yeveves kesÀ efueS ³eesie Deefle DeeJeM³ekeÀ nw DeLee&led ³eesie ner SkeÀcee$e meeOeve Deewj meeOevee nw~ hejceelcee

keÀer ceOegj ³eeo ner ³eesie nw hejvleg ³es efJeefOe-efJeOeeve nw efkeÀ efpemekeÀes ³eeo keÀjvee neslee nw, GmekesÀ pewmee
yevevee DeJeM³e neslee nw DeLee&led hejceelcee efvejekeÀej efyevogªhe nw lees GmekeÀes ³eeo keÀjves kesÀ efueS
Deelcee keÀes Deheves DeeeflcekeÀ mJeªhe DeLee&led efyevogªhe ceW efmLele nesvee ner heæ[siee DeLee&led efyevogªhe ceW
efmLele Deelcee ner hejceelcee keÀes ³eLeeLe& jerefle ³eeo keÀj mekesÀieer~ GmekesÀ yeeo efpeleveer Yeer ³eeo nw,
Jen vecyejJeej ner nesieer Deewj GvekeÀer Òeeefhle Yeer vecyejJeej ner nesieer~
``HeÀeuees HeÀeoj DeLee&led HegÀì-mìshe HeÀeoj-ceoj~ efvejekeÀej yeehe, meekeÀej ye´ïee ceoj keÀes HeÀeuees
keÀjvee~ ... yeeheoeoe meye peien ®ekeÌkeÀj ueieeles jnles lees ke̳ee osKee - nj mesvìj hej Deewj nj
SkeÀ kesÀ Iej ceW ye´ïee yeehe kesÀ ef®e$e yengle jKes ngS nQ~ ... De®íer yeele nw uesefkeÀve yeeheoeoe ³en
mees®eles nQ efkeÀ ef®e$e keÀes osKe ®eefj$e Yeer ³eeo Deelee nw ³ee efmeHe&À ef®e$e keÀes ner osKeles nes?''
De.yeeheoeoe 25.11.2000
Q. hejceelcee yeue osles nQ? lees ke̳ee GvekeÀe yeue cesjs ceW Deelee nw Deewj ³eefo GvekeÀe yeue cesjs ceW
Deelee nw lees ke̳ee GvekeÀe yeue keÀce neslee nw? ke̳eeWefkeÀ ³eefo efkeÀmeer mes keÀesF& MeefkeÌle efvekeÀue keÀj
otmejs ceW ÒeJesMe keÀj jner nw lees henues Jeeues ceW peªj keÀce nesieer~ ³en yeue osves keÀe efJeefOe-efJeOeeve
ke̳ee nw?
Q. hejceelcee keÀes ³eeo keÀjves mes meleesÒeOeeve yeve peeles nQ, ³es Òeef¬eÀ³ee ke̳ee nw Deewj kewÀmes ®eueleer
nw? ke̳ee hejceelcee keÀer ³eeo mes keÀesF& MeefkeÌle hejceelcee mes efvekeÀue keÀj nceejs ceW ÒeJesMe keÀjleer nw
³ee hejceelcee mes Òeieì neskeÀj nceejs ceW Yejleer nw ³ee hejceelcee keÀer ³eeo mes nceejs Devoj mes ner
nceejer meesF& ngF& MeefkeÌle peeûele nesleer nw, pees Deelcee keÀes meleesÒeOeeve yevee osleer nw?
JeemleJe ceW Deelcee Deewj hejceelcee SkeÀ ner JebMe kesÀ nQ Deewj oesveeW ner meJe& iegCeeW Deewj MeefkeÌle³eeW mes
heefjhetCe& nQ hejvleg Deelcee Deheves mJeªhe keÀes Yetueves kesÀ keÀejCe Deheveer DeeeflcekeÀ MeefkeÌle keÀes Kees osleer
nw DeLee&led efJemce=le nesves kesÀ keÀejCe efveef<¬eÀ³e nes peeleer nw, pees hejceelcee kesÀ Üeje efo³es ie³es %eeve Deewj
GvekeÀer ³eeo mes hegve: peeûele nes peeleer nw~ efkeÀmeer Yeer Deelcee mes MeefkeÌle efvekeÀueves Deewj otmejer ceW
ÒeJesMe nesves keÀe lees keÀesF& ÒeÍe>> ner veneR G"lee nw ke̳eeWefkeÀ Deelcee DeefJeveeMeer nw, GmeceW efkeÀmeer lejn keÀer
Ieìleer-yeæ{leer nes veneR mekeÀleer~ hejceelcee Yeer SkeÀ Deelcee ner nw, Yeues GmeceW iegCe-mebmkeÀej efJeMes<e
nw, pees DeefJeveeMeer nQ, FmeefueS GmeceW mes Yeer MeefkeÌle efvekeÀueves keÀe ÒeÍe>> veneR G"lee~ Fme mecyevOe ceW
yeeyee ves DeveskeÀ yeej jeveer kesÀ ieues kesÀ nej GoenjCe efo³ee nw DeLee&led Meeefvle Deelcee kesÀ Devoj
veerefnle nw hejvleg efJemce=le nesves kesÀ keÀejCe Jen yeenj {tB{leer nw~ peye hejceelcee mce=efle efoueeles nQ lees
208