącze
diagnostyczne znajduje się w miejscu,
dostępnym z fotela kierowcy.
Natomiast diagnoza testerem VAG 1551
stwarza następujące możliwości:
● odczytanie i skasowanie pamięci błędów
● odczyt danych na temat funkcjonowania
poszczególnych elementów, co ułatwia
poszukiwanie uszkodzenia
● odczytanie kodu gotowości
● wytworzenie kodu gotowości
● wydruk danych diagnostycznych
175_006
175_007
175_010
Przepisy prawa zobowiązują producentów
samochodów do takiego oprogramowania ich
systemów diagnostycznych, by dane systemu
OBD mogły być odczytane dowolnym testerem
OBD (tzw. Generic-Scan-Tool).
Trybem diagnozy OBD można się posługiwać
również za pomocą testerów:
VAG 1551 (od wersji programowej 5.0),
VAG 1552 (od wersji programowej 2,0),
VAS 5051, wywołując adres „33“.
Jednak poprzez adres „01“ testery te oferują
możliwości, wykraczające daleko poza zakres
OBD, a potrzebne do odnalezienia i naprawy
uszkodzenia oraz do wytworzenia kodu
gotowości.
11
 OBD II (silniki benzynowe) w skrócie

Sygnalizacja błędów Złącze diagnostyczne

Lampka kontrolna spalin, umieszczona w Złącze musi być umieszczone wewnątrz

widocznym dla kierowcy miejscu (w zestawie samochodu, w miejscu łatwo dostępnym z
wskaźników), informuje, że sterownik silnika fotela kierowcy.
zapamiętał błąd, który może mieć wpływ na
skład spalin.

lampka kontrolna spalin

(MIL) w zestawie
wskaźników
175_902

złącze
175_008 diagnostyczne

175_912

Lampka kontrolna spalin (MIL)

w New Beetle (USA)

175_009

Kierowca lub mechanik powinni sprawdzać prawidłowe działanie lampki podczas

uruchamiania silnika.
Musi ona świecić przez ok. 2 sekundy po rozruchu.

12
Sygnalizacja błędów za pomocą lampki kontrolnej spalin K83 (MIL)
Gdy w systemie pojawi się wypadanie
zapłonów, mogące uszkodzić katalizator,
lampka kontrolna MIL musi to natychmiast
zasygnalizować pulsowaniem. Kierowcy wolno
wtedy jechać dalej tylko ze zmniejszoną mocą
silnika.
Lampka kontrolna MIL zaczyna wtedy świecić
światłem ciągłym.
Jeżeli błąd powoduje jedynie pogorszenie
składu spalin, lampka kontrolna musi go
zasygnalizować ciągłym światłem po
spełnieniu warunków włączenia (natychmiast
lub po 2 cyklach jazdy).
175_014
częstotliwość
pulsowania
1 raz/s
175_015
światło ciągłe
175_016
Przykład:
test wypadania zapłonów
W każdych warunkach jazdy system
sprawdza:
1. Czy liczba wypadających zapłonów jest na
tyle duża, by spowodować uszkodzenie
katalizatora?
2. Czy liczba wypadających zapłonów jest na
tyle duża, by 1,5 raza zwiększyć emisję
szkodliwych składników spalin?
Gdy warunek 1 jest spełniony, lampka
kontrolna MIL musi zacząć pulsować raz na
sekundę.
Gdy warunek 2 jest spełniony, na koniec
pierwszego cyklu jazdy jest zapamiętywany
błąd, jednak lampka kontrolna MIL nie świeci.
Dopiero gdy błąd nie zniknie do końca
kolejnego cyklu jazdy, lampka kontrolna MIL
musi to zasygnalizować światłem ciągłym.
13
 OBD II (silniki benzynowe) w skrócie

Diagnoza OBD
Kody błędów są znormalizowane wg wymagań
SAE – wszyscy producenci samochodów
muszą używać tych samych kodów.
Kod błędu jest zawsze pięcioznakowy, np.
P0112.
Na pierwszej pozycji jest litera, oznaczająca
podzespół samochodu:
Pxxxx dla układu napędowego
Bxxxx dla nadwozia
Cxxxx dla podwozia
Uxxxx dla przyszłych podzespołów
Do celów OBD II są wykorzystywane tylko
kody P.
Na drugiej pozycji kodu jest cyfra, oznaczająca
normę błędu.
P0xxx Błędy zdefiniowane przez SAE,
z których może korzystać system
diagnostyczny samochodu. Błędy te
mają również zdefiniowane opisy.
(od modelu 2000: P0xxx i P2xxx)
P1xxx Dodatkowe błędy związane ze
składem spalin, wprowadzone przez
producenta samochodu. Nie mają one
zdefiniowanych opisów, jednak muszą
być przez producenta zgłoszone
ustawodawcy.
(od modelu 2000: P1xxx i P3xxx)
Px3xx układ zapłonowy
Px4xx dodatkowe układy regulacji składu
spalin
Px5xx regulacja prędkości jazdy oraz biegu
jałowego
Px6xx sterownik i sygnały wyjściowe
Px7xx skrzynia biegów
Czwarta i piąta pozycja opisują element lub
system, którego dotyczy błąd.
Prowadząc diagnozę można korzystać z
różnych adresów. Są wtedy do dyspozycji
różne funkcje diagnostyczne.
Wpisanie adresu „33“ uruchamia tryb OBD II
(Generic Scan Tool).
Zawiera on funkcje, wymagane przez przepisy
dla uniwersalnych testerów OBD. Można tutaj
odczytywać pojedyncze wielkości fizyczne, jak
np. napięcie sondy lambda.
Warsztaty posługujące się testerami VAG
1551/1552 mogą wpisać adres „01“ i korzystać
z ważnych informacji, ułatwiających
poszukiwanie błędu. W sterowniku Motronic
(Bosch) można ponadto specjalną procedurą
wytworzyć kod gotowości.

Trzecia pozycja kodu oznacza grupę

konstrukcyjną, której dotyczy błąd:

Px1xx pomiar oraz dawkowanie paliwa

i powietrza
Px2xx pomiar oraz dawkowanie paliwa
i powietrza

Gdy w pamięci sterownika nie ma zapisanych błędów, nie należy jej kasować, gdyż kasuje
się wtedy również kod gotowości.

14
1. Podłączyć tester 9. Potwierdzić, naciskając
do złącza „Q“.
diagnostycznego.
Włączyć tester.

10. Błędy zapisane

2. Włączyć zapłon. w pamięci są drukowane
wraz z opisami.

11. Wpisać „06“,

3. Lampka kontrolna MIL aby zakończyć
pokazuje, że w pamięci wykonywanie polecenia.
jest błąd.

12. Potwierdzić, naciskając

4. Naciskając „1“ „Q“.
wybrać tryb szybkiego
przekazywania danych.

13. Usunąć usterki.

5. Wpisać adres elektroniki
silnika „01“.

14. Po usunięciu usterek

6. Potwierdzić, naciskając skasować pamięć
„Q“. błędów i wytworzyć kod
gotowości.
(Motronic M5.9.2).
175_903-
175_910
7. Nacisnąć „Print“,
by włączyć drukarkę.

8. Wpisać „02“,
by odczytać pamięć
błędów.

15
 OBD II (silniki benzynowe) w skrócie

Wyświetlacz testera, pracującego w trybie OBD II

Taki obraz pokazuje się na wyświetlaczu po wybraniu rodzaju pracy „1“ (szybkie przekazywanie
danych), a potem adresu „33“ (tryb OBD II).

OBD II Scan Tool

Select Mode 1.. 2..3..4..5..6.. 7.. 8..

Na przykład po wybraniu modu 1 ukazuje się następujący obraz.

Na poszczególnych polach są pokazane dane diagnostyczne.
Można teraz wybierać różne PID-y (np. PID 5 – temperatura silnika, PID 16 – przepływ powietrza).

Oznaczenie modu:
jest 7 modów
Identyfikacja Oznaczenie modułu:
(41 - 47)
parametru: moduł 10
np. 41 –
PID1 –sterownik Motronic
przekazywanie
– kod błędu moduł 1a
danych
P0xxx/P1xxx –sterownik skrzyni biegów
diagnostycznych

Mode 41 PID1 Module 10

00000000 00000 1 1 1 0 11 0 11 0 1 00000000

Pole 1: Pole 2: Pole 3: Pole 4:
liczba testy biegnące ciągle informuje, czy pokazuje, czy został wytworzony
zapamiętanych (np. wypadania poszczególne kod gotowości.
błędów; zapłonów) komponenty są w ogóle
lampka kontrolna testowane.
spalin (MIL)
włączona/
wyłączona

Kod gotowości „00000000“ mówi jedynie o tym, że wszystkie testy, ważne ze względu na
skład spalin, zostały prawidłowo przeprowadzone. Wartość „0“ pojawia się również wtedy,
gdy dany test zakończył się rozpoznaniem i zapamiętaniem błędu.

16
Przykład:

Sterownik Motronic został odłączony od akumulatora i lampka kontrolna MIL nie świeci.

Mode 47 PID2 Module 10

1 00000 1 0 00000 111 0 11 0 11 0 1 0 11 0 11 0 1

test sprawności Skasowanie pamięci błędów

elektrycznej powoduje, że bity wszystkich testów,
elementów które w tym systemie są
przeprowadzane, przyjmują wartość
„1“. Oznacza to, że muszą one
system przeprowadza zostać teraz przeprowadzone.
test wypadania Po skasowaniu pamięci błędów pola
zapłonów 3 i 4 wyglądają tak samo. Gdy
wszystkie testy przebiegną
prawidłowo, w polu 4 pojawi
się wartość „00000000“.
test układu zasilania

Liczba zapamiętanych błędów jest

podawana w postaci 7-pozycyjnego
kodu binarnego. katalizator – tak
Np.: 0000010 oznacza, że ogrzewanie katalizatora – nie
rozpoznano 2 błędy. odpowietrzenie zbiornika – tak
powietrze dodatkowe – tak
klimatyzacja – nie
sonda lambda – tak
8. cyfra o wartości 1 oznacza, że
ogrzewanie sondy lambda – tak
lampka kontrolna MIL jest
recyrkulacja spalin – nie
włączona.
W naszym przykładzie oznacza to:
ponieważ lampka kontrolna MIL nie
świeci, choć została włączona
przez system diagnostyczny, w tym
obszarze musi być usterka.

17
 OBD II (silniki benzynowe) w skrócie

06
07
10
05

08
04
12

11
13

01

23

03
02

18
 Elementy systemu
w silniku benzynowym 2,0 l

Opis

17 01 sterownik Motronic J220

02 lampka kontrolna spalin K83 (MIL)
03 złącze diagnostyczne
18 04 przepływomierz powietrza G70
05 pompa diagnostyczna układu zasilania
V144
06 zbiornik z węglem aktywnym
14 07 zawór 1 zbiornika z węglem aktywnym N80
20
08 zespół sterujący przepustnicy J338
09 czujnik prędkości jazdy G22
10 wtryskiwacze 1-4 N30–33
11 filtr paliwa
12 czujniki spalania stukowego I+II G61, G66
13 czujnik prędkości obrotowej silnika G28
15 14 czujnik Halla (położenia wałka rozrządu)
21 22
G40
15 bezrozdzielaczowy układ zapłonowy
16 czujnik temperatury silnika G62
16 17 zawór powietrza dodatkowego N112
18 pompa powietrza dodatkowego V101
19 przekaźnik pompy powietrza dodatkowego
J299
20 zawór mechaniczny powietrza
dodatkowego
(skrz. aut. 4-bieg./ 19 21 sonda lambda I G39 (przed katalizatorem)
9 skrz. ręczna) 22 sonda lambda II G108 (za katalizatorem)
23 magistrala CAN

175_914

19
 Schemat systemu (silniki benzynowe)

Czujniki

sonda lambda I G39

(przed katalizatorem)

sonda lambda II G108

(za katalizatorem)

przepływomierz powietrza G70

czujniki spalania stukowego I+II

G61, G66

czujnik prędkości obrotowej

silnika G28

czujnik Halla G40

(czujnik położenia wałka
rozrządu)

czujnik prędkości jazdy G22

czujnik temperatury silnika G62

zespół sterujący przepustnicy J338 złącze

zawiera: diagnostyczne
potencjometr przepustnicy G69
potencjometr nastawnika przepustnicy G88
włącznik biegu jałowego F60

20
 Elementy wykonawcze
sterownik Motronic
J220 pompa powietrza dodatkowego
V101

przekaźnik pompy powietrza

dodatkowego J299

zawór powietrza dodatkowego

N112

zawór 1 zbiornika z węglem

aktywnym N80

pompa diagnostyczna układu

zasilania V144

zespół sterujący
przepustnicy J338
zawiera:
nastawnik przepustnicy V60

transformator zapłonowy N152

magistrala zawiera:
CAN stopień mocy N122
cewki zapłonowe N, N128

wtryskiwacze 1-4
N30, N31, N32, N33

lampka kontrolna spalin K83

(MIL)
175_915

21
 Składniki systemu (silniki benzynowe)
Katalizator
Katalizator jest centralnym elementem
systemu oczyszczania spalin. Podczas gdy na
początku stosowano katalizatory
nieregulowane, dzisiaj w motoryzacji używane
są wyłącznie katalizatory regulowane za
pomocą sondy lambda.
W znaczeniu chemicznym katalizator to
substancja, sprzyjająca reakcji chemicznej,
przyspieszająca ją lub w ogóle umożliwiająca.
Sama substancja (w naszym przypadku są to
metale szlachetne, takie jak platyna, rod czy
pallad) nie bierze udziału w reakcji, a więc nie
zużywa się.
sonda lambda I
(przed katalizatorem)
22
Dla skutecznego działania katalizatora ważne
jest, aby miał on jak największą powierzchnię.
Z tego względu metale szlachetne nakłada się
na nośnik ceramiczny lub metalowy, który ma
bardzo liczne kanały. Dodatkowo powierzchnia
kanałów jest ukształtowana w postaci tarki
(jest to tzw. Wash-Coat). Dopiero takie
rozwiązania pozwalają na skuteczne
oczyszczanie spalin.
sonda lambda II
(za katalizatorem)
175_037
 Katalityczne oczyszczanie spalin

W katalizatorze przebiegają dwie przeciwne

N2 CO2 H 2O CO2 reakcje chemiczne:
Tlenek węgla i węglowodory są utleniane do
dwutlenku węgla i wody, natomiast tlenki azotu
są redukowane do azotu i tlenu.
Niedobór tlenu sprzyja reakcji redukcji, z kolei
NOx HC CO nadmiar tlenu wpływa korzystnie na reakcję
powłoka utleniania.
katalityczna
Wash-Coat

nośnik
metalowy
175_038

Przez zmianę stosunku tlenu do produktów spalania

w spalinach można tak regulować pracą
katalizatora, że obie reakcje odbywają się w
optymalnym zakresie (λ=0,99... 1). Ten zakres jest
nazywany okienkiem lambda. Do regulacji są
emisja składników spalin,

wykorzystywane sygnały sond lambda (λ = lambda).

napięcie sondy

0,9 0,95 1,0 1,0 1,1 λ

175_039 okienko lambda

HC
CO
NOx
napięcie sondy lambda

23
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Co sprawdza system OBD II?

Zużyty lub uszkodzony katalizator ma bardzo małą pojemność tlenową (zdolność do gromadzenia
tlenu) i w związku z tym niewielką sprawność. Test sprawności katalizatora musi natychmiast
wykazać taką jego niesprawność, która spowoduje przekroczenie dopuszczalnej zawartości
węglowodorów 1,5 raza (podczas urzędowego testu spalin).

Test sprawności katalizatora

Test opiera się na porównywaniu przez
sterownik Motronic napięcia sond przed i za
katalizatorem. Na tej podstawie sterownik
wyznacza stosunek sygnałów przed i za
katalizatorem (sond I i II).
Gdy wyliczony stosunek odbiega od wartości
zadanej, sterownik rozpoznaje nieprawidłowe
działanie katalizatora.
Po spełnieniu warunków zapamiętania błędu
w pamięci błędów pojawia się zapis na temat
niesprawności katalizatora.
Jest on sygnalizowany lampką kontrolną
spalin (MIL).

katalizator katalizator
sprawny niesprawny

175_041 175_042

U U U U

t t t t

przed kat. za kat. przed kat. za kat.

U = napięcie, t = czas

24
Zagrożenia dla katalizatora

Obciążenia termiczne powodują starzenie Zbyt wysoka temperatura katalizatora

katalizatora, co obniża jego sprawność
(skuteczność).
Oprócz starzenia termicznego katalizator
podlega też starzeniu chemicznemu czyli
zatruciu.
(np. z powodu wypadania zapłonów) może
uszkodzić jego powłokę.
Możliwe jest również uszkodzenie
mechaniczne, np. przez uderzenie.

Normy emisji dla silników benzynowych

Pokazano tu dwa przykłady obowiązujących obecnie norm emisji spalin. Wartości tych nie można
jednak ze sobą porównywać ze względu na odmienne warunki testu.

● Norma dla samochodu osobowego o ● Norma D3, obowiązująca obecnie

maksymalnie 12 miejscach siedzących, w Niemczech.
obowiązująca w stanie Kalifornia od roku
modelowego 1999.

Tę normę spełniają samochody, oznaczane

jako LEV.
g/km

2,4
2,2
Trwałość Norma dla
Składnik 2,0
[mi] modelu ‘99
[g/mi] 1,8
50.000 0,075 1,6 1,50
NMOG
100.000 0,09 1,4
1,2
50.000 3,4
CO 1,0
100.000 4,2 0,8

50.000 0,2 0,6

NOx 0,4
100.000 0,3
175_043 0,17 0,14
0,2

NMOG (Non-Methane-Organic-Gasses) – CO HC NOx

niespalone paliwo (suma wszystkich
175_155
węglowodorów) bez metanu

25
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Sonda lambda

Sonda lambda mierzy zawartość tlenu

w spalinach. Jest ona elementem obwodu
regulacji, zapewniającego prawidłowy skład
mieszanki paliwowo-powietrznej.

Katalizator osiąga największą sprawność

przetwarzania szkodliwych składników spalin
wtedy, gdy mieszanka ta ma skład
stechiometryczny (λ=1).
175_045
Zmiana składu mieszanki jest uwzględniana
przez liczne funkcje układu sterowania silnika
a także jest często pierwszym objawem
niesprawności któregoś elementu.

Wielkości zakłócające
● uszkodzenie mechaniczne ● starzenie

● uszkodzenie elektryczne ● wpływ eksploatacji

175_046

sterownik Motronic zwiększona bogata mało O2 w spalinach

wzbogaca mieszankę dawka paliwa mieszanka

zmiana sygnału wysokie napięcie

sondy lambda U sondy lambda

niskie napięcie zmiana sygnału

sondy lambda sondy lambda

dużo O2 w spalinach uboga zmniejszona dawka sterownik Motronic

mieszanka paliwa zubaża mieszankę

bogata mieszanka λ ≈ 1 (okienko lambda) uboga mieszanka

26
 Zasada działania

Różnica stężenia tlenu pomiędzy spalinami

i powietrzem atmosferycznym wywołuje
zmianę napięcia elektrycznego sondy.

Przy zmianie mieszanki z bogatej na ubogą

pojawia się skokowa zmiana napięcia, którą
sterownik interpretuje jako skład λ=1.
powietrze atm.
spaliny

1,0
175_047

Obwód regulacji lambda w systemie OBD II

System OBD II wymaga dodatkowej sondy

lambda G108, montowanej za katalizatorem.
Służy ona do sprawdzania skuteczności
działania katalizatora. Ponadto w sterowniku
G39 175_048 G108 Motronic M5.9.2 jest ona wykorzystywana do
adaptacji sondy przed katalizatorem G39.

Złącza obu sond mają inny kolor i różnią się

nieco kształtem, co nie pozwala na zamianę
przewodów.

175_056

175_054

Wymóg

Zestarzała lub uszkodzona sonda lambda nie Dlatego w takiej sytuacji, po spełnieniu
pozwala na ustalenie optymalnego składu odpowiednich warunków, musi zostać
mieszanki, co prowadzi do pogorszenia składu zapamiętany błąd i zapalić się lampka
spalin oraz osiągów samochodu. kontrolna.

27
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Regulacja lambda
W obwodzie regulacji lambda system OBD II
sprawdza:

● czas reakcji oraz zestarzenie

● napięcia sond lambda
● ogrzewanie sond

Test zestarzenia sondy lambda

Zestarzenie lub zatrucie sondy lambda może
powodować zmianę jej sygnału. Może się to
objawiać w postaci wydłużenia czasu reakcji
(okresu zmian sygnału) albo przesunięcia
charakterystyki sondy. Oba zjawiska powodują
zwężenie okienka lambda i przez to
pogorszenie skuteczności katalizatora.
Wydłużenie czasu reakcji można wprawdzie
rozpoznać i zapamiętać w postaci błędu, nie
da się go jednak skompensować.
W systemie Motronic M5.9.2 możliwa jest
natomiast kompensacja przesunięcia
charakterystyki sondy w określonych
granicach (tzw. adaptacja sondy).
Wykorzystuje się do tego drugi obwód
regulacji z sondą lambda za katalizatorem.

Test czasu reakcji sondy przed katalizatorem

sonda przed kat. sonda przed kat.

sprawna niesprawna

175_049 175_050

U U U U

t t t t

przed kat. za kat. przed kat. za kat.

28
Test i adaptacja przesunięcia charakterystyki sondy przed katalizatorem

sygnał adaptacja
sondy przed kat. sondy przed kat.
nieprawidłowy prawidłowa
175_051 175_052

U U U U

t t t t

przed kat. za kat. przed kat. za kat.

Obwód regulacji lambda z adaptacją

wartość zadana wartość zadana

za kat. przed kat.

wartość mierzona układ sterowania wartość adaptacji

za kat. silnika sondy przed kat.

wartość regulacja
mierzona przed kat.
przed kat.

G108 G39
skład spalin skład mieszanki paliwowo-
powietrznej
175_053

29
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Test napięcia sond lambda

Ten test kontroluje sprawność sondy pod względem elektrycznym.

Rozpoznawane są następujące rodzaje usterek: zwarcie z plusem, zwarcie z masą i przerwa
w obwodzie (np. przerwany przewód).
Rodzaj błędu zależy od tego, czy napięcie jest zbyt duże, czy też zbyt małe.

Sonda lambda G39

jest to sonda przed katalizatorem.

Skutki uszkodzenia

Gdy do sterownika nie dociera sygnał sondy 175_054

lambda, regulacja lambda oraz adaptacja
sondy zostają wyłączone. Połączenia elektryczne
Układ odpowietrzenia zbiornika paliwa
(przez zbiornik z węglem aktywnym) pracuje
w trybie awaryjnym.
Sterownik Motronic zmienia tryb pracy na
sterowanie, oparte na zapamiętanych
charakterystykach.

G39

175_055

Sonda lambda G108

jest to sonda za katalizatorem.

175_056
Skutki uszkodzenia

Regulacja lambda działa także przy Połączenia elektryczne

uszkodzonej sondzie za katalizatorem.
Jedynie kontrola pracy katalizatora staje się
niemożliwa.
W układzie Motronic M5.9.2 nie działa też test
sondy przed katalizatorem.

G108

175_055

30
 Ogrzewane sondy lambda

Zalety:

Sonda lambda może pracować tylko wtedy,

gdy ma odpowiednią temperaturę. Dlatego
ogrzewanie sondy pozwala jej działać już przy
niskiej temperaturze silnika i spalin.

Połączenia elektryczne Test ogrzewania sond lambda

Sterownik rozpoznaje prawidłową wydajność

ogrzewania sondy przez pomiar oporności
grzałki.

Czasami w układzie wydechowym znajduje się

woda kondensacyjna, co w pewnych
warunkach może spowodować uszkodzenie
G39 G108 ogrzewania sondy. Z tego powodu grzałka
+ + sondy przed katalizatorem jest włączana od
razu po rozruchu silnika, natomiast grzałka
175_058 175_058 sondy za katalizatorem dopiero wtedy, gdy
wyliczona temperatura katalizatora przekroczy
ok. 308°C.

31
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Układ powietrza dodatkowego

5
1 4

175_067

Opis:
1 sterownik Motronic
2 przekaźnik pompy powietrza dodatkowego
3 zawór powietrza dodatkowego
4 zawór mechaniczny powietrza
dodatkowego
5 pompa powietrza dodatkowego
6 sonda przed katalizatorem
7 katalizator

Ze względu na wzbogacenie mieszanki po Ponadto ciepło, wyzwalane podczas

rozruchu zimnego silnika w spalinach jest duża utleniania, znacznie skraca czas nagrzewania
ilość niespalonych węglowodorów. katalizatora. To również wpływa na wyraźną
Wdmuchiwanie dodatkowego powietrza do poprawę czystości spalin.
układu wylotowego powoduje tam utlenianie
węglowodorów, co zmniejsza ich emisję do
atmosfery.

32
OBD II sprawdza

● drożność zaworu mechanicznego ● sprawność elektryczną przekaźnika pompy

● wydajność pompy powietrza dodatkowego powietrza dodatkowego
● sprawność elektryczną zaworu sterującego
(poprzez test sprawności elektrycznej
elementów)

Zasada testu

Uruchomiony układ powietrza dodatkowego Gdy sterownik otworzy zawór powietrza

powoduje zwiększenie stężenia tlenu
w spalinach. Zmniejsza się wtedy napięcie
sond lambda, co informuje sterownik o
działaniu układu.
dodatkowego i uruchomi pompę, sondy
lambda muszą pokazać skrajnie ubogą
mieszankę. Oznacza to, że cały układ jest
sprawny. Regulator lambda pokazuje przy
tym wyraźną odchyłkę regulacji.

układ powietrza układ powietrza

dodatk. dodatk.
sprawny niesprawny

m m

t t

przed kat. przed kat.

175_068 175_069

m = regulator lambda, t = czas

33
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Zawór powietrza dodatkowego N112

Jest to zawór elektromagnetyczny,

zamocowany do ściany grodziowej. Jest on
sterowany elektrycznie przez sterownik
Motronic, a sam z kolei uruchamia 175_071
podciśnieniowo zawór mechaniczny
powietrza dodatkowego.
Połączenia elektryczne
Skutki uszkodzenia

Gdy sterownik nie wysterowuje zaworu N112,

zawór mechaniczny pozostaje zamknięty.
Pompa powietrza dodatkowego nie może
dostarczyć powietrza do układu wylotowego.
N112

+ 175_072

Przekaźnik pompy powietrza dodatkowego

J299
Połączenia elektryczne
Za jego pośrednictwem sterownik Motronic
uruchamia pompę powietrza dodatkowego.

J299

+ V101 175_074

175_073

Pompa powietrza dodatkowego V101

Jest ona włączana poprzez przekaźnik.

Zadaniem pompy jest tłoczenie powietrza do układu wylotowego.

Połączenia elektryczne

J299

V101
175_075
175_076

34
Układ odpowietrzenia zbiornika

2
1

175_077

Opis:
1 sterownik Motronic
2 zawór 1 zbiornika z węglem aktywnym
3 zbiornik z węglem aktywnym

Układ odpowietrzenia zbiornika paliwa Układ odpowietrzenia zbiornika może być

zapobiega przedostawaniu się węglowodorów dodatkowo wykorzystywany do testu
do atmosfery. Zbiera on pary paliwa, tworzące szczelności zbiornika.
się w zbiorniku paliwa, gromadzi je w zbiorniku
z węglem aktywnym, a następnie doprowadza
przez zawór elektromagnetyczny do kolektora
dolotowego

35
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Układ odpowietrzenia zbiornika paliwa może

być w jednym z trzech stanów:

1. Zbiornik z węglem aktywnym jest pusty (nie
zawiera par paliwa).
Uruchomienie układu powoduje zubożenie
mieszanki, docierającej do cylindrów.
2. Zbiornik z węglem aktywnym jest pełen.
Uruchomienie układu powoduje
wzbogacenie mieszanki, docierającej do
cylindrów.
3. Zbiornik jest napełniony w takim stopniu, że
dostarcza mieszanki o składzie
stechiometrycznym.
Mieszanka docierająca do cylindrów nie jest
ani zubażana, ani wzbogacana. Ten stan
jest rozpoznawany przez regulację biegu
jałowego, natomiast stany 1 i 2 – przez
regulację lambda.

Lokalizacja

Zbiornik z węglem aktywnym znajduje się nie pod prawym przednim nadkolem (jak w innych
modelach VW), lecz pod wkładką prawego tylnego nadkola.

175_082

36
OBD II sprawdza

● działanie (drożność) zaworu 1 zbiornika z węglem aktywnym

● działanie części elektrycznych w ramach diagnozy elektrycznej elementów

Zasada testu Problem:

Uruchomienie układu powoduje dopływ Test jest wrażliwy na wielkości zakłócające,

dodatkowego strumienia gazu, który np. uruchomienie w czasie testu hamulców,
wzbogaca mieszankę (gdy zbiornik z węglem klimatyzacji czy wspomagania układu
aktywnym jest pełen) lub zubaża ją (gdy kierowniczego.
zbiornik jest pusty). Ta zmiana składu
mieszanki, rejestrowana przez sondę lambda,
jest kryterium w teście układu odpowietrzenia
zbiornika paliwa.

Test na podstawie sygnału sondy lambda

odpowietrz. zb. paliwa odpowietrz. zb. paliwa

sprawne niesprawne

175_078 175_079

U U

2 t t

Opis:
1 zbiornik z węglem aktywnym 3 zbiornik paliwa
2 kolektor dolotowy 4 sonda przed katalizatorem

37
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Zawór 1 zbiornika z węglem aktywnym N80

Lokalizacja: na kopule amortyzatora, przy

filtrze powietrza. Zawór otwiera przepływ gazu
ze zbiornika z węglem aktywnym do kolektora
dolotowego. W stanie bezprądowym jest
zamknięty.
Zawór jest koloru czarnego.

Połączenia elektryczne
175_080

N80

+ 175_081

38
Test szczelności

1
2

5
3

175_085

Opis:
1 sterownik Motronic
2 zawór 1 zbiornika z węglem aktywnym
3 zbiornik z węglem aktywnym
4 pompa diagnostyczna układu zasilania
5 filtr pompy diagnostycznej

Test szczelności, przeprowadzany w New Następnie pompa diagnostyczna układu

Beetle (USA) w ramach OBD II, opiera się na zasilania wytwarza określone nadciśnienie
zasadzie nadciśnieniowej. Jego zadaniem jest w zbiorniku. Potem sterownik silnika
wykrycie nieszczelności większych niż 1 mm. obserwuje, jak szybko spada to ciśnienie i na
tej podstawie ocenia szczelność układu.
Na czas testu szczelności zawór 1 zbiornika z
węglem aktywnym odcina zbiornik paliwa od
kolektora dolotowego (i panującego w nim
podciśnienia).

39
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Wykrywanie małych nieszczelności

Gdy pompa diagnostyczna wytworzy Skoki membrany pompy są tym częstsze, im

odpowiednie ciśnienie, zaczyna się faza szybszy jest spadek ciśnienia – tak więc ich
pomiarowa. W tym czasie sprawdzana jest częstotliwość jest kryterium, pozwalającym
szybkość spadku ciśnienia. rozpoznać nieszczelność i ocenić jej wielkość.

Zestyk kontrolny pompy jest połączony z jej

przeponą. Wraz z opadaniem ciśnienia
zmienia się położenie przepony w pompie.
Gdy ciśnienie spadnie poniżej pewnego
poziomu, zamyka się zestyk kontrolny w
pompie. Pompa znów zwiększa ciśnienie, aż
przepona podniesie się na tyle, że zestyk
kontrolny zostanie ponownie otwarty.

zbiornik paliwa zbiornik paliwa

szczelny mała
nieszczelność

P P

1 1
t t

nieszczelność

175_086 175_087

P = ciśnienie, t = czas

40
Wykrywanie dużych nieszczelności

Gdy częstotliwość skoków pompy przekroczy

określoną wartość lub w ogóle nie da się
wytworzyć odpowiedniego ciśnienia, sterownik
silnika rozpoznaje dużą nieszczelność.

Błąd może zostać zarejestrowany np. na skutek braku korka wlewu paliwa.

zbiornik paliwa zbiornik paliwa

szczelny duża
nieszczelność

P P

1 1
t t

nieszczelność

175_086 175_089

41
 Składniki systemu (silniki benzynowe)
Pompa diagnostyczna układu zasilania V144
Jest to pompa przeponowa, umieszczona na
przewodzie doprowadzającym świeże
powietrze do zbiornika z węglem aktywnym.
Jest wyposażona w zawór odcinający. Pompa
jest napędzana podciśnieniem, sterowanym
przez wbudowany zawór sterujący.
Poziom paliwa w zbiorniku nie ma wpływu na wynik testu.
42
175_171
Działanie pompy diagnostycznej w fazie
pomiarowej jest nadzorowane przez
hermetyczny zestyk kontrolny.
Gdy ciśnienie spadnie poniżej pewnego
poziomu, zamyka się zestyk kontrolny w
pompie. Membrana pompy wykonuje kolejny
skok i zestyk kontrolny zostaje ponownie
otwarty.
Pompa diagnostyczna jest uruchamiana po
rozruchu zimnego silnika. Aż do końca testu
nie działa układ odpowietrzenia zbiornika
paliwa.
Działanie

Położenie przewietrzania

Gdy przepona znajduje się w najniższym możliwym położeniu (położeniu spoczynkowym), zawór
odcinający w pompie jest otwarty. Zawór sterujący jest zamknięty, tak że po obu stronach przepony
panuje ciśnienie atmosferyczne.
Zestyk kontrolny jest zamknięty.

zawór sterujący zestyk kontrolny

górna
komora pompy

przepona

dolna
komora pompy zawór ssący

zawór tłoczny

zbiornik z węglem
aktywnym

filtr

zawór odcinający 175_172

43
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Przepona w górnym położeniu

Otwarcie zaworu sterującego powoduje powstanie podciśnienia w górnej komorze pompy.

Przepona przesuwa się w górę a przez zawór ssący napływa powietrze do dolnej komory pompy.
Gdy przepona osiągnie górne skrajne położenie, otwiera się zestyk kontrolny.

175_173

Przepona w dolnym położeniu pracy pompy

Zamknięcie zaworu sterującego powoduje wpuszczenie powietrza atmosferycznego do górnej

komory pompy. Sprężyna naciska przeponę w dół a ta tłoczy powietrze z dolnej komory pompy
przez zawór tłoczny do zbiornika paliwa.
Jeszcze zanim przepona osiągnie najniższe położenie (co spowodowałoby otwarcie zaworu
odcinającego), zamyka się zestyk kontrolny i przepona ponownie podnosi się.

175_174

44
 OBD II sprawdza

Pompa diagnostyczna układu zasilania V144 ● sprawność elektryczną i mechaniczną

pompy diagnostycznej układu zasilania
● połączenie pompy z układem
odprowadzenia par paliwa
● szczelność całego układu odprowadzenia
par paliwa

Skutki uszkodzenia

Bez zestyku kontrolnego sterownik Motronic

nie może rozpoznać, czy pompa działa. Faza
pomiarowa nie odbywa się.

175_090

Połączenia elektryczne

V144

+ 175_091

Pod pojęciem układu odprowadzenia par paliwa kryją się wszystkie elementy,
umieszczone powyżej poziomu paliwa w zbiorniku. Ich zadaniem jest zapobieganie
przedostawaniu się par paliwa do atmosfery.

45
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Test wypadania zapłonów

1 Test wypadania zapłonów w

poszczególnych cylindrach

2 Przykład: wypadnięcie zapłonu w 4.

cylindrze

A sygnał z wału korbowego:

1 2
B wypadnięcie zapłonu
w 1. lub 4. cylindrze

3 B sygnał z wałka rozrządu:

rozpoznano 1. cylinder

Sygnał A+B
= wypadnięcie zapłonu w 4. cylindrze
A 3 4

175_095
Opis:
1 sterownik Motronic
2 czujnik położenia wałka rozrządu
3 czujnik prędkości obrotowej silnika

Na skutek wypadania zapłonów niespalona

mieszanka trafia do układu wylotowego.
Oprócz zmniejszenia mocy silnika i
pogorszenia składu spalin istnieje poważne
ryzyko uszkodzenia katalizatora na skutek
spalania paliwa w katalizatorze i powstającej
przy tym wysokiej temperatury.
Wypadanie zapłonów jest rozpoznawane
przez pomiar chwilowej prędkości obrotowej
silnika (dla cykli pracy poszczególnych
cylindrów).
W pewnych sytuacjach nierówności drogi
mogą tak zakłócić sygnał czujnika prędkości
obrotowej silnika, że zostanie on
zinterpretowany jako wypadanie zapłonów.
Dlatego sterownik silnika przerywa test
wypadania zapłonów, gdy samochód jedzie po
dużych nierównościach.

46
 18
0°
G28

koło impulsowe na
wale korbowym

175_098
kierunek obrotu

cylinder 1 (4)
cylinder 2 (3)

Przez podział koła impulsowego (60-2 zęby)
na dwie części po 180° (w silniku
4-cylindrowym) oraz dzięki wykorzystaniu
sygnału położenia wałka rozrządu jest możliwe
rozpoznanie wypadnięcia zapłonu i
przypisanie go do konkretnego cylindra.
Aby skompensować błędy i tolerancję
wykonania koła impulsowego, sterownik
dokonuje adaptacji sygnału czujnika G28.
Odbywa się to podczas jazdy, w fazie
hamowania silnikiem.

47
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

OBD II sprawdza:

● Ciągle, w ustalonych okresach ● W okresach pomiarowych wynoszących

pomiarowych (1000 obrotów wału
korbowego), liczbę wypadniętych zapłonów.
Gdy liczba wypadniętych zapłonów
przekroczy 2 %, zawartość HC w spalinach
zwiększa się 1,5 raza.
200 obrotów wału korbowego – liczbę
wypadniętych zapłonów z uwzględnieniem
warunków (prędkość obrotowa, obciążenie)
zapobiegania uszkodzeniu katalizatora .

Zasada testu

Wypadnięcie zapłonu powoduje dodatkowe Wypadnięcie zapłonu powoduje zmianę

wahnięcie prędkości obrotowej wału prędkości obwodowej tego koła.
korbowego. Sterownik Motronic M5.9.2 mierzy
prędkość koła impulsowego na wale
korbowym za pomocą czujnika prędkości
obrotowej silnika G28

brak
wypadania wypadanie
zapłonów zapłonów

v v

t t

G28 G28

175_096 175_097

v = prędkość obrotowa silnika, t = czas

48
 Czujnik prędkości obrotowej silnika G28

Jest to czujnik indukcyjny, mierzący prędkość

obrotową wału korbowego. Ten pomiar
pozwala na ocenę równomierności pracy
silnika.

Sygnał czujnika jest używany do wyliczania:

- dawki wtrysku i momentu wtrysku,

175_099 - kąta wyprzedzenia zapłonu,
- prędkości obrotowej silnika.

Połączenia elektryczne Skutki uszkodzenia

Brak sygnału tego czujnika nie pozwala na

uruchomienie silnika.
Gdy sygnał zaniknie podczas pracy silnika,
silnik przestaje pracować.

G28 175_100

Czujnik położenia wałka rozrządu (czujnik

Halla) G40

Sygnał tego czujnika służy do rozpoznania 1.

cylindra.
Mierzy on położenie koła impulsowego na
175_101
wałku rozrządu.

Skutki uszkodzenia
Połączenia elektryczne
Test wypadania zapłonów może przebiegać
również przy uszkodzonym czujniku G40.
Silnik pracuje, jednak sterownik zmniejsza kąt
wyprzedzenia zapłonu (tzn. opóźnia zapłon).

G40

+ 175_103

49
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Zespół sterujący przepustnicyJ338

Zespół sterujący przepustnicy pozwala na

sterowanie przepustnicą przez kierowcę oraz
dodatkowo realizuje funkcję stabilizacji biegu
jałowego oraz funkcję tempomatu.

Zastosowanie tego zwartego podzespołu

pozwoliło zrezygnować z dodatkowego zaworu
stabilizacji biegu jałowego oraz
elektropneumatycznego sterowania pracą
tempomatu.

Odchyłki stabilizacji biegu jałowego, wywołane 175_110

zużyciem, zabrudzeniem lub nieszczelnością
elementów, są przez system rozpoznawane i
w pewnym zakresie kompensowane (funkcja
adaptacji).
Uszkodzonych elementów zespołu
sterującego przepustnicy nie można
wymieniać osobno.
W razie ich nieprawidłowego
działania trzeba wymienić cały
zespół.

OBD II sprawdza: Zasada testu

● sprawność elektryczną elementów zespołu, Zespół sterujący przepustnicy jest sprawdzany

● działanie i wartość adaptacji biegu za pomocą testu sprawności elektrycznej
jałowego. elementów. Ponadto system ocenia
wiarygodność przesyłanych sygnałów.

175_111

50
 Potencjometr przepustnicy G69

Ten potencjometr informuje sterownik Motronic

o aktualnym położeniu przepustnicy w jej
całym zakresie roboczym.

Skutki uszkodzenia

175_113 W przypadku braku sygnału sterownik wylicza

wartość zastępczą na podstawie prędkości
obrotowej silnika i sygnału przepływomierza
Połączenia elektryczne powietrza.

G69

J338

175_176

Potencjometr nastawnika przepustnicy G88

Informuje on sterownik o aktualnym położeniu

nastawnika przepustnicy

Skutki uszkodzenia

Bez tego sygnału stabilizacja biegu jałowego

175_114 działa w trybie awaryjnym. Można to
rozpoznać po zwiększonej prędkości biegu
jałowego.
Nie działa wtedy tempomat.

Połączenia elektryczne

G88

J338

175_177

51
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Włącznik biegu jałowegoF60

Na podstawie sygnału zwartego włącznika

biegu jałowego sterownik Motronic rozpoznaje,
że silnik pracuje na biegu jałowym.

Skutki uszkodzenia

W razie braku sygnału włącznika sterownik 175_113

rozpoznaje bieg jałowy na podstawie sygnału
obu potencjometrów.
Połączenia elektryczne

F60

J338

175_178

Nastawnik przepustnicy V60

Nastawnik przepustnicy jest silnikiem

elektrycznym, który może poruszać
przepustnicą w całym jej zakresie roboczym.

Skutki uszkodzenia

Sprężyna ustawia przepustnicę w pozycji 175_116

awaryjnej (zwiększona prędkość biegu
jałowego).
Nie działa też tempomat. Połączenia elektryczne

V60

J338

175_175

52
 Przepływomierz powietrza G70

Przepływomierz dostarcza sterownikowi

informacji o masie powietrza, zasysanego
przez silnik. Sterownik wykorzystuje tę
informację do sterowania optymalnym
składem mieszanki i do obniżenia zużycia
paliwa przez zapewnienie odpowiedniego
przebiegu spalania.
Aby informacja o masie powietrza była jak
najdokładniejsza, przepływomierz rozpoznaje
i uwzględnia zjawisko zwrotnego przepływu
powietrza (wywołanego zamykaniem
i otwieraniem zaworów silnika).
Wartość masy zasysanego powietrza jest
175_121 używana do sterowania wszelkimi funkcjami,
zależnymi od prędkości obrotowej i obciążenia
silnika – np.: regulacją dawki paliwa i kąta
OBD II sprawdza: wyprzedzenia wtrysku, odpowietrzeniem
zbiornika paliwa.
● wartości elektryczne sygnału czujnika,
● wiarygodność tego sygnału.

Zasada testu

Przepływomierz powietrza jest sprawdzany za

pomocą testu sprawności elektrycznej
elementów. Zbyt duże lub zbyt małe napięcie
sygnału jest rozpoznawane jako
nieprawidłowe.
Ponadto mierzona wartość masy powietrza
jest porównywana z wartością zastępczą,
wyliczaną z kąta otwarcia przepustnicy
i prędkości obrotowej silnika.

Skutki uszkodzenia Połączenia elektryczne

Gdy brak sygnału przepływomierza, sterownik

wylicza wartość zastępczą. Ta funkcja
awaryjna jest tak dobrze opracowana, że nie
powoduje odczuwalnej zmiany pracy silnika.
G70

+ 175_126

53
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Bezrozdzielaczowy układ zapłonowy

połączenie
z systemem sterowania

czujnik prędkości
obrotowej silnika

cz. spal. stuk. I

cz. spal. stuk. II

175_131

Bezrozdzielaczowy układ zapłonowy jest Układ pozwala na rozpoznawanie spalania

również zwany układem statycznym, gdyż nie stukowego w poszczególnych cylindrach
zawiera żadnych ruchomych części. Reguluje i selektywne zapobieganie temu zjawisku.
on elektronicznie kąt wyprzedzenia i napięcie
zapłonu. W silniku czterocylindrowym są dwie
cewki zapłonowe, każda zasilająca dwie
świece.

Sterownik wylicza optymalny kąt wyprzedzenia

zapłonu na podstawie np. sygnałów czujników
spalania stukowego, informacji o obciążeniu
silnika, temperaturze silnika i jego prędkości
obrotowej. Dzięki temu wyprzedzenie zapłonu
jest zawsze odpowiednie do warunków pracy
silnika, co poprawia sprawność silnika oraz
zmniejsza zużycie paliwa i emisję spalin.

54
OBD II sprawdza:
● wartości elektryczne sygnałów czujników
spalania stukowego,
● działanie całego układu zapłonowego
poprzez test wypadania zapłonów.
175_133
Zasada testu
Zwiększona liczba wypadających zapłonów
może świadczyć o usterce układu
zapłonowego.
Postępując wg instrukcji naprawy i eliminując
poszczególne możliwości wypadania zapłonu
można ograniczyć obszar występowania
usterki.
Transformator zapłonowy N152
Transformator zapłonowy N152 składa się ze
stopnia mocy (modułu wzmocnienia zapłonu)
N122 oraz dwóch cewek zapłonowych N i
N128. W ten sposób transformator spełnia
funkcję statycznego rozdziału wysokiego
napięcia.
Transformator N152 jest zamocowany
na wsporniku, pod pompą powietrza
dodatkowego.
Przyporządkowanie przewodów zapłonowych
do poszczególnych cylindrów jest opisane na
obudowie transformatora.
Połączenia elektryczne
J220
P
Q
cylinder: 1 4 2 3 175_134
55
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Czujniki spalania stukowego G61 i G66

Elektroniczna regulacja kąta wyprzedzenia

zapłonu jest podporządkowana funkcji
selektywnej regulacji przeciwstukowej.
Selektywne rozpoznawanie spalania
stukowego (a więc z przyporządkowaniem
rozpoznanego spalania do konkretnego
cylindra) jest możliwe dzięki uwzględnieniu 175_137
sygnału czujnika G40. Rozpoznaje on
pierwszy cylinder, a więc pozwala na ustalenie
cykli pracy poszczególnych cylindrów. Połączenia elektryczne

Po rozpoznaniu spalania stukowego zapłon

w tym cylindrze jest stopniowo opóźniany,
do chwili, aż spalanie stukowe zaniknie.

Skutki uszkodzenia

Gdy sterownik rozpozna usterkę czujnika G61, G6 G66

opóźnia zapłon we wszystkich cylindrach
i wzbogaca mieszankę. 175_138

Wtryskiwacze N30, N31, N32, N33

Wtryskiwacze są zamocowane klamrami do

kolektora paliwowego. Króćce przyłączeniowe
są umieszczone w osi wtryskiwaczy.
175_143
Zasilanie elektryczne odbywa się poprzez
bezpiecznik termiczny.
Połączenia elektryczne

N30 N31 N32 N33

S
+ 175_144

56
Sterownik Motronic J220 (M5.9.2)

175_151

Sterownik silnika, odpowiedzialny za wszystkie Sterownik informuje o rozpoznaniu błędu za

funkcje układu, jest umieszczony w kanale pomocą lampki kontrolnej spalin (MIL).
podszybia.

Sterowniki odmiany M5.9.2 wykonują

wszystkie funkcje wymagane przez OBD II,
spełniając tym samym wymagania CARB.

57
 Składniki systemu (silniki benzynowe)

Pozostałe kontrolowane czujniki

Czujnik prędkości jazdy G22

Czujnik jest zamocowany w obudowie skrzyni

biegów i mierzy prędkość jazdy samochodu.

Skutki uszkodzenia
175_145
Gdy brak sygnału czujnika, obniżana jest
graniczna prędkość obrotowa silnika.
Możliwe jest nieprawidłowe zachowanie Połączenia elektryczne
samochodu podczas jazdy.
J220

J285

G22

175_146

Czujnik temperatury silnika G62

Czujnik jest umieszczony w króćcu i mierzy

temperaturę wody, wypływającej z głowicy.
Jego sygnał jest używany do sterowania
różnymi funkcjami układu zapłonowego
i wtryskowego.
175_149

Skutki uszkodzenia

Gdy sterownik rozpozna błąd czujnika G62, Połączenia elektryczne

wylicza wartość zastępczą z temperatury
dolotu (zasysanego powietrza) i innych
parametrów pracy silnika.

G62

175_150

58
Notatki

59
 OBD II (silniki wysokoprężne) w skrócie

Koncepcja systemu OBD II

(dla silników wysokoprężnych)
Różnice w stosunku do OBD II dla silników OBD II sprawdza następujące elementy,
benzynowych układy i funkcje silnika wysokoprężnego:

Równolegle do wprowadzania urządzeń do ● wypadanie zapłonów

ograniczania i kontroli emisji spalin w
samochodach z silnikami benzynowymi
pojawiły się podobne rozwiązania dla
samochodów z silnikami wysokoprężnymi.
Testy poszczególnych układów i elementów są
również prowadzone w ramach systemu
OBD II.
Cele i wymagania OBD II dla silników
wysokoprężnych są takie same, jak te dla
silników benzynowych – inne są natomiast
poszczególne testy ze względu na odmienny
przebieg spalania w tych silnikach.
● układ recyrkulacji spalin
● regulację kąta wyprzedzenia wtrysku
● regulację ciśnienia doładowania
● magistralę CAN
● sterownik silnika
● wszystkie czujniki i elementy wykonawcze,
ważne dla składu spalin
● automatyczną skrzynię biegów

OBD II

HC
CO
NOx
sadza

175_152

60
Normy emisji dla silników wysokoprężnych

Oprócz szkodliwych składników spalin, znanych z silnika benzynowego, w silniku wysokoprężnym

trzeba uwzględnić dodatkową normę - emisji cząstek sadzy (zwanych też cząstkami stałymi
i oznaczanych skrótem PM).

Również tutaj podajemy dwa przykłady, pozwalające lepiej przedstawić normy emisji dla tych
silników. Wartości tych nie można jednak ze sobą porównywać ze względu na odmienne warunki
testu.

● Norma dla samochodu osobowego o ● Norma D3, obowiązująca obecnie

maksymalnie 12 miejscach siedzących, w Niemczech.
obowiązująca w stanie Kalifornia od roku
modelowego 1999.

Tę normę spełniają samochody, oznaczane

jako TIER 1.

g/km
Trwałość Norma dla
Składnik modelu ‘99
[mi]
2,4
[g/mi]
2,2
50.000 0,25 2,0
NMHC
100.000 0,31 1,8
1,6
50.000 3,4 1,4
CO
100.000 4,2 1,2
1,0
0,8
NOx 0,60 0,56
0,6 0,50
100.000 1,0
0,4
50.000 0,08 0,2 0,05
cząstki stałe
CO HC + NOx PM

175_044 NOx
175_156
NMHC (Non-Methane-Hydrocarbon) są to
węglowodory bez udziału metanu.

61
 OBD II (silniki wysokoprężne) w skrócie

Składniki systemu
1,9 l TDI

Opis

01 sterownik silnika
wysokoprężnego J248
02 lampka kontrolna spalin K83 (MIL)
06
(od modelu 2000 komunikacja przez
magistralę CAN)
03 lampka kontrolna świec żarowych K29
(od modelu 2000 komunikacja przez
magistralę CAN)
04 przepływomierz powietrza G70
05 turbosprężarka z zaworem regulacji
ciśnienia doładowania
06 zawór ograniczania
ciśnienia doładowania N75
07 czujnik ciśnienia dolotu G71
z czujnikiem temperatury dolotu G72
08 zawór recyrkulacji spalin 04
09 elektromagnetyczny zawór recyrkulacji 05
spalin N18
10 wtryskiwacz
z czujnikiem skoku iglicy G80
11 świece żarowe Q6
12 przekaźnik świec żarowych J52
13 czujnik prędkości obrotowej silnika G28
14 czujnik temperatury silnika G62
15 pompa wtryskowa z 01
potencjometrem nastawnika dawki G149
czujnikiem temperatury paliwa G81 17
nastawnikiem dawki N146
zaworem regulacji wyprzedzenia wtrysku 18
N108
16 czujnik położenia pedału gazu G79 z
włącznikiem kick-down F8 02
włącznikiem biegu jałowego F60
03
17 magistrala CAN
(komunikacja ze sterownikiem skrzyni
biegów
i od modelu 2000 z zestawem wskaźników)
18 złącze diagnostyczne

62
 09
15

10

11

08
07
14
12

13

16

175_159

63
 Schemat systemu (silniki wysokoprężne)

Czujniki

przepływomierz powietrza G70

czujnik położenia pedału gazu G79

z włącznikiem kick-down F8
i włącznikiem biegu jałowego F60

czujnik prędkości obrotowej

silnika G28

czujnik skoku iglicy G80

czujnik temperatury silnika G62

czujnik ciśnienia dolotu G71

czujnik temperatury dolotu G72

potencjometr
nastawnika dawki G149
czujnik
temperatury paliwa G81

złącze
diagnostyczne
przekaźnik świec żarowych J52

64
 Elementy wykonawcze
sterownik silnika
wysokoprężnego
J248 świece żarowe Q6

przekaźnik świec żarowych J52

zawór recyrkulacji spalin N18

zawór ograniczania
ciśnienia doładowania N75

nastawnik dawki N146

zawór regulacji
wyprzedzenia wtrysku
N108

magistrala
lampka kontrolna
CAN
świec żarowych K29
(od modelu 2000 komunikacja
przez magistralę CAN)

lampka kontrolna spalin K83

(MIL)
175_181 (od modelu 2000 komunikacja
przez magistralę CAN)

65
 Składniki systemu (silniki wysokoprężne)

Katalizator utleniający

W silniku wysokoprężnym nie można

zastosować katalizatora trójfunkcyjnego,
znanego z silnika benzynowego. Przyczyną
jest znaczny nadmiar powietrza, niezbędny
do spalania oleju napędowego. Z tego powodu
spaliny zawierają bardzo dużo tlenu, co nie
pozwala stosować katalizatora
trójfunkcyjnego.

CO2 CO2 H 2O
W katalizatorze utleniającym – jak sama jego
nazwa mówi – szkodliwe składniki spalin są
wyłącznie utleniane. Oznacza to, że nie jest w
nim możliwa redukcja tlenków azotu (NOx).
Aby mimo wszystko ograniczyć emisję tlenków
azotu, w silnikach stosuje się układ recyrkulacji CO HC PM
spalin. powłoka
katalityczna

175_180

Budowa katalizatora utleniającego jest bardzo podobna do budowy katalizatora trójfunkcyjnego –

brakuje tylko sond lambda.
Spaliny tak samo płyną cienkimi kanalikami i stykają się tam z powłoką katalityczną.

175_182

66
Regulacja kąta wyprzedzenia wtrysku
Regulacja kąta wyprzedzenia wtrysku
w zależności od warunków pracy silnika
pozwala osiągnąć optymalną moc
i równomierność pracy silnika przy niewielkiej
emisji szkodliwych składników spalin.
W niektórych warunkach pracy silnika do
optymalnego spalania wymagane jest większe
wyprzedzenie wtrysku:
- podczas rozruchu zimnego silnika,
- podczas zwiększania prędkości obrotowej,
- podczas zwiększania dawki paliwa.
OBD II sprawdza:
● rzeczywiste wyprzedzenie wtrysku za
pomocą czujnika skoku iglicy,
● sprawność elektryczną i wiarygodność
sygnałów czujnika prędkości obrotowej
silnika, czujnika temperatury silnika i
czujnika skoku iglicy,
● sprawność elektryczną zaworu regulacji
wyprzedzenia wtrysku.
Opis:
1 sterownik silnika
3
wysokoprężnego
2 czujnik prędkości obrotowej
silnika
3 koło impulsowe
4 czujnik temperatury silnika
5 czujnik skoku iglicy
6 zawór regulacji wyprzedzenia
wtrysku
7 wyliczona dawka paliwa
Sterownik silnika wyznacza optymalne
wyprzedzenie wtrysku na podstawie prędkości
obrotowej silnika, temperatury silnika
i wyliczonej dawki paliwa. Porównując to
wyznaczone, zadane wyprzedzenie
z wyprzedzeniem rzeczywistym, mierzonym
za pomocą czujnika skoku iglicy, sterownik
wysterowuje odpowiednio zawór regulacji
wyprzedzenia wtrysku.
Zasada testu
Sterownik silnika porównuje sygnał czujnika
skoku iglicy (rzeczywiste wyprzedzenie
wtrysku) z zapamiętaną charakterystyką.
Ta charakterystyka podaje wartości
wyprzedzenia wtrysku dla każdych warunków
pracy silnika.
7
2
6
4
1
5
175_187
67
 Składniki systemu (silniki wysokoprężne)

Czujnik prędkości obrotowej silnika G28

Czujnik wraz z kołem impulsowym na wale

korbowym służy do pomiaru prędkości
obrotowej silnika. Jest to ważna wielkość,
używana do sterowania licznymi funkcjami
silnika.

Na przykład:
175_192
- do obliczania dawki i wyprzedzenia
wtrysku,
- do rozpoznawania wypadania zapłonów w
poszczególnych cylindrach,
- do regulacji ciśnienia doładowania.

Skutki uszkodzenia Połączenia elektryczne

W razie uszkodzenia czujnika silnik przestaje

pracować i nie daje się ponownie uruchomić.

G28

175_200

Czujnik skoku iglicy G80

Sygnał tego czujnika jest potrzebny do

realizacji następujących funkcji:

- regulacji wyprzedzenia wtrysku,

- rozpoznawania wypadania zapłonów w 175_193
poszczególnych cylindrach.
Połączenia elektryczne

Skutki uszkodzenia

W razie uszkodzenia czujnika wyprzedzenie

wtrysku jest sterowane na podstawie
G80
charakterystyki. Zmniejszana jest też dawka
paliwa.
175_201

68
 Zawór regulacji wyprzedzenia wtrysku
N108

Sterownik silnika wylicza właściwy kąt

wyprzedzenia wtrysku i wysterowuje zawór
regulacji wyprzedzenia wtrysku. Zawór ustala
ciśnienie sterujące, które ustawia tłoczek
przestawiacza wtrysku w pompie wtryskowej w
odpowiednim położeniu.

Połączenia elektryczne Skutki uszkodzenia

Regulacja wyprzedzenia wtrysku nie działa.

Sterownik ustala kąt wyprzedzenia wtrysku na
podstawie charakterystyki.
N108

+ 175_202

175_194

zawór regulacji wyprzedzenia wtrysku N108

69
 Składniki systemu (silniki wysokoprężne)

Recyrkulacja spalin

Opis:
1 sterownik silnika 3
wysokoprężnego
(z wbudowanym czujnikiem
ciśnienia atmosferycznego)
2 elektromagnetyczny zawór 4
recyrkulacji spalin
3 zawór recyrkulacji spalin
4 przepływomierz powietrza
5 katalizator

175_060

W silniku wysokoprężnym z bezpośrednim spalin można wpływać na skład spalin,

wtryskiem paliwa panują wysokie temperatury
spalania, co w połączeniu z dużym nadmiarem
powietrza prowadzi do powstawania znacznej
ilości tlenków azotu (NOx). Te tlenki nie mogą
być zredukowane w katalizatorze
utleniającym, trzeba zatem obniżyć ich emisję
przez wprowadzenie układu recyrkulacji
spalin.
odpowiednio do różnych warunków pracy
silnika.
Nie można jednak zbyt mocno zwiększyć ilości
spalin, gdyż wzrasta wtedy emisja
węglowodorów, tlenku węgla i cząstek stałych.

Przez dodanie określonej ilości spalin do

świeżego powietrza obniża się temperaturę
spalania i zmniejsza ilość tlenu w komorze
spalania, co ogranicza powstawanie tlenków
azotu. Za pomocą dokładnie dobranej ilości

70
OBD II sprawdza:

● fakt otwierania i zamykania zaworu ● sprawność elektryczną

recyrkulacji spalin za pomocą elektromagnetycznego zaworu recyrkulacji
przepływomierza spalin, czujnika ciśnienia atmosferycznego
i przepływomierza

Zasada testu

Recyrkulacja spalin wyłączona Sterownik silnika EDC 15V sprawdza działanie

układu recyrkulacji spalin za pomocą
przepływomierza. Polega to na pomiarze
przepływu powietrza podczas pracy układu
recyrkulacji i porównaniu wyniku z wartością
zadaną (z uwzględnieniem ciśnienia
świeże powietrze
atmosferycznego).

Recyrkulacja spalin włączona Idea testu polega na tym, że przepływ

powietrza przez przepływomierz jest mniejszy
spaliny wtedy, gdy recyrkulacja jest włączona,
a większy, gdy jest wyłączona.

175_185 świeże powietrze

a
b
recyrkulacja recyrkulacja
sprawna niesprawna

Qprz Qprz

1 1
t t

175_183 175_184

Qprz = przepływ powietrza, T = czas a = podciśnienie

1 = sygnał z wbudowanego czujnika ciśnienia atmosferycznego b = ciśnienie atmosferyczne

71
 Składniki systemu (silniki wysokoprężne)

Zawór elektromagnetyczny recyrkulacji

spalin N18

Zawór N18 przetwarza sygnał elektryczny,

wysyłany przez sterownik silnika, na sygnał
podciśnieniowy. Do zaworu dociera
podciśnienie z pompy podciśnieniowej i sygnał
o zmiennym wypełnieniu ze sterownika. Zawór
steruje podciśnieniem, docierającym do
mechanicznego zaworu recyrkulacji spalin. W
ten sposób dawka spalin jest proporcjonalna
do wysterowania elektrycznego. 175_186

Skutki uszkodzenia Połączenia elektryczne

W razie uszkodzenia zaworu recyrkulacja

spalin jest wyłączana.

N18

+ 175_202

Mechaniczny zawór recyrkulacji spalin

Zawór recyrkulacji spalin jest połączony

z obudową klapy dławiącej i umieszczony
w przewodzie dolotowym.
Zawór jest otwierany podciśnieniem,
sterowanym przez zawór N18. Otwarcie
zaworu powoduje przepływ spalin do kolektora
dolotowego.

Ponieważ mechaniczny zawór recyrkulacji

spalin nie jest sterowany elektrycznie, nie
może być bezpośrednio sprawdzany przez 175_188
system OBD II.

72
Test wypadania zapłonów
1 Test wypadania zapłonów
2 w poszczególnych cylindrach

Przykład: wypadnięcie zapłonu

w 2. cylindrze

A sygnał z wału korbowego:

B
rozpoznano wypadnięcie zapłonu,
1 2 sygnał GMP dla cylindrów 1-4

4
B sygnał skoku iglicy:
rozpoznano 3. cylinder
3

Sygnał A+B
= wypadnięcie zapłonu w 2. cylindrze
3 4
A

175_191

Opis:
1 sterownik silnika wysokoprężnego
2 czujnik skoku iglicy
3 czujnik prędkości obrotowej silnika
4 koło impulsowe

Selektywny test wypadania zapłonów służy – Główne różnice to:

podobnie jak w silnikach benzynowych –
poprawie czystości spalin i osiągów silnika.
Zapobiega on pogorszeniu komfortu
i bezpieczeństwa jazdy przez wypadanie
zapłonów oraz przedostawaniu
się niespalonego paliwa do układu
wylotowego.
Zasada testu w silniku wysokoprężnym jest
bardzo podobna, jak w silniku benzynowym.
- Koło impulsowe na wale korbowym,
pozwalające mierzyć prędkość obrotową
i jej wahania, ma 4 wycięcia.
Każde wycięcie oznacza GMP jednego
cylindra.
- Rozpoznanie poszczególnych cylindrów
jest możliwe dzięki sygnałowi czujnika
skoku iglicy. Informuje on o cyklu pracy 3.
cylindra, co pozwala na rozpoznawanie
pozostałych cylindrów.

73
 Składniki systemu (silniki wysokoprężne)
Regulacja ciśnienia doładowania
Aby silnik miał prawidłowy moment obrotowy
i jednocześnie emisja spalin mieściła się
w dopuszczalnych granicach, trzeba ciągle
regulować i kontrolować ciśnienie
doładowania. Ciśnienie doładowania jest tak
dopasowywane do różnych warunków pracy
silnika, by do cylindrów zawsze docierała
odpowiednia ilość powietrza, potrzebnego
do prawidłowego przebiegu spalania.
OBD II sprawdza:
● fakt otwierania i zamykania zaworu
regulacji ciśnienia doładowania za pomocą
czujnika ciśnienia dolotu;
● sprawność elektryczną i wiarygodność
sygnału czujnika ciśnienia dolotu i zaworu
ograniczania ciśnienia doładowania.
Opis:
1 sterownik silnika a b
wysokoprężnego
2 czujnik ciśnienia dolotu
i temperatury dolotu 6
3 czujnik temperatury silnika
4 czujnik prędkości obrotowej
silnika
5 czujnik położenia pedału
gazu
6 zawór ograniczania
ciśnienia doładowania 8
7 czujnik ciśnienia
atmosferycznego
8 turbosprężarka z zaworem
regulacji ciśnienia
doładowania
74
Do regulacji ciśnienia doładowania sterownik
potrzebuje sygnałów z czujnika prędkości
obrotowej silnika, czujnika temperatury dolotu,
czujnika ciśnienia dolotu, czujnika położenia
pedału gazu oraz czujnika ciśnienia
atmosferycznego (ten ostatni jest wewnątrz
sterownika).
Z tych sygnałów sterownik wyznacza zadane
ciśnienie doładowania i odpowiednio
wysterowuje (sygnałem o zmiennym
wypełnieniu) zawór ograniczania ciśnienia
doładowania.
Zasada testu
Sterownik silnika porównuje sygnał czujnika
ciśnienia dolotu z wyliczoną wartością zadaną.
Wartość zadana jest wyznaczana za pomocą
charakterystyki i sygnałów wejściowych.
7
3
4
2 1
5
175_199
a = podciśnienie
b = ciśnienie atmosferyczne
 Zawór ograniczania ciśnienia doładowania
N75

Sterownik silnika wysterowuje zawór

proporcjonalnie do wyliczonego zadanego
ciśnienia doładowania. Zawór N75
doprowadza do zaworu regulacji ciśnienia
doładowania (w turbosprężarce) podciśnienie,
proporcjonalne do wypełnienia impulsu
sygnału, otrzymywanego ze sterownika.

175_189

Połączenia elektryczne Skutki uszkodzenia

Nie działa regulacja ciśnienia doładowania

i silnik ma mniejszą moc.

N75

+ 175_202

Czujnik ciśnienia dolotu G71

z czujnikiem temperatury dolotu G72

Oba czujniki są umieszczone we wspólnej

obudowie. Dostarczają sterownikowi informacji
o ciśnieniu i temperaturze powietrza,
płynącego do cylindrów.

175_190

Połączenia elektryczne Skutki uszkodzenia

G71 Nie działa regulacja ciśnienia

doładowania i silnik ma mniejszą moc.
G72 Regulacja odbywa się nadal na
G71 G72
podstawie wartości zastępczej.

175_203

75
 Składniki systemu (silniki wysokoprężne)

Pozostałe sprawdzane czujniki i elementy wykonawcze

Potencjometr nastawnika dawki G149,

czujnik temperatury paliwa G81,
nastawnik dawki N146

Te elementy znajdują się w pompie

wtryskowej.

OBD II sprawdza: Połączenia elektryczne

● sprawność elektryczną potencjometru

nastawnika dawki i czujnika temperatury
paliwa;
● dolny i górny zderzak nastawnika dawki.

N146

G81 G149
+
175_204

potencjometr nastawnika dawki

nastawnik dawki

potencjometr nastawnika dawki 175_195

czujnik
temperatury paliwa
175_196

76
 Czujnik położenia pedału gazu G79

Ten czujnik informuje sterownik silnika o

żądaniu kierowcy. Jego sygnał ma wpływ na
wszystkie funkcje układu sterowania silnika.
Oznacza to, że wszystkie funkcje i systemy
korzystają bezpośrednio lub pośrednio z tego
sygnału.

175_197 OBD II sprawdza:

● sprawność elektryczną czujnika;

Połączenia elektryczne ● wiarygodność sygnału.

G79

175_205

Świece żarowe Q6,

przekaźnik świec żarowych J52

Dzięki podgrzewaniu komory spalania przed

rozruchem i dogrzewaniu po rozruchu (do
2500 obr/min) poprawia się rozruch i praca
silnika oraz zmniejsza emisja spalin.

175_198
OBD II sprawdza:

● sprawność elektryczną przekaźnika;

Połączenia elektryczne ● działanie świec żarowych przez
porównywanie parami.

+ + +

J52

Q6

175_206

77
 Samodiagnoza
OBD II (silniki benzynowe)
Diagnoza testerem VAG 1551, VAG 1552 i VAS 5051
175_006
175_007
175_010
Adres
01 - sterownik silnika
Funkcje:
02 - Odczytanie pamięci błędów
03 - Diagnoza elementów wykonawczych
04 - Nastawy podstawowe
05 - Kasowanie pamięci błędów
06 - Zakończenie wykonywania polecenia
07 - Kodowanie sterownika
08 - Odczyt bloku wartości pomiarowych
15 - Odczyt kodu gotowości
Tester VAS 5051 może pracować w trybie „Diagnoza własna“. Można się wtedy posługiwać
nim tak, jak testerem VAG 1551.
78
Adres
33 - tryb OBD II
Funkcje:
Mod 1- Przekazywanie danych
diagnostycznych
Mod 2- Przekazywanie warunków pracy
Mod 3- Odczytanie pamięci błędów, gdy
lampka kontrolna spalin (MIL) świeci
Mod 4- Kasowanie pamięci błędów
Mod 5- Odczyt sygnału sond lambda
Mod 6- Odczytanie wartości pomiarowych
Mod 7- Odczytanie pamięci błędów, gdy
lampka kontrolna spalin (MIL) nie
świeci
Odczytywanie kodu gotowości
Kod gotowości informuje o tym, czy system OBD II przeprowadził wszystkie obowiązkowe testy.
Można go odczytać testerem, korzystając z adresu „01“ i funkcji „15“ lub adresu „33“ i modu „1“.
Sposób postępowania:
1. Włączyć zapłon i wpisać adres „01“ –
Elektronika silnika.
Szybkie przekazywanie danych
01-Elektronika silnika
2. Potwierdzić przyciskiem „Q“.
037906259 X MOTOR MOTR AT D01 ⇒
Kodowanie 0003
3. Nacisnąć przycisk „-“.
Szybkie przekazywanie danych
Wybrać funkcję XX
175_157
Wytwarzanie kodu gotowości
Mechanik nie może bezpośrednio wytworzyć
kodu gotowości, np. za pomocą hasła.
Wytworzenie kodu gotowości jest reakcją
systemu na zakończenie wszystkich testów
OBD II.
4. Wpisać „15“, aby odczytać kod gotowości.
Q Szybkie przekazywanie danych Q
15 - Kod gotowości
5. Potwierdzić przyciskiem „Q“.
Kod gotowości ⇒
WSC XXXX 00000000 Test kompletny
Testy zostały przeprowadzone.
Pomoc
Kod gotowości ⇒
00010011 Test niekompletny
Testy oznaczone jako „1“ nie
zostały jeszcze przeprowadzone.
Odbywa się to:
- przez przeprowadzenie procedury
wytwarzania kodu za pomocą testera
(trzeba korzystać z adresu „01“);
lub
- przez przejechanie cyklu jazdy, podobnego
do cyklu FTP72 (jeśli do dyspozycji jest
tylko uniwersalny tester OBD).
79
 Samodiagnoza

Procedura wytwarzania kodu gotowości

Najczęściej nie ma możliwości przejechania pełnego cyklu FTP72 po zakończeniu naprawy –

a system potrzebuje tego, by przeprowadzić wszystkie testy. Dlatego na użytek warsztatów
stworzono procedurę wytwarzania kodu gotowości. Nie odpowiada ona żadnemu z określonych
przepisami cykli jazdy, lecz jest procedurą pozwalającą w krótkim czasie wykonać wszystkie
niezbędne testy.

Na przeprowadzenie tej procedury pozwalają tylko testery VAG 1551, VAG 1552 i VAS 5051.

Testy wykonywane w ramach procedury: Warunki przeprowadzenia procedury

● test katalizatora Przed uruchomieniem procedury wytwarzania

● test układu powietrza dodatkowego
● test sond lambda
● test ogrzewania sond lambda
● test zużycia sond lambda
● test układu zasilania
● test czujników spalania stukowego
● test odpowietrzenia zbiornika paliwa
● test szczelności
● test sygnału prędkości jazdy
kodu gotowości trzeba odczytać pamięć
błędów i – po usunięciu usterek – skasować ją.
Testy muszą być wykonywane w odpowiedniej
kolejności.
Po wymianie zespołu sterującego przepustnicy
trzeba zacząć od jego dopasowania.
Jeżeli podczas procedury zostanie rozpoznany
i zapamiętany błąd (lub poinformuje o tym
lampka kontrolna MIL), jest możliwość
przerwania procedury.

Koniecznie przestrzegać kolejności testów.

Na przykład:
Test szczelności trzeba przeprowadzić przed rozgrzaniem silnika.
Po rozgrzaniu silnika nie wolno go wyłączać.

80
Przykład komunikatów na wyświetlaczu
testera podczas wytwarzania kodu
gotowości
Każdą komendę zatwierdzić przyciskiem „Q.“
Mechanik ma do dyspozycji listę grup,
potrzebnych do przeprowadzenia procedury Teraz wybierać kolejne grupy, zgodnie z
wytwarzania kodu gotowości. Ta lista podaje instrukcją przeprowadzania procedury.
również najkorzystniejszą kolejność
wykonywania testów. Przykład:
grupa 046 – test katalizatora.
Aby uruchomić procedurę, należy wybrać tryb
pracy „1“ (szybkie przekazywanie danych), a
następnie adres „01“ (elektronika silnika)
i funkcję „04“ (nastawy podstawowe).

Podczas tego testu wyświetlacz ma następujący wygląd:

System w nastawach podstawowych 046

1,10 ms 360 °C 0,0 (wynik)

stosunek amplitud sygnałów
sond lambda „za kat.“/„przed
kat.“

temperatura katalizatora
(wyliczona wg algorytmu)

obciążenie silnika

Możliwe „wyniki“:
- test wyłączony
- test włączony
- KatB1 i.O. (test zakończony bez wykrycia błędu)
- KatB1 n.i.O. (test zakończony wykryciem błędu)

81
 Samodiagnoza

Podsumowanie informacji na temat kodu gotowości

Kod gotowości nie informuje o tym, czy układy
samochodu są sprawne. Mówi tylko o tym, czy
odpowiednie testy zostały zakończone (bit o
wartości 0), czy też nie (bit o wartości 1).
Dla kierowcy lub organów kontroli drogowej
informacją o zapamiętanych w pamięci
błędach jest wyłącznie świecąca się lampka
kontrolna spalin (MIL).
Jeśli sterownik silnika rozpozna błąd i zapisze
go w pamięci, tylko za pomocą testera OBD
lub VAS można stwierdzić, jaki to błąd.
Po usunięciu usterki mechanik kasuje pamięć
błędów. Równocześnie z pamięcią błędów
zawsze jest kasowany kod gotowości.
Dla sterownika silnika oznacza to, że
ponownie musi przeprowadzić wszystkie testy.
Procedura wytwarzania kodu gotowości
została stworzona jako ułatwienie dla
warsztatów, gdyż podczas normalnej jazdy
trudno spełnić warunki do przeprowadzania
niektórych testów. Pozwala ona mechanikowi
bez dużego nakładu czasu stworzyć warunki
do wszystkich testów, tak by sterownik silnika
mógł je przeprowadzić.

Prosimy pamiętać, by nie kasować niepotrzebnie pamięci błędów (np. wtedy, gdy nie ma
w niej zapisów) ani nie odłączać sterownika od zasilania, gdyż powoduje to skasowanie
kodu gotowości i stwarza konieczność jego ponownego wytworzenia.

82
OBD II (silniki wysokoprężne)
Diagnoza w silnikach wysokoprężnych
(TDI)

lampka kontrolna świec żarowych Sterownik silnika wysokoprężnego (EDC 15V)

również ma pamięć błędów. Zapamiętane
błędy są sygnalizowane na dwa sposoby:
lampka kontrolna spalin (MIL)
- Błędy, które mają wpływ na skład spalin, są
sygnalizowane lampką kontrolną (MIL). Są
to błędy rozpoznane w wyniku testów OBD
II.
- Błędy, które wpływają na właściwości
ruchowe samochodu i bezpieczeństwo
jazdy, są sygnalizowane pulsowaniem
lampki kontrolnej świec żarowych.

175_165 Zapamiętane błędy można odczytać testerem

VAG 1551, VAG 1552 lub VAS 5051.

Odczytywanie i wytwarzanie kodu gotowości

W New Beetle (USA) z systemem OBD II dla Kodu gotowości nie trzeba wytwarzać za
silników wysokoprężnych odczytywanie pomocą testera. Odbywa się to na postoju
i wytwarzanie kodu gotowości przebiega i wymaga wykonania określonych czynności.
inaczej, niż w silnikach benzynowych.

Aby odczytać kod, trzeba wybrać:

- adres „01“ Elektronika silnika,

- funkcję „08“ Odczyt bloku wartości
pomiarowych,
- grupę „17“ Kod gotowości.

Opis wytwarzania kodu gotowości w silniku wysokoprężnym jest podany w instrukcji

naprawy.

83
 Schemat funkcjonalny (silnik benzynowy 2,0 l)

S S

V144 G88 G69 F60 V60

N112 N30 N31 N32 N33

J338

J220

+
J299

V101

N80 G70 G39 G108

175_169a

Części G70 przepływomierz powietrza

G88 potencjometr nastawnika przepustnicy
F60 włącznik biegu jałowego G108 sonda lambda II

G28 czujnik prędkości obrotowej silnika J220 sterownik Motronic

G39 sonda lambda I J299 przekaźnik pompy powietrza dodatkowego
G40 czujnik Halla (ustawienia wałka rozrządu) J338 zespół sterujący przepustnicy
G61 czujnik spalania stukowego I
G62 czujnik temperatury silnika
G66 czujnik spalania stukowego II
G69 potencjometr przepustnicy

84
 N152
+

A B C

sygnał wejściowy
sygnał wyjściowy
J220
plus
masa
sygnał cyfrowy

G61 G66 G62 G40 K83

G28

175_169b

N30 wtryskiwacz 1. cylindra V60 nastawnik przepustnicy

N31 wtryskiwacz 2. cylindra V101 pompa powietrza dodatkowego
N32 wtryskiwacz 3. cylindra V144 pompa diagnostyczna układu zasilania
N33 wtryskiwacz 4. cylindra
N80 zawór 1 zbiornika z węglem aktywnym A sygnał do lampki kontrolnej spalin K83
N112 zawór powietrza dodatkowego (od modelu 2000 przez magistralę CAN)
N152 transformator zapłonowy B sygnał prędkości jazdy ze sterownika
zestawu wskaźników J285
S bezpiecznik C magistrala CAN

85
 Schemat funkcjonalny (1,9 l TDI)

S S

N18 N75 N108 G70

J248

J52 N146

G81 G149
+
Q6

175_170a

Części G80 czujnik skoku iglicy

G81 czujnik temperatury paliwa
F8 włącznik kick-down G149 potencjometr nastawnika dawki
F60 włącznik biegu jałowego w G79
J52 przekaźnik świec żarowych
G28 czujnik prędkości obrotowej silnika J248 sterownik silnika wysokoprężnego
G62 czujnik temperatury silnika
G70 przepływomierz powietrza
G71 czujnik ciśnienia dolotu
G72 czujnik temperatury dolotu
G79 czujnik położenia pedału gazu

86
 G28 G80

A B C D

sygnał wejściowy
sygnał wyjściowy
J248
plus
masa
sygnał cyfrowy

G62 G71 G72 F60 F8 G79

175_170b

N18 zawór recyrkulacji spalin A magistrala CAN

N75 zawór ograniczania ciśnienia doładowania B sygnał prędkości jazdy ze sterownika
N108 zawór regulacji wyprzedzenia wtrysku zestawu wskaźników J285
N146 nastawnik dawki C sygnał do lampki kontrolnej świec żarowych K29
(od modelu 2000 przez magistralę CAN)
Q6 świece żarowe D sygnał do lampki kontrolnej spalin K83
(od modelu 2000 przez magistralę CAN)
S bezpiecznik

87
 Sprawdzamy swoją wiedzę

1. Co to jest OBD?

a) System diagnostyki pokładowej (On-Board-Diagnose), sprawdzający funkcje i elementy

ważne dla prawidłowego składu spalin.

b) System diagnostyki pokładowej (On-Board-Diagnose), który kontroluje elementy podlegające

zużyciu (np. hamulce, sprzęgło).

c) System diagnostyki pokładowej (On-Board-Diagnose), chroniący silnik tylko przed

szkodliwym wypadaniem zapłonów.

2. Co to jest kod gotowości?

3. W jaki sposób wytwarza się kod gotowości w silniku benzynowym?

a) Przez wpisanie adresu „15 - Kod gotowości“ w testerze VAG 1551 lub VAG 1552.

b) Przez przejechanie cyklu jazdy, podobnego do FTP72.

c) Przez wykonanie procedury wytwarzania kodu za pomocą testera VAG1551 lub VAG 1552.

4. W jaki sposób system OBD II sprawdza, czy katalizator trójfunkcyjny działa prawidłowo?

88
5. Które wypowiedzi na temat procedury wytwarzania kodu gotowości są prawidłowe?

a) Samochód musi być uziemiony przewodem VAG 17058.

b) Podczas procedury ważna jest kolejność wykonywania testów i spełnienie warunków do ich
przeprowadzenia.

c) Po każdej zakończonej procedurze należy na chwilę odłączyć akumulator.

d) Po każdej zakończonej procedurze należy skasować pamięć błędów.

e) Procedurę uruchamia się testerem VAG 1551 lub VAG 1552, wpisując adres „01“ i wybierając
funkcję „04“.

f) Procedurę uruchamia się testerem VAG 1551 lub VAG 1552, wpisując adres „33“ i wybierając
mod „4“.

6. Gdzie są zamontowane elementy układu odpowietrzenia zbiornika paliwa?

Proszę zaznaczyć na szkicu samochodu.

7. Proszę opisać, czy katalizator utleniający jest regulowany – a jeśli tak, to w jaki sposób.

89
 90
Rozwiązania:
1.) a
2.) Kod liczbowy, który informuje o tym, że
system przeprowadził i zakończył wszystkie
konieczne testy.
3.) b, c
4.) Sterownik ocenia sygnały sond przed i za
katalizatorem i na tej podstawie wyciąga
wniosek na temat sprawności katalizatora.
5.) b, e
6.)
7.) Katalizator utleniający nie jest regulowany,
gdyż nie można zastosować sond lambda.
Notatki
Notatki

91
 175

Tylko do użytku wewnętrznego © VOLKSWAGEN AG, Wolfsburg

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zmiany zastrzeżone.
940.2809.93.11 Stan techniczny 03/99

❀ Papier wyprodukowany z celulozy

bielonej bez użycia chloru.