You are on page 1of 6

Topaic II: Cúlra agus Áit Chónaithe

(Personal Background and Place of Living)

Cad as duit? /Where are you from?

(Is) as Poblacht na Seice (dom). I am from the Czech Republic.


Is Seiceach mé. I am Czech.

Different version of the question:


Cé as tú? - (Is) as Poblacht na Seice (mé).

country from country nationality


adj./noun
Éire as Éirinn Éireannach
Sasana as Sasana Sasanach
Meiriceá as Meiriceá Meiriceánach
An Fhrainc as an bhFrainc Francach
An Spáinn as an Spáinn Spáinneach
An Iodáil as an Iodáil Iodálach
An tSín as an tSín Síneach
An Astráil as an Astráil Astrálach
An Pholainn as an bPolainn Polannach
Ceanada as Ceanada Ceanadach
An Ghearmáin as an nGearmáin Gearmánach
An Ostair as an Ostair Ostarach
Poblacht na Seice as Poblacht na Seice Seiceach
An tSlóvaic As an tSlóvaic Slóvacach

Talking about nationalities


Is Éireannach mé/tú/é/í.
Is Éireannaigh muid/sibh/iad. (Note: object pronouns used with is.)
An Meiriceánach é?
Is ea./Ní hea. Ní hea, ach Iodálach. (No, “but” Italian)

Note: The forms of ”is” are “an” for question and “ní” for negation. The forms for “yes”
or “no” are “is ea” and “ní hea” – but only in this type of structure.

Cá bhfuil tú i do chónaí? /Where do you live?


Note: lit. Where are you in your dwelling? The implication of this structure is that
different possessive pronouns have to be used for different persons. Combinations of “i”
(in) with posessive pronouns: i+a (his,her,their) = ina, i+ár (our)= inár, i+bhur (your,
pl.)= in bhur.

Tá mé i mo chónaí Táimid inár gcónaí


Tá tú i do chónaí Tá sibh in bhur gcónaí
Tá sé ina chónaí, Tá sí ina cónaí Tá siad ina gcónaí

1
Sample answers:
Tá mé i mo chónaí i mBaile Átha Cliath.
Tá mé i mo chónaí i bPrág.
Tá mé i mo chónaí in Áth Luain.
Tá mé i mo chónaí in Brno.

Note: the preposition i causes urú on the following noun (see pronunciation tables) and
changes into in in front of vowels or in front of place-names without an Irish version.

Cleachtadh: Try to say you live in the following Irish cities/towns/villages


Corcaigh, Doire, Gaoth Dobhair, Gleann Cholm Cille, Port Láirge, Trá Lí, Fear Manach,
Luimneach, Béal Feirste, Inis

Cleachtadh: Form sentences


Pierre (an Fhrainc / Gaillimh)
Pierre is ainm dó.
Is as an bhFrainc dó (é) ach tá sé ina chónaí i nGaillimh anois.

Steve (Sasana/Corcaigh)
Michelle (An Astráil/Béal Feirste)
Pablo (An Spáinn/Trá Lí)
Salvadore(An Iodáil/Baile Átha Cliath)
Yu Ming(An tSín/Maigh Eo)
Monika (An Ghearmáin/Áth Luain)
Pamela (Meiriceá / Doire)
Laura (An Rúis/Cill Dara)
Tom (Ceanada/ Sligeach)

Cá bhfuil sé sin? /Where is it?


(Tá sé) in aice le Prág (next to – “le” does not cause any change)
gar do Phrág (close to – “do” causes séimhiú)
cúpla míle ó Phrág (a couple of miles from – “ó” causes séimhiú)
faoin tuath (in the country)
cois farraige (at the seaside)
ó thuaidh/ó dheas/ siar/ soir ó Phrág (north/south/west/east of Prague)

2
Uimhreacha os cionn 10/ Numbers above 10

Cén uimhir? –Match the numbers to the words


10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90,100, 300, 1000, 1000000

seachtó, tríocha, nócha, seasca, céad, milliún, a deich, trí chéad, caoga, daichead, fiche,
míle, ochtó

11-19:
a haon déag, a dó dhéag, a trí déag, a ceathair déag, a cúig déag, a sé déag, a seacht déag,
a hocht déag, a naoi déag

Note: a is not used with whole multiples of ten (except a deich). However, if units are
added, it is inserted in between: 33 – tríocha a trí, 99 – nócha a naoi.

Cén seoladh atá agat? What is your address?


uimhir 52 (caoga a dó), an tsráid… number 52, street...

An bhfuil áiseanna maithe i do cheantar/ sa cheantar?


Are there good facilities in your area/in the area?

teach (tithe) tábhairne (pub,pubs), óstán (hotel), séipéal (church), pictiúrlann (cinema),
leabharlann (library), bialann (restaurant), sólann (leisure centre),
amharclann (theatre), iarsmalann (museum) oifig an phoist (post office), scoil (school),
siopa (shop), banc (bank), ollmhargadh (supermarket)

Note: All the –lann nouns are feminine. The plural is –lanna, the genitive –lainne.

Tá siopa ann (there), leabharlann, iarsmalann agus bialann.

Yes/No question: An bhfuil banc ann? Tá/Níl Is there a bank? Yes/No.

3
Áine agus Paolo
Léigh an comhrá thíos agus cuir focal amháin i ngach bearna.
Áine and Paolo meet for the first time on an Irish language course in Dublin.

- Dia dhuit! Cén t-ainm atá ort?


- Áine Ní Mháille. Agus tú féin?. Cén ______________(1) atá ortsa?
- Paolo Boccelli.
- Gabh mo leithscéal? Cad é mar a litríonn tú sin?
- P-A-O-L-O B-O-C-C-E-L-L-I.
- Cé as ______________?(2)
- Is as an ______________ (3) mé. An Éireannach tú féin?
- Is ea. Tá mé i mo ______________ (4) i Ros Láir.
- Tchím, cá bhfuil sé sin?
- Tá sé cois ______________ (5) in aice le Loch Garman. Cá bhfuil tú féin i do chónaí?
- I Valdarno – ______________ (6) faoin tuath in aice le Florence.
- Deas! An bhfuil ______________ (7) maithe sa cheantar?
- Ah, níl. Tá siopa amháin ann, scoil, ______________ (8) agus
séipéal.
- Tá mé cinnte go bhfuil sé go hálainn. Bhí sé go deas ______________ (9) leat, a
Phaolo. Slán go fóill.
- Agus bhí sé deas bualadh leatsa fosta. Slán leat!

Na focail:
bualadh tú chónaí bialann farraige
sráidbhaile áiseanna Iodáil t-ainm

Séimhiú agus Urú - Cleachtadh

Cuir na focail a leannas le chéile ag déanamh cibé athrú atá oiriúnach/Combine the words
applying any necessary change

1. a (vocative) + Déaglán
2. i + Cill Chainnigh
3. mo + peann
4. a (his) + teach
5. i + Dún na nGall
6. i + Albain
7. a (her) + cónaí
8. do + dán
9. a (vocative) + Breandán
10. i + Béal Feirste

4
Obair bhaile 2

Aistrigh go Gaeilge/Translate into Irish

1. Where do you (pl.) live?.

2. She is from China.

3. He is not from Germany.

4. Are you from Slovakia?

5. He is not Irish.

6. Is she Italian?

7. Do they live in Derry (Doire)?

8. He lives in Dublin (Baile Átha Cliath).

9. They live in Cork (Corcaigh).

10. It is near Galway (Gaillimh).

11. It is a couple of miles from Prague (Prág).

12. What address do they have?

13. Write out in words: 12, 19, 23, 44, 38, 65, 77

5
Sloinnte Éireannacha – Cuirigí an leagan Gaeilge agus Béarla le chéile

1. Ó Dubhghaill

2. Ó hAonghusa

3. Mac Aonghusa

4. Breatnach

5. Ó Maoil Aoidh

6. Mac an tSagairt

7. Mac an Easpaig

8. Mac an Bhaird

9. Mac an Ultaigh

10. Mac Cárthaigh

11. Mac Oisdealbha

12. Ó Dónaill

13. Mac Phaidín

14. de Paor

15. Seoigh

16. Ó Cinnéide

17. Mac an tSaoi

18. Mac Gearailt

Kennedy, MacFadden, Guinness, Walsh, O’Donnell, Molloy, MacKenzie, Power, Ward,

Dowel, Magennis, Joyce, MacAnespie, MacCarthy, FitzGerald, Costello, MacNulty,

Doyle, Hennessey, Taggart

You might also like