‫گزارش طرح توجیهی احداث‬

‫نیروگاه ‪CHP‬‬

‫مجری طرح‪ :‬شرکت ‪...‬‬

‫مشاور طرح‪ :‬شرکت تسکو (تدبیرگران آتینگر سهندسیما)‬

‫محل اجرای طرح‪ :‬استان آذربایجان شرقی‪ ،‬شهرستان تبریز‪ ،‬کیلومتر ‪ 32‬جاده تبریز تهران‬

‫پاییز ‪1400‬‬
‫كُنْ بَعِيدَ الْهِ َممِ إِذَا طَلَبْتَ كَرِيمَ الظَّفَرِ إِذَا غَلَبْت‬

‫هر گاه در پی چیزی هستی ‪ ،‬بلند همت باش و آن گاه که چیره شدی ‪ ،‬در پیروزی کریم باش‪ .‬حضرت علی (ع)‬
 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫شماره صفحه‬ ‫فهرست موضوعات‬

‫بخش اول‪ :‬مشخصات متقاضی طرح ‪8....................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-1‬مشخصات متقاضی طرح (سرمایه گذار) ‪9....................................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-2‬سرمایه ثبتی شرکت و سهامداران ‪9................................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-3‬اعضای هیئت مدیره شرکت ‪9......................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-4‬بازرسان شرکت ‪10 .......................................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-5‬بررسی توانمندی متقاضی ‪10 .......................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-6‬مجوزهای اخذ شده ‪10 .................................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫بخش دوم‪ :‬بررسی اقتصادی طرح ‪11 ........................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-2‬مقدمه ‪12 ...................................... ................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-2‬تولید همزمان برق و حرارت ‪12 ...................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪-1-2-2‬بخش صنعتی (‪19 .................................................... ................................ ................................ )Industrial Sector‬‬
‫‪ -2-2-2‬بخش اداری (‪19 ................................................ ................................ ................................ )Institutional Sector‬‬
‫‪ -3-2-2‬بخش تجاری (‪20 ............................................. ................................ ................................ )Commercial Sector‬‬
‫‪ -3-2‬مزایای سیستم های تولید مشترك برق و حرارت (‪20 ....................................................... ................................ )CHP‬‬
‫‪ -1-3-2‬افزایش بازده انرژی ‪20 ............................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-3-2‬کاهش هزینه های تأمین انرژی اولیه برای مصرف کننده ‪20 .................................................... ................................‬‬
‫‪ -3-3-2‬تأمین انرژی الکتریسیته با کیفیت بسیار باالتر ‪21 ...................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-3-2‬امکان فروش برق تولید شده اضافی به شبکه ‪22 ...................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-2‬سیکل های باالدست و پایین دست (‪22 ................................................ )Bottoming Cycle & Topping Cycle‬‬
‫‪ -5-2‬تجهیزات و مؤلفه های سیستم ‪ CHP‬و انواع آن ‪22 ...................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -6-2‬خصوصیات گرمایش ناحیه ای ‪22 ................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-6-2‬ارتقاء کارآیی انرژی ‪23 ............................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-6-2‬تأمین حرارت مطمئن و انعطاف پذیری ‪23 ................................................. ................................ ................................‬‬
‫‪ -3-6-2‬محیط زیست ‪23 ......................................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-6-2‬هزینه های کمتر ‪23 ................................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -5-6-2‬کاهش فضای اشغال شده در ساختمانها ‪23 ............................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -6-6-2‬هزینه های پایین تر تعمیرات و نگهداری ‪24 ............................................. ................................ ................................‬‬
‫‪ -7-2‬فناوری توربینهای گازی سازندگان مختلف ‪24 ............................................. ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-7-2‬شرکت ‪24 ......................................................... ................................ ................................ ................................ GE.‬‬
‫‪ -2-7-2‬شرکت زیمنس‪26 ................................... ................................ ................................ ................................ Siemens‬‬
‫‪ -3-7-2‬شرکت ‪30 ........................................................ ................................ ................................ ................................ MHI‬‬
‫‪ -8-2‬بررسی بازار مصرف ‪33 .................................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-8-2‬بررسی الگوی مصرف ‪33 ........................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-8-2‬کمبود برق کشور ‪35 .................................................. ................................ ................................ ................................‬‬

‫‪3‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫‪ -3-8-2‬تحلیل صنعت مورد نظر در سیاست های کالن کشور ‪36 .......................................................... ................................‬‬
‫بخش سوم‪ :‬مطالعات فنی طرح ‪40 ............................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-3‬مقدمه ‪41 ...................................... ................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -3-2‬معرفی طرح ‪42 ............................... ................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -3-3‬هدف از اجرای طرح ‪42 .................................................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-3‬ظرفیت ‪42 ...................................... ................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -5-3‬ظرفیت سنجی ‪42 ........................................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪-6-3‬عوامل موثر در رسیدن به حداکثر ظرفیت عملی ‪43 ......................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-6-3‬طراحی ‪43 .................................. ................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-6-3‬مواد اولیه و مواد کمکی ‪43 ........................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -3-6-3‬نیروی انسانی ‪43 ........................................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-6-3‬تعمیر و نگهداری ‪43 .................................................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -5-6-3‬تعطیالت و نوبت کاری ‪44 ......................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -3-6-6‬کشش بازار ‪44 ............................................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -7-3‬محصول تولیدی ‪44 ........................................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -8-3‬مواد اولیه ‪44 ................................... ................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪-1-8-3‬مشخصات گاز طبیعی ‪44 ............................................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-8-3‬منابع تامین ‪45 ........................................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -3-8-3‬نحوه حمل و نقل و انبارش و ضریب مصرف ‪45 ...................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -9-3‬فرایند تولید ‪45 ................................ ................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -3-10‬تجهیزات بکار گرفته شده در طرح ‪46 .......................................................... ................................ ................................‬‬
‫مزایای توربین ژنراتور های گازسز زیمنس مدل ‪50 ................................ ................................ ................................ SGT300‬‬
‫‪ -12-3‬برنامه عملیاتی و زمان بندی اجرای طرح ‪51 ................................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -13-3‬شناسایی و تحلیل ریسکهای سرمایهگذاری ‪53 .......................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-13-3‬شناسایی ریسک ‪53 ................................................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-13-3‬احتمال ریسک ‪55 .................................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪-3-13-3‬تاثیر ریسک ‪55 ......................................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-13-3‬ارزیابی کیفی ریسک ‪56 .......................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -14-3‬تحلیل ‪58 ...................................................... ................................ ................................ ................................ SWOT‬‬
‫‪ -1-14-3‬ماتریس ارزیابی عوامل درونی ‪59 ............................................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -3-14-2‬ماتریس ارزیابی عوامل خارجی ‪60 ........................................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -3-14-3‬نتیجهگیری ‪61 .......................................... ................................ ................................ ................................ SWOT‬‬
‫‪ -15-3‬پیش بینی برنامه فروش ‪62 .......................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫بخش چهارم‪ :‬برآوردهای مالی طرح ‪63 ..................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-4‬مقدمه ‪64 ...................................... ................................ ................................ ................................ ................................‬‬

‫‪4‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫‪ -2-4‬هزینه های سرمایهگذاری طرح ‪64 ................................. ................................ ................................ ................................‬‬

‫‪ -1-2-4‬زمین ‪66 ..................................... ................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-2-4‬محوطهسازی و آمادهسازی زمین ‪66 .......................................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -3-2-4‬احداث ابنیه و مستحدثات ‪67 ..................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-2-4‬تجهیزات و ماشینآالت ‪67 ........................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪-5-2-4‬تاسیسات و انشعابات ‪68 .............................................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -6-2-4‬تجهیزات آزمایشگاهی و کارگاهی ‪70 ........................................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -6-2-4‬تجهیزات و وسایل اداری ‪70 ...................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -8-2-4‬هزینه های قبل از بهرهبرداری ‪71 ............................................................. ................................ ................................‬‬
‫‪ -9-2-4‬متفرقه و پیش بینی نشده ‪71 ..................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-3‬هزینههای عملیاتی و جاری طرح ‪71 .............................................................. ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-3-4‬هزینه تامین مواد مصرفی ‪72 ..................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-3-4‬هزینههای پرسنلی ‪72 ................................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -3-3-5‬هزینه انرژی و ارتباطات ‪73 ........................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-3-4‬تعمیر و نگهداری ‪74 .................................................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -5-3-4‬استهالك ‪75 .............................................................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -6-3-4‬هزینههای عملیاتی و غیر عملیاتی طرح ‪76 ............................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-4‬برآوردهای مالی و تجزیه و تحلیل اقتصادی طرح ‪77 ..................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-4-4‬حجم سرمایهگذاری و تسهیالت بانکی ‪77 ................................................. ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-4-4‬خالصه شاخصهای مالی طرح ‪78 ........................................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -3-4-4‬ارزش خالص فعلی ‪79 ................................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-4-4‬دوره بازگشت سرمایه ‪80 .................................. ................................ ................................ ................................ PBP‬‬
‫‪ -5-4-4‬سود خالص ساالنه طرح ‪81 ....................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -6-4-4‬تحلیل نقطه سربهسری ‪82 ......................................... ................................ ................................ ................................‬‬

‫‪5‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫شناسنامه طرح‬
‫احداث نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬ ‫عنوان طرح‬
‫استان آذربایجان شرقی‪ ،‬شهرستان تبریز‪ ،‬کیلومتر ‪ 32‬جاده‬
‫محل اجرا‬
‫تهران‪ ،‬ناحیه صنعتی سعید آباد‬
‫شرکت ‪...‬‬ ‫مجری طرح‬
‫برق صنعتی ‪ 380‬ولت‪ /‬فرکانس ‪ 5‬هرتز‬ ‫محصول طرح‬
‫‪ 11‬نفر مستقیم‬ ‫اشتغالزایی‬
‫‪ 2000‬مترمربع‬ ‫زمین‬
‫‪ 4,298,851‬میلیون ریال‬ ‫سرمایهگذاری کل طرح‬
‫‪ 3,620,793‬میلیون ریال‬ ‫سرمایهگذاری ثابت طرح‬
‫‪ 38,905‬میلیون ریال‬ ‫سرمایه در گردش طرح‬
‫‪ 415,086‬میلیون ریال‬ ‫آورده سرمایه گذار‬
‫‪ 1,298,561‬میلیون ریال‬ ‫آورده کارفرما (سازمان عون بن علی)‬
‫‪ 3,000,000‬میلیون ریال‬ ‫میزان تسهیالت بابت سرمایه ثابت‬
‫‪ 638,863‬میلیون ریال‬ ‫بهره پرداختی تسهیالت بانکی‬
‫‪18%‬‬ ‫نرخ بهره بانکی‬
‫‪ 17/14‬درصد‬ ‫نرخ بازده داخلی طرح (‪ )IRR‬نرخ تنزیل ‪%18‬‬
‫نرخ بازده داخلی حقوق صاحبان سرمایه (‪)IRRE‬‬
‫‪ 21/96‬درصد‬
‫نرخ تنزیل ‪%20‬‬
‫خالص ارزش فعلی کل سرمایه (‪ )NPV‬با نرخ‬
‫‪ 210,831‬میلیون ریال‬
‫تنزیل ‪%18‬‬
‫خالص ارزش فعلی کل حقوق صاحبان‬
‫‪ 278,679‬میلیون ریال‬
‫سهام(‪ )NPV‬با نرخ تنزیل ‪%20‬‬
‫‪ 12‬ماه‬ ‫زمان ساخت تا بهرهبرداری تجاری‬
‫‪ 6/07‬سال‬ ‫دوره بازگشت سرمایه عادی‬
‫‪86%‬‬ ‫نقطه سر به سری (سال مبنا)‬

‫‪6‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫پیش گفتار‬

‫در مطالعات امکان سنجی‪ ،‬طرح از دیدگاه بازار‪ ،‬فنی مالی اقتصادی طرح مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاصل از آن به‬

‫عنوان مبنایی جهت تصمیم گیری سرمایه گذار جهت اجرا یا عدم اجرای طرح مورد استفاده قرار می گیرد ‪.‬گزارش حاضر‬

‫مطالعات امکان سنجی احداث نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات در شرکت ‪ ...‬میباشد که جهت استانداردسازی رویه‬

‫سرمایهگذاری که بایستی در توسعه این طرح مدنظر قرار گیرد‪ ،‬تدوین شده است‪.‬‬

‫در این مطالعات ابتدا محصوالت مورد مطالعه معرفی شده سپس بررسی های الزم در خصوص بازار آن بعمل آمده‪ ،‬در ادامه‬

‫مطالعات فنی در خصوص چگونگی تولید امکانات سخت افزاری نرم افزاری مورد نیاز نیز بررسی شده و در نهایت ظرفیتهای‬

‫اقتصادی‪ ،‬میزان سرمایه گذاری ثابت و در گردش مورد نیاز برای اجرای طرح با استفاده از نرمافزار کامفار ‪ 3.3‬برآورد شده تا‬

‫با استفاده از آن نتایج تحلیلی سرمایه گذار محترم بتواند کلیه اطالعات مورد نیاز را کسب و درجهت انجام سرمایه گذاری‬

‫اقتصادی با دیدگاه باز اقدام نمایند‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫بخش اول‪ :‬مشخصات متقاضی طرح‬

‫‪8‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫‪ -1-1‬مشخصات متقاضی طرح (سرمایه گذار)‬

‫نام و نوع شرکت‪ :‬تولیدی بازرگانی ‪( ...‬سهامی خاص)‬

‫شماره ثبت‪:‬‬

‫شناسه ملی‪:‬‬

‫تاریخ ثبت‪1376/7/26 :‬‬

‫محل ثبت‪ :‬اداره ثبت شرکتها و موسسات غیر تجاری تبریز‬

‫مدت شرکت‪ :‬از تاریخ ثبت به مدت نامحدود‬

‫مرکز اصلی شرکت‪ :‬استان آذربایجان شری‪ ،‬شهرستان‬

‫موضوع فعالیت شرکت‪:‬‬

‫تولید تافی – بن‬

‫‪ -1-2‬سرمایه ثبتی شرکت و سهامداران‬

‫سرمایه شرکت مبلغ ‪ 252.000.000.000‬ریال منقسم به تعداد ‪ 1400‬سهم با نام ‪ 180.000.000‬ریالی‬

‫حقالسهم‬ ‫شماره ملی‬ ‫نام و نامخانوادگی‬ ‫ردیف‬

‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪56‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪ -1-3‬اعضای هیئت مدیره شرکت‬

‫کد ملی‬ ‫سمت‬ ‫نام و نامخانوادگی‬ ‫ردیف‬

‫‪1‬‬
‫‪2‬‬

‫‪9‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫‪ -1-4‬بازرسان شرکت‬

‫کد ملی‪/‬شناسه ملی‬ ‫سمت‬ ‫نام و نامخانوادگی‪/‬نام شخصت حقوقی‬ ‫ردیف‬

‫‪1‬‬
‫‪2‬‬

‫‪ -1-5‬بررسی توانمندی متقاضی‬

‫‪ -1-6‬مجوزهای اخذ شده‬

‫تاریخ‬ ‫شماره‬ ‫نهاد صادرکننده‬ ‫نام مجوز‬ ‫ردیف‬

‫‪1‬‬
‫‪2‬‬

‫‪10‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫بخش دوم‪ :‬بررسی اقتصادی طرح‬

‫‪11‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫‪ -1-2‬مقدمه‬

‫در اوایل قرن بیستم تولید انرژی الکتریکی در آغاز راه خود بوده و بیشتر واحدهای صنعتی تمام قدرت الکتریکی موردنیاز را‬

‫خود تولید می کردند و غالباً مازاد قدرت تولیدی را به واحدهای همجوار نیز ارائه می کردند‪.‬‬

‫این واحدهای صنعتی در واقع اولین تولیدکنندگان همزمان بوده اند‪ .‬عمده محرکهای اولیه در آن زمان موتورهای بخار رفت‬

‫و برگشتی بوده و بخار خروجی با فشار پایین برای کاربردهای گرمایشی استفاده می شد‪.‬‬

‫بین سالهای اولیه دهه ‪ 20‬تا دهه ‪ 70‬صنعت برق رشد سریعی پیدا کرد که دلیل آن افزایش تقاضای زیاد قدرت الکتریکی‬

‫بود‪ .‬همزمان با این رشد سریع یک کاهش عمومی در هزینه های تولید و تحویل نیروی برق بوجود آمد که عمدتاً بدلیل‬

‫مسائل اقتصادی ناشی از ابعاد و اندازه ها‪ ،‬فناوریهای کارا و هزینه های کاهش یافته سوخت بود‪.‬‬

‫در خالل این مدت‪ ،‬اغلب صنایع تولید توان الکتریکی خود را به دالیل زیر فراموش کردند‪:‬‬

‫‪ )1‬نیروگاهها نرخهای برق تولیدی خود را کاهش دادند‬

‫‪ )2‬قوانین مالیات بر درآمد به جای حمایت از سرمایه گذاری درآمد فوق به نفع هزینه های خریداران برق بود‬

‫‪ )3‬هزینه های مربوط به دستمزدها افزایش یافت‬

‫‪ )4‬صنایع عالقمند بودند تا به تولیدات توجه داشته باشند تا اینکه به مسائل جنبی مثل تولید قدرت الکتریکی بپردازند‬

‫‪ )5‬پیشرفت تکنولوژی هایی نظیر دیگهای بخار نیروگاهی‬

‫‪ )6‬فراهم بودن سوختهای مایع و گازی در پایین ترین قیمت‬

‫‪ )7‬نبود محدودیت های زیست محیطی‬

‫‪ -2-2‬تولید همزمان برق و حرارت‬

‫معموالً برق مورد نیاز واحدهای صنعتی‪ ،‬ساختمان های تجاری و ساختمان های مسکونی از نیروگاه های عمده کشور تأمین‬

‫می شود‪ .‬در حالیکه نیاز حرارتی تمام آنها در همان محل تولید می گردد‪ .‬اما روش دیگری که از دیرباز وجود داشته و امروزه‬

‫توجه بیشتری را معطوف خود کرده‪ ،‬تولید مشترك برق و حرارت است‪ .‬که عبارتست از تولید همزمان برق‪ ،‬یا توان محوری و‬

‫حرارت مفید توسط یک سیستم‪.‬‬

‫‪12‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫سالها پیش این فناوری برای اولین بار در نیروگاه های سیکل بخار بکار رفته و از بخار استخراج شده از سیکل برای مصارف‬

‫گرمایشی کارخانه و واحدهای اطراف آن استفاده می شده است‪ .‬این عمل گر چه کمی باعث کاهش راندمان نیروگاه می شود‬

‫اما با تأمین حرارت موردنیاز واحد‪ ،‬از مصرف حجم زیادی سوخت جلوگیری می نماید‪.‬‬

‫خوشبختانه این ایده تنها به نیروگاه های بخار محدود نشد و در طی این سالها‪ ،‬بویژه در سال های اخیر‪ ،‬فناوری تولید مشترك‬

‫برق و حرارت‪ ،‬که بهره وری باالیی را در مصرف انرژی بدنبال دارد‪ ،‬به سایر مولدهای تولید قدرت (مکانیکی یا الکتریکی)‬

‫گسترش داده شد‪ .‬بعبارت دیگر امروزه با پیشرفت های صورت گرفته‪ ،‬می توان هر سیستم مولد قدرت با هر اندازه و کاربردی‬

‫را بصورت یک واحد مشترك طراحی نمود‪ .‬به این ترتیب عالوه بر تولید توان الکتریکی یا مکانیکی توسط دستگاه‪ ،‬امکان‬

‫استحصال حرارت اتالفی مولد یا موتور بصورت انرژی گرمایی قابل استفاده وجود دارد‪.‬‬

‫همانطور که گفته شد سیستم های ‪ CHP‬غالباً برای تولید برق و حرارت بصورت همزمان طراحی می شود‪ .‬یک محرك اولیه‬

‫(موتور یا توربین) انرژی شیمیایی سوخت را آزاد نموده و به توان مکانیکی در محور خروجی تبدیل می کند‪ .‬در این موارد‪،‬‬

‫محور محرك با یک ژنراتور کوپل شده و توان الکتریکی تولید می شود‪.‬‬

‫ا ز طرف دیگر‪ ،‬حداکثر راندمان موجود برای محرك اولیه دستگاه و مولد کمتر از ‪ % 50‬است و این به معنی اتالف بیش از‬

‫نیمی از انرژی سوخت به صورت حرارت می باشد‪.‬‬

‫در این نوع سیستم‪ ،‬منابع اتالف حرارت‪ ،‬که عبارتند از گازهای خروجی از محرك اولیه‪ ،‬سیکل خنک کن و روغن روغنکاری‪،‬‬

‫شناسایی شده و با قرار دادن مبدل های حرارتی‪ ،‬گرمای اتالفی بشکل حرارت با دمای باال (حرارت قابل استفاده) بازیافت‬

‫میشود‪ .‬با فراهم شدن امکان استحصال حرارت اتالفی در سیستم تولید مشترك برق و حرارت خصوصیات منحصر بفرد این‬

‫سیستم بدست می آید ‪ .‬دستگاه ‪ CHP‬بیشترین بهره وری در مصرف انرژی سوخت را دارد‪ .‬به گونه ای که متوسط راندمان‬

‫یک مولد برق در حدود ‪ % 32‬و متوسط راندمان یک بویلر‪ % 80‬است‪ .‬در حالیکه یک سیستم ‪ CHP‬با تولید هر دوی این‬

‫محصوالت راندمانی بیش از ‪% 75‬دارد‪ .‬یعنی راندمان الکتریکی آن حدود ‪ % 30‬و راندمان حرارتی (منظور از راندمان حرارتی‬

‫عبارتست از انرژی حرارتی تولید شده به انرژی سوخت مصرفی) ‪ %50‬است‪ .‬از طرف دیگر در مقایسه با سیستم های تولید‬

‫برق و تولید حرارت مشابه رایج که بصورت مجزا هستند‪ ،‬حدود ‪ % 35‬سوخت کمتری مصرف میکند‪.‬‬

‫‪13‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫کاهش در مصرف سوخت‪ ،‬هزینه سوخت مصرفی را در سبد اقتصادی واحد کاهش می دهد‪ .‬همچنین از دید ملی‪ ،‬این صرفه‬

‫جویی در مصرف سوخت می تواند چه از طریق صادرات و چه از طریق فراهم آمدن شرایطی برای استفاده های سودمندتر از‬

‫سوخت فسیلی مزیت محسوب شود‪ .‬بعالوه استفاده هر چه کمتر از سوخت های فسیلی باعث کاهش آالینده های محیط‬

‫زیست می شود‪ .‬سیستم های ‪ CHP‬نه تنها توسط فیلترهایی از آزاد شدن آالینده هایی مانند ‪ CO ، CO2، NOx‬و ‪UHC‬‬

‫جلوگیری می کنند‪ ،‬بلکه کاهش ‪ 35‬درصدی سوخت در این دستگاه ها نقش بزرگی در کم شدن تولید آنها دارد‪.‬‬

‫یک بررسی مطالعاتی در خصوص یکی از تأسیسات ‪ CHP‬منصوب در آمریکا نشان می دهد که در مقایسه با سیستم های‬

‫متداول تولید برق و حرارت بصورت مجزا‪ ،‬حداقل بمیزان ‪% 21‬سوخت کمتری در سال مصرف نموده است و انواع آالیندههای‬

‫زیست محیطی نیز مطابق جدول ذیل بمیزان ‪ 55‬تا ‪ 100‬درصد کاهش داشته اند‪ .‬این مقدار کاهش آالینده ها معادل آالیندگی‬

‫یکساله بیش از ‪ 13500‬خودرو و حدود ‪ 22000‬هکتار جنگل که برای جذب این آالینده ها نیاز است‪ ،‬می باشد‪.‬‬

‫‪14‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫سیستم ‪ CHP‬در زمینه های مختلف صنعتی و کشاورزی (بویژه گلخانه ها)‪ ،‬تجاری‪1‬و مسکونی‪ 2‬استفاده می شود و بنابراین‬

‫اندازه های متنوعی از آن وجود دارد‬

‫استفاده از ‪ CHP‬تنها به تولید برق و آب داغ یا بخار کم فشار محدود نمی شود و اتفاقاً در اندازه های بزرگتر آن از توان محور‬

‫برای بکار انداختن کمپرسورهای چیلر‪ ،‬یخچال های صنعتی و یا هوای فشرده و از حرارت استحصالی برای گرمایش محیط‬

‫بطور مستقیم‪ ،‬چیلرهای جذبی و حرارت موردنیاز فرآیندهای صنعتی مانند خشک کن استفاده می شود‪.‬‬

‫در نیروگاههای مرسوم حرارتی تنها یک سوم انرژی موجود و حاصل از سوختن نفت (و یا فرآورده های آن) یا زغال سنگ به‬

‫توان الکتریکی تبدیل می شود و دو سوم انرژی از طریق آب نیم گرم در برجهای خنک کننده و (البته مقدار کمی) در مسیر‬

‫فرآیند اتالف میشود‪.‬‬

‫تغییر در طراحی و عملکرد یک نیروگاه تولید توان به تولید مشترك حرارت مفید و توان‪ ،‬کاربرد استفاده از انرژی را توسعه و‬

‫بهبود می بخشد‪ .‬البته حرارت بدست آمده بایستی کیفیت‪ ،‬مقدار و دمای باال و کافی را برای آب گرم مورد نیاز خانگی‪ ،‬تجاری‬

‫و ساختمان های عمومی یا تولید بخار موردنیاز صنایع را جهت فرآیندهای صنعتی داشته باشد‪ .‬بنابراین دو کاربرد مهم برای‬

‫حرارت سودمند وجود دارد‪.‬‬

‫‪ )1‬گرمایش ناحیه یا بخش خاص (تجاری‪ ،‬مسکونی)‪DH/CHP 3‬‬

‫‪ )2‬استفاده در صنعت جهت فرآیندها ‪IND/CHP4‬‬

‫حالت اول مربوط می شود به شبکه گرمایش ناحیه ای که حرارت تغذیه توسط آب داغ در دمای بین ‪ C ˚150 - C˚80‬صورت‬

‫می پذیرد‪ .‬در حالت دوم ‪ IND/CHP‬بخار داغ یا گازهای داغ (خروجی از توربین گاز یا بخار) گرمای مورد تقاضا را برآورده‬

‫می نمایند‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Commercial‬‬
‫‪2‬‬
‫‪residential‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Combined Heat and Power/District Heating‬‬
‫‪4‬‬
‫‪(Combined Heat and Power/for Industry‬‬

‫‪15‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫شکل ‪ :1‬گرمایش ناحیه ای (‪)DH/ CHP‬‬

‫در واحدهایی که بطور همزمان به حرارت و توان نیاز دارند‪ ،‬پتانسیل ایجاد تولید مشترك وجود دارد ‪.‬البته در صورتیکه سیستم‬

‫مصرف انرژی خصوصیات زیر را داشته باشد صرفه جوئی قابل توجهی در هزینه انرژی صورت گرفته و سیستم تولید مشترك‪،‬‬

‫جذاب تر و مقرون به صرفه تر خواهد بود ‪ .‬مشخصات یک سیستم ایده آل برای نصب و اجرای تولید مشترك بشرح ذیل‬

‫میباشد‪:‬‬

‫• نیاز حتمی به توان الکتریکی‬

‫• افزونی نیاز به انرژی حرارتی نسبت به انرژی الکتریکی‬

‫• الگوهای بار پایدار و ثابت انرژی حرارتی و الکتریکی‬

‫• طوالنی بودن ساعات بهره برداری فرآیند‬

‫• قیمت باالی برق شبکه یا عدم دسترسی به شبکه‬

‫خشک کردن‪ ،‬پیشگرم نمودن‪ ،‬تولید بخار مورد نیاز فرآیند‪ ،‬محرك تجهیزات بازیافت حرارت ‪ ،‬تولید آب سرد‪ ،‬آب گرم‪ ،‬سیال‬

‫داغ و غیره‬

‫بعضی از کاربرد های مؤثر سیستم تولید مشترك عبارتند از‪:‬‬

‫‪16‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫‪5‬‬
‫الف) مصارف‬

‫• سرمایش و گرمایش منطقه ای‬

‫ب) کاربرد در صنعت‬

‫• صنایع غذایی‬

‫• صنایع داروسازی‬

‫• صنایع کاغذ و مقو‬

‫• پاالیشگاه و پتروشیمی‬

‫• صنایع نساجی‬

‫• صنایع فوالد‬

‫• صنایع سیمان‬

‫• صنعت شیشه‬

‫• صنعت سرامیک‬

‫ج) کاربرد در تأسیسات خانگی و تجاری‬

‫• بیمارستان‬

‫• دانشگاه‬

‫• هتل‬

‫• ساختمان های مسکونی‬

‫همچنین برای تأمین برق و نیاز گرمایشی واحدهای مسکونی مانند آپارتمانها‪ ،‬برج ها و حتی برای واحدهای مسکونی تک‬

‫خانوار می توان از آن استفاده کرد‪ .‬بعبارت ساده تر سیستم ‪ CHP‬برای واحدهایی که نیاز توأمان به برق و حرارت داشته‬

‫باشند‪ ،‬مفید است‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫‪Utility‬‬

‫‪17‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫لذا برای ترویج فرهنگ استفاده از ‪ CHP‬شرکت های سازنده نیز برای جلب رضایت مشتریان و ساده تر شدن عرضه و خرید‬

‫و نصب سیستم های ‪ CHP‬کوچکتر از ‪ 1MWe‬آنها را بصورت پکیج شده تولید می کنند‪ .‬به این ترتیب عالوه بر اطمینان‬

‫مشتریان از سالمت دستگاه هنگام خرید‪ ،‬هزینه نصب و تعمیر و نگهداری آن نیز کاهش می یابد‪.‬‬

‫دانستن نیاز واقعی واحد مصرف کننده به برق و حرارت در انتخاب درست اندازه و ظرفیت ‪ CHP‬تأثیر فراوان دارد‪.‬یک سیستم‬

‫مطلوب بگونه ای است که حداقل ‪ 4500‬ساعت درطول سال فعال باشد و حتی االمکان پی درپی قطع و وصل نشود‪ .‬عدم‬

‫رعایت این امر ممکن است هزینه های مضاعفی را برای خرید و تعمیر و نگهداری دستگاه بر کاربر تحمیل نماید‪.‬‬

‫معموالً سیستم ‪ CHP‬به تنهایی کاربرد ندارد‪ ،‬یعنی برای تأمین تمام نیاز واحد تنها ‪ CHP‬در نظر گرفته نمی شود‪ .‬از نظر‬

‫تولید برق در زمانهایی از ‪ CHP‬استفاده می شود که هزینه برق تولیدی در مقایسه با برق خریداری شده از شبکه مقرون به‬

‫صرفه باشد‪( .‬لذا در بعضی از مناطق دنیا ممکن است در برخی از ساعات شبانه روز خرید برق از شبکه مقرون به صرفه تر‬

‫باشد)‪.‬‬

‫حرارت تولیدی ‪ CHP‬نیز در اغلب موارد تمام نیاز واحد را پوشش نمی دهد‪ ،‬لذا در کنار آن از یک بویلر نیز استفاده می شود‪.‬‬

‫همچنین توصیه می شود در کنار سیستم ‪ CHP‬یک مخزن آب گرم (‪ )Buffer Storage‬تعبیه شود که عالوه بر فراهم بودن‬

‫همیشگی آب گرم‪ ،‬امکان نصب یک آب گرمکن ثانویه (مانند بویلر مذکور) نیز میسر گردد‪ .‬بدین ترتیب عالوه بر اقتصادیتر‬

‫شدن سرمایه گذاری‪ ،‬عدم انطباق زمان تولید و مصرف آب گرم برطرف می شود‪.‬‬

‫از آنجائیکه امکان فروش برق تولیدی مازاد بر مصرف توسط ‪، CHP‬به شبکه برق وجود دارد‪ ،‬لذا معیار اصلی در انتخاب‬

‫اندازه ‪ ، CHP‬د یماند حرارتی واحد می باشد‪ ،‬تا مازاد حرارت تولید نشود‪ ،‬اما از طرف دیگر نباید مصرف برق بگونه ای باشد‬

‫که بار اعمالی کمتر از ‪% 50‬بار نامی سیستم شود چرا که این موضوع افت شدید راندمان را در پی خواهد داشت‪.‬‬

‫عالوه بر انتخاب اندازه مناسب‪ ،‬نوع سیستم ‪ CHP‬نیز اوالً از نظر توانایی تأمین نیازهای کاربر و ثانیاً از لحاظ صرفه اقتصادی‪،‬‬

‫بسیار مهم می باشد‪.‬‬

‫در سیستم های تولید همزمان از انواع مختلف تجهیزات استفاده شده و ممکن است برای رفع نیاز خاص‪ ،‬در یک محل‬

‫مشخص طراحی گردند‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬بسیاری از واحدها دارای نیازهای مشابه بوده ولذا پکیج های سیستم تولید همزمان‬

‫که از قبل طراحی و ساخته شدهاند (‪ )Pre engineered‬می توانند این احتیاجات را رفع کرده و از نظر اقتصادی بر سیستمهایی‬

‫که برای آنها محاسبات جداگانه مهندسی وطراحی خاص صورت می گیرد‪ ،‬ترجیح داده میشوند ‪ .‬آنچه در ذیل می آید مثالهایی‬

‫‪18‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫برای سیستم های تولید همزمان در ‪ 3‬بخش مختلف اقتصادی می باشد ‪.‬سیستم های تولید همزمان در تمام بخشهای‬

‫اقتصادی دنیا وجود دارند‪.‬‬

‫برای سادگی مقایسه‪ ،‬سیستم های تولید همزمان را غالباً در یکی از ‪ 3‬گروه زیر تقسیم بندی میکنند‪:‬‬

‫‪ )1‬صنعتی‬

‫‪ )2‬اداری‬

‫‪ )3‬تجاری‬

‫انواع و اندازه های سیستم تولید همزمان در این ‪ 3‬بخش تا اندازه ای با یکدیگر تطابق دارند ولی برای تشریح انواع کاربردها‬

‫این تقسیم بندی سه گانه کار را آسان تر می سازد‪ .‬در این بخش مثالهایی در مورد انواع کاربردهایی که وجود دارند آورده‬

‫می شود‪.‬‬

‫‪-1-2-2‬بخش صنعتی (‪)Industrial Sector‬‬

‫بخش صنعت در مقایسه با دیگر بخش های اقتصادی‪ ،‬قدیمی ترین‪ ،‬بزرگترین و بیشترین تعداد را در سیستم های تولید‬

‫همزمان دارا می باشد‪.‬‬

‫واحدهای صنعتی غالباً بطور پیوسته کار کرده و در آنها نیازهای برقی و حرارتی همزمان وجود داشته و پیشاپیش دارای نیروگاه‬

‫و پرسنل متخصص مربوطه می باشند ‪ .‬صنایعی که مشخصاً مصرف کننده باالی انرژی هستند‪ ،‬مثل صنایع پتروشیمی و‬

‫چوب و کاغذ ‪ ،‬صنایع غذایی بهترین موارد برای استفاده از سیستم تولید همزمان هستند ‪ .‬بسیاری از این صنایع دارای ظرفیت‬

‫تولید همزمان چند صد مگاوات الکتریسیته در محل هستند‪ .‬بعالوه صنایع با ظرفیت متوسط و کوچک نیز می توانند از تولید‬

‫همزمان استفاده کنند‪.‬‬

‫‪ -2-2-2‬بخش اداری (‪)Institutional Sector‬‬

‫بخش اداری شامل طیف گسترده ای از مراکز غیر انتفاعی شامل دانشگاه ها‪ ،‬کالج ها و مدارس‪ ،‬ساختمان های دولتی بزرگ‪،‬‬

‫بیمارستان ها‪ ،‬مراکز نظامی و دیگر مراکز غیر انتفاعی می باشد ‪.‬بسیاری از این مراکز اگر هم بطور پیوسته مورد استفاده قرار‬

‫نگیرند در ساعات زیادی از روز مورد استفاده قرار می گیرند‪ .‬بعضی از مراکز (مانند بیمارستانها) ممکن است برای رویارویی با‬

‫شرایط اضطراری دارای سیستم تولید برق اضطراری که بتوان از آن در سیستم تولید همزمان استفاده کرد‪ ،‬باشند‪ .‬اگر چه یک‬
‫‪19‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬
 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫بیمارستان بزرگ یا یک دانشگاه بزرگ را نمی توان با یک واحد صنعتی بزرگ مقایسه کرد‪ ،‬ولی گاهی در این موارد به ‪50‬‬

‫مگاوات یا بیشتر‪،‬الکتریسیته تولید شده بصورت همزمان نیاز است‪.‬‬

‫‪ -3-2-2‬بخش تجاری (‪)Commercial Sector‬‬

‫بخش تجاری شامل طیف گسترده ای از مراکز انتفاعی شامل مراکز تجاری‪ ،‬هتل ها‪ ،‬متل ها‪ ،‬آپارتمانها و مجتمع های‬

‫مسکونی‪ ،‬رستورانها‪ ،‬مراکز خرید‪ ،‬خشک شوئی های صنعتی و آزمایشگاه ها می شود‪ .‬عموماً این بخش کوچک نیز تولید‬

‫کننده های همزمان را شامل شد ه و مزایای اقتصادی در این بخش در مقایسه با دیگر بخش ها کمتر می باشد مگر اینکه‬

‫نرخهای از قبل برق بطور غیر عادی باال باشد‪ .‬از آنجائیکه بسیاری از این مراکز خصوصیات مشابهی دارند‪ ،‬غالباً استفاده از‬

‫سیستم های تولید همزمان آماده و از قبل طراحی شده (‪ )Packaged‬امکان پذیر می باشد‪ .‬استفاده از این واحدها ارزانتر از‬

‫حالتی است که در آن طراحی از ابتدا صورت گرفته باشد‪.‬‬

‫‪ -3-2‬مزایای سیستم های تولید مشترك برق و حرارت (‪)CHP‬‬

‫‪ -1-3-2‬افزایش بازده انرژی‬

‫در سیستم های ‪ CHP‬بازده انرژی به طور قابل مالحظه ای افزایش می یابد‪ .‬در سیستم های متداول امروزی معموالً از کل‬

‫انرژی ورودی به سیستم تنها یک پنجم‪ ،‬معادل ‪% 20‬به انرژی مفید تبدیل می شود‪ .‬البته بازده ترمودینامیکی نیروگاه های‬

‫سیکل ترکیبی پیشرفته تا حدود زیادی افزایش یافته و به ‪40‬تا ‪ % 50‬می رسد‪ .‬با این حال تلفات زیادی در خطوط انتقال نیرو‬

‫و مصارف داخلی نیروگاه ها وجود دارد که تقریباً اجتناب ناپذیر است‪ .‬ولی در سیستم های ‪ CHP‬حدود چهار پنجم انرژی‬

‫ورودی به انرژی مفید تبدیل می شود‪ .‬چنانچه از سیستم های نوظهوری مانند پیل سوختی استفاده شود بازده انرژی تا حد‬

‫‪ % 90‬افزایش می یابد‪ .‬بازده انرژی یکی از مهمترین مزایای ‪ CHP‬در کاربردهای صنعتی آن است‪.‬‬

‫‪ -2-3-2‬کاهش هزینه های تأمین انرژی اولیه برای مصرف کننده‬

‫در ‪ CHP‬از آنجایی که انرژی تولیدی (برق و گرما) از طریق یک سیستم واحد با ورودی سوخت معین تأمین می گردد‪ ،‬لذا‬

‫هزینه های تأمین انرژی به طور قابل مالحظه ای از سیستم های امروزی کمتر است‪ .‬در سیستم های متداول که برق و گرما‬

‫به صورت جداگانه تأمین می شوند‪ ،‬مصرف کننده مجبور است برق موردنیاز خود را از طریق شبکه های محلی خریداری کند‬

‫‪20‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫و از سوی دیگر برای مصارف گرمایشی خود نیز باید گاز طبیعی یا سوختهای فسیلی دیگر را به طور جداگانه خریداری نماید‪.‬‬

‫ولی در سیستم های ‪ CHP‬م صرف کننده از شبکه برق مستقل شده و از سوی دیگر چون از محتوای انرژی سوخت ورودی‬

‫در حد باالیی استفاده می شود‪ ،‬لذا هزینه های مربوطه بسیار کاهش می یابد‪.‬‬

‫‪ -3-3-2‬تأمین انرژی الکتریسیته با کیفیت بسیار باالتر‬

‫در سیستم های ‪ CHP‬معموالً از یک ‪ Converter‬در خروجی ژنراتور برای تبدیل برق ‪ DC‬به ‪ AC‬استفاده می شود‪ .‬خروجی‬

‫این ‪ Converter‬بسیار یکنواخت و بدون نوسان ولتاژ یا فرکانس می باشد‪ .‬از سوی دیگر مولدهای ‪ CHP‬دارای تکنولوژی‬

‫بسیار پیشرفته تری نسبت به سیستم های متداول هستند و برق را با یکنواختی بسیار بیشتری تولید می کنن ‪ .‬د در مولدهایی‬

‫نظیر پیل سوختی کیفیت برق خروجی در حد بسیار باالتری قرار دارد ‪.‬از این گذشته برقی که از شبکه های محلی خریداری‬

‫می شود دارای نوسان ولتاژ و افت فرکانسی بسیار زیادی خصوصاً در نقاط انتهایی شبکه است که این می تواند آسیب های‬

‫جدی به دستگاه ها و تجهیزات برقی وارد آورد‪ .‬همچنین مقدار زیادی از انرژی الکتریسیته از طریق خطوط انتقال نیرو به هدر‬

‫می رود که در سیستم های ‪ CHP‬چون برق در محل مصرف تولید می شود‪ ،‬عمالً این بخش از تلفات صفر می باشد‪.‬‬

‫‪21‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫‪ -4-3-2‬امکان فروش برق تولید شده اضافی به شبکه‬

‫در سیستم های ‪ CHP‬مصرف کنندگان قادر خواهند بود عالوه بر تأمین نیازهای الکتریسیته خود در ساعات اوج مصرف‪ ،‬برق‬

‫تولیدی اضافی خود را به شبکه های محلی ویا سراسری بفروشند‪.‬‬

‫‪ -4-2‬سیکل های باالدست و پایین دست (‪)Bottoming Cycle & Topping Cycle‬‬

‫یک سیستم ‪ CHP‬را می توان به دو صورت باال دست و پایین دست تعریف کرد در سیستم باالدست یک محرك اولیه با‬

‫مصرف سوخت‪ ،‬قدرت الزم برای یک ژنراتور را تولید می نماید ‪.‬این برق می تواند بصورت کامل در محل مصرف گردد یا‬

‫اینکه به شبکه توزیع برق متصل گردد‪ .‬گازهای داغ خروجی به یک دیگ بازیابی حرارت (‪ )HRB‬هدایت می گردند تا بخار‬

‫یا آب داغ تولید شود که به نوبه خود برای گرمایش ساختمانها یا فرآیند دیگری مورد استفاده قرار گیرد‪ .‬در سیکل پایین دست‬

‫گازهای حاصل از احتراق با درجه حرارت باال‪ ،‬در ابتدا بمنظور خاص (مانند ذوب فلزات) مورد استفاده قرار می گیرند و پس از‬

‫آن در درجه حرارت پایین تر‪ ،‬بازیافت و جهت تولید توان الکتریکی استفاده می شوند‪.‬‬

‫سیستم های ‪ CHP‬با سیکل پایین دست کاربرد کمتری نسبت به سیستم های با سیکل باالدست دارند‪.‬‬

‫‪ -5-2‬تجهیزات و مؤلفه های سیستم ‪ CHP‬و انواع آن‬

‫سیستم های تولید همزمان شامل چندین دستگاه عمده و بسیاری اجزاء کوچکتر می باشند‪ .‬تجهیزات اصلی این سیستم ها‬

‫عبارتند از‬

‫‪ )1‬محرك های اولیه‬

‫‪ )2‬تجهیزات الکتریکی‬

‫‪ )3‬دستگاه های بازیابی حرارت و چیلرهای جذبی‬

‫‪ -6-2‬خصوصیات گرمایش ناحیه ای‬

‫به طور کلی میتوان خصوصیات یک سیستم گرمایش ناحیه ای را در ‪ 6‬گروه اصلی دسته بندی نمود‪:‬‬

‫‪22‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫‪ -1-6-2‬ارتقاء کارآیی انرژی‬

‫در واحدهای تولید همزمان برق و حرارت‪ ،‬تلفات به حداقل می رسد‪ .‬بازده کلی این واحدها بین ‪ 80‬تا ‪ 90‬درصد خواهد بود‪،‬‬

‫این در حالی است که در یک نیروگاه متداول بازده حرارتی بین ‪ 40‬تا ‪ 50‬درصد است‪.‬‬

‫‪ -2-6-2‬تأمین حرارت مطمئن و انعطاف پذیری‬

‫با توجه به اینکه واحدهای تولید همزمان از حرارت تولیدی نیروگاهها استفاده می کنند‪ ،‬تولید انرژی حرارتی در آنها بدون وقفه‬

‫انجام میشود‪ .‬همچنین میزان تولید برق و حرارت‪ ،‬با توجه به تقاضای آنها قابل تغییر است‪.‬‬

‫‪ -3-6-2‬محیط زیست‬

‫راندمان باالی واحدهای تولید همزمان‪ ،‬این واحدها را بعنوان راه حلی قابل قبول برای تبدیل انرژی مطرح نموده است‪.‬‬

‫همچنین بازدهی باالی این واحدها‪ ،‬باعث میشود تولید دی اکسید کربن وسایر آالینده ها نظیر ترکیبات گوگردی و اکسیدهای‬

‫نیتروژن کاهش یابد‪ .‬از سوی دیگر در کشورهایی که قوانین سخت گیرانه زیست محیطی در آنها اعمال میشود با کاهش‬

‫تعداد واحدهای تبدیل سوخت به حرارت مفید‪ ،‬کنترل واحدهای تولید آالینده راحت تر انجام خواهد پذیرفت‬

‫‪ -4-6-2‬هزینه های کمتر‬

‫در توجیه پذیری واحدهای ‪ CHP‬باید محدودیتهای مالی را بدقت لحاظ نمود‪ .‬الزمست در هر ناحیه انرژیهای رقیب با‬

‫واحدهای تولید همزمان مقایسه و تصمیم گیری بدقت انجام پذیرد‪ .‬معموالً واحدهای تولید همزمان به سرمایه گذاری بیشتری‬

‫نسبت به سیستم های معمول تبدیل انرژی نیاز دارند‪ .‬ولی باید دقت داشت که میزان مصرف انرژی در آنها بسیار پایینتر است‪:‬‬

‫بعبارت دیگر‪ ،‬هزینه های متوسط تبدیل یک واحد انرژی در واحدهای ‪ CHP‬پایین تر از سایر روشهاست‪.‬‬

‫‪ -5-6-2‬کاهش فضای اشغال شده در ساختمانها‬

‫با استفاده از واحدهای تولید همزمان‪ ،‬تجهیزات نصب شده در تأسیسات گرمایشی ساختمانها کاهش می یابد‪ ،‬به همین دلیل‬

‫فضای بیشتری در ساختمانها قابل استفاده خواهد بود‪.‬‬

‫‪23‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫‪ -6-6-2‬هزینه های پایین تر تعمیرات و نگهداری‬

‫با توجه به اینکه برای استفاده از حرارت تولیدی در یک واحد تولید همزمان‪ ،‬تجهیزات کمتری در هر ساختمان مورد نیاز است‪،‬‬

‫هزینه های تعمیرات و نگهداری تجهیزات نیز کمتر خواهد شد‪.‬‬

‫‪ -7-2‬فناوری توربینهای گازی سازندگان مختلف‬

‫شرکتهای ‪Siemens ، GE‬و ‪ MHI‬از سازندگان اصلی توربینهای گازی هستند و سهم باالیی از محصوالت موجود در بازار‬

‫بر اساس تحلیل چرخه بازار مربوط به این شرکتها اختصاص داده شده است‪ ،‬در ادامه به منظور اینکه فناوریهای جدید و به‬

‫روز دنیا در حوزه توربینهای گازی شناسایی شود‪ ،‬به بررسی سیر تکاملی محصوالت این سه شرکت پرداخته میشود‪.‬‬

‫‪ -1-7-2‬شرکت ‪GE.‬‬

‫شرکت ‪ GE‬آمریکا بزرگترین تولیدکننده توربینهای گازی در دنیا در سه ‪ ;ghs‬هوایی‪ ،‬سیستم رانش و تولید حرارت و تولید‬

‫انرژی الکتریکی میباشد‪ .‬توربین های گازی جنرال الکتریک در محدوده ‪ 43‬تا ‪ 470‬مگاوات (سیکل ساده) قرار دارد‪ .‬این‬

‫توربینها در کالسهای مختلفی تولید میگردند‪ .‬این کالس توربینها تابع ظرفیت یا توان تولیدی‪ ،‬درجه حرارات کارکرد‪ ،‬ساختار‬

‫موارد بخشهای داغ و در نهایت درجه حرارت آنها تقسیم میگردند‪.‬‬

‫تا قبل از سال ‪، 1978‬توربینهای گازی بزرگ (‪ 50‬و ‪ 60‬هرتز) در دمای احتراق نزدیک ‪ 2012‬درجه فارنهایت (‪ 1100‬درجه‬

‫سانتیگراد) کار میکردند و راندمان نیروگاههای سیکل ترکیبی باالی ‪ 45‬درصد بود‪.‬‬

‫در سال ‪ 1978‬شرکت ‪ GE‬توربینهای گازی سری ‪ E‬را به بازار معرفی کرد‪ .‬این توربینها دارای توان ‪ 105‬مگاوات بودند ‪.‬‬

‫آخرین مدل این سری دارای خروجی ‪ 126‬مگاوات است که در سیکلهای ترکیبی دارای راندمان بیش از ‪ 52‬درصد میباشد ‪.‬‬

‫در ماه ژوئن سال ‪، 1987‬شرکت ‪ GE‬نسل جدیدی از توربین گازی (‪ )MS7001F‬را معرفی کرد‪ .‬معرفی این توربینها به دلیل‬

‫تقاضا برای نیروگاههای با راندمان باال‪ ،‬میزان انتشار آالیندگی کمتر و هزینه پایینتر ارائه شد‪ .‬زمانی که این توربینها معرفی‬

‫شدند دارای توان ‪ 200‬مگاوات و راندمان ‪ 50‬درصد در سیکل ترکیبی بودند‪ .‬توربینهای گازی کالس ‪ F‬شامل ‪ 60( 7F‬هرتز)‪،‬‬

‫‪ 50( 9F‬هرتز) و ‪ 50( 6F‬و ‪ 60‬هرتز) هستند‪ .‬تمامی توربینهای کالس ‪ F‬شامل کمپرسور محوری تمامی توربینهای کالس‬

‫‪ F‬شامل کمپرسور محوری ‪18‬مرحلهای و یک توربین سه مرحلهای هستند‪ .‬این توربینها دارای راندمان باالی ‪ 58‬درصد در‬

‫سیکل ترکیبی هستند‪.‬‬

‫‪24‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬

 ‫شماره‪1400-182 :‬‬ ‫گزارش امکانسنجی احداث‬

‫تاریخ‪1400/09/10 :‬‬ ‫نیروگاه ‪ CHP‬به ظرفیت ‪ 25‬مگاوات‬

‫در شکل ‪ 2‬روند پیشرفت توربینهای گازی کالس ‪ F‬نشان داده شده است‬

‫شکل ‪ :2‬حوه پیشرفت توربینهای گازی کالس ‪ F‬شرکت ‪GE‬‬

‫پس از توربینهای کالس ‪، F‬شرکت ‪ GE‬در سال ‪ 1995‬نسل جدید توربینهای گازی خود یعنی سری ‪ H‬را معرفی کرد‪ .‬تست‬

‫توربین ‪ 50( 9H‬هرتز) در سال ‪ 1998‬شروع و در سال ‪ 1999‬به پایان رسید‪ .‬همچنین تست سری ‪ 60( 7H‬هرتز) نیز در سال‬

‫‪1999‬شروع و در سال ‪ 2000‬کامل شد‪ .‬توربین ‪ 9H‬در سال ‪ 2003‬به بازار عرضه شد‪ .‬در حال حاضر پیشرفته ترین سیستم‬

‫سیکل ترکیبی جهان‪ ،‬متعلق به توربینهای کالس ‪ H‬شرکت ‪ GE‬میباشد که دارای راندمان نزدیک ‪ 60‬درصد در سیکل‬

‫ترکیبی و ‪ 41‬درصد در سیکل ساده هستند‪ .‬استفاده از مواد کریستالی به منظور دستیابی به دمای احتراق باالتر و انتشار‬

‫آاالیندگی کمتر از دیگر ویژگی های این سری از توربین ها است‪ .‬دمای احتراق در این کالس از توربینها ‪ 1430‬درجه‬

‫سانتیگراد و توان خروجی نزدیک ‪ 470‬مگاوات در سیکل ساده می باشد‪ .‬شکل ‪ 3‬نشان میدهد که چگونه توربینهای ‪GE‬‬

‫هم از نظر دمای ورودی توربین و هم از لحاظ راندمان بهبود یافته اند‪.‬‬

‫‪25‬‬ ‫سرمایه گذار‪ :‬شرکت تولیدی بازرگانی ‪…..‬‬