Abdulkadir Suphandagi - Kutlu Zamanlar - RehberYayinlari

Kutlu Zamanlar
ABDÜLKADİR SÜPHANDAÐI
Kutlu Zamanlar
Farklı Bir Açıdan Mübarek Gün ve Geceler
ABDÜLKADİR SÜPHANDAÐI
KUTLU ZAMANLAR
Copyright © Rehber Yayınları, 2009

Bu eserin tüm yayın hakları Işık Yayıncılık Tic. A.Ş.’ye aittir.
Eserde yer alan metin ve resimlerin Işık Yayıncılık Tic. A.Ş.’nin önceden
yazılı izni olmaksızın, elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt
sistemi ile çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır.
Editör
Ali BUDAK
Görsel Yönetmen
Engin ÇİFTÇİ
Kapak
İhsan DEMİRHAN
Sayfa Düzeni
Ahmet KAHRAMANOĞLU
ISBN
978-975-6096-33-8
Yayın Numarası
34
Basım Yeri ve Yılı

Çağlayan Matbaası Sarnıç Yolu Üzeri No: 7
Gaziemir/İZMİR
Tel: (0232) 252 20 96
Temmuz 2009
Genel Dağıtım
Gökkuşağı Pazarlama ve Dağıtım
Merkez Mah. Soğuksu Cad. No: 31 Tek-Er İş Merkezi
Mahmutbey/İSTANBUL
Tel: (0212) 410 50 60 Faks: (0212) 445 84 64
Rehber Yayınları
Emniyet Mahallesi Huzur Sokak No: 5
34676 Üsküdar/İSTANBUL
Tel: (0216) 318 42 88 Faks: (0216) 318 52 20
www.rehberyayinlari.com
TAKDİM YERİNE .........................................................................................9
Kutlu Zaman Dilimi Üç Aylar......................................................... 9
ÖNSÖZ ........................................................................................................17
BİRİNCİ BÖLÜM
MUHARREM AYI, AŞÛRE VE MEVLİD KANDİLİ
Muharrem Ayı ve Aþûre Günü ......................................................... 23
Aþûre Günü ................................................................................ 23
Aþûre Orucu ............................................................................... 25
Aþûre Tatlýsý ................................................................................ 26
Hz. Hüseyin’in Þehadeti.............................................................. 27
Bediüzzaman’dan Aþûreli Bir Nükte ............................................ 27
Mevlid Kandili ................................................................................. 28
Bediüzzaman’ýn Gözüyle Mevlid-i Nebî ....................................... 30
Efendimiz’in (s.a.s.) Doðumu Neyi Anlatýr? ................................. 34
Ýnsanlýk O’nunla Yeniden Doðdu ................................................ 41
O, Sevgililer Sevgilisi ................................................................... 44
Yüzler Yeniden O’nunla Gülerken............................................... 46
Ýnsan Ehrâmýnýn Zirve Taþý: Hz. Muhammed (s.a.s.) ................... 49
Bu Ne Tatlý Özleyiþtir Efendim! (s.a.s.) ........................................ 50
Velâdet ....................................................................................... 52
İKİNCİ BÖLÜM
MÜBAREK ÜÇ AYLAR
Üç Aylar’ýn Önemi ........................................................................... 55
Üç Aylar ve Düþündürdükleri ........................................................... 56
5
KUTLU ZAMANLAR
Efendimiz (s.a.s.), Ashabýný Üç Aylar’a Hazýrlýyordu ........................ 59

Üç Aylar’da Neler Yapýlýr? ............................................................... 62
Bediüzzaman Hazretleri’nin Gözüyle Üç Aylar ................................. 64
Gönüller, Bu Zaman Dilimlerinde Ayrý Bir Duyarlýlýkla Parýldar........ 65
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
RECEP AYI, REGÂİB VE MİRAÇ KANDİLİ
Recep Ayý ve Regâib Kandili ............................................................ 69
Âriflere Göre Recep Kelimesindeki Harflerin Anlamlarý ............... 69
Rahmet Pazarýna Gelen Raðbet: Regâib ...................................... 70
Yine Tüllendi Þafak..................................................................... 71
Bediüzzaman’ýn Gözüyle Regâib ................................................ 72
Miraç Kandili ................................................................................... 74
Efendýmýz’ýn Sema’ya Çıkarılıþı ................................................... 74
Miraç’ýn Hediyeleri...................................................................... 78
Bu Gece Müslümanlar İçin İndirilen Hükümler ............................ 79
Bediüzzaman’ýn Gözüyle Miraç ................................................... 79
Miraç’ýn Sýrrý Nedir ve Neden Miraç’a Gerek Duyulmuþtur? ....... 80
Miraç’ýn Hakikati Nedir? ............................................................. 81
Birkaç Dakikada Binler Sene Mesafeyi Kat'etmek Nasýl Mümkün
Olur? .......................................................................................... 82
Aklen Mümkün Olan Her Þey Kabul Edilir mi?............................ 82
Miraç ile İlgili Birkaç Husus ......................................................... 83
Namaz-Miraç Ýliþkisi .................................................................... 88
Miraç Kandili .............................................................................. 90
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ŞABAN AYI VE BERAT KANDİLİ
Amellerin Allah’a Yükseldiði Ay: Þaban ........................................... 93
Berat Kandili ................................................................................... 94
BEŞİNCİ BÖLÜM
RAMAZAN AYI VE KADİR GECESİ
On Bir Ayýn Sultaný: Ramazan ....................................................... 101
O (s.a.s.) Ümmetini Ramazan’a Hazýrlýyordu ................................. 102
6
İÇİNDEKİLER
Bediüzzaman’ýn Gözüyle Ramazan ................................................ 109

Kur’ân Ayý ..................................................................................... 110
Hikmetlerle Bezeli Bir Ay ............................................................... 111
Nefis Terbiyesi İçin Bir Vasýta ........................................................ 111
Nefsi Frenleyen Tek Þey: Açlýk ...................................................... 112
Sadece Mide Deðil......................................................................... 113
Bir Tek Gecede Seksen Üç Seneye Denk Gelen
Mânevî Bir Ömür........................................................................... 114
Bizim Ramazanlarýmýz ................................................................... 117
Kur’ân Ayý: Ramazan..................................................................... 118
Bire Bin Verilen Mevsim ................................................................ 119
Ey Kur’ân Ayý! ............................................................................... 121
Ramazan’ý İhyâ Etmek ................................................................... 122
Ya Ramazan .................................................................................. 124
Kadir Gecesi .................................................................................. 125
Kadir Gecesi’nin Anlamý ........................................................... 125
Kadrini Biliniz ki Kadriniz Bilinsin ................................................. 126
Kadir Gecesi Hadislerde Anlatýldýðý Gibi Deðerlendirilmeli ............. 128
Kadir Gecesi’nde Birler Bin Sayýlýr ................................................. 129
Bu Gece ........................................................................................ 132
ALTINCI BÖLÜM
BAYRAMLAR
Yeme İçme Günleri: Bayramlarýmýz ............................................... 135
Kim Sevmez ki Bayramý? ............................................................... 137
Bayramda Tebrikleþme ve Eðlenme............................................... 138
Sizin İçin Hayýrlý İki Gün ................................................................ 140
Kurban, Ýslâm Dininin Þeâirindendir .............................................. 141
Efendimiz’in (s.a.s.) Dilinden Kurban ............................................. 142
Hz. Ýbrahim İmtihaný Baþarýyla Vermiþtir ....................................... 142
Teþrik Tekbirleri Ýbrahim’in (a.s.) Sünnetidir ................................. 143
Bediüzzaman’ýn Gözüyle Bayramlar .............................................. 144
Bediüzzaman’dan Bayram Tebrikleri ............................................. 145
Bayram, Müminleri Bir Anne Gibi Kucaklar ................................... 146
7
KUTLU ZAMANLAR
Kurban; Kahramanlýk, Fedakârlýk ve Teslimiyetin Sembolüdür ...... 152

Dað Taþ İnliyor: “Lebbeyk, Allahümme Lebbeyk” ......................... 154
Kurban Bayramý ............................................................................ 155
YEDİNCİ BÖLÜM
DİĞER MÜBAREK GÜN VE GECELER
Þevval Ayý ve Þevval Orucu........................................................... 159
Hicret ............................................................................................ 161
“Gel, Ey Muhammed, Bahardýr” ............................................... 161
Efendimiz’in (s.a.s.) Hicreti ....................................................... 164
Tarihteki Diðer Hicretler ............................................................ 168
Cuma Günü .................................................................................. 172
Günlerin En Hayýrlýsý Cuma Günüdür ....................................... 172
Cuma Günü Müminler İçin Bir Nimet Deposudur ..................... 174
Cuma Günü ve Þer Güçler........................................................ 176
Aydýnlýk Günler (Eyyâm-i Bîd) ...................................................... 178
Adýna Yemin Edilen Zilhicce’nin On Gecesi ................................... 179
SEKİZİNCİ BÖLÜM
NASIL DEĞERLENDİRMELİ?
Her Biri Cennet Deðerinde Fýrsatlar ............................................... 185
Allah Resûlü (s.a.s.) Üç Ayları Nasýl Geçirirdi? ............................... 186
Mübarek Günleri Deðerlendirmenin Yollarý .................................. 186
Ailenizle Camiye Gitmeye Ne Dersiniz? ..................................... 187
Dostlarýnýza, Komþularýnýza Kur’ân Ziyafeti Verin ...................... 187
Kimsesizleri Ziyaret Edin ........................................................... 188
SONSÖZ .................................................................................................... 193

İSTİFADE EDİLEN KAYNAKLAR ........................................................... 205
8
TAKDİM YERİNE
Kutlu Zaman Dilimi Üç Aylar1

Üç Aylar’ýn kendilerine mahsus bir tadý, bir þivesi vardýr
ki; onlarý yýlýn diðer aylarýndan ayýrýr... Her ayýn güzellik
ve nefasetinin zahirî duygularýmýzla hissedilip yaþanmasýna
mukabil, bu müstesna zaman dilimi kalple ve batýnî duygu-
larla yaþanýr. Bu aylarda gönül dünyalarýna yönelen insan-
lar, iman ve iz’anlarýndan fýþkýran ýþýklarla eþyanýn perde
arkasýný süze süze, duygularýyla, içinde ebedî bir ömür sü-
recekleri firdevslere uyanmýþ ve ulaþmýþ gibi olurlar. Onlar
için bu aylardaki günler, geceler, hatta saatler ve dakikalar
âdeta bir baþka büyüyle gelir-geçer; gelip geçerken de de-
recesine göre herkese mutlaka bir þeyler fýsýldar.
Bu aylarda zaman hep uhrevî renklerle tüllenir... Ýnsan-
lar týpký öbür âlemin sakinleriymiþçesine mûnisleþir ve sýrlý
bir derinliðe ulaþýrlar. Herkes kendi iç derinliklerinden ol-
1 Gülen, M. Fethullah, Yeşeren Düşünceler, s. 45, 47, Nil Yayınları, İzmir, 1996.
9
KUTLU ZAMANLAR
duðu gibi, varlýðýn sînesinden de ukba buudlu bir þiiri dinler

ve yýðýn yýðýn hülya ve hatýralarýn, beklenti ve rüyalarýn gu-
rup ve tulû’larýnda dolaþýr. Yer yer hüzünlü, zaman zaman
da neþeli çaðrýþýmlarýyla Üç Aylar, bize hem yitirilmiþ bir
cennetin hasretini hatýrlatýrlar hem de buðu buðu onu ye-
niden bulabileceðimiz ümidiyle bütün benliðimizi sararlar.
Evet, hayatýmýzýn her dakikasýný ayrý bir saadet ve neþeye,
ayrý bir gerilim ve hamleye çeviren bu günlerdeki hatýra ve
çaðrýþýmlar, duygularýmýzý sessiz bir þiire, hayatlarýmýzý da
sihirli bir güzelliðe çevirirler.
Biraz da Üç Aylar’daki nurlarýn gönüllere sinmesiyle
sokaklardaki ýþýklar, minârelerdeki mahyalar, her taraftaki
rûhanî canlýlýk ve ma’bedlere koþan insanlarýn sîmâlarýn-
daki letâfetle dünyadakinden daha çok cennetteki zaman-
larý hatýrlatan bu nûrefþan zaman dilimi, kadrini, kýymetini
bilenlere ayrý ayrý lezzetler ve rûhanî zevkler sunar. Evet
o, imaný, Ýslam’ý, ma’bedi ve ibadeti duyup anlayanlarý;
marifet, muhabbet ve ledünnî hazlara açýk olanlarý, deðiþik
dalga boyundaki ýþýklarýnýn renkleri, latîf latîf esen havasý-
nýn incelikleri, uðradýðý herkesi büyüleyip geçen zamanýn
seslerinden toplanmýþ ve ruhlarý sarýp okþayan o sonsuz
zevk meltemleriyle kucaklar hepimizi.
Hemen her sene zamanýn bu altýn dilimini idrak edin-
ce, âdeta, ötelerin ayn-ý hayat olan o sevimli, neþeli ma-
vimtýrak günlerine bir kere daha kavuþur gibi oluruz. Evet,
bir kere daha gönül gözlerimizde her yan baharla tüllenir...
Her tarafta yeniden hayat köpürür... Dað-bayýr yeþerir ve
renklerle kahkaha atar... Çiçekler raksa durur, bülbüller
nâralar yaðdýrýr... Ve duygular gülden, lâleden alevlerini
10
TAKDİM YERİNE
alýyor gibi olur. Öyle ki her yanda esen bu umûmî hava gö-
nüllerimizi bir mutluluk vaadiyle kaplar ve bize ne bilinme-
dik, ne sezilmedik þeyler fýsýldar. Hatta hayatlarý bedbinliðe,
karamsarlýða kilitlenmiþ insanlar bile bu semâvî þehrâyin-
den nasiplerini alýrlar. Hele günler, o ibadetle derinleþen
saatlerini, hayatýn gerçek mânâsýný terennüm etmek için
gönüller üstünde bir mýzrap gibi hareket ettirdiðinde, kuþ
cývýltýlarý safvetinde ve bir çocuk neþesi tadýndaki ezan da-
kikalarýnýn cennet güzellikleri kadar tesirli ve bu güzellikle-
re meftûn bir kalp gibi olgun ve dolgun ibadet saatlerinin,
Hakk’ý muhatap alma ve Hakk’a muhatap olma mânâsýyla
tüten zebercet duygularýn zikr u fikirle sînelerimizi coþturan
þiiri baþlar... Baþlar da, varlýðýn çehresindeki perdeler sýy-
rýlýr ve Hakk’a yakýn olmanýn o kendine mahsus, huzur ve
itmi’nan dolu lezzetli, sýmsýcak mavi dakikalarý bizim olur.
Günde beþ, haftada lâakal otuzbeþ defa, âdeta bir nurdan
helezon çevresinde dolaþýr, gönüllerimizde Miraç fýrsatlarý-
na erer ve hep insan-ý kâmil olmanýn rüyalarýyla yaþarýz.
Üç Aylar’ýn baþlangýcý, kamer birkaç gün önce zuhur et-
se de, raðbetlere açýk inayetle tüllenen bir perþembe ak-
þamý “merhaba” der ve bir mýzrap gibi gönüllerimize iner.
Ulu günlere ve daha bir ulu güne akort olmaya teþne duy-
gularýmýzý ilk defa uyarýp coþturan “Regâib” bir ses ve ens-
trüman denemesi gibidir. Yirmi küsur gün sonra gelecek
olan Miraç ise, tam hazýrlanmýþ ve gerilime geçmiþ ruhlar
için âdeta, semâvî düþüncelerle, gök kapýlarýnýn gýcýrtýla-
rýyla ve uhrevîlik esintileriyle gelir. Beraât, bu tembihlerle
uyanmýþ ve tetikte bekleyen sînelere kurtuluþ muþtularýyla
seslenir. Kadir Gecesi’ne gelince, bu kadirþinâs insanlarý,
11
KUTLU ZAMANLAR
tasavvurlar üstü ve ancak bin aylýk bir cehd ile elde edile-
bilecek feyiz ve bereketle kucaklar ve onlarý afv u maðfiret
meltemleriyle sarar.
Üç Aylar’ýn bu olabildiðince tatlý ve imrendiren sýcak-
lýðý, imanlý gönüller için gece-gündüz demeden devam
eder. Her gün bütün parlaklýk ve canlýlýðýyla bereketlerini
baþýmýza boþalttýktan sonra gidip ufka kapanýnca, arkadan
yepyeni, âsûde ve buðu buðu güzellikleriyle bir baþka sa-
bah tulû’ eder... Gönüllerimizi dolduran, iç âlemlerimizde
gizli gizli bir þeyler örgüleyen hüþyar gönüller için oldukça
hülyâlý bir sabah...
Recep ayýnýn girmesiyle Rahmeti Sonsuz’a karþý dua,
niyaz, hamd u senâ ve tam bir teyakkuzla hazýrlýða geçen
ruhlar, ayýn sonuna doðru ötelere uyanmýþ gibi tam bir
temâþâ zevkine ererler... Ererler de hemen herkesin dili,
edâsý, üslûbu deðiþir ve çehrelerini bir heybet, bir haþyet
ve bir ümit sevinci bürür. Herkes daha ziyade kalp diliy-
le konuþmaya baþlar... Beþerî sertlikler daha bir yumuþar
ve bunlar arasýnda bir hayli insan, Miraç yapacakmýþça-
sýna bütün dünyevî aðýrlýklarýný atar ve âdeta ruh hiffetine
(hafifliðine) ulaþýr. Derken Hakk’a yönelmiþ bu insanlarýn
gönüllerinden taþan nûrâniyet ve sîmâlarýndaki rengârenk
incelik en katý kalpleri dahi yumuþatacak ve rikkate getire-
cek ölçülere ulaþýr.
Recep ayýnýn girmesiyle, her zaman ayrý bir derinlikle
tüllenen geceler, daha bir büyülü hal alýr ve herkese ne
dâhiyâne düþünceler ilham ederler. Hele, ondaki bu gece-
lerin ötelere açýk menfezleri sayýlan kutlu zaman parçalarý,
her zaman bize, gönüllerimize benzeyen emeller ve cennet
12
TAKDİM YERİNE
duygularýyla coþan hülyalar aþýlarlar.. aþýlarlar da, sonsuz-

luk arzularýmýzý kucaklar ve ruhlarýmýza yeni yeni rüyalarýn
kapýlarýný aralarlar. Hemen her gece benliðimizde uyuklu-
yor gibi sessiz sessiz duran hislerimizi uyarýr ve bize dünya-
dakinden daha derin saadet düþünceleri ilham ederler.
Kitaplarda “Þehrullâhi’l-Muazzam” diye geçen Þaban
Ayý’ný, bütün varlýða ve benliðimize sinmiþ bir lezzet gibi
duyar ve gönüllerimizin ümide, beklentiye, uhrevî güzel-
liklere kaydýðýný hisseder gibi oluruz. O, gecesiyle-gündü-
züyle, insana Ramazan besteli büyülü bir mûsikî gibi tesir
eder... Ve kendisine sýðýnanlarý semâvî kollarýyla sarar, bir
anne þefkatiyle kucaklar ve onlarý rahmetin enginliklerin-
de dolaþtýrýr. Onu kendi ruhuyla idrak edenler için, sanki
zaman delinmiþ de, duygularýmýza zaman üstü âlemlerden
bir þeyler akýyor gibi olur. Öyle ki, herkes onun aydýnlýk
dakikalarýnda ve onu duymanýn enginliklerinde bir adým
daha atsa, kendini, bir sihirli merdivene binip ötelere yü-
rüyecekmiþ gibi sanýr. Hemen her gün, her gece, her sa-
at ve her dakika fýtratlarýmýzdaki gizli sonsuzluk arzusu ve
ebedîyet düþüncesiyle kim bilir kaç defa ötelere ihtiyacýmý-
zý hisseder ve bu Allah Ayý’nýn araladýðý menfezlerle emel-
lerimizi temâþâya koþarýz.
Derken sýmsýcak, olabildiðince yumuþak ve hummalý
dakikalarýyla Ramazan ufukta belirir... Vicdanlar teyakku-
za geçer, bütün gönüller uyanýr, bütün duygular coþar... Ve
insanlar oluk oluk ma’bede akar; oradan da Rabbine yü-
rür. Ramazan’ýn gelmesiyle ruhun râbýtalarý daha bir güç-
lenir... Uhrevî arzu ve emeller daha bir köpürür; köpürür
ve duygular üzerine bir mýzrap gibi inip kalkan bir Rama-
13
KUTLU ZAMANLAR
zan mülâhazasý, inanmýþ sîneleri aþkla, þevkle coþturur ve

onlarýn ruhlarýnda âdeta yangýnlar meydana getirir. Dene-
bilir ki, Ramazan senenin en nurlu, en içli, en tesirli, en
lezzetli günleri ve ledünnî hayatýmýzýn da en önemli bir iç
dinamizmi olarak bütün benliðimize siner ve bize en uhrevî
hazlar yaþatýr. Çarþý-pazar ve sokaklarýn görüntüsü ötele-
re ait duygularla köpürür. Minârelerin soluklarý gönüller-
de Kur’ân hüznüyle yankýlanýr... Ma’bedler ýþýktan fistan-
lara bürünür ve imanlý gönüllerin avazlarýyla inler. Evden
ma’bede, ma’bedden mektebe her yerde Hakk’a yöneliþin
sevinç ve itmi’nâný yaþanýr... Ýbadetle þahlanan sîneler, bü-
tün güzelliklerini ortaya döker... En mahrem çizgileriyle iç
dünyalarýndan kopup gelen aþklarýný, þevklerini haykýrýrlar.
Bu insanlar, güya “Vuslata hazýrlanýn!” emrini almýþ gibi
her geceyi bir “þeb-i arus” arefesi sayar ve her günü de en-
gin bir vuslat duygusuyla geçirirler.
Evet, Ramazan’daki her seste bir baþlangýç vaadi, her so-
lukta bir kurtuluþ ümidi nümâyândýr. Ýftarlar, bize bir kýsým
sýrlar fýsýldar ve ufkumuzda büyük buluþmanýn çaðrýþýmlarýy-
la tüllenirler... Teravihler ümit dünyamýza neler neler vaade-
derler... Geceler, âdeta nazlý bir gelin edâsýyla bize harem
kapýlarýný aralar ve vâridâtýn her türden dalga boyuyla ýþýk
olur gönüllerimize akarlar... Ýmsaklar týpký vapur düdüðü,
uçak sesi ve füze tarrakalarýyla týnlar ve Dost’a vuslat yo-
lunda bir gece yolculuðunu salýklarlar... Nihayet upuzun bir
gün, o tatlý buluþmanýn telaþlý; ama dikkatli, heyecanlý fakat
ümitle dolu saatleriyle gelir her yanýmýzý sarar.
Ramazan’da hayat o kadar derin ve anlamlýdýr ki, ko-
nuþulan her söz, duyulan her ses insana, onun gönlünden
14
TAKDİM YERİNE
fýþkýran bir besteymiþ gibi gelir; gelir de en tatlý naðmeler

halinde duygularýmýz süzülmeye baþlar. Her zaman ruhun
bir tomurcuk gibi açýlmasýna ve benliðin derinliklerinde
uyuyan duygularýn uyanmasýna vesile olan ve bizi en bü-
yüleyici, en enfes hülyalar âleminde dolaþtýran Ramazan,
hepimizi ta iliklerimize kadar bir aþk u þevk ve bir vuslat
ihtiyacýyla yoðurur ve gönüllerimize gerçek hayatýn neþve-
sini duyurur.
Ramazan’da tam azýðýný alabilen herkes, burada elde
ettiklerinin ötesinde, yürüdüðümüz bu nurlu; fakat biraz
buðulu yolun sonunda, hep özleyip durduðu bir ebedî sa-
adetin var olduðunu anlar ve bütün benliðiyle O’na yöne-
lir. Evet, her iftar ve her imsakta insan, kendine yepyeni bir
vuslat kapýsýnýn aralandýðýný seziyor gibi olur ve iki adým
ötede daha çaplý ve daha büyüleyici bir buluþma ihtiyaç
ve ümidini duyar; duyar da bir tarafta gurbet ve yalnýz-
lýk, diðer tarafta da beklenti ve hülyalar onlarý daha engin
bir büyü ile sarar ve hakîkî aþkýn derinliklerine çeker. Öyle
ki, onlarýn sînelerinin enginliklerinde olduðu gibi, mekânýn
sonsuzluðunda da her þeyin aþk etrafýnda cereyan ettiði-
ni duyar ve kendilerinden geçerler. Kadýn-erkek, genç-ih-
tiyar, zengin-fakir herkes, kendi idrak seviyesine göre, Ra-
mazan’da önemli bir hazýrlýk dönemi yaþar; sonra da hiç
bitmeyecek bir yol mülahazasýyla hep Allah’a yürüyor gibi
olurlar...
15
ÖNSÖZ
Bütün zaman ve mekânlar kýymet ve kutsîyetlerini, on-

larýn yaratýcýsý, sonsuz kudret ve azamet sahibi Rabbü’l-âle-
min olan Rabbimizin dilemesinden alýr. Bu ilâhî dilemede
hiç þüphesiz biz yaratýlmýþlar için binbir hikmetler gizlidir.
Ayrýca o zaman dilimlerinde gerçekleþen önemli olaylar ve
o yerlerdeki deðerli zâtlar da, içinde bulunduklarý zaman
ve mekâna deðer kazandýrmýþlardýr.
Mübarek ay, gün ve geceler, Ýslam’ýn þeâirindendir (Bü-
tün Müslümanlarla alâkalý herkesin hissedar olduðu iþler-
dir); bu yüzden hususi kýymetleri vardýr. Âyet veya hadis-
lerin, kutsallýðýný ortaya koyduðu ve müminlerin de yüz-
yýllardýr kutladýðý bu mübarek ay, gün ve geceler, senenin
içine daðýlmýþ vaziyette bulunmaktadýr. Sevgili Peygambe-
rimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) hicretini esas alan ay takvimi-
ne göre Recep, Þaban ve Ramazan aylarý öncelikli olan
kutsal aylardýr. Ýslam toplumunda bu aylara “Üç Aylar”
denilmiþtir. “Haram Aylar” ise Muharrem (ki senenin ilk
17
KUTLU ZAMANLAR
ayýdýr), Zilkâde, Zilhicce ve Recep aylarýdýr. Mübarek gün-

lere gelince; hicrî yýlbaþý, aþûre günü, arefe günü, Ramazan
ve Kurban Bayramlarý ve cuma günüdür. Mevlid Kandi-
li hariç, diðer kandillerin hepsi Üç Aylar içindedir. Regâib
ve Miraç Kandilleri Recep Ayý’nda Berat Kandili Þaban
ayýnda, Kadir Gecesi de Ramazan ayý’ndadýr. Efendimiz’in
(sallallahu aleyhi ve sellem) doðduðu gün olan “Mevlîd-i Nebî” ise
Ramazan’dan beþ ay sonraki Rebiü’l-Evvel ayýndadýr.

Elinizdeki bu eserde mübarek gün ve gecelere deðiþik
bir açýdan bakýlmýþ, klasik malûmatýn yanýnda Risale-i Nur
ve onun açýklayýcýsý olan eserlerden yararlanýlmýþtýr.
Çalýþmanýn giriþine, Fethullah Gülen Hocaefendi’nin
“Kutlu Zaman Dilimi Üç Aylar” isimli yazýsýný koyduk. Se-
kiz bölümden oluþan çalýþmaya hicrî senenin ilk ayý olduðu
için Muharrem Ayý ile baþlamayý uygun gördük. Bu bö-
lümde bu ayda meydana gelen olaylarý sýraladýktan sonra
Mevlid Kandili’ni de mübarek gecelerden olduðu halde, Üç
Aylar içerisinde yer almadýðý için bu bölümde iþledik.
Ýkinci bölümde alabildiðine geniþ bir þekilde bir bütün
olarak Üç Aylar’ý iþlemeye çalýþtýk.
Üçüncü bölümü, Üç Aylar’ýn ilki olan ve bir anlamda
bizi Þaban ve Ramazan’a hazýrlayan Recep ayý ve bu ayda
bulunan Regâib ile Miraç Kandilleri’ne ayýrdýk.
Dördüncü bölümün konusunu Þaban Ayý ve Berat
Kandili oluþtururken, beþinci bölümün konusunu ise ayla-
rýn þahý olan Ramazan ayý ile gecelerin sultaný olan Kadir
Gecesi oluþturuyor.
Üç Aylar’dan sonra müminlerin karþýsýna büyük bir lü-
18
ÖNSÖZ
tuf olarak çýkan Ramazan ve Kurban Bayramlarý, altýncý

bölümde ele alýnýyor. Yedinci bölümde ise diðer gün ve ge-
celer baþlýðý altýnda cuma günü, Þevval ayý, Hicret, Beyaz
Günler (eyyâm-ý bîd) ve zilhiccenin on gecesi gibi mübarek
zaman dilimleri ele alýnýyor.
Son bölümde ise bütün bu gecelerin nasýl deðerlendiri-
lebileceði ile ilgili hususlar aktarýlýyor.
Aslýnda hayatýn ve zamanýn bütünü Cenâb-ý Hakk’ýn ya-
nýnda deðerlidir. Ancak Cenâb-ý Hakk fazl ve rahmetinin
belirtisi olarak, zamanýn bütününü deðerlendiremeyenlerin
bu açýklarýný kapatmak için bazý zaman dilimlerine önemli
özellikler koymuþtur. Ýþte; bu özelliklerden dolayý insanlar,
özel gün ve gecelerde, her yeri kaplayan rahmetten istifade
etmek için büyük bir gayret ve umutla bu anlarý deðerlendir-
menin peþine düþerlerse, Allah da onlarý kutlu zaman dilim-
lerinin bereketinden istifade ettirerek rahmet deryasýna alýr.
Allah dostlarý, Rabblerine yakýn olmak için her geceyi
mübarek sayarak geceleri ibadet ve taatle O’na yalvarýp ni-
yazda bulunmanýn yollarýný aramýþlardýr. Aslýnda her kâmil
müminden de beklenmesi gereken husus budur. Ýnsan
böyle yapýnca yani, “Her geceyi kadir, her geleni Hýzýr” bi-
lince, hayatýný da gerçek anlamda deðerlendiriyor demek-
tir. Bu þuurla yaþamayan insanlarýn bu mübarek gün ve
geceleri olabildiðine deðerlendirmeye çalýþmasý bu açýdan
önemlidir.
Bilhassa mübarek gecelerin, baðýrlarýnda ne paha bi-
çilmez hazineler sakladýðýný aklýmýzdan bir an olsun çýkart-
mamalýyýz. Bu gecelere ulaþtýðýmýzda da bizi bu gecelere
19
ulaþtýran Sonsuz Rahmet’e büyük bir minnet ve þükür içe-
risinde dua dua yalvararak bu geceleri kurtuluþumuza vesi-
le kýlmanýn yollarýný aramalý ve bu geceleri böyle bir þuurla
deðerlendirmeliyiz.
Rabbim, bu mübarek geceleri hakkýyla deðerlendirerek
ebedi kurtuluþa eren salih kullarýndan eylesin (amin)
Abdülkadir SÜPHANDAÐI
28 Aralýk 2005, Güneþli
BİRİNCİ BÖLÜM
MUHARREM AYI,
AŞÛRE VE MEVLİD KANDİLİ
22
MUHARREM AYI,
AŞÛRE VE MEVLİD KANDİLİ
Muharrem Ayı ve Aþûre Günü

Muharrem ayý, Müslümanlarca mübarek kabul edilen
aylardan biridir. Geleneklerimizde de kendine yer bulan
bu güne Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) özel bir ihtimam
göstermiþ ve bu gün ile ilgili önemli tavsiyelerde bulunmuþ-
tur. Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), “Aþûre orucunun önce-
ki yýlýn günahlarýna kefaret olacaðýný, Allah’ýn rahmetinden
umarým.”2 buyurarak Aþûre günü orucunun önemine iþa-
ret etmiþtir. Ayrýca dünya tarihinde oldukça önemli olan
bazý olaylar, Muharrem ayýnda, özellikle onuncu günü olan
Aþûre gününde gerçekleþmiþtir.
Aþûre Günü
Aþûre günü, hicrî senenin ilk ayý olan Muharrem’in onun-
cu günüdür. Aþûre gününün Muharrem’in dokuzuncu,
2 Tirmizî, Savm, 48
23
KUTLU ZAMANLAR
onuncu, veya on birinci günü olduðu konusunda deðiþik

görüþler vardýr. Ancak þunu söyleyebiliriz ki; çoðunluðun
görüþüne göre Aþûre günü Muharrem’in onuncu günü-
dür.3
Bütün semâvî dinlerde önemli bir yere sahip olan
Aþûre gününde gerçekleþtiðine inanýlan bazý olaylar bu-
lunmaktadýr. Hz. Nuh’un gemisinin Cudi Daðý’na (Aðrý
Daðý’na) oturmasý, Hz. Yunus’un balýðýn karnýndan çýk-
masý, Hz. Musa ve Ýsrâiloðullarý’nýn Firavun’un zulmün-
den kurtulmalarý, Hz. Adem’in tevbesinin kabul edilmesi,
Hz. Musa ve Hz. Ýsa’nýn doðumlarý, Hz. Süleyman’a mül-
kün verilmesi, Hz. Dâvûd’un tövbesinin kabul edilmesi ve
Efendimiz’in geçmiþ ve gelecek bütün günahlarýnýn affe-
dileceðine dair kendisine Allah tarafýndan teminat veril-
mesi gibi... Kesin olmamakla birlikte kaynaklarda yer alan
bilgiler bunlardýr.
Müslim’in bir rivayetinde ise “Yahudilerce büyük ve
kutsal olan Aþûre günü, Hristiyanlarýn da kutladýklarý bü-
yük bir gündür.” denilmektedir. Âlimler, Aþûre gününün
Hristiyanlarca kutlanmasýný; Hz. Ýsa’nýn (aleyhisselâm) da o gün
oruç tutmuþ olabileceði ve bunun Hz. Musa’nýn (aleyhisselâm)
getirdiði ve hükmü arasýnda olabileceði ihtimaliyle izah
ederler.4
Araplarýn, Aþûre günü doðduðu rivayet edilen ve
Kâbe’yi inþa eden atalarý Hz. Ýbrahim’in (aleyhisselâm) hatýra-
sýna hürmeten bugünü yaþatmýþ olmalarý da uzak bir ihti-
mal deðildir. Hz. Musa (aleyhisselâm) ile Ýsrâiloðullarý’nýn, Fira-
4 Müslim, Sıyâm, 127
24
MUHTEREM AYI, AŞÛRE VE MEVLİD KANDİLİ
vun’un elinden Aþûre günü kurtulduðu onu ve Hz. Nuh’un

gemisinin Cudî Daðý’na ayný gün oturduðunu söyleyen
Yahudileri, Hz. Peygamberin (sallallahu aleyhi ve sellem) tekzip et-
memesi (yalanlamamasý), hatta “Biz Musa’ya (a.s.) sizden
daha yakýnýz, layýðýz.” diyerek bugün de oruç tutulmasýný
tavsiye etmesi, Aþûre gününün Hz. Nuh’dan (aleyhisselâm) iti-
baren semâvî dinlerde önemli bir yeri olduðuna iþaret et-
mektedir.5
Aþûre Orucu
Buhârî’de geçen bir hadis-i þerifte Efendimiz (sallallahu aleyhi ve
sellem),
Yahudilerin Aþûre gününde oruç tuttuklarýný görünce,
merak edip bu durumu sormuþ. Yahudiler de, Efendimiz’in
bu sorusuna, “Bu, salih (hayýrlý) bir gündür. Allah, o gün-
de Ýsrâiloðullarý’ný düþmanlarýndan kurtardý. (Þükür olarak)
Hz. Musa o gün oruç tuttu.” diye cevap vermiþlerdir. Bunun
üzerine Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem): “Ben Musa’ya siz-
den daha lâyýðým ve yakýným.” diyerek o gün oruç tutmuþ
ve Müslümanlara da tutmalarýný tavsiye etmiþtir.6
Ayrýca Aþûre, cahiliye devrinde Araplar tarafýndan da
önemli sayýlan ve Kureyþ kabilesinin oruç tuttuðu bir gün-
dür. Peygamberimiz Hz. Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem),
Kur’ân inmeden önce de Aþûre günleri oruç tutmaya de-
vam etmiþtir.7 Abdullah b. Ömer’in (radıyallahu anh) bu konuda-
ki rivayeti þöyledir: “Aþûre günü; cahiliye devri insanlarýnýn
oruç tuttuðu bir gündür. Fakat Ramazan orucu farz kýlýnýn-
ca Resûlüllah’a (sallallahu aleyhi ve sellem) Aþûre orucu sorulmuþ, o
5 T.D.V. İslâm Ansiklopedisi, 4/25
6 Buhârî, Savm, 69
25
KUTLU ZAMANLAR
da ‘Aþûre Allah’ýn günlerinden bir gündür, dileyen bu gün-

de oruç tutsun, dileyen tutmasýn’ buyurmuþtur.8“
Efendimiz’in, Medine’ye hicret ettikten sonra Hz. Mu-
sa’dan geriye kalan emir ve yasaklara uyarak Ramazan
orucu farz kýlýnýncaya kadar bir veya iki sefer bu orucu tut-
tuðu ve Müslümanlara tavsiye ettiði bilinmektedir.9 Ebû
Hanife ve bazý Þafiîler Aþûre orucunun önceleri vacip ol-
duðunu; fakat bu hükmün Ramazan orucu ile kaldýrýldýðý-
ný; Hanbeliler ve birkýsým Þafiîler ise bu orucun müstehab
olduðunu kabul etmektedirler.
Aþûre Tatlýsý
Hz. Nuh’un gemisinin Cudi Daðý’na (Aðrý Daðý’na)
oturduktan sonra gemide bulunan yiyecekleri bir araya ge-
tirip, bir çeþit yemek ortaya çýkarmasý olayýný bir görenek
halinde yaþatmak amacýyla bu günde “aþûre” adý verilen
bir çeþit tatlý piþirip daðýtýlýr. Bu âdet, her fýrsatta hayýr iþle-
mek, yardýmlaþmak ve gönül almak için oldukça güzel bir
vesiledir. Çok eskilere dayanan aþûre tatlýsý, Osmanlýlar
döneminde sarayda da piþirilirdi. Helvacýlarýn gözetimin-
deki aþçýlar ve kiler aðalarý tarafýndan hazýrlanan aþûrenin,
Muharrem’in onundan itibaren “aþûre testisi” adý verilen
kaplarda saray dairelerine ve halka birkaç gün süreyle da-
ðýtýldýðý bilinmektedir. Günümüzde de aþûre orucu tutmak
ve aþûre tatlýsý piþirmek bütün canlýlýðý ve heyecanýyla de-
vam etmektedir.
Efendimiz’in oruç tutulmasýný tavsiye ettiði bu gün,
8 Müslim, Sıyâm, 157, 143
9 Buhârî, Savm, 69; Müslim, Sıyâm, 134; Tirmizî, Savm, 50; Ahmed b. Hanbel, Müs-
ned, 6/29-30.
26
Ýslâm’ýn her fýrsatta yapýlmasý için teþvik ettiði hayýr ve ha-

senata vesile sayýlmalý ve bu samimi niyetin dýþýna çýkýlma-
malýdýr.
Hz. Hüseyin’in Þehadeti

Ýslâm Tarihi’nde Aþûre gününün önemli sayýlmasýnýn
bir sebebi de Hz. Hüseyin’in Kerbelâ’da þehit edilmesiyle
ilgilidir. Bu sebeple Þiîler, bu günü Hz. Hüseyin’in hatýrasý-
na dövünerek matem havasý içinde geçirmektedirler. Dinin
yasakladýðý böyle bir matemi, Þiiler inançlarýnýn canlý tutul-
masý ve mezhep bütünlüðünün saðlanmasý için günümü-
ze kadar uygulayarak getirmiþlerdir. Bu merasimler bugün
Ýran’da bir gelenek haline gelmiþtir. Buna karþýlýk Emevîler,
Kerbelâ faciasýný unutturmak için bu günü âdeta bir bay-
ram kabul etmiþ ve deðiþik þenlikler tertip ederek, bugünü
kutlayarak geçirmiþlerdir. Her iki tutumun da ifrat ve tefrite
kaçan yönleri vardýr. Zira geçmiþte yapýlan ve aklý baþýnda
hiçbir Müslüman’ýn asla tasvip etmeyeceði elîm bir olayý
bugün bile bütün canlýlýðý ile ayakta tutarak, hâlâ intikam
yeminleri etmenin bir anlamý olmayacaðý gibi, bütün bir
kâinatýn aðladýðý Allah Resûlü’nün torununun þehadetine
sevinmenin de asla bir mânâsý yoktur.
Bediüzzaman’dan Aþûreli Bir Nükte

Hz. Nuh’a (aleyhisselâm) izafe edilen ve tufanýn son günle-
rinde gemide kalan son gýdalarýn bir araya getirilmesiyle
yapýlan aþûre, halk arasýnda güzel bir deyimin yerleþmesi-
ne vesile olmuþtur. Halk arasýnda “Aþûre gibi oldu” deyimi,
Aþûre tatlýsýnda olduðu gibi buna benzer birçok unsurun
bir araya gelmesiyle yapýlan bir karýþýmý ifade etmektedir.
27
KUTLU ZAMANLAR
Ýþte Bediüzzaman Hazretlerinin de talebelerine gönderdi-

ði bir mektupta birçok þeyden bahsetmesi onun da aklýna
ayný þeyi getirmiþ olmalý ki, o da mektubun sonunda ayný
ifadeyi þu þekilde kullanmýþtýr:
“… Ben kendim onlardan tatlý istifade ediyorum; tem-
bel olduðum zaman bana ehemmiyetli bir teþvik kamçýsý
oluyor. Her neyse... Kardeþlerim, gücenmeyiniz; bir mik-
tardýr sizlere mektup yazdýðým zaman birbirinden uzak me-
seleleri topluyorum; her mektup bir Aþûre olur.”10
Mevlid Kandili
Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem), kamerî aylardan
Rebîu’l-Evvel ayýnýn 12. günü pazartesi gecesi Mekke’de
dünyaya gelmiþtir. Miladî takvime göre bu, 571 yýlý Nisan
ayýnýn 20’sine rastlamaktadýr.
Yeryüzünde önemli geliþmelere sebep olan bu kutlu
doðum, insanlýk tarihinin en önemli olaylarýndan birisidir.
Çünkü O’nun dünyaya geldiði dönemde, insanlar her türlü
deðer ölçülerini yitirmiþ, yollarýný þaþýrmýþtý. Küfür ve hak-
sýzlýklar gönülleri karartmýþ, insanlarý Allah’a giden yoldan
uzaklaþtýrmýþlardý. Sosyal hayat bozulmuþ, ahlâk tamamen
kokuþmuþtu. Kadýnlar esir muamelesi görüyor, bir eþya gibi
alýnýp satýlýyor, kýz çocuklarý acýmasýzca diri diri topraða gö-
mülüyordu. Dünyada insanýn en çok ihtiyaç duyduðu þey
olan huzur, can ve mal güvenliði kalkmýþ gibiydi. Dünyanýn
birçok köþesi, kanlý boðuþmalara sahne oluyordu. Cihan,
bir peygamberin gönderilmesine muhtaçtý. Bütün ümitler,
Bediüzzaman, Barla Lâhikası, Mektup No: 128, s. 1527, Nesil Yayınları, İstanbul, 199610
28
Yahudilik ve Hýrýstiyanlýk dinlerinin müjdelediði âhir za-

man peygamberine yönelmiþti.11 Bütün dünya karanlýklar
içinde, bu kurtarýcýnýn gelmesini dört gözle bekliyordu. Bu,
deðiþik din mensuplarýnýn kendi nefis ve hevâlarýna göre
bir bekleyiþ þekli olduðu için Hz. Muhammed (sallallahu aleyhi ve
sellem) geldiðinde, kin ve gayzlarýndan onu kabullenemedi-
ler. Zira en son müjdecinin bir kere daha kendi içlerinden

geleceðine inanýyorlardý.
Âlemlere rahmet olarak gönderilen Peygamber Efen-
dimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) yeryüzüne ayak basmasýnýn yýl
dönümleri, hiç þüphesiz insanlýðýn en sevinçli, en mutlu ve
en çok sevindiði bir zaman dilimini temsil eder. Bu yüzden
Mevlid kandilinde Efendimiz’e (sallallahu aleyhi ve sellem) ve O’nun
getirdiði yüce hakikatlere karþý ayrý bir muhabbet ve saygý
içerisinde olmak gerekir.
O’nun geliþindeki hikmet ve rahmeti anlayabilmek için
o çaða dönerek, o günlere bakmak gereklidir. O karan-
lýk çað, ýþýða düþman yarasalarýn kan emme düþünceleriyle
saðda solda sürüler halinde, kulak týrmalayýcý seslerle do-
laþtýklarý bir çaðdý. Her köþe baþý, devrin zalim ve gaddar-
larý tarafýndan parsellenmiþti; insan ve insanlýk inim inim
inliyordu.
Karanlýðýn en son noktasý, þafaðýn sökme vaktine en ya-
kýn olduðu andýr. Ýþte böyle bir karanlýðýn tam ortasýnda,
bütün ihtiþamýyla bir güneþ doðdu... Karanlýk bir çýrpýda
nûra dönüþtü. Bütün sesler kesildi ve insanlýða kýymaya
yeltenen yarasalar geri çekildi ve kayboldular.
11 Sifr, Tesniye, Bab: 33, âyet: 2; Sifr, Tesniye Bab: 18, âyet: 18, 3; Yuhanna İncili bab:
14. âyet: 15 ve 16
29
KUTLU ZAMANLAR
Asýrlar vardý ki bütün bir kâinat, O’nu bekliyordu. Ve

O, kâinatýn güneþi gibi ufkumuzda tulû edince, O’nun pey-
gamberliðini haber veren birbirinden ilginç yüzlerce olay
meydana gelmiþti. Bu olaylarla sanki bütün kâinat büyük
bir heyecan içerisinde çalkalanarak; “Evet iþte ben de þa-
hidim, bu O’dur (sallallahu aleyhi ve sellem).” diyordu.
Bediüzzaman’ýn Gözüyle Mevlid-i Nebî

Bediüzzaman Hazretleri, eserlerinin çeþitli yerlerin-
de Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) doðumuna deðinerek,
O’nun (sallallahu aleyhi ve sellem) doðumunda meydana gelen hari-
ka olaylarý, O’nun (sallallahu aleyhi ve sellem) peygamberliðine delil
olarak zikretmiþtir:
“… Meselâ, Peygamberimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) doðu-
muna yakýn bir vakitte, Kâbe'yi yýkmaya gelen Ebrehe’nin
askerlerinin baþlarýna ebâbil kuþlarýnýn vasýtasýyla taþlarýn
yaðmasý ve doðum gecesinde Kâbe'deki sanemlerin (put-
larýn) baþ aþaðý düþmesi ve Kisrâ-yý Fars (Ýran Hükümda-
rý’nýn) sarayýnýn harap olmasý ve ateþperest Mecusîler’in
bin seneden beri yanan ateþlerinin o gece sönmesi ve
Bahîra ile Halîme’nin kesin ve güvenilir haber vermeleriyle
bulutlarýn baþýna gölge etmesi gibi çok hadiseler, nübüvve-
tinden (peygamberliðinden) önce nübüvvetini haber ver-
miþler.”12
Geçmiþ zamanlarda, baþta peygamberler olmak üzere
âriflerin, kâhinlerin, hâtiflerin (sesi iþitilen görünmez var-
lýklar), hep birlikte Hz. Muhammed’in (sallallahu aleyhi ve sellem)
peygamberliðine ve geleceðine irhâsât nev'inden (Efendi-
12 Bediüzzaman, On Beşinci Şua, s. 1128, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996
30
miz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) peygamberlikten önceki harika

hâllerinden) gayet açýk ve tekrar tekrar haber verdikleri, sa-
hih hadis ve bir kýsmý tevâtürle (Yalan söylemez kimselerin
ittifakla verdikleri kuvvetli haberlerle) tarih, siyer ve hadis
kitaplarýnda kayýt ve kabul edilmesi Bediüzzaman Hazret-
leri tarafýndan ifade edilmiþtir.
“Kâhinler ise, baþta meþhur Þýk ve Satîh olarak, ruhânî
ve cin vasýtasýyla gaybdan haber veren ve þimdi medyum
denilen, tevâtür bir nakl-i sahihle Peygamberin (sallallahu aleyhi
ve sellem) geleceðine ve Fars Devleti’ni kaldýracaðýna açýkça
haber verdikleri ve þüphe kaldýrmaz bir tarzda, yakýnda bir

Peygamber Hicaz'da zuhurunu (ortaya çýkacaðýný) müker-
rer (tekrarla) söyledikleri gibi; ârif-i billâh (Allah’ý tanýyan)
kýsmýndan, Peygamberin (sallallahu aleyhi ve sellem) cedlerinden
(atalarýndan) Kâ'b Ýbn-i Lüeyy ve Yemen ve Habeþ padi-
þahlarýndan Seyf ibn Zîyezen ve Tübba' gibi çok ârifler, o
zaman evliyalarý, açýkça, Muhammed'in (sallallahu aleyhi ve sellem)
risaletinden haber verip þiirlerle ilân etmiþler. Hattâ o pa-
diþahlardan birisi demiþ: ‘Ben Muhammed'e (sallallahu aleyhi ve
sellem) hizmetkâr olmasýný, bu saltanata tercih ederim.’ Biri-
si de demiþ: ‘Ah! Ben ona yetiþseydim, onun ammizâdesi

(amca çocuðu) olurdum.’ Yani, Hazret-i Ali (radıyallahu anh) gi-
bi fedâi bir hizmetkârý ve veziri olurdum. Her ne ise, tarih
ve siyer kitaplarý bu haberleri tamamen neþr (yayma) ile,
bu ârifler, risalet-i Muhammediyeye (sallallahu aleyhi ve sellem) kuv-
vetli ve küllî (genel, kapsamlý) bir þehadetle sýddîkiyetine
(doðruluðuna) imza basýyorlar.”13
Baþka bir yerde de Bediüzzaman Hazretleri peygam-
13 Bediüzzaman, On Beşinci Şua, s. 1130, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996
31
KUTLU ZAMANLAR
berlikten önce meydana gelen bazý hadiselere dikkat çe-

kerek bunlarýn doðrudan doðruya Efendimiz’in (sallallahu aleyhi
ve sellem) birer mucizesi olduðunu ifade etmiþtir. Bunlara da
birkaç misal vermiþtir:

“Birincisi: Hz. Peygamber’in (sallallahu aleyhi ve sellem) do-
ðum gecesinde hem annesi, hem annesinin yanýnda bulu-
nan Osman Ýbn Âs’ýn (radıyallahu anh) annesi, hem Abdurrah-
man Ýbn Avf'ýn annesinin gördükleri büyük bir nurdur ki,
üçü de demiþler: ‘Doðumu ânýnda biz öyle bir nur gördük
ki, o nur doðu ve batýyý bize aydýnlattýrdý.’14
Ýkincisi: O gece Kâbe’deki putlarýn çoðu baþ aþaðý
düþmüþtür.15
Üçüncüsü: Meþhur Kisrâ’nýn meþhur sarayý o gece sal-
lanýp yarýlmýþ ve on dört þerefesi düþmüþtür.16
Dördüncüsü: Sava’nýn kutsal sayýlan küçük denizi o
gecede yere batmýþ17 ve Ýstahrâbâd'da bin senedir dâimâ
yakýlan, yanan ve sönmeyen, Mecusîlerin tanrý kabul ettik-
leri ateþ, doðum gecesinde sönmüþtür.18
Beþincisi: Gerçi doðum gecesinde deðil, fakat doðu-
ma pek yakýn olduðu yönüyle, kýblesi ve doðum yeri ve
sevgili vataný olan Kâbe, hârika bir þekilde, Ebrehe ve or-
dusunun tahribinden kurtulmuþtur.
Altýncýsý: Resul-i Ekrem (aleyhissalâtü vesselâm), küçüklüðün-
de Halîme-i Sa'diyye'nin yanýnda iken, Halime ve Hali-
14 Kadı Iyâz, eş-Şifâ, 1/466

15 Süyûtî, el-Hasâisu’l-Kübrâ, 1/119-131, 2/272
16 Beyhâkî, Delâilü’n-Nübüvve, 1/126
17 Ali el-Kari, Şerhu’ş-Şifâ, 1/751
32
me'nin kocasýnýn þehadetleriyle, güneþten rahatsýz olma-

mak için, çok defa üstünde bir bulut parçasýnýn ona gölge
ettiðini görmüþler ve halka söylemiþler ve o olay sahih bir
þekilde meþhur olmuþtur.19
Hem, Þam tarafýna on iki yaþýnda iken gittiði vakit,
Râhib Bahîra’nýn þehadetiyle, bir parça bulut Resul-i Ek-
rem Aleyhissalâtü Vesselâmýn baþýna gölge etmiþtir.20
Hem yine peygamberlikten önce, Efendimiz (sallallahu aley-
hi ve sellem), bir defa Hatice-i Kübrâ’nýn (radıyallahu anhâ) Meysere
ismindeki hizmetkârýyla ticaretten geldiði zaman, Hatice-i

Kübrâ (radıyallahu anhâ), Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) baþýn-
da iki meleðin bulut tarzýnda gölge ettiklerini görmüþ, kendi
hizmetkârý olan Meysere’ye bunu söylemiþtir. Meysere de
Hatice-i Kübrâ’ya (radıyallahu anhâ) þöyle demiþtir: ‘Bütün yolcu-
luðumuz esnasýnda ben o bulutu hep öyle görüyordum.’21
Yedincisi: Doðruluðu kesin bir rivayetle gelmiþtir ki;
Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), peygamberlikten önce bir
aðacýn altýnda otururken o yer kuru iken birden yeþillen-
miþ ve aðacýn dallarý, O’nun baþý üzerine eðilip kývrýlarak
gölge yapmýþtýr.22
Elhasýl: Resul-i Ekrem’in (aleyhissalâtü vesselâm) peygamberli-
ðinden önce peygamberliðini tasdik ettiren ve tasdik eden
pek çok olaylar, pek çok zâtlar ortaya çýkmýþlar. Evet, dün-
yaya mânen reis olacak ve dünyanýn mânevî þeklini de-
ðiþtirecek ve dünyayý âhirete tarla yapacak ve dünyanýn

20 Hâkim, el-Müstedrek, 2/615; İbn Hişâm, Siretü'n-Nebî, s. 115
33
KUTLU ZAMANLAR
mahlûkatýnýn kýymetlerini ilân edecek ve cinlere ve insan-

lara sonsuz mutluluðu gösterecek ve dünyanýn yaratýlýþ hik-
metini açacak ve Cenâb-ý Hakk’ý tanýyýp herkese tanýttýra-
cak bir zat, elbette o daha gelmeden herþey, her tür, her
grup onun geleceðini sevecek ve bekleyecek ve güzel bir
þekilde karþýlayacak ve alkýþlayacaktýr.”23
Efendimiz’in (s.a.s.) Doðumu Neyi Anlatýr?

Hadisin ifadesiyle,24 bütün varlýk mevcûdiyetini, kâinat
kitabýnýn en büyük yorumcusu olan Efendimiz’e (sallallahu aley-
hi ve sellem) borçludur, muhtaçtýr. Çünkü Efendimiz (sallallahu aley-
hi ve sellem), varlýðý ile varlýðýn çehresindeki perdeyi kaldýrmýþ
ve eþyanýn ruhunda saklý bulunan sýrlarý gün yüzüne çýkar-

mýþtýr. Bu hakikate büyük þair Mehmet Akif de iþaret eder:
Medyûn ona cemiyeti, medyûn ona ferdi,

Medyûndur o Mâsum’a bütün bir beþeriyyet,
Ya Rab! Bizi mahþerde bu ikrar ile haþret.25
Fethullah Gülen Hocaefendi de Rabbimizi, O’nunla ta-

nýdýðýmýza iþaret ettikten sonra; baþýmýzdan aþaðýya saða-
nak saðanak dökülen nimetleri de yine O’nun basiretleri-
mize saçtýðý nurlar sayesinde duyup hissettiðimizi hatýrlatý-
yor. Ardýndan nimete minnet ve þükran duygusunu; ihsan,
hamd ve senâ düþüncesini de O’ndan öðrendiðimizi ifa-
de eden Hocaefendi þöyle devam ediyor: “O, yeryüzüne
ayak basmadan önce -ayaðý baþlarýmýzýn tacý- her tarafta
ziyâ-zulmet iç içe, çirkin-güzel yan yana, gül dikene taký-
23 Bediüzzaman, On Dokuzuncu Mektup, s. 438-439, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996
24 Aclûnî, Keşfu’l-Hafâ, 2/214
25 Medyûn: Borçlu; İkrar: Kabul ve tasdik etme; Bkz.: M. Akif Ersoy, Safahat, s. 579, Akpı-
nar Yayınevi, İstanbul, tsz.
34
lý, þeker kamýþta saklý, arz semâya inat kapkaranlýk, semâ

ürperten korkunç bir boþluk, metafizik fiziðin dar mülâha-
zalarýna baðlý, mânâ maddenin arkasýnda renksiz ve silik,
ruh içi boþ kuru bir unvan, gönül de cesedin gölgesindey-
di. O’nun basiretlerimize çaldýðý ziya ile, bütün eski dünya
ve eski düþünceler bir bir yýkýldý... Zulmetler ýþýk karþýsýnda
bozgunlar yaþamaya baþladý ve bir kere daha zimam, ruh
ve mânânýn eline geçti…
Dünya insanlýðýnýn gözleri O’nun ýþýðýna uyanacaðý âna
kadar hissiyat kapkaranlýk, düþünceler tutarsýz, gönüller de
yalnýzlýkla iki büklümdü… O’nun teþrifiyle her yeri kasýp
kavuran kuraklýðýn büyüsü bozuldu; göklerin gözü yaþlarla
doldu ve gönüller Cennet yamaçlarýnýn rengini aldý…
O, bu köhne dünyaya þeref vereceði âna dek yalan-doð-
ru iç içe, günah-sevap yol arkadaþý, fazilet mefhumu silik
bir kavram, rezalet hevâ ve heves pazarlarýnýn en mergûb
metâýydý. Alýnlarýnda isyan damgasý, ruhlarýnda hezeyan
bütün insanlýk asýl hedeflerine ters hayat sergüzeþtleriyle, her
görüldükleri yerde sînelere ürperti salýyor... Hemen herkes
bu vahþethâne-i belâda birbirini endiþe ile süzüyor... Hak
ayaklar altýnda pâyimâl, kuvvet bütün azgýnlýðýyla her þeye
hâkim... Diþli olmak âdeta bir imtiyaz; sözü sadece pençe-
si güçlü olanlar söylüyor... Hayvanî ölçüler içinde boðuþ-
ma insanlarýn her günkü tabiî hâli... Birbirini yemek mârifet,
kaba kuvveti iradenin hakký saymak takdirlik iþ... Hak dü-
þüncesi Kafdaðý’nýn arkasýnda, adaletsizlik zayýfýn, güçsüzün
korkulu rüyasý... Ýsmet, iffet, hakka hürmet mülâhazalarý en
sefil günlerini yaþamakta ve günümüzdekinden de beter...
Ne kalbe raðbet ediliyordu ne akla itibar; hakaret görüyordu
35
KUTLU ZAMANLAR
salim düþünce ve dînî duygular... Vicdan, zihnin bir yanýna

sýkýþmýþ yitik mefhumlu bir ucûbe... Ruh, biyolojik hayatýn
birkaç kademe altýnda sürüm sürüm bir maðdur. Hýrsýzlýk
râyiç, harâmîlik yiðitlik, yaðma-talan þecâat emâresi... Dü-
þünceler sefil, duygular vahþi, yürekler merhametsiz ve ufuk-
lar da zifte boyanmýþ gibi simsiyah olduðu bir dönemde her
þeye yeten muhteþem bir kalb enginliðiyle O geldi; O geldi
ve bir hamlede dünyanýn çehresindeki yýllanmýþ küfleri te-
mizledi... Ufuklardaki isi-pasý sildi... Gönülleri ýþýk ümidiyle
þahlandýrdý... Þafaklarýn çehresinde hemen herkesi bir ye-
ni günü temâþâya çaðýrdý... Gözlerdeki perdeyi kaldýrdý ve
ruhlara o güne kadar görmedikleri farklý þeyleri müþâhede
etme zevkini duyurdu... Aklýn nabzýný kalbin ritmine baðla-
dý... Sînelerdeki deðiþik hezeyanlarý kalbî ve rûhî heyecan-
lara çevirdi.
O geldi ve bütün yaslý çehrelerdeki kederlerin yerini
en içten tebessümler aldý... O geldi, zulmün sesi kesildi...
Mazlûmun âhý dindi ve sinelerde adalet duygusu dirildi..
O geldi kaba kuvvete “Dur!” deyiverdi. Haddini aþmýþlara
“Dur!” dedi ve hakkýn dilindeki zincirleri çözdü.
Bunca olumsuzluklara raðmen bugün hâlâ bir kýsým
mükemmelliklerden söz edebiliyorsak; bunu O’nun bize
sunduðu evrensel deðerler külliyâtý o muhteþem semâvî
kâmusa borçlu bulunuyoruz. Gönüllerimizde iyiyi, güzeli,
insanî olaný arama hissi, O’nun içimize saldýðý sonsuz telev-
vünlü ziyadandýr. Ruhlarýmýzda duyduðumuz ebedî saadet
arzusu O’nun sinelerimizde tutuþturduðu nurdandýr, iman-
dandýr.”
Bütün bu ifadelerden sonra Efendimiz (sallallahu aleyhi ve
36
için: “Ey ýþýðýyla karanlýk dünyalarýmýzý aydýnlatan

sellem)
Nur!, Ey o enfes râyihasýyla cihanlarý ýtriyat (güzel koku)

çarþýsýna çeviren Gül!” ifadelerini kullanan Fethullah Gü-
len Hocaefendi devamýnda Efendimiz’e (sallallahu aleyhi ve sellem)
þöyle seslenerek dert yanýyor: “Senin gönül ufuklarýmýzda
o vakitsiz batýþýn, ümit sabahlarýmýzý kapkaranlýk bir hic-
ran gecesine çevirdi. Göz gözü görmez oldu ve yollar bü-
tünüyle birbirine karýþtý. Gün geldi, akýl, Sen’in yolundan
çýkýp baþka vadilere saptý. Düþünce bütün bütün Sana
karþý kapandý ve her taraf yýllardan beri pusuda bekleyen
o kapkaranlýk hilkat garibeleri ile doldu. Adýn sînelerimiz-
den kazýnmak ve nâmýn yeni nesillere unutturulmak is-
tendi. Bu meþ’um gayretlerle beraber þu köhne dünyamýz
uðursuzluk aðýna takýldý ve ümmetin kaderi kamburlaþýp
iki büklüm oldu. Durduðumuz yerde duramadýk, olma-
mýz gerektiði gibi olamadýk ve ulaþma iddiasýnda bulun-
duðumuz yere de ulaþamadýk, mânâ köklerimizden kop-
tuk, maddeyi ve dünyayý doðru okuyamadýk, kendimizi
bir korkunç hazanýn solduran, öldüren ikliminde sararýp
solmaya saldýk ve herkes kendi düþünce dünyasýnýn uf-
kuna koþarken bizler ürperten bir yok oluþ içinde olduðu-
muz yerde kalakaldýk.
Bak þimdi korkutan bir belirsizlik var Sen’in dünyan-
da; anlayýþlar dar, düþünceler çarpýk, yenilenme ve dirilme
duygularý da tamamen meflûç. Doðduðun kutlu diyar, yýl-
lar var bütünüyle kýsýrlaþtý, hiçbir þey doðurmuyor artýk...
Mübârek köyün, vefâsýzlýðýmýzý tecziye suskunluðu içinde.
Þam, Baðdat sürekli anomali doðuruyor... Belhler, Buhâra-
lar hiçlik vâdilerinde hiçi arýyor... Konya folklor gösterileri
37
KUTLU ZAMANLAR
ile teselli peþinde... Bir baþtan bir baþa koca Endülüs, ru-
hunu katledenlere teslim... Ýstanbul gayesizlik ve hedefsiz-
lik pençesinde mütemâdi (devamlý) gel-gitler yaþýyor... Ve
koskoca bir âlem garip, yetim, ihtilâçlar (çýrpýnma) içinde
ve zamanzede...
Getirdiðin o muhteþem mânânýn üzerine simsiyah bir
gölge düþtü.. Sen’inle gönüllerimiz arasýnda korkunç bir gaf-
let, cehalet, basiretsizlik haylûleti (perdesi) var; yaþanan bu
küsûf ortamýnda gelecek adýna bir þey söylemek þöyle dur-
sun çevremizi bile tam görüp deðerlendiremiyoruz. Sen’in
ýþýðýnýn ulaþmadýðý ruhlarýn ‘ba’sü ba’del mevt’i (yeniden di-
riliþi) mümkün mü bilemeyeceðim. Aslýnda ziyasýný, rengini,
desenini Sen’den almayan yýðýnlar nasýl dirilebilir ki...
Biz hepimiz, bir talihsiz dönemde gönül yamaçlarýmýzda
ruhunun gurûbunu acý acý seyrettik ve gidip karanlýklara
gömüldük. Bu ürperten gurûb karþýsýnda hiçbir þey yapa-
madýk ve tam bir âcizlik örneði sergileyerek hep sustuk...
Ve sustu buna karþý kendi alanýnda bütün ilâhî lütuflar, ih-
sanlar, huzurlar, saadetler ve gül devrine ait en tatlý ne-
þideler (þiirler). Mübarek sîmâ ve sîretine hasret gittiðimiz
bu günlerde; kaderimize hicran, bize de suskunluk düþtü.
Simsiyah yokluklar yaþadýðýmýz bu meþ’um (uðursuz) dö-
nemde gökler bize hiç yüz vermedi, yýldýzlar yüzümüze hiç
gülmedi... Ay-Güneþ Sen’in üzerine doðduðu renkte hiç
mi hiç görünmedi... Biz çevremizde hep karanlýklar gördük
ve gece mahlûklarýnýn homurtularýyla ürperdik. Sen artýk
aramýzda yoktun ve her yanda yýlanlarýn-çýyanlarýn ýslýklarý
duyuluyor, her taraf yarasalarýn þehrâyinleriyle (þenlikle-
riyle) inliyordu. Sen küsmüþ müydün/küser miydin onu bi-
38
lemem; bildiðim bir þey varsa, o da, Sen’i kýrmýþ olmamýz

ihtimalidir -ihtimal sözde bir iyimserlik ifadesi-... Ama eðer
lütfedip gönüllerimize teveccüh buyurmazsan, bu defa biz
kýrýlýp paramparça olacaðýz... Ve þayet gelip dünyamýzýn
çehresindeki isi-pasý silmezsen bu sakil (aðýr, can sýkýcý) ha-
va ile bir daha dirilmemek üzere boðulacaðýz...
Ey güzeller güzeli Sevgili gel! Bir kere daha yeniden mi-
safirimiz ol... Tahtýný sînelerimize kur ve bize buyurabildiðin
her þeyi buyur. Gel, gönüllerimizdeki karanlýklarý kov, bütün
benliðimize ruhunun ilhamlarýný duyur ve bize yeniden diri-
liþ yollarýný göster. Gel, her gün biraz daha azgýnlaþan þu zul-
metleri ýþýðýnla daðýt ve herkesi inleten zulüm ve adaletsizlik
ateþini söndürüver. Gel, her þekliyle kine, nefrete, düþman-
lýða kilitlenmiþ þu zavallý ruhlarýn boyunlarýndaki zincirleri
çöz; sevgiye, merhamete, þefkate hasret giden sînelerimizi
muhabbetle, hoþgörüyle coþtur; gel, ruhlarýmýzý aklýn aydýn-
lýðý, gönüllerimizi de mantýk ve muhakeme enginliðiyle bu-
luþtur ve bizi kendi içimizdeki kopukluklardan kurtar.
Sen gidince kimilerimiz akla takýlýp düz yollarda yolsuz-
luk yaþamaya baþladýk... Kimilerimiz de kendimizi birkýsým
gönül hülyalarýna saldýk, vehimlerimizle oyalandýk... Ne
aklýn dilini anlayabildik ne de kalbî ve rûhî hayatýn derin-
liklerine dalabildik... Aklý ihmal edip dünyanýn kanýna gir-
dik, kalbe bütün bütün tavýr alýp kendi derinliklerimizi gör-
mezlikten geldik. Ey karanlýk gecelerimizin Ay’ý-Güneþ’i,
ey yolda kalmýþlarýn biricik rehberi, Sen bizler gibi sadece
bir kere doðmadýn/doðmazsýn; zamanýn her parçasý Sen’in
için bir tulû vakti, gönüllerimiz de mütevâzi matlaýn... Peri-
þaniyetimiz Sana bir çaðrý, sînelerimiz Seniyye-i Vedâ... Ne
39
KUTLU ZAMANLAR
olur artýk aðlayan gönüllerimize acý da gel; doð canlarýmýza

Yaratan aþkýna, bizi yalnýz býrakma; yalnýz býrakýp ruhlarý-
mýzý Sen’sizlik ateþine yakma... Ne ilm u irfânýmýz var, ne
hayr u taate mecâlimiz; günah, isyan diz boyu; Sana suna-
caðýmýz armaðan “Bi bidâatin müzcâtin - Kayda deðmez
bir sermaye” (Yûsuf, 12/88) ölçüsünde bile deðil... Bugüne ka-
dar aþýndýrmadýk eþik ve çalmadýk kapý býrakmadýk; gönül
baðlayýp arkalarýndan koþtuklarýmýz her zaman bizi aldattý,
sonra da yol ortasýnda býrakýp gitti. Ne yürümeye takatimiz
kaldý ne bulunduðumuz yerde ikamete dermanýmýz. Bað-
ban Sen isen -öyle olduðunda þüphemiz yok- bað niye sa-
hipsiz kalsýn? -Sana böyle bir çaðrýda bulunmak da ayrý bir
saygýsýzlýk-. Merkezi tutmak Sen’in hakkýn ise, o makam
adýna söz söylemek kimin haddine...
Ey þefkati, adaletini aþkýn Gönüller Sultaný, Sen’i
unuttuðumuzun, Sana saygýsýzlýkta bulunduðumuzun far-
kýndayýz; ama Sen, þimdiye kadar bundan daha acýlarýný
da gördün; incinsen de küsmedin, vefâsýzlýk görsen de
alâkaný kesmedin. Baþýný yaranlar, diþini kýranlar karþý-
sýnda bile ellerini açýp dua dua yalvardýn. Seni bilmeme-
lerini mazeret sayarak, lânet ve bedduada bulunmadýn;
lânet ve bedduaya ‘âmin’ de demedin. Sîneni, Ebû Ce-
hil’leri bile ümitlendirecek ölçüde açabildiðin kadar açtýn
ve her sözünü, her davranýþýný Hakk’ýn rahmetinin en-
ginliðine baðladýn. Beklediklerimiz hakkýmýz olmasa da,
bütün bu yaptýklarýn karakterinin gereði olduðunda þüp-
hemiz yok.
Ey Dost, kaç bahar gelip geçti, biz hep hazandayýz ama
düþe-kalka olsa da hep izindeyiz. Gel, bizi bir kere daha se-
40
vindir. Sevindir ki; baðýnýn taptaze fidanlarýyla nâmýný âle-

me tam duyuracak demdeyiz. Dünya Sen’in dünyan -mü-
saade buyurursan dünyamýz da diyeceðim- bu dünya ýþýða
hasret gidiyor. Bizler o kýrýk azimlerimiz ve o çatlamýþ ümit-
lerimizle, yollarýn hakkýný veremesek de hep yollardayýz.
Sadece hislerimizle de olsa, aradýðýmýz sevgili Sen’sin; gel
son kez içimize doð ki gönüllerimiz ýþýkla dolsun ve ufuk-
larýmýzý saran þu upuzun geceler savulup gitsin; yerlerini
gündüzlere býraksýn...
Gözlerimiz tulûunun emarelerini görmese de, tadýn, lez-
zetin, kokun daha þimdiden hemen hepimizi mest etti. Gel
bizi yeniden arkana al ki, ýþýðýn ruhlarýmýza vursun..
Sen “Sâyesi yere düþmez bir nahl-i Tûr’sun

Mihr-i âlemgîrsîn baþtan ayaða nûrsun.” (Itrî)
Mesajýn nur, düþüncen nur, ufkun nur, her yanýnla pür-

nursun; aç yüzünden nikâbýný cihanlar nurla dolsun ve her
yanda nâmýn duyulsun.
Ey Yüce Dost, söylenen sözler bir na’t deðil, sevgi-
li kapýsýnda mýrýldanan serenât da deðil; özü hasret, ru-
hu hicran kapý kuluna ait ritimsiz bir feryattýr, bir feryâd-ý
mutâddýr.”26
Ýnsanlýk O’nunla Yeniden Doðdu

Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) kâinatý þereflendirmesi
âdeta bütün insanlýðýn yeniden doðumu gibidir. Zira yara-
týldýðý ilk günden beri O’nu bekleyen kâinatta, O’nun do-
ðumuna kadar ak’ýn karadan, gecenin gündüzden, gülün
26 M. Fethullah Gülen, Yağmur Dergisi, Nisan-Mayıs-Haziran, 2001, sayı: 11
41
KUTLU ZAMANLAR
de dikenden farký yoktu; O yoktu diye kâinat bir yetimhâne

gibiydi. O, geliþiyle eþyanýn yüzüne nur çaldý. Bu çalýþ sa-
yesinde karanlýk nurdan ayrýldý, zifiri geceler aydýnlýk gün-
lere dönüþtü, o güne kadar okunamayan koca bir kâinat
harf harf okunur kutsî bir kitap haline geldi... Ve O’nun bu
muhteþem geliþiyle her þey sanki yeniden hayat bularak
gerçek deðerini buldu.
Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) yeryüzünü þereflendir-
mesini kâinat çapýnda bir olay olarak deðerlendiren Fet-
hullah Gülen Hocaefendi, O’nun doðumunu “insanlýðýn
da yeniden diriliþi” olarak adlandýrarak þöyle devam edi-
yor: “O, elindeki, cihanlarý aydýnlatan, o nûrefþân me-
sajýyla, dünyayý yeniden göklere göre tanzim edeceði,
varlýðýn perde arkasý hakikatlarine tercüman olacaðý, eþ-
ya ve hadiselere yeni tefsir ve yeni yorumlar getireceði
güne kadar varlýk bütünüyle mânâsýz, ruhsuz, birbirin-
den kopuk ve birbirine yabancý gibiydi; cansýzlar âdeta,
abesler resm-i geçidinde birer figür, canlýlar “natürel se-
leksiyon”un diþleri arasýnda ve her gün baþka bir ölüm
aðýnda... Bu kara yalnýzlýkta insanlar ise, her an baþka bir
ayrýlýkla inleyen birer yetim, birer mazlum, birer maðdur
vaziyetindeydi. O’nun neþrettiði nur sayesinde birdenbire
karanlýklarýn büyüsü bozuldu, þeytanlar bozguna uðradý
ve dalâletler gidip gayyâyý (cehennem kuyusunu) boyla-
dý... Eþyanýn mâhiyeti deðiþti; tahripler tamire dönüþtü,
inkýrâzlar da onarým hazýrlýðý þekline girdi... dünya üze-
rindeki konup-göçmeler, gelip-gitmeler birer resm-i geçit
halini aldý; doðumlar birer toy-düðün, ölümler de birer
“þeb-i arûs” oldu.”
42
Bugün herkes atýldýðý hayat deryasýnda bir sahil-i selâ-

mete çýkma telaþýndadýr. Bu sahile giderken aþýlacak bütün
yollar, ancak bu yollarý çok iyi bilen bir kaptanla mümkün
olacaktýr. Buradan hareketle Hocaefendi: “O, bu uzun ve
sýrlý yolculukta bulunduðumuz sahil itibariyle, bizim için bir
kaptan ve rehnümâ (yol gösteren), varacaðýmýz âlem itiba-
riyle de bir mihmandâr ve þefaatçý ise, bizim de O’na karþý
bir kýsým sorumluluklarýmýz vardýr ve bu mevzûda lâkayd
kalmamýz da mümkün deðildir. Ama, ne gariptir ki, bizler
asýrlardan beri bu Iþýk Ýnsan ve O’nun nurlu mesajýna kar-
þý hep lâkayd kalmýþýzdýr, lâkayd kalmak bir yana çok defa
saygýsýz davranmýþýzdýr...”
Dikkatleri Hz. Ýsa (aleyhisselâm) ile alâkalý günlere çeken
Hocaefendi, bu günlerin, biraz da kültürel emperyalizmin
dayatmasý sonucu, halký Hristiyan olsun-olmasýn, hemen
her ülkede âdeta neþ’e, sevinç kýyametleriyle kutlandýðý-
ný; haftalarca, hatta aylarca her platformda dile getirildiðini
ifâde ederek; “Her tarafa O’nun adýna tebrikler, hediyeler
yaðar. Hediye ve tebrik alýþveriþi, o günlerde postânelerin
biricik iþi hâline gelir. Telefonlar, sürekli O’nun nâmýna zil
çalar, âhizeler O’nun nâmýna konar-kalkar. Dört bir yan
kandillerle süslenir; çarþý-pazar renklerle-ýþýklarla kahkaha
atar. Evler bir arý kovaný gibi, O’na ait duygularla uðuldar,
mâbetler O’na ait neþîdelerle (þiirlerle) inler ve her gece,
âdeta þehrâyinler (þenlikler) gibi büyüleyici ve baþdöndü-
rücü olarak geçer. Ne olursa olsun Hz. Mesîh’e (aleyhisselâm)
ait gün ve geceler o kadar insanlýða mâl olmuþtur ki, bi-
lerek-bilmeyerek herkes kendini o acayip törenler içinde
bulur; ibadet, eðlence veya maskaralýk, Hristiyanlarla ayný
43
KUTLU ZAMANLAR
duygularý paylaþýr, ayný hislerle yatar-kalkar... Hatta çam,

çýnar devirir, hindi parçalar, þampanya patlatýr ve kör-kü-
tük sarhoþ olup sokaklara dökülür...”
Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) doðumunun böyle eð-
lenceli, cümbüþlü kutlanmasýný ve bunun mübarek Ýslâm
dininde bir karnavala çevrilmesini hiç kimsenin arzu etme-
yeceðini ifade eden Hocaefendi þöyle devam eder: “Zaten
bunu yapmaya da kimsenin gücü yetmez. Ancak, yalan-
cý ve riyâkâr bir dünyanýn, koskocaman insanlýk âlemini
nasýl aldattýðýný gördükçe, ‘Neden acaba Ýslâm dünyasý,
ayný zamanda kendi doðumu da sayýlan Rebî’ul-evveli,
Rebî’ul-evvelle gelen ‘Nevrûz-ý Sultânî’yi’ ve o günle ge-
len insanlýðýn kurtuluþunu ayný heyecan, ayný cûþiþ (coþku)
içinde tes’îd etmez (kutlamaz).’ diye hayýflanýyor ve kendi
kendimizi sorguluyoruz. Asýrlar var ki, topyekûn insanlýðýn
medyûn bulunduðu bu Zât’ý, kendi kâmet-i kýymetine uy-
gun bir velâdet günü, velâdet haftasý, velâdet ayý ile kutla-
yamadýk. Kutlamak bir yana, O’nun kapý kullarýna gösteri-
len alaka ölçüsünde O’na karþý saygýda bulunamadýk. Ay-
lar, yýllar ve asýrlar boyu O’nun için þehrâyinler (þenlikler)
tertip edilse, her gece O’nun için yüzlerce, binlerce ilâhi ve
kasîdeler söylense, yine O’nun hakký ödenemez ve O’nun
için bir þeyler yapýldýðý söylenemez.”27
O, Sevgililer Sevgilisi
Hz. Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem), aradan on dört

asýr geçmesine raðmen aramýzda dipdiri ve taptaze ya-
þamaktadýr. Zaman yaþlanýyor, bazý düþünceler eskiyip
27 M. Fethullah Gülen, Sızıntı, Ekim 1991, Cilt 13, Sayı 153
44
köhneleþiyor ve tarihe karýþýyor; fakat Nebîler Serve-

ri’nin (sallallahu aleyhi ve sellem) açtýðý çýðýr ise daima yenile-
nip tazeleniyor.
Ýnsanlýðýn Ýftihar Tablosu (sallallahu aleyhi ve sellem) bizim
için sevgililerden daha sevgilidir. O’nun getirdiði mesaj
bir huzur kaynaðýdýr. Ýnsanlýða yeniden bu huzuru gö-
türmenin tek çaresi, insanýmýza O’nu ve O’nun getirdiði
nuru tanýtabilmektir. Zira O, tanýndýðý nisbette sevilecek
ve o sevgi sayesinde hülyalarýmýzý süsleyen Muhammedî
bir nesil ortaya çýkacaktýr. Bu sebeple deðiþik vesilelerle,
O’nun nur saçan iklimi özellikle çocuklara ve gençlere
anlatýlýp tanýtýlmalýdýr.
“Ne O’ndan evvel ne de sonra O’nun gibi sevilen bir
ikinci insan göstermek mümkün deðildir. Hz. Muham-
med Mustafa’nýn (sallallahu aleyhi ve sellem) mümtaz ve mu-
allâ þahsiyetinin anlatýlmasý, anlatýlmaktan da öte O’nun
beþeriyetin kurtuluþu için bir çare, insanlýðýn onulmaz
dertleri için bir iksir olarak takdim edilmesi ve hayat-ý
seniyyelerinin O yüce kamete uygunluk içerisinde ta-
nýtýlmasý, her yönüyle en mühim konulardan biridir. O
insanlýðýn iftihar tablosudur. On dört asýrdan beri dün-
ya çapýndaki en büyük dâhiler, büyük filozoflar ve her
biri düþünce semâmýzýn yýldýzý nice mütefekkir ve ilim
adamlarý, hep O’nun arkasýnda el pençe divan durmuþ
ve O’na hitaben: ‘Sen sana mensubiyetle övündüðümüz
insansýn’ demiþlerdir.28
O, Sezai Karakoç’un ifadesiyle: “Ýnsaný putlarýn köleli-

ðinden kurtararak, fýtratýn medeniyetini kuran peygamber-
dir. Ruhun diriliþi çaðýn özlediði, bir türlü adýný koyamadý-
28 M. Fethullah Gülen, Sonsuz Nur 1, Önsöz, Nil Yayınları, 1994, İzmir
45
KUTLU ZAMANLAR
ðý, ancak Peygamber’in (sallallahu aleyhi ve sellem) izinde gerçekle-

þebilecek ülküdür.”29
Evet, zifiri bir karanlýðýn ortasýnda doðan o güneþ, dün-
yayý teþriflerini yeniden ruhumuza sindirmeye çalýþtýðýmýz
güneþti. Yani O, Efendimiz Hz. Muhammed (sallallahu aleyhi ve
sellem) idi.
Ona âþýk ruhlar O’nu o kadar sevmektedirler ki O’nun

için;
“Ruhum Sana âþýk, Sana hayrandýr Efendim,

Bir ben deðil, âlem Sana kurbandýr Efendim.
Aþkýna buhûrdân gibi tükenmekte bu kalbim,
Sensiz bana cennet bile hicrandýr Efendim.” (Ali Ulvi Kurucu)
diyerek bütün hicran ve acýlarýn son bulacaðý bir beldeyi,

O’nsuz bütün acý ve hicranlara eþ kabul etmektedirler.
Yüzler Yeniden O’nunla Gülerken

“Ey Rabbimiz! Soyumuzdan meydana getireceðin Müs-
lüman ümmete kendi içlerinden bir peygamber gönder ki,
onlara Sen’in âyetlerini okusun; kitabýný, hikmetini öðret-
sin, günahlardan temizlesin.” (Bakara, 2/127-129)
Ýþte Halîlullah’ýn (aleyhisselâm) bu samimi duasýnýn netice-
si bir anda kâinatý velveleye verdi. Varlýk, o gelecek diye
bütün zerrâtýyla nefeslerini tutarak o ‘müjdeyi’ beklemeye
baþladý.
Hz. Ýbrahim’in münâcâtýnda samimiyetle istediði, âhir
zaman Peygamberi Hz. Muhammed’den (sallallahu aleyhi ve sel-
lem) baþkasý deðildi. Zira Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem)
29 Sezai Karakoç, Sütun, Diriliş Yayınları, 1980 s. 189
46
bizzat, “Ben babam Ýbrahim’in duasýna, kardeþim Ýsa’nýn

müjdesine ve annem Amine’nin rüyasýna mazhar olmu-
þumdur.” buyurarak bu büyük hakikate iþaret buyurmuþ-
lardýr.30
Evet; âlemler muhteþem var oluþun büyük finaline,
iki cihan güneþinin teþrifiyle þahit oldu. Varlýk, O’nunla
kemâle ulaþtý ve gönüller O var diye çarpýyor; müminler
ölüme sevgiliye kavuþma nazarýyla bakýyorlarsa, bunun ar-
kasýnda ‘O’ var diyedir.
O bedeni itibariyle insanlarýn en güzeli, ahlâký ve yaþan-
týsýyla da en yüce ahlâka sahip olanýdýr. Bu durum, O’nun
en fazla sevilen insan olmasýna yeterli bir sebeptir.
Zira O, zamanýn kendisiyle deðer kazandýðý ve diriliþe
erdiði zat idi. Ýnsanlarýn sapmýþ ve þaþýrmýþ yönlerini, mut-
lak gerçeðe çevirip O’nun dýþýndaki bütün putlarý bir bir yý-
kan Cenâb-ý Hakk’ýn Elçisi (sallallahu aleyhi ve sellem) idi. O, ebedî
mutluluk bahþeden, selâmet ve sulh kapýsýný ebediyen ar-
dýna kadar açan ve bütün varlýðýyla insanlýðý o yola sokma-
ya çalýþan bir muhbir-i sadýktý.
O, geliþiyle insaný ve insanlýðý cehalet ve zulmün aman-
sýz karanlýðýndan çýkararak, sarsýlmaz vahyin yanýlmaz tayf-
larý altýnda yürüterek ilâhi güzelliklere uyandýrmýþtý. O’nun
nur cemâline vurulan müminler, o gün bugündür hep o
yüze sevdalý bir edâ ile bakmýþlar; O’nun baðýnýn bülbülle-
ri olarak her gittikleri yerde, O’nu anmýþlar ve O’nun ilâhi
naðmelerini terennüm etmiþlerdir.
Bediüzzaman Hazretleri, Efendimiz’i (sallallahu aleyhi ve sellem)
30 Ahmed b. Hanbel, Müsned, 5/262
47
KUTLU ZAMANLAR
anlatýrken þöyle der: “Evet nasýl ki hayat; bu kâinattan sü-

zülmüþ bir özettir. Ve þuur ve his dahi, hayattan süzülmüþ,
hayatýn bir özetidir. Ve akýl dahi, þuurdan ve histen süzül-
müþ, þuurun bir özetidir. Ve ruh dahi, hayatýn hâlis ve sâfî
bir cevheri ve sabit ve müstakil (kendi baþýna, baðýmsýz)
zâtýdýr. Öyle de Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) maddî ve
mânevî hayatý dahi; hayattan ve ruhu kâinattan süzülmüþ
hülasatü’l-hülasadýr (Özün özüdür) ve Efendimiz’in (sallallahu
aleyhi ve sellem) peygamberliði dahi; kâinatýn his, þuur ve aklýn-
dan süzülmüþ en temiz özüdür.

Evet, eðer kâinattan Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem)
peygamberliðinin nuru çýksa, gitse kâinat vefât edecek.
Eðer Kur’ân gitse kâinat divane olacak ve yeryüzü, kafasý-
ný, aklýný kaybedecek. Belki þuursuz kalmýþ olan baþýný bir
gezegene çarparak bir kýyamet koparacak.”31
Ne mutlu, cazibedar fitnenin sokaklarý, caddeleri, evle-
ri, lebaleb doldurduðu bir zamanda; onlarý elinin tersiyle
itip Hz. Muhammed’e (sallallahu aleyhi ve sellem) ve O’nun sünne-
tine koþanlara!.. Zaten baþka gidecek yol, ulaþýlacak sahih
menzil de yok. Çünkü hayatta, O rehberin gösterdiði yol
takip edilmezse, sahil-i selâmete ulaþmak da mümkün de-
ðildir.
Gözümüzün nuru, gönlümüzün sürûru Efendimiz Haz-
retleri’nin (sallallahu aleyhi ve sellem) doðum günü münasebetiyle
bizlere düþen en önemli görev, onu her yönüyle daha iyi
anlamaya, tanýmaya ve O’nun insanlýða teblið ettiði esas-
larý yaþamaya çalýþmak olmalýdýr.
31 Bediüzzaman, Otuzuncu Lem'a, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996 s. 816
48
Ýnsan Ehrâmýnýn Zirve Taþý: Hz. Muhammed (s.a.s.)

Yeryüzü, O’nun doðumuyla nasýl ki hayatýnýn en mutlu
gününü yaþadýysa, Onun gurûb eden bir güneþ gibi ufuk-
larýmýzdan kayboluþuna da o kadar üzüldü. Zira O, kâina-
týn biricik varoluþ sebebiydi. Bu yüzden onu tanýyýp bilen-
ler, O’nun dünyadan ayrýlýþýnda tarifsiz bir hüzne boðulup
ebedî bir teessürü sînelerine yâr ettiler. Bununla birlikte
O’nun kâinatý þereflendirdiði günlerde de yine ona duyu-
lan özlem ve aþktan kaynaklanan bir sevgiyle onu andý-
lar ve O’nu bize efendi, bizi O’na ümmet ettiði için Rabb-i
Rahîm’e sonsuz þükürlerde bulundular.
O’nu hakkýyla sevip bilenler, asýrlardýr baðrý yanýk bir
þekilde O’nun o muhteþem geliþine destanlar dizdiler. O
muhteþem dimað, gâh baðrý yanýklarýn, gâh gözü yaþlý sa-
dýklarýn dillerinde en güzel naðme olarak bir vird-i zebân
halinde söylenip durdu. Diller her açýldýðýnda O’nu söyle-
di, gönüller her coþtuðunda O’nu anlattý ve bu yapýlýrken o
kadar derin bir saygý ile yapýldý ki, O’na duyulan bu gönül
yaralayýcý sevgi, O’nu hakkýyla anlatamamanýn, O’nu ol-
duðu gibi aksettirememenin endiþesiyle þu þekilde satýrlara
döküldü:
“Vemâ medahtu Muhammeden bimakâletî

Velâkin medahtu makâletî bi-Muhammedin (s.a.s.)”
(Busayrî)
Yani, “Ben O Gönüller Sultaný’ný anlatmakla O’nu gü-

zelleþtirip meth etmiyorum. Aksine O’nu anlattýðým için söz-
lerimi O’nunla güzelleþtiriyorum.” ifadeleriyle O’nun eriþil-
mezliði karþýsýnda sözün yetersizliði dile getirilmiþ oldu.
49
KUTLU ZAMANLAR
Necip Fazýl, Allah Resûlü’nü anlatýrken O’ndan “Al-

lah’ýn kâinata efendi olarak yarattýðý insan ehramýnýn (pi-
ramitinin) zirve taþý” diye bahseder. Evet o zirve taþý öyle
bir geldi ki, ilâhî bir medeniyetin temellerini atýp, gönüllere
Muhammedî aþkýn alevini koyduktan sonra da her fânî gi-
bi; fakat meleklerin kanatlarýnda Refik-i Â’lâsý’na (En yüce
dostuna) doðru uçarak gitti.
Ýþte; bugün yaþlý dünya hâlâ dönebiliyor ve dünyanýn
dört bir yanýna daðýlmýþ insanlar onun yâd-ý cemilini gö-
nüllerinde hissedebiliyorlarsa bu, Onun gönüllere koydu-
ðu alevdendir. O hastalara þifâ, dudaðý kurumuþlara su,
umudunu kaybetmiþlere umut, aþksýzlara aþktýr. Bugün bi-
le, O’nun mübârek eli hâlâ kimsesiz yetimlerin baþýnda, bir
mânevî paratoner gibi sürekli dolanýp durmaktadýr.
Hz. Ebubekir (radıyallahu anh), Allah Resûlü’nün vefâtýnda,
ebedlere kadar sürecek bir büyük hakikatin ruhlara, zihin-
lere sanki hiç silinmemecesine nakþedildiði þu muhteþem
sözü söyler: “Öldün, ama ikinci defa ölmeyeceksin!” Evet
bu söz, þu an yeryüzünde yaþayan milyarlarca Müslüma-
n’ýn gönlünde, hâlâ gönüllerin sevgilisi olarak yaþayan Al-
lah Resûlü’nün (sallallahu aleyhi ve sellem), her gün yeniden doðan
bir güneþ gibi gönüllerin ebedî sultaný olarak kalacaðýnýn
bir teminatý gibidir.
Bu Ne Tatlý Özleyiþtir Efendim! (s.a.s.)

Ey kâinat yaratýldýðýndan beri varlýðýn arzu ve iþtiyak
içerisinde özlediði, varlýðýn varoluþ gayesi biricik Efendi-
miz! (sallallahu aleyhi ve sellem) Senin doðumunu kutlamak ne tat-
lý, bu ne hasret dolu bir özleyiþtir. Cennetin kapýsýndaki
50
o güzel ismini gören gözden yüreklere damlatýlan hasret,

gün geçtikçe önü alýnamaz bir yangýna dönüþtü. Ve o gün
bu gündür, her doðan gün belki bugün diye sýnýrsýz bir öz-
lemle “Gül yüzünü” bekledi. Geçen her gün, sizin gül ko-
kunuzu biraz daha yaklaþtýrdýkça; yangýnýmýz daha bir da-
yanýlmaz hâl aldý. Önden gönderdiðiniz öncüleriniz, birbiri
ardýna sökün ettikçe özlemlileri de onulmaz bir umut sardý.
Öyle bir an geldi ki varlýk bir bütün halinde sizi beklemeye
koyuldu. Her gün usanmadan doðan güneþten, uçan kuþa
kadar; her gece göz kýrpan yýldýzlardan, baþýný yerden ye-
re süren derelere kadar bütün bir varlýk, büyük bir özlemle
muhteþem geliþinizi bekledi.
Ve siz geldiniz Efendim!
O ne muhteþem geliþ, o ne tatlý bir þehrâyin. Bir anda
bütün çaðlarý aydýnlatan, kisrâlara boyun eðdiren, ateþle-
ri söndüren ne tatlý bir tebessüm. Ýnsanlýk yeniden ayaða
kalktý geliþinizle. Gülmeyi unutanlarýn yanaklarýnda açan
gamzelerde güzel adýnýz, açmayý unutmuþ güllerde müba-
rek kokunuz, þakýmayýp dilleri ebkem (dilsiz) kesilen bül-
büllerin dillerinde sizin kutsî yâd-ý cemiliniz vardý. O sizdi-
niz Efendimiz! (sallallahu aleyhi ve sellem) O siz... Âlemlere Rahmet
olarak gönderilen, adý hastalara þifâ, gönüllere ilâç, gözlere
nur olan siz geldiniz...
Babanýz Hz. Ýbrahim’in duasý olarak siz geldiniz. Âyet
olup geldiniz, hikmeti yitirmiþ insanlýða hikmet gibi geldi-
niz, günahlara bulanmýþlarý zemzemlere batýrýp tertemiz
hale getirdiniz. Bu geliþ kâinatý yeniden bir velveleye verdi.
Güller yeniden açmaya, yüzler gülmeye, umutlar yeniden
yeþermeye durdu.
51
KUTLU ZAMANLAR
Velâdet
Doðdu mâh-ý Hüdâ ufk-ý beþerde bu gece,

Güller açýldý lâle-misâl serde bu gece.
Sarsýldý baþdan baþa yine eyyâm-ý tâðut,
Þakýdý bülbül-i þeydâ seherde bu gece.
Çýnladý arz u semâ bir ulvî beþâretle,
Geldi ulaþdý dermânlar her derde bu gece.
Velâdet! Âvâzýyla zeminde bin velvele,
Duyuldu nefha-i üns perde perde bu gece.
Pervâne oldu nûruna O’nun ârz u semâ,
Kevn oldu makarr þâh-ý mûtemede bu gece.
Sarýldý hânesi öteden hâle-i nûrla,
Tüllendi Ýlâhî esrâr her yerde bu gece.
(M. Fethullah Gülen)
52
İKİNCİ BÖLÜM
MÜBAREK ÜÇ AYLAR
MÜBAREK ÜÇ AYLAR
Üç Aylar’ýn Önemi
Üç Aylar, Allah Resûlü’nden (sallallahu aleyhi ve sellem) bu
yana, bütün ümmetin din-kültür hayatýnda oldukça
önemli bir yer tutmaktadýr. Hayatlarýnýn bütününü Allah
Resûlü’nün (sallallahu aleyhi ve sellem) mübarek hayatlarýna gö-
re düzenlemekte O’na yakýn olmaya çalýþan müminler,
Üç Aylar’ý buna vesile kýlarak, bu düzeni daha ziyade bir
dikkatle yaþamýþlardýr. Bu dikkatle yaþayýþ da bu aylarýn
öteden beri kültürümüzde derin izler býrakmasýna vesile
olmuþtur.
Yýlýn diðer aylarýnda yine dinin öngördüðü þekilde bir
hayat yaþayan insanlar, Üç Aylar’ýn gelmesiyle yaþayýþ-
larýna daha bir dikkat ederek, kendilerini on bir ayýn sul-
tanýna hazýrlamaya baþlamýþlardýr. Zira Recep, kapýdan
mübarek yüzünü gösterince, az sonra Regâib ve Mi-
raç yüreklerde rahmet tebessümlerinin cilveleriyle arz-ý
endâm edecektir. Bu iki rahmet esintili kutsî misafirden
55
KUTLU ZAMANLAR
hemen sonra ise Þaban Ayý elimize kurtuluþ ‘Berat’ýmý-

zý vermek için kapýmýzý çalacaktýr. Sýrada aylarýn sultaný
Ramazan ile gecelerin þahý Kadir Gecesi vardýr. Kadir
ve Ramazan, kýymeti paha biçilmez edalarýyla Rahmetin
sonsuz selâmý olarak; rahmet ve bereketiyle de gönüllere
þifâ için gelecektir. Bu mübarek zaman dilimlerinin geli-
þiyle, dokuz ay dünyanýn kirine-pasýna bulaþan mümin,
artýk yunup yýkanarak bütün mânevî kirlerden arýnmanýn
yollarýný aramaya baþlamýþtýr. Zira o, bu mübarek Üç Ay-
lar’ýn ne paha biçilmez bir devlet, ne ele geçmez bir fýrsat-
lar panayýrý olduðunu, kendinden öncekilerden dinleye
dinleye iyice öðrenmiþtir.
Üç Aylar’da insanlar artýk kendilerini yavaþ yavaþ sa-
ran rahmetten helezonun ilk desteleriyle mest olurlarken,
bu aylarda doðan erkek çocuklarýna genellikle hangi ay-
da doðmuþlarsa o mübarek ayýn ismini verirler. Söz gelimi
Recep ayýnýn rahmet atmosferinde doðan bir çocuk, aslýn-
da kendi ismini de beraberinde getirmiþ ve herkese adýnýn
mübarek “Recep” olduðunu kabul ettirmiþ olur.
Üç aylar, bilhassa Ramazan ayý, hoþgörünün, ibadetin,
günahlardan kaçýnmanýn, merhametin, baþkalarýna iyilik
yapmanýn, çocuklarý sevindirmenin; dulu, yetimi, yolda
kalmýþý, ihtiyarý kýsaca bütün düþkünleri el üstünde tutma-
nýn ruhu coþturduðu bir rahmet dilimidir.
Üç Aylar ve Düþündürdükleri
Recep, Þaban ve Ramazan aylarý, Cenâb-ý Hakk’ýn ver-
diði mânevî deðerler sebebiyle özel bir önemi ihtiva etmek-
56
MÜBAREK ÜÇ AYLAR
tedir. Bu önemi ifade ederken Allah Resûlü’de (sallallahu aleyhi ve

sellem) “Recep Allah’ýn, Þaban benim, Ramazan ümmetimin
ayýdýr.”32 buyurarak bu aylarýn önemine dikkat çekmiþtir.

Bediüzzaman Hazretleri de Üç Aylar’ýn kýymetini “Bu þu-
hur-u selâse (Üç Aylar) çok kýymetlidir. Kadir Gecesi’nin
de göstermesiyle seksen sene bir ömrü kazandýracak bir
vakitte en iyi, en faziletli, sevaplý þeylerle meþgul olmak
lâzým geliyor.”33 ifâdeleriyle anlatmýþtýr.
Üç Aylar bizzat Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) “Alla-
h’ým! Hakkýmýzda Recep ve Þaban’ý mübarek kýl ve bizi
Ramazan’a eriþtir.”34 þeklindeki ifadeleri ile takdir edilen
kutlu zaman dilimleridir. Bu kutlu zaman dilimlerini de-
ðiþik bir üslûpla Fethullah Gülen Hocaefendi þöyle tarif
etmektedir:
“Bu aylarda zaman hep uhrevî renklerle tüllenir, in-
sanlar týpký öbür âlemin sakinleriymiþçesine mûnisleþir ve
sýrlý bir derinliðe ulaþýrlar. Yer yer hüzünlü, zaman zaman
da neþeli çaðrýþýmlarýyla Üç Aylar, bize hem yitirilmiþ bir
cennetin hasretini hatýrlatýrlar hem de buðu buðu onu ye-
niden bulabileceðimiz ümidiyle bütün benliðimizi sarar-
lar.”
Regâib’i ulu günlere ve daha bir ulu güne akort olma-
ya teþne duygularýmýzý ilk defa uyarýp coþturan bir ses ve
enstrüman denemesi olarak deðerlendiren Hocaefendi,
Regâib’in ardýndan gelecek olan Miraç’a dikkat çekerek
ondan þöyle bahseder. “Mi’raç, tam hazýrlanmýþ ve gerili-
32 Münavi, Feyzu’l-Kadir, 4/162
33 Bediüzzaman, Barla Lâhikası, s. 1546, Mektup No: 255, Nesil Yay., İstanbul, 1996
34 Aclûnî, Keşfu’l-Hafâ, 1/186, Hadis no: 554
57
KUTLU ZAMANLAR
me geçmiþ ruhlar için âdeta, semâvî düþüncelerle, gök ka-

pýlarýnýn gýcýrtýlarýyla ve uhrevîlik esintileriyle gelir. Þaban
ayýný, bütün varlýða ve benliðimize sinmiþ bir lezzet gibi du-
yar ve gönüllerimizin ümide, beklentiye, uhrevî güzelliklere
kaydýðýný hisseder gibi oluruz.”
Bütün bu ifadelerden sonra, sözü on bir ayýn sulta-
ný Ramazan’a getiren Hocaefendi, Ramazan'ýn gelmesiy-
le ruhun râbýtalarýnýn güçlendiðini belirterek þöyle devam
eder: “Ramazan’da uhrevî arzu ve emeller daha bir kö-
pürür. Denebilir ki, Ramazan senenin en nurlu, en içli,
en tesirli, en lezzetli günleri ve mânevî hayatýmýzýn da en
önemli bir iç dinamizmi olarak bütün benliðimize siner
ve bize en uhrevî hazlarý yaþatýr. Çarþý-pazar ve sokakla-
rýn görüntüsü ötelere ait duygularla köpürür. Minârelerin
soluklarý gönüllerde Kur'an hüznüyle yankýlanýr. Mabed-
ler ýþýktan fistanlara bürünür ve imanlý gönüllerin avazla-
rýyla inler. Evet, Ramazan'da iftarlar, bize bir kýsým sýrlar
fýsýldar ve ufkumuzda büyük buluþmanýn çaðrýþýmlarýyla
tüllenirler. Teravihler ümit dünyamýza neler neler vaad
ederler. Geceler, âdeta nazlý bir gelin edâsýyla bize ha-
rem kapýlarýný aralar ve vâridâtýn her türden dalga bo-
yuyla ýþýk olur gönüllerimize akarlar. Ýmsaklar týpký vapur
düdüðü, uçak sesi ve füze tarrakalarýyla (gümbürtüleriyle)
týnlar ve Dost’a vuslat yolunda bir gece yolculuðunu salýk-
larlar... Nihayet upuzun bir gün, o tatlý buluþmanýn telaþlý;
ama dikkatli, heyecanlý fakat ümitle dolu saatleriyle gelir
her yanýmýzý sarar.”35
35 M. Fethullah Gülen, Sızıntı, Şubat 1994, cilt: 16, sayı: 181
58
MÜBAREK ÜÇ AYLAR
Efendimiz (s.a.s.),
Ashabýný Üç Aylar’a Hazýrlýyordu
Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) ümmetini Ramazan gel-
meden önce mânevî anlamda Ramazan Ayý’na hazýrlamýþ-
týr. Bunun için kendisi oruç tutarak, sadaka vererek ve ge-
celeri kalkýp namaz kýlarak, ümmetine bu aylarýn nasýl de-
ðerlendirilmesi gerektiðini de bizzat göstermiþtir. Receb ve
Þaban ayýndan sonra gelen ay ise ümmetinin ayý olan Ra-
mazan ayýdýr. Ve bu ayýn mükâfâtý yine Allah Resûlü’nün
(sallallahu aleyhi ve sellem) ifadeleri içerisinde, paha biçilmezdir. Bu
yüzden bu ayýn deðerini ancak Allah bilebilir.

Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) ümmetini gün gün, adým
adým Ramazan’a ve onda coþan rahmete hazýrlamýþ; onla-
rýn ebedî kurtuluþunu arzulamýþtýr. Allah Resûlü, bu aylar-
da sürekli Ramazan’a hasret bir halde yaþarken bir yandan
da “Allah’ým Bize Receb’i ve Þaban’ý mübarek ve bereketli
kýl ve bizi Ramazan’a eriþtir.”36 diye dua etmiþtir. Rama-
zan’a eriþtikten sonra da her zaman olduðu gibi kullukta
sürekli zirvede bulunan Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem), yi-
ne ayný þekilde kendisini Ramazan’a kavuþturan Rabbine
þükür ve niyazlarýný kat kat arttýrmýþtýr. Allah Resûlü (sallallahu
aleyhi ve sellem) bu konuda Ebû Hureyre’nin (radıyallahu anh) ifade-
siyle, “Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem) onlarý, kesin bir emirde

bulunmaksýzýn Ramazan gecelerini ihyâya teþvik ederdi.
(Bu maksatla): ‘Kim Ramazan gecesini, sevabýna inanarak
ve bunu elde etmek niyetiyle namazla ihyâ ederse geçmiþ
günahlarý affedilir.’37 buyurmuþtu.
36 Beyhaki, Keşfu’l-Hafâ, 1/186 Hadis no: 554
37 Buhârî, Teravih, 1; Müslim, Müsâfirîn 174
59
KUTLU ZAMANLAR
Hz. Aiþe’nin (radıyallahu anhâ) bildirdiðine göre, Allah Resûlü

(sallallahu aleyhi ve sellem) Ramazan’da, diðer aylarda görülmeyen
bir gayret gösterirdi. Ramazanýn son on gününde ise çok

daha þiddetli bir gayret içinde bulunurdu. Son on günde
geceyi ihyâ eder, ailesini de (gecenin ihyâsý için) uyandý-
rýrdý.”38
Ramazan ayýna bu kadar vurgu yapan Allah Resûlü
(sallallahu aleyhi ve sellem) ümmetinin bu kutsî ayda oruç tutarak
ebedî kurtuluþa kavuþmasý için Ramazan orucuna da vur-

gu yapmýþtýr. Ebû Hureyre’den (radıyallahu anh) rivayet edi-
len bir hadiste Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ramazan
ayýna ve onda tutulan oruca verdiði deðeri, þu ifadelerle
belirtmiþtir: “Ademoðlunun her ameli katlanýr. (Zira Ce-
nâb-ý Hakk’ýn bu husustaki sünneti þudur) Hayýr ameller
en az on misliyle yazýlýr, bu yedi yüz misline kadar çýkar.
Allah Teâlâ Hazretleri þöyle buyurur: ‘Oruç bu kaideden
hariçtir. Çünkü o, sýrf benim içindir, ben de onu (diledi-
ðim gibi) mükâfatlandýracaðým. Kulum benim için þehve-
tini ve yiyeceðini terk etmiþtir.’39
Ramazan ayýnýn mübarekliðine, öteler âlemine ait bir
mânevî atmosferle geliþine, bu ayda insanlarýn ruhânî duy-
gularla iç içe olduðuna, maddî mânevî lütuf ve ikramlarýn
baþýmýzdan aþaðýya döküldüðüne her mümin þahit olur. Ýþ-
te; müminlerin her Ramazan þahit olduklarý bu güzel olay-
larýn nedenini Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) bize Hz. Ebû
Hureyre (radıyallahu anh) diliyle þöyle anlatýyor: “Resûlüllah (sal-
lallahu aleyhi ve sellem) buyurdular ki: Ramazan ayý girdiði zaman
38 Buhârî, İtikaf, 1, 6; Müslim, İtikaf, 2, 7; Tirmizî, Savm, 71
39 Müslim, Sıyâm 164
60
MÜBAREK ÜÇ AYLAR
cennetin kapýlarý açýlýr, cehennemin kapýlarý kapanýr ve

þeytanlar da zincire vurulur.”40
Bu kutsî ayda hazýr cennet kapýlarý ardýna kadar açýl-
mýþ ve þeytanlar da zincire vurulmuþken mümine düþen,
bu ayda kendini baðlayabildiði kadar Rahman’a baðla-
masýdýr. Orucun mümini koruyan bir perde ve kalkan ol-
duðunu ifade eden Allah Resûlü, (sallallahu aleyhi ve sellem) mü-
minin bu kalkaný kullanarak dünya ve âhirette kendisine
isabet edecek muhtemel kazalardan korunmasýný istemiþ-
tir. Bu amaçla: “Oruç kalkandýr. Biriniz oruç tutacak olur-
sa kötü söz sarf etmesin, baðýrýp çaðýrmasýn. Birisi kendi-
sine yakýþýksýz laf edecek veya kavga edecek olursa ‘Ben
oruçluyum!’ diyerek ona bulaþmasýn”41 þeklinde ferman
buyurmuþ ve orucun aslýnda insaný bir bütün olarak sabra
odaklayarak böylece Allah’a daha çok yakýnlaþtýrdýðýna
iþaret etmiþtir.
Ramazan ayý, sadece oruç tutulan bir ay deðildir. Ra-
mazan’ýn gelmesiyle insan, bütün tavýr ve davranýþlarýna
bir baþka ruh ve özellik eklemiþ olmaktadýr. Daha önce ya-
pýlan, belki insana çok sýradan gelen bir olay, bu ruh saye-
sinde herkese çok farklý gelmekte ve dikkatleri çekmekte-
dir. Ramazan’da bütün bir hayata sinen mânevî hazzý his-
seden müminler, bu yüzden bu mübarek ayda, daha çok
sadaka ve zekat vermenin, yoksullara daha fazla yardým
etmenin peþine düþmektedir. Bu hakikati bize hatýrlatan
Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) þöyle buyuruyor: “Kim bir
oruçluya iftar ettirirse, kendisine onun sevabý kadar sevap
41 Buhârî, Savm, 2, 9, Libas 78
61
KUTLU ZAMANLAR
yazýlýr. Üstelik bu sebeple oruçlunun sevabýndan hiçbir ek-

silme olmaz.”42
Yine Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem), bu ayda melekle-
rin müminlere dua etmeleri için müminlerin yapmalarý ge-
reken hayýrlara mübarek sözleriyle iþaret etmiþ; böylelikle
müminleri hayra teþvik etmiþtir: “Sofranýzda oruçlular iftar
etsin, yemeklerinizi iyi kimseler yesin, melekler de size duâ
etsin.”43
Ramazan’ýn her þeyinde var olan ve inanmýþ her gö-
nülün takdir ettiði bu bereket, elbette ki Allah Resûlü’nün
(sallallahu aleyhi ve sellem) iþaret buyurduklarý sahurda da olacaktýr.
Zira Allah Resûlü bize bu güzel müjdeyi de þu mübarek ifa-

deleri ile haber vermiþtir: “Sahur yemeði yiyin, zira sahur-
da bereket vardýr.”44
Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) bir hadislerinde de sadece
oruçlularýn gireceði cennetin bir kapýsýndan bahsetmiþ ve
þöyle demiþtir: “Cennette Reyyan denilen bir kapý vardýr.
Oradan sadece oruçlular girer. Oruçlular girdiler mi artýk
kapanýr, kimse oradan giremez.”45
Üç Aylar’da Neler Yapýlýr?

Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) bu mübarek aylarý çoðu
zaman oruçlu geçirirdi. Ýbadet ve hayýr hasenatýnda da
farklýlýk göze çarpardý. Bu aylarda bütün müminlerin de
O’na benzemeleri gerekir. Bilhassa salâvat getirmeyi çok
43 Nevevî, Riyazu’s-Salihîn, 2/517
45 Buhârî, Savm 4
62
MÜBAREK ÜÇ AYLAR
artýrmamýz icap ediyor. Zaten Efendimiz’e (sallallahu aleyhi ve

sellem) salât ve selam getirmek Ahzab Sûresi’nde geçen bir
âyete göre Allah’ýn emri: “Muhakkak ki, Allah ve melek-

leri Peygamber’e hep salât ederler. Ey iman edenler! Siz
de ona salât edin ve tam bir içtenlikle selâm verin.” (Ahzab,
33/56)
Bediüzzaman Hazretleri; “Bilhassa Þaban ve Rama-

zan’da akýldan ziyade kalp hissedardýr, ruh hareket eder.”
diyor.46 Bediüzzaman Hazretleri’nin talebelerinden Bay-
ram Yüksel de konuya þu açýdan yaklaþýyor: “Üstadýmýz
Üç Aylar girdiðinde muhakkak lâhika neþreder, talebeleri-
nin mübarek ay ve günlerini tebrik ederdi. Üstadýmýz Ra-
mazan’ýn on beþinden sonra kendisi yatmazdý, bizi de ya-
týrmazdý. Hatta çok geceler kontrol ederdi. Eðer yakalasa,
bizi su dökerek uyandýrýrdý. Bizleri uyumamaya alýþtýrýrdý.
Mübarek geceleri ihyâ ettiðimiz zaman sabah namazý ol-
duðunda, kýlar, yatardýk. Üstadýmýz mübarek Ramazan’da
daima evrad ve ezkârýyla (devamlý okuduðu dualarý ve
zikirleri ile) meþgul olurdu. Her gün Kur’ân’dan bir cüz
okurdu. Bizleri de teþvik ederdi. Bizler de Ramazan’da
muhakkak cüzlerimizi okurduk. Üç Aylar girdiðinde Ispar-
ta’daki Nur Talebelerine hatim için Kur’ân-ý Kerim tak-
sim ettirir, herkese bir cüz vererek vazife taksimi yapardý.
Isparta, Sav, Kuleönü, Atabey, Bozanönü gibi mübarek
Nur hizmetleri ile müþerref olmuþ, mübarek köylere cüz-
leri taksim ettirir; böylece mübarek Üç Aylar’da her gün
hatim indirilirdi. O zaman hatim duasýný umum Nur Tale-
beleri namýna üstadýmýz yapardý. Baþta Peygamber Aley-
46 Bediüzzaman, 29. Mektup, s. 533, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996
63
KUTLU ZAMANLAR
hissalâtü Vesselam ve âli, Ashab’ý olmak üzere bütün ehl-i

iman ve Nur Talebelerine baðýþlardý.”
Bediüzzaman Hazretleri’nin Gözüyle Üç Aylar

Bütün bir hayatýný ibadet ve taat üzere geçiren Bediüz-
zaman Hazretleri, talebelerine de ayný þekilde davranmayý
tavsiye eder; özellikle Üç Aylar’da hâssaten de Ramazan’da
ibadet ve duasýný artýrýrdý. Konu ile ilgili bir deðerlendirme
yaparken de þu ifadeleri kullanmýþtýr: “Dualarý, evradlarý
(devamlý okunan dualar, zikirler) mübarek gecelerde, özel-
likle, Regâib Gecesi ve Miraç Gecesi ve Berat Gecesi, Kadir
Gecesi ve Cuma geceleri gibi vakitlerde okuyoruz.”47
Bu aylarda coþkun rahmetin müminlerin önlerine ne
paha biçilmez hazineler koyduðuna dikkat çeken Bediüz-
zaman Hazretleri bu konuda da þunlarý söylüyor. “… Beþ
günden sonra çok mübarek ve çok sevaplý ibadet aylarý
olan Üç Aylar gelecekler. Her hasenenin (iyiliðin) sevabý
baþka vakitte on ise, Recep ayýnda yüzden geçer, muaz-
zam Þâban ayýnda üç yüzden daha fazla ve mübarek Ra-
mazan’da bine çýkar ve Cuma gecelerinde binlere ve Kadir
Gecesinde otuz bine çýkar. Bu pek çok âhirete yönelik fay-
dalarý kazandýran âhirete yönelik ticaretin kutsî bir pazarý
ve hakikat ehli ve ibadet için seçkin ve üstün bir sergi yeri
ve üç ayda seksen sene bir ömrü iman ehline temin eden
Üç Aylar’ý böyle bire on kâr veren medrese-i Yusufiye’de
geçirmek, elbette büyük bir kârdýr. Ne kadar zahmet çekil-
se rahmettir.”48
47 Bediüzzaman, Hanımlar Rehberi, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996 s. 2285
48 Bediüzzaman, On Dördüncü Şua, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996 s. 1079
64
MÜBAREK ÜÇ AYLAR
Arkadaþ ve dostlarýný her zaman arayýp soran Üstad

Hazretleri, mübarek Üç Aylar’ýn gelmesiyle Üç Aylar’ý, Ra-
mazan ve bayramlarý tebrik etmeyi asla ihmal etmeyerek
bu tebriklerin ihmal edilmemesi gerektiðine iþaret buyur-
muþtur. Üç Aylar’ý tebrik ederken her zaman kullandýðý gibi
mektubunun baþýna yine “Aziz, sýddýk kardeþlerim” ifade-
sini koyarak tebriðini þöyle sürdürmüþtür:
“Evvelâ: Bütün rûh-u cânýmýzla Recep ayýnýzý ve Üç
Aylar’ýnýzý tebrik edip Cenâb-ý Erhamürrâhimîn’den ni-
yaz ediyoruz ki, hakkýnýzda ve hakkýmýzda seksen sene bir
mânevî ebedî ömür kazandýrmaya bu üç mübârek ayý ve-
sile eylesin. Âmin.”49
Gönüller, Bu Zaman Dilimlerinde

Ayrý Bir Duyarlýlýkla Parýldar
Regâip, Mir’aç, Berat gibi Üç Aylar’da bulunan kan-
diller, gece âleminin taçlarýdýrlar. Bu mübarek zaman di-
limlerinin, zamanýn Allah’a en yakýn zirveleri ya da O’na
açýlmanýn rýhtýmlarý, limanlarý, rampalarý sayýldýðýný belir-
ten M. Fethullah Gülen Hocaefendi devamla þöyle der: “O
mübarek gün ve gecelerde, gönüller ayrý bir duyarlýlýkla
parýldar; ruh sonsuza doðru bir baþka türlü kanat çýrpar;
her þey verâlarýn (ötelerin) ezelî þiirine dem tutar; her yaný
tam bir uhrevîlik büyüsü kaplar; her sîneyi, dillerin ifade-
den âciz kaldýðý bir naz ve niyaz zemzemesi sarar. Hususî
bir kýsým tecellîlerle ötelerin kapýsý, penceresi, menfezi ha-
line gelen mekân; ümit ve beklentilerin yakarýþlara dönü-
þüyle billurlaþan zaman ve yeni nâzil olmuþ gibi, her sûresi,
49 Bediüzzaman, Emirdağ Lâhikası, 2/1835, Mektup No: 60, Nesil Yay, İstanbul, 1996
65
KUTLU ZAMANLAR
her âyeti ve her cümlesinde hemen herkese yepyeni bir

hayat vaadiyle âvâz âvâz çaðýldayan Kur’ân, bizlere, iman
ve ümitle yemyeþil tepeler, cennette cuma yamaçlarý gibi
ru’yete açýk zirveler ve susamýþ gönüllerimize hayat suyu
gibi iksirler içirerek, ruhlarýmýza mümin olmanýn düþün-
celer üstü avantajlarýný sunarlar. Böylece Rabb’e yönelik
sîneler de ne telaffuzlarý çatlatan mânâ ve muhtevalar, ne
ifadelere sýðmayan tecellîlerle tüllenirler.
Öyle ki, ruhlardaki bu enginlik ve zenginlik, görüp his-
settiðimiz her þeye rengini çalarak bizi bütünüyle verâileþ-
tirir ve kendimizi, uhrevîlerin meydana getirdiði bir zikir
halkasýnda mehâbet (korkuyla karýþým sevgi) yudumluyor
ya da cennetlerin ferah-fezâ ikliminde, hûri ve gýlmandan
oluþmuþ bir korodan ilâhîler dinliyor gibi buluruz.”50
50 M. Fethullah Gülen, Yeşeren Düşünceler, s. 160-161.
66
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
RECEP AYI, REGÂİB VE

MİRAÇ KANDİLİ
Recep Ayý ve Regâib Kandili

Âriflere Göre Recep Kelimesindeki Harflerin Anlamlarý
Üç Aylar’ýn ilki olan Recep, “ikram olunan ay ve hazýr-
lanmak” mânâlarýna gelmektedir. Recep ayý, kutlu zaman
dilimleri olan Üç Aylar’a bir hazýrlýk yapmanýn ve eriþilecek
büyük ikramlardan nasip almanýn habercisi sayýlmaktadýr.
Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) bu aya ulaþtýk-
larýnda “Allah’ým! Receb’i ve Þaban’ý hakkýmýzda mübarek
kýl ve bizi Ramazan’a kavuþtur.”51 diyerek dua ederlerdi.
Bu duayý Recep ayýna eriþen her müminin yapmasý gere-
kir ki; bundan sonra gelecek mânevî ihsan ve ikramlardan
payýna düþeni alabilsin.
Ârifler, Receb kelimesinin harflerinin her birine birer
mânâ vererek bu ayýn kutsîyet ve faziletini belirtmek is-
temiþlerdir. Bunlara göre, Receb’in “R” si, Allah’ýn “Rah-
met”ine; “C” si, kulun “cürm”üne; “B” si ise Allah’ýn “Birr”
51 Aclûnî, Keşfü’l-Hafa, 1/186, Hadis no: 554
69
KUTLU ZAMANLAR
(iyilik) ve ihsanýna iþarettir. Âriflerin bu iþaretleri, bu zaman

dilimlerinde yapýlmasý gerekenler hakkýnda önemli ip uç-
larý verebilir: Bu ayda çokça Allah’ýn rahmeti istenmeli, iþ-
lenilen cürüm ve günahlar hatýrlanarak onlarý bir daha iþ-
lememek üzere tevbe etmeli ve Allah’ýn yüce ihsanýndan
istifade etmeye çalýþýlmalýdýr.
Rahmet Pazarýna Gelen Raðbet: Regâib

Recep ayýnýn ilk cuma gecesine Regâib gecesi denir.
“Kýymetli, deðerli ve hediye” gibi çeþitli mânâlara gelen
Regâib’i; ihsanla dolu, deðeri büyük ve ihyâ edilmesi ge-
reken bir gece olarak deðerlendirmek gerekir. Bu mübarek
geceler ile Cenâb-ý Hakk Müslümanlardaki ülfet hastalýðýný
yok ederek, onlarýn yeniden canlý bir hayata baþlamalarýný
ister. Ýnsanlar, bu gecede mânevî hayatlarýna çeki düzen
vermeli ve ilâhî huzura lâyýk olmaya çalýþmalýdýrlar. Aslýn-
da zamanýn bütünü kýymetlidir ve insanlar tarafýndan de-
ðerlendirilmek için verilmiþ en büyük nimettir. Ancak, öyle
an ve zamanlar vardýr ki; Cenâb-ý Hakk’ýn o âna verdiði
mânevî bir özellikten dolayý o ân bir anda binlerce yýllýk
anlarý kuþatabilecek bir berekete kavuþur. Ýþte büyüklerimiz
bizlere bu anlardan biri olan Regâib’i hakkýyla deðerlendi-
rip, Cenâb-ý Hakk’a dua dua yalvarmamýz gerektiðini tav-
siye buyurmuþlardýr.
Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem), Ramazan ayý dýþýnda
en fazla Recep ve Þaban aylarýnda oruç tutmuþtur. Regâib ge-
cesinin Recep ayýnýn içerisinde oluþu bu ayýn önemini bir kat
daha artýrmaktadýr. Regâib, ilk mübarek gece oluþu hasebiyle,
müminlerin yeni bir heyecanla karþýladýklarý bir gecedir.
70
Bu ay içinde ayný zamanda Miraç, Berat ve Kadir Ge-

cesi gibi mübarek zaman dilimlerinin bir müjdecisi olan
“Regâib Gecesi” vardýr. Halk arasýnda “Bu gece, Âmine
Hatun’un Peygamberimiz’e (sallallahu aleyhi ve sellem) hamile kal-
dýðý gecedir” tarzýnda yanlýþ bir kanaat yaygýndýr. Esasen,
Peygamber Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) doðum tari-
hi böyle bir kanaati doðrulamamaktadýr. Þu kadar var ki,
Âmine Hatun, Resûl-i Ekrem’e (sallallahu aleyhi ve sellem) hamile
olduðunu bu gece fark etmiþ olabilir. Halk arasýnda yaygýn
olan kanaatin böyle yorumlanmasý daha uygun olmalýdýr.
Yine bu gecede kýlýnan on iki rekatlýk bir namazdan bahse-
den Ömer Nasuhi Bilmen, bu gece namazý için þu ifadeleri
kullanýyor. “Bu gece Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem), söz
konusu mazhariyet ve mevhibeler için Cenâb-ý Hakk’a þü-
kür için on iki rek’at namaz kýlmýþlardýr. Bu geceyi ibadetle
ihyâ etmenin sevabý pek çoktur.”52
Bütün mübarek gecelerde olduðu gibi bu gecede de
ibâdetin özü olan duayý çokça yapmaya iþaret eden Allah
Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) bir hadislerinde: “… bu gecede
yapýlacak dualarýn Allah katýndan geri çevrilmeyeceðini”
bildirmiþlerdir.53
Yine Tüllendi Þafak

Yine tüllendi þafak, yine açýldý nikab (perde), baðlara
sindi cennet-âsâ menevþe kokularý, yüzlerde görüldü
tebessüm ve pazara raðbet geldi. Karþýmýzda bire on,
yüz, yedi yüz ve binlerin verileceði bir pazarýn, sonsuz
bir hazinenin önüne kurulduðu otað durmakta. Yürü-
52 Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük İslâm İlmihali, Bilmen Yayınevi, İstanbul, 1990 s. 187
53 Suyûtî, Câmiu’s-Sagîr, (Feyzü’l-Kadir’le birlikte), 3/454, Beyrut, 1972.
71
KUTLU ZAMANLAR
yenler! Koþun. Konuþanlar! Susun ve davranýn. Yatan-

lar! Kalkýn haydi, haydi durmayýn. Bu pazarda hiçbir
ayrýmcýlýk, hiçbir formalite yok. Bu pazarda ekstradan
hiçbir belge istenmiyor, ellerin samimiyetle Yüce Ya-
ratýcý’nýn engin rahmetine açýlmasý yetiyor. Bu pazar,
hiçbir ücret istenilmeden girilen ve mutlak kârla çýkýlan
tek pazar. Bu Rahmet pazarýnýn sahibi ne kadar zen-
gin, ne kadar cömert, ne kadar affedici. O kadar ba-
ðýþlayýcý ki yýllardýr isyan bayraðýný açanlara bile açmýþ
rahmet sînesini, bu pazarýn ümitsizlik pazarý olmadýðýný
ilân ediyor. Evet bu rahmet kapýsý, kazanmanýn, tebes-
sümün, kurtuluþun pazarýna açýlan ilk kapýdýr. Unutma-
yýn; insan bir þeye nasýl baþlarsa öyle bitirir. Bu yüzden
deðil mi ki þair:
“Kapý kapý bu yolun her kapýsý ölümse.
Her kapýda aðlayýp bu kapýda gülümse.” diyor.
Bu hayatta bize düþen, o pazarý önümüze açýlmýþ rah-
metten bir hazine bilmek, eteklerimizi alabildiðince o
rahmet pazarýndan doldurmak ve oradan öyle ayrýlmak
olmalýdýr. Bu pazar hayýr pazarý olduðu için, orada israf
ve bitme korkusu yoktur. Herkes bu pazardan gönlünce
ve alabildiði kadar rahmet almanýn bütün yollarýný de-
nemelidir.54
Bediüzzaman’ýn Gözüyle Regâib

Bediüzzaman Hazretleri Regâib’in kutsîyetini anlatýr-
ken; “Regâib gecesinin kutsîyeti (kutsallýðý) Hazreti Pey-
gamber’in (sallallahu aleyhi ve sellem) bir derece, bir cihette âlem-i
þehadete (Görünen âleme) teþrifinin bütün kâinatça ve bü-
54 Mehmet TALU, Beyan Dergisi, Ekim 2004
72
tün asýrlarda Rahmeten lil’âlemîn olduðundan kâinatýn bu

geceyi alkýþladýðýndan” bahsediyor.55
Bediüzzaman Hazretleri’nin Üç Aylar ve mübarek ge-
celer hakkýnda baþka eserlerde görülmeyen tesbitlerde bu-
lunmasý da dikkat çekicidir. O Regâib gecesinin Peygamber
Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) terakkî (ilerleme yükselme)
hayatýnýn baþlangýcýnýn ünvaný olduðunu bildirmektedir.56
Her fýrsatta bu gün ve gecelere vurgu yapan Bediüzza-
man Hazretleri bir baþka yerde yine bu kârlý pazara vur-
gu yaparak en sonunda bu gecelerde yapýlmasý gereken
þeylere de þöyle dikkat çeker: “Berat gecesi, bütün senede
bir kutsî çekirdek hükmünde ve insanlýðýn kaderinin prog-
ramý nev’inden olmasý yönüyle, Kadir Gecesi gibi kutsal-
dýr. Herbir salih amelin sevabý, Kadir Gecesi’nde otuz bin
olduðu gibi; Berat Gecesi’nde herbir hayýrlý iþin ve her bir
Kur’ân harfinin sevabý da yirmi bine çýkar. Diðer vakitte
on ise, Üç Aylar’da yüze ve bine çýkar. Ve bu kutsî meþhur
gecelerde, onbinlere, yirmi veya otuz binlere çýkar. Bu ge-
celer, elli senelik bir ibâdet hükmüne geçebilir. Onun için
elden geldiði kadar Kur’ân’la, istiðfar ve salâvatla meþgul
olmak büyük bir kârdýr.”57
Bu gece rahmet meleklerinin; rahmete susamýþ mümin-
leri hayýr hasenat iþlemeye, ibadet ve taatte bulunmaya
teþvik ettikleri mübarek bir gecedir. Bu gecelerin ehem-
miyeti üzerinde ýsrarla duran ve deðerlendirilmelerini iste-
yen Bediüzzaman Hazretleri konuyla ilgili þunlarý söylüyor.
55 Bediüzzaman, Sikke-i Tasdik-i Gaybiyye, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996 s. 206
56 Bediüzzaman, Sikke-i Tasdik-i Gaybiyye, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996 s. 207
57 Bediüzzaman, On Dördüncü Şua, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996 s. 1084
73
KUTLU ZAMANLAR
“Dualarý, evradlarý mübârek gecelerde, hususan Regâib ve

Miraç ve Berat, Kadir ve cuma geceleri gibi vakitlerde oku-
yoruz.”58
Bu gece, rahmetin huþû ile edilen dualara, umutla açýlan
ellere, nura hasret gönüllere saðanak saðanak yaðacaðý kut-
lu bir gecedir. Bu yüzden ki, bu gecenin kýymetini idrak eden
ve bu büyük rahmetten istifade etmeye çalýþan büyük zatlar,
bu geceleri büyük bir canlýlýk içerisinde geçirmiþler. Gündüz-
leri oruç tutmuþ, Kur’ân okumuþ etraflarýndaki insanlarý da
bu güzel hasletlerle donatmaya gayret etmiþlerdir.
Bu gece Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem), Cenâb-ý Hakk’tan
bazý ihsanlara nail olmuþtur. Bizler de, O’nun hatýrasýný yad
etmek için bu geceyi kutluyoruz ve umuyoruz ki Cenâb-ý
Hakk bu gecenin þerefine, rahmetin saðanak saðanak yað-
dýðý bu bereketli demlerde, bizi ilâhî hayýrlardan mahrum
býrakmaz.
Miraç Kandili
Efendýmýz’ýn Sema’ya Çıkarılıþı
Miraç, “yükseðe çýkmak” demektir. Allah Resûlü (sallallahu
aleyhi ve sellem), Miraç’tan döndükten sonra insanlara bu ola-
yý anlatýrken, “Göðe çýkarýldým.”59 ifadesini kullandýðý için,

bu olaya “Nebî’nin göðe çýkarýlmasý” mânâsýnda “Miraç-ý
Nebî” denilmiþtir.
Allah Resûlü’nün (sallallahu aleyhi ve sellem) mazhar olduðu
Ýsrâ ve Miraç, hicretten bir buçuk yýl kadar önce meyda-
58 Bediüzzaman, Hanımlar Rehberi, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996 s. 158
59 Tirmizî, Tefsir, İnşirah sûresi.
74
na gelmiþtir. Hüzün ve sýkýntýlarýn yaþandýðý bir dönemde

Cenâb-ý Hakk, Peygamber’ini (sallallahu aleyhi ve sellem) huzuruna
almak ve baþbaþa görüþmekle onu þereflerin en yükseðiyle
payelendiriyordu. Bediüzzaman Hazretleri bu hakikati ifa-
de için “Miraç’ýn Sahibi (sallallahu aleyhi ve sellem) âlemlere rahmet
olduðu gibi, O’nun Miraç gecesi de bir rahmete vesiledir.
Hem ehl-i imanýn imanlarýný kuvvetlendirdiði gibi, üzüntü-
lerini de bir derece giderdi.”60 buyurarak Mi’raç’ýn mümin-
lerin mânevî duygularýný güçlendirdiðini belirtiyor. Öyle ki,
Allah Resûlü, Miraç’tan bahsederken, “Ben Miraç’tan da-
ha güzel bir þey görmüþ deðilim.”61 buyurmuþtur.
Miraç, hüzün senesi olarak isimlendirilen, dönemde en
büyük koruyucusu, destekçisi olan amcasý Ebû Talip ile fe-
dakâr hayat arkadaþý Hz. Hatice (radıyallahu anhâ) validemizin
vefatýyla sýkýlan, âdeta daralan Allah Rasûlü’nün (sallallahu aley-
hi ve sellem) Allah’ýn huzuruna alýnarak moral depolamasý; ta-
biri caizse metafizik gerilime geçirilmesidir. Ayný zamanda

bu büyük olay, on yýldýr devam eden tebliðdeki sýkýntýnýn;
ayrýca üç yýl süren müþriklerin ablukasýnýn ve bir de Taif-
liler’in insafsýzca taarruz ve taþlamalarýnýn neticesinde Al-
lah Rasûlü’nün (sallallahu aleyhi ve sellem) mükâfatlandýrýlmasýdýr.
“Allah, ubudiyetiyle mahiyetini inkiþaf ettiren ve mübarek
ruhu gibi cismi de letâfet (güzellik) ve ulviyet kesbeden (ka-
zanan) Resûlünü (sallallahu aleyhi ve sellem) lütfuyla huzuruna almýþ
ve görüþmesiyle nimetlendirmiþtir. Kulluðunun bir netice-
si olan Miraç yolculuðunda Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)
kendisini çepeçevre saran kanun ve sebepleri aþarak, be-
60 Bediüzzaman, Sikke-i Tasdik-i Gaybi, s. 206, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996
61 Buhârî, Salat, 1; Hacc, 76
75
KUTLU ZAMANLAR
þeriyete ait perdeleri geçip, uzun mesafeleri bir hamlede

katetmiþtir. Yýldýzlarý, sistemleri birer merdiven ve basamak
gibi kullanýp, Rabbini görmeye mânî buudlarý geride bý-
rakmýþ; cismen ve rûhen vardýðý makamda Cenâb-ý Hakk’ý
müþahede etmiþtir. Peygamberlerle selamlaþmýþ; melekleri
görmüþ; cenneti ve güzelliklerini, cehennemi ve azametini
temaþa etmiþtir.”62
Kur’ân-ý Kerim’de bu olay, Ýsrâ Sûresi’nin birinci âye-
tinde meâlen þöyle anlatýlýyor: “Bir gece, kendisine âyetle-
rimizden bir kýsmýný gösterelim diye, kulunu Mescid-i Ha-
ram’dan Mescid-i Aksa’ya götüren Allah, noksan sýfatlar-
dan münezzehtir. O gerçekten iþitendir, görendir.” (İsra, 17/1)
Söz konusu âyette “Ýsrâ” kelimesi kullanýlmýþtýr ki, bu da
“geceleyin yürüme” mânâsýna gelmektedir. Allah Resûlü (sal-
lallahu aleyhi ve sellem), bu gece Cenâb-ý Hakk’ýn emriyle Kâ’be’nin
yanýndaki Hatim’de iken, baþka bir rivayetle Ebû Talib’in ký-

zý Ümmihâni’nin evinde iken “Burak” adý verilen bir binekle
Mescid-i Haram’dan Mescid-i Aksa’ya getirilmiþ; orada bü-
tün peygamberlere kýldýrdýðý iki rek’at namazdan sonra Ceb-
rail (aleyhisselâm) ile beraber Sidretü’l Münteha’ya kadar devam
edecek yolculuðuna baþlamýþtýr.
Bu önemli olay bizzat Allah Resûlü tarafýndan þöyle an-
latýlmaktadýr: “Bana Burak’ý getirdiler. (Burak, merkepten
büyük, attan küçük semâvî bir binektir ki beyaz renklidir ve
cennetten getirilmiþtir.) Ben buna binerek Beyt-i Makdis’e
geldim ve Burak’ý benden önceki peygamberlerin baðla-
dýklarý halkaya baðladým. Sonra mescide girerek iki rekat
namaz kýldým. Sonra çýktým; derken Cibril (aleyhisselâm) bir kap
62 M. Fethullah Gülen, İnancın Gölgesinde, 2/52, Nil Yayınları, İzmir, 1992
76
dolusu þarap, bir kap dolusu da süt getirdi. Ben sütü seç-
tim. Bunun üzerine Cibril (aleyhisselâm) (bana) fýtratý seçtin, de-
di. Sonra beni semâya çýkardý. Cibril (aleyhisselâm) gök kapýsýný
çaldý.
– Sen kimsin, dediler.
– Cibril’im, cevabýný verdi.
– Yanýnda kim var?
– Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem).
– O gönderildi mi?
– Evet, gönderildi.
Bunun üzerine bize kapýyý açtýlar. Bir de ne göreyim?
Hz. Adem (aleyhisselâm) ile karþý karþýyayým. Bana hayýr duada
bulundu.”
Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) Cibril’le katlarý çýk-
maya devam eder. Sýrasýyla Meryem oðlu Ýsa (aleyhisselâm)
ve Zekeriyya oðlu Yahya (aleyhisselâm), Yusuf (aleyhisselâm), Ýdris
(aleyhisselâm), Harun (aleyhisselâm), Musa (aleyhisselâm) ve Hz. Ýbra-
him’in (aleyhisselâm) yanlarýna uðrar, ayný konuþmalar devam

eder ve hepsinin de hayýr dualarýný alýr. Öyle bir kata gelir-
ler ki oradan ileriye ancak Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem)
gidebilir. Artýk Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem), yüce Allah’ýn
huzurundadýr. Elli vakit namazla emrolunur. Hz. Musa’nýn
(aleyhisselâm) uyarýsýyla döner, bu gidiþ geliþler birkaç kere tek-
rarlanýr. En sonunda Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem), “Artýk

ben gitmekten haya ederim.” der ve gitmez. Bunun üzeri-
ne elli vaktin yerine geçecek olan beþ vakit namaz hediye-
siyle ümmetine geri döner.63
63 Buhârî, Bed’ü’l-Halk 6, Enbiya 22, 43
77
KUTLU ZAMANLAR
Miraç’ýn Hediyeleri
Herhangi bir seyahatten dönen kimse, ailesi ve yakýnla-
rýna nasýl hediyeler getiriyorsa, Allah Rasûlü (sallallahu aleyhi ve
sellem) de bu muazzam yolculuðundan sonra büyük bir vefâ
duygusuyla geri döndüðü ümmetine çeþitli hediyelerle gel-

miþtir.
Miraç’ta ümmet için üç adet de armaðandan söz edilir:
1. Hz. Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem) ümmeti içinde Al-
lah’a ortak koþmayanlarýn, günahlarýný ödedikten sonra er
geç cennete gireceði vaat olundu.
2. Beþ vakit namaz farz kýlýndý. Hz. Peygamber’de (sallalla-
hu aleyhi ve sellem) bunun, ümmeti için Miraç olduðunu belirtti.
3. Rivayete göre, Bakara Sûresi'nin son iki âyeti (Âme-

ne’r-Resûlü) bu gece müjdeler yüklü olarak nazil oldu ki,
bu iki âyette þunlar anlatýlýr:
“Peygamber, Rabbi tarafýndan kendisine ne indirildi ise
ona iman etti, müminler de. Onlardan her biri Allah’a, me-
leklerine, kitaplarýna ve resullerine iman etti. ‘O’nun resul-
lerinden hiçbirini diðerinden ayýrt etmeyiz’ dediler ve ekle-
diler: ‘Ýþittik ve itaat ettik ya Rabbenâ, affýný dileriz, dönü-
þümüz Sana’dýr.’ Allah hiçbir kimseyi güç yetiremeyeceði
bir þekilde yükümlü tutmaz. Herkesin kazandýðý iyilik kendi
lehine, iþlediði fenalýk da kendi aleyhinedir. Ya Rabbenâ!
Eðer unuttuk veya kasýtsýz olarak yanlýþ yaptýysak bundan
dolayý bizi sorumlu tutma. Ya Rabbenâ! Bizden öncekile-
re yüklediðin gibi aðýr yük yükleme. Ya Rabbenâ! Takat
getiremeyeceðimiz þeylerle bizi yükümlü tutma. Affet bizi,
lütfen baðýþla kusurlarýmýzý, merhamet buyur bize! Sensin
78
Mevlâmýz, yardýmcýmýz! Kâfir topluluklara karþý Sen yar-

dým eyle bize!” (Bakara, 2/255-256)
Bu Gece Müslümanlar İçin İndirilen Hükümler

Ýsrâ Sûresi’nin 22-39. ayetlerinde bildirilen on iki önem-
li husus bu gece bildirilmiþtir:
1. Allah’tan baþkasýna kulluk etmeyin.
2. Ana-babaya iyi davranýn.
3. Hýsýma, yoksula, yolda kalmýþa hakkýný verin.
4. Cimri ve israfçý olmayýn.
5. Evlâdýnýzý yoksulluk korkusuyla öldürmeyin.
6. Fuhuþ ve zinaya yaklaþmayýn.
7. Cana kýymayýn.
8. Yetimin malýna doðru olmayan bir surette yaklaþma-
yýn.
9. Ahdi yerine getirin (sözünüzde durun).
10. Ölçü ve tartýda doðruluða dikkat edin.
11. Hakkýnda bilgi sahibi olmadýðýnýz þeyin ardýna düþ-
meyin.
12. Yeryüzünde gurur ve kibirle yürümeyin. Büyüklük
taslamayýn.64
Bediüzzaman’ýn Gözüyle Miraç

Bediüzzaman Hazretleri, Miraç’ý anlatýrken der ki:
“Evet, Cenâb-ý Hakk, bir kulunu, bir seyahatte huzuru-
na davet edip bir vazife ile vazifelendirmek için, Mescid-i
Haram’dan peygamberlerin toplandýklarý yer olan Mes-
64 Müslim, İman 264
79
KUTLU ZAMANLAR
cid-i Aksa’ya gönderip, peygamberlerin dinlerinin asýllarý-

nýn mutlak vârisi olduðunu gösterdikten sonra, tâ Sidretü’l
Müntehâ’ya, tâ Kab-ý Kavseyn’e kadar mülk ve melekûtun-
da gezdirdi.”65 Baþka bir yerde de Miraç Gecesi’nin Pey-
gamber Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) terakki hayatýnýn
zirve noktasýnýn ünvaný olduðunu bildirmektedir.66
Bediüzzaman Hazretleri büyük önem verdiði Miraç me-
selesini ele alýrken onun, iman rükünlerinden sonra sýra-
lanan bir netice olduðunu belirtir. Böyle olduðu için de
onun, iman esaslarýný kabul etmeyen dinsizlere karþý ispat
edilmeyeceðini söyler. Bunun sebebini izah ederken de þu
ifadeleri kullanýr: “Çünkü, Allah’ý bilmeyen, Peygamber’i
(sallallahu aleyhi ve sellem) tanýmayan ve melekleri kabul etmeyen
veya gök ve mânâ âlemlerinin varlýðýný inkâr eden adam-

lara Miraç’tan bahsedilmez; öncelikle onlara o iman rükün-
lerini ispat etmek lâzým geliyor.”67
Miraç’ýn Sýrrý Nedir ve Neden Miraç’a

Gerek Duyulmuþtur?
Þu derin ve gizli sýrrý iki hikâye ile akla yaklaþtýrmaya
çalýþýyoruz:
Birinci hikâye: Bir sultanýn iki çeþit sohbeti, görüþme-
si vardýr;
Birisi, herhangi bir âmi (sýradan bir kiþi olan) bir raiye-
tiyle, küçük ve ehemmiyetsiz bir iþ için, özel bir ihtiyaca
dair, özel bir telefonla sohbet etmektir.
65 Bediüzzaman, Otuz Birinci Söz, s. 253, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996
66 Bediüzzaman, Sikke-i Tasdik-i Gaybî, s. 207, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996
80
Diðeri, büyük saltanatý ünvanýyla ve en büyük hilâfeti

namýyla ve hâkimiyet-i âmme (genele hükmetmesi) hay-
siyetiyle ve emirlerini etrafa yaymak maksadýyla, o iþlerle
ilgili bir elçisiyle veya o emirlerle ilgili büyük bir memuruyla
konuþmaktýr, sohbet etmektir.
Ýþte, þu örnek gibi, þu Kâinatýn Yaratýcýsý’nýn ve Mülk
ve Melekût Âlemlerinin Sahibi’nin iki tarzda sohbeti var-
dýr: Biri küçük ve özel, diðeri bütün ve genel. Ýþte Miraç,
Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) velâyetinin bütün velilikle-
rin üstünde bir külliyet (genellik), bir yücelik sûretinde orta-
ya çýkmasýdýr ki, bu durum, bütün Kâinatýn Rabbi ismiyle,
bütün varlýðýn Yaratýcýsý sýfatýyla Cenâb-ý Hakk’ýn sohbeti
ve münâcâtý ile þereflenmesidir.
Miraç’ýn Hakikati Nedir?

“Miraç, Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) mertebeleri katede-
rek mânevî âlemde yükselmesini netice verecek yol almasýn-
dan ibarettir. Yani, Cenâb-ý Hakk, gökyüzünde gösterdiði bü-
tün eserlerini birer birer o özel kuluna göstermekle, o kulunu,
hem bütün ilâhî tecellîlere sahip, hem kâinatýn bütün tabaka-
larýna bakan ve sorumlu ve Allah’ýn Saltanatýnýn Göstericisi
ve Kâinatýn Sýrrýnýn Keþfedicisi yapmak için, Burak’a bindi-
rip, þimþek gibi bütün semâ katlarýný seyrettirip, mertebele-
re kattetirerek, ay gibi menzilden menzile, daireden daireye
Rubûbiyet-i Ýlâhiye’yi seyr ettirip, o dairelerin semâvâtýnda
makamlarý bulunan ve kardeþleri olan enbiyayý birer birer
göstererek, tâ Kab-ý Kavseyn makamýna çýkarmýþ, ehadiyet
(Allah’ýn her bir eserindeki birlik tecellîsi) ile kelâmýna (konuþ-
masý) ve ru’yetine (kendisini görmeye) mazhar kýlmýþtýr.”68
81
KUTLU ZAMANLAR
Birkaç Dakikada Binler Sene Mesafeyi

Kat'etmek Nasýl Mümkün Olur?
Yücelik sahibi Allah’ýn sanatýnda, hareketler sonsuz de-
recede çeþitlidir. Meselâ, sesin hýzýyla ýþýk, elektrik, ruh, ha-
yal hýzlarýnýn birbirinden ne kadar farklý olduðu malûmdur.
Yýldýzlarýn dahi, ilmen hareketleri o kadar deðiþiktir ki, akýl
buna ancak hayret eder. Öyleyse Efendimiz’in (sallallahu aleyhi
ve sellem) latîf cismi, Miraç olayýnda hýzlý olan ulvî ruhuna tâbi
olmuþsa bu yani O’nun ruh hýzýndaki hareketi nasýl akla

muhâlif görünür?
Hem, insan on dakika yatsa, rüyasýnda bazen bir se-
nede baþýna gelebilecek kadar çok hallere mâruz kalabilir.
Hatta insan bir dakikada, gördüðü rüyayý, onun içinde iþit-
tiði sözleri, söylediði kelimeleri toplasa, uyanýkken bir gün;
hatta daha fazla bir zaman gerekir. Demek oluyor ki, bir
tek zaman, iki farklý þahsa kýyasla, birisine bir gün, birisine
de bir sene hükmüne geçebilir. Netice olarak, birkaç daki-
kada binler sene mesafeyi katetmek aklen mümkündür.
Aklen Mümkün Olan Her Þey Kabul Edilir mi?

Miraç olayý ile ilgili akla þöyle bir soru gelebilir: Efendi-
miz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) bu kadar hýzla gerçekleþtirdiði Mi-
raç, aklen mümkün gibi olsa da her mümkün gerçekleþmez
ki! Bunun benzeri olaylar var mýdýr ki bunu kabul etmek
mümkün olsun? Benzeri olmayan bir þeyin, yalnýz mümkün
olmasý ile, meydana gelebileceðine nasýl hükmedilebilir?
Bu olayýn benzeri o kadar çoktur ki, saymakla bitmez.
Meselâ, görüþü iyi olan bir kiþi, gözüyle, yerden tâ Neptün
gezegenine kadar bir saniyede çýkabilir. Her ilim sahibi de,
82
aklýyla, kozmoðrafya kanunlarýna binip, yýldýzlarýn tâ arkasý-

na bir dakikada gider. Her iman sahibi de, fikrini namazýn
fiil ve rükünlerine bindirip, bir çeþit Miraç ile kâinatý arkasýna
atýp, huzura kadar gider. Kalbî hayatý olan her mümin ve
kâmil velî, mânevî bir terbiye yoluna girmekle, Arþ’tan ve
Allah’ý gösteren isim ve sýfat dairelerinden kýrk günde geçe-
bilir. Hem, nûranî varlýklar olan meleklerin arþtan ferþe, ferþ-
ten arþa kýsa bir zamanda gitmeleri ve gelmeleri vardýr.
Elbette bu kadar misaller gösteriyorlar ki; Allah’ýn bü-
tün velî kullarýnýn sultaný, bütün müminlerin önderi, bü-
tün cennet ehlinin reisi ve bütün melekler tarafýndan kabul
edilmiþ olan Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) yüce alemlere
gitmesine vesile olan bir Miraç’ý bulunmasý ve onun ma-
kamýna uygun bir þekilde olmasý, hem hikmetin gereðidir,
hem akla çok uygundur ve þüphesiz gerçekleþmiþtir.
Miraç ile İlgili Birkaç Husus

Efendimiz’den (sallallahu aleyhi ve sellem) baþka hiçbir peygam-
bere nasip olmayan Miraç olayý, zaman içerisinde çeþitli
tartýþmalara neden olmuþtur. Bu tartýþmalarýn baþýný ise
Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) miracýný ruhen mi, bede-
nen mi yaptýðý çekiyor. Bu konuda Ýslâm âlimleri farklý gö-
rüþler ortaya koyarken Fethullah Gülen Hocaefendi’nin
olaya bakýþ açýsý þöyledir:
“Her þeyden önce, Allah Resûlü’nün (sallallahu aleyhi ve sellem)
Miraç’tan döndüðünde yataðýnýn soðumadýðýný bildiren ri-
vayetler çok mevsuk deðillerdir. Bazý rivayetlerde bu habe-
ri veren kiþinin Hz. Âiþe (radıyallahu anhâ) validemiz olduðu bil-
dirilmektedir ki, kaynaklarda Miraç hadisesinin, Hicret’ten
83
KUTLU ZAMANLAR
üç veya beþ sene evvel vukû bulduðu rivayet edildiðine gö-

re Âiþe (radıyallahu anhâ) validemizin bu teferruatý bizzat bilme-
si mümkün deðildir. Zira, Hz. Âiþe validemiz hicretten bir
sene sonra, yani kendi ifadesiyle yedi-sekiz, Ýmam Þiblî’nin
zorlamalý yorumlarý esas alýndýðýnda da, on beþ yaþlarýnda
evlenmiþtir. Dolayýsýyla da o, Miraç-ý Nebevî esnasýnda ba-
basýnýn evinde; henüz küçük bir çocuktur.
Ne var ki Hz. Âiþe validemiz bu hâdiseyi, Allah Resû-
lü’nün (sallallahu aleyhi ve sellem) bir baþka yaþlý hanýmýndan, me-
selâ Hz. Hatice (radıyallahu anh) validemizden dinlemiþ ve on-
dan nakletmiþ de olabilir. Ancak Miraç hadisesi, Hz. Hatice
(radıyallahu anh) ve Ebû Talib’in vefatýný müteakip vukû buldu-
ðundan bu yaklaþým da sýhhatli görünmemektedir. Baþka

bir rivayete göre de Nebîler Serveri (sallallahu aleyhi ve sellem), Hz.
Ali’nin ablasý Ümmühânî (radıyallahu anh) validemizin evinde
iken Miraç’la þereflendirilmiþtir. Hz. Ümmühâni (radıyallahu
anh), Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) amcasýnýn kýzý olmasý
itibarýyla nikah düþtüðünden, o günün yüksek terbiye an-

layýþýyla, Hz. Ümmühâni’nin (radıyallahu anh), Efendimiz’in (sal-
lallahu aleyhi ve sellem) yataðýna elini sürüp sýcaklýðýný bildirmesini
de ben inandýrýcý bulamýyorum.

Yukarýdaki yaklaþýmlarýn keyfiyeti mahfuz, Miraç’tan
döndüðünde Allah Resûlü’nün (sallallahu aleyhi ve sellem) yataðý-
nýn soðumamýþ olduðu haberinin, gerçek kabul edilmesin-
de de bir beis yoktur. Esasen Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem),
mübarek cismi ile Miraç yapmýþtýr. Ancak biz, Kur’ân-ý Ke-
rim’in yaptýðý gibi sadece meseleye temas edip üzerinde
fazla durmadan geçeceðiz.
Kur’ân’ý Kerim, mevzuyla alâkalý þöyle buyurur: ‘Bir ge-
84
ce, kendisine âyetlerimizden bir kýsmýný gösterelim diye (Mu-

hammed) kulunu Mescid-i Harâm’dan, çevresini mübarek
kýldýðýmýz Mescid-i Aksâ’ya götüren Allah, noksan sýfatlardan
münezzehtir; O, gerçekten iþitendir, görendir.’ (Ýsrâ, 17/1)
Evvela þunu belirtelim ki, Kur’ân-ý Kerim’de geçen her
tesbih sözü, esbâp (sebepler) yolu ile þirke girmeye karþý
bir tavrýn ifadesidir. Burada da sûre, tesbih lâfýzlarýyla baþ-
lamakta ve ilk planda açýk-kapalý þirke karþý bir tavýr belir-
lenerek sebeplerin birer perde olduðu vurgulanmaktadýr.
Evet, Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) Miraç’ý, hatta Mescid-i
Haram’dan Mescid-i Aksâ’ya seyahati (Ýsrâ) dahî tamamen
sebepler üstüdür. Dolayýsýyla onun hýzý, hayalin, ýþýðýn ve
ruhun süratiyle kýyas edilmeyecek ölçüdedir... Evet o hý-
zýn keyfiyeti, ancak Allah’ýn bilebileceði bir husustur. Do-
layýsýyla o gece Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem), “Sebepleri
esvâb (giyecekler) gibi sýrtýndan attý; Müsebbibü’l-esbâb’la
(sebeplere sebep olan Allah) Miraç yaptý.” mýsralarýyla ifa-
de edildiði gibi tamamen sebepler üstü bir yolculuk yap-
mýþtýr. Ayrýca Cenâb-ý Hakk, Ýsrâ sûresine “Sübhânellezî”
beyanýyla baþlamak suretiyle kullarýna bir tembihte de bu-
lunmakta ve âdeta, “Her þeyden önce þirki kafanýzdan atýn
ve iyi bilin ki, bunu þu âlemlerin nizam ve intizamýný her
an elinde tutan Allah (celle celâluhû), sebepleri, tabiatý ve eþyayý
aþan bir güçle gerçekleþtirmiþtir.” demektedir.
Ýkinci husus, Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem), böylesine
gökler ötesi, aþkýn bir yolculuða çýktýðýnda, O’nun bütün
iç buud ve derinlikleri harekete geçirilmiþ ve O’na zaman
ve mekân üstü bir yolculuk yaptýrýlmýþtýr. Kâdý Ýyaz, Efen-
dimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) mekânsýzlýkla alâkalý hayretle-
85
KUTLU ZAMANLAR
rinden bir tanesini ifade ederken, O’nun “Ayaðýmý nereye

koyayým?” sorusuna, “Bir ayaðýný diðer ayaðýnýn üzerine
koy.” denildiðini nakleder ki, bu da Kur’ân-ý Kerim’deki
“Kâbe kavseyni ev ednâ” [(Peygambere olan mesafesi) iki
yay aralýðý kadar, yahut daha az oldu.] (Necm, 53/9) hakikatiyle
alâkalý tevcihlerden biri sayýlan imkânla vücup arasý merte-
be demektir. Bunun mânâsý þudur: Hz. Muhammed Mus-
tafa’nýn (sallallahu aleyhi ve sellem) ilâh olmasý mümkün deðildir. Zi-
ra O (sallallahu aleyhi ve sellem), Allah’ýn yüce bir kulu ve þerefli bir
peygamberi olmakla beraber; netice itibarýyla yiyen, içen,
uyuyan, yürüyen bir insandýr. Ne var ki bu Ufuk Ýnsan,
Bûsayrî’nin de ifadeleriyle “Bir beþerdir, ama herhangi bir
beþer gibi deðildir; O, taþlar arasýnda týpký yakut gibidir.”
Evet, sýradan bir insan olmayýp, insanlýk deðerlerini aþan
Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), þayet yüz binlerce buudu ile
açýlmýþsa, yani beyninin bütün fakülteleri ile her yere ulaþýp
her konuþmayý bir anda dinleyebilecek bir mertebeye ulaþ-
mýþ ya da nûrâniyetiyle bin makamda birden bulunmuþsa,
O’nun Miraç’a çýkýp geriye dönmesi için bir lâhza bile yete-
cektir. Ýþte bu açýdan bakýldýðýnda O’nun Miraç’tan dönüp
yataðýný sýcak bulmasý da gayet normaldir.
Miraç, Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) mübarek cisma-
niyeti ile yaptýðý ve netice itibarýyla mûcize olan kutlu bir
seyahattýr. Bu kutlu seyahat, O’nun için de bizim için de
her zaman bir iftihar vesilesidir.
Daha önce, Rahmet Peygamberi’nin (sallallahu aleyhi ve sel-
lem) yolculuðu ölçüsünde ve seviyesinde, hiç kimseye böyle
bir yolculuk müyesser olmamýþtýr. Evrensel bir nübüvvetle

gönderilen Nebîler Serveri (sallallahu aleyhi ve sellem), bütün en-
86
biyâ-i izâmýn cihetü’l-vahdetini câmi olmasý itibarýyla bu

kutlu seyahatinde farklý farklý semâ tabakalarýnda bulunan
enbiyanýn hemen hepsinin bulunduðu makamdan geçerek
onlarla görüþmesi vb. gibi karakteristik bir çizgi takip etme-
si yönüyle, böyle bir seyahat, hem ilktir hem de son. Böyle
olduðu içindir ki Hz. Cebrail (aleyhisselâm), ayrý ayrý her semâ
kapýsýný çaldýðýnda vazifeli melek, O’ndan evvel kimseye
açmamakla emrolunduðunu söylemiþ ve “Bu kapýlar þim-
diye kadar hiç kimseye açýlmadý.” demiþtir.
Burada bahis mevzuu edilen “gök kapýsý”, “açýlma” ve
“yol verme” gibi ifadeler, elbette ki bizim anladýðýmýzdan
farklý þeylerdir. Dolayýsýyla Cebrail’in (aleyhisselâm) gök kapýla-
rýný Efendimiz’e (sallallahu aleyhi ve sellem) açmasýný yukarýya doð-
ru yükselirken karþýlarýna çýkan bazý kapýlarýn açýlmasý þek-
linde anlamak avamca bir yaklaþýmdýr.
Evet, Hâtemu’l-Enbiyâ olan Efendimiz’den (sallallahu aleyhi
önce, hiç kimseye açýlmayan kapýlar, ilk defa O’na
ve sellem)
açýlmýþtýr. Buradan hareketle, o kapýlarýn Nebîler Serve-

ri’nden (sallallahu aleyhi ve sellem) sonra da bazýlarýna açýlabileceði
söylenilebilir. Ne var ki burada akla, “Acaba ümmeti Mu-
hammed diðer peygamberlerden daha mý faziletli ki, kapý-
lar kimseye açýlmadýðý hâlde onlara açýlýyor?” þeklinde bir
soru gelebilir. Hemen þunu belirtmeliyim ki, peygamberin
fazilet, üstünlük ve husûsiyeti onun peygamberliðine mah-
sustur ve herkes kendi Miraç’ý ile diðerlerinden farklýdýr;
yani her peygamber; hissi, duyuþu, anlayýþý ve þuuru ile
mazhar olduðu mertebenin eridir. Onun arkasýndakiler ise,
bu yolculuðu velâyet kanatlarý ile gerçekleþtirirler. Önemli
olan, bu kutlu seyahati Hakk’la münasebet içinde ve halkla
87
KUTLU ZAMANLAR
beraber bulunma espirisi içinde gerçekleþtirmektir. Ýþte bu

yönüyle, zâtýnda diðer insanlar enbiyâ-ý izâma müsavi ol-
madýklarý gibi onlarýn yolculuklarý da peygamberlerin yol-
culuklarýna müsavi olamaz. Ne var ki Ýmam-ý Gazâlî, Muh-
yiddin b. Arabî, Ýmam-ý Rabbânî ve Üstad Bediüzzaman
gibi bazý yüce ruh ve selim fýtratlarýn, Efendimiz’in (sallallahu
aleyhi ve sellem) açtýðý kapýdan, O’nun arkasýnda yürüyerek Ha-
kikat-ý Ahmediye’nin zýlline (gölgesine) ve cüz’iyetine ulaþ-

malarý mümkün olur.”69
Namaz-Miraç Ýliþkisi
Namaz, insaný ruhî yolculuða çýkaran bir ibadettir. Ru-
ha büyük bir huzur ve saadet kazandýran namaz bu yö-
nüyle Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) Miraç’a çýkýþýna iþaret
eder. Zaten Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) Miraç’tan dö-
nerken en büyük hediye olarak namazý getirmesi de na-
mazý, müminin Miraç’ý yapmýþtýr. Bu þuurla namaz kýlan
mümin, günde beþ defa, ya da kýldýðý her namaz sayýsýn-
ca Rabbiyle yüzyüze geliyor, demektir. Bu hakikate iþaret
eden ve namaz-Miraç iliþkisine dikkat çeken Fethullah Gü-
len Hocaefendi namazdan, “Ýnsaný, arþiyeler gibi döndüre
döndüre sonsuzluðun semâlarýnda dolaþtýran ve götürüp
tâ melekler âlemine ulaþtýran Miraç enginlikli mübarek iba-
det” diye bahseder Ardýndan yine namazý günde beþ de-
fa kendimizi içine salýp yýkanacaðýmýz bir nehire benzeten
Hocaefendi, “Namaz her dalýþýmýzda bizi hatalarýmýzdan
bir kere daha arýndýrýr; alýr ummâna taþýr ve sürekli baþlan-
gýçla son arasýnda dolaþtýrýr ki, bu da buutlarýmýz dýþýnda
69 M. Fethullah Gülen, Fasıldan Fasıla, 4/62-64
88
bir uhrevîleþme ve ebedîleþme teminatý demektir.” diyerek

þöyle devam eder: “... Namazda Miraç vardýr. Ama herkes
bunu namazda kendine göre hisseder ve kabiliyeti nisbe-
tinde yükseldiðini duyar. Herkesin hissettiði kendi Miraç’ý-
dýr ve bu Miraç bazýlarýnýn ayaðýndan geçer, bazýlarýnýn da
baþýndan. En mükemmel Miraç, Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve
sellem) Miraç’ýdýr.”
Þu ifadeler de Hocaefendiye ait: “... Namazý týpký bir

Miraç veya Miraç’ýn gölgesi gibi bilmeli. Zira o, sadece ya-
týp kalkmaktan ibaret bir hareketler mecmuasý deðildir.
Mümin için, her namaz bir Miraç vesilesidir. Mümine dü-
þen de her namazda farklý farklý buudlarda bile olsa Miraçý-
ný tamamlamaktýr.”
“... Miraç’a yürümek için âdeta bir rampaya yürüyüp
kendinden geçmek ve fenâfillaha, bekâbillaha ulaþýp, ken-
dini düþünemeyecek kadar maiyet atmosferini duyarak
namaz kýlmak...”
“Nebîler Serveri (sallallahu aleyhi ve sellem) Miraç’a “Kab-ý Kav-
seyn” ruhuyla yönelmiþti. O, sebepler üstü yaþadýðý o nok-
tada, namazla müþerref oldu ve onu hayatý boyunca da en
kâmil mânâda edâ etti. O noktada baþka bir þey deðil de
beþ vakit namazýn hediye olarak verilmesi dikkate þâyan-
dýr... Öyleyse Miraç’ýn esas armaðaný namazdýr ve bu ayný
zamanda her müminin Miraç’ý olarak, onlarý da Miraç’a
götürecek nurdan bir helezondur. Bundan dolayý, Allah
Resûlü’ne (sallallahu aleyhi ve sellem) bir milyon cennet bahþedil-
miþ olsaydý belki de baþkalarýnýn ayaðýnýn altýna uzatýlacak
böyle nurdan bir helezonun verilmesi kadar onu sevindir-
meyecekti. Evet, namaz öylesine büyük bir armaðandýr ki,
89
KUTLU ZAMANLAR
bu armaðan içinde, herkese kýlacaðý namazý ölçüsünde bir

Miraç mukadderdir.”70
Miraç Kandili
Yine diller deme geldi þükranla bu gece,

Esti bâd-ý saba revh u reyhânla bu gece!
Bu gece kullara Hakk’tan ihsanlar ulaþtý,

Köpürdü gönüller feyz-i Yezdân’la bu gece.
Çaktý yine cânân ilinden bir berk-i þuhûd,

Bir lâhzada oldu pinhânlar ayân bu gece.
Hicrânla yanýp inleyen sînelere tekmil,

Yetiþti ol ulu dîvandan dermân bu gece.
Her þey bir dil kesildi, varlýk okunan kitap,

Duyuldu her yanda bir baþka beyân bu gece.
Sýðýndýk öbek öbek dergâhýna dildârýn,

Geldi mücrimlerin affýna fermân bu gece.
Cem oldu bütün rûy-i siyah ne kadar varsa,

Ýndi ruhlarýna Rahmet-i Rahmân bu gece.
(Alvarlý Efe Hazretleri) (Hulâsatü’l-Hakâik)
70 M. Fethullah Gülen, Sızıntı, cilt: 16, sayı: 186, Temmuz 1994
90
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Amellerin Allah’a Yükseldiði Ay: Þaban

“Daðýlan”, “saçýlan” mânâlarýna gelen “Þaban” Üç Ay-
lar’ýn ikincisidir. Bir rivayete göre Efendimiz (sallallahu aleyhi ve
sellem) Þaban ayýnda, Ramazan için pek çok hayýr daðýldýðý
için bu aya bu ismin verildiðini ifade etmektedir. Yine Efen-

dimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) Hz. Üsâme’nin (radıyallahu anh), “Ey
Allah’ýn Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem), Þaban ayýnda tuttuðun
kadar baþka aylarda oruç tuttuðunu göremiyorum (sebebi
nedir?)” þeklindeki sorusuna: “Bu, Recep’le Ramazan ara-
sýnda insanlarýn gaflet ettikleri bir aydýr. Halbuki O, amelle-
rin Rabbü’l-Âlemin’e yükseltildiði bir aydýr. Ben, oruçlu ol-
duðum halde amelimin yükseltilmesini istiyorum.” diyerek
cevap vermiþtir.71 Ayný hakikati bize Hz. Aiþe de (radıyallahu anhâ)
þöyle ifade buyurmuþlardýr: “Resûlüllah’ýn (sallallahu aleyhi ve sellem)
Þaban ayýndaki kadar oruçlu olduðu bir ay görmedim.”72
71 Nesâi, Savm 70
93
KUTLU ZAMANLAR
Bütün bunlarýn yaný sýra, bir baþka hadis-i þerifte Þaban

ayýnda tutulan orucun ne kadar ehemmiyetli olduðu þöy-
le anlatýlmaktadýr: “Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) Ashab-ý
Kirâm’dan birisine hitaben; ‘Sen bu ayýn (Þaban ayýnýn) or-
talarýnda bir oruç tuttun mu?’ diye sordu. O sahabi, ‘Hayýr
tutmadým’ þeklinde cevap verdi. Bunun üzerine Allah Resûlü
(sallallahu aleyhi ve sellem) ‘O halde Ramazan’dan çýkýp iftar ettiðin-
de o tutmadýðýn oruç yerine iki gün oruç tut.’ buyurdu.”73

Efendimiz’i (sallallahu aleyhi ve sellem) mübarek bir gölge gibi
takip eden güzide ashâbý O’na, hayatta karþýlaþtýklarý her
durum hakkýnda sorular sorarak cevabý verilmeyen hiç-
bir mesele býrakmýyorlardý. Ýþte bunlardan biri olan Hz.
Enes’den (radıyallahu anh) rivayet edilir. “O, on bir ayýn sultaný
olarak da adlandýrýlan Ramazan ayýndan sonra hangi oru-
cun en faziletli olduðunu sorunca Allah Resûlü’nden (sallalla-
hu aleyhi ve sellem) þu cevabý alýr: “Ramazan’ý ta’zim için Þabân
ayýnda tutulan oruç!” Baþka bir defasýnda Hz. Enes Efen-

dimiz’e (sallallahu aleyhi ve sellem), “Hangi sadaka efdaldir?” þek-
linde bir soru daha sorunca, Allah Resûlü bu soruya da,
‘Ramazan’da verilen sadaka!’ cevabýný verir.”74
Berat Kandili
Þaban ayý içerisinde Berat Kandili vardýr. “Berat” keli-
mesi, “Borçtan, isnat edilen suçtan, ruha azap veren sýkýn-
týlardan kurtulmak, iki þey arasýnda iliþki olmamasý, kiþinin
bir yükümlülükten kurtulmasý veya yükümlülüðünün bu-
lunmamasý” gibi anlamlara gelir. Bu yüzden Berat Kandili,
74 Tirmizî, Zekât 28
94
Müslümanlarýn kurtuluþ vesikasý anlamýna gelen beratlarýný

almalarýna da vesile olabilecek çok deðerli bir gecedir.
Müslümanlarýn Þaban ayýnýn on beþinci gecesinde Al-
lah’ýn (celle celâluhû) affý ve baðýþlamasý ile günahlarýndan kur-
tulacaðý umularak bu geceye Berat Gecesi denilmiþtir. Bu
gecenin diðer gecelerden daha fazla ibadet ile geçirilmesi-
nin sebebi, Hz. Muhammed’den (sallallahu aleyhi ve sellem) rivayet
edilen þu hadistir: “Allah (celle celâluhû) Þaban ayýnýn yarýsýnda
kullarýnýn hallerini gözden geçirir, müþrik ve kindar olanlar-
dan baþka herkesin günahlarýný affeder.”75 buyuran Efen-
dimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) yeryüzündeki bütün insanlarýn ya-
ðan rahmetten istifade etmesi için bize yol gösteriyor.
Þaban’ýn ortasýndaki geceye Berat isminin dýþýnda;
mânen verimli, feyizli, bereketli ve kutsî bir gece olduðu
için mübarek gece; iyi deðerlendirildiði takdirde günahlar-
dan arýnma ve suçlardan temize çýkma imkâný Allah tara-
fýndan verildiði için Sâk (Berat, Ferman, Kurtuluþ Belgesi)
Gecesi; lütuf ve ihsaný aþkýn, af ve merhameti engin olan
Allah’ýn ikram ve iltifatlarýna eriþildiði için de Rahmet Ge-
cesi denilmiþtir.76
Yapýlacak dualarýn geri çevrilmeyeceði müjdesinin de ve-
rildiði77 gecelerden biri olan Berat Gecesi’nin mübarekliðini
ve özelliklerini ifade eden hadis-i þeriflerden bazýlarý þöyle-
dir: “Allah Teâlâ, Þaban ayýnýn on beþinci (Berat) gecesinde
-rahmetiyle- dünya semâsýna iner, orada tecellî eder ve Kelb
Kabîlesi’nin koyunlarýnýn tüyleri sayýsýndan daha çok sayýda
75 Tac, 2/93
76 İbrahim Canan, Kütüb-ü Sitte, 3/288.
77 Suyûtî, Celalüddin, Câmiu’s-Sağîr, 3/454, Beyrut, 1972
95
KUTLU ZAMANLAR
günahkârý affeder.”78 Baþka bir rivayete göre de Hz. Pey-

gamber’e (sallallahu aleyhi ve sellem), “Þaban’ýn ortasýndaki geceyi
(Berat Kandili’ni), ibadetle deðerlendiriniz; gündüzünde de
oruç tutunuz! Allah Teâlâ o akþam güneþin batmasýyla dün-
ya semâsýnda tecellî eder ve fecir doðana kadar, kendisin-
den af isteyen, rýzýk isteyen, uðradýðý musibetten kurtulup
afiyet isteyenlerin olup olmadýðýný sorarak bu ihtiyaçlarla
gelenlerin dertlerine derman olur.”79 buyurmuþtur.
Her ne kadar bazý Ýslâm âlimleri, “Biz Onu (Kur’ân’ý) kut-
lu bir gecede indirdik. Çünkü biz haktan yüz çevirenleri uya-
rýrýz. O öyle bir gecedir ki, her hikmetli iþ, tarafýmýzdan bir
emir ile o zaman yazýlýp belirlenir.” (Duhân, 44/3-6) ayetinin Be-
rat Gecesi’ne iþaret ettiðini söylemiþ olsalar da, Ýslâm âlim-
lerinin çoðunluðuna göre bu gece Kadir Gecesi’dir. Çünkü
diðer âyetlerde Kur’ân’ýn Ramazan ayýnda80 ve Kadir Ge-
cesi’nde81 indiði açýkça bildirilmektedir. Bu iki farklý görü-
þü sonradan ele alan Ýslâm âlimleri, bu konuda þöyle bir
neticeye varmýþlardýr: Bu takdirde Kur’ân’ýn tamamýnýn Be-
rat gecesi Levh-i Mahfuz’dan dünya semâsýna indiði, Kadir
Gecesi’nde de görevli kâtipler tarafýndan yazýlýp, âyetlerin
Cebrâil (aleyhisselâm) tarafýndan Efendimiz’e (sallallahu aleyhi ve sellem)
peyderpey indirilmeye baþlandýðý þeklinde bir yorum ortaya
çýkmaktadýr ki bazý müfessirler bu görüþü benimsemiþlerdir.82
Bu gecede Kur’ân-ý Kerim Levh-i Mahfuz’dan alýnmýþ ve
bir bütün halinde dünya semâsýna indirilmeye baþlanmýþ-
78 Tirmizî, Savm, 39; İbn Mace, İkâme, 191
79 İbn Mace, İkâme, 191.
80 Bkz. Bakara, 2/185
81 Bkz. Kadr, 97/1
82 Elmalılı Hamdi Yazır, a.g.e., 5/4293-4295
96
týr. Bu hakikate iþaret eden Bediüzzaman Hazretleri þöyle

der: “Berat gecesinde, beþerin kader programý nev’inden bir
Ýlâhî icraat yapýldýðý için, bu gece Kadir Gecesi kudsiyetin-
dedir; ve bütün senenin bir çekirdeði hükmündedir.”83 Bu
gece hürmetine, pek çok günah baðýþlandýðý için geceye Be-
rat Gecesi denilmiþtir. Yine Ömer Nasuhi Bilmen’in ifadeleri
içerisinde bu gece ile ilgili özellikler þöyle sýralanabilir: “Bu
gece mahlûkatýn bir sene içindeki rýzýklarýna, zengin veya fa-
kir, aziz veya zelil olacaklarýna, diriltilip öldürüleceklerine ve
ecellerine dair Allah tarafýndan meleklere malûmat verilece-
ði beyan olunmaktadýr.”84
Bazý âlimlere göre Berat Gecesi’nde; emirlerin Levh-i
Mahfuz’dan yazýlmasýna baþlanýr, kâtip melekler bu ge-
ceden, gelecek senedeki ayný geceye kadar olacak olan
vak’alarý yazar ve bu iþler Kadir Gecesi bitirilir. Rýzýklar-
la alâkalý defter Hz. Mikail’e (aleyhisselâm); harpler, zelzeleler,
sâikalar (yýldýrýmlar), çöküntülerle ilgili defter Hz. Cebrail’e
(aleyhisselâm); amellerle alakalý defter, dünya göðünün sahibi
olan Hz. Ýsrâfil’e (aleyhisselâm); musibetlere ait nüsha da Hz.

Azrail’e (aleyhisselâm) teslim olunur.85
Ýslâm kaynaklarýnda Berat Gecesi’nde beþ hasletin var-
lýðýndan da bahsedilmektedir:
1- Bu gecede her önemli iþin hikmetli bir þekilde ayrýmý
ve seçimi yapýlýr.
2- Bu gece yapýlan ibadetin (kýlýnan namazlarýn, oku-
nan Kur’ân’larýn, yapýlan dua ve zikirlerin, tevbe ve istið-
83 Bediüzzaman, Tarihçe-i Hayat, s. 601, Envar Neşriyat, İstanbul, 1989
84 Ömer Nasuhi Bilmen, a.g.e., s. 188.
85 İbrahim Canan, Kütüb-ü Sitte, 3/287.
97
KUTLU ZAMANLAR
farlarýn), gündüzünde tutulan oruçlarýn fazileti çok büyük-

tür.
3- Bu gece, ilâhî ihsan, feyiz ve bereketle dopdolu bir
gecedir.
4- Bu gece, maðfiret (baðýþlanma) gecesidir.
5- Resûl-i Ekrem’e (sallallahu aleyhi ve sellem) þefâat hakkýnýn ta-
mamý (þefâat-ý tâmme) bu gece verilmiþtir.
Bu gece her tarafý kaplayan rahmet, merhamet ve lü-
tuftan tevbe etmedikleri takdirde þu kimseler istifade ede-
mezler:
1- Allah’a ortak koþanlar.
2- Kalpleri düþmanlýk hisleriyle dolu olup insanlarla zýt-
laþmaktan baþka bir þey düþünmeyenler.
3- Müslümanlarýn arasýna fitne sokanlar.
4- Akraba baðýný koparanlar.
5- Gurur ve kibir sebebiyle elbiselerini yerde sürüyen-
ler.
6- Anne ve babalarýna isyanda devam edenler.
7- Devamlý içki içenler.86
86 İbn Mace, İkâme, 191.
98
BEŞİNCİ BÖLÜM
RAMAZAN AYI VE
KADİR GECESİ
On Bir Ayýn Sultaný: Ramazan

Üç Aylar’ýn sonuncusu olan Ramazan, on bir ayýn sul-
taný ve aylarýn en faziletlisidir. Zira bu ayda, Kur’ân in-
meye baþlamýþ ve bu ay boyunca oruç tutmak farz kýlýn-
mýþtýr.87 Ramazan, kelime olarak ayný zamanda Allah’ýn
isimlerinden biridir. “Þehr-ü Ramazan” Allah ayý mânâsý-
ndadýr. Resûlüllah’tan rivayet edilen þu hadiste, bu mânâ
gayet açýk bir þekilde görülmektedir: “Ramazan geldi, Ra-
mazan gitti, þeklinde konuþmayýnýz. Ramazan ayý geldi,
Ramazan ayý gitti deyiniz. Çünkü Ramazan, Allah’ýn isim-
lerinden bir isimdir.”88
Ramazan kelimesi “kýzgýn taþ” mânâsýna gelen “r-m-d”
kelimesinden türetilmiþtir. Bu kelimenin sözlük mânâsý
düþünüldüðünde þu akla gelir: Nasýl ki kýzgýn taþ etra-
fýndaki þeyleri yakýp yok ediyorsa Ramazan da kullarýn
88 Bediüzzaman, Sözler, s. 309
101
KUTLU ZAMANLAR
günahlarýný bu þekilde yok ettiði için bu aya bu isim ve-

rilmiþtir.89 Bazýlarý da, Ramazan kelimesinin “yaðan yað-
mur” mânâsýna gelen “Râmýd” kelimesinden türediðini;
yaðmurun yaðmasý neticesinde yeryüzünün temizlenmesi
gibi Ramazan ayýnýn da insanlarýn günahlarýný ayný þekil-
de temizlemesi sebebiyle ona bu ismin verildiðini söyle-
miþlerdir.
Kur’ân’ýn indirilmeye baþlandýðý bu ay içinde, Kur’ân-ý
Kerim’deki ifadesiyle bin aydan daha hayýrlý olan “Kadir
Gecesi” vardýr. Bu gece Allah’ýn müminlere baðýþladýðý çok
yüce bir ikramýdýr. Aslýnda bu ikram Üç Aylar’ýn baþlama-
sýyla artarak devam eder. Kadir Gecesi, tabiri caizse Üç
Aylar’la baþlayan ikramýn finali olarak deðerlendirilebilir.
Ýkram sahibinin ikramýna ve davetine icâbet etmemek nasýl
ki hoþ karþýlanmýyorsa, bu ikram ve davete de bu açýdan
yaklaþmak ve mutlaka bu mübarek günleri Allah tarafýn-
dan verilmiþ bir ikram olarak deðerlendirmek gerekir.
O (s.a.s.) Ümmetini Ramazan’a Hazýrlýyordu
Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), ümmetini Ra-

mazan ayý gelmeden önce mânevî anlamda hazýrlamýþtýr.
Bunun için kendisi oruç tutarak, sadaka vererek ve geceleri
kalkýp namaz kýlarak ümmetine bu aylarýn nasýl deðerlen-
dirilmesi gerektiðini de bizzat göstermiþtir. Allah Resûlü Re-
ceb ve Þaban aylarýnýn faziletine dâir söylediklerinin yaný
sýra, Ramazan ayýnýn faziletinde eriþilmez bir ay olduðunu
belirtmiþtir. Ramazan ayýnýn Kur’ân ve oruç ayý olduðunu
89 Bediüzzaman, Mektubat, s. 476; Hutbe-i Şamiye, s. 124; Sünûât-Tulûât-İşârât, s. 13.
102
yaþantýsýyla anlatan Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) bu ay-

daki cömertliði ile ayrý bir hususa da deðinmiþtir. Bu ayýn
mükâfatý paha biçilmezdir. Bu yüzden bu ayýn deðerini an-
cak Allah (celle celâluhû) bilebilir.
Bütün bu ifadelerle Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) üm-
metini gün gün, adým adým Ramazan’a ve onda coþan rah-
mete hazýrlayýp, onlarýn ebedî kurtuluþunu arzulamýþtýr.
Þimdi Allah Resûlü’nün (sallallahu aleyhi ve sellem) Ramazan ve
oruçla ilgili hadislerine göz atalým:
D Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) bu aylarda sürek-
li Ramazan’a hasret bir halde yaþarken bir yandan da,
“Allah’ým bize Receb’i ve Þaban’ý mübarek ve bereketli
kýl ve bizi Ramazan’a eriþtir.”90 diye dua etmiþtir. Rama-
zan’a eriþtikten sonra da, her zaman olduðu gibi kullukta
sürekli zirvede bulunan Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem),
yine ayný þekilde davranarak kendisini Ramazan’a ka-
vuþturan Rabbine þükür ve niyazlarýný kat kat artýrmýþtýr.
Ebû Hureyre (radıyallahu anh) Allah Resûlü’nün (sallallahu aleyhi ve
sellem) oruç konusunda þöyle buyurduðunu rivayet ediyor:
“Oruç (mümini günahlardan koruyan bir) kalkandýr. Siz-

den biriniz oruçlu iken oruçlu olduðunu bildirsin. Eðer bir
kimse kendisine sataþýr, ya da döðüþmeye tahrik ederse,
(Ben orucum) desin.” buyurdu.91
D Yine Ebû Hureyre’den (radıyallahu anh) gelen rivayette
Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) þöyle buyurmuþtur: “Oruç,
Cehennemden koruyan bir kalkandýr. Fakat kalkan yýr-
týlýp paralanmadýkça…” Bunun üzerine sahabeler, “Ya
90 Aclûnî, Keşfu’l-Hafâ, 1/186, Hadis no: 554
103
KUTLU ZAMANLAR
Resûlüllah, orucu hangi þey paralayýp yaralar?” diye sor-

muþlar, Allah Resûlü de, “Yalan, gýybet (dedikodu) orucu
yýrtar ve paralar!” cevabýný vermiþtir.92
D Bir baþka hadise göre ise; Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve
sellem) sahabelerini kesin bir emirde bulunmaksýzýn Rama-
zan gecelerini ihyâya teþvik ederdi. Bu maksatla derdi ki:

“Kim Ramazan gecesini, sevabýna inanarak ve bunu elde
etmek niyetiyle namazla ihyâ ederse geçmiþ günahlarý affe-
dilir.” Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem) -bu tavsiyesi herhangi
bir deðiþikliðe uðramadan- vefat etti. Bu durum (yani tera-
vihin ferden kýlýnmasý, cemaatle kýlýnmamasý) Hz. Ebube-
kir’in (radıyallahu anh) hilâfeti zamanýnda da; Hz. Ömer’in (radıyal-
lahu anh) hilâfetinin baþýnda da böyle devam etti.93
D Allah Resûlü’nün (sallallahu aleyhi ve sellem) Ramazan ayýn-

da, özellikle de son on gününde büyük bir gayret içerisine
girdiðini ise þu hadisten öðreniyoruz: “Resûlüllah (sallallahu
aleyhi ve sellem) Ramazan ayýnda, diðer aylarda görülmeyen
bir gayrete girerdi. Ramazanýn son on gününde ise çok

daha þiddetli bir gayrete geçerdi. Son on günde geceyi
ihyâ eder, ailesini de (gecenin ihyâsý için) uyandýrýrdý, iza-
rýný da baðlardý.”94 Bu hadisten de Efendimiz’in (sallallahu
aleyhi ve sellem) Ramazan’ýn son günlerini tamamen kulluða
ayýrdýðýný, bu sebeple ailevî münasebete de ara verdiðini

anlamaktayýz.
D Allah Resûlü’nün (sallallahu aleyhi ve sellem) bir Ramazan
sünneti olarak, büyük bir aþkla kýldýðý teravih namazý ile
92 Buhârî, Savm 2, 9
93 Buhârî, Teravih 1; Müslim, Müsâfirîn 174
94 Buhârî, Fadlu Leyleti’l-Kadr 5
104
ilgili olarak da þu haberi görmekteyiz: “Resûlüllah (sallallahu

aleyhi ve sellem) (bir gece) mescidde (nâfile) namaz kýlmýþtý.
Birçok kimse de (ona iktida ederek) namaz kýldý, (Sabah

olunca “Resûlüllah geceleyin mescidde namaz kýldý” diye
konuþtular.) Ertesi gece de Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)
namaz kýldý. (Halk yine olanlarý konuþtu, katýlacaklarýn)
sayýsý iyice arttý. Üçüncü (veya dördüncü) gece halk yine
toplandý. (Öyle ki mescid, insanlarý alamayacak hale gel-
miþti.) Ancak Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem) (bu dördün-
cü gecede) yanlarýna çýkmadý. Sabah olunca Efendimiz
(sallallahu aleyhi ve sellem): “Yaptýðýnýzý gördüm. Size çýkmamdan
beni alýkoyan þey, namazýn sizlere farz oluvermesinden

korkmamdýr” dedi. Ýþte bu hâdise Ramazan’da cereyan
etmiþti.95
D Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem) Ramazan’da, mescidin
bir kenarýnda namaz kýlmakta olan bir gruba uðramýþtý.
“Bunlar ne yapýyorlar?” diye sordu. “Bunlar, Kur’ân-ý Ke-
rim’den fazla ezber bilmeyen kimselerdir. Übeyy ibn Ka’b
(radıyallahu anh) bunlara namaz kýldýrýyor!” dediler. Efendimiz
(sallallahu aleyhi ve sellem): “Ýsabet etmiþler, bu davranýþ ne kadar
iyi!” buyurdular.96
D Baþka bir hadis de þu þekildedir: Sahabe Efendile-
rimiz anlatýyor. Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile (bir Ra-
mazan) ayýnda beraber oruç tuttuk. Ay boyunca bize son
yedi güne kadar hiç (ziyade) namaz kýldýrmadý. Ayýn son
yedinci gününde gecenin üçte biri geçinceye kadar bize
namaz kýldýrdý. Altýncý gününde yine bir þey kýldýrmadý.
95 Buhârî, Salatu’t-Teravih 1
96 Ebû Dâvûd, Salat 318
105
KUTLU ZAMANLAR
Beþinci gününde gecenin yarýsý geçinceye kadar namaz

kýldýrdý. Kendisine: “Bu gecemizin geri kalan kýsmýnda
da bize nâfile kýldýrsanýz!” dedik. Talebimize karþý: “Kim
imamla namaza baþlar, sonuna kadar devam ederse,
kendisine gecenin tamamýný namazla geçirmiþ (sevabý)
yazýlýr.” buyurdular. Sonra Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem)
aydan son üç gece kalýncaya kadar baþka namaz kýldýr-
madýlar. Üçüncü gece bize namaz kýldýrdýlar. Ehline ve
kadýnlarýna dua ettiler. Bize (o kadar uzun) namaz kýldýr-
dýlar ki “felah”ý kaçýrmaktan korktuk. (Ebû Zerr’e): “Fe-
lah” nedir diye soruldu, “sahur” cevabýný verdi. (Sonra
ayýn geri kalan kýsmýnda bize namaz kýldýrmadý.)97
D Übeyy b. Ka’b der ki: “Ramazan’da (teravih) nama-
zýndan ayrýlýp, hizmetçilerden alelacele sahur yemeði getir-
melerini isterdik, çünkü vaktin çýkmasýndan korkardýk.”98
D Said Ýbn Cübeyr’e (radıyallahu anh) Recep ayýndaki oruç-
tan sorulunca þu cevabý vermiþtir: Ben Ýbn Abbas’ý (radıyallahu
anh) dinledim. O, þöyle demiþti: “Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve
sellem) Recep ayýnda bazý yýllarda öyle oruç tutardý ki biz,
‘(galiba) hiç yemeyecek (ayýn her gününde tutacak).’ der-

dik. (Bazý yýllarda da öyle) yerdi ki biz, ‘(galiba) hiç tutma-
yacak’ derdik.”99 Bu hadis de Efendimiz’in oruç ibadetine
ne kadar ehemmiyet verdiðini anlatmaktadýr.
D Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem) buyurdular ki: “Ade-
moðlunun her ameli katlanýr. (Zira Cenâb-ý Hakk’ýn bu hu-
sustaki sünneti þudur): “Hayýr ameller en az on misliyle ya-
97 Ebû Dâvûd, Salat 318
98 Muvatta, es-Salat fî Ramazan 7
99 Buhârî, Savm 53
106
zýlýr, bu yedi yüz misline kadar çýkar. Allah Teâlâ Hazretleri

þöyle buyurmuþtur: “Oruç bu kâideden hariçtir. Çünkü o
sýrf benim içindir, ben de onu (dilediðim gibi) mükâfatlan-
dýracaðým. Zira kulum benim için þehvetini, yiyeceðini ter-
ketmiþtir.”, “Oruçlu için iki sevinç vardýr: Biri, orucu açtýðý
zamanki sevincidir, diðeri de Rabbine kavuþtuðu zamanki
sevincidir. Oruçlunun aðýz kokusu, Allah indinde misk ko-
kusundan daha hoþtur.”100
D Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem) buyurdular ki: “Kim Al-
lah Teâlâ yolunda bir gün oruç tutsa, Allah onunla ateþ ara-
sýna, geniþliði semâ ile arz arasýný tutan bir hendek açar.”101
D Sahabe’den biri: Ey Allah’ýn Resûlü (sallallahu aleyhi ve sel-
lem), bana öyle bir amel söyle ki (yaptýðým takdirde) Allah
beni mükafatlandýrsýn.” deyince Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sel-

lem), “Sana orucu tavsiye ederim, zira onun bir benzeri yok-
tur.” buyurmuþlardýr.102
D Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem) buyurdular ki: “Cen-
nette Reyyan denilen bir kapý vardýr. Oradan sadece oruç-
lular girer. Oruçlular girdiler mi artýk o kapý kapanýr, kimse
oradan giremez.”103
D Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem) baþka bir hadislerinde
þöyle buyurmuþlardýr: “Kim bir oruçluya iftar ettirirse, ken-
disine onun sevabý kadar sevap yazýlýr. Üstelik bu sebeple
oruçlunun sevabýndan hiçbir eksilme olmaz.”104
101 Tirmizî, Cihâd 3
102 Nesai, Sıyâm 43
103 Buhârî, Savm 4, Müslim, Sıyâm 166
104 Tirmizî, Savm 82
107
KUTLU ZAMANLAR
D Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem) buyurdular ki: “Ra-

mazan ayý girdiði zaman cennetin kapýlarý açýlýr, cehen-
nemin kapýlarý kapanýr ve þeytanlar da zincire vurulur.”105
Nesâî’nin bir rivayetinde þöyle denilmiþtir: “Bir münâdî,
her gece þöyle nidâ edip baðýrýr: “Ey hayýr isteyen, gel! Ey
þer isteyen kendini þerden tut!”106
D Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem) baþka bir hadislerinde
de sahur ile ilgili þöyle buyurmuþlardýr: “Sahur yemeði yi-
yin, zira sahurda bereket var.”,107 “Bizim orucumuzla Ehl-i
Kitab’ýn orucunu ayýran fark sahur yemeðidir.”108
D Selman-ý Farisî Hazretleri’nin, Efendimiz’den (sallal-
lahu aleyhi ve sellem) naklettiði bir hadiste de müminlere çok
güzel müjdeli haberler veriliyor: “Þaban’ýn son gününde

Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) bize verdiði bir hutbele-
rinde þöyle buyurdular: ‘Ey insanlar, büyük bir ay yak-
laþtý. Rahmeti üzerinizi kapladý. Bu öyle mübarek bir ay
ki, içinde bin aydan daha hayýrlý bir gece, Kadir Gece-
si vardýr. Allah Teâlâ Hazretleri, bu ayýn gündüzlerinde
orucu farz, gecelerinde namazý tetavvu (çok sevap) ola-
rak meþrû kýldý. Bu ayda hayýrdan bir haslete yaklaþan
veya bir farzý yapan bir kimse öteki aylarda yetmiþ farzý
iþlemiþ gibi olur. Bu ay Allah için açlýk ve susuzluðun, ta-
at ve ibadetin meþakkatlerine sabýr ve tahammül ayýdýr.
Sabrýn mükâfatý cennettir. Bu ay lütuf ve ihsan ayýdýr.
Bu ay, müminin rýzkýný artýrmaya ve bereketlendirmeye
106 Nesai, Savm 5
107 Buhârî, Savm 20; Müslim, Sıyâm 45
108
vesile olur. Bu ayda oruçluya iftar ettiren bir kimsenin

günahý baðýþlanýr ve iftar edenin de sevabýndan bir þey
eksilmez. Kendisine yedirene verilen sevap kadar ona
da verilir.’ Bu arada sahabelerden bazýlarý ‘Ya Resûlül-
lah bizim çoðumuz oruçluya iftar ettirecek yiyeceðe ma-
lik deðiliz. Biz bu sevaptan mahrum mu kalacaðýz?’ diye
sorunca Allah Resûlü ‘Ey Ashabým! Allah Teâlâ bu se-
vabý bir hurma, yahut bir içim su veyahut bir bardak süt
ile de verir. Bu ay öyle bereketli bir aydýr ki; onun evveli
rahmet, ortasý maðfiret, sonu da ateþten kurtulmaktýr.
Bir kimse bu ayda hizmetçisinin vazifesini hafifletirse Al-
lah Teâlâ’da onu maðfiret ederek cehennemden âzâd
eder. Ey Ashabým! Bu ayda oruçlu olan kimseye su içi-
reni Allah Teâlâ benim havzýmdan sular; o kimse ebedi-
yen susamaz.”109
Bediüzzaman’ýn Gözüyle Ramazan
Dine ait bütün deðerlere alabildiðine sahip çýkan Be-

diüzzaman Hazretleri’nin bu tavrýný, bütün mübarek gün
ve gecelerde yaptýðý ibadetler ve ifade ettiði hakikatlerden
daha iyi anlýyoruz. O, bu dünyayý bir imtihan dünyasý ola-
rak yaratan Cenâb-ý Allah’ýn çok mühim bazý þeyleri, pek
çok þeyin içinde sakladýðýna þöyle dikkat çekiyor. “Me-
selâ, Leyle-i Kadri (Kadir Gecesi’ni) umum Ramazan'da,110
dualarýn kabul edileceði aný Cum’a gününde111 makbul
109 Buhârî, Savm 4, Müslim, Sıyâm 166
110 Buhârî, İman, 36
111 Buhârî, Cum’a 37
109
KUTLU ZAMANLAR
kulunu insanlar içinde, eceli ömür içinde112 ve kýyametin

vaktini dünyanýn ömrü içinde113 saklamýþtýr.”114
Kur’ân Ayý
Bediüzzaman Hazretleri, Ramazan-ý Þerif’i öncelik-

le bir Kur’ân ayý olarak ele alýp deðerlendirir. Ramazan,
Kur’ân’ýn dünya semâsýna inme zamaný olmasý yönüyle,
bu semâvî hitâba mazhariyet için insanýn kötü arzularýn-
dan sýyrýlýp âdeta bir melekiyet kazanmasý gerekir. Ýnsanýn,
Kur’ân sanki yeni iniyor gibi aþk ve þevkle onu okuyup,
ondaki hitabý Resul-i Ekrem’den (sallallahu aleyhi ve sellem), Cebra-
il’den (aleyhisselâm) dinliyor gibi dinlemesi ve bu haliyle kutsî
bir hale mazhar olmasý þarttýr.
Bediüzzaman Hazretleri bu ayda ecir ve mükâfatýn kat
kat artacaðýný ifade ederek þöyle der: “Ramazan-ý Þerif’te
yapýlan amellerin sevaplarý bire bindir. Hadislerin ifadesi
ile Kur’ân-ý Hakîm’in her bir harfinin on sevabý vardýr. On
cennet meyvesi kazandýrýr. Ramazan-ý Þerif’te her bir har-
fin, on deðil bin ve Âyetü’l-Kürsî gibi âyetlerin her bir harfi
binler sevap kazandýrýr ve bu durum Ramazan’ýn cumala-
rýnda daha hayýrlýdýr.”115
Üstad Hazretleri, hatýralarýnda bu ayýn bereketi sade-
dinde, bir okka balýn, arkadaþlarýyla beraber, bir Ramazan
boyunca kendilerine yettiðini ve yine küçük olmasýna rað-
112 Bkz. Lokman, 31/34
113 Bkz. A’raf, 71/87, Ahmed b. Hanbel, Müsned, 5/389
114 Bediüzzaman, Yirmidördüncü Söz, Sekizinci Asıl, s. 149, Nesil Yay., İstanbul, 1996
115 Bediüzzaman, Yirmi Dokuzuncu Mektup, Yedinci Nükte, s. 540, Nesil Yayınları, İstan-
bul, 1996
110
men bir tavuðun yumurtlamaya baþladýðýný, ay boyunca

bu halinin devam ettiðini haber verir.116
Hikmetlerle Bezeli Bir Ay
“Ramazan Risalesi”nin birinci kýsmýnda, orucun; Ýslâm’ýn

beþ rüknünden biri olmakla beraber, þeâir-i Ýslâmiye’nin en
büyüðü kabul edildiðini117 ifade eden Bediüzzaman Hazret-
leri, risalenin ikinci kýsmýnda ise, “Ýþte Ramazan-ý Þerif’te-
ki orucun hikmetleri; hem Cenâb-ý Hakk’ýn Rubûbiyetine,
hem insanýn sosyal hayatýna, hem þahsi hayatýna, hem
nefsi terbiyesine, hem Allah’ýn nimetlerinin þükrüne bakan
hikmetleri var.” diyerek onda bulunan pek çok hikmetleri
beyan eder. Daha sonra þu hususlar kaydeder:
“Sayýsýz nimetleriyle yeryüzünü âdeta bir sofra gibi do-
natan Cenâb-ý Hakk olmasýna raðmen, sebepler dairesi
içinde hareket eden insanlarýn, bazen ‘Mün’im’i Hakîkî’yi
(Gerçek nimet vereni) unutup gaflete düþtükleri görülmek-
tedir. Ramazan’la beraber inananlar, düzenli bir ordu hali-
ni alýp; iftar vakti Sultan-ý Ezeli’nin bu sofrasýna âdeta ‘Bu-
yurunuz!’ emrini beklemekte ve bu itâatkar tavýrlarýyla da
Rahmeti Sonsuz’a karþý kulluk örneði sergilemektedirler.”118
Nefis Terbiyesi İçin Bir Vasýta
Üstad Hazretleri, orucun nefsi terbiye etmeye yönelik

hikmetleri baðlamýnda þu hususlara iþaret eder: “Oruçla
116 Bediüzzaman, On Dokuzuncu Lem'a, s. 659, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996
117 Bediüzzaman, Yirmi Dokuzuncu Mektup, s. 538,, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996
118 Bediüzzaman, Yirmi Dokuzuncu Mektup, s. 539, Nesil Yayınları, İstanbul, 1996
111
KUTLU ZAMANLAR
beraber herkes anlar ki; kendisine izin verilmedikçe en kü-

çük bir þeye dahî el uzatamaz. Ve bu vesileyle de kendisi-
nin malik deðil, memlük; hür deðil, kul ve köle olduðunu
anlar. Neticede nihayetsiz aczini, fakrýný, kusurunu görmüþ
ve bir þükr-ü mânevî eliyle rahmet kapýsýný çalmaða hazýr
hale gelmiþ olur.”
Bediüzzaman Hazretleri, “Eðer insan nefsine açlýk çek-
tirme mecburiyeti olmazsa, þefkat vasýtasýyla yapmakla yü-
kümlü olduðu ihsan ve yardýmlarý yapamaz; yapsa da tam
olamaz.” diyerek de orucun; zenginleri, fakirlerin yardýmý-
na çaðýrdýðýný; toplumda önemli bir fonksiyon edâ eden
zekât ve sadaka müessesesinin devamýný saðladýðýný ifade
eder.119
Nefsi Frenleyen Tek Þey: Açlýk

Ramazan-ý Þerif’in orucu, doðrudan doðruya nefsin
benlik ve kibrini kýrmak ve acizliðini göstermekle kulluðunu
bildirmek yönündeki hikmetlerinden bir hikmeti þudur ki:
Nefis Rabbisini tanýmak istemiyor; firavun gibi kendi
ilâhlýk istiyor. Ne kadar azaplar çektirilse, o benlik ve kibir
damarý onda kalýr. Fakat açlýkla o damarý kýrýlýr. Ýþte, Ra-
mazan-ý Þerif’teki oruç, doðrudan doðruya nefsin firavun-
luk cephesine darbe vurur, kýrar. Acizliðini, zaafýný, fakirli-
ðini gösterir, kul olduðunu bildirir.
Hadisin rivayetlerinde vardýr ki: Cenâb-ý Hakk nefse
demiþ: "Ben kimim, sen kimsin?"
Nefis demiþ: "Ben benim, Sen sensin." Nefse azap ver-
112
miþ, Cehenneme atmýþ, yine sormuþ. Yine ayný cevabý ver-

miþ. Hangi çeþit azâbý vermiþse, benlikten vazgeçmemiþ.
Sonra açlýkla azap vermiþ. Yani aç býrakmýþ. Yine sor-
muþ: "Men ene? Ve mâ ente? (Yani ben kimim, sen kim-
sin?)" Bu sefer nefis þöyle cevap vermiþ: "Ente Rabbiye'r-
Rahîm, ve ene abdüke'l-âciz." Yani, "Sen benim Rabb-i
Rahîmimsin. Ben senin âciz bir kulunum.”120
Sadece Mide Deðil
Bediüzzaman Hazretleri, Ramazan Risalesi’nde Rama-

zan ayý ve orucun sosyal bünye üzerindeki etkisinin üze-
rinde önemle durarak, orucun sadece midenin aç býrakýl-
masý demek olmadýðýný ifade eder ve þöyle der: “Mide gibi
bütün duygularý; gözü, kulaðý, kalbi, hayali, fikri gibi insan
organlarýna dahi bir çeþit oruç tutturmaktýr. Yani onu, ha-
ramlardan ve boþ þeylerden el çektirmek ve her birisine
mahsus kulluða sevketmektir. Meselâ; dilini yalandan, gýy-
betten ve kötü konuþmaktan ayýrmakla ona oruç tutturmak
gibi. Ve o dili, Kur’ân okumak ve zikir ve tesbih ve salâvat
ve istiðfar gibi þeylerle meþgul etmek gibi. Gözünü mahre-
mi olmayana bakmaktan ve kulaðýný fena þeyleri iþitmek-
ten menedip, gözünü ibrete ve kulaðýný hak söz ve Kur’ân
dinlemeye yönlendirmek gibi diðer organlara da bir çeþit
oruç tutturmaktýr.”121
Üstad Hazretleri oruçla ilgili bir baþka deðerlendirmesin-
de ise onun, maddî olmakla beraber ayný zamanda mânevî
113
KUTLU ZAMANLAR
bir perhiz ve zorluklar karþýsýnda sabra alýþtýran bir vasýta

olmasýna vurgu yaparak þöyle der: “Ýnsanýn nefsi, yemek-
içmek hususunda istediði gibi hareket ettikçe, hem þahsýn
maddî hayatýna týbben zarar verdiði gibi; hem helâl-haram
demeyip rastgelen þeye saldýrmak, âdeta mânevî hayatýný
da zehirler. Daha kalbe ve ruha itaat etmek o nefse güç
gelir. Serkeþ bir þekilde hareket eden onun dizginini eline
alýr. Daha insan ona binemez; o insana biner. Ramazan-ý
Þerif’te oruç vasýtasýyla bir çeþit perhize alýþýr; ruh terbiye-
sine çalýþýr ve emir dinlemeyi öðrenir.”122
Bir Tek Gecede Seksen Üç Seneye

Denk Gelen Mânevî Bir Ömür
Bediüzzaman Hazretleri her fýrsatta Ramazan gibi mü-
barek gün ve gecelerin özelliklerine vurgu yaparak, bu
muhteþem fýrsatlarýn, kendilerine yakýþýr bir güzellikte ihyâ
edilmesini ister. Bu çerçevede, “Hususan Þaban ve Rama-
zan’da akýldan ziyade kalp hissedardýr, ruh hareket eder,
maddî-mânevî füyûzât hisleri nasibini alýr.” der.123 Ardýn-
dan riselelerin birkaç yerinde bir hazine olarak deðerlendir-
diði Kadir Gecesi ile ilgili þu çarpýcý ifadeleri kullanýr:
“Mübarek Ramazan’ýn Kadir Gecesi’nin sýrrýyla, seksen
üç sene bir mânevî ömrü kazandýrmasý hikmetiyle ve Risa-
le-i Nur’un þakirtlerindeki sýrr-ý ihlasla, bu Ramazan-ý Þe-
rif’te, herbirimiz umum arkadaþlarýna niyet edip dualarýna
amin demeli ki, birisi kazansa herbiri hissedar olur.”124
124 Bediüzzaman, Kastamonıu Lâhikası, s. 1637, Mektup No: 113, Nesil Yay., İst., 1996
114
Bediüzzaman Hazretleri talebelerine gönderdiði bir

mektupta onlarýn Ramazan’larýný þöyle tebrik eder: “Sizin
mübarek Ramazan-ý Þerifi’nizi tebrik ediyoruz. Cenâb-ý Er-
hamü’r-Râhimîn bu Ramazan-ý Mübâreke’nin hürmetine,
Rahmeten li’l-âlemin olan Rasul’ü Ekrem aleyhissalatü ves-
selam’ýn ümmetine rahmetiyle imdâd eylesin! Amin. Âsâr-ý
gadab-ý Ýlâhî olan âfât ve dalâletlerden muhafaza eylesin!
Amin. Ve Risale-i Nur þakirtlerini neþr-i envar-ý Kur’âni-
ye’de muvaffak eylesin! Amin.”125
Ayrý bir yerde de þunlarý kaydeder:
“Ramazan-ý Þerifin orucu, Kur’ân-ý Hakîm’in nüzûlü-
ne (yeryüzüne inmesi) baktýðý cihetle ve Ramazan-ý Þerif,
Kur’ân-ý Hakîm’in en mühim zaman-ý nüzûlü olduðu cihe-
tindeki çok hikmetlerinden birisi þudur ki: Kur’ân-ý Hakîm,
madem Þehr-i Ramazan’da nüzûl etmiþ. O Kur’ân’ýn za-
man-ý nüzûlünü istihzar (hazýrlama) ile, o semâvî hita-
bý hüsn-ü istikbal etmek için Ramazan-ý Þerif’te nefsin
hâcât-ý süfliyesinden (adi ve boþ ihtiyaçlar) ve mâlâyâni-
yat-ý hâlâttan tecerrüt (boþ uðraþlardan uzaklaþma) ve ekl
ve þürbün (yeme içme) terkiyle melekiyet (meleklik) vazi-
yetine benzemek ve bir surette o Kur’ân’ý yeni nâzil olu-
yor gibi okumak ve dinlemek ve ondaki hitâbât-ý Ýlâhiye’yi
(ilâhî konuþmalar) güya geldiði ân-ý nüzûlünde dinlemek
ve o hitabý Resul-i Ekrem’den (sallallahu aleyhi ve sellem) iþitiyor
gibi dinlemek, belki Hazret-i Cebrâil’den (aleyhisselâm), belki
Mütekellim-i Ezelî’den dinliyor gibi bir kutsî hâlete mazhar
olur. Evet, Ramazan-ý Þerif’te güya Âlem-i Ýslâm bir mes-
cid hükmüne geçiyor. Öyle bir mescid ki, milyonlarla ha-
125 Bediüzzaman, Kastamonıu Lâhikası, Mektup No: 108, s. 1635, Nesil Yay., İst., 1996
115
KUTLU ZAMANLAR
fýzlar, o mescid-i ekberin köþelerinde o Kur’ân’ý, o Hitab-ý

Semâvî’yi arzlýlara iþittiriyorlar.
Ramazan-ý Þerif’te amellerin sevaplarý bire bindir.
Kur’ân-ý Hakîm’in, Nass-ý Hadîs’le (kesin ve tartýþýlmaz
olan hadis), herbir harfinin on sevabý var; on hasene sa-
yýlýr, on meyve-i cennet getirir. Ramazan-ý Þerif’te herbir
harfin on deðil, bin; ve Âyetü’l-Kürsî gibi âyetlerin herbir
harfi binler; ve Ramazan-ý Þerif’in Cumalarýnda daha zi-
yadedir. Ve Leyle-i Kadir’de otuz bin hasene sayýlýr. Evet,
herbir harfi otuz bin bâki meyveler veren Kur’ân-ý Hakîm,
öyle bir nuranî þecere-i tûbâ (tûbâ aðacý) hükmüne geçi-
yor ki, milyonlarla o bâki meyveleri Ramazan-ý Þerif’te
müminlere kazandýrýr. Ýþte, gel, bu kudsî, ebedî, kârlý tica-
rete bak, seyret ve düþün ki, bu hurufâtýn (harfler) kýymeti-
ni takdir etmeyenler ne derece hadsiz bir hasârette (zarar,
ziyan) olduðunu anla. Ýþte, Ramazan-ý Þerif âdeta bir âhiret
ticareti için gayet kârlý bir meþher, bir pazardýr. Ve uhrevî
hasýlat için gayet münbit (verimli) bir zemindir. Ve neþvü-
nemâ-i a’mâl (amellerin boy verip büyümesi) için, bahar-
daki nisan yaðmurudur. Saltanat-ý Rububiyet-i Ýlâhiye’ye
karþý ubudiyet-i beþeriyenin resmî geçit yapmasýna en par-
lak, kudsî bir bayram hükmündedir. Evet, Ramazan-ý Þe-
rif, bu fâni dünyada, fâni ömür içinde ve kýsa bir hayatta,
bâki bir ömür ve uzun bir hayat-ý bâkiyeyi tazammun eder
(içine alýr), kazandýrýr. Evet, bir tek Ramazan, seksen sene
bir ömür semerâtýný (meyveler) kazandýrabilir. Kadir Gece-
si ise, Kur’ân âyetleri ile, bin aydan daha hayýrlý olduðu, bu
sýrra bir hüccet-i kâtýadýr (kesin bir delildir).126
116
Bizim Ramazanlarýmýz
Ýnanan insanýn dünyasýnda Ramazan’ýn baþka bir yeri

ve özel bir mânâsý olduðuna iþaret eden Fethullah Gülen
Hocaefendi, onun geliþini, “O, gelirken yolu gözlenen nazlý
bir misafir gibi gelir; giderken de -bayramlar muvakkaten
(geçici olarak) sînelerimizi serinletebilir- içimize bir gurûb
burukluðu salar öyle gider. Ramazan, bizim dünyamýzda o
kadar sýcak, o kadar candan ve o kadar bizimle uyuþmuþ-
tur ki, onu her misafir ediþimizde, bin seneden beri gele-gi-
de, millî töre, millî kültür ve millî karakterimizle kaynaþmýþ,
bütünleþmiþ, bizimle içli-dýþlý olmuþ bir kardeþle, bir arka-
daþla karþýlaþýyor gibi oluruz.” þeklinde muhteþem ifadeler-
le anlatýr ve þöyle devam eder:
“Ramazan’da ve hele bizim ülkemizdeki Ramazan-
lar’da, inanmýþ sînelerden kopup gelen, mâbetlerde yan-
kýlanýp sokak, çarþý-pazar her tarafa ulaþan tekbirler, teh-
liller, temcitler, gönülleri öylesine rikkate getirir, öylesine
yumuþatýr ve onlarý öylesine bütünleþtirir ki; kaderin bu ta-
lihli bendeleri sayesinde herkes, âdeta ülkenin bir baþtan
bir baþa pek çok köþesi, maksûresi, mahfili bulunan büyük
bir mâbede dönüþtüðünü, genç-ihtiyar, kadýn-erkek, köy-
lü-kentli bütün insanýmýzýn da bu geniþ caminin cemaati
haline geldiðini sanýr.
Ýþte her þeyin bu ölçüde zaman ve mekân üstü bir de-
rinliðe ulaþtýðý ve her anýn ayrý bir “eþref saat” seviyesine
yükseldiði Ramazan ve ondaki bütün dakikalar; hususiy-
le Rabb’e yürüme ve yükselme rýhtýmlarý, rampalarý sa-
yýlan sahur, iftar ve teravih vakitlerinde her hareket ve
117
KUTLU ZAMANLAR
davranýþ öyle büyülü bir hal alýr ki; âdeta gökler ve gök-
ler ötesi âlemlerin ýþýklarý, sesleri baþýmýza dökülüyor gibi
olur ve bize kendi tesbih, tehlil ve hamd ü senâlarýmýz
içinde, annelerimizin yüreklerinden kopup gelen ninniler
kadar içli ve sýcak, meleklerin ta’zîm ve tebcilleri kadar
da derin ve mehîp mülâhazalardan ne büyülü mazmun-
lar fýsýldar!..
Ramazan’ý, tam Ramazanlaþýp kendi derinliðiyle duya-
bildiðimiz ölçüde, bütün benliðimizi bir yumuþaklýk, bir sý-
caklýk sarar.. Her yanýmýzda tatlý tatlý duygu meltemleri es-
meye baþlar.. Ve o, âþinâ olduðumuz bir nefes gibi bize aþk
u vuslattan neler neler söyler!
… Ramazan’ýn bizi terk etmesini hiç istemiyoruz; biz is-
temiyoruz; ama bir bir gelen her þeyin sýrasý gelince bir bir
gittiði gibi, o da aramýza sevindiren bir konuk olarak gelip
bir müddet kaldýktan sonra, bir misafir gibi de ayrýlýp gidi-
yor... Ve ardýndan da bu muhteþem ayýn bütün vâridâtýna
vâris-i has olarak bayram geliyor.”127
Kur’ân Ayý: Ramazan

Ramazan’ýn beraberinde getirdiði bolluk, bereket, hu-
zur, saadet ve binbir güzelliklerle, zemini kaypak günde-
mimizi bir çýrpýda lahutîliðe, ebedîliðe oturtuverir. Rama-
zan’da inanmýþ gönüller daha rahat, daha fedâkar, daha
farklý, gerçeðe, öteye ayarlý bir gündemin dayanýlmaz ha-
fifliðiyle mest olur.
Kur’ân, Ramazan ayýndan, “Kur’ân’ýn nazil olduðu ay”
127 M. Fethullah Gülen, Sızıntı, Aralık 2000, cilt: 22, sayı: 263
118
diye bahseder ve devamla “onda ‘Furkan’ var” der.128 Fur-

kan; bir ayýrým gücü, maddî ve mânevî alanda farklýlýk ve
imtiyazdýr. Bu imtiyazla mümin, iyiyi kötüden; temizi pis-
ten ayýrýr. Bu mânâda furkana ulaþmýþ toplum, gecenin ka-
ranlýðýnda bir tan yeri gibi parlak ve aydýnlýk bir hâl alýr.
Bediüzzaman Hazretleri de Kur’ân’ýn Ramazan’da na-
zil oluþu vesilesiyle, “Kur’ân-ý Hakîm madem þehr-i Rama-
zan’da nüzûl etmiþ, o Kur’ân’ýn zaman-ý nüzûlünü istihzâr
ile o semâvî hitâbý hüsn-ü istikbâl etmek için Ramazan-ý Þe-
rif’te nefsin kötü arzularýndan ve yemekle içmenin terkiyle
meleklere benzemek ve bir surette Kur’ân’ý yeni nâzil olu-
yor gibi okumak ve dinlemek, o hitâbý Resûlü Ekrem’den
(sallallahu aleyhi ve sellem) iþitiyor gibi dinlemek gerektiðini belirte-
rek,129 “Baþý rahmet, ortasý maðfiret, sonu cehennemden

kurtulmak”130 olan bu mübarek ayý þanýna uygun bir þekil-
de deðerlendirmenin yollarýný göstermiþtir.
Ramazan’da bütün bu güzellikler ve manevî duygularla
Ramazan davulu gibi âdeta gümbür gümbür coþan mümi-
nin kalbi sonsuzluða ayarlanýr. O Ramazan’ý kendi içinde
taþýr, içinde ezanlar okunur ve içinde ýþýl ýþýl yanan kan-
dillerin nuru yüzüne aksederken bütün bu tablolarla Ýslâm
âlemi baþtan sona bir mescit hükmüne geçer.
Bire Bin Verilen Mevsim

Ebû Dâvûd’un Sünen’inde Ebû Hureyre’den riva-
yet edilen bir hadiste Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) þöy-
129 Bediüzzaman, Yirmi Dokuzuncu Mektup - Altıncı Nükte, s. 540, Nesil Yayınları, 1996
119
KUTLU ZAMANLAR
le buyurmuþlardýr: “Kim inanarak ve ecrini umarak (ih-

tisâben) Ramazan’da oruç tutarsa, geçmiþ günahlarý ba-
ðýþlanýr.”131 Çünkü bu ayda amellerin sevabý, bire bindir.
Her kim hak olduðunu kabul ederek, ihlasla, riyadan
uzak bir þekilde sadece Allah rýzasýný kastederek Rama-
zan’ý oruçlu olarak geçirir ve ihyâ ederse geçmiþ günah-
larý affolunur.
Hadiste geçen “ihtisâben” ifadesi “bela ve imtihanlara
karþý sabýrla, nefis hoþnutluðuyla ve kerih görmeden Al-
lah’tan ecri (karþýlýk) istemek” demektir. Çünkü ecrin Al-
lah’tan beklenmesi, kulun azmini artýracak ve onu daha
fazla ibadete yöneltecektir.
Büyük günahlara gelince; Ýmam-ý Nevevi’nin belirttiði
gibi “Bu ibadetler büyük günahlarý silmez de hafifletir. Þa-
yet kulun günahlarý bulunmuyorsa onun da cennetteki de-
rece ve makamýný yükseltir.”
Fahruddin-i Râzî Hazretleri’nin ifadeleri içerisinde: “Al-
lah Teâlâ’nýn samediyet (Allah’ýn hiçbir þeye ihtiyacý bu-
lunmamasý ve bütün varlýklarýn kendisine muhtaç olamasý
hakikati), inayet (yardým) ve azamet nurlarý dâima parla-
maktadýr. Bu ezeli nurlarýn, bir perde arkasýnda kalmasý
imkân dahilindedir. Bunun ýþýklarýný hiçbir þey örtemez. Þu
kadar var ki bu nurlarýn beþerî ruhlarda zuhuruna, beþerî
alâkalar mani olmaktadýr. Oruç ise beþerî alakalarý gide-
ren sebeplerin en kuvvetlisidir. Bunun içindir ki mükâþefât
erbabý (keþf sahipleri) derler ki: “Hakk Teâlâ’nýn ulûhiyet
nurlarýna yetiþmek için oruçtan baþka çare yoktur. Ýnsan
131 Müslim, Salatü’l Müsâfirîn, 173
120
oruç tutmalýdýr ki bu nurlardan ruhen müstefîd (faydala-

nan) olabilsin.”
Ýþte bu mübarek ayda “O nurlara” eriþebilmek için
yegâne yol ve yöntem Efendimiz’in ifâdeleri çerçevesinde
bu ayý idrak edebilmektedir. Bundan böyle mümine dur-
manýn yaraþmadýðý da açýktýr.
Ey Kur’ân Ayý!
O Hitâb-ý Ezel ki senin rahmet ikliminde yine rahmetle

indi bize. Ve biz o gün bugündür sana müþtak, sana hasret
ve sana vurgun bir edâyla geliþini bekliyoruz. Geliþini ve bü-
tün günahkârlarý o engin atmosferinde saf hale getiriþini.
Ey büyük kusurlarýn ve sahiplerinin maðfiretine vesile
olan gül kokulu, gül yüzlü, güler yüzlü mübarek ay!
Gelip de ne büyük iyilik ediyorsun bize. Her yýl, ihanet
ve zulümlere neredeyse havlu atacaðýmýz bir anda karan-
lýðý kovan bir güneþ gibi ufkumuzda belirerek imdadýmý-
za yetiþiyorsun. Böylece siliniyor gönlümüzdeki kasavet.
Kaybettiðimiz ümidin ufkunu yeniden buluveriyoruz senin-
le. Buluyor ve sarýlýyoruz hemen on bir ay ümitsiz, ýþýksýz,
oruçsuz günlerden sonra seninle bir anýlan isme... Rah-
met’e, maðfirete, ümide...
Sen ki, bütün aylarýn baþýna Ezel ve Ebed Sultaný tara-
fýndan takýlan bir taçsýn. Öyle bir taçsýn ki sana ulaþýp istifa-
de edemeyenler seni baþlarýna takamayanlarýn kazanacak-
larý her þey âdi ve deðersiz taþtan öte bir þey deðil.
Sensiz geçen on bir ay bizi sana ulaþtýrmaya çabalýyor.
121
KUTLU ZAMANLAR
Bizi oruçsuzluðun orucundan kurtarmak ve yalnýz sana,

oruca, rahmete ulaþtýrmak için geçiyor zaman. Derken sen
geliyorsun anýyla þanýyla senle baðlanýyor, bütün yeryüzü
bozguncularý, cinnî ve insî þeytanlar. Salýnýveriyor gönül-
lerdeki merhamet þualarý, kötülükler kesiliveriyor birden,
gözler bir baþka görüp bakýyor, kulaklar bir baþka duyu-
yor ilâhî naðmeleri. Gönüller Rahman’a ayarlanýyor, dil-
ler hep Rahman’ý anlatýp O’nu söylüyor. Cennet’ten esen
bir meltem gibi okþuyorsun sensizlik orucuna son vererek
seninle güzelliðe, rahmete susamýþ müminleri. Bereketin,
cömertliðin, zenginliðin, öylesine hissettiriyor ki kendini bi-
ze, sensizliðe alýþmak ne zor. Sende kendini bulamama ne
talihsizlik.
Ey Rahmet’e, Rahman’a adanmýþ kutlu ay;
Biz çatlayan dudaklarýmýza âb-ý kevseri senin rahmet
yüklü ikliminde buluyoruz. Ve bulmuþken kana kana içe-
lim istiyoruz; bu vesileyle bütün günahlarýmýzla beraber,
adýnýn adandýðý adlara, Rahman ve Rahmet’e iltica ediyor,
bizi bu halimizle kabul buyurup dergâhýndan ayýrma, di-
yoruz.132
Ramazan’ý İhyâ Etmek

Taberâni’de Ümmühâni’den (radıyallahu anh) rivayet edilen
bir hadiste Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) þöyle buyurmuþ-
lardýr: “Ümmetim Ramazan ayýný ibadetle ihyâ ettikçe asla
rezil olmayacaktýr.”
Hadiste geçen “ihyâ” kelimesi hayatlandýrma, yaþaný-
132 M. Fethullah GÜLEN
122
lýr kýlma, hakiki mânâda deðerlendirme anlamýnda kulla-

nýlmýþtýr. Haddi zatýnda ‘Akýp geçmekte olan belli bir za-
man dilimi ölü mü ki onu yeniden hayatlandýrma ame-
liyesine müracaat edelim?’ sorusu akla geliyor. Hem bu
iþ nasýl olmalý? Yani “ölü bir zamaný” yeniden nasýl can-
landýrabiliriz?
Cenâb-ý Hakk rahmetinin tecellîsi olarak; zamanýn bel-
li dönemlerini kullarý deðerlendirsin, o vesileleri hakkýyla
kullanarak kurtuluþa ersinler diye özel ve muazzam rah-
met istasyonlarýyla donatmýþtýr. Ýþte insanlar, bu özel is-
tasyonlara uðrayýp da o günleri oruçla, namazla, sada-
kayla, Kur’ân’la dolu dolu yaþayarak “ihyâ” etmez iseler,
hadisin mefhûm-u muhalifine (bir ifadenin zýt anlamýn-
dan hüküm çýkarma) göre “rezil olmaktan” kurtulamaya-
caklardýr.
Verilen bu imkân ve fýrsatý deðerlendirmenin yolu, o
mübârek zaman dilimini; gecesi, gündüzüyle, sahuru, ifta-
rýyla, orucu, sadakasýyla, teravihi, Kur’âný’yla alabildiðine
bir bütünlük içerisinde yaþamaktýr. Zîrâ hadîsin ifâdesinde
“ibâdetle ihyâ ettikçe” þartý vardýr ki o þart da ancak yuka-
rýda zikredilen þeylerin icrâsýyla gerçekleþmiþ oluyor.
Böylesine mübarek ve kutsî bir zaman dilimini “ihyâ”
edecek insanýn elbette kendisinin de aklý, kalbi ve bütün
uzuvlarýyla hayatdâr olmasý lâzým ki bu imkâný kâmet-i kýy-
metine göre deðerlendirsin. Yoksa “ölü bir kalbi” elli bin
defa da böyle istasyonlara uðratmak, zamaný baþtan aþaðý
altýn kýymetine de getirmek, böyle bir kalp için bir kýymet
ifade etmeyecektir.
123
KUTLU ZAMANLAR
Evet, bu yüzden Ramazan-ý Þerif’i alabildiðine derin bir

þuur içerisinde geçirmenin yollarýný aramak lâzým. Çünkü
Bediüzzaman Hazretleri’nin ifadeleri içerisinde o; “Âdeta
bir âhiret ticareti için gayet kârlý bir meþher, bir pazar-
dýr. Ve uhrevî hâsýlat için, gayet münbit bir zemindir. Ve
amellerin bereketlenerek daha gür bitmesi için bahar ay-
larýndaki nisan yaðmurudur. Cenâb-ý Hakk’ýn insanlara
bahþettiði sonsuz nimetlerine karþý insanlarýn kulluklarýyla
resmî geçit yapmasýna en parlak kudsî bir bayram hük-
mündedir.”133
Ya Ramazan
Kesretle gelûr sâime rahmet Ramazan’da
Sâim bulunur Ahmed’e ümmet Ramazan’da
Bu rahmet ayý Hazret-i Kur’ân ile sâbit

Peygamber eder ümmete þefkat Ramazan’da
Ýstiðfar eder sâime can ile melekler

Hakk’tan eriþir mümine devlet Ramazan’da
Allah’ýna kul, Hazreti Peygamber’e ümmet

Olanlar eder savmýna dikkat Ramazan’da
Hakk emri ile açýlur ebvab-ý merâhim

Muhabbet-i Ahmed ile ülfet Ramazan’da
Sâim kulunun ecrini Allah verir ancak

Kurbiyyet-i Hakk’ta bula rif’at Ramazan’da
133 Bediüzzaman, Yirmi Dokuzuncu Mektup, Yedinci Nükte, s. 541, Nesil Yayınları, 1996
124
Güller açýlur kalplerine ehl-i imanýn

Cananý ile canýna minnet Ramazan’da
Hakk’ý bilene emr-i Huda elbet aseldir

Zahir u batýn ümmete ni’met Ramazan’da
Ýmaný kavi emr-i Huda’yý kýrabilmez

Elbette eder savmýna dikkat Ramazan’da
Bu rahmet ayýný bize bahþ etti Huda’mýz

Rahmeti bula kullara kesret Ramazan’da
Kur’ân okunur va’z olunur LUTFÝ bu eyyam

Allah’ý sever can ile ümmet Ramazan’da
(Avlarlý Muhammed Lütfi)134
Kadir Gecesi
Kadir Gecesi’nin Anlamý

“Kadir” kelimesi, Ýslâm âlimleri tarafýndan farklý an-
lamlar verilerek kullanýlmýþtýr. Buna göre Kadir Gecesi;
“Takdîr-i Ýlâhî’de hükmolunmuþ iþlerin veya bu iþlere
134 Kelimelerin anlamları:
Asel : Bal
Bâtn : İç, içte olan, gizli. İç yüz. Sır.
Ebvâb-ı merâhim : Merhamet kapıları.
Eyyâm : Günler.
Kavî : Kuvvetli, sağlam.
Kesret : Çokluk, bolluk.
Kurbiyyet-i Hakk : Hakk’a yakınlık.
Rif’at : Yükseklik, yücelik, büyük rütbe.
Sâim : Oruç tutan.
Savm : Oruç.
Zâhir : Görünen, açık, belli.
125
KUTLU ZAMANLAR
hükmeden muhkem emirlerin ayýrt edildiði gece” de-

mektir. Kadir kelimesi “þeref ve azamet” anlamýnda da
kullanýlýr ki, buna göre bu gece “þeref ve azamet gecesi”
demektir. “Tazyik” kelimesiyle ifade edildiði bir yer da-
ha vardýr ki buradaki tazyik ifadesini anlatýrken Elmalýlý
Hamdi Yazýr, “Sonunda büyük hayýrlarýn gerçekleþece-
ði deðerli iþlerin ortaya çýkmasýdýr. Hatýrlanacaðý üzere
Kur’ân’ýn, Efendimiz Hazretleri’ne (sallallahu aleyhi ve sellem) ilk
vahyi Cebrail Aleyhisselam’ýn tazyiki ile baþlamýþtý.”135 di-
yerek bir mânâda Kur’ân’ýn bu gecede indiðine de iþaret
buyurmaktadýr.
Kadrini Biliniz ki Kadriniz Bilinsin
Fethullah Gülen Hocaefendi Kadir Gecesi’ni deðerlen-

dirirken: “Kadir Gecesi, ‘Kadr’ den gelir. Yani o gece bir
kadirþinaslýk ruh ve mânâsý nümâyândýr. Öyle ise o gece-
nin kadrini bilin ki, kadriniz bilinsin. Ayrýca Allah’ýn fev-
kalâde atâsýnýn (lütuf, ihsan) verildiði þeyler de olabilir bu
gecede. Týpký ulûfe gibi. Bu gecenin gizli olmasýnda da ayrý
bir sýr vardýr. Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) onu önce bili-
yordu, sonra unutturuldu. Ta ki, ihyâ edilsin. Sadece bu
geceyi ihyâ eden de belki hissemend olabilir; ama her ge-
ceyi Kadir bilip ihyâ edenin nasibdâr olacaðýndan þüphe
yoktur.”136 diyerek ötede kadir ve kýymetin bilinmesi için
gerekli hususu dile getirmiþtir. Kadir Gecesi gibi bir nimet
bizden önce hiçbir ümmete verilmemiþtir. Bu yüzden biz
135 Elmalılı Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, 9/5969
136 M. Fethullah Gülen, Fasıldan Fasıla, 2/323
126
de bu geceyi öylesine deðerlendirmeliyiz ki, bütün ümmet-

lerden esirgenen bu nimetin bizlere veriliþindeki ilâhî hik-
meti tam olarak anlayabilelim.
Kur’ân bu geceyi þöyle anlatýr: “Biz o Kur’âný Kadir
Gecesi’nde indirdik... Kadir Gecesi bin aydan daha ha-
yýrlýdýr. O gece tan yeri aðarýncaya kadar süren bir se-
lamettir.” (Kadir, 1-5) Bu gecenin, içinde Kadir Gecesi bu-
lunmayan bin aydan daha hayýrlý olduðu bizzat Cenâb-ý
Hakk tarafýndan bildirilmektedir. Bu ise; baþlý baþýna Ka-
dir Gecesi’nin mânevî derecesini, yüksekliðini ifade et-
meye yeterlidir. Ancak âdeta bunun, Efendimiz’in (sallallahu
aleyhi ve sellem) rahmet peygamberi oluþu itibariyle ümmetini
düþündüðünden dolayý kendisine verilen bir ödül oldu-

ðunu biz þu hadisten anlýyoruz: “Hz. Peygamber’e (sallallahu
aleyhi ve sellem) ümmetinin ömrü gösterilmiþ. Resûlullah (sallal-
lahu aleyhi ve sellem) önceki ümmetlerin ömrüne nisbetle kýsa
olduðu için, amelde onlarýn uzun ömürde iþlediklerine

yetiþemezler diye bu ömrü kýsa bulmuþ. Bunun üzerine
Cenâb-ý Hakk bin aydan hayýrlý olan Kadir Gecesi’ni ver-
miþtir.”137
Bediüzzaman Hazretleri bir yerde Kadir Gecesi’nin fa-
ziletinden bahsederken, “Kadir Gecesi’nin sýrrýyla 80 sene
bir ömrü kazandýracak bir vakitte en iyi, en efdal þeylerle
meþgul olmak lâzým geliyor.” diyerek bu müberek gecenin
önemine ve bu gecenin kýymetine uygun bir þekilde deðer-
lendirilmesi gerektiðine iþaret etmektedir.
137 Muvatta, I’tikaf 15
127
KUTLU ZAMANLAR
Kadir Gecesi Hadislerde Anlatýldýðý

Gibi Deðerlendirilmeli
Bir hadiste Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem), “Kadir Ge-
cesi yatsý namazýnda cemaatte hazýr bulunan ondan nasi-
bini almýþtýr.” buyurur. Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) bir
baþka hadislerinde ise, “Kadir Gecesi’ni, kim sevabýna ina-
nýp onu kazanmak ümidiyle ihyâ ederse geçmiþ günahlarý
affedilir.”138 buyurarak bu gecenin ehemmiyetine dikkatleri
çekmiþtir. Böyle deðerlendirilince de ortaya bütün ihtiþa-
mýyla Allah’ýn kullarýný affetmek için lutfettiði geniþ bir rah-
met dairesi çýkmaktadýr.
Evet, madem Kadir Gecesi, Cenâb-ý Hakk tarafýndan
bizim için bir ihsandýr, o halde biz de bizim için çok de-
ðerli olan bu gecenin kýymetini bilmeliyiz. Demek ki, bu
geceyi deðerlendirmenin birinci þartý bu geceyi namaz
kýlarak geçirmektir. Bu gece Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve
sellem) na maz kýl mýþ, Kur’ân oku muþ, dua ve te fek kür de
bulunmuþtur. Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), Ramazan’ýn

son on günü gelince, bu geceleri ihyâ eder, aile fertlerini
kaldýrýr ve ibadet hususunda çok gayret gösterirdi. Hz.
Aiþe (radıyallahu anhâ) validemiz, Efendimiz’e (sallallahu aleyhi ve
sellem) “Þa yet Ka dir Ge ce si’ne tevâfuk eder sem na sýl dua
edeyim?” diye sormuþ ve O’ndan þu cevabý almýþtýr:

“Allahümme inneke afuvvun, tuhibbu’l-afve fa’fu annî.
(Allah’ým! Sen affedicisin, affý seversin, beni de affet.)”139
Dolayýsýyla bu gece en çok yapýlacak dua, Efendimiz’in
138 Buhârî, Terâvih 1, Müslim, Müsâfirîn 174
139 Tirmizî, Daavât 89
128
(sallallahu aleyhi ve sellem) bizzat tavsiye buyurduðu bu dua ol-

malýdýr.
Kadir Gecesi’nde Birler Bin Sayýlýr
Kadir Gecesi, bütün bir yýl, dahasý bütün bir ömür boyu
insanlarýn maddî mânevî yaptýklarý ve kazandýklarýnýn bin-
lerce katýndan daha fazlasýyla karþýlýk gördükleri muhteþem
bir zaman dilimidir. Maddî bir krize uðrayarak bir ömür
boyu kazandýklarý her þeyi kaybetmiþ insanlara, birileri, el-
lerindeki hükümet garantisini de göstererek “Siz bu gece þu
iþleri yapýn, krizde kaybettiklerinizin çok daha fazlasýna ka-
vuþacaksýnýz.” dese, acaba krizde insanlar ne yaparlar? O
gece bir an bile gözlerini kýrpmadan sabaha kadar o iþlerle
meþgul olmazlar mý?
Evet, iþte böyle, bu gecenin bin aydan daha deðerli ol-
duðunu bize baþkasý deðil, bizzat Cenâb-ý Hakk Kur’ân’ý
Kerîm’inde söylüyor.140 O gece yapýlacak iþleri de yine biz-
zat Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) hem yapmýþ hem de
yapmamýz için ýsrarla tavsiye etmiþtir. Öyleyse yapýlacak
iþ, maddî krizden kurtulmak için canla baþla çalýþan in-
sanlarýn yaptýklarý gibi, büyük bir gayretle bu fýrsatý deðer-
lendirmek olmalýdýr. Zira karþýmýzda Allah ve Resûlü’nün
(sallallahu aleyhi ve sellem) garantisi ile bize bin aydan daha faz-
la kazandýracak bir gecenin bereketi durmaktadýr. Hem

bu öyle bir bereket ki, diðer zamanlarda maddî olarak
kazandýklarýmýz bizimle elli-altmýþ yýllýk fânî bir beraber-
likten sonra, ancak kabir kapýsýna kadar gelebilirken; bu
140 Bkz. Kadir, Sûresi 1-5
129
KUTLU ZAMANLAR
gece kazandýklarýmýz, bize ebedî saadet ve mutluluklarý

da beraberinde getirecektir. Evet bu öylesine mübarek bir
gecedir ki, bunun daha fevkinde bir gün, bir gece ve bir
saat yoktur. Öyleyse iþ artýk bütün yönleriyle gelip, bizim
omuzlarýmýza düþmektedir. Herþey ortada, ya bin ayýn se-
vap ve ecrine kavuþmak için bin bir gayret ile bu feyiz ve
bereketten istifade edeceðiz, ya da gaflet urbasýna biraz
daha bürünerek ebedî kaybedenler istasyonuna doðru
yeis ve bedbinlik içerisinde yol alacaðýz.
Bu gecede bir ömür yaþayýp da yapamadýklarýný bir ge-
cede yapabilme imkâný veren kudret ne büyüktür, o rah-
met ne sonsuzdur, düþünmek lâzým. Ýþte Cenâb-ý Hakk’ýn
belirli zaman dilimlerine sakladýðý bu muhteþem kurtu-
luþ imkânlarý çok iyi deðerlendirilmelidir. Bu muhteþem
imkâný bizlere bahþeden kudret, elbette ki ondan hakkýyla
istifade etmenin yollarýný da Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) va-
sýtasýyla bizlere öðretmiþtir. Müminlere düþen görev, o yol-
larý bir bir arayýp bulmak ve yaklaþýk seksen yýllýk bir ömre
bedel, böylesi mübarek bir geceyi þanýna yakýþýr bir tarzda
edâ etmek olmalýdýr. Ancak böylece birler bin ve günler de
yýl yapýlabilir. Aksine bir hayatýn da; yýllar, hatta ömürleri
beyhûde bir uðraþa çevirdiði unutulmamalýdýr.
Bir þairin:
“Koy zaman ölçüsü zamanýn olsun,

Bu ölçü ters düþer isteðimize.
Gün var ki, yýldan da uzun,
Yýl var ki, günden de kýsadýr bize.”
(Bahtiyar Vahapzade)
130
þeklinde ifade ettiði gibi bir yönüyle matematiðin iflas etti-

ði, hesaplarýn alt-üst olduðu muhteþem bir kazanç panayý-
rýdýr Kadir Gecesi. Bu pazara denk gelip de ondan istifade
edemeyen, yükünü tutarak, iflastan kurtulamayan tüccar,
ne periþan ve akýldan ne kadar yoksundur. Ýnsanlarýn bu
mukaddes zaman dilimlerini mutlaka kazanacaklarý bir fi-
nal havasý içerisinde geçirmeleri ve cennetlere giden yolda,
“ebedî kurtuluþ kupasý”na kavuþmalarý için, imtihan dün-
yasýnýn içine yerleþtirilen bu özel gün ve geceleri gerektiði
gibi þanlarýna lâyýk bir þekilde deðerlendirmeleri ne kadar
da elzemdir.
Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) bir hadislerinde: “Her
kim Kadir Gecesi’ni, sevabýna inanýp onu kazanmak ümi-
diyle ihyâ ederse, geçmiþ günahlarý affedilir.”141 buyurarak
gecenin ehemmiyetine dikkatleri çekmiþtir. Artýk iþ, saðlam
bir iradeyle bu gecenin hakkýný vererek o ebedî kurtuluþ
dairesi olan salih daireye varmaya kalmaktadýr.
Bunun nasýl olmasý gerektiðini muhteþem ifadelerle þair
bize bakýn nasýl anlatýyor:
“Bir cefâkeþ âþýkem ey yâr senden dönmezem,

Hançer ile yüreðimi yar, senden dönmezem.
Ger Zekeriya tek beni baþtan ayaða yarsalar,
Baþýma koy erre Neccâr senden dönmezem.
Ger beni yandýrsalar, topraðým savursalar,
Külüm oddan çaðýrsalar, Settâr senden dönmezem.” (Nesîmî)
141 Buhârî, Terâvih 1
131
KUTLU ZAMANLAR
Bu Gece
Tebþir olsun size ey zü-l füâdî,

Nûr Leyle-i Kadir geldi bu gece.
Cemâl dergâhýndan feyzi verildi,
Müminler fermâný geldi bu gece.
Mümin namaz kýlur huzûrda kalur,

Yetmiþ adet zikri diline alur.
Melekler saf olur Hakk’a yalvarur,
Müminlerin affý geldi bu gece.
Tevbe edin tevbeniz kabul olunur,

Rahmet kapularý bu þeb açulur.
Þem’un-ül Gâzî’nin ecri alunur,
Müminler beratý geldi bu gece.
Fazl-u kereminden olunur rahmet,

Bu gece âleme çalar nûr mir’ât.
Elbet Cehennem’den yazýlur berat,
Müminler bayramý geldi bu gece.
Zemîn alvâlaþur eldedür fermân,

Ýster namazý kýl yâ oku Kur’ân.
Bin ay ecrin verür buyurdi Rahman,
Dertliler dermâný geldi bu gece.
Nûr Nûra varýnca dünyâ parlaþur,

Melek ervâh gelür zemîn darlaþur.
Andelip mürgiler bütün aðlaþur,
Aðlar Baba rahmet geldi bu gece.
(Aðlar Baba- Küçük Ýrþâdî (1880-1958))
132
ALTINCI BÖLÜM
BAYRAMLAR
BAYRAMLAR
Dînî, millî veya içtimaî, özel bir kutsiyeti ve ehemmiyeti

olduðu için ümmetçe ve milletçe kutlanan gün veya gün-
lere bayram denir. Bayram, bir kýsým imtiyazlarý ve husûsi-
yetleri sebebiyle bir günün diðer günlerde olmayan, o gü-
ne has bazý umumî merasimlerle kutlanmasý olarak da tarif
edilebilir. Bugünlerin kendine mahsus bir mânâsý ve tes’îd
(kutlama) biçimi vardýr. Özünde ise büyük bir neþ’e, sürûr
ve mutluluk bulunur. "Bayram, Ýslâmî duygu ve düþünce-
nin sýzýp kâsesinden dýþarýya çýktýðý ve köpürüp her yaný
sardýðý bir buluþma günüdür."142
Yeme İçme Günleri: Bayramlarýmýz

Bilindiði gibi; dinimizde Ramazan ve Kurban Bayramý
olmak üzere iki önemli bayram vardýr. Söz konusu her iki
bayram da Hicret’in ikinci yýlýndan itibaren kutlanmaya
142 M. Fethullah Gülen, Yeşeren Düşünceler, s. 51, TÖV Yay, İzmir, 1996
135
KUTLU ZAMANLAR
baþlanmýþtýr. Kurban Bayramý; hicrî takvimin son ayý olan

Zilhicce’nin onunda baþlayan ve dört gün devam eden,
kurban kesimi bu günlerde yapýldýðý için bu isimle anýlan
dînî bayramýmýzdýr. Müminler bu bayramda Hz. Ýbrahim
(aleyhisselâm) ve Hz. Ýsmail’in (aleyhisselâm) Allah’a karþý verdikleri
baþarýlý imtihaný hatýrlamaktadýrlar.

Mutluluk, ancak bugünlerde yaþanmalý, baþka yer ve
günlerde aranmamalýdýr. Zira Medine’ye hicret ettikten
sonra, Medine sakinlerinin, Ýran’dan alýnma Nevruz ve
Mihrican Bayramlarýný kutladýklarýný gören Hz. Peygamber
(sallallahu aleyhi ve sellem), “Allah sizin için o iki günü daha hayýrlý
iki günle, Kurban ve Ramazan Bayramlarýyla deðiþmiþtir.”

buyurmuþtur.143
Bu günlerde yapýlacak ilk þey, hadisin ifadesiyle namaz
kýlmaktýr.144 Bu hadisi referans alarak, Kurban ve Ramazan
Bayramlarý’nýn bayram namazýnýn kýlýnmasýyla baþladýðýný
söylemek mümkündür.
Müslümanlar bugünlerde birbirini ziyaret eder; meþrû
dairede yer, içer, sevinir, bayramlaþýr, birbirilerini ziyaret
ederek bu mübarek günleri neþe içerisinde geçirmeye ça-
lýþýrlar. Bütün bu sayýlan þeyler Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve
sellem) hadisinde, “Arefe günü, kurban günü ve Teþrik gün-
leri biz Müslümanlar’ýn bayramýdýr. Bu günler yeme içme

günleridir.”145 þeklinde ifade edilerek bu günlerde oruç tut-
mak yasaklanmýþtýr.146
143 Ebû Dâvûd, Salat, 245
144 Buhârî, Îdeyn, 3
145 Ebû Dâvûd, Savm 49
136
BAYRAMLAR
Kim Sevmez ki Bayramý?
Dînî veya millî açýdan önemli olan ve topluca kutla-

nan gün mânâsýna gelen bayramýn “sevinç ve eðlence”ye
dönük bir yönünün olmasý, onun insanlar tarafýndan he-
yecanla beklenmesini de beraberinde getirmiþtir. Yalnýz
müminlere dönük yüzünde bayramlar, sevinç ve eðlen-
cenin yaný sýra mânevî güzelliklerin de daha bir coþkuyla
yaþandýðý, toplumsal yakýnlaþmaya vesile olan yardýmlaþ-
manýn, akraba ve hasta ziyaretlerinin, büyüklere saygý, kü-
çüklere sevginin, þefkat ve merhametin zirveye çýktýðý müs-
tesnâ güzelliklerle anýlan mübarek günlerdir.
Bayramý kim sevmez ki? O bir mutluluk ve tebessüm
bahçesi; düþmanlýðýn, kinin, acýnýn üzerini örtmek için Rah-
met eliyle gönderilmiþ bir örtü... Bayram yüreklerden yüz-
lere vuran bir ýþýltý... O ýþýltýyý bütün müminlerin yüzlerinde
bir bayram sabahý yakalamak ne muhteþem bir güzellik...
O muhteþem güzellikleri sîmalarýnda her gün bayram gibi
yaþatan çocuklar gibi olmak, onlar gibi olduðumuz için se-
vinmek ve onlarý sevindirmek varken bayramý sevmemek,
beklememek mümkün mü?
Hz. Peygamber’in (sallallahu aleyhi ve sellem) Ramazan Bayram-
larýnda mescide çýkmadan önce hurma yeme âdeti bir sün-
net telakki edilmiþ ve bu telakki, bayramda tatlý ikramý ge-
leneðini doðurmuþtur.147 Daha Tâbiîn döneminde Ýbn Sîrîn
gibi; un, tereyaðý, bal ve hurma ezmesinden yapýlan bazý
tatlýlarý ikram etmeyi âdet haline getirenler vardý.
147 Tirmizî, Salat 382
137
KUTLU ZAMANLAR
Bayramda Tebrikleþme ve Eðlenme

Bugünlerde birbirlerine hâl hatýr soran, yolda karþýlaþan,
özel ziyaretlerde bulunan Müslümanlarýn birbirlerini ara-
yýp sorarak bayramlarýný tebrik etmeleri Allah Resûlü’nün
(sallallahu aleyhi ve sellem) sünnetlerindendir. Bayramlar sevinç ve
sürûr günleridir. Bu yüzden insanlarýn bugünlerde bu tür

duygularýný tatmin etmeye çalýþmalarý gayet doðaldýr. Bu
konuyla alâkalý bir olay, bir hadis-i þerifte þu þekilde an-
latýlýr: “Bir bayram günü Hz. Âiþe ile birlikte bulunan Hz.
Peygamber’in (sallallahu aleyhi ve sellem) yanýnda Buâs Harbi’ne
ait ezgiler söyleyen iki kýz çocuðu vardý. Onlara müdahale
etmek isteyen Hz. Ebubekir’e Allah Resûlü’nün (sallallahu aleyhi
ve sellem), “Her milletin bayramý vardýr, bu da bizim bayra-
mýmýz.””148 dediði, ayrýca yine böyle bir günde mescidde

mýzrak ve kalkan oyunu oynayanlarý seyretmek isteyen Hz.
Âiþe’ye (radıyallahu anhâ) yardýmcý olarak onunla beraber sey-
rettiði149 bilinmektedir.
Bu mübarek gecelerde gecenin bir kýsmýný kalkýp ihyâ
eden, kendi çapýnda deðerlendirmeye çalýþan, hadiste an-
latýlan sevaba ulaþýr. Ýbn Abbas’tan (radıyallahu anh) gelen bir
rivayette de yatsý ve sabah namazlarýný cemaatle kýlan kiþi
de söz konusu sevaba nâil olarak, “Geceyi gaflet içerisinde
deðil; belki uyanýk, hüþyar geçirerek gece ihyâsýnýn sýrrýna
erebilir.”150
Bayram konusu ele alýnýrken, görünen o ki bayram;
baþlangýç ve sonu itibariyle doðrudan Efendimiz’e (sallallahu
148 Buhârî, Îdeyn, 3
149 Buhar, Îdeyn, 2
150 Müslim, Mesâcid, 260
138
BAYRAMLAR
baðlý, O’nun (sallallahu aleyhi ve sellem) güzide yaþan-

aleyhi ve sellem)
týsýyla doðrudan alâkalý birçok sünnetle birlikte, baðrýnda

geniþ bir kültür ve edep dünyasýný barýndýrýyor.
Öyle ki bayramlarda yapýlan iþler, oynanan oyunlar,
yenilen yemeklerden tutun da bayram öncesi bayrama
hazýrlýk, bayram namazýna gidiþ ve geliþ yollarýna kadar,
müminlerin bayram haritalarý çýkartýlarak bu müstesna gü-
zelliklere teþne günlerin yine ayný güzellikte yaþanýlarak ge-
çirilmesi arzu edilmiþtir.
Bununla ilgili Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) bayram
namazýna gidiþ geliþi, “Resûlüllah bayram namazýna ya-
ya olarak gider, dönüþü de gittiðinden baþka bir yolla ya-
pardý.” þeklinde anlatýlýyor.151 Bu hadiste kastedilen, kiþinin
farklý yollardan gidip gelmesi halinde, bu yollar üzerinde
bulunan kiþi veya ruhânilerin hayýrlý þehadetlerine mazhar
olabileceðidir. Alenen yapýlmasýndan umulan hayrýn da
bulunabileceði unutulmamalýdýr.
Ýnsan fýtratýnda var olan duygulara, temayüllere set çek-
mek, bu duygularý bastýrmaya çalýþmak ne kadar yanlýþ ve
yersiz ise; onlarý alabildiðine geniþ bir sahada uygulamaya
sokmak; insanýn kendisine, çevresine zarar verecek bir ker-
teye çýkarmak da o kadar zararlý ve yanlýþtýr. Bu yüzden in-
sanýn fýtratýnda var olan bazý duygularýn kayýt altýna alýna-
rak ifrat ve tefrite kaçmadan, dengeli bir þekilde yaþanma-
sýna yardýmcý olunmalýdýr. Bayramlar madem neþe, sürûr
ve sevinç günleridir, öyle ise bugünler, þanlarýna yakýþýr bir
þekilde neþelenerek, “keyfe kâfî helâl dairesi”nde yaþana-
rak geçirilmelidir.
151 Ebû Dâvûd, Salat, 254
139
KUTLU ZAMANLAR
Sizin İçin Hayýrlý İki Gün

Hicrî takvimin son ayý olan Zilhicce’nin onunda baþla-
yan ve dört gün devam eden Kurban Bayramý, bu gün-
lerde kurban kesildiði için bu adla anýlmýþtýr. Hac ibadeti,
Hicret’in 9. yýlýnda, kurban kesilmesi ve Kurban Bayramý
namazý, oruç ibadeti ve Ramazan Bayramý gibi hicretin 2.
yýlýnda teþrî kýlýnmýþtýr.
Kurban Bayramý, Hz. Ýbrahim’in Allah’ýn emriyle oðlu
Ýsmail’i kurban etmek istemesi ve Ýsmail’in de buna râzý ol-
masý, nihayet Allah’a karþý gösterilen büyük sadakatin kar-
þýlýðý olarak hayvan kurban edilmesinin hatýrasýný taþýmak-
tadýr. Müminler de bu günlerde kurban kesmek suretiyle
bu iki peygamberin Allah’a karþý verdikleri baþarýlý imtiha-
nýn sevincini yaþamaktadýrlar.
Kurban Bayramý’na ait Arefe gününün ayrý bir fazileti
vardýr; çünkü haccýn en önemli rüknünü oluþturan vakfe,
bu günde yapýlmaktadýr. Kurban Bayramý’nda namazdan
sonra, þartlarýna sahip olan kimseler tarafýndan kurban ke-
silir. Müslümanlar bugünlerde birbirlerini ziyaret eder, bay-
ramlaþýr, yer, içer ve meþrû bir þekilde eðlenerek günlerini
neþe ile geçirmeye çalýþýrlar.
Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) Kurban Bayramý’ndan
bahseden hadislerinde, bu bayramýn ilâhî iradeyle ortaya
çýkmasý þu þekilde ifade edilir: “Kurban gününü bayram
olarak kutlamakla emrolundum. Onu bu ümmet için Allah
bayram kýlmýþtýr.”152 Bu sebeple her mümin bu bayrama,
imkâný nispetinde katýlmalýdýr. Ýmkâný olanlar kurban ke-
152 Ebû Dâvûd, Edâhî, 1
140
BAYRAMLAR
secek, olmayanlar da bu neþe ve sürûr gününde maddî

mânevî lütuflardan istifadeyle, bayramýn hazzýna ulaþa-
caktýr. Bunun için, insanýn kendisini heder edecek kadar
sýkýntýya girmesine gerek yoktur. Efendimiz (sallallahu aleyhi ve
sellem), bugün yapýlmasý gerekenler arasýnda “Bayram günü
saç týraþý olmak, uzamýþ olan týrnaklarý, býyýklarý keserek

bedenen temizlenmek, yeni ve temiz giysiler giyinmek...”
gibi þeyleri saymýþ, bayramýn hürmetine uygun bir þekilde
görünmenin de mânevî kazanç yönünden kurban kesmiþ
kadar Allah indinde makbul olacaðýný belirtmiþtir.153
Kurban, Ýslâm Dininin Þeâirindendir
Cenâb-ý Hakk, Kevser Sûresi’nde, “Rabbin için namaz

kýl ve kurban kes!” (Kevser, 108/2) buyuruyor. Bu âyet-i kerime-
deki “namaz”dan maksat bayram namazý; “kesmek”ten
kasýt da, kurban kesme günlerinde kesilen hayvanlardýr.
Baþka bir âyet-i kerimede ise, kurbanlýk develerden þöyle
bahsedilir:
“Kurbanlýk develeri de size, Allah’ýn þeâirinden kýldýk.”
“Þeâir”in mânâsý, Allâh’ýn dininin alâmeti, iþa-
(Hac, 22/36)
reti olan hususlardýr. Pek çok þey, alâmetleri ve iþaretleri

ile tanýnýr. Allah’ý ve O’nun dinini tanýtmayý saðlayan bu
vesileler hiç terk edilebilir mi? Hâl böyle olunca yapýlacak
iþ; kurban kesmemek için bahaneler aramak yerine, kese-
bilmek için çareler aramak olmalýdýr. Kurban vecibesinin
yerine getirilmesi; hak yolundaki fedakârlýðýn bir niþânesi,
Allah’ýn verdiði nimetlere karþý kulun bir þükrânesidir. Ay-
153 Nesâî, Dahâya 2
141
KUTLU ZAMANLAR
rýca bu ibadet, günahlarýn baðýþlanmasýný dilemek ve bun-

larýn neticesi olarak da sevaba nâil olmak ve birtakým be-
lalardan korunmaktýr. Velhâsýl kurbanýn meþrûiyeti; dînî,
ahlâkî, içtimâî birtakým hikmetlere, maslahatlara dayanýr.
Bunu takdir etmeyecek bir akýl sahibi tasavvur olunamaz.
Efendimiz’in (s.a.s.) Dilinden Kurban
Hz. Aiþe (radıyallahu anhâ) anlatýyor: “Resûlullah (sallallahu aleyhi

ve sellem) buyurdular ki: ‘Hiç bir kul, Kurban günü, Allah in-
dinde kan akýtmaktan daha sevimli bir iþ yapamaz. Zîra,

kesilen hayvan, kýyamet günü boynuzlarýyla, kýllarýyla, týr-
naklarýyla gelecektir. Hayvanýn kaný yere düþmezden önce
Allah indinde yüce bir mevkiye ulaþýr. Öyle ise, onu gönül
hoþluðu ile ifâ edin.’154
Hz. Ýbrahim İmtihaný Baþarýyla Vermiþtir
Hz. Ýbrahim (aleyhisselâm), küçük bir çocukken annesi Ha-

cer’le birlikte “ekin bitmez bir vadi”ye býraktýðý oðlu Ýsmail
(aleyhisselâm) ile alâkalý bir rüya görür. Rüyasýnda kendisinden
oðlunu kurban etmesi istenmektedir.

Olayý kendi açýmýzdan deðerlendirecek olursak, ortada
kazanýlmasý çok zor bir imtihan vardýr: Emri yerine getir-
mek veya oðul sevgisiyle emri ihmale yönelmek. Ýkinci þýk,
Hz. Ýbrahim (aleyhisselâm) için muhaldi. O, evlat konusunda
imtihanýný, Ýsmail’ini (aleyhisselâm) bebek yaþta kuþ uçmaz ker-
van geçmez bir mekânda yapayalnýz býrakýrken vermiþti.
154 Tirmizî, Edâhî 1
142
BAYRAMLAR
Ýsmail’ini (aleyhisselâm) yanýna alýp, onu kurban edece-

ði mekâna doðru yürümeye baþladý. Bundan sonrasýný
Kur’ân’dan takip edelim: “Çocuk büyüyüp yanýnda koþa-
cak çaða eriþince (Hz. Ýbrahim) bir gün oðluna: “Evladým!”
dedi, “Ben rüyamda seni boðazlamaya giriþtiðimi görüyo-
rum, nasýl yaparýz bu iþi, sen ne dersin bu iþe!” Oðlu: “Ba-
bacýðým!” dedi, “Hiç düþünüp çekinme, sana Allah tarafýn-
dan ne emrediliyorsa onu yap. Allah’ýn izniyle benim de
sabýrlý, dayanýklý biri olduðumu göreceksin!” Her ikisi de
Allah’ýn emrine teslim olup, Ýbrâhim oðlunu þakaðý üzere
yere yatýrýp, Biz de ona: “Ýbrâhim! Rüyanýn gereðini yerine
getirdin (Onu kurban etmekten seni muaf tuttuk)” deyince
(onlarý büyük bir sevinç kapladý). Biz iyileri iþte böyle ödül-
lendiririz! Bu, gerçekten pek büyük bir imtihandý. Oðluna
bedel ona büyük bir kurbanlýk verdik. Sonraki nesiller için-
de ona da iyi bir nam býraktýk: ki o da, bütün milletler tara-
fýndan þöyle denilmesidir: “Selam olsun Ýbrâhim’e!” (Saffat,
37/102-109)
Teþrik Tekbirleri Ýbrahim’in (a.s.) Sünnetidir

Hz. Ýbrahim (aleyhisselâm), Hz. Ýsmail’i (aleyhisselâm) kurban et-
meye hazýrlanýrken bir anda “Allahü Ekber, Allahü Ekber”
sadâlarýný duyar. Yaný baþýnda Hz. Cibrîl’in semiz bir koçla
kendisine doðru geldiðini görür, hamd ve þükür duygularý
içinde “Lâilâhe illallâhu vallâhü ekber” der. Durumu fark
eden Hz. Ýsmail (aleyhisselâm) ise, Cenâb-ý Hakk’a karþý olan
minnet ve þükranýný “Allâhü Ekber ve lillahi’l-hamd” sözle-
riyle ifade eder. Getirilen bu teþrik tekbirlerinden sonra Hz.
Ýbrahim (aleyhisselâm), “Bismillahi Allahü Ekber” diyerek koçu
143
KUTLU ZAMANLAR
kurban eder. Kurban Bayramý günlerinde, Arefe günü sa-

bah namazýndan, bayramýn dördüncü günü ikindi namazý-
na kadar her vakit, namazýn farzýndan sonra teþrik tekbirle-
rini okumak vacip kabul edilmiþtir.
Bediüzzaman’ýn Gözüyle Bayramlar
“Bayram namazlarýnda âlem-i Ýslâm’ýn zikir ve tesbihiy-

le zemin zelzele-i kübrâya mazhar olur. Evet, eðer namaz-
larýn arkasýnda, hususan bayram namazlarýnda, bir an-
da “Allahu ekber” diyen yüzer milyon insanlarýn sesleri,
âlem-i gaybda ittihad ettikleri gibi, âlem-i þehadette dahi
birbiriyle ittihad edip (birlik olma) içtima etse, küre-i arz ta-
mamýyla büyük bir insan olup, azametine nisbeten büyük
bir sadâ ile söylediði Allahu ekber’e müsavi (eþit) geldiðin-
den, o muvahhidînin ittihadýyla bir anda Allahu ekber de-
meleri, küre-i arzýn büyük bir Allahu ekber’i hükmüne ge-
çiyor. Âdeta bayram namazlarýnda Âlem-i Ýslâm’ýn zikir ve
tesbihiyle zemin zelzele-i kübrâya mazhar olup, aktâr (her
yer) ve etrafýyla Allahu ekber deyip, kýblesi olan Kâbe-i
Mükerreme’nin samimî kalbiyle niyet edip, Mekke aðzýyla,
Cebel-i Arefe diliyle Allahu ekber diyerek, o tek kelime, et-
raf-ý arzdaki umum müminlerin maðara misal aðýzlarýndaki
havada temessül ediyor. Bir tek Allahu ekber kelimesinin
aks-i sadâsýyla hadsiz Allahu ekber vukû bulduðu gibi, o
makbul zikir ve tekbir, semâvâtý dahi çýnlatýp berzah âlem-
lerine de temevvüc (dalgalanma) ederek sadâ veriyor.
Ýþte, bu arzý böyle kendine sâcid ve âbid ve ibâdýna mes-
cid ve mahlûklarýna beþik ve kendine müsebbih ve mükeb-
144
BAYRAMLAR
bir eden Zât-ý Zülcelâl’e, yerin zerrâtý adedince hamd ve

tesbih ve tekbir edip ve mevcûdatý adedince hamd edi-
yoruz ki, bize bu nevi ubûdiyeti ders veren Resûl-i Ekrem
Aleyhissalâtü Vesselâm’ýna ümmet eylemiþ.”155
Bediüzzaman’dan Bayram Tebrikleri

Arkadaþlarýna karþý son derece vefâlý olan Bediüzzaman
Hazretleri, her fýrsatta onlarý tebrik etmiþ ve gayretlerini, ba-
þarýlarýný övmüþtür. Bütün bir ömrünü çile ile ýzdýrapla ve bir
münzevî gibi geçiren Bediüzzaman Hazretleri, bilhassa bay-
ramlarda yalnýzlýðýn ruhuna elem verdiðini söyleyerek: “Bu
yirmi sene, kýrk bayramý münzevî, yalnýz geçirdim.” demiþti.
Milletçe güleceðimiz baharlar ümit etmiþti. Ýþte kýþta geldiði
halde bizlere hep baharlardan bahseden Bediüzzaman Haz-
retlerinin bayram tebriklerinden birkaç örnek:
* Sizin bayramýnýzý, Leyle-i Kadrinizi, Ramazan-ý Þe-
rif’te makbul dualarýnýzý bütün ruh-u cânýmla tebrik ve
tes’îd ediyorum. Cenâb-ý Hakk, bu bayramýn sürûrunu,
hakîkî ve geniþ ve umumî sürûra mukaddeme ve vesile ey-
lesin. Âmin.156
* Ruh-u cânýmýzla mübârek bayramýnýzý tebrik ediyo-
ruz. Ýnþaallah, âlem-i Ýslâm’ýn da büyük bir bayramýna ye-
tiþirsiniz. Cemâhir-i müttefika-i Ýslâmiye’nin kutsî kanun-u
esasiyelerinin menbâý olan Kur’ân-ý Hakîm, istikbâle tam
hâkim olup beþeriyete tam bir bayram getireceðine çok
emareler var.157
155 Bediüzzaman, On yedinci Lem’a, Dokuzuncu Nota, s. 650, Nesil Yayınları, 1996
156 Bediüzzaman, Kastamonıu Lâhikası, Mektup, s. 1609, Nesil Yayınları, 1996 No: 65
157 Bediüzzaman, Emirdağ Lâhikası (2), Mektup No: 67, s. 1841, Nesil Yayınları, 1996
145
KUTLU ZAMANLAR
* Geçen Leyle-i Kadrinizi ve gelen bayramýnýzý bütün

mevcudiyetimle tebrik ve sizleri Cenâb-ý Erhamürrâhimîn’in
birliðine ve rahmetine emanet ediyorum.158
* Hem mübarek Ramazan’ýnýz, hem inþaallah hakkýnýz-
da bin ay kadar meyvedar Leyle-i Kadrinizi, hem saadetli
bayramýnýzý, hem çok kýymettar hizmetinizi bütün ruhumla
tebrik ve tes’id ederim.159
* Bayramýnýzý tebrik ve hizmetinizi takdir ve muvaffaki-
yetinize dua ederek Hâlýk-ý Rahîm’e hadsiz þükrederim ki,
sizler gibi sebatkâr ve fedâkâr kardeþleri Risaletü’n-Nur’a
sahip ve nâþir yapmýþ.160
Bayram, Müminleri Bir Anne Gibi Kucaklar

Belli bir süre devam eden her olayýn þanýna yakýþýr bir
þekilde son bulmasý herkesin arzusudur. Zira son, belli bir
güzellikte ya da o zamana kadar süregelen güzelliklerin öte-
sine geçemeden biterse o güne dek dimaðlarda kalan lez-
zetin bir anda yok olma durumu vardýr. Hele hele Fethul-
lah Gülen Hocaefendinin, “... Ruhlar bir aylýk Ramazan’la
tam kývamýný bulur, derinleþir meyvenin çiçeðe yatýþý gibi,
olgunlaþýr ve yeni bir oluþum bekleyiþine geçer.” þeklinde
ifade ettiði gibi böyle bir bekleyiþ içerisinde bulunuluyorsa.
Böyle bir bekleyiþe dikkat çeken Hocaefendi ardýndan ge-
len bayramý “Ufukta bir güneþ gibi beliriverir.” ifadeleriyle
anlatýr. Ardýndan, “Bayram, bütün bir Ramazan’ýn, hatta
geçmiþ bütün Ramazanlar’ýn özü, usâresi gibi bir duyguyla
158 Bediüzzaman, Tarihçe-i Hayat, Denizli Hayatı, s. 2183, Nesil Yayınları, 1996
159 Bediüzzaman, Kastamonıu Lâhikası, Mektup, s. 1584, Nesil Yayınları, 1996 No: 27
160 Bediüzzaman, Kastamonıu Lâhikası, Mektup, No: 14, s. 1578, Nesil Yayınları, 1996
146
BAYRAMLAR
gelir.” diyen Hocaefendi þöyle devam eder: “O, semâlarýn

en nurlu katmanlarýndan süzülmüþ, meleklerin incelerden
ince elleriyle örülmüþ, sýmsýcak, alabildiðine yumuþak bir
tül gibi sarar benliðimizi ve kopup geldiði âlemlerin þefkat
ve duyarlýlýðýný ruhumuza iþlercesine, bir anne gibi kucak-
lar hepimizi...
... Bayram, dost-düþman hemen herkese kendini en yu-
muþak þekilde kabul ettirir ve daha önceden planlanmýþ
bütün nizamlarý, intizamlarý, dizaynlarý bozar, ileriye-geri-
ye atar, onlarýn yerine kendi âhengini kurar. Bayramdaki
temcid (Allah’ýn büyüklüðünü bildirme), salâ, ezan ve gizli-
açýk her yanda duyulan evrâd u ezkâr kulaklarýmýza âdeta,
gök kapýlarýnýn gýcýrtýlarýný aksettirir; tebrikler, tes’îdler, el
öpmeler, ziyaretler ise þanlý geçmiþimizden köpürüp köpü-
rüp gelen ruhu ve mânâyý andýrýr. Evet, öteler buudlu bu
lâhûtî ses hevenkleri, bu mâzî renkli töre ve merasimler,
sanki ruhlarýmýzýn, anlatmak isteyip de anlatamadýklarý se-
vinçlerini, neþ’elerini veya hasretlerini ve hicranlarýný söy-
lüyor gibi gelir bize...”
Ramazan ve bayramlarýn diðer gün ve aylardan farklý
olarak sanki yaðmur yüklü bulutlar gibi geldiðini dile ge-
tiren Hocefendi, bu geliþin öyle boþ ve sýradan bir geliþ
olmadýðýný, aksine onlarýn eteklerindeki hayrât ve hasenât
cevherlerini baþýmýza boþaltýklarýný, böyle yaptýklarý için de
günahlarýmýzý çer-çöp gibi önlerine kattýklarýný, neticesinde
de bizi gufrân denizlerine sürüklediklerini kutlu bir müjde
olarak verdikten sonra Avlarlý Efe Hazretleri’nin o engin
üslûbuyla gerçek bayramlara iþaret eder:
147
KUTLU ZAMANLAR
“Mevlâ bizi affede

Bayram o bayram olur
Cürm ü hatalar gide
Bayram o bayram olur” (Alvarlý Efe)
Her çýkýþýn bir iniþi, her geliþin bir gidiþi olduðu için,
müjdeyle gelen bayramlarýn da hüzünle gidiþleri vardýr. Ýþ-
te; baþtan baþa ilâhî sevinçlerle süslü olduklarý için geliþ-
leri bir yýl beklenen bayramlarýn gidiþleri de bir o kadar
hüzne salar mümin gönlünü. Bu hüzne iþaret eden Ho-
caefendi, hüznün bir anda sevince dönüþmesini ise þöyle
dile getirir: “Ramazan Bayramý böyle bir hüzünle býrakýp
gider, ama onun gidiþindeki keder de ancak, Kurban Bay-
ramý’nýn böyle bir ikinci geliþi ümidiyle hafifler; tasa iken
sevinç olur, hüzün iken beklenen bir sürûra inkýlâb eder.”
Bayramýn genç-ihtiyar, kadýn-erkek, âlim-cahil, talebe-
muallim, iþçi-esnaf gönlünün menfezleri az açýk olan he-
men her kesimden insana fevkalâde mûnis geldiðini ha-
týrlatan Hocefendi devamla þöyle der: “Bayram, hemen
herkesin içine iþler, herkese kendini dinletir ve ne yapar
yapar herkesi mutlaka kendi atmosferine çeker. Kimseye
karþý cebir kullanmaz, protokollere baðlý kalmaz, açýk-ka-
palý kendisini kabul etmeyenleri tehdit etmez, ama herkes
ona yürekten, gönüllü ve selim fýtratýnýn tabiî insiyaklarý ile
koþar; koþar ve onu kutlamaz, sadece yaþar. Evet bayram,
bazen tam bayramlaþabilmiþ insanlarla o kadar aþkýnlýða
erer, o kadar ledünnîleþir ve o kadar Cennetin Cuma Ya-
maçlarý’na dönüþür ki, insan yer yer onu kendi dublesi,
zaman zaman da melek tüylerinden örülmüþ kanatlarý gibi
hisseder ve gezdiði her yerde bu gizli refîkin azizliðini gö-
148
BAYRAMLAR
rür ve heyecanýný yaþar. Gerçi bayram, bir ölçüde herkese

kendi boyasýný çalar; herkesi kendi gibi söyletir ve herkese
hükmettiðini bar bar baðýrýr, ama onun bazý ruhlar üzerin-
deki tesiri daha bir baþkadýr.
Her bayram bizim dünyamýzda, bir dolunay gibi doðar;
ufkumuzu bir gökkuþaðý gibi tutar... Iþýk kaynaðý ötelerden,
bize donanma gecelerinde göremeyeceðimiz þehrâyin-
ler yaþatýr... Arz üzerinde uðradýðý hemen her dairede, bir
teþrîfât üslubuyla bizler gibi bütün baþkalarýný da ayaða
kaldýrýr, þîvelerin en mükemmeli, naðmelerin en tatlýsýyla
ruhlarýmýza demet demet besteler sunar... Îmâ ve iþaret-
leriyle meraklarýmýza kapýlar aralar ve gönüllerimize uh-
revîlikler fýsýldar...
Bayram, Ýslâmî duygu ve düþüncenin sýzýp kâsesinden
dýþarýya çýktýðý ve köpürüp her yaný sardýðý bir buluþma gü-
nüdür.
Gönüllerimiz her zaman bayramlarý bir ihtiyaç hissiy-
le arar, biz de bu mübarek günleri bütün vâridâtýyla duy-
maya çalýþýrýz... Tekbirlerle, tehlillerle coþar; istiðfarlarla iç
âlemimizi yýkar, her yanda tütüp-duran neþe ve sevinçle
kederlerimizi, tasalarýmýzý atar, þifâhî irfânýmýzýn bir buudu
sayýlan na’tlar, ilâhiler ve münâcâtlarla nefes alýr-verir ve
bu velûd günlerde daha ne güftesiz besteler dinleriz.
Bayramlarýn herkese açýk o müsamahalý saat ve daki-
kalarýnda her þeyde ayrý bir neþe ve sevince ulaþan çocuk-
lar, gece yarýlarýna kadar bayram duygusuyla oturur-kal-
kar, bayram müsamahasýyla güler-oynar; cývýl-cývýl sesle-
rini duyurabilme emeliyle daldan dala seken ve her dalda
149
KUTLU ZAMANLAR
çevresine ayrý bir naðme salan bülbüller gibi yorulup bitkin

düþünceye kadar akla-hayâle gelmedik oyunlar sergiler ve
bizlere bayram içinde ayrý bir bayram daha yaþatýrlar.
Ramazan’dan sonra bayramýn geliþi sürpriz olmasa da,
yine de o alýþýlmýþýn çok çok üstünde bir canlýlýk ve ülfetle-
rin eskitemediði bir edâ ile ufukta belirir; bir dolunay gibi
yükselir ve gözlerimize, gönüllerimize kâse kâse heyecan
sunar. Ramazan’la sýcak alâka kurabilmiþ hemen herkes,
bayramý ilâhî ihsanlarýn bir tevzî zamaný füsûnuyla duyar,
onu olabildiðine týlsýmlý bulur ve onun bu semâvî cazibe
ve büyüsüyle muvakkaten dahi olsa, Ramazan’ýn ayrýlýþ
þokunu oldukça hafif hisseder ve koca bir gufrân ayýnýn
vedâsýyla engin bir ihsan gününün þölenini iç içe yaþar.
Bayramda duygular o kadar yumuþar, ruh öylesine ha-
fifler ve mantýk gönülle o denli içli-dýþlý olur ki, insan bazen
bu seviyedeki bir farklýlaþma karþýsýnda hayretten hayrete
girer. Kim bilir belki de ona bu ölçüde insanî deðerleri hatýr-
lattýðýndan ötürü bayramýn daha sýk gelmesini arzu eder...
Bütün imanlý gönüller bayramý duyarlar, ama o bizim ül-
kemizde daha bir nazlý, daha bir sevimli, daha bir þirin ve
daha bir candandýr; zira yüzlerce seneden beri hep aziz bir
misafir gibi gelen, baþýmýza yümnünü, bereketini boþaltan
ve bizi þefkatle kucaklayan bayram, o kadar bizim olmuþtur
ki onu hep evlerimizde-odalarýmýzda, mâbedlerimizde-so-
kaklarýmýzda bizden biri gibi duymuþ ve sinelerimizi açarak
muânakasýna (sarýlma) koþmuþuzdur.
Biz, günümüzdeki bayramlarý, önceki bayramlara nis-
peten daha bir ehemmiyetli, daha bir kucaklayýcý ve bir
mânâda da koruyucu görüyoruz. Her þeyden evvel o, biz-
150
BAYRAMLAR
leri, günlük hayatýn gündelik dedikodularýndan, “yaþamýn”

kirli yanlarýnýn tozundan-topraðýndan uzaklaþtýrarak, hatta
arýndýrarak kendine benzetir ve aktüalitenin isi-pasý için-
de bunalmýþ günümüzün insanýna öteden iksirler sunmak
suretiyle, onu gerçek insanî deðerlere uyarýr; uyarýr ve her
yanýný saran kirli duygularýný, mülâhazalarýný eriterek, çö-
zerek onu talihinin gülen yüzüyle buluþturur.
Bilhassa, hayatýný kalb ve ruh seviyesinde götürebilen-
ler için bayram bazen öyle þâþaalý ve pýrýl pýrýl gelir ki, insan
onu yaþamadan-duymadan asla býkmaz ve gündüzün git-
mesini, gecenin gelmesini, uykunun gelip hayatýn üzerine
abanmasýný katiyen istemez. Nasýl ister ki bayram, mümin-
lere servet ve vâridâtýný israf derecesinde ikram eder ve
onunla þöyle-böyle uzak bir tanýþýklýðý olanlarý bile o sihirli
armaðanlarýyla sevindirir.
Çocuklarýn cývýl cývýl sevinçlerini, yaþlýlarýn vakur ve
murâkabeyi andýran duruþlarýný, kadýn-erkek, genç-ihtiyar
herkesin neþ’eyle köpürüp sevgiyle birbirini kucakladýkla-
rýný bütün canlýlýðýyla bir kere daha duyar ve kendimizi za-
man üstü bir âlemin, her iklime açýk büyülü bir koyunda
sanýrýz.
Hemen bütün inanmýþ gönüller, bayramlardaki namaz-
lardan, tekbirlerden, fýtýr sadakalarýndan, kurbanlardan ve
ziyaretlerden birer girizgâh birer hayal çýkýþý bularak, týp-
ký içleri rüzgârlarla dolmuþ yelkenler gibi tatlý tatlý hülyalar
âlemine doðru kaydýklarýný sanýrlar.”161
161 M. Fethullah Gülen, Günler Baharı Soluklarken, s. 116-121, Nil
151
KUTLU ZAMANLAR
Kurban; Kahramanlýk, Fedakârlýk ve

Teslimiyetin Sembolüdür
Ýnsanlýk kadar eski kutsal bir ibadettir Kurban. Allah
dostlarýnýn “Kurbân”ý, "yakýnlýk âný" olarak da ifade buyur-
duklarý bu kutsal ibadetle gerçekten de kul; Rabbinin ken-
disine verdiði nimetleri yeniden ona verebilecek düzeye
çýkarak O’na yaklaþýr. Böyle olduðu için de M. Fethullah
Gülen, Kurban Bayramý’nda hemen herkesin, her þey ve
her yerin âdeta dile gelip konuþtuðuna dikkat çeker. Yine
Hocaefendi’nin ifadesiyle Kurban Bayramý’nda: “Arafat
bir mahþer gibi kaynar ve köpürür, bir hesap meydaný gibi
endiþe ve ümit soluklar. Müzdelife, Mînâ yoldakilerin telaþ
ve tedarikiyle uðuldar. Kâbe, sînesi hasretle yanan gufrâna
susamýþlarýn nabzý gibi atar.”
Kurban Bayramý, Hz. Ýbrahim (aleyhisselâm) ve Hz. Ýsma-
il’den (aleyhisselâm) günümüze kadar, alabildiðine bir kahra-
manlýk ve fedakârlýk sembolü olarak nesilden nesile ak-
tarýlmýþtýr. Kurban Bayramý’ný, ordularýn savaþa gidiþine
benzeten Hocaefendi, onlarýn gürül gürül tekbirlerle gel-
diklerini ve bu geliþle birlikte evlerin-sokaklarýn, mâbet-
lerin, daðlarýn, taþlarýn tekbirlerle lerzeye gelerek inlediðini
aktararak þöyle devam eder: “Minârelerden yükselen tem-
cidler en bayýltýcý naðmelerle, dalga dalga tâ evlerimizin içi-
ne kadar gelip yayýlýrken, köy-kent, þehir-kasaba, ova-oba,
koyun-kuzu meleyiþleriyle sarsýlýr. O kutlu zaman diliminde
hemen herkes, her þey ve her yer âdeta dile gelir ve konu-
þur. Arafat bir mahþer gibi kaynar ve köpürür, bir hesap
meydaný gibi endiþe ve ümit soluklar.. Müzdelife, Mînâ yol-
dakilerin telaþ ve tedârikiyle uðuldar... Kâbe, sînesi hasret-
152
BAYRAMLAR
le yanan gufrana susamýþlarýn nabzý gibi atar... Ve bütün

bu sesler, soluklar... Hakk karþýsýnda divan durmuþ inleyen
en mükerrem kullarýn çýðlýklarý gibi gider; verâlarýn (öteler)
kapýlarýna dayanýr. Sanki ebedîyet gamzeden bu seslerle,
hislerimizin sýnýrsýzlýðýný, hülyalarýmýzýn sonsuzluðunu edâ
ediyormuþuz gibi, duygularýmýzýn bütün hazineleri açýlýr ve
bütün mahrem hislerimiz baðý kopmuþ tesbih taneleri gibi
dört bir yana saçýlýr. Her yanda köpürüp köpürüp Hakk
katýna yükselen bu sihirli sesleri duyup ve gönüllerimizde
cennetler gibi esen þevk ü tarâbý yaþadýkça, aþktan, þevk-
ten ve bayramýn büyüsünden süzülmüþ diriltici bir iksiri içi-
yor gibi oluruz.
Husûsiyle Hac esnâsýnda hemen her yerin umûmî lisâný
ve umûmî þîvesi olan “tekbir”ler ve “telbiye”lerle en giz-
li düþüncelerimizi, en muhterem kanaatlerimizi en yüksek
bir âvâz ile ilân ederek ve en mahrem hislerimizi en yakýcý
naðmelerle dile getirerek âdeta bir mahþer provasý yaparýz.
Bu çok mûnis ve o kadar da ürperten tablolar karþýsýnda,
bu alabildiðine derin ve o kadar da fýtrî sözlerle hep ayrý
ayrý yerlerde dolaþýr; ayrý ayrý vazifeler yaparýz; ama her
zaman arkamýz cehennemlere dönük, gözlerimiz cennet-
lerin tüllenen þafaklarýyla mest, kalblerimiz de ilâhî rýdvân
avýnda olarak...
Ýþte bu duygularla bütün bütün hudutlarýmýzý aþarak,
bitevî hodgâmlýklarýmýzdan sýyrýlarak, tahtlarýmýzý kalb ve
ruhun ufkuna kurar, dünyaya bakan yönleriyle beden ve
cismâniyetin küllerini saða-sola savurur ve vicdanýn bir kö-
þesinde muhafaza ettiðimiz cennetten getirilmiþ kývýlcýmlarý
bir kere daha tutuþturur.. ve o alev, o harâret, o ýþýk altýnda
153
KUTLU ZAMANLAR
bu yeni varlýðýmýzý yürekten selamlar, bahtýmýza tebessüm-

ler yaðdýrýrýz.”162
Dað Taþ İnliyor: “Lebbeyk, Allahümme Lebbeyk”
Bize yaþama azim ve gayretini veren kudret, yaþarken

Cenab-ý Hakk’a yaklaþmak ve yakýnlaþmak için bazý fýrsatlarý
da birlikte vermiþ. O (celle celâluhû), önümüze böylesi muhteþem
fýrsatlar koyduktan sonra kendisi de bize; “Bana bir karýþ ge-
lene ben bir adým gelirim, bana bir adým gelene ben yürü-
yerek gelirim, bana yürüyerek gelene de koþarak gelirim.”163
diyerek, rahmetin mücessem (cisimleþmiþ) haliyle her dâim
aramýzda, yanýbaþýmýzda olduðunun müjdesini vermiþ.
Mukaddes beldenin kendilerine nasip olduðu bahtiyar in-
sanlar orada bu duygularý yaþarken bize düþen de, hiç olmaz-
sa onlarýn dualarýndan istifade adýna onlarla ayný duygular
içerisinde bulunup, O’na biraz daha yakýn olmak için tekbir
ve telbiyelerle camileri doldurmak, gücümüz yetiyorsa kur-
ban kesmek ve gözyaþlarý içerisinde dua dua yalvarmaktýr.
Evet hayat, bu fânî ve geçici zevklerin, ebedî uhrevî kriz-
ler haline dönüþmemesi için Rabblerine yakýnlaþma, O’nun
rýzasýna uygun davranma ve yine onun verdiði nimetleri
gönülden O’na sunma yarýþýdýr. Bu yarýþta, özel günlerin
kendine has güzellikte olan ibadet ve davranýþlarýnýn yaný-
sýra; aslýnda bir tebessüm, sadaka, fitre, açý doyurma, fakiri
giydirme, göz yaþýný silme, yetimin baþýný okþama, yangýn
yerine dönmüþ yüreklere su serpme gibi bütün güzel dav-
162 M. Fethullah Gülen, Günler Baharı Soluklarken, 129-130, Nil Yayınları, İzmir, 2004
163 Buhârî, Tevhid, 15, 35; Müslim, Zikr 2
154
BAYRAMLAR
ranýþlar da Allah’a yaklaþma adýna atýlan önemli adýmlar-

dýr. Ama bu özel zaman diliminde atýlan Hac ve Kurban
adýmlarýyla mümin, ayaðýný tam Rahmet kapýsýnýn eþiðine
koymuþ ve O kapýnýn tokmaðýna dokunmuþ olmaktadýr.
Bir sevinç ve meserret (þenlik) günleri olan bayramlarýn
bir baþka özelliði de, rahmetin alabildiðine çoþtuðu gün-
ler olmasýdýr. Ýþte, bu coþkun Rahmet’e muhtaç kullar ola-
rak bizler, coþmuþ gönüllerle mübarek beldelerde bulunan
gözleri yaþlý, yürekleri yanýk insanlarýn da dualarýna ortak
olarak bu zamanlarý bir dua harmanýna çevirmeli ve bu ik-
limden eli boþ çýkmamalýyýz.
Kurban Bayramý
Kurban bayramý [ýydü’l-edhâ / ýydü’n-nahr], Ýslâm âle-

minin 10-13 Zilhicce günlerinde kutladýðý en meþhur dînî
bayramdýr. Bu bayram Kur’ân-ý Kerim’de Saffât [37/83-113]
ve Hac Sûreleri’nde [22/26-28] geçtiði üzere Hz. Ýbrahim’in
(aleyhisselâm) sünneti olarak tes’îd edilegelmektedir. “Biz her
ümmete kurban ibadeti koyduk ki Allah’ýn kendilerine rýzýk

olarak verdiði hayvanlarý keserken O’nun adýný ansýnlar...”
(Hac, 22/34) âyeti de kurban kesmenin daha sonra bütün üm-
metlere þâmil bir ibadet olduðunu bildirmektedir. Kurban

Bayramý, Mekke’de nâzil olan “Biz gerçekten Sana Kevser’i
verdik. Sen de Rabbin için namaz kýl ve kurban kes!” (Kevser,
108 /1-2) emr-i Ýlâhîsince yalnýzca kendisine farz kýlýnmýþ ola-
rak kuþluk namazý (veya þükür namazý) kýlmaya ve kurban

kesmeye baþlayan Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem) tarafýndan
ilk defa o, Hicret’in birinci yýlýnda, Medine’de, Allah’ýn emri
155
KUTLU ZAMANLAR
doðrultusunda kavlî ve fiilî sünnetiyle bütün müminlere bir

bayram olarak teþrî’ buyrulmuþ ve bugünlerde bayram na-
mazý kýlmak ve kurban kesmek de vacip kýlýnmýþtýr. Kur’ân-ý
Kerim’in üzerinde en çok durduðu ve hükümlerini belirledi-
ði bayram olan Kurban Bayramý, ayný zamanda ilgili hadis-
lerin bildirdiðine göre senenin en kýymetli günüdür veya ha-
yýrda Arefe gününe denktir. Arefe günü ve Kurban Bayramý
günleri, esasýnda Ýslâm’ýn kutsî ve semâvî kongresi hükmün-
de olan Hac ibadetinin vakitleridir.
“Kurban ibadetinin dînî delillerinin Kur’ân-ý Kerim’de
bulunmadýðýný” iddia etmek ve Allah’ýn bu çeþit bir buy-
ruðunun olmadýðýný ileri sürmek de mesnetsizdir. Zira
Kur’ân-ý Kerim’de: “Ey Muhammed! Onlara Âdem’in iki
oðlunun kýssasýný doðru olarak anlat! Ýkisi birer kurban
sunmuþlardý da birininki kabul edilmiþ; diðerininki ise ka-
bul edilmemiþti...” (Maide, 5/27) buyurulmuþtur.
Ayrýca Hz. Ýbrahim’in oðlu Hz. Ýsmail’in yerine bir ko-
çun Allah tarafýndan fidye (kurban) olarak verildiði açýkça
bildirilmektedir.164 Hz. Âdem’in iki çocuðunun da Allah’a
kurban sunduklarý, birinin kurbanýnýn kabul edildiði, öteki-
nin kabul edilmediði anlaþýlmaktadýr.
Nitekim; “Her ümmet için, Allah’ýn kendilerine rýzýk
olarak verdiði kurbanlýk hayvanlarýn üzerine O’nun adý-
ný anarak kurban kesmeyi meþrû kýldýk.” (Hacc, 22/34) ve “Bu
hayvanlarýn ne etleri ve ne de kanlarý Allah’a ulaþacaktýr.
Allah’a ulaþacak olan ancak, sizin O’nun için yaptýðýnýz,
gösteriþten uzak amel ve ibadettir.” (Hacc, 22/37) âyetlerinde
de izah edildiði gibi bu ibadet büyük bir öneme sahiptir.
164 Bkz. Sâffât, 37/107
156
YEDİNCİ BÖLÜM
DİĞER MÜBAREK GÜN VE

GECELER
Þevval Ayý ve Þevval Orucu

Bütün mübarek günler hicrî takvim esas alýnarak kutla-
nýr. Ramazan ayý ve bayramýndan sonra Þevval ayý için-
de “altý gün orucu” adýyla bilinen orucu tutmak sünnettir.
Bunun sünnet oluþunu biz Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem),
“Kim Ramazan orucunu tutar ve ona Þevval ayýndan altý
gün ilave ederse, sanki bir yýl oruç tutmuþ olur.”165 ifadele-
rinden anlýyoruz. Þevval ayýnýn ilk gününde -ki Ramazan
Bayramý’nýn ilk günüdür- oruç tutulmasý haramdýr. Rama-
zan bayramýnýn diðer günlerinde ve Þevval ayýnda kaza
veya nâfile oruç tutulabilir. Ramazan’ýn tamamlayýcýsý du-
rumunda olan Þevval ayýnda tutulacak altý günlük oruç, bir
Müslüman’a bütün bir yýllýk oruç sevabý kazandýracaktýr.
Bütün bir ömür boyu bu sünneti îfâ eden bir müminin bu
þekilde bütün ömrünü oruçlu geçirmiþ gibi olacaðý neticesi
ortaya çýkar ki, bu da bir müminin asla kaybetmek isteme-
159
KUTLU ZAMANLAR
yeceði muhteþem bir hazine gibidir. Bu altý günlük orucun,

hiç ara vermeden tutulma mecburiyeti yoktur; aralýklarla
da tutulabilir.
Þevval ayýnda tutulacak altý günlük oruçla, bir yýl oruç
sevabýnýn nasýl elde edileceði âlimlerce þöyle ifade edilir:
Dinimizde, bir iyilik yapana on sevap verileceði yolundaki
hadis esas alýndýðýnda, bir Müslüman otuz günlük Rama-
zan orucuna ek olarak Þevval ayýndaki altý günlük oruçla
otuz altý gün tutmuþ olmaktadýr. Bu otuz altý rakamý, ha-
diste ifade edilen on kat sevap ile çarpýldýðý zaman 360
gün elde edilir. Böylece kameri ay hesabýyla bütün bir yýl
oruçla geçirilmiþ gibi olur.
Bu müjdeye ilmî açýdan bakýlmasý gerektiðini ifade
eden Prof. Dr. Hüseyin Algül, bunun sosyal ve eðitim bo-
yutu üzerinde durulmasý gerektiðine de iþaret ederek þu
ifadeleri kullanýyor. “Müslümanlar bir ay boyunca hem
bedenen hem de ruhen oruç tutarak kötülüklerden, kö-
tü alýþkanlýklardan uzaklaþmýþlar; günahlarýna tövbe et-
miþler; dargýn olduðu kiþilerle barýþýp helâlleþmiþler; gö-
nül güzelliðini edinmiþler; yoksullara yardýmcý olmuþlar;
kimsesizlerle ilgilenmiþlerdir. Toplumda yüzler gülmüþ,
gönüller aydýnlanmýþtýr. Bir mânevî süzgeçten geçerek
olumlu bir deðiþimi gerçekleþtirmiþ olan insanlarýn bu bi-
rikiminin ve enerjisinin dikkatsiz hareketlerle kaybolmasý-
ný önlemek uygun olur. Ýþte, Þevval ayýndaki oruç günle-
ri, Ramazan’da saðlanan birikimin, mânevî sermayenin
kaybýný önlemekle kalmaz; ayný zamanda daha da verimli
olmasýný saðlar.”166
166 Hüseyin Algül, Mübarek Gün ve Geceler, s. 100, Işık Yayınları, 2004
160
Hicret
“Gel, Ey Muhammed, Bahardýr”

Çilenin binbir çeþidi, ýztýrabýn her türlüsü, iþkencenin
en insafsýzý, ilk Müslümanlar üzerinde tecrübe edilmiþtir.
Fakat bu zulümler neye yaramýþtýr ki? Yolundan bir tane
olsun dönen olmuþ mudur? Gönlündeki bu sevgiden bir
zerrecik olsun eksilten olmuþ mudur? “Bütün bunlar se-
nin yüzünden baþýmýza geldi!” diye dudak büküp sitem
eden bir zât gösterilebilir mi? Hâþâ, hâþâ ve kellâ!.. Aksi-
ne, asla tereddüt etmeden O’nu korumak için kol-kanat
gerilmiþ ve boyunlar onun uðruna kýlýçlarýn önüne uza-
týlmýþtýr.167
Evet, þair þöyle diyor:
“Bir azim eðer îman dolu bir kalbe girse,

Ýnsan da o îmandaki en son sýrra ererse,
En azgýn ölümler ona zincir vuramazlar,
Volkan gibi coþuyor, durduramazlar.”
(A. Ulvi Kurucu)
Böylece hakîkat tecellî etmiþtir. Volkan gibi coþan o aziz

ve asil ruhlarý durduramadýlar. Kýzgýn çöllerin üzerinde gizli
gizli, aç susuz yola koyulan bu mukaddes yolun kutsî yol-
cularý nihayet zorlu yolculuktan sonra ilâhî emir gereði yeni
dünyaya adým attýlar.
O da ne? Bu yeni dünyanýn insanlarý Medine ufukla-
rýnda bundan önce asla bu kadar güzel bir dolunay gör-
memiþlerdi. O güzel insaný o güzel seslerle: “Veda Tepe-
167 Buhârî, Meğazi 17
161
KUTLU ZAMANLAR
leri’nden ay doðdu üzerimize!” diye sevinç ve gözyaþlarý

içerisinde karþýladý ve bir daha da býrakmadýlar...
Evet, yýllar var ki bizim de gözlerimiz ve gönüllerimiz,
ufkumuzda belirecek ay yüzlünün silüetini bekleyip durdu.
Senin bu kutlu adýna söylenen türkülere yapýlan bestelere
yeni ses ve soluklar katýldýðýný gördükçe hasret bir yangýna
dönüyor... Ve bu yangýnla biz yalvarýr gibi;
“Gel, ey Muhammed, bahardýr...

Dudaklar ardýnda saklý,
Âminlerimiz vardýr...
Hacdan döner gibi gel;
Miraç’tan iner gibi gel;
Bekliyoruz yýllardýr!”168
diyerek geliþini, tulûunu (doðuþunu) bekliyoruz.

Doðuþuyla çaðýna bir kere tebessüm eden Son Nebî bu
yeni dünyaya (Medine’ye) giriþiyle de küfrün köpük gibi
yok olup gidiþi karþýsýnda þükür edâsýyla gülümsüyordu.
Çok geçmeden þehrinden zorla çýkarýlan Nebî-i Zîþân’ýn
dönüþü muhteþem olacaktý. Bundan birkaç yýl sonra da
Sâsâni Ýmparatorluðu dize gelecek, daha sonra da devrin bü-
tün firavun ve neronlarý yokluða mahkûm edilecekti. Ýstanbul
surlarýnýn dibinde kahraman askerler belirecek ve böylece
onun müjdesinin gerçekleþtiðinin müjdesini vereceklerdi.
Bakýn; bu müjdeyi veren kahramanlarý anlatýrken, Se-
zai Karakoç, kahramanlarý nasýl deðerlendiriyor: “Kahra-
man, çaðýn destanýna bir þelâle gibi dökülür, omuzlardan
ve ufuklardan, umut realiteyi aþar; ama kendini eninde
168 Arif Nihat Asya, Dualar ve Aminler, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1997
162
sonunda realiteye çevirmek niyetiyle. Gelecek zamanlarýn

canlarýnýn azizliði uðruna ölüm pazarýnda en ucuz mal, can
olur kahraman çaðrýsýnda.”169 Ve bu çaðrý deðil midir ki,
Kutlu Nebî’nin (sallallahu aleyhi ve sellem) dilinden dökülür dökül-
mez bütün yüreklerde yerini bulup çeyrek asýr sonra impa-
ratorluklarý dize getiren.
Kahraman için yenme bir imtihan, yenilme bir imtihan.
Biri; nimeti deðerlendirme imtihaný, biri de; sabýr ve da-
yanma imtihaný.
Kahraman öldürülebilir; fakat kahramanda öyle bir
ruh vardýr ki, iþte o ruh öldürülemez. O ruh kahramandan
öbür insanlara sýçrar ve onlarý da kahramanlýða ayarlar.
Kahramanlýk böylece topluma kök salar. Hiçbir zalimin
kök ayýklama gücü, kahramanýn kök salmasýndan daha
hýzlý deðildir.”170
Evet ne Ebû Cehil, ne Ebû Leheblerin gücü ve gayre-
ti, arkalarýna diðer bütün müþrikleri de aldýklarý halde, O
Kahramanlar Kahramaný’nýn (sallallahu aleyhi ve sellem) ektiði kök-
leri sökmeye yetmedi ki; bugün hâlâ dillerde, gönüllerde,
O’nun o gönüllere þifa olan güzel adý, binbir telezzüzle aný-
lýp duruyor.
Bu mübarek günde onun güzel adýný dillerden düþür-
meyen müminler, O’nu bize bahþ, bizi O’na ümmet eden
Rabbimize ölesiye þükretmeliler...
O’nu anlatmak, yine en çok O’nu gerçekten seven sa-
dýk bendelerine yakýþýyor... Bakýn onlardan biri de:
169 Sezai Karakoç, Sütun, s. 259, Diriliş Yayınları, İstanbul, 1980
170 Sezai Karakoç, Sütun, s. 258, Diriliş Yayınları, 1980
163
KUTLU ZAMANLAR
“On dört asýr evvel yine böyle bir geceydi,

Kumdan, ayýn on dördü, bir öksüz çýkýverdi.
Bir nefhada insanlýðý kurtardý O mâsûm,
Aczin ki, ezilmekti bütün hakký, dirildi
Zulmün ki, zevâl aklýna gelmezdi, geberdi.”171
diyerek O’nu bekleyenlere, karanlýðýn ortasýnda bile bir gü-

neþ gibi doðup her yeri aydýnlýða çevirenin, beklenirse þa-
yet, geleceðini âdeta haber veriyor.
O ki, sultanlar O’nun kapýsýnýn birer sâdýk bendeleri
olarak sýraya dizilmiþ ve O’nun mübarek ayak izlerini baþ-
larýna tâç olarak geçirmenin akþ u þevki içerisinde:
“N’ola tâcum gibi baþumda götürsem dâim,

Kadem-i resmini ol Hazret-i þâh-ý Rusulün.
Gül-i gülzâr-ý nübüvvet o kadem sahibinin,
Ahmedâ! Durma yüzün sür kademine O gülün.” (I. Ahmed)
demiþlerdir.
Efendimiz’in (s.a.s.) Hicreti

Peygamberliðin onuncu senesi Ebû Talib vefat etti. Üç
gün sonra da Hz. Hatice (radıyallahu anhâ) hayata veda etti. Pey-
gamberimiz’i (sallallahu aleyhi ve sellem) koruyan iki insanýn birden
ölümü Efendimiz’i hüzünlendirdi. Onun için bu seneye “Se-
netü’l Hüzn” yani Hüzün Senesi adý verildi.
Tâif’e Giden Þanlý Resûl

Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), ezâlardan usanmýþ ve bel-
ki de bir soluk alacaðýný düþünerek Zeyd b. Hârise (radıyallahu
anh) ile birlikte Tâif’e gitmiþti. Tâif’te Sakif Kabilesinin ileri
171 M. Akif Ersoy, Safahat, s. 580, Akpınar Yayınevi, İstanbul, tsz.
164
gelenlerini Ýslâm’a çaðýrmýþ; ama onlar tahkirle, taþla ce-

vap vermiþlerdi. Bu saldýrýdan Efendimiz’i (sallallahu aleyhi ve sel-
lem) koruyan Hz. Zeyd (radıyallahu anh) ise yaralanmýþtý.
Efendimiz (s.a.s.) Akabe’de 1. Biatý Alýyor

Peygamberliðin 11. senesi idi. Efendimiz (sallallahu aleyhi ve
sellem) hac döneminde Mekke dýþýna çýkmýþ ve Medine’den
gelen bir toplulukla karþýlaþmýþ ve onlara Ýslâm’ý anlatmýþtý.

Medine’den gelen bu grup, Peygamber Efendimiz’in (sallallahu
aleyhi ve sellem) anlattýklarýna inanmýþ ve þehâdet getirmiþlerdi.
Görevlendirilen İlk Teblið Eri: Mus’ab Bin Umeyr

Evs ve Hazrec kabileleri ashabdan birinin kendilerine
Kur’ân’ý ve Ýslâm’ý öðretmek üzere Medine’ye gönderilmesini
istemiþlerdi. Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) bunun
için Mus’ab b. Umeyr’i (radıyallahu anh) görevlendirdi. Mus’ab,
Medine’ye vardýðýnda Müslümanlarýn sayýsý 40’a varmýþtý.
Efendimiz (s.a.s.) Akabe’de 2. Biatý Alýyor

Aradan bir sene geçmiþti. Mus’ab (radıyallahu anh) Mekke’ye
yanýnda 73 erkek ve 2 kadýnla dönmüþtü. Mekke’ye gel-
diklerinde yine Akabe’de Resûl-i Ekrem’le (sallallahu aleyhi ve sel-
lem) buluþtular. Gelenler, Efendimiz’e (sallallahu aleyhi ve sellem) Me-
dine’ye gelmesi konusunda görüþ bildirdiler. Bunun üzeri-

ne Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) onlardan söz aldý.
Medine’ye Hicret İzni Veriliyor

Resûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem) 2. Akabe Biatý’nýn ardýn-
dan ashabýna Medine’ye hicret için izin verdi. Bunun üze-
rine ashab birbiri ardýna, geride mallarýný ve her þeylerini
165
KUTLU ZAMANLAR
býrakarak Medine yollarýna düþtü. Medine’ye giden ashabý

Evs ve Hazrec Kabileleri baðýrlarýna bastýlar.
Yeryüzünün Gördüðü En Fedakâr İki Grup:

Muhâcir ve Ensâr
Din uðrunda vatanlarýný býrakýp hicret eden ashaba
“Muhâcir” denildi. Medineli olup da Muhâcir’leri sevgi ile
karþýlayan ve yardým edenlere de “Ensâr” denildi. Resûlül-
lah (sallallahu aleyhi ve sellem) Muhâcir ve Ensâr arasýnda öyle bir
bað kurdu ki, bu kardeþlik Ýslâm’a damgasýný vurdu.
Müþrikleri Saran Telaþ

Müslümanlarýn Mekke’yi terk ederek Medine’ye gitme-
leri, ilk önceleri müþrikleri sevindirdi. Ama Müslümanlarýn
Medine’de bir güç haline geleceklerini düþününce endiþe-
ye kapýldýlar. Ve bunun üzerine Mekke’de müþrikler bunu
engellemek için toplantýlar düzenlediler.
Efendimiz’in (s.a.s.) Gitmesine Engel Olmak İçin

Tek Yol Suikast
Kureyþ’in önde gelenleri ve baþta Ebû Cehil Resûlül-
lah’ýn (sallallahu aleyhi ve sellem) öldürülmesine karar verdiler. Bu-
nun için her kabileden bir adam seçtiler. Suikast gününün
gecesi Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) evi önünde pusuya
yattýlar ve sabah olmasýný beklediler. Ýþte o gece Efendi-
miz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) hicreti baþladý.
Gözleri Kör Eden Sûre: Yâsin

Cebrail (aleyhisselâm) durumu Efendimiz’e (sallallahu aleyhi ve
haber verdi. O da Hz. Ali’yi (radıyallahu anh) çaðýrdý ve
sellem)
166
onu yataðýna yatýrdý. Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) bir

avuç toprak aldý ve Yâsin Sûresi’nden bir bölüm okuyarak
o topraðý, suikast yapacak insanlarýn üzerine serpti. Onlar
Efendimiz’i (sallallahu aleyhi ve sellem) göremediler ve sabaha kar-
þý eve girdiklerinde yatakta Hz. Ali’yi (radıyallahu anh) görünce
deliye döndüler.
Ýki Aziz Dost Sevr Daðý’nda

Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) o günü Hz.
Ebubekir’in (radıyallahu anh) evinde geçirmiþti ve o günün
akþamý bir rehberle birlikte Mekke’nin alt tarafýndaki Sevr
Daðý’na doðru yolculuða çýkmýþlardý. Sevr Daðý’nýn zirve-
sinde ýssýz bir maðarada konakladýlar. Orada onlarýn üçün-
cüsü Allah idi.
Ýki Dostu Maðarada Bekleyen Baþka Dostlar Da Var:

Örümcek ve Güvercin
Yüz deve ödül konulan Efendimiz’i (sallallahu aleyhi ve sellem)
aramak için ne kadar katil, hýrsýz, hayýr bilmez varsa yola
çýkmýþtý. Sevr Daðý’nda maðara önüne kadar da gelmiþ-
lerdi. Maðarayý aramak isteyen birisine diðerleri, kapýdaki
örümcek aðýný ve güvercin yuvasýný göstermiþlerdi.
Kumlara Batan Süvâri: Sürâkâ

Sürâkâ yüz deve ümidiyle Resûlüllah’ýn (sallallahu aleyhi ve
sellem) peþine düþtü. Onlarý buldu ve arkalarýndan yetiþecek-
ken atýnýn ayaklarý, dizlerine kadar yere battý. Sürâkâ ger-

çeði anlayýnca af diledi ve üç gün boyunca onlardan kim-
seye bahsetmeyeceðine dair söz verdi.
167
KUTLU ZAMANLAR
Ve... Ay Doðdu Üzerimize...

Ve iþte aylardýr büyük bir hasretle beklenen Âlemlerin
Efendisi (sallallahu aleyhi ve sellem) gül yüzünü gösterdi. Çoluk ço-
cuk, kadýn kýz, yaþlý genç herkes yollara döküldü. Yeryüzü-
nün en temiz, en iyi, en merhametli, en tatlý insaný en sadýk
dostuyla ufukta göründü. Herkes yollarda ve herkesin di-
linde ayný þarký: “Ay doðdu üzerimize veda tepelerinden”
Þükür Rabbimiz, sana sonsuz þükürler olsun. O sað salim
geldi ya, o ulaþtý ya artýk kâinatýn bütün dertleri, bütün sý-
kýntýlarý bile gelse ehemmiyeti yok. Zira kâinatýn sigortasý
ve bir adý da Ahmed olan aramýzda. Ne gam!...
Tarihteki Diðer Hicretler
Hz. Ýbrahim’in (a.s) Hicreti

Hz. Ýbrahim’e (aleyhisselâm), “Seyyah Nebî” denilse yeridir.
Nitekim ulaþým imkânlarýnýn çok kýsýtlý olduðu bir dönem-
de Babil’de onun sesini duyuyoruz. Bakýyoruz ki, Hz. Ýb-
rahim (aleyhisselâm), Babil’i velveleye vermiþ. Sonra kendisi-
ni Kenan ilinde görüyoruz. Daha sonra ise Hz. Ýbrahim’in
(aleyhisselâm) Suriye’de bulunan Firavun’un karþýsýnda, yanýn-
da pâkize eþi Sârâ’yla birlikte þöyle niyaz ettiðini duyuyo-

ruz: “Allah’ým bu mücadelede, bu yaka-paça olmada, eðer
bizi maðlup edersen, yeryüzünde senin adýný anacak kim-
se kalmayacak.” Onun bu duasýndan, mübarek zevcesiyle
birlikte belde belde, diyar diyar dolaþýp herkese birþeyler
fýsýldamaya çalýþtýðýný anlýyoruz.
Hz. Musa’nýn (a.s) Hicreti

Kur’ân-ý Kerim’in bildirdiðine göre Hz. Musa (aleyhisselâm),
168
hayatýnda, ilki tek baþýna, diðeri ise ümmetiyle beraber ol-

mak üzere iki defa hicret etmiþtir.
Bu hicretlerden ilki, kendisine nübüvvet vazifesinin ve-
rilmesinden önce gerçekleþmiþtir. Hz. Musa (aleyhisselâm) bir
gün þehirde dolaþýrken, bir Ýbrânî ile bir Mýsýrlý’nýn kavga
ettiklerini görmüþ, kendisinden yardým isteyen Îbranî’nin
yardýmýna koþmuþ ve Mýsýrlý’ya bir yumruk atarak onun
ölümüne sebebiyet vermiþtir. Firavunun adamlarý Hz. Mu-
sa’yý (aleyhisselâm) yakalamak için aramaya çýkmýþlardýr. Bu
durumu Hz. Musa’ya (aleyhisselâm) bir dostu haber vermiþ ve
onun o þehirden ayrýlmasýný istemiþtir. Bunun üzerine Hz.
Musa (aleyhisselâm), ilk hicretini gerçekleþtirmek üzere çocuklu-
ðundan itibaren senelerdir ikamet ettiði þehirden ayrýlarak,
Medyen’e hicret etmiþtir.
Hz. Musa’nýn (aleyhisselâm) ikinci hicreti risaletinden sonra
meydana gelmiþtir. Ýsrâiloðullarý’na peygamber olarak gön-
derilen Hz. Musa (aleyhisselâm) ve kardeþi Hz. Harun (aleyhisselâm),
Cenâb-ý Hakk’ýn, emri mûcibince Firavun’a gitmiþler; ona
hak ve hakikati teblið etmiþler; fakat Firavun, Hz. Musa’nýn
(aleyhisselâm) öldürülmesi fikrini ortaya atmýþtýr. Firavun’un bu
menfur planý hemen Hz. Musa’ya (aleyhisselâm) haber verilmiþ,

o da kavmiyle birlikte hicret için son hazýrlýklarýný tamam-
layarak, Cenâb-ý Hakk’ýn emriyle yola çýkmýþlardýr. Bunun
üzerine Firavun, vakit kaybetmeden ordusunu toplamýþ;
Hz. Musa ve arkasýndaki hicret cemaatini takibe koyul-
muþtur. Bu takip neticesinde Firavun ve ordusu boðularak
helâk olurlarken Hz. Musa (aleyhisselâm) ve ona tâbi olan ce-
maati ise Filistin’de yeni bir uygarlýðýn neþv ü nema bulma-
sýna zemin hazýrlamýþlardýr.
169
KUTLU ZAMANLAR
Hz. Ýsa’nýn (a.s.) Hicreti

“Mesih”in mânâlarýndan biri de “seyahat eden” de-
mektir. Evet, “Mesih”, Arapçadaki kipine göre “çok mes-
heden, yani çok gezen, çok seyahat eden insan” demektir.
Hz. Ýsa (aleyhisselâm) da hayatý boyunca hep Hakk ve haki-
kata âþina, ötelere dilbeste gönül aramýþ; bu amaçla de-
ðiþik mekânlarda dolaþýp durmuþtur. Bu uzun seyahatleri
neticesinde, 12 havari elde etmiþ, rahle-i tedrisine aldýðý
bu insanlarla cihanýn fethine koyulmuþ ve Allah’ýn kendi-
ne tevdi ettiði mukaddes emanet ve büyük davayý onlarla
tahakkuk ettirmeye çalýþmýþtýr. Bir de bunlardan birtanesi-
nin ihanetini düþünecek olursak, onun sadece 11 insanla
cihânýn fethine çýkmýþ olduðunu söyleyebiliriz. Seyyidinâ
Hz. Mesih (aleyhisselâm) dünyanýn büyük bir kýsmýný, en büyük
seyyahlardan daha çok gezmiþ ve hiç durmaksýzýn âþina
bir gönül ve temiz bir sîmâ aramýþ durmuþtur. Hz. Mesih’in
(aleyhisselâm) nerede doðduðu bilinmese de, mukaddes göçü,
hicreti bilinmektedir.
Sahabenin Habeþistan’a Hicreti

Mekke, Müslümanlara dar edilmiþti. Kimse can, mal, ýrz
ve namusundan emin deðildi. Bunun üzerine Habeþistan’a
hicret izni verildi. Müslümanlar Habeþistan’da beklenenin
çok üstünde bir alâka gördü ve orada aziz birer misafir gibi
aðýrlandýlar. Fakat Mekke müþrikleri, onlara bütün dünyayý
dar etme azmindeydiler.
Necâþî, müþrikleri, getirdikleri hediyelerle birlikte geri
çevirdi ve Müslümanlarý himaye edeceðini ilan etti. Çünkü,
çok kýsa bir müddet görüþmesine raðmen Müslümanlarda,
170
çok büyük fazilet ýþýltýlarý müþâhede etmiþti ve bu da onun

din olarak Ýslâm’ý seçmesine yetmiþti.
Hicretin Günümüze Bakan Yönü

Günümüz Müslümanlarý açýsýndan da hicret çok önem-
lidir. Niyetler ne kadar halis de olsa, tam bir emniyet ve
güven telkin edebilmek için, muhataplarýn dimaðlarýnda
en küçük bir bulantýya meydan vermeyecek þekilde nezih
bulunmamýz, nezih tanýnmamýz þarttýr. Bu da ancak, bi-
zim, yanlýþ ve eksiklerimizi bilmeyenlerin yanýnda mümkün
olur ki, dilimizde bunu “gökten inmiþ gibi” sözcüðüyle ifa-
de ederiz ve böyle olmamýz, böyle görünmemiz hizmetin
tesiri açýsýndan çok önemlidir.
“Allahü Teâlâ’nýn gönderdiði bütün peygamberleri ve
onlarýn arkalarýndaki müceddidleri, mürþitleri hicret ettir-
mesi de bunun âdeta ilâhî bir kanun olduðunu gösteriyor.
Allah bu kanunla bütün mürþitleri, mübelliðleri âdeta hicret
yolundan geçmeye zorluyor gibidir. Çaðýmýzda biri, Þar-
k’ýn yalçýn kayalarý arasýnda zuhûr ediyor, sesi orada deðil
de daha ziyade Batý Anadolu’da ve Ýstanbul âfâkýnda yan-
kýlanýyor. Ýmam Gazalî’nin gezmediði yer kalmýyor. Ýmam-ý
Rabbanî Hazretleri bir baþtan bir baþa Hindistan’da seya-
hat ediyor. Bu müstesna büyüklerden hangisinin mücade-
lesi tetkik edilse, hayatlarýnda hicretin önemli bir yerinin
olduðu görülür.
Mukaddes göç, günümüzde Ýslam’a hizmet etme açýsýn-
dan eski devirlere nisbeten daha da önemlidir. Evet, bir mü-
min kardeþimiz, doðduðu yerden kalkýp diyar-ý küfre hicret
ediyorsa, bu, önemsiz görülemez. Bugün bir Medine yoktur;
171
KUTLU ZAMANLAR
ama her yere Medine’nin boyasýný çalmak, Medine misal þe-

hirler kurmak söz konusudur. Bir diðer tabirle, Medine Sahi-
bi’nin huzuruna çýkabilmek için, pek çok Medine meydana
getirmek þarttýr. “Medineleri arkamýza býrakýp, senin Medi-
ne’ne koþtuk ya Resûlüllah!” diyebilmek için, bugün hicrete
ve hicret beldelerine ihtiyaç vardýr. Evet, sýrf Allah rýzâsý için
ve Ýslâm’ý anlatma yolunda, dünyanýn dört bir yanýna göç
edenlerin durumunu hafife alamaz ve basite ircâ edemeyiz;
çünkü bu muhâcirlerin herhangi bir maddî çýkarlarý ve men-
faatleri yoktur... Yaptýklarý ve yapacaklarý þey, sadece Ýslâm’ý
anlatmak bekledikleri de sadece ve sadece Allah’ýn rýzâsýdýr.
Türkiye’nin içinde ve dýþýnda ve âlem-i Ýslâm’ýn sair yer-
lerinde, Hakk davasý için hicret eden kimseler, “Ýnneme’l-
a’mâlü binniyât ve innemâ liküllimriin ma nevâ (Ameller ni-
yetlere göredir. Herkes için ancak niyet ettiði þey vardýr.)”
fehvasýnca, niyetlerine göre mükâfat görecek ve ilk hicret
edenlerin arkasýnda -inþaallah- yerlerini alacaklardýr! Yani
Allah, muhâcirleri Muhâcirler’le, ensârý da Ensâr’la haþre-
decektir! Bu itibarla da, “Muhâcirler toplansýn!” dendiðinde
bu mukaddes göçün heyecanýyla yollara düþmüþ olanlar,
Muhâcirler’in arkasýnda yerlerini alacaklardýr.”172
Cuma Günü
Günlerin En Hayýrlýsý Cuma Günüdür

Dinimize göre cuma, haftanýn en önemli günüdür. Müs-
lümanlarýn, dînen önemli sayýlan bu mübarek günde bir
araya gelerek cuma namazý kýlmalarý farzdýr.
172 M. Fethullah Gülen, Fasıldan Fasıla, 2/106-108
172
Cenâb-ý Hakk Kur’ân-ý Kerîm’de, “Ey iman edenler!

Cuma namazýna ezan ile çaðýrýldýðýnýz zaman derhal Al-
lah’ý zikretmeye (hutbe dinlemeye ve namaza) gidin, alýþ-
veriþi býrakýn. Eðer bilirseniz, bu sizin için çok hayýrlýdýr.
Namaz tamamlanýnca yeryüzüne yayýlýn, iþinize gücünüze
gidin, Allah’ýn lütfundan nasibinizi arayýn. Felâha ermenizi
ümid ederek Allah’ý çok zikrediniz.” (Cuma, 62/9-10) buyurarak
bu hakikate iþaret eder. Bizlere cuma gününün faziletini,
“Güneþin doðduðu günlerin en hayýrlýsý cuma günüdür.”173
sözleriyle bildiren Sevgili Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sel-
lem) de ilk cuma namazýný Mekke’den Medine’ye hicret
ederken, Rânûna denilen mevkiye geldiðinde kýldýrmýþtýr.

Peygamberimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) bu tutumu, cuma na-
mazýnýn önemini ortaya koymaktadýr. Cuma namazý, Müs-
lümanlarýn kaynaþmalarýný saðlamak açýsýndan, büyük
önem arz etmektedir. Bu namaz sayesinde, zengin-fakir,
âmir-memur, iþçi-iþveren, güçlü-güçsüz, genç-ihtiyar ayný
safta yer alýrlar. Böylece Yüce Allah’ýn huzurunda, herke-
sin eþit olduðu gerçeði tezahür etmiþ olur.
Cuma, dualarýn kabul edileceði mübarek saatiyle; biz-
ler için müstesna bir gündür. Bu saate iþaret buyuran Allah
Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem), “Cumada öyle bir saat vardýr
ki, o saat içinde bir Müslüman kalkýp namaz kýlar da o sa-
ate rast gelerek Allah’tan bir hayýr dilerse Allah dilediðini
muhakkak kendisine verir.”174 þeklinde bize önemli bir ha-
týrlatmada da bulunarak bu mübarek saatleri hakkýyla de-
ðerlendirmemizi istemektedir. Yine Cuma gününün müba-
173 Sünen-i Tirmizî Terc., 1/487.
174 Müslim, Cum’a, 15
173
KUTLU ZAMANLAR
rekliði konusunda Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)

þöyle buyurmaktadýr: “Bizler Ehl-i Kitab’a göre en son gel-
miþken, kýyamet gününde faziletçe en baþa geçecek olan-
larýz. Þundan dolayý ki, bizden evvel onlara kitap verildi.
Allah’ýn onlara farz buyurduðu gün cuma günü iken, onlar
anlaþmazlýk çýkarýp baþka günlere saygý gösterdiler. Bize ise
o güne itibar etmek hususunda Hakk Teâlâ hidâyet verdi.
Artýk bu hususta insanlar bizden geri kalmýþ oldular. Ya-
hudilerin ibadet günü yarýn (Cumartesi), Hristiyanlarýn ise
öbür gündür (Pazar).”175
Mübarek cuma gününün önemi bu özelliklerle de bitmi-
yor. Zira Cenâb-ý Hakk birçok önemli olayýn gerçekleþmesini
bu güne nasip etmiþtir. Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) ifa-
deleri içerisinde, “Adem (aleyhisselâm) o gün yaratýldý, o gün
cennetten yere indirildi, o gün tövbesi kabul edildi ve o gün
vefat etti. Kýyamet de o gün kopacaktýr. Ýns ve cinden baþ-
ka hiçbir yaratýk yoktur ki, tan yeri aðardýktan gün doðun-
caya kadar kýyamet belki bu gün kopar korkusu ile- kulak
kabartmasýn. Bir de o günün içinde bir saat vardýr ki, bir
Müslüman kul, tevafuken o esnada namaz kýlýp Allah Teâlâ
Hazretlerinden bir hâcetini dilerse (ihtiyacý olan bir þeyi yü-
rekten isterse) onu Yüce Allah ona muhakkak verir.176
Cuma Günü Müminler İçin Bir Nimet Deposudur

Cuma gününün bu özelliklerinden dolayý o günü bay-
ram kabul eden müminler, bu bayramýn hakkýný vermek
için o saatlerde ibadet için camilere koþarlar. Cuma gü-
175 Müslim, Cum’a, 19-20
174
nünün mânevî nimet deposu olduðunun ifade edildiði bir

hadis-i þerifte þöyle buyruluyor: “Cuma günü bizim için Al-
lah’ýn (hazýrlamýþ olduðu) bir zahîresidir (nimet deposu).”177
Cuma gününün önemini ifade eden bir baþka hadis-i
þerifte ise Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) þöyle buyurmuþtur:
“Günlerin efendisi, Cuma günüdür; o, þâhiddir. Meþhûd ise
Arefe günüdür.”178 Âyetteki (þâhid ile deðil de) ‘meþhûd’ ke-
limesi ile Cuma günü kastedilmiþtir. Zira Cuma günü, bütün
Müslümanlarýn, namaz için ve Allah’ý zikretmek için toplan-
dýklarý (meþhûd olduklarý) bir gündür. Þu iki hadis de, Cu-
ma gününe “meþhûd” dendiðine delâlet etmektedir: “Cuma
günü bana çokça salât ü selâm getirin. Çünkü bu gün, me-
leklerin kendisini müþâhede ettiði, hazýr bulunduðu meþhûd
bir gündür.”179, “Melekler, Cuma günü camilerin kapýlarýnda
hazýr bulunurlar ve (girenlerin) adlarýný yazarlar. Ýmam min-
bere çýkýnca, bu sahifeler dürülür, kapatýlýr.”180
Bütün bu hadis-i þeriflerden anlaþýldýðýna göre, Allah Teâlâ
Cuma gününe diðer günler de olmayan bir özellik ve müba-
reklik vermiþ ve bu mübarek günü bizlere bayram olarak ih-
san etmiþtir.”181 Cuma’nýn bayram oluþunu Allah Resûlü yine
bir Cuma günü þu mübarek ifadeleriyle müjdelemiþtir: “Ey
Müslümanlar! Bu öyle bir gündür ki, Allah Teâlâ, onu sizlere
bayram kýlmýþtýr.”182 Bütün bu ifadeler de gösteriyor ki Cuma
günü, Müslümanlarýn haftalýk bayramýdýr.
177 Ahmed b. Hanbel, Müsned, 2/233
178 İbn Mâce, İkâme, 79
179 İbn Mace, Cenâiz 65
181 Buhârî, Cum’a, 1
182 Muvatta, Tahâret 113
175
KUTLU ZAMANLAR
Cuma günü, Allah katýnda haftanýn günlerinin en þeref-

lisi ve en kýymetlisidir.183 Senenin en hayýrlý günlerindendir.184
Müslümanlarýn haftalýk bayramýdýr.185 Üzerine güneþin doð-
duðu en hayýrlý gündür.186 Allah, âdemi cuma günü yaratmýþ-
týr;187 vazifeli olarak cennetten o gün yeryüzüne indirmiþtir;
[tevbesini o gün kabul etmiþ]188 onun ruhunu da o gün almýþ-
týr. Cuma günü, Allah katýnda Kurban ve Ramazan Bayra-
mý günlerinden daha faziletlidir.189 Kýyamet, cuma günü ko-
pacaktýr.190 Müminler cennette, Cemâlullah’ý o gün temâþâ
edeceklerdir;191 yine o gün cennet ehli misk tepeleri üzerinde
toplanacaktýr. Cuma günü yapýlan ibadetler diðer günlerde
yapýlanlardan daha faziletlidir. Cuma günü, ümmet-i Mu-
hammed için hayýr ve bereketi arttýrýlmýþ bir gündür.192
Cuma Günü ve Þer Güçler

Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) ifadesiyle Cuma günü,
Müslümanlarýn günüdür. Öyle olmasýna raðmen, yeryü-
zünde þer güçlerin, Müslümanlara musallat olduðu günün
genellikle hep Cuma günü olduðu görülür.
183 İbn Mace, İkâme 79
184 Ebû Dâvûd, Salat 207; Nesaî, Cum’a 5
185 Buhârî, Cum’a, 1; Müslim, Cum’a, 21
186 Buhârî, Cuma, 4; Müslim, Cuma, 17, 18
187 Müslim, Münâfikîn 28
188 Müslim, Cum’a 17
189 Alimler hadislerin ışığında, Arefe veya Cuma gününün senenin en hayırlı günü olduğu-
na kail olmuşlardır. Her iki yaklaşımın ortasını bulanlara göre ise: "Allah katında günle-
rin en hayırlısı Cuma günüdür." hadisi, haftanın en hayırlı gününü tespit eder. Yılın en
efdal günü ise Arefe (ve Kurban) günüdür. Canan, 12/497-498.
190 Müslim, Cum’a, 18; İbn Mace, İkâme 79
191 İbn Kayyım el-Cevziyye, Zâdu’l-Meâd, Çvr. Muzaffer Can, 1/369-372, 408-410, Cantaş
Yay. İst.1989; Canan, 12/498.
192 Canan, İbrahim, 8/330, 12/498 41
176
Evet, “þeytanlar ve þer güçler, cuma namazlarýný ifsâd

için her türlü hileye baþvurur; insanlarýn, Cuma’ya git-
memeleri için, çeþitli yollarý dener, onlara engel olmaya
çalýþýrlar. Hatta bazen camiye kadar gitmiþ de oturacak
bir yer bulamamýþsa ona, ‘Ben bir daha bu camiye gel-
mem’ dedirtip, camiye, cemaate karþý onda nefret hissi
uyarýr. Bazen de imam, Kur’ân okurken, ‘Þunun okuyu-
þuna bak, bari Kur’ân okumasýný bilseydi.’, hutbede; ‘A
be birader! Baþka bir konu kalmamýþ mýydý?’ þeklinde
tenkitler üreterek, camiden çýkýncaya kadar, binbir türlü
fitneyle, ellerinden gelen herþeyi yaparlar... Ve kim bi-
lir, daha nicelerini ne akla-hayale gelmedik þeylerle iðfal
ederler.
Biz bu tesbitlerimizle, diðer günlerde fitne ve fesat olmaz
demek istemiyoruz. Biz Cuma gününün ayrý bir husûsiyeti
olduðunu vurgulamak istiyoruz. Evet, nasýl Arafat’a çýkýlan
Arefe günü, haccýn yümün ve bereketinin toplandýðý gün-
dür; aynen öyle de cuma günü de haftanýn günleri içinde
bir nokta-yý beyzâdýr. Onun lekelenmesiyle diðer günler de
o lekeden nasiplerini alýrlar.
Bütün bunlar karþýsýnda insan bir defa “La havle ve-
la kuvvete illâ billah” dese, etrafta fitne ve fesat saçan bu
güçler, tepelerine bir balyoz yemiþ gibi olur ve kendilerini
yerde bulurlar. Ama, þeytan bir taraftan yaptýklarýný süslü
ve cazip gösterirken, diðer taraftan da bunlarý gerçekleþ-
tirmede çýraklarý olan insî ve cinnî avanelerini kullanmak-
tadýr. Öyle olunca da insan çok defa aldatýldýðýnýn farkýna
varamamaktadýr.”193
193 M. Fethullah Gülen, Fasıldan Fasıla, 3/241-242, Nil Yayınları, İzmir, 1997
177
KUTLU ZAMANLAR
Aydýnlýk Günler (Eyyâm-i Bîd)

Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem), hayat için çok önemli
gördüðü için sahabelerine, özellikle gençlere ýsrarla orucu
tavsiye etmiþtir. Bu konuda, “Ben daha fazla oruç tuta-
bilirim” diye ýsrar edenlere de, “Savm-ý Davut”u tavsiye
etmiþtir ki bu da Hz. Davut’un (aleyhisselâm) orucudur ve bu
oruç, bize “O bir gün oruçlu olur, bir gün yerdi.”194 þeklinde
Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) tarafýndan anlatýlmýþtýr.
Bunun dýþýnda Hz. Peygamber’in (sallallahu aleyhi ve sellem) her
aydan üç günü oruçlu geçirmeyi tavsiye eden ifadelerine
de rastlýyoruz ki, bu ifâdelerde Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve
sellem), “Her aydan üç gün oruç tutanýn bütün seneyi oruçlu
geçirmiþ gibi olacaðýný” haber vermiþtir.

Tirmizî ve Nesei, Ebû Zer’den (radıyallahu anh) þu hadisi ri-
vayet ediyorlar: “Ey Ebû Zer! Her ay üç gün oruç tutacak
olursan ayýn 13, 14 ve 15. günleri tut.”
Ayýn ortasýna rastlayan bu üç gün, “Eyyâm-ý bîd” di-
ye isimlendirilmiþlerdir. Bu günler dolunay günleridir ve
bütün bu hadisler de gösteriyor ki; Hz. Peygamber (sallallahu
aleyhi ve sellem) “Eyyâm-ý bîd” yani “Aydýnlýk günler” orucunu
ýsrarla tavsiye etmiþtir. Bu günlerin “Aydýnlýk günler” diye

adlandýrýlmasý ise gündüz güneþle, gece de dolunayla 24
saat aydýnlýk olmasýndan ileri gelmektedir.
Ýbn Abbas’tan rivayetle Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi ve sel-
buyuruyor ki: “Sabýr ayý olan Ramazan orucunu ve her
lem)
aydan üç gün oruç tutmak göðsün vaharýný giderir.”195

194 Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/314, 2/188, 190, 198
195 Heysemî, Mecmau’z-Zevaid, 3/196
178
Vahar; kin, gayz, düþmanlýk, hile, sinirlenme mânâlarý-

na gelmektedir.
Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) tarafýndan dolunaya rast-
layan günlerde orucun tavsiye edilmesi, günümüzde deðeri
yeni yeni anlaþýlmaya baþlanan bazý hakikatlerin O’nun dilin-
den 1400 yýl önce söylenmesi, anlamýna gelmektedir.
Bu konu, “Dolunay ve Suç” adlý bir makaleyle Bilim ve
Teknik Dergisi’nde ele alýnarak suçlarýn özellikle bu günler-
de arttýðý vurgulanmýþtýr.
Ýþte bu kritik günlerde ve “sabýr ayýnda” tutulan bu
oruçlarla Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) kalple bün-
yede biriken ve insaný rahatsýz edici duygularýn, enerjinin
bertaraf edilmesini bildirerek dikkatli olunmasý gerektiðini
haber vermiþtir. Ve yine O, asýrlar ötesine ýþýk tutarak týbb-ý
nebeviye dikkatleri çekiyor. Biz de zaman geçtikçe, dünya
ihtiyarladýkça, Kur’ân’ýn ve Hz. Peygamber’in (sallallahu aleyhi
ve sellem) sünnetinin gençleþtiðini müþahede ediyor; Efendi-
miz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) orijinal ve her zaman “turfanda”

tavsiyelerinin hikmetini daha iyi anlýyoruz.
Adýna Yemin Edilen Zilhicce’nin On Gecesi

Günümüz insanýnýn en büyük problemi, ruhî tatminsiz-
lik. Devamlý surette bedeninin ihtiyaçlarýný gideren ve ruhî
yapýsýný ihmal eden insanoðlu, içindeki bu boþluðu doldu-
rabilmek için akla gelmedik sapýklýklara baþvurabiliyor ve
en sonunda bu tatminsizlik onu intihara kadar sürükleye-
biliyor. Halbuki insanýn içindeki bu boþluðu dolduracak
olan tek iksir imandýr. Ýmanla insan doygunluða eriþir ve
179
KUTLU ZAMANLAR
rýzâ makamýna -Allah’ýn râzý olacaðý bir kulluk performan-

sýna- yükseldiði müddetçe de en derin mutluluk ve tarifi
imkânsýz hazlarý iç dünyasýnda yaþar.
Bir kul olarak bizim için en büyük nimet, Rabbimize
karþý kulluk vazifemizi yerine getirebilme gayretidir.
“Bulduðumu Sen’de buldum,

Bâtýl þeylerden kurtuldum;
Gelip kapýnda kul oldum;
Rabb’im sana döndüm yüzüm!
Dünyalar Seninle cennet,
Nimet Senden kime minnet?
Gel kuluna merhamet et!
Rabb’im Sana döndüm yüzüm!”
mýsralarýndan ifade edildiði gibi her an O’na yönelmek,

O’nun rahmetinin enginliðini iliklerimize kadar duymak,
O’nunla doymak, O’ndan gayrý hiçbir þeye gönül verme-
mek Allah’ýn bir kula bahþedeceði en büyük lütuftur.
Kur’ân-ý Kerim’de Fecr Sûresi’nde, “O on geceye ye-
min olsun ki...” (Fecr, 89/2) ifadeleriyle bahsedilen bu on gece-
nin kýymeti maalesef pek bilinmiyor. Bazý kaynaklarda bu
on gecenin Ramazan’ýn son on günü veya Muharrem’in
onuncu gününe (Aþûre gününe) kadar olan on gün olduðu
kayýtlý olsa da genel görüþ ve kabul, bu mübarek on günün
Zilhicce ayýnýn ilk on günü olduðudur.
Kamerî aylarýn on ikincisi olan Zilhicce ayý, Ýslâm’ýn
beþ esasýndan biri olan Hacc ibadetinin yerine getirildiði
umûmî af ve baðýþlanma ayýdýr. Ýþte bu mübarek ayýn yu-
karýda da ifade ettiðimiz 1’inden 10’una kadar olan zaman
180
dilimi “Leyâli-i aþere” yani on mübarek gecedir. Onuncu

gün, Kurban Bayramý’nýn ilk günü oluyor. Bugünlerin ne
kadar bereketli olduðunu Sevgili Peygamberimiz (sallallahu
aleyhi ve sellem) þu ifadelerle anlatýyor: “Günlerden hiçbiri yok-
tur ki onlarda yapýlan bir iþ Zilhicce’nin ilk on gününde

yapýlan iþten daha faziletli ve yüce, Allah’a daha sevgili
olsun...”196
Bunun dýþýndaki aþaðýdaki hadisler de bu günlerin kýy-
metini anlamamýz adýna dikkat çekici. Rahmeti sonsuz olan
Rabbimizin insanlarý af ve maðfiret için önlerine koyduðu
fýrsatlar gibi, bu fýrsatlarý deðerlendirenler için sunduðu se-
vaplar da sonsuz. Ýþte; bize bu sonsuzluðu anlatan bir ha-
dis-i þerifte Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) þöyle buyu-
ruyor: “Zilhicce’nin ilk günlerinde tutulan oruç, bir yýl oruç
tutmaya, bir gecesini ihyâ etmek de Kadir Gecesi’ni ihyâ
etmeye bedeldir.”197
Zilhicce’nin ilk on gecesinde yapýlan her bir amel için,
yedi yüz misli sevap verilirken, buna raðmen bu on günün
hayrýndan mahrum olan kimselerin neler kaybettiklerinin
izahý elbetteki zordur. Bu on günün özellikle dokuzuncu
(Arefe) gününe dikkat çeken Ýslâm âlimleri bu günün oruç-
la geçirilmesi üzerinde ýsrarla durmuþlardýr. Bu ýsrara ge-
rekçe olarak da onda olan ve saymakla bitmeyecek kadar
çok hayrý göstermiþlerdir.
Ýþte; bu sevaplarý ifade eden bir baþka hadiste yine
Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), “Zilhicce’nin ilk dokuz günü
196 Tirmizî, Savm, 52; Darimi, Savm, 52
197 Tirmizî, Savm, 52; İbn Mace, Sıyâm, 39
181
KUTLU ZAMANLAR
oruç tutana, her günü için bir yýllýk oruç sevabý verilir.”198
buyurarak aslýnda ömrünü bereketli bir zeminde geçirmek
isteyenler için ne kadar paha biçilmez fýrsatlarýn olduðuna
iþaret buyuruyor.
Bu kadar mübarek gecelerde, insana daha çok sevap-
lar kazandýracak þifreli ifadelere de ihtiyaç vardýr. Ve Efen-
dimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) bize, “Allah indinde Zilhicce’nin
ilk on gününde yapýlan amellerden daha kýymetlisi yok-
tur. Bugünlerde tesbihi, tahmidi, tehlili ve tekbiri çok söy-
leyin!”199 ifadeleriyle bu þifreleri öðretiyor. (Tesbih, Süb-
hanallah; Tahmid, Elhamdülillah; Tehlil, Lâ ilâhe illallah;
Tekbir ise Allahu ekber demektir.)
Âyet ve hadislerle övgülere mazhar olan bu ikram gün-
lerini, günahlarýn boðucu ikliminden fecre uyanmak, gönül
dünyamýzý çepeçevre saran karanlýk bulutlarý fecir ýþýklarýy-
la aydýnlatmak için bir fýrsat bilip deðerlendirmeliyiz.
Mânâ büyüklerinin Kurban Bayramý’ndan evvel dokuz
gün oruç tuttuklarýný, onuncu günü kurban kesilinceye ka-
dar bir þey yemediklerini ve o gün ilk yedikleri gýdanýn kes-
tikleri kurban eti olduðunu görüyoruz. Bizler de en azýndan
bu on gün içindeki pazartesi ve perþembe günlerini oruç
tutarak deðerlendirebiliriz.

199 Abd b. Humeyd, Müsned, 1/257
182
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Her Biri Cennet Deðerinde Fýrsatlar

Bazý özel gün ve gecelere has özel ibadetler vardýr,
ama bütün bu gecelerin ortak özellikleri rahmetin coþtu-
ðu geceler olmalarýdýr. Bu vesile ile bu gecelerde bol bol
Kur’ân okunmalý, namaz kýlýnmalý, fakir fukaraya yardým
edilmeli. Bunun yanýnda örneðin Ramazan’ýn son on gü-
nünde îtikâfa girilmeli. Yine Ramazan’da Müslümanla-
ra iftar açtýrabiliriz. Ayrýca Hz. Âiþe validemizin bir Kadir
Gecesi’nde “Dua ederken ne diyeyim?” þeklindeki sorusu-
na Fahri Kâinat Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem), “Allah’ým
sen affedicisin, affý seversin, beni de affet” diyerek cevap
vermesini, dikkate alarak bu duayý çokça yapabiliriz. Hac
mevsimindeysek ve hacca da gidemediysek niyetlerimiz-
le kalben onlarla beraber olabiliriz, ve onlarýn o mübarek
topraklarda yaþadýklarý his yoðunluðunu, biz de çevremiz-
de yaþayabiliriz. Bunun için, bizler de günün deðiþik anla-
rýnda, “Lebbeyk, Allahümme lebbeyk, Lebbeyke lâ þerîke
185
KUTLU ZAMANLAR
leke lebbeyk. Ýnne’l-hamde ve’n-ni’mete leke ve’lmülke lâ

þerike leke” diyerek hacýlarla bir duygu birliði içerisinde
olabiliriz. Bu muhteþem ruhânî birliði tesis etme adýna bol
bol salâvat-ý þerifeler de getirebiliriz.
Allah Resûlü (s.a.s.)

Üç Ayları Nasýl Geçirirdi?
Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) hayatý Kur’ân odak-
lý olduðu için o hayatýnýn bütününde Kur’ân’ý yaþýyordu.
Kur’ân’ý bütünüyle hayatýnda yaþayan Efendimiz (sallallahu
aleyhi ve sellem), ayný zamanda Kur’ân’ý en çok okuyan idi. Þa-
ban ayýna benim ayým diyen Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve

sellem) bu aya özellikle çok ehemmiyet verir ve bu yüzden
bu ayda çok oruç tutardý. Hz. Âiþe (radıyallahu anhâ) bu konuda

der ki: “O kadar çok oruç tutardý ki bu ayda, biz hiç iftar et-
meyecek zannederdik.” Özelikle Berat Gecesi, yani Þaban
ayýnýn on beþinci gününü mutlaka oruçlu geçirirdi. Her ge-
ce olduðu gibi bu gece de yatsý namazýný mutlaka mescid-
de cemaatle kýldýktan sonra gece yarýsý kalkarak sabaha
kadar Rabbine ibadet ederdi.
Bizler de bütün Üç Aylar’da bizi kuþatan bu sonsuz rah-
met dalgasýndan hakkýyla istifade için Efendimiz (sallallahu aley-
hi ve sellem) gibi gecenin hakkýný vermeye gayret etmeliyiz.
Mübarek Günleri Deðerlendirmenin Yollarý

Aslýnda her mübarek günün temel espirisi, Allah’ýn kul-
larýna engin rahmetinden sunduðu ikramlardan azami þe-
kilde istifade edebilmektir. Bunun için ise yapýlmasý gere-
186
ken þeylerin baþýnda, hiç þüphesiz O’na ibadet gelmektedir.

Ýbadetin özü ise duadýr. Namazda ise âdeta bütün ibadetler
mevcuttur. Bu yüzden bol bol namaz kýlýnarak dua edilmesi,
fakir fukaraya yardým edilmesi, çocuklarýn sevindirilmesi ilk
baþta akla gelen iþler. Bunun yaný sýra her mübarek günün
kendine göre farklý bir anlam ve önemi de mevcut.
Þimdi isterseniz mübarek günlerde yapýlmasý gerekenle-
ri biraz daha açalým.
Ailenizle Camiye Gitmeye Ne Dersiniz?

Bir baba, bir abi, bir amca veya dayý olarak bugünlerde
farklý olmak istemez misiniz? Eþiniz ve çocuklarýnýzdan gez-
meye gider gibi hazýrlanmalarýný isteyin. Sonra da imkânýnýz
varsa þehrinizin en büyük camiine, yoksa mahalle camiine
akþam veya yatsý namazýna gidin. Eyüp Sultan’da ailecek
hiç sabah namazý kýlmadýysanýz iþte size fýrsat. Çocuklarýný-
zýn elinden tutup farz namazýna durun. Peygamber Efendi-
miz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) torunlarýyla camide namaz kýldýðýný
hatýrlayýn ve onun yolunda olmaktan mutluluk duyun.
Dostlarýnýza, Komþularýnýza Kur’ân Ziyafeti Verin

Bu geceleri birlik ve beraberlik için fýrsat bilin. Dostla-
rýnýzla, komþularýnýzla Allah’ýn Kelâmý’ný okumak üzere
toplanýn. Görüþemediðiniz arkadaþlarýnýzý çaðýrýn evinize.
Kur’ân okuyun; sonra da okuduklarýnýzýn Türkçe mealleri-
ni dinleyin. Peygamber Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) ve
ölmüþlerimizin ruhlarý için dualar edin. Efendimiz’e (sallallahu
aleyhi ve sellem) sevgi mesajlarý gönderin. Hatimleriniz, yasinle-
riniz, dualarýnýz olsun bu gecelerde...

187
KUTLU ZAMANLAR
Kimsesizleri Ziyaret Edin

Tedavi sürecinde, hastalarýn morallerinin iyi olmasý te-
daviyi olumlu yönde etkileyen bir durumdur. Mahalleniz-
de, sokaðýnýzda, apartmanýnýzda, dostlarýnýz arasýnda has-
ta yatan insanlar varsa sýrf Peygamber Efendimiz (sallallahu
aleyhi ve sellem), “Hastalarýnýzý ziyaret edin” dediði için ziyaret
edin. Eðer, “Çevremde hasta kimse yok.” diyorsanýz, gelin

iki-üç haným, erkek bir olalým; bize en yakýn hastaneye gi-
delim. Mesela hiç Çocuk Esirgeme Kurumuna gittiniz mi?
Hiç yaþlýlar yurduna gittiniz mi? Bugün sizin için bir vesile
olsun. O kimsesiz çocuklara sevgiyle sarýlýn. Göreceksiniz
bugünleri unutamayacaksýnýz.
Evet, madem bu mübarek geceler Cenâb-ý Hakk tara-
fýndan bizim için bir ihsân-ý ilâhîdir. O halde biz de bizim
için olan bu gecelerin kýymetini bilmeli ve ona göre ha-
reket etmeliyiz. Bu geceleri deðerlendirmenin birinci þar-
tý ise O geceyi uyuyarak gaflet içerisinde geçirmemektir.
Bu gecelerde Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) namaz kýlmýþ,
Kur’ân okumuþ, dua ve tefekkürde bulunmuþtur. Bu gece-
lerin gündüzünde de, gecesi gibi dua ve ibadet ile meþgul
olmak gecenin deðerlendirilmesi adýna çok güzel olur. Zira
bilinmektedir ki, yer üzerinde bir yerde gece olurken diðer
bir yerde gündüz olur. Her iklimde bulunan, kendi gecesini
ihyâ etmek suretiyle ayný hayýr ve hasenattan faydalanýrsa
da gündüzüyle beraber icâbet için daha isabetli demektir.
Mübarek geceler, gaflet içerisinde uyuduðumuz deðil; la-
hutî âlemlerden gelen esintiler karþýsýnda mest olduðumuz,
hayat dolu anlar olmalý. Bol bol Kur’ân okunmalý; nâfile,
varsa kaza namazlarý kýlýnmalý; aylardan ilk ikisinin baþ, or-
188
ta ve sonunda mümkün mertebe oruçlu olunmalý; mümkün

deðilse mübarek gecelerini oruçla karþýlamalý. Samimiyetle
günahlara tövbe edilmeli, yardýma muhtaç olanlara yar-
dým edilmeli. Özellikle bütün zorluklarý kolaylýða çeviren ve
açýlmaz kapýlarý açan dua asla ihmal edilmemelidir.
Netice itibariyle, Üç Aylar, Cenâb-ý Hakk’ýn müminlere
bahþetmiþ olduðu, içinde akýl almaz fýrsatlarýn bulunduðu
çok kazançlý günlerdir. Bugünleri çok iyi deðerlendirmeli,
bu aylarda bol bol mealiyle birlikte Kur’ân-ý Kerim okun-
malý, kaza namazlarý kýlýnmalý, geceler teheccüd ve evrâd
u ezkârla geçirilmeli ve Allah’a dua dua yalvarýlmalýdýr. Ak-
si taktirde, hem bu güzel günler gaflet içerisinde geçecek,
hem de insanlar hayatlarýný bütün bu mânevî güzellikler-
den yoksun olarak boþu boþuna geçirmiþ olacaklardýr.
Yapýlacak iþleri kýsa maddeler halinde yazarsak karþýmý-
za þöyle bir tablo çýkar:
1. Kur’ân-ý Kerim okunmalý; okuyanlar dinlenmeli; uy-
gun mekânlarda Kur’ân ziyafetleri verilmeli; Kelâmullah’a
olan sevgi, saygý ve baðlýlýk duygularý yenilenmeli, kuvvet-
lendirilmeli.
2. Peygamber Efendimiz’e (sallallahu aleyhi ve sellem) salât ü
selâmlar getirilmeli; O’nun þefaatini ümit edip, ümmetin-
den olma þuuru tazelenmeli.
3. Kaza namazlarý, nâfile namazlar, varsa o geceye ait
namazlar kýlýnmalý. Özü itibariyle kandil gecesi; ibadet ve
ibadette ihsan þuuruyla ihyâ edilmeli.
4. Tefekkürde bulunulmalý; “Ben kimim? Nereden gel-
dim? Nereye gidiyorum? Allah’ýn benden istekleri neler-
189
KUTLU ZAMANLAR
dir?” gibi konular baþta olmak üzere hayatî meselelerde

derin düþüncelere girilmeli.
5. Geçmiþin muhasebe ve murâkabesi yapýlmalý; þimdi-
nin ve geleceðin plan ve programý çizilmeli.
6. Günahlara samimi olarak tevbe ve istiðfar edilmeli;
idrak edilen geceyi son fýrsat bilerek nedâmet ve inâbede
bulunulmalý.
7. Bol bol zikir, evrâd ü ezkârda bulunulmalý.
8. Müminlerle helâlleþilmeli; onlarla irtibatýmýz cihetin-
den rýzâlarý alýnmalý.
9. Dargýn olanlar barýþtýrýlmalý; gönüller alýnmalý; keder-
li yüzler güldürülmeli.
10. Kiþi kendine ve diðer mümin kardeþlerine; müm-
künse isim zikrederek dualar etmeli.
11. Üzerimizde haklarý olanlar aranýp sorulmalý; vefâlý
ve kadirþinaslý olunmalý.
12. Yoksul, kimsesiz, öksüz, yetim, hasta, sakat, yaþlý
olanlar ziyaret edilip, sevgi, þefkat, hürmet, hediye ve sa-
dakalarla mutlu edilmeli.
13. O gece ile ilgili âyetler, hadisler ve bunlarýn yorum-
larý ile ilgili kitaplardan yalnýz olarak veya cemaatle okun-
malý.
14. Dînî toplantýlar, paneller ve sohbetler düzenlenmeli;
va’z ü nasihat dinlenmeli; þiirler okunmalý; ilâhî ve ezgilerle
gönüllerde ayrý bir dalgalanma oluþturmalý.
15. Kandil gecesinin akþam, yatsý ve sabah namazlarý
cemaatle ve camilerde kýlýnmalý.
190
16. Sahabe, ulemâ ve evliyâ türbeleri ziyaret edilmeli;

hoþnutluklarý alýnmalý ve mânevî iklimlerinde onlar vesile
kýlýnarak Hakk’a niyazda bulunulmalý.
17. Vefat etmiþ yakýnlarýmýzýn, dostlarýmýzýn ve büyük-
lerimizin kabirleri ziyaret edilmeli; iman kardeþliðine ait sa-
dakat yerine getirilmeli.
18. Hayattaki mânevî büyüklerimizin, üstadlarýmýzýn,
anne ve babamýzýn, dostlarýmýzýn ve diðer yakýnlarýmýzýn
kandilleri bizzat giderek veya telefon ederek, faks çekerek
yahut e-mail göndererek tebrik edilmeli; dualarý istenmeli.
19. Bu kandil gecelerinin gündüzlerinde, mümkün ol-
duðunca oruç tutulmalý.
20. Allah’ýn nazarýnda en büyük günahlarýn ehemmiyet
verilmeyen küçük günahlar olduðu hatýrlanarak, küçük gü-
nahlardan her zaman olduðu gibi mutlaka sakýnýlarak tev-
be istiðfar yapýlmalý.
21. Gönül dünyamýzý coþturan, bizi imanî duygu ve dü-
þünceye götüren kitaplar okunmalý; CD’ler, kasetler din-
lenmeli ve VCD’ler seyredilmeli.
22. Ve dua... Dua en büyük sýðýnaðýmýz olmalý. Maddî-
mânevî, her yönden oldukça bunaldýðýmýz ve duaya çok
muhtaç olduðumuz þu günlerde, Allah, kapýsýna varýp kul-
luðunu ilân edenleri ve kendisine el açýp yalvaranlarý hu-
zurundan –inþaallah- boþ çevirmeyecek ve maddî-mânevî
sýkýntýlarýmýzýn giderilmesi adýna önümüze yeni yeni fýrsat-
lar koyacaktýr. Evet, bu mübarek zaman dilimlerini en iyi
þekilde deðerlendirerek, Fecr Sûresi’nin sonundaki, “Ey
gönül huzuruna ermiþ ruh! Sen Rabbinden râzý, O senden
191
KUTLU ZAMANLAR
râzý olarak dön Rabbine! Sen de katýl has kullarýmýn içi-

ne, gir cennetime!” (Fecr, 89/27-30) âyetlerin müjdesine mazhar
olan talihlilerden olmaya ne dersiniz?..
192
SONSÖZ
Mübarek gün ve geceler, muhteþem bir rahmet hazine-

sinin bizi her an beklediðini haber veriyor. Bazý Allah dost-
larýnýn "Zamanýn Altýn dilimi" þeklinde niteledikleri bu kutlu
zamanlar, özü itibariyle baþýmýzda dolanýp duran rahmet-
ten helezonlardan baþka bir þey deðildir. Bu güzel ve özel
günlerin böyle olduðunu bilen Allah dostlarý bu imkaný so-
nuna kadar kullanarak rahmete ulaþmýþ ve ayný rahmete
herkesin ulaþmasý için de çaba göstermiþlerdir.
Muhammed Lütfi hazretleri (Alvarlý Efe Hazretleri) bir
beytinde bayramý ifade ederken
"Can bula cananý, bayram o bayram ola
Cümle günah af ola, bayram o bayram ola"
þeklinde ifade buyurduðu gibi, bayram, insanýn bütün
risk ve handikaplardan kurtulduðu gün asýl bayram olmak-
tadýr. Buna göre, gerçek mübarek gün, insanýn haktan ge-
len esintiler karþýsýnda mest olduðu, günahlardan kaçtýðý,
ruhî güzelliklerin zirvesine çýkarak cennet yamaçlarýna otað
193
KUTLU ZAMANLAR
kurduðu gündür. Bunun dýþýnda bir hal üzere ise insan

günde elli bin defa mübarek günlerin kalbine de uðrasa,
kalbi bu günlerden etkilenmez, rahmanî bakýþ açýsýyla ba-
kamýyorsa aleme, o günlerin ona, onun da o günlere uðra-
masýnýn pek bir anlamý yok sayýlýr. Öyle deðil mi? Allah (celle
celâluhû) rahmet ve merhametinden bütün mahlûkat istifade
etsin diye özel günler göndermiþtir. Bütün bunlara raðmen

insan bu manevi ikramlardan istifadeye çalýþmazsa, böy-
le bir gecenin, bu insan için mübarek olduðunu kim iddia
edebilir.?
Durum böyle olunca da her insanýn mübarek günü, as-
lýnda kendisinin hidayete erdiði ve günahlarýnýn af olduðu
gün olmuþ olmaktadýr. Meseleye bu açýdan bakýnca aslýn-
da hayatýn anlamýnýn da idrakine varmýþ oluyoruz. Demek
oluyor ki, sadece mübarek günlere odaklý bir hayat yaþa-
maktan ziyade, yalnýzca bu günlerde deðil, hayatýn bütü-
nünde Allah'ý hatýrlayan bir mantýkla hayata bakmamýz ge-
rektiði ortaya çýkmaktadýr.
Hayatý böyle algýlayanlar, yani sadece bu günlerde Al-
lah'ý hatýrlayanlar, bu günler geçince yeniden kendilerini
günaha salabilmektedirler. Þeytan ve nefsin insaný sürük-
lediði bu ciddi hataya düþmemek için Allah dostlarý bize
bir formül göstermiþlerdir. Bu formül kýsaca “Her geleni
Hýzýr, her geceyi Kadir” bilme þeklinde özetlenebilir. Bu
mantýk ile hareket edenleri de Cenâb-ý Hak mutlaka için-
de cenneti kazandýracak bir güne veya geceye kavuþtu-
racaktýr.
Tersi bir durum, bizatihi Ýslam'ýn ruhuna aykýrý bir dav-
ranýþ biçimidir. Yani Ýslam'ý yalnýz mübarek gün ve gece-
194
SONSÖZ
lere ve Ramazan ayýna ait kýlmamýz son derece yanlýþtýr.

Çünkü Ýslam hayatýn bütününü kuþatan ve kuþatmasýnda
süreklilik isteyen, hayatýn bütününe hitap eden bir hayat
tarzýdýr. Þöyle bir þey düþünebilmek ne kadar doðru ola-
bilir: Bir insan, bütün bir yýl boyu ibadet ve itaate uzak
dursun, mübarek gün ve geceler gelince de bütün bir ge-
ce tükenircesine, sabahlara kadar ibadet ve taatte bulun-
sun, o gece geçtikten eski haline dönsün ve adeta dinin
insana emniyet bahþeden semtine yanaþmasýn. Böyle bir
insanýn yaptýðý þeyin Ýslamî olduðunu kim iddia edebilir?
Böyle bir insan dünyada asla telafi edilemeyecek kadar
büyük bir zarar ve ziyanla karþýlaþýr. Bu þeklide bir din
anlayýþýný dinimiz kabul etmiyor. Bu durumu izah eden
Efendimiz “Amellerin Allah'a en sevimlisi az da olsa de-
vamlý olanýdýr.”200 þeklinde ifade buyurarak kulluðun de-
vamlýlýk istediðini ve asla kesintiye uðratýlmamasý gerekti-
ðine dikkat çekmiþlerdir.
Ancak burada yeri gelmiþken þu açýklamayý da yapma-
mýz gerekiyor. Dünyanýn bin türlü hali var. Aynen onun gi-
bi insanýn da bin türlü hali olabilir. Herkesin kendine göre
bazý þartlarý vardýr. Buna yetiþme tarzý, çevresi ve belki ruhi
durumu da etki edebilir. Her insana: “Madem böylesin, o
halde, mübarek geceleri de kutlama” tarzýnda bir nahoþ
ifade ile hitap etme hakký kimsede yoktur. Kalpler Allah'ýn
elindedir. Onlarý halden hale sokacak olan O'dur. Kim bilir
böyle geceler ne kadar kalbi taþlaþmýþ insanlarýn, ruhu bo-
zulmuþ fýtratlarýn yeniden istikamet bularak yüzlerini Rah-
man'a dönmelerine vesile olmuþtur/olacaktýr.
200 Suyûtî, Celalüddin, el- Camiu's-Saðîr, 1/19
195
KUTLU ZAMANLAR
Konumuzla ilgili olduðu için büyük þair Yahya Kemal'in

Büyükada'da bir bayram sabahý yaþadýklarýný aynen bura-
ya alýyoruz:
“Dört sene evvel Büyükada'da oturuyordum. Bayram-
da bayram namazýna gitmeðe niyetlendim; fakat Frenk ha-
yatýnýn gecesinde sabah namazýna kalkýlýr mý? Sabah er-
ken uyanamamak korkusu ile o gece hiç uyumadým. Vakit
gelince abdest aldým. Büyükada'nýn mahalle içindeki sakin
yollarýndan kendi baþýma camiye doðru gittim. Vaiz kür-
süde va'z ediyordu. Ben kapýdan girince bütün cemaatin
gözleri bana çevrildi. Beni daha doðrusu bizim nesilden
benim gibi birini, camide gördüklerine þaþýyorlardý. Ora-
da o saatte toplanan ümmet-i Muhammed, içine bir ya-
bancýnýn geldiðini zannediyordu. Ýçim hüzünle dolu, yavaþ
yavaþ gittim. Va'zý diz çöküp dinleyen iki hamalýn arasýna
oturdum. Kardeþlerim Müslümanlar bütün cemaatin ara-
sýnda yalnýz benim vücudumu hissediyorlardý. Ben de on-
larýn bu nazarlarýný hissediyordum. Vaazdan sonra namaz-
da ve hutbede onlarýn içine karýþýp Muhammed sesi kula-
ðýma geldiði zaman gözlerim yaþla doldu. Onlarla kendimi
yekdil, yekvücud olarak gördüm. O sabah o Müslümanlýða
az aþina Büyükada'nýn o küçücük camii içinde, þafakta ay-
ný milletin ruhlu bir cemaati idik...”201
Mübarek günler, daðdaðalý fýrtýnalarýn yaþandýðý ha-
yat denizinde karþýmýza çýkan ve bizi o fýrtýnalarýn deh-
þetli saatlerinden kurtaran bir durgun liman gibidirler. Bu
durgun limana girmeden önce öncü günlerimiz de var.
Ýþte bu önce günler, bir deniz feneri gibi gönderdiði ýþý-
201 Aziz Ýstanbul, s. 127, 128
196
SONSÖZ
ðýyla bizi o limana sevk ederek yeniden gerçek hayata

Allah'ýn, "Ben insanlarý ve Cinleri ancak bana ibadet et-
sinler diye yarattým" þeklinde ifade buyurduðu bir ger-
çeðe yönelmemizi saðlýyor. Ardýndan da biz haftada bir,
bütün hafta boyunca kirimizi pasýmýzý alan mübarek Cu-
ma günüyle kendimizi yeniden cennet yamaçlarýnda his-
sediyoruz. Kutlu doðum günleri ile yeniden Efendimiz'i
hayatýmýza misafir ederek O'nun mübarekliðinden istifa-
de ediyoruz. Kadir gecesi ile matematiðin iflas ettiði bir
mevsimi, birlerin bin sayýlarak rahmetin sonsuzluðunu
içimize çekiyoruz. Bayramlar ile dostluk ve muhabbetin,
toplumun huzuru için ne kadar önemli olduðunun idraki-
ne varýyoruz. Ramazan ile bütün bir ay bizi ap açýk kuþa-
tan bir rahmetin, insanlarý cennet toplumu haline getiriþi-
ne þahit oluyoruz. Beraat kandili ile beraatýmýzý almanýn
mutluðunu yaþamýn telaþ ve heyecanýna kapýlýyoruz. Mi-
raç Kandili ile günde beþ vakit O'nun huzuruna çýkmanýn
þerefine ermenin, ne eriþilmez bir lezzeti de beraberinde
getirdiðini görüyoruz. Regaib Kandili ile raðbet edilmesi
gereken asýl makamýn ne oluðunun idrakine varýyoruz.
Varýyor ve bir kere daha bizi böyle hazineler merkezine
eriþtirdiði için Rabb-i Rahim'imize tekbir, tahmid ve tah-
lillerde bulunuyoruz.
Mübarek günlerin manevi anlamda en yoðun olarak ya-
þandýðý zaman dilimleri hiç þüphesiz Ramazan ayý ve bay-
ramlardýr. Hemen her sene zamanýn bu altýn dilimini idrak
edince, âdeta, ötelerin ayn-ý hayat olan o sevimli, neþeli
mavimtýrak günlerine bir kere daha kavuþur gibi oluruz.
Evet, bir kere daha gönül gözlerimizde her yan baharla tül-
197
KUTLU ZAMANLAR
lenir, her tarafta yeniden hayat köpürür. Dað-bayýr yeþerir

ve renklerle kahkaha atar, çiçekler raksa durur, bülbüller
nâralar yaðdýrýr ve duygular gülden, lâleden alevlerini alý-
yor gibi olur. Öyle ki her yanda esen bu umûmî hava gö-
nüllerimizi bir mutluluk vaadiyle kaplar ve bize ne bilinme-
dik, ne sezilmedik þeyler fýsýldar.
Ramazanlardaki bu insan ruhuna cennetlerden fýsýlda-
nan ilahi rahmet nefhalý hislere iþaret eden Fethullah Gü-
len Hocaefendi de bunlardan sadece kalbi hayatlarý olan
insanlarýn deðil, herkesin istifade ettiðini þöyle ifade edi-
yor: “Hatta hayatlarý bedbinliðe, karamsarlýða kilitlenmiþ
insanlar bile bu semâvî þehrâyinden nasiplerini alýrlar. He-
le günler, o ibadetle derinleþen saatlerini, hayatýn gerçek
mânâsýný terennüm etmek için gönüller üstünde bir mýzrap
gibi hareket ettirdiðinde, kuþ cývýltýlarý safvetinde ve bir ço-
cuk neþesi tadýndaki ezan dakikalarýnýn cennet güzellikleri
kadar tesirli ve bu güzelliklere meftun bir kalp gibi olgun ve
dolgun ibadet saatlerinin, Hakk'ý muhatap alma ve Hakk'a
muhatap olma mânâsýyla tüten zebercet duygularýn zikr
u fikirle sînelerimizi coþturan þiiri baþlar.. baþlar da, varlý-
ðýn çehresindeki perdeler sýyrýlýr ve Hakk'a yakýn olmanýn
o kendine mahsus, huzur ve itmi'nan dolu lezzetli, sýmsý-
cak mavi dakikalarý bizim olur. Günde beþ, haftada lâakal
otuzbeþ defa, âdeta bir nurdan helezon çevresinde dolaþýr,
gönüllerimizde miraç fýrsatlarýna erer ve hep insan-ý kâmil
olmanýn rüyalarýyla yaþarýz.”202
Mübarek gün ve geceler kavramlarý hayatýmýza girdik-
leri andan itibaren hayatýmýzýn bütününe etki ederek bir
202 Kutlu Zaman Dilimi Üç Aylar Sýzýntý, Þubat 1994, cilt: 16, sayı: 181
198
SONSÖZ
anda onlarý mübarekleþtiren manevi bir tesire sahiptir. Bu

mübarek günlere eriþenlerin en fazla yapmalarý gereken
þeyin baþýnda hiç þüphesiz duâ geliyor. Zira duâ, bir iba-
dettir. Duâ kulluðun özüdür; o, Rabbe dönüþ ve yöneliþin
adýdýr. Kulluktan bahsedilen bir yerde, duâdan bahsetme-
mek mümkün deðildir. Zaten, Allah (celle celâluhû) da “Duânýz
olmazsa ne ehemmiyetiniz var!” (Furkan, 25/77) buyurmuyor
mu? ve “Duâ edin, kabul edeyim” (Mü'min, 40/60) diyen de biz-
zat kendisi deðil mi?
Son olarak bütün mübarek günlerin sonunda hitamý
misk nevinden bir dua ile bitiriyoruz:
Ey yüceler yücesi Allah'ým! Hz. Muhammed, onun eh-
li, peygamber kardeþleri, mukarreb melekler, semâvat ve
dünya ehlinden salih kullarýnýn üzerine salat ü selam eyle,
rýza ve rýdvanýn bunlarýn hepsi üzerine kýl.
Ey Rabbimiz! Unutur veya hataya düþerde bir kusur iþ-
lersek bizi onunla hesaba çekme. Ey Rabbimiz! Bizden ev-
velkilere yüklediðin gibi bizede aðýr vazifeler ve musibetler
verme. Ey Rabbimiz! bize güç yetiremeyeceðimiz þeyide
yükleme. Günahlarýmýzý affet. Bizi baðýþla. Bize merhamet
et. Bizim dostumuz ve yardýmcýmýz sensin. Kafirler güruhu-
na karþý Sen bize yardým et.
Allah'ým! Sen günahlarý baðýþlayan, tevbeleri kabul
edensin. Ýþlediðim ve iþleyeceðim günahlarýmý baðýþla.
Allah'ým! Kur'an-ý Kerim'in ve Rasuli ekremin hürmeti-
ne, bütün enbiya ve rasullerin hürmetine, bütün hakikatker
hürmetine, (ey ihtiyaçlarý karþýlayan ve ey bela ve musibet-
leri yok eden) bela ve musibetlerimizi yok et. Bizi, ailemizi
199
KUTLU ZAMANLAR
ve dostlarýmýzý rýzýklandýr. Hepimize dünyadan imanla ve

Kur'an'la ayrýlmayý nasip eyle.
Allah'ým! Ýlmimizi arttýr ve bize hidayet verdikten sonra
kalbimizi kaydýrma, katýndan bize rahmet lütfet, þüphesiz ki
Sen çok lütufkarsýn.
Ýhlas, þuur ve samimiyetimizi arttýr.
Namazýmýzý, zekatýmýzý, himmetimizi, haccýmýzý, orucu-
muzu ve diðer ibadetlerimizi kabul eyle. Ýbadetlerimizdeki
hatalarýmýz affet. Bizi nefsimizin önüne geçmeye muktedir
et. Takva bahþeyle. Faydalý ilimler ihsan et.
Allah'ým! Yaptýðýmýz her dua, Senin rahmet ettiðin, et-
tiðimiz her lanetde senin lanet ettiðin kimse üzerine olsun.
Bizi müslüman olarak öldür ve salih kullarýnýn arasýna ilhak
buyur.
Allah'ým! Senden ölümden sonra rahat bir hayat istiyo-
ruz.
Zulüm, düþmanlýk, hata iþlemek ve baðýþlanmayacak
günahlara girmekten Sana sýðýnýrýz. Allah'ým! Senden dün-
yanýn da ahiretin de hayrýný istiyoruz. Merhamet et Yarab-
bim. Allah'ým! Tasadan ve hüzünden acizlikten ve tembel-
lilkten, korkaklýktan ve cimrilikten, miskinlikten ve günah-
lardan ve düþmanýn kahrýndan Sana sýðýnýrýz. Bizi ýslah et,
bizi affet Ya rabbim. Allah'ým! Senden sürpriz hayýrlar diler
ve beklendik-beklenmedik þerlerden Sana sýðýnýrýz. Günah-
larýmýzý ve ayýplarýmýzý ört Ya rabbim. Allah'ým! Bedenimize
ve ruhumuza saðlýk, sýhhat, afiyet ver. Küfür ve fakirlikten,
gafletten, zilletten Sana sýðýnýrýz. Kocamaktan, ihtiyarlýðýn
dertlerinden, dünyanýn fitnesinden, þeytanýn þerrinden ,
200
SONSÖZ
kabir ve ahiret azabýndan, ölümün fitnesinden Sana sýðý-

nýrýz. Allah'ým! Senden hayýr, fetih, nur, bereket ve hidayet
istiyoruz. Ayýplarýmýzý ört ve bizi korkularýmýzdan emin kýl.
Allah'ým! Bizi bütün tehlikelerden koru. Senden imanda ve
hayatta, dünyada ve ahirette sýhhat, güzel ahlak, baþarý,
rahmet, af, afiyet, maðfiret ve rýzaný istiyoruz. Nefsimizi ter-
biye etmeyi kolaylaþtýr. Ýmaný bize sevdir ve kalblerimize
yerleþtir. Küfrü, günahý ve isyaný bizden uzak tut. Mahlu-
katýnýn þerrinden sana sýðýnýrýz. Allah'ým! Þeytanýmýzýn ve
nefsimizin sesini soluðunu kes. Düþmekten, sýkýþmaktan,
yanmaktan, boðulmaktan, üzüntüden, tasadan, borçtan,
açlýktan, hýyanetten, delilikten, saðýrlýktan, cüzzam, alaca
ve her türlü maddi manevi hastalýktan, laubalilik ve cid-
diyetsizlikten, patavatsýzlýktan, muhalefet edip düþmanlýk
çýkartmaktan, baþkalarý görsün ve duysun diye bir þey yap-
maktan, ucubtan, fahrdan, acýdan, azab, gazab, vesvese
ve daðýnýklýktan, ürpermeyen kalpten yaþarmayan gözden,
fayda vermeyen ilimden, doymayan nefisten, icabet edil-
meyen duadan, iþlediðim ve iþlemediðim amellerin þerrin-
den, bildiðim ve bilmediðim þeylerin þerrinden, nimetin
zevalinden, afiyetin deðiþmesinden, azabýn ansýzýn gelip
çatmasýndan, gazabýna sebep olacak her þeyden Sana sý-
ðýnýrým. Allah'ým! Duamýza icabet et, kalbimize hidayet, di-
limize istikamet, sabýr, sebat, azim, þükür, sadýk dil, selim
kalb, kabul edilen amel ihsan et.
Allah'ým! Bize imaný sevdir ve onu kalplerimize tezyin
et, küfrü, fýský ve isyaný bize çirkin göster ve bizi rüþte eren-
lerden eyle.
Allah'ým! Senden seninle doygunluða ulaþmýþ, Senin-
201
KUTLU ZAMANLAR
le karþýlaþacaðýna inanan, kazana razý ve verdiðine kanaat

eden bir nefis istiyoruz.
Allah'ým! Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) ve onun nebi ve
rasul kardeþleri üzerine mahlukatýn adedince, zatýnýn rýza-
sý, arþýnýn aðýrlýðý ve kelimelerinin mürekkeplerince salat ve
selam eyle.
Allah'ým! Nefsime takva bahþeyle ve onu temizle þüphe-
siz sen onu temizleyenlerin en hayýrlýsýsýn. Sen onun velisi
ve Mevlâsýsýn.
Ey Rahman, Ey Rahim, ey Celal ve ikram sahibi Ya
Hayy, Ya Kayyum bizi göz açýp kapatýncaya kadar dahi
Senin rýzan istikametindeki þu hizmetten inhiraf ettirtme.
Son nefesimize kadar býkmadan, usanmadan, yorulma-
dan, ara vermeden davana hizmet ettirt. Son nefesimizde
de þu hizmete paratoner olarak þehadeti bize nasip et.
Allah'ým! Senden ahu efgan edip sana dua dua yalva-
ran Sana karþý saygý ve muhabbetle dopdolu olan ve Senin
yoluna yönelen kalpler diliyoruz.
Allah'ým! Senden rahmetini celbedecek þeyleri, gerçek-
leþmesi muhakkak olan maðfiretini, her türlü günahtan ko-
runmayý, her türlü iyiliði kazanmayý, cennetle serfiraz ol-
mayý ve cehennemden kurtuluþ dileriz.
Allah'ým! Senin dininle, Sana ve Senin Peygamberin’e
(a.s.m.) itaatle bizi koru ve bizi haramlardan uzaklaþtýr.
Ey eþi ve menendi olmayan Rabbi Rahimimiz, yar ve

yardýmcý olarak sen bize kafisin. Sana tevekkül ediyoruz.
Sen Ars-ý azamýn Rabbisin (Sen her þeyin Rabbisin, sahi-
bisin) Seni tesbih ediyoruz Allah'ým. Kuvvet ve güç sadece
202
SONSÖZ
ve sadece Sana aittir Allah'ým. Ya ilahi Senin olmasýný di-

lediðin olur, olmamasýný dilediðin de olmaz. Bilirim ki Al-
lah'ým! Sen her þeye kadirsin ve her þeyi ilminle ihata et-
tin. Dinimi, dünyamý, peder ve validemi, eþ ve evlatlarýmý,
zürriyetimi, kardeþlerimi, ehli hizmeti, tüm sevdiklerimi ve
nefsimi Sana emanet ediyorum. Sen en güzel muhafýz ve
koruyucusun Allah'ým.
Allah'ým! Buyurdun ki, "Dua edin icabet edeyim" þüp-
hesiz Sen sözünden dönmezsin. Senden bizi Ýslama hida-
yet ettiðin gibi, Müslüman olarak canýmýzý alýncaya kadar
Ýslam'ý, Senin sevgini ve Rasuli ekremin (sallallahu aleyhi ve sellem)
sevgisini bizden çekip almamaný diliyoruz.
203
İSTİFADE EDİLEN KAYNAKLAR
Kur'ân-ı Kerîm
Abd b. Humeyd, Müsned, Mektebetü's-Sünne, Kahire, 1988
Aclunî, Keþfül-Hafâ, Daru Ýhyai't-Türasi'l-Arabi, Beyrut, 1932.
Ahmed b. Hanbel, Ahmed b. Muhammed (ö. 241/855), el-Müsned,
I-VI, Ýstanbul, 1982.
Ahmed Davudoðlu, Sahih-i Müslim Tercemesi ve Þerhi, Sönmez
Neþriyat, Ýstanbul, 1973
Ali el-Karý, Þerhu'þ-Þifâ, Darü'l-Kütübi'l-Ýlmiyye, Beyrut, tsz.
Arif Nihat Asya, Dualar ve Aminler, Ötüken Yayýnlarý, Ýstanbul,
1997
Bediüzzaman Said Nursi, Risale-i Nur Külliyatý 1-2, Nesil Yayýn-
larý, Ýstanbul, 1996
Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali (458/1066), es-Süne-
nü'l-Kübra, Dairetü'l-Maarifi'l-Osmaniyye, Haydarabad, 1344.
–––, Delâilü'n-Nübüvve, Darü'l-Kütübi'l-Ýlmiyye, Beyrut, 1985
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ýsmail (ö. 256/869), el-Câmiu's-
Sahîh, I-VIII, Dâru'l-Fikr, Beyrut, 1994.
205
KUTLU ZAMANLAR
Ebû Davud, Süleyman b. Eþ'as es-Sicistânî (ö. 275/888), es-Sü-

nen, I-II, Müessesetü'l-Kütübü's-Sekâfiyye, Beyrut, 1988.
Elmalılı Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'ân Dili, Eser Yayýnevi, 2.
Baský, Ýstanbul, 1959
Hâkim, Ebû Abdullah Ýbnü'l-Beyyi Muhammed Hakim Nisa-
buri (405/1014), el-Müstedrek ale's-Sahiheyn, Dirase ve Tah-
kik: Mustafa Abdülkadir Ata, Darü'l-Kütübi'l-Ýlmiyye, Beyrut,
1990/1411.
Heyet, Türkiye Diyanet Vakfý Ýslam Ansiklopedisi.
Heysemî, Nureddin Ali b. Ebî Bekr (ö. 807/1404), Mecmau'z-
Zevâid ve Menbeu'l-Fevâid, Beyrut, tsz.
Hüseyin Algül, Mübarek Gün ve Geceler, Iþýk Yayýnlarý, 2004
Ýbn Kayyım el-Cevziyye, Zâdu'l-Meâd, Çvr. Muzaffer Can, Can-
taþ Yay. Ýst.1989
Ýbn Kesir, Ebü'l-Fida Ýmadüddin Ýsmail b. Ömer (774/1373), Tefsirü'l-
Kur'ani'l-Azim, Daru Ýhyai'l-Kütübi'l-Arabiyye, Kahire, tsz.
Ýbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî (ö. 273/886),
Sünenü Ýbn Mâce, I-II, (Tahkik: Muhammed Fuad Abdulbâki)
Dâru'l-Kütübi'l-Ýlmiyye, Beyrut, tsz.
Ýbrahim Canan, Kütüb-i Sitte Muhtasarý Tercüme ve Þerhi, Akçað
Yayýnlarý, Ankara, 1988
Kadı Iyâz, eþ-Þifâ, Darü'l-Arkam, Beyrut, tsz.
Mâlik b. Enes (ö. 179/795), el-Muvatta, Ýstanbul, 1992
Müslim, Ebû'l-Hüseyn b. el-Haccac en-Neysâbûrî (ö. 261/874),
Sahîhu Müslim, I-V, (Tahkik: Muhammed Fuad Abdulbâki)
Dâru Ýhyâi't-Türâsi'l-Arabî, Beyrut, tsz.
Münavi, Feyzu'l-Kadir, Darü'l-Ma'rife, Beyrut, 1938
M. Akif Ersoy, Safahat, Akpýnar Yayýnevi, Ýstanbul, tsz.
206
İSTİFADE EDİLEN KAYNAKLAR
M. Fuâd Abdülbâkî, Mu'cemu'l-Müfehres li Elfâzi'l-Kur'âni'l-

Kerîm, Ýstanbul, 1987
M. Fethullah Gülen, Sonsuz Nur, I-III, Nil Yayýnlarý, Ýzmir, 1997
–––, Prizma 1-3, Nil Yayýnlarý, Ýzmir
–––, Fasýldan Fasýla 1-4, Nil Yayýnlarý, Ýzmir, 1996-1997
–––, Ölçü Veya Yoldaki Iþýklar, Nil Yayýnlarý, Ýzmir, 2005
–––, Ýnancýn Gölgesinde, 2/52, Nil Yayýnlarý, Ýzmir, 1992
–––, Yeþeren Düþünceler, TÖV Yay, Ýzmir, 1996
–––, Sýzýntý, Temmuz 1994, Cilt 16, Sayý 186
–––, Sýzýntý, Þubat 1994, Cilt 16, Sayý 181
–––, Sýzýntý, Ekim 1991, Cilt 13, Sayý 153
–––, Yaðmur Dergisi, Nisan-Mayýs-Haziran, 2001, sayý: 11
Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Þuayb b. Ali (ö. 303/915), Sü-
nenü'n-Neseî, I-VIII, Dâru'l-Marife, Beyrut, 1992.
Nevevî, Riyazü's-Salihîn, Mustafa el-Babi el-Halebi, Mýsýr, 1938
Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük Ýslâm Ýlmihali, Bilmen Yayýnevi,
Ýstanbul, 1990
SEZAÝ Karakoç, Sütun, Diriliþ Yayýnlarý, Ýstanbul, 1980
Suyûtî, Câmiu's-Sagîr, (Feyzü'l-Kadir'le birlikte), Beyrut, 1972.
–––, el-Hasâisu'l-Kübrâ, Darü'l-Kütübi'l-Ýlmiyye, Beyrut, 1985
Tirmizî, Ebû Ýsâ Muhammed b. Ýsâ b. Sevra (ö. 276/889), el-Câmiu's-
Sahîh, Dâru'l-Fikr, Beyrut, tsz.
207

Abdulkadir Suphandagi - Kutlu Zamanlar - RehberYayinlari

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Abdulkadir Suphandagi - Kutlu Zamanlar - RehberYayinlari

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kutlu Zamanlar

Copyright © Rehber Yayınları, 2009

Basım Yeri ve Yılı

Efendimiz (s.a.s.), Ashabýný Üç Aylar’a Hazýrlýyordu ........................ 59

Bediüzzaman’ýn Gözüyle Ramazan ................................................ 109

Kurban; Kahramanlýk, Fedakârlýk ve Teslimiyetin Sembolüdür ...... 152

SONSÖZ .................................................................................................... 193

Kutlu Zaman Dilimi Üç Aylar1

duðu gibi, varlýðýn sînesinden de ukba buudlu bir þiiri dinler

duygularýyla coþan hülyalar aþýlarlar.. aþýlarlar da, sonsuz-

zan mülâhazasý, inanmýþ sîneleri aþkla, þevkle coþturur ve

fýþkýran bir besteymiþ gibi gelir; gelir de en tatlý naðmeler

Bütün zaman ve mekânlar kýymet ve kutsîyetlerini, on-

ayýdýr), Zilkâde, Zilhicce ve Recep aylarýdýr. Mübarek gün-

Ramazan’dan beþ ay sonraki Rebiü’l-Evvel ayýndadýr.

tuf olarak çýkan Ramazan ve Kurban Bayramlarý, altýncý

Muharrem Ayı ve Aþûre Günü

onuncu, veya on birinci günü olduðu konusunda deðiþik

vun’un elinden Aþûre günü kurtulduðu onu ve Hz. Nuh’un

da ‘Aþûre Allah’ýn günlerinden bir gündür, dileyen bu gün-

Ýslâm’ýn her fýrsatta yapýlmasý için teþvik ettiði hayýr ve ha-

Hz. Hüseyin’in Þehadeti

Bediüzzaman’dan Aþûreli Bir Nükte

Ýþte Bediüzzaman Hazretlerinin de talebelerine gönderdi-

Yahudilik ve Hýrýstiyanlýk dinlerinin müjdelediði âhir za-

ler. Zira en son müjdecinin bir kere daha kendi içlerinden

Asýrlar vardý ki bütün bir kâinat, O’nu bekliyordu. Ve

Bediüzzaman’ýn Gözüyle Mevlid-i Nebî

miz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) peygamberlikten önceki harika

haber verdikleri ve þüphe kaldýrmaz bir tarzda, yakýnda bir

si de demiþ: ‘Ah! Ben ona yetiþseydim, onun ammizâdesi

berlikten önce meydana gelen bazý hadiselere dikkat çe-

birkaç misal vermiþtir:

14 Kadı Iyâz, eş-Şifâ, 1/466

me'nin kocasýnýn þehadetleriyle, güneþten rahatsýz olma-

ismindeki hizmetkârýyla ticaretten geldiði zaman, Hatice-i

19 Kadı Iyâz, eş-Şifâ, 1/368

mahlûkatýnýn kýymetlerini ilân edecek ve cinlere ve insan-

Efendimiz’in (s.a.s.) Doðumu Neyi Anlatýr?

hi ve sellem), varlýðý ile varlýðýn çehresindeki perdeyi kaldýrmýþ

ve eþyanýn ruhunda saklý bulunan sýrlarý gün yüzüne çýkar-

Medyûn ona cemiyeti, medyûn ona ferdi,

Fethullah Gülen Hocaefendi de Rabbimizi, O’nunla ta-

lý, þeker kamýþta saklý, arz semâya inat kapkaranlýk, semâ

salim düþünce ve dînî duygular... Vicdan, zihnin bir yanýna

için: “Ey ýþýðýyla karanlýk dünyalarýmýzý aydýnlatan

Nur!, Ey o enfes râyihasýyla cihanlarý ýtriyat (güzel koku)

lemem; bildiðim bir þey varsa, o da, Sen’i kýrmýþ olmamýz

olur artýk aðlayan gönüllerimize acý da gel; doð canlarýmýza

vindir. Sevindir ki; baðýnýn taptaze fidanlarýyla nâmýný âle-

Sen “Sâyesi yere düþmez bir nahl-i Tûr’sun

Mesajýn nur, düþüncen nur, ufkun nur, her yanýnla pür-

Ýnsanlýk O’nunla Yeniden Doðdu

de dikenden farký yoktu; O yoktu diye kâinat bir yetimhâne

Bugün herkes atýldýðý hayat deryasýnda bir sahil-i selâ-

duygularý paylaþýr, ayný hislerle yatar-kalkar... Hatta çam,

Hz. Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem), aradan on dört

köhneleþiyor ve tarihe karýþýyor; fakat Nebîler Serve-

O, Sezai Karakoç’un ifadesiyle: “Ýnsaný putlarýn köleli-

ðý, ancak Peygamber’in (sallallahu aleyhi ve sellem) izinde gerçekle-

Ona âþýk ruhlar O’nu o kadar sevmektedirler ki O’nun

“Ruhum Sana âþýk, Sana hayrandýr Efendim,

diyerek bütün hicran ve acýlarýn son bulacaðý bir beldeyi,

Yüzler Yeniden O’nunla Gülerken