Kroniki

Kronika – opowieść o
przeszłości, podająca
wydarzenia w sposób
chronologiczny, łącząca
relacje o wydarzeniach z
rozważaniami moralnymi,
sięgająca po legendy i
wiedzę historyczną,
występują w niej
pierwiastki fikcji, niektóre
obiegowe wątki epiki
rycerskiej, stosowane są
prawidła retoryki.
Gall Anonim (Francuz) – napisał kronikę na zlecenie zaufanego
współpracownika Bolesława Krzywoustego – Michała Awdańca. Kronika była
pisana w języku łacińskim. Przedstawia dzisiejsze państwo polskie i jego
władców. Zamiarem kronikarza początkowo, było opisanie dziejów i
chwalebnego panowania Bolesława Krzywoustego. Później, w trakcie pracy
Gall Anonim sięgnął do najdawniejszych dziejów państwa polskiego, aż do
legendy o królu Popielu. Kronika zbudowana jest z trzech ksiąg. Obejmują
one dzieje od czasów legendarnych aż do 1113 r. – do zwycięstw Bolesława
Krzywoustego nad Niemcami.
 Cechy średniowiecznej kroniki

W Kronice polskiej są obecne cechy średniowiecznej kroniki:

opisy wydarzeń i postaci historycznych,
elementy fikcji literackiej,
ton moralizatorski, polityczny lub panegiryczny,
przekonanie, że zdarzenia dziejowe są wpisane w Boży plan – stąd
uwydatnianie niezwykłych fantastycznych wydarzeń, które miały być
dowodem boskiej ingerencji,
ważniejsza jest funkcja pouczająca (dydaktyczna) kroniki niż jej
wierność historyczna,
mieszanie wydarzeń odległych w czasie wynikające z przekonania
o ciągłości dziejowej (skoro wydarzenia się w jakiejś mierze powtarzają,
to nie jest istotne, kiedy następowały),
subiektywne spojrzenie kronikarza – dzieło pisane na zamówienie.

Kronika Galla Anonima jako dzieło literackie

Walory literackie kroniki:

napisana po łacinie, silnie zrytmizowaną i zrymowaną prozą,
bogactwo środków artystycznych, m.in. metafor, porównań,
epitetów,
chwyty retoryczne, np. nadawanie rangi swojemu dziełu poprzez
odwołanie do autorytetów,
urozmaicona – zawiera mowy, sześć utworów lirycznych, m.in. tren
na śmierć Bolesława Chrobrego, pieśń o cudownych narodzinach
Bolesława Krzywoustego

Matura ustna

Jaki obraz idealnego rycerza i władcy ukazuje utwór literacki?

Konteksty:
Pieśń o Rolandzie