‫آشنایی با رشته‌های مختلف هنری‬

‫دورۀ پيش‌دانشگاهی‬
‫رشتۀ هنر‬
‫شمارۀ درس ‪1421‬‬

‫افشارمهاجر‪ ،‬كامران‬ ‫‪702/5‬‬

‫آشنايی با رشته‌های مختلف هنری‪ /‬مؤلف‪ :‬كامران افشارمهاجر‪ .‬ــ تهران ‪ :‬شركت‬ ‫ا‬ ‫آ ‪444‬‬
‫‪1396‬‬
‫چاپ    و نشركتاب‌های درسی ايران‪.1396 ،‬‬
‫شماره درس ‪)1421‬‬‫ٔ‬ ‫‪133‬ص‪ :.‬مصور‪ .‬ــ (آموزش فنی وحرفه‌ای؛‬
‫زمينه خدمات‪.‬‬
‫رشته هنر ‪ٔ ،‬‬
‫دوره پيش‌دانشگاهی ٔ‬ ‫متون درسی ٔ‬
‫برنامه‌ريزی و نظارت‪ ،‬بررسی و تصويب محتوا‪ :‬كميسيون برنامه‌ريزی و تأليف كتاب‌های‬
‫رشته هنر دفتـر تـأليف کتاب های درسی فنی     وحرفـه‌ای و كاردانش‬
‫دوره پيش‌دانشگاهـی ٔ‬
‫درسی ٔ‬
‫وزارت آموزش و پرورش‪.‬‬
‫‪.1‬آشنايی با رشته‌های مختلف هنری ‪ .‬الف‪.‬ايران ‪ .‬وزارت آموزش وپرورش‪.‬كميسيون‬
‫دوره پيش‌دانشگاهی رشت ٔه هنر‪ .‬ب‪ .‬عنوان‪ .‬ج‪.‬فروست‪.‬‬
‫برنامه‌ريزی و تأليف كتاب‌های درسی ٔ‬

‫‪1396‬‬
 ‫وزارت آموزش و پرورش‬
‫سازمان پژوهش و برنامه​ريزی آموزشی‬

‫آشنايی با رشته‌های مختلف هنری ــ ‪594/2‬‬ ‫   نام کتاب‪:‬‬

‫سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی‬ ‫   پدیدآورنده‪:‬‬
‫دفتر تأليف کتاب های درسی فنی و حرفه ای وکاردانش‬ ‫  مدیریت برنامهریزی درسی و تألیف‪:‬‬
‫مژگان اصالنی‪ ،‬نصراللّه تسليمی‪ ،‬حسن سروندی‪ ،‬بشری گلبخش‪ ،‬معصومه مرادپور و زهره نهاردانی (اعضای‬ ‫شناسه افزوده برنامهریزی وتألیف‪:‬‬
‫شورای برنامه ریزی)‬
‫كامران افشارمهاجر (مؤلف) با همكاری معصومه مرادپور‬
‫کل نظارت بر نشر و توزيع مواد آموزشی‬ ‫ادارۀ ّ‬ ‫   مدیریت آماده‌سازی هنری‪:‬‬
‫محمدحسن معماری ( طراح جلد)‬
‫نسرين اصغری (صفحه آرا و عکاس) ـ ّ‬ ‫شناسه افزوده آماده سازی‪:‬‬
‫شماره ‪ 4‬آموزش و پرورش (شهيدموسوی)‬‫ٔ‬ ‫تهران‪ :‬خيابان ايرانشهر شمالی ـ ساختمان‬ ‫نشانی سازمان‪:‬‬
‫تلفن  ‪ 9 :‬ـ ‪ ،    88831161‬دورنـگار  ‪ ، 88309266 :‬کـد پستی   ‪1584747359 :‬‬
‫وب گـاه‪ www.chap.sch.ir :‬و ‪www.irtextbook.ir‬‬
‫جاده مخصوص کرج   ـ خيابان‪( 61‬دارو پخش)‬
‫شرکت چاپ   و   نشرکتاب های  درسی ايران ‪ :‬تهران ـ کيلومتر ‪ٔ 17‬‬ ‫ناشر ‪:‬‬
‫تلفن ‪ 5:‬ـ ‪    ،44985161‬دورنگار‪ ،44985160 :‬صندوق پستی‪139 :‬ـ ‪37515‬‬
‫شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ايران «سهامی خاص»‬ ‫چاپخانه‪:‬‬ ‫  ‬
‫چاپ هشتم ‪1396‬‬ ‫سال انتشار و نوبت چاپ‪:‬‬
‫کلیه حقوق مادی و معنوی این کتاب متعلق به سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی وزارت آموزش‬
‫و پرورش است و هرگونه استفاده از کتاب و اجزای آن به صورت چاپی و الکترونیکی و ارائه در‬
‫پایگاه های مجازی‪ ،‬نمایش‪ ،‬اقتباس‪ ،‬تلخیص‪ ،‬تبدیل‪ ،‬ترجمه‪ ،‬عکس برداری‪ ،‬نقاشی‪ ،‬تهیه فیلم و‬
‫تکثیر به هر شکل و نوع بدون کسب مجوز ممنوع است و متخلفان تحت پیگرد قانونی قرار میگیرند‪.‬‬

‫‪ISBN   978-964-05-1832-8‬‬ ‫شابک ‪978-964-05- 1832-8‬‬

 ‫ﺻﻔﺤﻪ‬
‫‪85‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎﺭﻡ‪ :‬ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﻣﻌﻤﺎﺭﻱ ﻭ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻱ‬ ‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎﺭ‬
‫‪ -‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻌﻤﺎﺭﻱ‬ ‫‪1‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‪ :‬ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﺗﺠﺴﻤﻲ‬
‫‪ -‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻱ‬ ‫‪ -‬ﻧﻘﺎﺷﻲ‬
‫‪ -‬ﻣﻌﻤﺎﺭﻱ ﺩﺍﺧﻠﻲ‬ ‫‪ -‬ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺳﺎﺯﻱ‬
‫‪89‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ :‬ﺳﺎﻳﺮ ﺭﺷﺘﻪﻫﺎﻱ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻫﻨﺮ‬ ‫‪ -‬ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻱ )ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ(‬
‫‪ -‬ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﻨﺮ‬ ‫‪ -‬ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻱ‬
‫‪-‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻫﻨﺮ‬ ‫‪ -‬ﻋﻜﺎﺳﻲ‬
‫‪-‬ﻣﺮﻣﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ‬
‫‪ -‬ﻣﺮﻣﺖ ﺑﻨﺎﻫﺎﻱ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ‬ ‫‪27‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‪ :‬ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻱ‬
‫‪-‬ﻫﻨﺮﺍﺳﻼﻣﻲ‬ ‫‪ -‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺻﻨﻌﺘﻲ‬
‫‪ -‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻫﻨﺮﻱ‬ ‫‪ -‬ﭼﺎپ‬
‫‪ -‬ﻣﻮﺯﻩ ﺩﺍﺭﻱ‬ ‫‪ -‬ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻲ‬
‫‪ -‬ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻱ‬
‫‪ -‬ﻓﺮﺵ‬
‫‪ -‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﭘﺎﺭﭼﻪ‬
‫‪ -‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻟﺒﺎﺱ‬
‫‪65‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‪ :‬ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ‬
‫‪ -‬ﻧﻤﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻋﺮﻭﺳﻜﻲ‪،‬ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ‬
‫‪ -‬ﺳﻴﻨﻤﺎ‬
‫‪ -‬ﺗﺼﻮﻳﺮﻣﺘﺤﺮﻙ‬
‫‪ -‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻴﻤﺎ‪ -‬ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﻲ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ‬
‫‪ -‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﺩﻳﺠﻴﺘﺎﻟﻲ‬
 ‫ﻫﺪﻑ ﻛﻠﻲ‪:‬‬
‫ﺁﺷـﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺭﺷـﺘﻪﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻨﺮﻱ ﺩﺭ‬
‫ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺷﻐﻠﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
 ‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎﺭ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒﻫﻨﺮ‪:‬‬
‫ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﭘﺪﻳﺪﻩﺍﻯ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺑﻪ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪﻯ ﺑﺸﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺸﺮﻭﻁ ﺑﻪ ﺯﻣﻴﻦ ﺍﺳﺖ‬
‫ﻭ ﺑﺎ ﺍﻧﺪﻳﺸــﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺧﻮﺍﺳﺖﻫﺎ ﻭ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ ﻳﻚ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭﻳﮋﻩ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﭼﻴﺰﻯ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﺧﺎﺭﺝ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻭ ﻣﻮﺍﺯﻳﻦ ﻣﻌﻴﻦ ﻭ ﻣﺸﺨﺺ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
‫ﻛﺮﺩ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺫﻫﻦ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﺤﺴﻮﺳﺎﺕ ﻭ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﻫﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺗﻌﺎﺭﻳﻔﻰ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﺍﺯ ﻫﻨﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷــﺪﻩ ﻳﺎ ﺩﺭ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﺷﻮﺩ‪،‬‬
‫ﻣﻄﻠﻖ ﻧﻴﺴــﺖ ﻭ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻌﺎﺑﻴﺮ ﻭ ﺗﻌﺎﺭﻳﻒ ﺭﻳﺎﺿﻰ ﺩﻗﻴﻖ ﻭ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﻰﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﺗﻌﺮﻳﻔﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﻨﺮ‪،‬‬
‫ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳــﺖ ﺩﺭ ﺷــﺮﺍﻳﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻮﺍﻣﻊ‪ ،‬ﻫﻤﻴﺸــﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﻭ ﺻﺎﺩﻕ ﻧﺒﺎﺷــﺪ ﻭ ﺣﻖ ﻣﻄﻠﺐ ﺭﺍ ﺍﺩﺍ‬
‫ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﺑﻴﺎﻥ ﺍﻳﺪﻩ ﻫﺎ ﻭ ﭘﻨﺪﺍﺭﻫﺎﻯ ﺫﻫﻨﻰ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ ﺭﻭﺣﻰ ﺍﻧﺴــﺎﻥ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻮﺍﺩ‬
‫ﻭ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻤﺎﻳﻞ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ‪ ،‬ﻣﺤﺮﻙ ﺍﻭﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺁﻥ ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻬﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﭘُﺮ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﻭﻗﺎﺕ ﻓﺮﺍﻏﺖ ﻳﺎ ﻓﻘﻂ‬
‫ﺯﻳﺒﺎﻛﺮﺩﻥ ﻇﺎﻫﺮ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻭ ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴﺖ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻨﺮﻫﺎ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺍﺧﻼﻗﻰ‬
‫ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﺪ ﻧﺰﺩﻳﻜﺘﺮ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺑﺎ ﺧﻠﻖ ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻭ ﺍﺭﺗﻘﺎ ﻣﻰﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻫﻨﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪:‬‬

‫ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻫﻨﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺷﺎﮔﺮﺩﻯ ﻭ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﺗﻰ ﺩﺭ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﮔﺎﻫﻰ ﺍﺭﺍﺋﻪ‬
‫ﻣﻰﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﺍﺑﻮﺍﻟﺤﺴﻦ ﺧﺎﻥ ﻏﻔﺎﺭﻯ )ﺻﻨﻴﻊ ﺍﻟﻤﻠﻚ( ﺍﺯ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ ﺳﺪﻩ ﺳﻴﺰﺩﻫﻢ‬
‫ﻫﺠﺮﻯ ﻗﻤﺮﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﺭﺑﺎﺭ ﻗﺎﺟﺎﺭ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﺑﻪ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﺷﺪ ﻭ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﻣﺮﻛﺰ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺗﺠﺴﻤﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﺗﻘﻰ ﺧﺎﻥ ﺍﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮ ﺩﺍﻳﺮ ﻛﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭﺳــﺎﻝ ‪ 1268‬ﻫﺠﺮﻯ ﻗﻤﺮﻯ‪ ،‬ﻧﺨﺴــﺘﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﺁﻣﻮﺯﺷــﻰ ﺑﻪ ﺷــﻴﻮﻩ ﺟﺪﻳﺪ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ‬
‫ﻫﻤﺖ ﻭ ﺗﻼﺵ ﺍﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮ ﻭ ﻣﺠﻤــﻊ ﺩﺍﺭﺍﻟﺼﻨﺎﻳﻊ ﺑﻪ ﻫﻤﺖ ﺻﻨﻴﻊ ﺍﻟﻤﻠﻚ ﺩﺭ ﺗﻬﺮﺍﻥ‬
‫»ﺩﺍﺭﺍﻟﻔﻨــﻮﻥ« ﺑﻪ ّ‬
‫ﮔﺸﺎﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻣﺪﺭﺳﻪ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﻛﻤﺎﻝ ﺍﻟﻤﻠﻚ ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ »ﻣﺪﺭﺳﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﺴﺘﻈﺮﻓﻪ«‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺍﺯ ﺣﺮﻛﺖ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻫﻨﺮﻯ ﻧﻮﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﺍﻯ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻗﺎﺟﺎﺭ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﻣﺎ ﭘﺎ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻫﻨﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺍﺯ ﺳﺎﻝ ‪ 1319‬ﺷﻤﺴﻰ ﺩﺭ ﻫﻨﺮﻛﺪﻩ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺯﻳﺒﺎﻯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ‬
‫ﺗﻬﺮﺍﻥ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ﻣﺪﺭﺳــﻪ ﻣﺴــﺠﺪ ﻣﺮﻭﻯ ﺷــﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎ )ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ (1328‬ﻣﻜﺎﻥ ﻫﻨﺮﻛﺪﻩ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺤﻞ ﻓﻌﻠﻰ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ ﻭ ﻧﺎﻡ ﺁﻥ ﺑﻪ »ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺯﻳﺒﺎ« ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﻧﻘﺎﺷﻰ‬
‫ﻭ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺩﻭﺭﻩ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺻﻮﺭﺕ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺳﺎﺯﻯ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺩﻭ ﺩﻫﻪ ﺑﻌﺪ )ﺩﺭ ﺳــﺎﻝ ‪ 1339‬ﺷﻤﺴــﻰ( ﺍﺯ ﺗﺄﺳــﻴﺲ ﻫﻨﺮﻛﺪﻩ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺯﻳﺒﺎ‪ ،‬ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﻭﺯﺍﺭﺕ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻫﻨﺮ ﻭﻗﺖ‪» ،‬ﻫﻨﺮﻛﺪﻩ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺗﺰﺋﻴﻨﻰ« ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ‪ :‬ﻧﻘﺎﺷﻰ ﺗﺰﺋﻴﻨﻰ‪ ،‬ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﭼﺎﭘﻰ ﻭ‬
‫ﻧﮕﺎﺭﺵ )ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ ﻓﻌﻠﻰ(‪ ،‬ﭘﻴﻜﺮﻩ ﺳﺎﺯﻯ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﭼﺎپ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻭ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺗﺄﺳﻴﺲ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺍﺯ ﭘﻴﺮﻭﺯﻱ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎﻱ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﻧﻴﺰ ﺭﺷﺘﻪﻫﺎﻱ ﻫﻨﺮﻱ ﺭﺍ ﺩﺍﻳﺮ ﻛﺮﺩﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‪:‬‬

‫ﻭﺟﻪ ﺍﺷــﺘﺮﺍﻛﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻫﻨﺮﻫﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﺍﺳــﺖ‪ ،‬ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﭘﻴﺎﻡ‬
‫ﻭ ﻭﺟﻪ ﺯﻳﺒﺎﻳﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳــﺖ ﺷﻜﻠﻲ ﺍﻧﺘﺰﺍﻋﻰ ﺩﺍﺷــﺘﻪ ﻭ ﻳﺎ ﺻﻮﺭﺗﻰ ﻭﺍﻗﻊﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ‪ ،‬ﺧﻮﺩِ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻨﺮﻯ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺍﺭﺗﺒــﺎﻁ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ‬
‫ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻋﺼﺮﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺷــﻜﻞ ﻫﺎﻯ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳــﺖ‪ .‬ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺯﻳﺒﺎ ﻭ‬
‫ﻫﻨﺮﻫــﺎﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﻭ ﺣﺪﻭﺩ ﻣﻌﻨــﺎﻯ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‪ ،‬ﺩﭼﺎﺭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﺩﮔﺮﮔﻮﻧﻰ ﮔﺸــﺘﻪ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺟﺪﺍ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺟﻨﺒﻪ ﻣﻔﻴﺪ ﺑﻮﺩﻥ ﻭ ﺟﻨﺒﻪ ﺻﺮﻓﺎً ﻫﻨﺮﻯ‬
‫ﻭ ﺯﻳﺒﺎﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻘﺴــﻴﻢ ﻫﻨﺮ ﺑﻪ ﻫﻨــﺮ ﺯﻳﺒﺎ ﻭ ﻫﻨﺮ ﻛﺎﺭﺑــﺮﺩﻯ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ﭼﻨﺪﺍﻥ ﺗﻘﺴــﻴﻢ ﺑﻨﺪﻯ ﺩﻗﻴﻖ ﻭ‬
‫ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﻫﻤﮕﺎﻥ ﻧﻤﻰ ﺑﺎﺷــﺪ؛ ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻫﻨﺮﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻓﻌﻠﻰ‬
‫ﺩﺍﻧﺸــﻜﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻰ ﻫﻨﺮ ﻭ ﻣﺼﻮﺑﺎﺕ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﻫﺎﻯ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻋﻠﻮﻡ‪،‬‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﻭ ﻓﻨﺂﻭﺭﻯ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫مقدمه‬
‫كتاب آشنايي با رشته‌هاي مختلف هنري به منظور آشنا كردن هنرجويان با انواع رشته‌هاي‬
‫هنري موجود در مراكز آموزش عالي كشــورمان طراحي شــده اســت و به علت تغييراتي كه‬
‫ساالنه در نظام آموزش عالي كشور صورت مي‌گيرد تأليف مجدد اين كتاب با اطالعات بيشتر‬
‫و جديدتر ضروري گرديد و همينطور از قســمت آشنايی با تعداد و انواع واحدهاي درسي هر‬
‫رشته نيز صرف نظر گرديد‪.‬‬
‫در فصول کتاب حاضر‪ ،‬مجموعه رشته ­های هنری‪ ،‬در پنج گروه هنرهای تجسمی‪ ،‬هنرهای‬
‫کاربردی‪ ،‬هنرهای نمایشــی‪ ،‬موسیقی‪ ،‬معماری و شهرســازی توضیح داده می­‌شوند و برخی‬
‫رشــته­ های دیگر دانشــگاهی مرتبط با هنر‪ ،‬مانند‪ :‬پژوهش هنر‪ ،‬فلسفه هنر‪ ،‬موزه‌داری‪ ،‬هنر‬
‫اسالمی و ‪ ...‬با عنوان «سایر رشته­ های مرتبط با هنر» در فصل ششم توضیح داده شده‌­اند‪.‬‬
‫فراگیــری هر یک از این هنرها در قالب یک دوره دانشــگاهی مــورد تأیید وزارت علوم‪،‬‬
‫تحقیقات و فناوری‪ ،‬عالوه بر آن که می‌­تواند معاش فرد را تأمین کند‪ ،‬به او شــناختی از رازها‬
‫و رمزهای حاکم بر جهان هســتی و چگونگی نگرش بــه زندگی می‌­دهد که ارزش مضاعف و‬
‫ویژه دارد‪ .‬تمام رشته ­های هنری و حتی رشته ­های مرتبط با هنر‪ ،‬خالقیت شخص را پرورش‬
‫می­‌دهند‪.‬‬
‫در هزاره ســوم‪ ،‬آموزش عالی به عنوان زیربنا و عامل اصلی توسعه‌ي پایدار شناخته شده‬
‫است‪ .‬تربیت دانشجویانی با تفکر نقاد و خالق که در آینده به افرادی فهیم و پرانگیزه تبدیل‬
‫شــوند و قادر باشــند مســائل را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و برای مشکالت جامعه راه‬
‫حل ارائه کنند و مســئولیتهای اجتماعی را بر عهده گیرند‪ ،‬از اهم مأموریت های رشــته­ های‬
‫دانشگاهی به ویژه رشته­ های مرتبط با هنر است‪.‬‬
‫اعتالی هنر و فرهنگ ایران اسالمی و تربیت نیروهای هنری و فرهنگی متعهد و متخصص‬
‫موردنیاز کشــور‪ ،‬هدف اصلی رشته­ های دانشــگاهی هنر است‪ .‬بازتاب آن در تکامل معنوی و‬
‫نیز تکامل تخصصی انســان و رشد معنوی ‪ ،‬مادی و اجتماعی و تربیت نیروهای متخصص در‬
 ‫ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻨﺮﻯ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺗﻤﺎﻡ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺗﺠﺴﻤﻰ ﻭ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ‪ ،‬ﻫﺪﻑ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭﻯ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺭﻭﺯﻣﺮﻩ ﻭ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪﺍﺕ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺗﺠﺴﻤﻰ‪ ،‬ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ‪،‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﭼﺎپ ﭘﺎﺭﭼﻪ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻯ ﺩﻭﺧﺖ‪ ،‬ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳــﺘﻰ‪ ،‬ﻓﺮﺵ‪ ،‬ﭼﺎپ‪ ،‬ﻣﺮﻣﺖ ﺍﺷــﻴﺎء‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻛﻪ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻫﻰ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺑﻮﺩﻥ ﻭ ﺭﻓﻊ‬
‫ﺍﺣﺘﻴﺎﺟﺎﺕ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭ ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﻭ‪ ،‬ﻣﻘﺼﻮﺩ ﺍﺻﻠﻰ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ‪ ،‬ﺷــﺎﻣﻞ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺳــﻴﻨﻤﺎ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﻰ ﻧﻤﺎﻳﺶ‪ ،‬ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ‪،‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﻣﻮﺳــﻴﻘﻰ ﻛﻪ ﺗﺠﺮﻳﺪﻯ ﺗﺮﻳﻦ ﻫﻨﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺴــﺎﺏ ﻣﻰﺁﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻧﻮﺍﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻮﺳــﻴﻘﻰ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ‪ ،‬ﻧﻮﺍﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻮﺳــﻴﻘﻰ ﺟﻬﺎﻧﻰ‪ ،‬ﻣﻮﺳــﻴﻘﻰ ﻧﻈﺎﻣﻰ‪ ،‬ﺁﻫﻨﮕﺴﺎﺯﻯ‪ ،‬ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﻣﻰﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﻭ ﺷﻬﺮﺳــﺎﺯﻯ‪ ،‬ﺩﺍﺭﺍﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻫﻰ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ‪ ،‬ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ‪،‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﺷــﻬﺮﻯ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﻨﺮ‬
‫ﻭ ﻓﻠﺴــﻔﻪ ﻫﻨﺮ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺤﺼﻴﻼﺕ ﺗﻜﻤﻴﻠﻰ ﻭ ﻫﻨﺮ ﺍﺳــﻼﻣﻰ ﻭ ﻣﻮﺯﻩ ﺩﺍﺭﻯ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ‬
‫ﻣﻰﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷــﺪ‪،‬ﻛﺘﺎﺏ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﻭﻳﮋﻩ ﺁﺷﻨﺎﻳﻰ ﺩﺍﻧﺶ ﺁﻣﻮﺯﺍﻥ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎ ﺁﺷﻨﺎﻳﻰ ﺩﻗﻴﻖ ﺗﺮﻯ ﺑﻪ ﺩﺳــﺖ ﺁﻭﺭﻧﺪ ﻭ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺷﻐﻠﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ‬
‫ﺗــﺎ ﺩﺭ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﻯ ﺧﻮﺩ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﻮﺭﺩ ﻋﻼﻗﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻩ‪ ،‬ﺍﺯ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻬﺮﻩ ﺟﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺭﻭﺵ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ‪ ،‬ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﺪﻓﻬﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﻫﺮ ﻓﺼﻞ ﻭ ﺳﻌﻰ‬
‫ﺩﺭ ﭘﺎﺳــﺦ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﭘﺮﺳــﺶ ﻫﺎﻯ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻓﺼﻞﻫﺎ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﺻﺤﻴﺢ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎﻱ ﺩﺍﺧﻞ ﻣﺘﻦ‬
‫ﺗﻮﺳــﻂ ﻫﻨﺮﺁﻣﻮﺯﺍﻥ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﺎﺩﺩﺍﺷﺖ ﻛﺮﺩﻥ ﻧﻜﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻛﻠﻴﺪﻯ ﻭ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﻣﺠﺪﺩ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺭﺷــﺘﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﻨﺮﺟﻮﻳﺎﻥ ﺿﺮﻭﺭﻱ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﻋﻼﻗﻪ ﻭ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻤﻰ ﺩﺭ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮﻯ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻓﻘﻂ‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻰ ﺁﻥ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﺋﻲﻛﻪ ﻫﻤﻪﻱ ﺭﺷــﺘﻪﻫﺎﻱ ﻫﻨﺮﻱ ﺍﺯ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻣﺸــﺘﺮﻛﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪﻱﻫﺎﻱ‬
‫ﺷــﻐﻠﻲ ﻣﺸــﺘﺮﻛﻲ ﻧﻴﺰ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻱ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺗﻜﺮﺍﺭ ﻣﻄﻠــﺐ ﺩﺭ ﺑﺨﺶﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺘﺎﺏ‪ ،‬ﺍﻳﻦ‬
‫ﺷﻐﻞﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣﺠﺮﻱ ﻭ ﻳﺎ ﺩﺳﺘﻴﺎﺭﻱ ﻃﺮﺡﻫﺎﻱ ﭘﮋﻭﻫﺸﻲ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻱ ﻫﻨﺮﻱ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺸﺎﻭﺭﻩﻱ ﻫﻨﺮﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎﻱ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﻭ ﺶ‬
‫‪ -3‬ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺭﺷﺘﻪ ﻭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﺗﺠﺴﻤﻲ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺑﺨﺶ ﻫﻨﺮﻱ ﺩﺭ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺕ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩﻫﺎﻱ ﻫﻨﺮﻱ‪.‬‬
‫‪ -6‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﮔﺎﻟﺮﻱﻫﺎﻱ ﻫﻨﺮﻱ‪.‬‬
‫‪ -7‬ﺳﺮﺩﺑﻴﺮ ﻣﺠﻼﺕ ﺗﺨﺼﺼﻲ‪.‬‬
‫‪ -8‬ﺗﺮﺟﻤﻪﻱ ﻣﺘﻮﻥ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺭﺷﺘﻪ )ﺩﺭﺻﻮﺭﺕ ﺗﺴﻠﻂ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺧﺎﺭﺟﻲ(‪.‬‬
 ‫فصل‌اول‬
‫هنرهای تجسمی‬

‫هدف ­های رفتاری‪:‬‬
‫در پایان این فصل‪ ،‬فراگیر باید بتواند‪:‬‬
‫‪1‬ـ هنرهای تجسمی را تعریف کند‪.‬‬
‫‪2‬ـ انواع هنرهای تجسمی را نام ببرد‪.‬‬
‫‪3‬ـ ارتباط بین انواع هنرهای تجسمی را توضیح دهد‪.‬‬

‫هنرهای تجسمی‪ ،‬همان­ گونه که از مفهوم واژه «تجسم» یا تصور کردن برمی­ آید‪« ،‬مجموعه‬
‫آثاري كه» انســان به كمك آن تصاوير ذهني خويش را شــكل‌ مي‌بخشد‪ .‬احساس و اندیشه‬
‫هنرمند از طریق تصویر کردن روی یک ســطح دو بعدی یا ابعاد یک نقش برجســته یا حجم‬
‫‪1‬‬
‫سه­ بعدی‪ ،‬برای انتقال اندیشه صورت مي پذيرد‪.‬‬
‫انواع هنرهاي تجســمي شــامل‪ :‬نقاشــی‪ ،‬مجسمه‌ســازي‪ ،‬ارتبــاط تصويري(گرافيك) ‪،‬‬
‫فصل اول‬

‫تصويرسازي و عکاسی‪ ،‬همه زیر مجموعه‌ي هنرهای تجسمی محسوب می­‌شوند‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﺗﺠﺴﻤﻲ‬

‫ﻋﻜﺎﺳﻲ‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻱ‬ ‫ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻱ‬ ‫ﺣﺠﻢﺳﺎﺯﻱ‬ ‫ﻧﻘﺎﺷﻲ‬

‫ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﺗﺠﺴــﻤﻲ ﺑﺎ ﺍﻟﻬﺎﻡ ﺍﺯ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﻃﺒﻴﻌﺖ‪ ،‬ﺗﻔﻜﺮ‪ ،‬ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻭ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﺷــﺨﺼﻲ‪ ،‬ﺁﺛــﺎﺭ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﺑﻪﻭﺟﻮﺩ ﻣــﻲﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﺍﻳﻦ ﺁﺛــﺎﺭ ﻣﺎﻧﻨﺪﻱ ﺩﺭ ﻃﺒﻴﻌــﺖ ﻭ ﺁﺛﺎﺭ ﺩﻳﮕﺮ‬
‫ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺍﻣﺮ ﺳــﺒﺐ ﺯﻳﺒﺎﻳﻲ‪ ،‬ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﻭ ﭘﻴﻮﺳــﺘﮕﻲ ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﺗﺠﺴﻤﻲ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﻧﺴــﺎﻥ ﺑﻪ ﻳﺎﺭﻯ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﺮﻫﺎ ‪ ،‬ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻭ ﺍﺣﺴﺎﺳــﺎﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮﺵ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻋﻤﻴﻖ ﺗﺮﻳﻦ ﻭ‬
‫ﻇﺮﻳﻒ ﺗﺮﻳﻦ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﺧﻮﺩ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳــﺖ‪ .‬ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺗﺠﺴﻤﻰ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻭ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺭﺍ ﻫﻢ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺯﺍﺕ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶﻫﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪ -1‬ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﺗﺠﺴﻤﻲ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫‪2‬‬
‫‪ -2‬ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﺗﺠﺴﻤﻲ ﻛﺪﺍﻣﻨﺪ؟ ﻧﺎﻡ ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫‪ -3‬ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﻭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﻴﻦ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﺗﺠﺴﻤﻲ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬

 ‫نقاشي‬
‫هدف­ های رفتاری‪:‬‬
‫در پايان اين بخش‪ ،‬فراگير بايد بتواند‪:‬‬
‫‪ -1‬انواع نقاشي را توضيح دهد‪.‬‬
‫‪2‬ـ تفاوت نقاشی در دوران معاصر را نسبت به سده ­های گذشته توضیح دهد‪.‬‬
‫‪3‬ـ زمینه ­های اشــتغال و حرفه ه­ایی که به این رشــته مربوط اســت را بيان كند ( ارتباط‬
‫مستقيم و غيرمستقيم)‪.‬‬

‫هنر نقاشی‪ ،‬بستر مناسبی برای پرورش استعدادها‪ ،‬توانایی ­ها و خالقیت های انسان مي‌باشد‪.‬‬
‫هدفی که همواره این هنر تعقیب مي‌كند‪ ،‬بیان جهان­ بینی‪ ،‬احساس و اندیشه هنرمند از طریق‬
‫تصویر بر روی یک سطح دوبعدی‪ ،‬برای انتقال آن به بيننده است‪.‬‬
‫در تاریخ زندگی انســان از آغاز تاکنون‪،‬گونه های متفاوتی در نقاشی دیده می‌­شود‪ :‬نقاشي‬
‫ديواري‪ ،‬نقاشي متون‪ ،‬نقاشي سه‌پايه‌اي (تابلويي) و نقاشی تزئینی بر اشیاء و‪....‬‬
‫نقاشــی دیواری‪ :‬که شروع آن‬
‫در تصاویــری بوده كه بشــر بر دیواره‬
‫غارها نقاشی کرده اســت و بعدها در‬
‫دیوار قصرهــا و کاخ­ هــا و امروزه در‬
‫‪3‬‬ ‫بسیاری از مکان­ های عمومی و برخی‬
‫منازل مســکونی به چشــم می­‌خورد‪.‬‬
‫فصل اول‬

‫(تصویر‪)1-1‬‬

‫تصویر ‪1‬ـ‪1‬ـ چهلستون ـ اصفهان ـ در دوره صفويه‬

‫نقاشي‌هاي ديواري(فرسك) در كاخ‌هاي عالي‌قاپو و‬
‫چهلستون به عنوان نوعي تزيين جديدبه كار گرفته شد‪.‬‬
‫ﻧﻘﺎﺷـﻰ ﻣﺘﻮﻥ ﻭ ﺍﺷﻌﺎﺭ‪ :‬ﻛﻪ ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺭﻛﻦ ﻣﻬﻤﻰ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﺑﺨﺶ ﺑﺰﺭﮔﻰ ﺍﺯ ﻫﻨﺮ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ‬
‫ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻰﺷﻮﺩ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(1-2‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪2‬ـ‪1‬ـ ﻛﺘﺎﺏ ﻛﻠﻴﻠﻪ ﻭ ﺩﻣﻨﻪ ‪ ،‬ﺣﺪﻭﺩ‬

‫ﺳﺎﻝ ‪ 93‬ﻕ ‪ » ،‬ﺷﻴﺮﻭﺷﻐﺎﻝ«‬

‫ﻧﻘﺎﺷﻰ ﺳﻪ ﭘﺎﻳﻪ ﺍﻯ )ﺗﺎﺑﻠﻮﻳﻲ( ‪:‬‬

‫ﻳﺎ ﻧﻘﺎﺷــﻰ ﺭﻭﻯ ﺑﻮﻡ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﻏﺮﺏ‬
‫ﻣﺮﺳﻮﻡ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺩﻭﺭﻩ ﺻﻔﻮﻯ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ‬
‫ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺭﺍﻳﺞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ (1-4‬ﻭ‬
‫)ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(1-3‬‬ ‫‪4‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪3‬ـ‪1‬ـ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﻯ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﺭﻧﮓ ﻭ ﺭﻭﻏﻦ‬

 ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪4‬ـ‪1‬ـﺎﺛﺮ ﻛﻤﺎﻝ ﺍﻟﻤﻠﻚ)ﺭﻧﮓ ﺭﻭﻏﻦ ﺭﻭﻯ ﺑﻮﻡ(‬

‫ﻧﻘﺎﺷﻰ ﺗﺰﺋﻴﻨﻰ ﺑﺮ ﺍﺷﻴﺎء‪:‬‬

‫ﮔﺎﻫﻰ ﺣﻀﻮﺭ ﻧﻘﺎﺷــﻰ ﺩﺭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﻧﻴﺰ ﺩﻳﺪﻩ‬
‫ﻣﻰﺷــﻮﺩ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮﺍﺭﺩﻯ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻘﺶ ﻗﻠﻤﺪﺍﻥ ﻫﺎ ﻭ‬
‫ﻧﻘﺎﺷﻰ ﺭﻭﻯ ﺍﺷﻴﺎﺋﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﻳﻨﻪ‪،‬ﺻﻨﺪﻭﻗﭽﻪ‪،‬ﺟﺎﻯ ﻟﻮﺍﺯﻡ‬
‫ﺁﺭﺍﻳﺶ‪ ... ،‬ﻣﻲﺷﻮﺩ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(1-5‬‬
‫‪5‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪5‬ـ‪1‬ـ ﻧﻘﺎﺷﻲ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﻇﺮﻭﻑ ﻭ ﺍﺷﻴﺎء‬

 ‫گفتگو كنيد‪:‬‬
‫به كدام يك از حرفه‌هاي مرتبط با نقاشــي عالقه‌ي بيشتري داريد؟ داليل‬
‫خود را شرح دهيد‪.‬‬

‫هنگامی که از هنرهای زیبا صحبت می­‌شــود ‪ ،‬نخستین تصوری که به ذهن افراد می‌­آید ‪،‬‬
‫« نقاشی» است؛ يعني تابلوهایی که قابل حمل­ ونقل و زینت­ بخش دیوار منازل و موزه ­ها هستند‪.‬‬
‫هنرمند نقاش‪ ،‬با بینش هنرمندانه و حساس خود ‪ ،‬به عمق آگاهی ما از پدیده ­ها می ­افزاید‪.‬‬
‫امــروزه دیگر نقاشــی محدود به بوم و پالت رنگ و چند قلــم مو و کاردک و مقداری رنگ‬
‫نیســت‪ .‬دیگر نه محدودیتی برای خلق آثار نقاشــی وجود دارد و نه چگونگی اجرای این آثار و‬
‫فقط خالقیت و نوآوری هدف اصلی هر اثر هنری می ­باشــد‪ .‬جهان پرتحول و پرشــتاب امروز‪،‬‬
‫ويژگي‌هايي دارد که باید آن­ها را شناخت و همسو با آن پیش رفت‪.‬‬
‫وظیفه‌ي هنرمند نقاش امروز آن اســت که خود را از دســته­ بندی­ ها و تقلیدها رها سازد؛‬
‫ضرورت زمان و جامعه خود را بشناســد و مطابق با روح زمانه خود با آگاهی و شــناخت‪ ،‬اثري‬
‫بيافريند‪.‬‬
‫آموزش دانشگاهی نقاشی‪ ،‬امروزه در سراسر دنیا نگاهی کاربردی دارد‪ .‬عالوه بر آن رشته‌ي‬
‫نقاشــی را می‌توان نسبت به ســایر رشته­ های هنرهای تجســمی‪ ،‬به نوعی رشته‌ي«مادر» به‬
‫حســاب آورد كه اطالعات و تجربیات بنیادی هنرهای تجســمی را به دانشجو منتقل می‌­کند‪.‬‬
‫فارغ­ التحصیل این رشــته با آموزش­ و کســب مهارت­ پس از طی دوره‌ي تحصيلي می‌تواند در‬
‫مشاغل متنوعی اشتغال یابد و مؤثر باشد‪.‬‬

‫توانايي‌ها و زمینه ­های شغلي و حرفه ­های مرتبط‪:‬‬

‫‪6‬‬
‫‪1‬ـ آموزش طراحي و نقاشی (در مدارس ‪ ،‬هنرستان­ های دولتی و بخش خصوصی‪ ،‬خانه‌هاي‬
‫فرهنگ‪ ،‬فرهنگسراها‪ ،‬كالس‌هاي آزاد هنري و آموزشگاه‌هاي هنري)‪.‬‬
‫فصل اول‬

‫‪2‬ـ آموزش مبانی هنرهای تجســمی (در مدارس ‪ ،‬هنرستان­ های دولتی و بخش خصوصی‪،‬‬
‫خانه‌هاي فرهنگ‪ ،‬فرهنگسراها‪ ،‬كالس‌هاي آزاد هنري و آموزشگاه‌هاي هنري)‪.‬‬
‫‪3‬ـ ارائه آثار نقاشــی و هنرهای تجســمی در نمایشگاه­ ها و دوساالنه­ ها و مسابقات گروهی‬
 ‫هنرهای تجسمی یا برگزاری نمایشگاه­ های انفرادی همراه با فروش آثار‪.‬‬
‫‪4‬ـ طراحی و اجرای نقاشی دیواری در مکان­ های باز و بدون سقف‪ 1‬و فضاهای مسقف‪.2‬‬
‫‪5‬ـ تصویرسازی برای متون مربوط به کودکان‪ ،‬نوجوانان و بزرگساالن‪.‬‬
‫‪6‬ـ تولید تابلوهای نقاشــی به شیوه ­های مختلف تک نســخه یا چاپ­ های دستی با هدف‬
‫تزیین منازل‪ ،‬رستوران­ ها‪ ،‬هتل­ ها و اماکن مشابه‪.‬‬
‫‪ -7‬نقاشی روی چرم‪ ،‬چوب‪ ... ،‬برای کاربردهای صنایع دستی‪.‬‬
‫همچنين زمينه‌هاي اشتغال و حرفه‌هايي براي فارغ‌التحصيل رشته نقاشي وجود دارد كه به‬
‫طور غيرمستقيم با اين رشته در ارتباط است از جمله مي‌توان به موارد زير اشاره كرد‪:‬‬
‫‪1‬ـ طراحی و اجرای برخی کارهای تبلیغاتی یا تصویرسازی در شرکت­ های تبلیغاتی‪.‬‬
‫‪2‬ـ طراحی و اجرای پس­ زمینه­ های نمایش­ های عروســکی یا پرده­ های نمایش­ های آیینی‬
‫و پرده­ های نقالی و پرده ­خوانی‪.‬‬
‫‪3‬ـ طراحــی صحنه و اجــرای آن در نمایش­ های مختلف و ســالن­ های تئاتر و برنامه­ های‬
‫تلویزیون‪.‬‬
‫‪4‬ـ همکاری در تولید فیلم ­های پویانمایی (نقاشی متحرک‪)3‬‬

‫پرسش­ها‬
‫‪ -14‬انواع نقاشي را نام برده و توضيح دهيد‪.‬‬
‫‪ -2‬چه تفاوتي ميان نقاشي دوران معاصر و سده‌هاي گذشته مشاهده مي‌كنيد؟ شرح دهيد‪.‬‬
‫‪ -53‬پنج زمينه‌ي شــغلي و حرفه‌اي كه به طور مستقيم به رشته‌هاي نقاشي مربوط مي‌شود‬
‫را نام ببريد‪.‬‬
‫‪ -46‬يك فارغ‌التحصيل رشــته‌ي نقاشــي به طور غيرمســتقيم در چه زمينه‌هايي مي‌تواند‬

‫‪7‬‬ ‫فعاليت داشته باشد؟‬

‫‪ -75‬در شهر یا منطقه ­ای که زندگی می­‌کنید‪ ،‬زمینه اشتغال کدام یک از حرفه ­هایی که نام‬
‫برده شد‪ ،‬وجود دارد؟ توضیح دهید‪.‬‬
‫فصل اول‬

‫‪( -1‬نماي بيروني ساختمان‌ها‪ ،‬زيرپل‌ها و ‪).....‬‬

‫‪2- Indoor‬‬
‫‪3- animation‬‬
 ‫مجسمه‌سازي‬

‫هدف­ های رفتاری‪:‬‬
‫در پایان این بخش‪ ،‬فراگیر باید بتواند‪:‬‬
‫‪1‬ـ ویژگی­ هنر حجم ­سازی را توضیح دهد‪.‬‬
‫‪2‬ـ وجود بُعد سوم را در هنرهای تجسمی توضیح دهد‪.‬‬
‫‪3‬ـ مرحله‌ي نخست حجم‌سازي را شرح دهد‪.‬‬
‫‪4‬ـ زمینه­ های اشــتغال و حرفه ­هایی که با این رشــته مربوط اســت را بيان كند‪ (.‬ارتباط‬
‫مستقيم و غيرمستقيم)‬

‫رشته‌ي حجم­ سازی‪ ،‬آموزش طراحی و ساخت احجام و نقوش برجسته به صورت سه ­بعدی‬
‫را شامل می­‌شود و به عنوان مکمل‪ ،‬در معماری و تزیین و آرایش فضاهای عمومی کاربرد دارد‪.‬‬
‫عالوه بر آن در ســاخت سکه‪ ،‬مدالیوم‪(،‬نشان های رســمی) حجم­ های یادبود مسابقات یا جام‬
‫قهرمانی و موارد مشابه این ها از این تخصص استفاده می­‌شود‪.‬‬
‫مهم­ترین ویژگی آثار حجم­ سازی آن است که دارای سه بعد واقعی هستند که این سه بعد‬
‫را می‌­توان لمس کرد و از بافت ســطح پیکره آگاه شــد‪ .‬اما در اغلب شکل­ های هنرهای بصری‬
‫مانند نقاشی‪ ،‬طراحی‪،‬گرافیک‪ ،‬عکاسی و سینما‪ ،‬بُعد سوم فقط به صورت مجازی بیان می‌­شود‬
‫‪8‬‬
‫و بیننده تصور می‌­کند که بعد سوم وجود دارد و به تدریج این عادت در انسان معاصر به وجود‬
‫آمده که وجود بعد سوم را در سطح دوبعدی قبول می‌­کند‪.‬‬
‫فصل اول‬

‫یک پیکره یا مجسمه‪ ،‬مانند تمام محیط‌زیست اطراف انسان‪ ،‬از زوایای متنوعی قابل رؤیت‬
‫است که در هر یک از این زاویه ­ها باید ترکیب­ بندی مناسب و موزونی برای چشم ناظر داشته‬
 ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺁﺛﺎﺭ ﻣﺠﺴﻤﻪﺳﺎﺯﻱ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﻧﻘﺶ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ‬
‫ﺍﺛﺮ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺳﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺯﺍﻭﻳﻪﻱ ﺩﻳﺪ ﻣﺤﺪﻭﺩﺗﺮﻱ ﺩﺍﺭﺩ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(1-6‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ 6‬ـ ‪ 1‬ـ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺳﺎﺧﺖ ﻧﻘﺶ‬

‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﺣﺠﻢ ﺳﺎﺯﻯ‬

‫ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺣﺠﻢ‬
‫)ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻧﻮﻉ ﻧﮕﺮﺵ(‬

‫ﺍﻧﺘﺰﺍﻋﻲ‬ ‫ﻧﻤﺎﺩﻳﻦ‬ ‫ﻭﺍﻗﻊ ﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ‬

‫‪9‬‬

‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺑﻪﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﺣﺠﻢﺳﺎﺯﻱ ﭼﻪ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﻳﻲ ﺩﺍﺭﺩ؟‬

‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺗﺮﺍﺷﻴﺪﻥ ﻗﻄﻌﺎﺕ ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻮﺍﺩ ﻧﺮﻣﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﻡ ﻳﺎ ﮔﻞ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺳﺎﺯﻯ ﻫﻢ ﻣﻰﺗﻮﺍﻥ‬
‫ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻭ ﺣﺠﻢ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺍﺩ ﺑﻪ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺗﺠﺮﺑﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻰﺩﻫﺪ ﻭ ﺍﺛﺮ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎﻥ‬
‫ﻛﺎﺭ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﻋﻮﺽ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺕ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻰ ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺻﻼﺡ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺣﺠﻢﺳــﺎﺯﻱ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ ﻃﺮﺡ ﻫﺎﻯ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻰ ﺩﺭ ﺳﻄﺤﻰ ﻣﺜﻞ ﻛﺎﻏﺬ ﻳﺎ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﺍﻳﺎﻧﻪ ﺑﻪ‬
‫ﮔﻮﻧﻪﺍﻱ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﭘﻴﻜﺮﻩ ﻳﺎ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻛﻠﻴﻪ ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻭﺍﻳﺎ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﺕ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺑﺮﺭﺳــﻰ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻯ ﺗﺮﺍﺵ ﺩﺍﺩﻥ ﻳﻚ ﭘﻴﻜﺮﻩ ﺍﺯ ﭼﻮﺏ ﻳﺎ ﺳــﻨﮓ ﺑﺎﻳﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﺭﺟﻪ ﺍﻭﻝ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ‬
‫ﻳﻚ ﺣﺠﻢ ﻛﻠﻰ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺟﺰﻳﻴﺎﺕ ﺑﻪ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺑﻌﺪﻯ ﻛﺎﺭ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻣﻰﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺣﺠﻢ ﺳــﺎﺯﻯ ﻣﻌﺎﺻﺮ‪،‬ﺑﺮ ﺍﺳــﺎﺱ ﻧﻮﻉ ﻧﮕﺮﺵ‪ ،‬ﺍﻧﻮﺍﻉ ﭘﻴﻜﺮﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺣﺠﻢ ﻫﺎ ﺳــﺎﺧﺘﻪ ﻣﻰﺷــﻮﺩ‪:‬‬
‫ﭘﻴﻜﺮﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺴــﻴﺎﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﻭ ﺷــﺒﻴﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ )ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ (1-7‬ﻭ ﭘﻴﻜﺮﻩ ﻫﺎﻳﻰ‬
‫ﻛــﻪ ﻛﻤــﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﺘﺰﺍﻋــﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ )ﺗﺼﻮﻳــﺮ‪ (1-8‬ﻭ ﻧﻴﺰ ﻣﺠﺴــﻤﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻛﺎﻣ ً‬
‫ﻼ ﺟﻨﺒــﻪ ﺍﻧﺘﺰﺍﻋﻰ‬
‫ﺩﺍﺭﻧﺪ)ﺗﺼﻮﻳﺮ‪.(1-9‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪9‬ـ‪1‬ـ ﺣﺠﻢ ﺍﻧﺘﺰﺍﻋﻲ‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪8‬ـ‪1‬ـ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﺎﺩﻳﻦ ﻣﻮﺯﻩ‬

‫ﻣﻮﺯﻩ ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﻣﻌﺎﺻﺮ‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪7‬ـ‪1‬ـ ﻣﺠﺴﻤﻪ‬
‫ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﻣﻌﺎﺻﺮ‬ ‫‪10‬‬
‫ﻓﺮﺩﻭﺳﻰ ﺩﺭ ﻣﻴﺪﺍﻥ‬
‫ﻓﺮﺩﻭﺳﻰ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﺍﺛﺮ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫ﻭﺍﻗﻊﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﺍﺳﺘﺎﺩ‬
‫ﺍﺑﻮﺍﻟﺤﺴﻦ ﺻﺪﻳﻘﻰ‬
 ‫ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻣﻮﺍﺩ ﺳﻨﺘﻰ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺗﻰ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﻣﻮﺍﺩ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻤﻰﺷﺪﻧﺪ؛ ﺍﻣﺎ ﺣﺘﻰ ﺩﺭ ﺟﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺠﺮﺑﻰ ﭘﻴﻜﺮﺗﺮﺍﺷﻰ ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ﻭﻳﮋﮔﻰ ﺍﺻﻠﻰ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺑﻴﺎﻥ ﻫﻨﺮﻯ ﺣﻔﻆ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺁﻥ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺣﺠﻤﻰ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺭﺅﻳﺖ ﻭ ﻟﻤﺲ ﻛﺮﺩﻥ‬
‫ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﻯ ﺳﻪ ﺑﻌﺪﻯ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺍﻧﺎﺋﻲ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻲ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺣﺠﻢ ﺳﺎﺯﻯ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻃﺮﺍﺣﻰ )ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ‪ ،‬ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻱ ﻓﺮﻫﻨﮓ ‪ ،‬ﺁﻣﻮﺯﺷﮕﺎﻩﻫﺎ ﻭ ‪(...‬‬
‫‪ -2‬ﺳﺎﺧﺖ ﺗﻨﺪﻳﺲ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻴﺎﺩﻳﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎ ‪ ،‬ﭘﺎﺭﻙ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ‬
‫ﻭ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻃﺮﺍﺣــﻰ ﻭ ﺍﺟﺮﺍﻯ ﻧﻘﻮﺵ ﺑﺮﺟﺴــﺘﻪ ﺗﺰﻳﻴﻨﻰ ﺑﺎ ﻣﻮﺍﺩ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑــﺮﺍﻯ ﺗﺰﻳﻴﻦ ﺍﻣﺎﻛﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫)ﻣﻨﺎﺯﻝ ﻣﺴﻜﻮﻧﻰ‪ ،‬ﺭﺳﺘﻮﺭﺍﻥ ﻫﺎ‪ ،‬ﻫﺘﻞ ﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺴﺎﻓﺮﺑﺮﻯ ﻭ ‪(....‬‬
‫‪ -4‬ﻃﺮﺍﺣــﻰ ﺟﺎﻡ ﻫــﺎﻯ ﻭﺭﺯﺷــﻰ ﻭ ﺗﻨﺪﻳﺲ ﻫــﺎﻯ ﺍﻓﺘﺨﺎﺭ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺴــﺎﺑﻘﺎﺕ ﻭ ﺟﺸــﻨﻮﺍﺭﻩ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﺳــﺎﺧﺖ ﭘﻴﻜﺮﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﻮﭼﻚ ﺗﺰﻳﻴﻨﻰ ﺑﺎ ﻃﺮﺡ ﻫﺎﻯ ﻧﻮﻳﻦ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻨﺎﺯﻝ ﻣﺴﻜﻮﻧﻰ ﻭ‬
‫ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻭ ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭ‪.‬‬
‫‪ -6‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺁﺛﺎﺭ ﭘﻴﻜﺮﻩ ﺳــﺎﺯﻯ ﻭ ﺣﺠﻤﻰ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺸــﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺩﻭ ﺳــﺎﻻﻧﻪ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺴــﺎﺑﻘﺎﺕ ﮔﺮﻭﻫﻰ‬
‫ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺗﺠﺴﻤﻰ ﻳﺎ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺍﻧﻔﺮﺍﺩﻯ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﻓﺮﻭﺵ ﺁﺛﺎﺭ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻱ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﺎﺭﻍﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﺭﺷــﺘﻪ ﻱ ﺣﺠﻢﺳﺎﺯﻱ ﻭﺟﻮﺩ‬
‫ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺯﻳﺮ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ ﺑﺎ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎﻥ ﺭﻳﺨﺘﻪﮔﺮﻱ ﺩﺭ ﺗﻬﻴﻪﻱ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫‪ -2‬ﺭﺍﻩﺍﻧﺪﺍﺯﻱ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩﻫﺎﻱ ﺣﺠﻢﺳﺎﺯﻱ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫‪ -3‬ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ )ﻧﻘﺎﺷﻰ ﻣﺘﺤﺮﻙ( ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻤﻴﺮ ﺣﺠﻢ ﺳﺎﺯﻯ ﻳﺎ ﻣﻮﺍﺩ‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻰ ﻣﺘﻜﻰ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪ -1‬ﻭﻳﮋﮔﻲ ﺧﺎﺹ ﺣﺠﻢ ﺳﺎﺯﻱ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺮﺣﻠﻪﻱ ﻧﺨﺴﺖ ﺩﺭ ﺣﺠﻢﺳﺎﺯﻱ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﺣﺠﻢ ﺳﺎﺯﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺑﻌﺪ ﺳﻮﻡ ﺩﺭ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﺑﺼﺮﻯ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺍﺳﺖ؟ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ‬
‫ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪12‬‬
‫‪12‬‬
‫ﻓﺼﻞ‬
‫ﻓﺼﻞﺍﻭﻝ‬
‫ﺍﻭﻝ‬

‫‪12‬‬
 ‫ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻱ)ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ(‬

‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ )ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ( ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻨﻮﻉ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ )ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ( ﺭﺍ ﻧﺎﻡ ﺑﺒﺮﺩ‪.‬‬
‫‪-3‬ﺩﻭ ﺷﺎﺧﻪ ﻯ ﻫﻨﺮ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﺳﺪﻩ ﺣﺎﺿﺮ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺭﺷــﺘﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪).‬ﺑﻪ ﻃﻮﺭ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻩ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ(‬

‫ﻫﻨﺮ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ )ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ( ﺩﺭ ﻣﻴﻬﻦ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻣﺎ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻤﺎﻡ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺗﻤﺪﻧﻰ‬
‫ﺩﻳﺮﻳﻨﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ ،‬ﺳــﺎﺑﻘﻪ ﺍﺵ ﻃﻮﻻﻧﻰ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﻘﺶ ﺭﻭﻯ ﺳــﻔﺎﻝ ﻫﺎ ﻭ‬
‫ﺳــﻨﮓ ﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎﺭﭼﻪ‪ ،‬ﻗﺎﻟﻰ ﻭ ﺳــﺎﻳﺮ ﺑﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺣﻜﺎﻛﻰ ﺭﻭﻯ ﻭﺳــﺎﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻭ ﺍﻣﺜﺎﻝ ﺍﻳﻦ ﻫﺎ‬
‫ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﺮ ﺩﺭ ﻛﺸــﻮﺭ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷــﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺷﻜﻞ ﮔﺴــﺘﺮﺩﻩ ﻛﻨﻮﻧﻰ ﺁﻥ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ‬
‫ﺩﻫﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺧﻴﺮ ﺍﺳــﺖ‪ ،‬ﺁﻣﺪﻥ ﺻﻨﻌﺖ ﭼﺎپ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﺩﮔﻰ ﺭﻭﺯﺍﻓﺰﻭﻥ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﺎﺕ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻰ ﺧﺎﺹ ﺑﺨﺸــﻴﺪ ﻭ ﺣﻀﻮﺭ ﺁﻥ ﺍﺯ ﺩﻭﺭﺗﺮﻳﻦ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎ ﺗﺎ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺭﻭﺯﻣﺮﻩ‬

‫‪13‬‬ ‫ﺩﺭ ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ ﺑﺰﺭگ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ ﺍﻣﺮﻭﺯﻯ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ‪ ،‬ﺍﺯ ﭘﻨﺞ ﻳﺎ ﺷﺶ ﺳﺪﻩ ﭘﻴﺶ ﺩﺭ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺍﺧﺘﺮﺍﻉ ﺻﻨﻌﺖ ﭼﺎپ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺩﺭ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺷــﻜﻞ ﻫﺎﻯ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺁﻥ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺍﻳﻦ ﺷــﻜﻞ ﮔﻴﺮﻯ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺑﺮﺍﻯ‬
‫ﻓﺮﻭﺵ ﻭ ﻣﺼﺮﻑ ﻣﺎﺯﺍﺩ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺎﺷــﻴﻦ‪ ،‬ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﺍﻃﻼﻉ ﺭﺳــﺎﻧﻰ ﻭ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺕ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ‪.‬ﭘﺪﻳﺪﻩ ﻫﺎﻳﻰ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﺭﻡ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻼﺋﻢ ﺍﻃﻼﻉ ﺭﺳﺎﻥ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪﻯ‪ ،‬ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﺍﻯ ﻭ ﻣﺠﻠﻪ ﺍﻯ ﻭ ﭘﻮﺳﺘﺮ ﺑﻪ‬
‫ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ ﻭ ﻣﺮﺍﻛﺰﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﮔﺴﺘﺮﺩﮔﻰ ﻭ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺟﺪﻳﺪ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪-11‬‬
‫‪1‬ﻭ‪(1-10‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪11‬ـ‪1‬ـ ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪10‬ـ ‪1‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺁﺭﻡ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﻢ ﻣﺠﻠﻪ‬

‫ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ‪ ،‬ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﻰ ﺟﻬﺎﻧﻰ ﻭ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻰ ﺍﺳﺖ؛ ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺖ ﻫﺎﻯ ﺯﺑﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻯ ﻭ ﻭﺍژﮔﺎﻥ‬
‫ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﻳﻚ ﺑﻰﺳﻮﺍﺩ ﻫﻢ ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻔﻬﻤﺪ‪ .‬ﻫﻨﺮ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻟﺤﻈﻪ ﻫﺎﻯ ﺯﻧﺪﮔﻰ‬
‫ﺍﻧﺴــﺎﻥ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﻯ ﭘﻴﺎﻡ ﺭﺳــﺎﻧﻰ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺁﻥ ﺑﻴﺸــﺘﺮ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﺩﻳﺪ ﻗﺮﺍﺭ‬
‫ﻣﻰﮔﻴﺮﺩ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(1-12‬‬

‫‪14‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪12‬ـ‪1‬ـ ﭘﻮﺳﺘﺮ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻮﺯﻩ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻋﻜﺲ ﻫﺎﻯ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻓﺮﺍﺩ‬
 ‫ﺩﺭ ﻋﺼﺮ ﻣﺎ ﻫﻨﺮ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺷﺎﺧﻪ »ﻫﻨﺮﻯ ﻣﺤﺾ« ﻭ »ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ« ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮﺩ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺁﺛﺎﺭ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﺍﻟﺰﺍﻣﺎً ﺑﺪﻭﻥ ﺍﺭﺯﺵ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻨﺮﻯ‬
‫ﻣﺤﺾ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ‪ ،‬ﺍﻧﻮﺍﻉ ﭼﺎپ ﻫﺎﻯ ﺩﺳﺘﻰ ﺑﺎ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺳﻔﺎﺭﺷﻰ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻭ ﻃــﺮﺍﺡ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﺑﻪ ﻣﻴﻞ ﻭ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﺧﻮﺩ ﺁﻧﻬــﺎ ﺭﺍ ﺧﻠﻖ ﻣﻰﻛﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﺁﺛﺎﺭ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ‪ ،‬ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ‬
‫ﺁﺯﺍﺩﻯ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﻴﺎﻥ ﺗﺼﻮﻳﺮﺵ ﺳــﺎﻟﻤﺘﺮ ﻭ ﻧﺎﺑﺘﺮ ﺍﺳﺖ؛ ﻭﻟﻰ ﺩﺭ ﺳﻔﺎﺭﺷﺎﺕ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ‬
‫ﺩﺭ ﺧﺪﻣﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻛﺎﻻ ﻭ ﻳﺎ ﺳﻔﺎﺭﺵ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺍﺛﺮ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺖ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫)ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(1-13‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪13‬ـ‪1‬ـ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﻣﺤﻴﻄﻲ) ﺍﻃﻼﻉﺭﺳﺎﻧﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻗﺴﻤﺖ ﻓﺮﻭﺵ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎﻱ ﻟﺒﺎﺱﺷﻮﻳﻲ(‬
‫‪15‬‬

‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺑـﻪ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﻋﻼﻗﻪﻱ ﺑﻴﺸـﺘﺮﻱ ﺩﺍﺭﻳﺪ؟ ﺩﻻﻳﻞ‬

‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺁﺭﻡ‪ ،‬ﭘﻮﺳﺘﺮ‪ ،‬ﺟﻠﺪ ﻛﺘﺎﺏ‪ ،‬ﺗﻤﺒﺮ ﭘﺴﺘﻰ‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ ﺁﺭﺍﻳﻰ ﻛﺘﺎﺏ ﻭ ﻣﺠﻠﻪ ﻭ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﻭ‬
‫ﻛﺎﺗﻮﻟﻮگ ﻭ ﺑﺮﻭﺷﻮﺭ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪﻯ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﺩﻳﮕﺮﻛﻪ ﺁﺛﺎﺭ ﭼﺎﭘﻰ ﮔﺮﺍﻓﻴﻜﻰ‬
‫ﺑــﻪ ﺷــﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺭﻭﻧﺪ ﻭ ﮔﺮﺍﻓﻴــﻚ ﻣﺤﻴﻄﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻫــﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺑــﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﻭﺑﺮﻭ‬
‫ﻣﻰ ﺷﻮﻳﻢ‪ ،‬ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﺗﻴﺘﺮﺍژ« ﻭ »ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ ﻳﺎ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ« ﻭ ﻧﻴﺰ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﻯ‬
‫ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎ‪ ،‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻭ ﺻﻔﺤﺎﺕ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ ﺭﺍﻳﺎﻧﻪ ﺍﻯ ﺭﺍﻩ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪﻯ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﺁﻣــﻮﺯﺵ ﻃﺮﺍﺣــﻰ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﻛﺰﻣﺨﺘﻠــﻒ )ﻣــﺪﺍﺭﺱ ﻭ ﻫﻨﺮﺳــﺘﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘــﻰ ﻭ ﺑﺨــﺶ‬

‫ﺧﺼﻮﺻﻰ‪،‬ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ‪،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻫﺎ ﻭ‪.(...‬‬
‫‪2‬ـ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﻣﺨﺘﻠﻒ)ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻭ ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻭ ﺧﺼﻮﺻﻰ‪،‬ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻫﺎ ﻭ ﻛﻼﺱ ﻫﺎﻯ ﺁﺯﺍﺩ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ‪.(...‬‬
‫‪3‬ـ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺁﺛﺎﺭ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﻭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺗﺠﺴﻤﻰ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺩﻭﺳﺎﻻﻧﻪ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺴﺎﺑﻘﺎﺕ ﮔﺮﻭﻫﻰ‬
‫ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺗﺠﺴﻤﻰ ﻳﺎ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺍﻧﻔﺮﺍﺩﻯ ﺩﺭ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻮﺳﺘﺮ‪ ،‬ﺟﻠﺪ ﻛﺘﺎﺏ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﺩﺭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ ﻭ ﺑﺎﺯﺍﺭﻳﺎﺑﻰ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺑﺰﺭگ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻫﻨﺮﻯ ﺩﺭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ ﻭ ﺑﺎﺯﺍﺭﻳﺎﺑﻰ‪.‬‬
‫‪7‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻳﺎ ﻟﻴﺘﻮﮔﺮﺍﻓﻰ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻃﺮﺍﺡ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ‪.‬‬
‫‪8‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﺍﺟﺮﺍﻯ ﻧﻘﻮﺵ ﺳﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺗﺰﻳﻴﻨﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ)ﺯﻳﺒﺎﺳﺎﺯﻯ ﺍﻣﺎﻛﻦ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‪،‬ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻛﺎﻏﺬﻫﺎﻯ ﻛﺎﺩﻭ‪(....‬‬
‫‪9‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺗﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻃﺮﺍﺡ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ‪.‬‬
‫‪10‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﻣﺤﻴﻄﻰ‬
‫‪16‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸــﺎﻏﻠﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷــﺘﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺩﺭ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺸﺎﻏﻞ ﺯﻳﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻧﺪ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﻣﺪﻳﺮ ﻫﻨﺮﻯ ﺩﺭ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﻚ ﻛﺘﺎﺏ ﻣﺼﻮﺭ ﻧﻔﻴﺲ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﻛﺘﺎﺏ ﻛﻮﺩﻙ ﻳﺎ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺕ‪.‬‬
 ‫‪3‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺍﺳﺒﺎﺏ ﺑﺎﺯﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺳﺮﮔﺮﻣﻰ ﻫﺎﻯ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻫﺎﻯ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁﺛﺎﺭ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ‬
‫ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪17‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫‪17‬‬
 ‫ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻱ‬

‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻨﻮﻉ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﻭ ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺼﻮﺭﺳــﺎﺯﻯ ﻣﺘــﻦ‪ ، 1‬ﺍﺯ ﻛﺎﺭﻫﺎﻯ ﻣﻮﺭﺩ ﻋﻼﻗﻪ ﻃﺮﺍﺣﺎﻥ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﺍﺳــﺖ ﺯﻳﺮﺍ ﺳــﻔﺎﺭﺵ ﺩﻫﻨﺪﻩ‬
‫ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺟﺰﻳﻴﺎﺕ ﺁﻥ ﺩﺧﺎﻟﺖ ﻛﻨﺪ ﻭ ﻃﺮﺍﺡ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺍﺑﺪﺍﻉ ﻭ ﺧﻼﻗﻴﺖ ﺑﻴﺸــﺘﺮﻯ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺷﺎﺧﻪ‬
‫ﺍﺯ ﻫﻨﺮ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻧﻘﺎﺷﻰ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻡ ﻭﻗﺖ ﻳﺎ ﭘﺎﺭﻩ ﻭﻗﺖ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻣﺸﻐﻮﻟﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻰﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻰ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺳﻔﺎﺭﺵ ﺩﻫﻨﺪﻩ‪ ،‬ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ‬
‫‪ 18‬ﻣﺘﻦ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺧﺎﺹ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻰ ﺷــﻮﺩ ﻭ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺣﻴﻄﻪ ﻧﻘﺎﺷﻰ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ‬
‫ﻫﻨﺮ ﻣﺎﺩﺭ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﭘﺬﻳﺮﺩ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﺗﺤﻮﻻﺕ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺩﺭ ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ ﻣﻨﻌﻜﺲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ ﻳﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮﮔﺮﻯ‪ ،‬ﺍﺯ ﻳﻚ ﺳﻮ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺑﺎ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻜﺘﻮﺏ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻋﻨﺎﺻﺮ‬
‫‪ 18‬ﻣﺤﺘﻮﺍﻳﻰ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻭﺍﻡ ﻣﻰﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺳــﻮﻳﻰ ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻘﺎﺷــﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺩﻳﺪﺍﺭﻯ ﺑﻴــﺎﻥ‬

‫‪1- illustration‬‬
 ‫ﻣﺘﻜﻰ ﺍﺳﺖ‪).‬ﺗﺼﻮﻳــﺮ ‪14‬ـ‪ (1‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ‬
‫ﻧﻮﻋﻰ ﺑﻴﺎﻥ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺩﺭﻙ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﺤﺘﻮﺍ‬
‫ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺧﺎﺹ ﻛﻤﻚ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﻧﻘﺎﺷــﻰ ﻟﺰﻭﻣﺎً ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﺮ‬
‫ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﻫﻢ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺭﺩﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﻣﻌﻴﻨﻰ‬
‫ﺧﻠﻖ ﻣﻰ ﺷــﻮﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻫﻨﺮ ﻧﻘﺎﺷــﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻧﻘﺎﺷــﻰ ﺩﻳﻮﺍﺭﻯ‪ ،‬ﻧﻘﺎﺷــﻰ ﺳــﻪ ﭘﺎﻳﻪ ﺍﻯ)ﺗﺎﺑﻠﻮﻳﻰ(‪،‬‬
‫ﻧﻘﺎﺷــﻰ ﻛﺘﺎﺏ ﻳﺎ ﻧﻘﺎﺷــﻰ ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻭ ﻧﻘﺎﺷــﻰ ﺑﺮ‬
‫ﺍﺷــﻴﺎء ﺗﻘﺴــﻴﻢ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺟﻮﻫﺮ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ‬
‫ﺑــﻪ ﮔﻮﻧــﻪ ﻯ ﻧﻘﺎﺷــﻰ ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻧﺰﺩﻳﻜﺘﺮ ﺍﺳــﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪14‬ـ‪1‬ـ ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﻮﺳﺘﺮﻭ‬ ‫)ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(1-15‬‬
‫ﻛﺎﺭﺕ ﺩﻋﻮﺕ‬

‫‪19‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪15‬ـ‪1‬ـ ﻛﺘﺎﺏ ﭘﺮﻧﺪﻩ ﻭ ﺧﺎﻝ ـ ﺗﺼﻮﻳﺮﮔﺮﺑﻬﺮﺍﻡ ﺧﺎﺋﻒ‬

‫به گونه دیگری نیز می توان مفهوم تصویرســازی را با نقاشی مقایسه کرد‪ :‬در تصویرسازی‪،‬‬
‫معموالً نوعی روایت وجود دارد و در چند تصویر متعلق به یک متن مشــخص‪ ،‬نوعی تسلســل‬
‫ماجرایی را می توان دید‪ .‬بدیهی است که نقاشی چنین نیست‪.‬‬

‫گفتگو كنيد‪:‬‬
‫كارشناســان اعتقاد دارند كه یک تصویرگر باید ذوق و مطالعات كافی در‬
‫ادبيات و منابع مکتوب داشته باشد‪.‬فکر ميكنيد دليل آن چيست؟‬

‫واژه تصویرســازی‪ ،‬بیشتر مصور کردن متن را تداعی میکند؛ اما شک نیست که امروزه در‬
‫زمینه های متنوع گرافیک مانند‪ :‬طراحی جلد کتاب‪ ،‬کاتالوگ‪ ،‬بروشــور‪ ،CD ،‬طراحی تبلیغ‬
‫مجلــه ای و روزنامه ای و‪ ...‬به طور کلی تبلیغات محیطــی و حتی گاهی در معماری داخلی و‬
‫فضاهای اماکن عمومی از تصویرسازی استفاده می شود‪(.‬تصویر‪)1-16‬‬

‫‪20‬‬
‫فصل اول‬

‫تصویر ‪16‬ـ‪1‬ـ تصویرسازي براي تبليغ در دو صفحه مقابل هم مجله‬

 ‫توانایی ها و زمینه­ های شغلی و حرفه ­های مرتبط‪:‬‬

‫‪1‬ـ تدریس تصویرســازی‪ ،‬نقاشــی‪ ،‬طراحی‪ ،‬مبانی هنرهای تجســمی‪(.‬در هنرستان­ ها و‬

‫مؤسســات آموزش عالی ‪ ،‬دانشکده­ های هنری‪،‬خانه های فرهنگ و فرهنگسراها و کالس های‬
‫آزاد هنری)‬
‫‪2‬ـ مشارکت در تولید فیلم­ های پویانمایی (نقاشی متحرک)‬
‫‪3‬ـ تصویرســازی برای جلد یا متن در مؤسســات انتشاراتی و مطبوعات و تصویرسازی در‬
‫شرکت­ های تبلیغاتی‬
‫‪4‬ـ تصویرسازی برای کتاب­ های کودکان و نوجوانان به صورت دریافت سفارش کار یا کار‬
‫تمام وقت در مؤسسه نشر‪.‬‬
‫‪5‬ـ تصویرسازی برای پوستر‪ ،‬بیلبورد و سایر رسانه ­های چاپی در مؤسسات تبلیغاتی‪.‬‬
‫‪6‬ـ ارائه آثار تصویرســازی و هنرهای تجسمی در نمایشــگاه ­ها و دوساالنه­ ها و مسابقات‬
‫گروهی هنرهای تجسمی یا برگزاری نمایشگاه ­های انفرادی‪.‬‬
‫‪7‬ـ نقاشــی دیواری برای فضاهای درونی و بیرونی مهدکودک­ ها و دبستان­ ها (رایانه­ ای یا‬
‫دستی)‬
‫‪8‬ـ طرح­های پیشــنهادی و اجرای نقاشــی­ های دیواری بسیار بزرگ بر روی نمای بیرونی‬
‫ساختمان­ ها‬
‫‪9‬ـ تصویرسازی علمی برای دایرة ­المعارف­ ها و فرهنگ­ های لغت مصور و کتاب­ های درسی‬
‫دانشگاهی و سایر مقاطع تحصیلی‪.‬‬
‫عالوه بر مشــاغلی که نام برده شــد‪ ،‬فارغ ­التحصیالن دوره کارشناسی ارشد تصویرسازی‬
‫می توانند به مسئولیت­ های زیر نیز بپردازند‪:‬‬
‫‪21‬‬
‫‪1‬ـ طراحــی و اجرای پس ­زمینه­ های نمایش­ های عروســکی یــا پرده ­های نمایش­ های‬
‫آیینی(نقالی)‪.‬‬
‫فصل اول‬

‫‪2‬ـ تصویرسازی در صحنه­ های انواع نمایش و سالن­ های تئاتر و برنامه­ های تلویزیونی‪.‬‬

‫‪3‬ـ طراحی سرگرمی­ های تصویری برای کودکان(به صورت چاپی و رایانه ای)‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬

‫‪ -1‬ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ ﭼﻴﺴﺖ؟ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫‪2‬ـ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺸﺘﺮﻙ ﻭ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻫﺎﻯ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﻭ ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ ﺑﻪ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﻧﺰﺩﻳﻜﺘﺮ ﺍﺳﺖ؟ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪22‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫‪22‬‬
 ‫عكاسي‬
‫هدف­ های رفتاری‪:‬‬
‫در پایان این بخش‪ ،‬فراگیر باید بتواند‪:‬‬
‫‪1‬ـ تخصص­ های ویژه عکاسی را شرح دهد‪.‬‬
‫‪2‬ـ ویژگی های خاص عکاسی را بیان کند‪.‬‬
‫‪3‬ـ زمینه­ های اشــتغال و حرفه­ هایی که به طور مستقیم و غیرمستقیم به این رشته مربوط‬
‫است را شرح دهد‪.‬‬

‫اختــراع دوربین بــرای هنرهای بصری‪ ،‬نوعــی انقالب بود و موقعیــت و رابطه هنرمند با‬
‫جامعــه ­اش را به کلی دگرگون کرد‪ .‬تا آن زمان توانایی تهیه و به وجود آوردن تصویر فقط در‬
‫حد ضروری با علم مناظر و مرایا یا اصطالحاً «پرســپکتیو»‬
‫انحصار هنرمندان نقاش بود که در ّ‬
‫آشــنا بودند و تناسبات انسان و حیوان و ســایر موجودات را می ­دانستند و قدرت رعایت این‬
‫تناســبات را در طراحی داشتند و بر رنگ ­آمیزی و تقلید بافت ­های مختلف موجود در طبیعت‬
‫تســلط داشتند‪ .‬اما با پیداش دوربین عکاســی‪ ،‬امکان به وجود آوردن تصویر به طرز مکانیکی‬
‫ایجاد گردید و دوربین عکاســی توانایی هنر صورتگری را در زمان بسیار کوتاه می­ توانست در‬
‫اختیار هر فرد عالقه­ مند قرار دهد‪ .‬در ســده نوزدهم‪ ،‬جامعه بشــری هنوز به چنان پیشرفتی‬
‫نرســیده بود که بتواند از امکانات تصاویر عکاسی اســتفاده قابل توجه­‌کند ولی از اواسط سده ‪23‬‬
‫بیســتم که فناوری پیشــرفت قابل مالحظه ­ای کرد‪ ،‬اســتفاده از تصویر عکاسی چیزی بسیار‬
‫فصل اول‬

‫طبیعی و گریز ناپذیر شد‪ .‬مهم­ترین این پیشرفت­ ها در درجه نخست بهتر شدن کیفیت کاغذها‬
‫و شیوه­ های چاپ عکس‪ ،‬و بعد از آن ظهور دوربین­ های کوچک دستی و همراه با آن عدسی­ ها‬
‫و فیلم­ های حســاس و با سرعت باال بود که عکاســان را از زحمت حمل ­ونقل وسایل سنگین‬
 ‫ﻋﻜﺎﺳﻰ ﻭ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻮﺭ ﻧﻮﺭﺍﻓﻜﻦ ﻫﺎ ﻭ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬ﺭﻫﺎ ﻛﺮﺩ‪) .‬ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪17‬ـ‪.(1‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪17‬ـ‪1‬ـ ﻋﻜﺲ ﻫﺎﻳﻰ ﺍﺯ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺩﻭﺭﻩ ﻗﺎﺟﺎﺭ‬

‫‪24‬‬
‫ﺑــﺎ ﮔﺴــﺘﺮﺵ ﺭﻭﺯﺍﻓﺰﻭﻥ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃــﺎﺕ ﻭ ﺗﺒﻠﻴﻐــﺎﺕ‪ ،‬ﺩﺭ ﻋﻜﺎﺳــﻰ ﺗﺨﺼﺺ ﻫﺎﻯ ﻭﻳــﮋﻩ ﺍﻯ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫ﻋﻜﺎﺳــﻰ ﺧﺒﺮﻯ‪ ،‬ﻋﻜـﺎﺳﻰ ﻣﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻜﺎﺳــﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ‪ ،‬ﻋﻜﺎﺳﻰ ﭘﺮﺗــﺮﻩ‪ ،‬ﻋﻜﺎﺳﻰ ﻋﻠﻤﻰ‪ ،‬ﻋﻜــﺎﺳﻰ‬
‫ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ‪ ...‬ﭘﺪﻳﺪ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻰ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺩﺍﺭﺍ ﺑﻮﺩﻥ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻫﺎﻯ ﺧﺎﺹ ﺳﺮﻋﺖ ﺩﺭ ﺛﺒﺖ‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﻫﺎ‪،‬ﺻﺪﺍﻗﺖ ﺩﺭ ﺑﻴﺎﻥ ﻭ ﺩﻗﺖ ﺑﺎﻻ ﺩﺭ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
 ‫ﻋﻜﺎﺳــﻰ ﺩﻳﺠﻴﺘﺎﻝ‪ ،‬ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳــﺎﻝ ﻫﺎﻯ ﺍﺧﻴﺮ ﺗﺤﻮﻻﺕ ﻋﻈﻴﻤﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ ﺭﺍ ﺳﺒﺐ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﺮ‬
‫ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭ ﻫﻤﻪ ﮔﻴﺮ ﺷــﺪﻥ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ‬
‫ﺍﻳﻦ ﺗﺼﻮﺭ ﺁﻥ ﻫﻢ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﺒﻮﺩ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷـﻤﺎ ﻫﻨﺮ ﻋﻜﺎﺳـﻰ ﺑﺎ ﻛﺪﺍﻣﻴﻚ ﺍﺯ ﺷـﺎﺧﻪ ﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﻫﻨﺮ ﻫﺎﻯ ﺗﺠﺴﻤﻰ‬
‫ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺩﺍﺭﺩ؟ﭼﺮﺍ؟‬

‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﺧﺒﺮﻯ ﻭ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺕ‪ ،‬ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ ﻫﺎ‬
‫ﻭ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﺸﺎﺑﻪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﻭ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻰ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺕ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﺍﺯ ﺟﺸﻦ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻋﻜﺎﺳــﻰ ﺍﺯ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻭ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﺰﻳﻴﻦ ﻫﺘﻞ ﻫﺎ‪ ،‬ﺭﺳﺘﻮﺍﻥ ﻫﺎ‪ ،‬ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻭ‬
‫ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﺑﺰﺭگ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻻﺑﺮﺍﺗﻮﺍﺭ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﻭ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﻭ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺳﻔﺎﺭﺷﺎﺕ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﺣﺮﻓﻪ ﺍﻯ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﺩﺭ ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ﻛﻼﺱ ﻫﺎﻯ ﺁﺯﺍﺩ‬
‫ﻫﻨﺮﻯ‬
‫‪7‬ـ ﺍﭘﺮﺍﺗــﻮﺭ ﺭﺍﻳﺎﻧــﻪ ﺑــﺮﺍﻯ ﺗﻐﻴﻴــﺮﺍﺕ ﻻﺯﻡ ﺩﺭ ﺗﺼﺎﻭﻳﺮ؛ ﻣﺴــﻠﻂ ﺑــﻪ ﻧﺮﻡ ﺍﻓﺰﺍﺭﻫــﺎﻯ ﻻﺯﻡ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫‪1‬‬
‫ﻓﺘﻮﺷﺎپ‪.‬‬

‫‪25‬‬ ‫‪8‬ـ ﻣﺪﻳﺮ ﺁﺭﺷﻴﻮ ﻋﻜﺲ ﺩﺭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺑﺰﺭگ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺗﻰ ﻭ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺕ‪.‬‬

‫‪9‬ـ ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎﺯﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ‪ ،‬ﻧﻮﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﻭ ﺑﺰﺭﮔﺴﺎﻻﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻋﻜﺎﺳﻰ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬

‫‪10‬ـ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﭘﺮﺗﺮﻩ)ﭼﻬﺮﻩ(‪.‬‬

‫‪11‬ـ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﺩﺭ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﻬﻴﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ ﻭ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ ﻭ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻫﺎ‪.‬‬

‫‪1- Photoshop‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ‬
‫ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫ﭼﺎپ ﺷﺪﻩ ﺑﺰﺭگ‬
‫‪1‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﭘﺲ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﺍﺳــﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻋﻜﺲ ﻫﺎﻯ ﭼ پ‬
‫ﺭﻭﻯ ﺳﻄﺢ ﺷﻔﺎﻑ ﻳﺎ ﻏﻴﺮﺷﻔﺎﻑ ﻭ ﻧﻮﺭﭘﺮﺩﺍﺯﻯ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻋﻜﺎﺳــﻰ ﺩﺭ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳــﻰ ﻭ ﺣﻔﺎﺭﻯ ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻰ ﻋﻜﺎﺳــﻰ ﺩﺭ ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎﻯ‬
‫ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﺑﺰﺭگ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻓﻴﻠﻢ ﺑﺮﺩﺍﺭﻯ ﺍﺯ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪1‬ـ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺸﺘﺮﻙ ﻭ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻫﺎﻯ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﻭ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺪ‬
‫‪2‬ـ ﺗﺨﺼﺺ ﻫﺎﻯ ﻭﻳﮋﻩ ﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﻯ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﺭﺍ ﻧﺎﻡ ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻫﺎﻯ ﺧﺎﺹ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻋﻜﺎﺳﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪26‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬
 ‫ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻱ‬
‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬
‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺭﺍ ﻧﺎﻡ ﺑﺒﺮﺩ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﺩﺭ ﻫﻨﺮ ﺳﻨﺘﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺑﻮﺩﻥ ﻫﻨﺮ ﺳﻨﺘﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻤﺎﻥ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻗﺒ ً‬
‫ﻼ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺍﺯ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺯﻳﺒﺎ‪ ،‬ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﺭﻳﺦ‪،‬‬
‫ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻳﻜﺴــﺎﻥ ﻭ ﺛﺎﺑﺘﻰ ﻧﺪﺍﺷــﺘﻪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻰ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﻯ ﻣﻔﻴﺪ ﺑﻮﺩﻥ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﻭ‬
‫ﺟﻨﺒﻪ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ﺯﻳﺒﺎﺷﻨﺎﺳــﺎﻧﻪ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺯﻳﺒﺎ ﺍﻳﻦ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺻﻮﺭﺕ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻘﺴــﻴﻢ ﺑﻨﺪﻯ ﺩﻗﻴﻘﻰ ﻧﻤﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺷﺊ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﺭﺯﺵ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻫﻨﺮﻯ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﻯ ﺩﺍﺭﺍ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺣﺲ ﺯﻳﺒﺎﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺍﻧﺴــﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺰﺩ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ‪ ،‬ﻫﻢ‬
‫‪27‬‬ ‫ﻫﻨﺮﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﻭ ﻫﻢ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺯﻳﺒﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﺮﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﺯﻳﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺑﻪ ﺣﺴــﺎﺏ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﻯ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺁﻧﭽﻪ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸــﻜﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﻮﺳــﻮﻡ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻭ ﻣﻌﺮﻓﻰ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻳﻚ ﻧﮕﺎﻩ ﺩﻗﻴﻖ ﻋﻠﻤﻰ‪ ،‬ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺧﺮﺩﻩ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪﻯ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻫﺎﻯ ﺁﺷــﻜﺎﺭ ﻫﻨﺮ ﺳــﻨﺘﻰ ﺑﺎ ﻫﻨﺮ ﻣﺪﺭﻥ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﺮ ﺳــﻨﺘﻰ‪ ،‬ﺫﺍﺗﺎً‬
‫ﻛﺎﺭﺑــﺮﺩﻯ ﺍﺳــﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻫﻨﺮ ﻣﺪﺭﻥ‪ ،‬ﺑﻴﻦ ﻫﻨﺮ ﻣﺤــﺾ ﻭ ﻫﻨﺮ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻗﺎﻳﻞ ﻣﻰ ﺷــﻮﻧﺪ ﻭ ﻫﻨﺮ‬
‫ﻣﺤﺾ ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮﺗﺮ ﺷﻤﺮﺩﻩ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ؛ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻣﺪﺭﻥ‪ ،‬ﻫﻨﺮ‬
‫ﺍﺳﺎﺳــﺎً ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻫﻨﺮ ﻏﻴﺮﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﻛﻤﺘﺮ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻰ ﺷــﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻨﺮﻯ ﺳــﻨﺘﻰ ﻛﻪ ﺍﺯ‬
‫ﮔﺬﺷــﺘﻪ ﺑﻪ ﺩﺳــﺖ ﻣﺎ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﻭ ﻳﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻰ ﺷــﻮﺩ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺣﻔﻆ‬
‫ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳــﺖ؛ ﺍﻣﺎ ﺑﺴــﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻫﺎ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳــﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﻓﻘﻂ ﺍﺯ ﺟﻨﺒﻪ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰﺷﻨﺎﺳﻰ‬
‫ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ﺩﺭ ﻫﻨﺮ ﺳــﻨﺘﻰ‪ ،‬ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺍﻯ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺷــﻴﺌﻰ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻣﻰ ﺷﺪ؛‬
‫ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﮔﻮﻳﻰ ﺩﺭ ﻫﻨﺮ ﺳــﻨﺘﻰ ﺷــﻴﺌﻰ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻥ ﻧﻴﺎﺯﻯ ﻣﻰ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ ﻭ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺁﻥ ﺭﺍ‬
‫ﻣﻰ ﺁﺭﺍﺳــﺘﻨﺪ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺷــﻴﺌﻰ ﻣﻰ ﺍﻓﺰﻭﺩﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺷﻴﺌﻰ ﺯﻳﺒﺎ ﻭ‬
‫ﻫﻨﺮﻯ ﻓﺎﻗﺪ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺑﺎﺷﺪ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-1‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪1‬ـ‪2‬ـ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﻧﻘﺎﺷﻲ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺟﻌﺒﻪﻫﺎ ﻭ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫‪28‬‬
‫ﺩﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﺳﻨﺘﻰ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺟﻨﺒﻪ ﺭﺍ ﻧﻪ ﺩﺭ ﻋﺮﺽ ﻫﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻫﻢ ﻣﻰ ﺩﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺑﺎ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﺩﺭ ﻫﻨﺮ ﺳــﻨﺘﻰ ﻧﺴﺒﺘﻰ ﺍﺿﺎﻓﻰ ﻧﻴﺴــﺖ ﻭ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﻭ ﺯﻳﻨﺖ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﻗﺮﺍﺭ‬
‫ﺩﺍﺭﺩ‪:‬ﻫﺮ ﺷﺊ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﻣﻮﺭﺩﻧﻈﺮ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻫﺮﭼﻪ ﺍﺭﺗﻘﺎء ﻳﺎﺑﺪ‪،‬ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺗﺮ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﻰ ﺷــﻮﺩ ﻭ ﺑﺮ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﺁﻥ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﻣﻰ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺷﻴﺌﻰ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﺍﺭﺗﻘﺎﻯ‬
 ‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻭ ﻛﻤﺎﻝ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺯﻳﺒﺎ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺻﻮﺭﺗﻰ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻧﻪ ﻣﻰ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺍﻳﻨﺮﻭ ﺩﺭ ﻫﻤﻪﻱ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﺭﻳﺦ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺗﻠﻘﻰ ﺍﺯ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺗﺰﺋﻴﻦ‬
‫ﺩﺍﺷــﺘﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﮔﻔﺘﻪ ﺷــﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﺎﻯ ﺑﺰﺭگ ﺟﻬﺎﻥ‪ ،‬ﺗﺰﻳﻴﻦ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺠﻤﻞ‬
‫ﻧﺒﻮﺩﻩ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻫﺎﻯ ﺿﺮﻭﺭﻯ ﺷﻴﺌﻰ ﻳﺎ ﺷﺨﺺ ﺩﻻﻟﺖ ﻣﻰ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻫﻨﺮﻯ ـ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺣﺪﻯ ﺍﺯ ﺭﺷﺪ ﻭ ﭘﺨﺘﮕﻰ‬
‫ـ ﻓﻘﻂ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺍﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻫﻨﺮ ﻳﻌﻨﻰ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺷــﺎﺧﻪ ﻫﺎﻯ ﺁﻥ ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﻭ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻭ‬
‫ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻫﻨﺮﻯ ﻫﺮ ﻓﺮﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﮔﺬﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻭ ﻋﻤﻞ ﺭﺷﺪ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ ﻭ ﻗﻮﺍﻡ ﻣﻰ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ‪ ،‬ﭼﺎپ‪ ،‬ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ‪ ،‬ﻓﺮﺵ‪ ،‬ﻣﺮﻣﺖ ﺁﺛﺎﺭ‬
‫ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺣﻰ ﭘﺎﺭﭼﻪ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻟﺒﺎﺱ‪ ،‬ﺯﻳﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪ -1‬ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻫﻨﺮ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺭﺍ ﻧﺎﻡ ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺑﺎ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﻌﺎﺻﺮ‪،‬ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﺩﺭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺩﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﺳﻨﺘﻰ‪،‬ﻧﺴﺒﺖ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺑﺎ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫‪29‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬
 ‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺻﻨﻌﺘﻲ‬
‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬
‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺭﻳﺸﻪ ﻫﺎﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺭﺷﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﻭ ﻫﺪﻑ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺩﺭ ﻓﺮﻭﺵ ﻛﺎﻻ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺩﻻﻳﻞ ﻟﺰﻭﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﺭﺷﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺭﻳﺸــﻪ ﻫﺎﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺭﺍ ﺑﻴﺸــﺘﺮ ﻣﻰ ﺗــﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﺗﻮﻟﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺎﺷــﻴﻨﻰ ﻭ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺻﻨﻌﺘﻰ‬
‫ﺟﺴــﺖ ﻭﺟﻮﻛﺮﺩ‪ .‬ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﺎﻥ‪ ،‬ﺍﺷﻴﺎء ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﺳﺖ ﺳﺎﺯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻰ ﺷﺪﻧﺪ؛ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻨﻰ ﻛﻪ‬
‫ﻋﻤﻞ ﺍﻳﺪﻩ ﭘﺮﺩﺍﺯﻯ ﻳﺎ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﺳــﺎﺧﺖ ﺷــﻰء‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻓﺮﺩ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻰ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺍﻣــﺎ ﺑﺎ ﻇﻬﻮﺭ ﺷــﻴﻮﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺟﺪﻳﺪ ﻭ ﺗﻘﺴــﻴﻢ ﻛﺎﺭ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺑﻪ ﻣﻌﻨــﻰ ﺍﻳﺪﻩ ﭘﺮﺩﺍﺯﻯ ﻭ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ‪ ،‬ﺍﺯ ﺳﺎﺧﺖ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻯ ﺗﺮﻭﻳﺞ ﻳﻚ ﭘﺎﺳــﺦ ﻣﻨﺎﺳــﺐ ﺑﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻓﻦ ﺁﻭﺭﻯ‪ 1‬ﻛﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﭘﺪﻳﺪ ﺁﻣﺪﻥ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﺳﺎﻝ‬
‫‪ 1919 30‬ﺩﺭ ﺁﻟﻤﺎﻥ ﻣﺪﺭﺳــﻪ ﺑﺎﻫﺎﻭﺱ ﺗﺄﺳــﻴﺲ ﺷــﺪ‪ .‬ﻫﺪﻑ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻣﺪﺭﻥ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﺪﺭﺳــﻪ ﻫﻨﺮﻯ‬
‫ﭘﻴﺸــﮕﺎﻡ ﻭ ﺁﻣــﻮﺯﺵ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺁﻥ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴــﺪ ﻛﺎﺭﻯ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﻯ ﻋﻘﻼﻧــﻰ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻰ‪ ،‬ﺗﺠﺎﺭﻯ ﻭ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺯﻳﺒﺎﻳﻰﺷﻨﺎﺳﻰ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻳﻚ ﺗﻼﺵ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻧﻪ ﻭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻯ ﺍﺯ ﻓﻦ ﺁﻭﺭﻯ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻠﻔﻴﻖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺁﻧﭽﻪ ﺫﻛﺮ ﺷــﺪ‪ ،‬ﺭﻳﺸــﻪ ﻫﺎﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺩﻧﻴﺎ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﺑﺪﻳﻬﻰ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻪ‬
‫‪1- Technology‬‬
 ‫ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﺷــﻜﻮﻓﺎﺗﺮ ﮔــﺮﺩﺩ‪ ،‬ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻧﻴﺰ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻰ ﺷــﻮﺩ ﻭ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ‬
‫ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ ﺯﻳﺒﺎﺷﻨﺎﺳــﺎﻧﻪ ﻧﻮﻳﻨﻰ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻤﺎً ﺗﻮﺳــﻂ ﻃﺮﺍﺣــﺎﻥ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﻭ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﻣﻰ ﺷــﻮﺩ‪ .‬ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﺟﺬﺏ ﻣﺸــﺘﺮﻯ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻭ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺯﻳﺒﺎﺗﺮ ﺑﺎ‬
‫ﻛﺎﺭﺍﻳﻰ ﻣﻨﺎﺳــﺐ ﺗﺮ‪ ،‬ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻻﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪﻯ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺟﻬﺖ ﺷﻜﻞ ﻇﺎﻫﺮﻯ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺍﻳﻰ‪ ،‬ﺩﻭﺍﻡ‬
‫ﻭ ﻗﻴﻤــﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺳــﺎﻳﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨــﺪﮔﺎﻥ ﺭﻗﺎﺑﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ‬
‫ﺯﻳﺎﺩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻗﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻧﻰ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﻣﻰ ﺷــﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺷــﻜﻞ ﻛﺎﻻﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪﻯ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻫﺮ ﺟﻬﺖ‬
‫ﭼﺸــﻤﮕﻴﺮ ﻭ ﺟﺬﺍﺏ ﺑﺎﺷــﺪ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺭ ﻧﮕﺎﻩ ﺍﻭﻝ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﺁﻥ ﻧﻈﺮ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ‬
‫ﺭﺍ ﺟﻠــﺐ ﻣﻰ ﻛﻨــﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﻴﺎﺯ ﻣﺒﺮﻡ ﺑﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩﻯ ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﻃﺮﺡ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺒﺎ ﻭ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺟﺮﺍ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﻯ‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﻣﻨﺎﺳــﺐ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﻃﺮﺍﺡ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺿﻤﻦ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺍﺷــﻴﺎء‪ ،‬ﺑﻪ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﻇﺎﻫﺮﻯ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺭﻧﮓ ﻭ ﻓﺮﻡ )ﺷــﻜﻞ ﻇﺎﻫﺮﻯ( ﻭ ﺗﻨﻮﻉ ﻻﺯﻡ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻲ ﭼﻪ ﺗﻔﺎﻭﺕﻫﺎ ﻭ ﭼﻪ ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎﻳﻲ ﺩﺍﺭﻧﺪ؟‬

‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺭﻭﺯﻣﺮﻩ ﺯﻧﺪﮔﻰ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺣﺎﻥ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﻯ ﻋﻠﻤﻰ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭﺳﺎﻳﻞ‬
‫ﻣﻮﺭﺩﻧﻴﺎﺯ ﻻﺑﺮﺍﺗﻮﺭﻫﺎ ﻭ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎ‪ ،‬ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻃﺒﻰ‪ ،‬ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻯ ﻭ ‪ ....‬ﻧﻴﺰ ﻧﻘﺶ ﺍﺳﺎﺳﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ‬
‫ﺍﻳﻦ ﺭﺍﻩ ﻧﻴﺰ ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺍﺭﺯﻧﺪﻩ ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻔﻴﺪﻯ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎﺻﻞ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺑﻬﺒﻮﺩ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻰﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻴﺎﺯ ﺷــﺪﻳﺪ ﻛﺸــﻮﺭ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺑﻰ ﻧﻴﺎﺯ ﺷــﺪﻥ ﺍﺯ ﺣﺠﻢ ﻋﻈﻴﻢ ﻭﺍﺭﺩﺍﺕ‬
‫‪31‬‬
‫ﻧﻴﺎﺯﻫــﺎﻯ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺍﺯ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﻟﻮﺍﺯﻡ ﺗﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪﺍﺕ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺑﺰﺭگ‪ ،‬ﺍﺣﺘﻴﺎﺝ ﭼﺸــﻤﮕﻴﺮ ﻭ ﺭﻭﺯﺍﻓﺰﻭﻥ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻮﭘﺎﻯ ﻛﺸــﻮﺭ ﺑﻪ ﻃﺮﺍﺣﺎﻥ ﺧﻮﺵ ﺫﻭﻕ ﻭ ﻣﺒﺘﻜﺮ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﻣﺸــﺎﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﺭﺟﻰ ﺭﻗﺎﺑﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺍﺯ ﺩﻻﻳﻞ ﻟﺰﻭﻡ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ ﻭ ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺁﻥ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-2‬‬
‫ﻃﺮﺍﺣﺎﻥ ﺻﻨﻌﺘﻰ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩﻯ ﺑﺎ ﺻﻨﻌﺖ‪ ،‬ﻫﻨﺪﺳﻪ ﻭ ﻣﻨﻄﻖ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﺁﺷﻨﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
 ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪2‬ـ‪2‬ـ ﻗﺴﻤﺘﻲ ﺍﺯ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﺍﺗﻮﻣﺒﻴﻞ‬

‫ﻫــﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎﻫﻰ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺷــﺪﻩ‬

‫ﺩﺭ ﻣﻔﺎﻫﻴــﻢ ﺑﻨﻴﺎﺩﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ﺍﺻﻮﻝ ﻭ‬
‫ﻣﺒﺎﻧــﻰ ﺁﻥ ﺩﺍﺭﺍ ﺑــﻮﺩﻩ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ‬
‫ﻛﺎﻓــﻰ ﺍﺯ ﺗﻨﺎﺳــﺒﺎﺕ ﺑــﺪﻥ ﺍﻧﺴــﺎﻥ ﻭ‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻓﺮﺍﻳﻨﺪ ﺣﺮﻛﺘﻰ ﻭ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻭ ﺍﺑﺰﺍﺭ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺍﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎﺭﮔﻴﺮﻯ ﺍﻳــﻦ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻭ ﻣﻬﺎﺭﺕ ﻫﺎ‬
‫‪ 32‬ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺼﻨﻮﻉ ﺯﻧﺪﮔﻰ‪،‬‬
‫ﻛﻴﻔﻴــﺖ ﺑﻬﺘــﺮ ﻭ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﺑﺒﺨﺸــﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫)ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-3‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪3‬ـ‪2‬ـ ﻧﻤﻮﻧﻪﺍﻱ ﺻﻨﺪﻟﻲ‬

 ‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺑــﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﻳﺎ ﻣﺆﺳﺴــﺎﺕ ﺗﻮﻟﻴــﺪﻯ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ‬
‫ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻟﻴﺪﺍﺕ ﺻﻨﻌﺘﻰ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺑــﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﻭ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴــﺪ ﻣﺒﻠﻤﺎﻥ ﻭ ﻟﻮﺍﺯﻡ ﺗﺰﻳﻴﻨﻰ‬
‫ﻣﻨﺎﺯﻝ ﻭ ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎﻯ ﺍﺩﺍﺭﻯ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺪﻳﺮ ﻳﺎ ﻣﺸﺎﻭﺭ ﻫﻨﺮﻯ ﺩﺭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﻭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻣﺪﻳﺮ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺁﺯﺍﺩ ﻭ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻯ ﻳﺎ ﻣﺸﺎﻭﺭﻩ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺍﺣﺠﺎﻡ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪﺍﺕ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬
‫‪7‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﭘﺎﻳﻪ ﻯ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ‪ 1‬ﺑﺮﺍﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﻫﺎﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻳﺎ ﺑﻴﺮﻭﻧﻰ‪.‬‬
‫‪8‬ـ ﺁﻣــﻮﺯﺵ ﻭ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻃﺮﺍﺣــﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﻳــﺎ ﻧﺮﻡ ﺍﻓﺰﺍﺭﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺁﻥ ﻭ ﻳﺎ ﺣﺠﻢ ﺷﻨﺎﺳــﻰ ﻭ‬
‫ﭘﺮﺳﭙﻜﺘﻴﻮ‪.‬‬
‫‪9‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻭ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﻭﻳﮋﻩ ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﻦ ﻭ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﭘﺰﺷﻜﻰ‪.‬‬
‫‪10‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺟﻨﮓ ﺍﻓﺰﺍﺭﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭ ﺳــﺎﻳﺮ‬
‫ﻟﻮﺍﺯﻡ ﻣﻮﺭﺩﻧﻴﺎﺯ ﺩﺭ ﺟﻨﮓ ﻫﺎ‪.‬‬
‫‪11‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪﺧﻮﺩﺭﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺑﺪﻧﻪ ﺍﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﻭﺩﺍﺧﻞ ﺁﻥ ﻭ ﺻﻨﺪﻟﻴﻬﺎ‬
‫ﻭ ‪...‬‬
‫‪12‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻭﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻟﻮﺍﺯﻡ ﻣﺪﺭﻥ ﺯﻧﺪﮔﻰ)ﻣﺒﻠﻤﺎﻥ ﻭ ﺩﻛﻮﺭﺍﺳﻴﻮﻥ‪(.....،‬‬
‫ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷــﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ‬
‫ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪:‬‬
‫‪33‬‬
‫‪1‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺍﺣﺠﺎﻡ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ ﺩﺭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫‪2‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ ﻣﺘﻜﻰ ﺑﻪ ﺍﺣﺠﺎﻡ‪.‬‬

‫‪3‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭﻳﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮﻭﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻳﺎ ﺍﺣﺠﺎﻣﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻓﻀﺎﻫﺎﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺁﻥ ﻫﺎ‬
‫‪1- stand‬‬
‫‪4‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺗﻴﻎ ﺑﺮﺵ ﻭﻳﮋﻩ ﺑﺮﺍﻯ ﻛﺘﺎﺏ ﻫﺎﻯ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ‪ ،‬ﻛﺎﺗﺎﻟﻮگ ﻫﺎ ﻭ ﺑﺮﻭﺷــﻮﺭﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺕ ﻫﺎﻯ‬
‫ﺩﻋﻮﺕ ﻭ ﺗﺒﺮﻳﻚ‪... ،‬‬
‫‪5‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺰﺭگ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﻣﺤﻴﻄﻰ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺭﻳﺸﻪ ﻫﺎﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺭﺷﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﻭ ﻫﺪﻑ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺩﺭ ﻓﺮﻭﺵ ﻛﺎﻻ ﭼﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮﻯ ﺩﺍﺭﺩ؟ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻭﺟﻮﺩ ﺭﺷﺘﻪ ﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪34‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬
 ‫ﭼﺎپ‬
‫ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬
‫ﻫﺎﻯ ﻓﺘﺎ‬
‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎ‬
‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﭼﺎپ ﺭﺍ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻛﻠﻰ ﭼﺎپ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻴﺮﻭﻯ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻫﻨﺮ ﻭ ﺻﻨﻌﺖ ﭼﺎپ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﭼﺎپ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﭼﺎپ‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﻭ ﻓﻦ ﺗﻜﺜﻴﺮ ﻧﻘﻮﺵ ﺩﻭﺑﻌﺪﻯ )ﺣﺮﻭﻑ‪ ،‬ﺍﺭﻗﺎﻡ‪ ،‬ﺧﻄﻮﻁ‪ ،‬ﺗﺼﺎﻭﻳﺮ‪ ،‬ﻃﺮﺡ ﻫﺎ‪ (... ،‬ﺑﺮ ﻛﺎﻏﺬ‬
‫ﻳﺎ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻳﺎ ﻣﻮﺍﺩ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻯ ﻋﻤﺪﻩ ﭼﺎپ ﺍﺳﺎﺳﺎً ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪:‬‬
‫ـ ﭼﺎپ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ )ﻟﺘﺮﭘﺮﺱ‪(1‬‬
‫ـ ﭼﺎپ ﮔﻮﺩ )ﻫﻠﻴﻮﮔﺮﺍﻭﻭﺭ‪(2‬‬
‫ـ ﭼﺎپ ﻫﻤﺴﻄﺢ ﻳﺎ ﻣﺴﻄﺢ )ﭘﻼﻧﻮﮔﺮﺍﻓﻰ‪(3‬‬
‫ﺩﺭ ﭼﺎپ ﺑﺮﺟﺴــﺘﻪ‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺛﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮ ﺍﺯ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻯ ﺻﻔﺤﻪ ﻯ‬
‫ﭼﺎپ ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻘﺶ ﻫﺎ ﻣﺮﻛﺐ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳــﻄﺢ ﻛﺎﻏﺬ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﭼﺎپ ﮔﻮﺩ‪،‬‬
‫ﻧﻘﺶ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺳــﻴﻠﻨﺪﺭ ﻳﺎ ﺍﺳــﺘﻮﺍﻧﻪ ﭼﺎپ ﻓﺮﻭ ﺭﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺳﻴﻠﻨﺪﺭ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺐ ﺁﻏﺸﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮﺩ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ‪35‬‬
‫ﭘﺎﻙﺷــﺪﻥ ﺳــﻄﺢ ﺁﻥ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺩﺭ ﻓﺮﻭﺭﻓﺘﮕﻰ ﻫــﺎ ﻣﺮﻛﺐ ﻣﻰ ﻣﺎﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻮﻗﻊ ﺗﻤــﺎﺱ ﺑﺎ ﻛﺎﻏﺬ ﺑﻪ ﺁﻥ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﭼﺎپ ﻫﻢ ﺳﻄﺢ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰﻯ ﭼﺎپ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻪ ﻓﺮﻭ ﺭﻓﺘﻪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺁﻥ‬
‫‪1- Letterpress‬‬ ‫‪2- Heliogaravare‬‬ ‫‪3- Planographic printing‬‬
‫ﺭﺍ ﭼﻨــﺎﻥ ﻋﻤﻞ ﻣﻰ ﺁﻭﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻘﺶ ﻫﺎ ﻣﺮﻛﺐ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﻭ ﻗﺴــﻤﺖ ﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﺮﻛﺐ ﺭﺍ ﺩﻓﻊ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ‬
‫ﻣﺮﻛﺐ ﻧﺘﻮﺍﻧﺪ ﺭﻭﻯ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺟﺬﺏ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺑﻌـﺪ ﻫﻨـﺮﻱ ﺭﺷـﺘﻪﻱ ﭼﺎپ ﺑـﻪ ﻛﺪﺍﻡ ﺷـﺎﺧﻪﻱ ﻫﻨﺮﻫـﺎﻱ ﺗﺠﺴـﻤﻲ ﻣﺮﺑﻮﻁ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ؟‬

‫ﻫﻨﺮ ﻭ ﺻﻨﻌﺖ ﭼﺎپ‪ ،‬ﻫﻤﮕﺎﻡ ﺑﺎ ﺻﻨﻌﺖ ﺍﻧﻔﻮﺭﻣﺎﺗﻴﻚ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺤﻮﻻﺕ ﺍﺳﺎﺳﻰ ﻭ ﺭﺷﺪ ﺑﻰ ﻧﻈﻴﺮﻯ ﻛﻪ‬
‫ﺩﺭ ﻃﻰ ﺩﻫﻪ ﮔﺬﺷــﺘﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳــﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺍﺑﺰﺍﺭﻫﺎﻯ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻰ ﻣﻄﺮﺡ‬
‫ﻣﻰ ﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑــﺮﺍﻯ ﺑﻬﺮﻩ ﮔﻴﺮﻯ ﺻﺤﻴﺢ ﻭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﭼﺎﭘﻰ ﺑــﺎ ﺩﺭﺟﻪ ﻛﻴﻔﻰ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻓﺮﺍﻳﻨﺪ‬
‫ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻴﺮﻭﻯ ﺍﻧﺴــﺎﻧﻰ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻫﻨﺮ ﻭ ﺻﻨﻌﺖ ﭼﺎپ ﺑﺴــﻴﺎﺭ ﺿﺮﻭﺭﻯ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻰ ﺭﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺑــﺎ ﺑــﻪ ﻛﺎﺭﮔﻴﺮﻯ ﺩﺍﻧﺶ ﻓﻨــﻰ ﻭ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎﻯ ﻋﻤﻠﻰ‪ ،‬ﻣﻰ ﺗــﻮﺍﻥ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﺻﻨﻌــﺖ ﺭﺍ ﺍﺭﺗﻘﺎء ﺩﺍﺩ‪.‬‬
‫)ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-4‬‬

‫‪36‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪4‬ـ‪2‬ـ ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﭼﺎپ ﺍﻓﺴﺖ )ﭼﺎپ ﺍﻓﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻰ ﭼﺎپ ﻫﻤﺴﻄﺢ ﺍﺳﺖ(‬
 ‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻭﺍﺣﺪﻫﺎﻯ ﻟﻴﺘﻮﮔﺮﺍﻓﻰ‪ ،‬ﭼﺎپ‪ ،‬ﺻﺤﺎﻓﻰ‪ .... ،‬ﺩﺭ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺩﺭ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎﻯ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺗﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻭ ﻧﺎﻇﺮ ﭼﺎپ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻣﺪﻳﺮ ﭼﺎپ ﻭ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪﻯ ﺩﺭ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﻭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪﻯ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺩﺭ ﭼﺎپ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎﻯ ﻧﻔﻴﺲ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺭﻭﺷﻬﺎﻯ ﻛﺎﺭ ﺩﺭ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻧﻈﺮﺍﺕ ﻭ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﻫﺎ‪.‬‬
‫‪7‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﭼﺎپ ﻭ ﺩﺭﻭﺱ ﻭﺍﺑﺴــﺘﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻫﻨﺮﺳــﺘﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﻓﻨﻰ ﻭ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﻭﺍﺣﺪ ﺩﺭﺳــﻰ‬
‫»ﭼﺎﭘﻬﺎﻯ ﻣﺎﺷﻴﻨﻰ« ﺩﺭ ﮔﺮﻭﻩ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‪.‬‬
‫‪8‬ـ ﺗﺪﺭﻳــﺲ ﭼــﺎپ ﻭ ﺩﺭﻭﺱ ﻭﺍﺑﺴــﺘﻪ ﺑــﻪ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻛﻼﺱ ﻫﺎﻯ ﺁﺯﺍﺩ ﻳﺎ ﻛﻼﺱ ﻫــﺎ ﻭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ‬
‫ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﺑﺰﺭگ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸــﺎﻏﻞ ﻭ ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﭼﺎپ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻭ‬
‫ﻛﺎﺭﻫﺎﻯ ﺯﻳﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﭼﺎپ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺑﺮﺧﻰ ﻛﺎﺭﻫﺎﻯ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺁﺛﺎﺭﻯ ﻛﻪ ﭼﺎپ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻣﺪﻳﺮ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ﻓﻨﻰ ﺩﺭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﻳﺎ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪﻯ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺪﻳﺮ ﺍﺟﺮﺍﻯ ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ ﻳﺎ ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎﻯ ﺻﻨﻌﺖ ﻧﺸﺮ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻣﺪﻳﺮ ﻏﺮﻓﻪ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺻﻨﻌﺖ ﭼﺎپ ﻭ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪﻯ ﻭ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺁﻥ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪ -1‬ﭼﺎپ ﺭﺍ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﻮﺻﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪37‬‬ ‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﭼﺎپ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﭼﺎپ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫‪4‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻴﺮﻭﻯ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻯ ﭼﺎپ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻜﺘﻮﺏ ﻳﺎ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻴﺪﺍﻧﻰ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﺍﻳﻦ ﺳﺌﻮﺍﻝ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻫﺮ‬
‫ﻛﺪﺍﻡ ﺍﺯ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﭼﺎپ)ﮔﻮﺩ‪،‬ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ‪،‬ﻣﺴﻄﺢ(ﺩﺭ ﭼﻪ ﻧﻮﻉ ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻰ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ؟‬
 ‫ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻲ‬
‫ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬
‫ﻫﺎﻯ ﻓ ﺎ‬
‫ﻑ ﺎ‬‫ﻫﺪﻑ‬
‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻨﺮﻯ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺭﺍ ﻧﺎﻡ ﺑﺒﺮﺩ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻩ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﭼﺎپ ﻣﺮﺑﻮﻁ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫»ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ« ﺑﻪ ﺁﻥ ﺩﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻭﺳﻴﻊ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺑﺸﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺳﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﺳﻴﻨﻪ‬
‫ﻭ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﺩﺳــﺖ‪ ،‬ﺍﺯ ﻧﺴــﻞ ﻫﺎﻯ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﻪ ﺣﻴﺎﺕ ﺍﺭﺯﺷــﻤﻨﺪ ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ‬
‫ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺑﺨﺸﻰ ﺍﺯ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻤﻰ ﺩﺭ ﺣﺮﻛﺖ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ‬
‫ﺑﻴﺎﻥ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﻛﻪ ﺭﻳﺸــﻪ ﺩﺭ ﮔﺬﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ ﻭ ﺻﺎﺣﺒﺎﻥ ﺫﻭﻕ ﺭﺍ ﻣﺠﺬﻭﺏ‬
‫ﻣﻰﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﻧﺪﻭﺧﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺩﻟﭙﺬﻳﺮ ﻭ ﮔﺮﺍﻧﻘﺪﺭ ﺍﺯ ﺣﺮﻛﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﻫﻨﺮﻯ ﻧﺴﻠﻬﺎﻯ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﻭ ﺷــﺨﺼﻴﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺳــﺖ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻫﻨﺮﻫﺎ ﺗﺪﺍﻭﻡ ﺑﺨﺶ ﺑﻰ ﺁﻻﻳﺸﻰ ﻫﺎ‬
‫ﻭﺑﺎﺯﮔﻮﻛﻨﻨﺪﻩﻯ ﺻﺪﺍﻗﺖ ﻫﺎﻯ ﺧﺎﻟﺼﺎﻧﻪ ﻧﻴﺎﻛﺎﻥ ﻣﺎ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺁﺛﺎﺭ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‪ ،‬ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ‬ ‫‪38‬‬
‫ﺯﻧﺪﮔﻴﺸــﺎﻥ ﺑﺎ ﺫﻭﻕ ﻭ ﺳــﻠﻴﻘﻪ ﻭ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﺩﺭﺁﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳــﺖ‪ .‬ﺗﻤﺎﻡ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺍﺯ ﻛﻮﭼﻚ ﻭﺑﺰﺭگ‪ ،‬ﺟﺰﺋﻰ ﻭ ﻛﻠﻰ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺰﻳﻴﻨﺎﺕ ﻭ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﭼﻤﺸــﮕﻴﺮﻯ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳــﺖ‪ .‬ﻋﺸــﻖ ﺑﻪ‬
‫ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺣﺴــﻰ ﺍﺯ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﺳﺎﺳــﻰ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺍﻳﻦ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ‬
‫ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺳﺘﻬﺎﻯ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ‪ ،‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺯ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺭﺍ ﻛﻪ ﻃﻰ ﻗﺮﻥ ﻫﺎ‬
 ‫ﻫﻨﺮ ﻗﻮﻣﻰ ﺍﺯ ﻧﺴﻠﻰ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻃﺮﺡ ﻫﺎ ﻭ ﻧﻘﺶ ﻫﺎﻯ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺩﺭﻛﺎﺷﻰ‪-‬‬
‫ﻛﺎﺭﻯ‪ ،‬ﻗﺎﻟﻰ ﺑﺎﻓﻰ‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻭ ﻛﺘﺎﺏ ﺁﺭﺍﻳﻰ‪ ،‬ﻟﻮﺍﺯﻡ ﻭ ﻭﺳــﺎﻳﻞ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﺟﻠﻮﻩ ﻫﺎﻯ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‬
‫ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﺎﺳــﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺑﺎ ﺍﺭﺯﺵ ﻭ ﻭﻳﮋﻩ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬
‫ﺩﺳــﺘﻰ‪ ،‬ﺍﻓﺮﺍﺩﻯ ﻭﺍﺭﺳــﺘﻪ ﻭ ﻣﺘﻮﺍﺿﻊ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻗﻠﻤﺮﻭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺧﻮﺩﺧﻮﺍﻫﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﺩﻯ‪،‬‬
‫ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﭘﺮﺳــﺘﻰ ﻭ ﺧﻮﺩﺑﻴﻨﻰ ﺑﺴــﻴﺎﺭ ﻛﻢ ﺟﻠﻮﻩ ﻣﻰﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺁﺛﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﻣﻀﺎء‬
‫ﻧﻤﻰ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻳﺎ ﻧﺎﻡ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﻯ ﺑﺴــﻴﺎﺭ ﻧﺎﭘﻴﺪﺍﻯ ﺍﺛﺮ ﻭ ﺑﺴــﻴﺎﺭ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻰ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ‬
‫ﻛﺴــﻰ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﻤﻰ ﺩﻳﺪ‪.‬ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﻯ ﻫﺎﻯ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺯﻳﺮ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻧﺎﻡ ﻣﻰ ﺑﺮﻳﻢ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺁﺛﺎﺭ ﺩﺳــﺘﺒﺎﻑ ﻫﺎﻯ ﺳــﻨﺘﻰ‪ :‬ﺑﻪ ﻃﻮﺭﻛﻠﻰ ﺩﺳﺖ ﺑﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ ﺷــﺎﻣﻞ ﺩﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ؛ﺩﺳﺖ‬
‫ﺑﺎﻓﺘﻪ ﻫــﺎﻯ ﺩﺍﺭﻯ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﻗﺎﻟﻰ‪ ،‬ﮔﻠﻴﻢ‪ ،‬ﮔﺒﻪ‪) ...‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ (2-5‬ﻭ ﺩﺳــﺖ ﺑﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺩﺳــﺘﮕﺎﻫﻰ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫ﺯﺭﻯ ﺑﺎﻓﻰ‪ ،‬ﻣﺨﻤﻞ ﺑﺎﻓﻰ‪)....،‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-6‬‬

‫‪39‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪5‬ـ‪2‬ـ ﺩﺳﺖﺑﺎﻓﺖﻫﺎﻱ ﺩﺍﺭﻱ‬

 ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪6‬ـ‪2‬‬

‫‪2‬ـ ﺁﺛــﺎﺭ ﻓﻠﺰﻯ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﻗﻠﻤﺰﻧﻰ‪ ،‬ﺣﻜﺎﻛﻰ‪ ،‬ﻃﻼﻛﻮﺑﻰ ﺭﻭﻯ ﻓﻮﻻﺩ‪ ،‬ﻣﺸــﺒﻚ ﻛﺎﺭﻯ‪،‬ﻣﻴﻨﺎﻛﺎﺭﻯ‪،‬ﻣﻠﻴﻠﻪ‬
‫ﻛﺎﺭﻯ‪ ،‬ﻃﻼﺳﺎﺯﻯ ﻭ ﺯﺭﮔﺮﻯ )ﺗﺼﻮﻳﺮ‪7‬ـ‪.(2‬‬

‫‪40‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪7‬ـ‪2‬ـ ﻗﻠﻤﺰﻧﻲ ﻭﻣﻠﻴﻠﻪﻛﺎﺭﻱ‬

 ‫‪3‬ـ ﺁﺛﺎﺭ ﭼﻮﺑﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺧﺮﺍﻃﻰ‪ ،‬ﻣﻌﺮﻕ ﻛﺎﺭﻯ‪،‬ﺧﺎﺗﻢ ﺳــﺎﺯﻯ‪ ،‬ﻣﻨﺒﺖ ﺳــﺎﺯﻱ‪ ،‬ﻣﺸﺒﻚ ﺳﺎﺯﻯ‪،‬ﺳــﺎﺯ‬
‫ﺳﺎﺯﻯ)ﺳﺎﺯﻫﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﻣﺜﻞ ﺗﺎﺭ‪ ،‬ﺗﻨﺒﻚ‪ ،‬ﺳﻨﺘﻮﺭ ﻭ‪ ،(...‬ﺣﺼﻴﺮﺑﺎﻓﻰ ﻭ‪) ...‬ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪8‬ـ‪.(2‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪8‬ـ‪2‬ـ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﭼﻮﺑﻲ‬

‫‪4‬ـ ﺁﺛﺎﺭ ﻧﻘﺎﺷــﻰ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺳﻨﺘﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺳــﻨﺘﻰ‪،‬ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ)ﺗﺎﺑﻠﻮ‪،‬ﮔﻞ ﻭ ﻣﺮﻍ‪ ،‬ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ‬
‫ﺭﻭﻯ ﭼﻮﺏ‪ ،‬ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﺭﻭﻯ ﭼﺮﻡ ﻭ‪).(...‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-9‬‬

‫‪41‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪9‬ـ‪2‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺳﻨﺘﻲ ـ ﮔﻞ ﻭ ﻣﺮﻍ‬

‫‪5‬ـ ﺁﺛﺎﺭ ﺁﺑﮕﻴﻨﻪ ﺍﻯ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺷﻴﺸﻪ ﮔﺮﻯ ﺳــﻨﺘﻰ)ﻓﻮﺗﻰ ﻭ ﻗﺎﻟﺒﻰ(‪،‬ﺗﺮﺍﺷﻜﺎﺭﻯ ﺭﻭﻯ ﺷﻴﺸﻪ‪ ،‬ﻧﻘﺎﺷﻰ‬
‫ﺭﻭﻯ ﺷﻴﺸﻪ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-10‬‬
‫‪6‬ـ ﺁﺛﺎﺭ ﺳﻔﺎﻟﻰ ﻧﻈﻴﺮ‪ :‬ﺳﻔﺎﻟﮕﺮﻯ‪ ،‬ﭘﻴﻜﺮﻩ ﺳﺎﺯﻯ‪ ،‬ﻛﺎﺷﻰ ﺳﺎﺯﻯ‪ ،‬ﺧﺮﻣﻬﺮﻩ ﺳﺎﺯﻯ )ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪11‬ـ‪.(2‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪11‬ـ‪2‬ـ ﺳﻔﺎﻝ ﻭ ﺳﺮﺍﻣﻴﻚ‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪10‬ـ‪2‬ـ ﺷﻴﺸﻪﮔﺮﻱ‬

‫‪7‬ـ ﺁﺛﺎﺭ ﺳﻨﮕﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬ﺳﻨﮓ ﺗﺮﺍﺷﻰ)ﺳﺎﺧﺖ‬

‫ﺍﺑﺰﺍﺭ ﻭ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺳﻨﮕﻰ(‪،‬ﻣﻌﺮﻕ ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﺣﻜﺎﻛﻰ‬
‫ﺭﻭﻯ ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﺗﺴﺒﻴﺢ ﺳﺎﺯﻯ‪.‬‬

‫‪42‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪12‬ـ‪2‬ـ ﺳﻨﮓﺗﺮﺍﺷﻲ ـ ﻣﺴﺠﺪ ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ‬

 ‫‪8‬ـ ﺁﺛﺎﺭ ﺭﻭﺩﻭﺯﻯ ﻧﻈﻴﺮ‪ :‬ﺳــﻮﺯﻥ ﺩﻭﺯﻯ‪ ،‬ﻗــﻼﺏ ﺩﻭﺯﻯ‪ ،‬ﻣﻠﻴﻠﻪ ﺩﻭﺯﻯ‪ ،‬ﭘﺘــﻪ ﺩﻭﺯﻯ‪ ،‬ﭘﻮﻟﻚ ﺩﻭﺯﻯ‪.‬‬
‫)ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-13‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪13‬ـ‪2‬ـ )ﭘﺘﻪﺩﻭﺯﻱ ﻛﺮﻣﺎﻥ(‬

‫‪9‬ـ ﺁﺛﺎﺭ ﭼﺎﭘﻰ ﺳﻨﺘﻰ ﻧﻈﻴﺮ‪ :‬ﻗﻠﻤﻜﺎﺭ‪ ،‬ﺑﺎﺗﻴﻚ )ﻛﻼﻗﻪ()ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-14‬‬

‫ﺗﻨﻮﻉ ﺁﺛﺎﺭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳــﺘﻰ ﺑﺴــﻴﺎﺭ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﻭﻟﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻨﺪ ﺩﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻴﺎﻥ‬
‫ﮔﺮﺩﻳﺪ‪.‬‬

‫‪43‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪14‬ـ‪2‬ـ ﺑﺎﺗﻴﻚ‬
 ‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷــﻤﺎ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻛﺪﺍﻡ ﺭﺷــﺘﻪﻱ ﻫﻨﺮﻱ ﻧﺰﺩﻳﻜﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎ ﻛﺪﺍﻡ ﺭﺷﺘﻪﻱ‬
‫ﻫﻨﺮﻱ ﺗﻀﺎﺩ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺩﻻﻳﻞ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎﺯﮔﻮ ﻛﻨﻴﺪ‬

‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﺩﺭ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘــﻰ ﻣﺮﺗﺒــﻂ ﺑــﺎ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳــﺘﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻴﺮﺍﺙ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪،‬ﮔﺮﺩﺷﮕﺮﻯ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳــﺘﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺍﺩﺍﺭﻩ ﻛﻞ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻴﺮﺍﺙ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﮔﺮﺩﺷﮕﺮﻯ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﻛﺸﻮﺭ‪ ،‬ﻣﻮﺯﻩ ﻓﺮﺵ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪... ،‬‬
‫‪2‬ـ ﻃﺮﺍﺡ ﻭ ﻣﺪﻳﺮ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﺵ ﺩﺳﺘﺒﺎﻑ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺴﺌﻮﻝ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﻳﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﺍﺭﺯﻳﺎﺏ ﺩﺭ ﻓﺮﻭﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺰﺭگ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‪.‬‬
‫‪ - 5‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻭﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‪.‬‬
‫‪ 6‬ـ ﺍﺳﺘﺎﺩﻛﺎﺭ ﺩﺭ ﺭﺷﺘﻪ ﺍﻯ ﺍﺯ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﮔﺎﻫﻬﺎﻯ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‪.‬‬
‫‪7‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﻣﻮﺯﻩ ﻫــﺎ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻋﺎﻡ ﻳﺎ ﻣﻮﺯﻩ ﺍﺷــﻴﺎء ﺧﺎﺹ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﺯﻩ ﺗﻮﻟﻴﺪﺍﺕ ﺳــﻔﺎﻟﻰ‪ ،‬ﻣﻮﺯﻩ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪﺍﺕ ﺷﻴﺸﻪ ﺍﻯ‪ .. ،‬ﻳﺎ ﻣﻮﺯﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﺷﻨﺎﺳﻰ‪.‬‬
‫‪ 8‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﺪﻳﺮ ﮔﺮﻭﻩ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ‪.‬‬
‫‪9‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻼﺳﻬﺎﻯ ﺁﺯﺍﺩ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‪.‬‬
‫‪10‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺩﺭ ﻛﻼﺳﻬﺎﻯ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﺮﺍﻯ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻯ ﺳ ّﻨﻰ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬
‫‪11‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﮔﺎﻫﻬﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺩﺭ ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﻭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ‪.‬‬
‫‪12‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺳﺎﺯﻯ ﻓﻀﺎﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ‪.‬‬
‫‪44‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸــﺎﻏﻞ ﻭ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪﻱ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻭ ﻛﺎﺭﻫﺎﻯ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷــﺘﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳــﺘﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ‬
‫ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺖ ﻋﺮﻭﺳﻚ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻫﺎﻯ ﻋﺮﻭﺳﻜﻰ ﻳﺎ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ )ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ(‬
 ‫‪2‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺳــﺎﺯﻯ ﺩﻛﻮﺭ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﺤﻨﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ ﺩﺭ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ‬
‫ﻭ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ ﻭ ﺻﺤﻨﻪ ﺗﺌﺎﺗﺮ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻳﺎ ﺧﺼﻮﺻﻰ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﻣﻌﻤﺎﺭﺍﻥ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺩﺭ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺳﺎﺯﻯ ﻓﻀﺎﻫﺎﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺭﺳﺘﻮﺭﺍﻥ ﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ‬
‫ﻓﻀﺎﻫﺎﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻛﻪ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺍﻟﻘﺎﻯ ﺣﺲ ﺳﻨﺘﻰ ﺑﻮﺩﻥ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺤﺴﻮﺱ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﺳﺎﺧﺖ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺟﻮﺍﻫﺮ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﭘﻨﺞ ﮔﺮﻭﻩ ﺍﺯ ﺁﺛﺎﺭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺭﺍ ﻧﺎﻡ ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎﻯ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬
‫ﺩﺳﺘﻰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺷﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻯ ﺷﻤﺎ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺩﺍﺭﺩ؟‬
‫‪5‬ـ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻰ ﻳﺎ ﺷﺎﺧﻪ ﺍﻯ ﺍﺯ ﺁﻥ‪ ،‬ﺷﻬﺮﺕ ﻭﻳﮋﻩ‬
‫ﺩﺍﺭﻧﺪ؟ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪45‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬
 ‫ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻱ‬

‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻣﻜﺎﺗﺐ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﻧﺎﻡ ﺑﺒﺮﺩ ﻭ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻣﻜﺘﺐ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻫﺎﻯ ﻣﻬﻢ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ )ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ(‪.‬‬

‫ﻣــﻮﺍﺩ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻛﺎﻏﺬ ﻛﻪ ‪ 105‬ﺳــﺎﻝ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻣﻴــﻼﺩ ﺩﺭ ﭼﻴﻦ ﺍﺧﺘﺮﺍﻉ ﺷــﺪ‪ ،‬ﺍﻟﻴﺎﻑ ﺩﺭﺧﺖ ﺗﻮﺕ‪،‬‬
‫ﺟﻮﺍﻧﻪ ﺧﻴﺰﺭﺍﻥ ﻭ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﻛﺎﻏﺬﺳﺎﺯﻯ ﺭﺍ ﺍﺯ ﭼﻴﻨﻰ ﻫﺎ ﺁﻣﻮﺧﺘﻨﺪ ﻭ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﻛﺎﻏﺬﺳﺎﺯﻯ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ ﺩﺭ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﻭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺁﻏﺎﺯ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻛﺮﺩ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ‬
‫ﻛﺎﻏﺬﺳــﺎﺯﻯ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺩﺭ ﺑﻐﺪﺍﺩ ﺗﺄﺳــﻴﺲ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﻬﺎ ﻭ ﻋﺮﺑﻬﺎ ﺍﺯ ﭘﺎﭘﻴﺮﻭﺱ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺩﺭ‬
‫ﻣﺼﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻰ ﺷﺪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﭘﻮﺳﺖ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﮕﺎﺭﺵ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻰﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ‬
‫ﭘﻮﺳﺖ‪ ،‬ﺍﺯ ﻟﻮﺣﻪ ﻫﺎﻯ ﮔﻠﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻰﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺖ‪ ،‬ﻓﻦ ﺁﻭﺭﻯ ﺳــﻨﺘﻰ ﻭ ﺩﺳــﺘﻰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﺴــﺦ ﺧﻄﻰ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺷــﺎﻣﻞ ﻫﻨﺮﻫﺎﻳــﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ 46‬ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴــﻰ‪ ،‬ﺗﺬﻫﻴﺐ‪ ،‬ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ‪ ،‬ﺟﺪﻭﻝ ﻛﺸﻰ‪ ،‬ﺻﺤﺎﻓﻰ ﻣﻰ ﺑﺎﺷــﺪ ﻭ ﺩﺭ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ ﻭ‬
‫ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻰﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﭼﻬﺎﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻋﺒﺎﺳﻰ‪ ،‬ﻣﻐﻮﻝ‪ ،‬ﺗﻴﻤﻮﺭﻯ‪،‬‬
‫ﺻﻔﻮﻯ ﺗﻘﺴــﻴﻢ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭﺭﻩ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺷﻬﺮ ﻣﺤﻞ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻳﺎ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﻜﺎﺗﺐ ﻧﻘﺎﺷﻰ‬
‫ﺑﻐﺪﺍﺩ‪ ،‬ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﻭﻝ‪ ،‬ﻫﺮﺍﺕ‪ ،‬ﺑﺨﺎﺭﺍ‪ ،‬ﺷﻴﺮﺍﺯ‪ ،‬ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺩﻭﺭﻩ ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﻗﺰﻭﻳﻦ‪ ،‬ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻳﻢ‪ .‬ﻳﻌﻨﻰ‬
‫ﭘﺎﺩﺷــﺎﻩ‪ ،‬ﺑﺎ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻛﺮﺩﻥ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷــﺮﺍﻳﻂ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ‪ ،‬ﻣﻨﺘﺨﺒﻰ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺳﺮﺍﺳــﺮ‬
 ‫ﻛﺸــﻮﺭ ﺩﺭ ﻣﻘﺮ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺧﻮﺩ ﺳﻜﻨﻰ ﻣﻰ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﻧﺎﻡ ﺁﻥ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﻧﺎﻡ ﻣﻜﺘﺐ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﻣﻰ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫)ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-15‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪15‬ـ‪2‬ـ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻱ ﺍﺛﺮ ﺑﻬﺰﺍﺩ ﺩﺭ ﻣﻜﺘﺐ ﻫﺮﺍﺕ‬

‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﺎﻡ ﻛﺴــﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎﻯ ﻣﺼﻮﺭ‬

‫ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺭﺍ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ‪ ،‬ﺍﺣﺘﻤﺎﻻً ﻫﺮﮔﺰ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ‬
‫ﺷــﺪ‪ ،‬ﻭﻟﻰ ﺗﺮﺩﻳﺪﻯ ﻧﻴﺴــﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺳﺪﻩ ﻫﻔﺘﻢ ﻫﺠﺮﻯ‬
‫ﻗﻤﺮﻯ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ ﻣﺼﻮﺭ ﻣﻰﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﻩ ﻫﺎ‬
‫ﻣﺎﻧﻨــﺪ ﻳــﻚ ﻣﻜﻤﻞ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺘــﻦ ﺑﻪ ﺷــﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺁﻳﻨﺪ؛‬
‫‪47‬‬ ‫ﻫــﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳــﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﮔﺬﺷــﺘﻪ‪ ،‬ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴــﻰ‬
‫ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺸــﺘﺮﻯ ﻧﺴــﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫)ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-16‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪16‬ـ‪2‬ـ ﺑﺮﮔﻲ ﺍﺯ ﺧﻤﺴﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺳﺎﻝ ‪ 563‬ﻕ‬

‫ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ »ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ«‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸــﺠﻮﻳﺎﻥ ﺑﺎ ﻛﺘﺎﺏ ﺳــﺎﺯﻯ ﺩﺭ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺁﺷﻨﺎ‬
‫ﻣﻰ ﺷــﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﻛﺎﻏﺬﺳــﺎﺯﻯ‪ ،‬ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳــﻄﺮﺑﻨﺪﻯ ﻭ ﺧﻄﺎﻃﻰ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺤﻞ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﻭ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ‪ ،‬ﺧﻄﺎﻃﻰ‪ ،‬ﺗﺬﻫﻴﺐ‪ ،‬ﺗﺸــﻌﻴﺮ‪ ،‬ﺟﺪﻭﻝ ﻛﺸــﻰ‪ ،‬ﻣﻬﺮ ﻭ ﻧﻘﺶ‪ ،‬ﻃﻼ ﺍﻓﺸﺎﻧﻰ‪ ،‬ﻗﻄﻌﻪ ﺳﺎﺯﻯ ﻭ ﻣﺮﻗﻊ‬
‫ﺳﺎﺯﻯ‪ ،‬ﺷﻴﺮﺍﺯﻩ ﺑﻨﺪﻯ‪ ،‬ﺗﺠﻠﻴﺪ ﻭ ﺻﺤﺎﻓﻰ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻫﺎﻯ ﻣﻬﻢ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻴﻨﻴﺎﺗﻮﺭ‪ 1‬ﺷﻬﺮﺕ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮﺡ ﺯﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫ـ ﻫﻨﺮﻯ ﺫﻫﻨﻰ ﻭ ﻣﻠﻜﻮﺗﻰ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﺎ ّﺩﻯ ﻭ ﻋﻴﻨﻰ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ـ ﺗﻔﻜﺮ ﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺰ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ ﺳﺮﻭﻛﺎﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ـ ﺩﺭﻭﻧﮕﺮﺍ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻫﻴﺎﻫﻮ ﺑﻪ ﺳﻜﻮﺕ ﻭ ﺍﺯ ﺍﺿﻄﺮﺍﺏ ﺑﻪ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﻓﺮﺍ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ـ ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺒﺎﺕ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺗﻨﺎﺳﺒﺎﺕ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﻣﺘﻌﺎﺭﻑ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ـ ﻣﺨﺎﻃــﺐ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻋﺎﻟــﻢ ﺻــﻮﺭﺕ ﺑﻪ ﻋﺎﻟــﻢ ﻣﻌﻨﻰ ﻭ ﺍﺯ ﺩﻧﻴﺎﻯ ﻣﻠﻤﻮﺳــﺎﺕ ﺑﻪ ﺩﻧﻴــﺎﻯ ﺫﻫﻦ ﻫﺪﺍﻳﺖ‬
‫ﻣﻰﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ـ ﺩﻭﺑﻌﺪﻯ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺳﻮﻡ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻣﻌﻨﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭘﺮﺳﭙﻜﺘﻴﻮ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﻣﻐﺮﺏ ﺯﻣﻴﻦ ﻭﺟﻮﺩ‬
‫ﺩﺍﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻧﺪﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺭﺷــﺘﻪ ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﻨﺮ ﺍﺳــﻼﻣﻰ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻂ‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﺷــﺒﻴﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺍﺳﺖ؛ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻛﻪ ﺭﺷﺘﻪ ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ‪،‬‬
‫ﻧﺰﺩﻳﻜﻰ ﺑﻴﺸــﺘﺮﻯ ﺑﺎ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺗﺠﺴﻤﻰ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻭ ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ‬
‫ﻧﻘﺎﺷﻰ ﻳﺎ ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺍﺯ ﻋﻬﺪﻩ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﻫﻢ ﺑﺮﻣﻰ ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪ -1‬ﻛﺘﺎﺑﺖ ﺭﺍ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﻴﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻪ ﻫﻨﺮﻫﺎﻳﻰ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻳﻰ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ؟‬
‫‪ -3‬ﻣﻜﺎﺗﺐ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﺑﺮ ﭼﻪ ﺍﺳﺎﺱ ﻧﺎﻡ ﮔﺬﺍﺭﻯ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ؟ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﺎﻡ ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻫﺎﻯ ﻣﻬﻢ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪48‬‬

‫‪ -5‬ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻯ ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫‪ -6‬ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﻯ ﻛﺘﺎﺑﺖ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻏﺮﺑﻴﺎﻥ ﻭﺍژﻩ »ﻣﻴﻨﻴﺎﺗﻮﺭ« ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻛﻮﭼﻚ ﺷﺪﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻏﻠﻂ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻱ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺑﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻭﺍژﻩ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻭﺟﻪ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺟﻮﻫﺮ ﻭﻣﻔﻬﻮﻡ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻱ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
 ‫ﻓﺮﺵ‬

‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﺮﺵ ﺩﺳﺘﺒﺎﻑ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻓﺮﺵ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‬
‫‪3‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺗﺤﺼﻴﻼﺕ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﺭﺷﺘﻪ ﻓﺮﺵ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﻓﺮﺵ ﻣﺮﺗﺒﻂ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺍﺯ ﻣﻨﻈﺮ ﺳﻨﺘﻰ‪ ،‬ﺁﻧﭽﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ‬
‫ﺳــﺎﺯﺩ ﻛﻪ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎ‪ ،‬ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﺩﻳﺪﻥ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺟﻬﺎﻥ ﺳﻨﺘﻰ‪ ،‬ﻓﻘﻂ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻫﺎﻯ ﻣﺎﺩﻯ ﺍﺟﺴــﺎﻡ ﻭ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺑﺴــﻨﺪﻩ ﻧﻤﻰﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻫﻨﺮ ﺳﻨﺘﻰ‪ ،‬ﺗﺰﻳﻴﻦ ﻭ‬
‫ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ‪ ،‬ﻫﺮ ﺩﻭ ﺿﺮﻭﺭﻯ ﻭ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺎﺭﻛﺮﺩ ﻫﺴــﺘﻨﺪ؛ ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻯ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻧﺴــﺎﻥ‬
‫ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﻣﻪ‪ ،‬ﺍﮔﺮﭼﻪ ﻓﺮﺵ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺭﻭﺯﻣﺮﻩ ﻣﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ‪،‬ﻧﻴﺎﺯﻯ‬
‫ﺑــﻪ ﻧﻘﻮﺵ ﻭ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺕ ﺭﻧﮕﻰ ﻧﺪﺍﺭﺩ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﻛﺎﻓﻰ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﻋﺎﻳﻖ ﻭ ﭘﺮﺯﺩﺍﺭ ﻭ ﻧﺮﻡ ﺑﺎﺷــﺪ‪ ،‬ﺭﻃﻮﺑﺖ ﻭ‬
‫ﺣﺮﺍﺭﺕ ﺭﺍ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬ﺳﺨﺘﻰ ﺯﻣﻴﻦ ﺭﺍ ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺍﻣﻜﺎﻥ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﻭ ﺭﺍﻩ ﺭﻓﺘﻦ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻂ ‪49‬‬

‫ﺭﺍ ﺑــﺮﺍﻯ ﻣﺎ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻛﻨﺪ؛ ﻭﻟﻰ ﺑﺪﻳﻬﻰ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﻓﺮﺵ ﺑــﺪﻭﻥ ﻧﻘﺶ‪ ،‬ﭼﻴﺰﻯ ﺍﺯ ﻓﺮﺵ ﺑﻮﺩﻥ ﺧﻮﺩ ﻛﻢ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﺎ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺍﺯ ﭼﻨﻴﻦ ﺩﻳﺪﮔﺎﻫﻰ‪ ،‬ﻧﻘﻮﺵ ﻓﺮﺵ ﺑﺮﺁﻭﺭﻧﺪﻩ ﻧﻴﺎﺯﻯ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﺍﺳــﺖ‪ .‬ﻗﺼﺪ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺳــﻨﺘﻰ ﺍﺯ ﺧﻠﻖ‬
‫ﺍﺛﺮ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﺼﻮﺭﻯ‪ ،‬ﺑﻨﺎﻳﻰ‪ ،‬ﻣﻨﻈﺮﻩ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺻﺮﻓﺎً ﺟﻨﺒﻪ ﺯﻳﺒﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻰ‬
‫ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﺧﺎﻙ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻛﻨﺪ؛ ﻛﺎﺭ ﻭ ﻗﺼﺪ ﺍﺻﻠﻰ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺳﻨﺘﻰ‪ ،‬ﺑﻴﺎﻥ ﺣﻘﻴﻘﺘﻰ ﻣﺎﻭﺭﺍء ﻋﺎﻟﻢ ﺧﺎﻙ‬
‫ﻭ ﻳﺎ ﺍﻳﺪﻩ ﺍﻯ ﺍﺯ ﻋﻮﺍﻟﻢ ﻣﺘﻌﺎﻟﻰ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺫﺍﺗﺸــﺎﻥ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﺗﻤﺜﻴﻞ ﻭ ﺭﻣﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﻴﺎﻥ‬
‫ﻧﻴﺴــﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻰ ﺷــﻮﺩ ﻛﺎﺭ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺳــﻨﺘﻰ ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻋﻘﻞ ﻭ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺎﻭﺭﺍءﺍﻟﻄﺒﻴﻌﻪ‪،‬‬
‫ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﺟﺪﺍﻧﺸﺪﻧﻰ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫»ﻓﺮﺵ« ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺷــﺮﻳﻔﺘﺮﻳﻦ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺻﻨﺎﻋﻰ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﻈﺎﻫﺮ ﻫﻨﺮ ﺩﻳﻨﻰ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺭﻭﺩ‪ .‬ﻓﻀﺎﻯ ﻛﻨﻮﻧﻰ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﺑﺸﺮﻯ ﺳﺒﺐ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ‬
‫ﺗﺎ ﻧﮕﺮﺵ ﺑﻪ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺳــﻨﺘﻰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺻﻨﺎﻋﻰ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ‬
‫ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺑﻪ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﻰ ﺳﭙﺮﺩﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻫــﺎﻯ ﺍﺧﻴــﺮ ﺟﻬﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﻮﺍﻣﻠﻰ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭼﻮﻥ ﺻﻨﻌــﺖ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﺪﺭﻥ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﺍﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎﻯ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻭ ﺑﻬﻢ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ‪ ،‬ﻭ ﺍﺯ ﻃﺮﻓﻰ ﻭﺍﺑﺴﺘﮕﻰ ﺍﻧﺤﺼﺎﺭﻯ ﺑﻪ‬
‫ﺻﺪﻭﺭ ﺗﻚ ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻰ ﭼﻮﻥ ﻧﻔﺖ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺍﺣﻴﺎء ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ ﻭ ﺻﻨﺎﻋﻰ ﺭﺍ‬
‫ﻫﻢ ﺍﺯ ﺟﻬﺖ ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‬
‫ﻭ ﻫﻢ ﺍﺯ ﺟﻬﺖ ﺣﻔﻆ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻰ ﻭ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ‪،‬‬
‫ﺑﺮ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﺩﺳﺖ ﺍﻧﺪﺭﻛﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﻣﻌﻤﺎﺭﺍﻥ ﺍﺻﻠﻰ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺁﺷــﻜﺎﺭ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺎﻥ‪،‬‬
‫ﻓﺮﺵ ﻛــﻪ ﻳﻜــﻰ ﺍﺯ ﺍﺻﻠﻰ ﺗﺮﻳــﻦ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ‬
‫ﺻﻨﺎﻋﻰ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﻭﺳﻴﻊ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ‬
‫ﺭﻓﻊ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺍﺷــﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﺟﻬﺎﻥ‬
‫ﺑــﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﻄﺮﺡ ﺍﺳــﺖ‪ ،‬ﺍﺯ ﺍﻫﻤﻴﺖ‬
‫‪50‬‬
‫ﻭﻳﮋﻩ ﺍﻯ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﻣﻰ ﮔﺮﺩﺩ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-17‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪17‬ـ‪2‬ـ ﻃﺮﺍﺡ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺭﻧﮓﮔﺬﺍﺭﻱ ﻧﻘﺸﻪﻱ ﻓﺮﺵ‬

 ‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺸــﺘﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩﻫﺎﻱ ﻓﺮﺵ ﺩﺳــﺘﺒﺎﻑ ﺭﺍ ﺿﺮﻭﺭﻱ ﻣﻲﺩﺍﻧﻴﺪ ﻳﺎ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫ﻓﺮﺵ ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ؟ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺑــﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻫﻨﺮ ﻗﺎﻟﻰ ﺑﺎﻓﻰ ﺩﺭ ﻃﻰ ﺳــﺪﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺍﻋﺼﺎﺭ ﻛﺸــﻮﺭﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ‬
‫ﺩﺍﺷــﺘﻦ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﻧﻔﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺩﺳــﺖ ﺍﻧﺪﺭﻛﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﺩﺭ‬
‫ﺷــﻬﺮﻫﺎ ﻭ ﺭﻭﺳــﺘﺎﻫﺎ ﻭ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﻋﺸــﺎﻳﺮﻯ(‪ ،‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺳﻬﻢ‬
‫ﻭ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ ﻭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻓﺮﺵ ﺩﺭ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻭ ﺑﺨﺸــﻰ ﺍﺯ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﺍﺭﺯﻯ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻮﺳــﻌﻪ ﻭ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻰ ﻭ ﻗﻄﻊ ﻭﺍﺑﺴــﺘﮕﻰ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻛﺸــﻮﺭ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺻﺪﻭﺭ ﻓﺮﺵ ﻭ‬
‫ﺑﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺣﺪﻭﺩ ‪ ٪40‬ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻰ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺗﺎ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﺮ‬
‫ﺻﻨﻌﺖ‪ ،‬ﺍﻫﻤﻴﺘﻰ ﻭﻳﮋﻩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-18‬‬

‫‪51‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪18‬ـ‪2‬ـ ﻓﺮﺵ‬

‫ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻫﺎ ﻧﻔﺮ ﺩﺳﺖ ﺍﻧﺪﺭﻛﺎﺭ ﻓﺮﺵ ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭﻣﺎﻥ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺻﻠﻰ ﻭ ﺟﻨﺒﻰ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﺷﻬﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺍﻛﺜﺮ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎ ﻭ ﻫﻤﻪ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﻋﺸﺎﻳﺮﻯ ﻛﻪ‬
‫ﻋﺎﻣﻠﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺑﻰ ﺭﻭﻳﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ ـ ﺍﺯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﺮﺵ ﻣﻌﺎﺵ ﺧﻮﺩ‬
‫ﺭﺍ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﻳﺎ ﻻﺍﻗﻞ ﺑﺨﺸــﻰ ﺍﺯ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﻣﻮﺭﺩﻧﻴﺎﺯ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺍﻳﺠﺎﺏ ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮﺩﻥ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺭﻯ ﺳﺮﺍﻧﻪ ﺑﻪ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺍﺭﺯﺵ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺑﺎﻻ ﺩﺭ ﺻﻨﻌﺖ‬
‫ﻓﺮﺵ‪ ،‬ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ‪ ،‬ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ‪ ،‬ﺗﺪﺍﻭﻡ ﻭ ﮔﺴــﺘﺮﺩﮔﻰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻭ ﻛ ً‬
‫ﻼ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻓﺮﺵ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ‬
‫ﻇﺮﺍﻳﻒ ﻭ ﺩﻗﺎﻳﻖ ﺁﻥ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﻭ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ ﺗﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫ﻭ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺁﻥ‪ ،‬ﺭﺍﻩ ﺣﻠﻬﺎﻯ ﻋﻠﻤﻰ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻰ ﻭ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺿﺮﻭﺭﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺗﺸﻜﻞ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺤﺼﻴﻠﻰ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﻰ‬
‫ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻓﺮﺵ ﺍﺯ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻭ ﻫﻨﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﻛﺎﻣﻞ ﻭ ﺟﺎﻣﻊ ﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﻫﻢ ﺳﺒﺐ ﺣﻔﻆ‬
‫ﻣﻴﺮﺍﺙ ﮔﺬﺷﺘﮕﺎﻥ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﻫﻢ ﺍﺻﺎﻟﺘﻬﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﻣﻠﻰ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺟﺒﺎﺕ ﮔﺴﺘﺮﺩﮔﻰ ﻭ‬
‫ﻓﺮﺍﮔﻴﺮﻯ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﻧﻘﺎﻁ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻭ ﻛﺎﺭﺩﺍﻥ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬
‫ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭﻫﺎﻯ ﺟﻬﺎﻧﻰ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺁﻳﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺳﺒﺐ ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﺍﺭﺯﺷﻴﺎﺑﻰ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻰ ﻓﺮﺵ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻭ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻃﺮﺡ ﻫﺎﻯ ﺁﻥ‪.‬‬

‫‪2‬ـ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻛﻴﻔﻰ ﻓﺮﺵ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺑﺎﻓﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺴــﺌﻮﻝ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﺩﺳﺘﺒﺎﻑ ﻳﺎ ﻣﺴﺌﻮﻝ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫ﺩﺭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﺮﺵ ﻣﺎﺷﻴﻨﻰ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺭﻓﻊ ﻣﻌﺎﻳﺐ ﻓﺮﺵ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﮔﺎﻫﻬﺎﻯ ﻓﺮﺵ ﺩﺳﺘﺒﺎﻑ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﻣﺒﺎﻧﻰ ﻧﻈﺮﻯ ﻭ ﻋﻤﻠﻰ ﻓﺮﺵ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻰ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ‬
‫‪52‬‬
‫ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖ ﻓﺮﺵ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ‪...‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫‪6‬ـ ﻣﺸﺎﻭﺭﻩ ﺑﺮﺍﻯ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﺵ ﺩﺳﺘﺒﺎﻑ ﻳﺎ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﻓﺮﺵ ﻣﺎﺷﻴﻨﻰ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺷﻨﺎﺧﺖ‬
‫ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻭ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺻﺤﻴﺢ ﻭ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎﺯﻯ ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ ﻓﺮﺵ‪.‬‬
‫‪7‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻧﻘﺶ ﻭ ﺍﺑﺪﺍﻉ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺑﺮﺍﻯ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﻓﺮﺵ ﻣﺎﺷﻴﻨﻰ‪.‬‬
 ‫‪8‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺩﺭ ﻓﺮﻭﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺰﺭگ ﻓﺮﺵ‪.‬‬
‫‪9‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺰﺭگ ﻓﺮﺵ‪.‬‬
‫‪10‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺩﺭ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﺵ ﻳﺎ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸــﺎﻏﻞ ﻭ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻓﺮﺵ‪ ،‬ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻭ‬
‫ﻛﺎﺭﻫﺎﻯ ﺯﻳﺮ‪،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺗﺪﺭﻳــﺲ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳــﺘﻰ ﺩﺭ ﻫﻨﺮﺳــﺘﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻳﺎ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻫﻨﺮﻯ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻣﺪﻳﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﻳﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺪﻳﺮ ﻏﺮﻓﻪ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺎﻟﻴﺒﺎﻓﻰ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻓﺮﺵ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﻓﺮﺵ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪53‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬
 ‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﭘﺎﺭﭼﻪ‬

‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻗﺪﻣﺖ ﻫﻨﺮ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺑﺎﻓﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺟﺎﺩﻩ ﺍﺑﺮﻳﺸﻢ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻫﺪﻑ ﺭﺷﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻣﺮﺑﻮﻃﻨﺪ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫)ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ(‬

‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﻓﻦ ﻧﺴــﺎﺟﻰ ﻭ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺑﺎﻓﻰ ﺷــﻬﺮﺕ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺳﻬﻢ ﺻﻨﻌﺘﮕﺮﺍﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺩﺭ‬
‫ﭘﻴﺸــﺮﻓﺖ ﺍﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﭼﺸــﻤﮕﻴﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻓﻦ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺑﺎﻓﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺣﺪﻭﺩ‬
‫‪ 6500‬ﺳﺎﻝ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻣﻴﻼﺩ ﻣﺴﻴﺢ ﻣﻰ ﺭﺳﺪ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻧﺸﻨﺎﺱ ﺷﻬﻴﺮ‪ ،‬ﭘﺮﻭﻓﺴﻮﺭ ﭘﻮپ‪ ،‬ﺍﺯ ﺭﻭﻯ ﺷﻮﺍﻫﺪ ﻭ‬
‫‪1‬‬
‫ﺁﺛﺎﺭ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻓﻨﺪﮔﻰ ﺍﺯ ﻓﻼﺕ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨــﻮﺯ ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﺑــﺎ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺍﻇﻬﺎﺭﻧﻈﺮ ﻛﺮﺩ ﻛــﻪ ﺍﺯ ﭼﻪ ﺯﻣﺎﻧﻰ ﺑﺎﻓﻨﺪﮔﺎﻥ ﻣﻮﻓﻖ ﺷــﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻘﻮﺷــﻰ ﺭﻭﻯ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻫﺎﻯ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﻧﺪ ﻭ ﺷــﺎﻳﺪ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻧﻘﻮﺵ ﺭﺍ ﺑﺎ ﮔﻠﺪﻭﺯﻯ ﺭﻭﻯ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻰ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ‪ .‬ﺷــﻚ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﺎﺭﭼﻪﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﭘﺮﺩﻩ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎﻯ ﻗﺼﺮﻫﺎ ﺭﺍ‬
‫‪ 54‬ﺯﻳﻨﺖ ﻣﻰ ﺑﺨﺸﻴﺪﻩ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﻟﺒﺎﺱ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻭ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﻭ ﺛﺮﻭﺗﻤﻨﺪﺍﻥ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﻰ ﺭﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﻧﻘﻮﺵ ﻭ‬
‫ﻃﺮﺡ ﻫﺎﻳﻰ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﭼﺸﻢ ﻧﻮﺍﺯﺗﺮ ﺟﻠﻮﻩ ﺩﻫﺪ ﻭ ﺍﺛﺮﻯ ﻭﻳﮋﻩ ﺑﺮ ﻧﮕﺎﻩ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ ﺑﮕﺬﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺩﺭ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻰ ﻭﻳﮋﻩ ﺧﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﺟﻬﺎﻥ ﺁﻥ ﺭﻭﺯ‬

‫‪ -1‬ﺟﻠﺪ ﺷﺸﻢ ﺍﺯ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ »ﺑﺮﺭﺳﻰ ﻫﻨﺮ ﺍﻳﺮﺍﻥ« ﺍﺛﺮ ﭘﺮﻭﻓﺴﻮﺭ ﭘﻮپ‪ ،‬ﺹ ‪.2258‬‬
 ‫ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷــﺖ‪ ،‬ﺍﺯ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻭ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﺩﻳﮕﺮ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ ﺩﺭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻬﺮﻩ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﻰ ﺑﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳــﺒﺖ ﻗﺪﻣﺖ ﺻﻨﻌﺖ ﺍﺑﺮﻳﺸــﻢ ﺧﻮﺩ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎﻯ ﺍﺭﺯﻧــﺪﻩ ﺍﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺎﻓﺘﻦ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻫﺎﻯ‬
‫ﺍﺑﺮﻳﺸــﻤﻰ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻣﻤﺎﻟﻚ ﺁﺳــﻴﺎﻯ ﻣﺮﻛﺰﻯ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻮﭘﺎﻧﻰ ﻣﻰ ﺯﻳﺴﺘﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﻌﻀﻰ‬
‫ﺭﻭﺷﻬﺎﻯ ﺧﺎﺹ ﺩﺭ ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺸﻢ ﺑﺎﻓﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﻫﺎﻟﻰ ﺳﻮﺭﻳﻪ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻐﺮﺏ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ‬
‫ﺑﺎﻓﺘﻦ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻫﺎﻯ ﭘﺸﻤﻰ ﻭ ﻛﺘﺎﻧﻰ‪ ،‬ﺭﻭﺷﻬﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﺸﻒ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﻧﺴﺎﺟﺎﻥ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﺯ‬
‫ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎ ﺁﮔﺎﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺟﺬﺏ ﻭ ﺑﻪ ﺳﻠﻴﻘﻪ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺫﻭﻕ ﺧﻮﺩ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺗﻰ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺍﺩﻧﺪ‬
‫ﻭ ﺳﻌﻰ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺗﻜﻨﻴﻜﻰ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺠﺪﻳﺪﻧﻈﺮﻫﺎﻳﻰ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺑﺨﺸﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺍﺧﺘﺮﺍﻉ ﻛﺎﺭﮔﺎﻫﻬﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﻧﻘﻮﺵ ﻫﻨﺪﺳﻰ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﻧﻘﻮﺵ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ‬
‫ﺍﺯ ﺁﺩﻣﻴــﺎﻥ‪ ،‬ﺣﻴﻮﺍﻧــﺎﺕ ﻭ ﮔﻞ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺭﻭﻯ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺑــﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﭼﻪ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﺗﻮﺳــﻂ ﭼﻪ ﻣﻠﺘﻰ‬
‫ﻧﺨﺴــﺘﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺍﺧﺘﺮﺍﻉ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻣﺎ ﺷﻜﻰ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺳﺎﺳﺎﻧﻰ‪ ،‬ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻧﺴﺎﺟﻰ‬
‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪﺍﻯ ﺍﺯ ﻛﻤﺎﻝ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﻭﺍﻗﻌﺎً ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻨﺪ ﺍﺷﻜﺎﻝ ﺁﺩﻣﻰ‪ ،‬ﺣﻴﻮﺍﻥ ﻭ ﮔﻞ ﺭﺍ‬
‫ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺭﻧﮓ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺒﺎﻓﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺎﻻﻯ ﺍﺻﻠﻰ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﭼﻴﻦ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻗﺪﻳﻢ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻣﻰ ﺷــﺪ‪ ،‬ﺍﺑﺮﻳﺸﻢ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺧﺎﻣﻪ‬
‫)ﻛﻼﻑ ﻧﺦ( ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﻰ ﺭﺳــﻴﺪ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻪ ﺁﺳــﻴﺎﻯ ﻏﺮﺑﻰ ﻭ ﺭﻭﻡ‬
‫ﺻﺎﺩﺭ ﻣﻰ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺟﺎﺩﻩ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻪ ﺍﺑﺮﻳﺸﻢ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﺷﻜﺎﻧﻴﺎﻥ ﺑﻴﻦ ﭼﻴﻦ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺣﺪﺍﺙ ﮔﺮﺩﻳﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ »ﺟﺎﺩﻩ ﺍﺑﺮﻳﺸــﻢ« ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷــﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺟﺎﺩﻩ ﺳﻪ ﺷﻌﺒﻪ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺁﻥ‪،‬‬
‫ﺷــﺎﻫﺮﺍﻫﻰ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻣﺮﺯﻫﺎﻯ ﭼﻴﻦ ﺁﻏﺎﺯ ﻭ ﺍﺯ ﺗﺮﻛﺴﺘﺎﻥ ﭼﻴﻦ ﺑﻪ ﻓﻼﺕ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﻰ ﺭﺳﻴﺪ‪ .‬ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ‬
‫ﺑﻠﺦ‪ ،‬ﻣﺮﻭ‪ ،‬ﻫﺮﺍﺕ‪ ،‬ﺻﺪ ﺩﺭﻭﺍﺯﻩ )ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ﺩﺍﻣﻐﺎﻥ(‪ ،‬ﺭﻯ‪ ،‬ﻫﻤﺪﺍﻥ‪ ،‬ﺳــﻠﻮﻛﻴﻪ‪ ،‬ﺗﻴﺴــﻔﻮﻥ ﺩﺭ ﻣﺴــﻴﺮ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺷــﺎﻫﺮﺍﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺗﻴﺴــﻔﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﺟﺎﺩﻩ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺷﻌﺒﻪ ﻣﻰ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺑﻪ ﺷﺎﻡ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ‬
‫ﺍﺭﻭﭘﺎ ﻣﻰ ﺭﺳﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫‪55‬‬
‫ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺑﺮﻳﺸــﻤﻰ ﻭ ﺯﺭﺑﻔﺖ ﺩﻭﺭﻩ ﺳﺎﺳﺎﻧﻰ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﻭ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ ﻧﻴﺰ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﮔﺮﭼﻪ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺳــﻂ ﺩﻭﺭﻩ ﺳﺎﺳــﺎﻧﻰ ﺭﻭﻣﻴﺎﻥ ﺑﻪ ﻃﺮﺯ ﭘﺮﻭﺭﺵ ﻛﺮﻡ ﺍﺑﺮﻳﺸــﻢ ﻭ ﺑﺎﻓﺖ‬
‫ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺑﺮﻳﺸﻤﻰ ﭘﻰ ﺑﺮﺩﻧﺪ‪ ،‬ﻭﻟﻰ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﻘﻮﺵ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻃﺮﺣﻬﺎ ﻭ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎﻯ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻫﺎﻯ ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺗﻘﻠﻴﺪﻯ ﺍﺯ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻧﻴﺰ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺻﻨﻌﺖ ﻧﺴﺎﺟﻰ ﺷﻬﺮﻩ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺜﺎﻝ‪ ،‬ﺩﻳﺒﺎﻯ ﺷﻮﺷﺘﺮﻯ‬
‫ﺑــﻪ ﻫﻤﻪ ﻧﻮﺍﺣﻰ ﺟﻬﺎﻥ ﺻﺎﺩﺭ ﻣﻰ ﮔﺮﺩﻳﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﻐﻮﻝ ﮔﺴــﺘﺮﺵ ﺍﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ ﺩﺭ ﺁﺫﺭﺑﺎﻳﺠﺎﻥ ﻧﻴﺰ‬
‫ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﺍﺳﺖ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-19‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪19‬ـ‪2‬ـ ﭘﺎﺭﭼﻪﻱ ﻳﺰﺩﻱ)ﺍﻳﻜﺎﺕ(‬ ‫‪56‬‬

‫»ﻣﺎﺭﻛﻮﭘﻮﻟﻮ« ﺩﺭ ﺳــﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﺍﺵ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺣﺮﻳﺮ ﻳﺰﺩﻯ ﻣﻰ ﻧﻮﻳﺴــﺪ ﻛﻪ »ﻳﻚ ﻧﻮﻉ ﺣﺮﻳﺮ ﺯﺭﺑﻔﺖ ﺩﺭ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﻳﺰﺩ ﺑﺎﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺟﻬﺎﻥ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻣﻰ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻰ ﺩﺭ‬
‫ﺷــﻬﺮﻫﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺻﻨﻌﺘﮕﺮﺍﻥ ﻣﺘﻌﺪﺩﻯ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻭ ﺍﻗﺴﺎﻡ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺑﺮﻳﺸﻤﻰ ﻭ ﺯﺭﺑﺎﻑ‬
‫ﺭﺍ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ«‪» .‬ﺷﺎﺭﺩﻥ« ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮﺩ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪» :‬ﻫﻠﻨﺪﻳﻬﺎ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻗﻴﺎﻧﻮﺱ ﻫﻨﺪ‪،‬‬
 ‫ﺍﺑﺮﻳﺸﻢ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﺣﻤﻞ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﻫﻤﻪ ﺍﺭﻭﭘﺎﻳﻴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭﻯ ﻋﺜﻤﺎﻧﻰ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﻛﺎﻻﻳﻰ ﻧﻔﻴﺲ ﺗﺮ ﺍﺯ ﺍﺑﺮﻳﺸﻢ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻧﻤﻰ ﺁﻭﺭﻧﺪ«‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺑــﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﺪﺭﻥ ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ﭘﻴﺸــﻴﻨﻪ ﻧﻘﻮﺵ ﭘﺎﺭﭼــﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﺩﺭ‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﻛﺎﺭﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻛﻪ ﺍﺷــﺎﺭﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺭﺷﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺑﺎ ﻫﺪﻑ ﺑﺎﻻ ﺑﺮﺩﻥ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻫﻨﺮﻯ‬
‫ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺭﻗﺎﺑﺖ ﺑﺎ ﻣﻨﺴــﻮﺟﺎﺕ ﻭﺍﺭﺩﺍﺗﻰ‪ ،‬ﺑﻪ ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‬
‫ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻛﻤﻚ ﻣﺆﺛﺮﻯ ﺑﻨﻤﺎﻳﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﻏﻨﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻰ ﺑﻪ ﻧﻘﻮﺵ ﭼﺸﻢ ﻧﻮﺍﺯ ﻭ ﺍﺻﻴﻞ‬
‫ﭘﺎﺭﭼﻪ‪ ،‬ﺑﻬﺮﻩ ﻻﺯﻡ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-20‬ﻭ )ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-21‬‬

‫‪57‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪21‬ـ‪2‬ـ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺩﺭ ﺗﺰﻳﻴﻦ ﻓﻀﺎ‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪20‬ـ‪2‬ـ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺩﺭ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ‬
 ‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﺭﻳﺴــﻨﺪﮔﻰ ﻭ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺑﺎﻓﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻃﺮﺍﺡ ﭘﺎﺭﭼﻪ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﺎ‬
‫ﻣﺪﻳﺮ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﭼﺎپ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺩﺭ ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﻭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﻫﻨﺮﻯ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻰ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﮔﺮﺩﺷﮕﺮﻯ‬
‫ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‪... ،‬‬
‫‪4‬ـ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺒﻠﻤﺎﻥ )ﺧﺎﻧﮕﻰ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﻯ(‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺎﻏﺬ ﺩﻳﻮﺍﺭﻯ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻃﺮﺍﺡ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﺣﻮﻟﻪ ﺑﺎﻓﻰ ﻳﺎ ﭘﺘﻮﺑﺎﻓﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻃﺮﺍﺡ‪.‬‬
‫‪7‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺑﺎﻓﻰ ﻳﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸــﺎﻏﻞ ﻭ ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﭘﺎﺭﭼﻪ‪،‬‬
‫ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻭ ﻛﺎﺭﻫﺎﻯ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺭﺷــﺘﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺍﺭﺩ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ‬
‫ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﻓﺮﺵ ﻣﺎﺷﻴﻨﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻃﺮﺍﺡ‬
‫‪2‬ـ ﻣﺪﻳﺮ ﻏﺮﻓﻪ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎﻯ ﭘﺮﺩﻩ‪ ،‬ﭘﺎﺭﭼﻪ‪ ،‬ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻃﺮﺍﺣــﻰ ﻛﺎﻏﺬﻫﺎﻯ ﺑﺴــﺘﻪ ﺑﻨﺪﻯ )ﻛﺎﻏﺬ ﻛﺎﺩﻭ( ﻭ ﺑﺎﻓﺘﻬﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺴــﺘﻪ ﺑﻨﺪﻯ‬
‫ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﻴﺮﻭﻧﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﻃﺮﺍﺣﺎﻥ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻳﺎ ﺳــﺎﻳﺮ ﺩﺭﻭﺱ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻫﻨﺮ ﺩﺭ ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻫﺎ ﻭ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻛﻼﺱ ﻫﺎﻯ ﺁﺯﺍﺩ ﻫﻨﺮﻯ‪.‬‬
‫‪58‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻗﺪﻣﺖ ﻫﻨﺮ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺑﺎﻓﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺩﻭﺭﺍﻧﻰ ﺑﺎﺯ ﻣﻰﮔﺮﺩﺩ؟ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﺟﺎﺩﻩ ﺍﺑﺮﻳﺸﻢ ﺩﺭ ﭼﻪ ﺩﻭﺭﺍﻧﻰ ﺍﺣﺪﺍﺙ ﺷﺪ؟ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺁﻥ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫‪59‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬
 ‫طراحي لباس‬

‫هدف­ های رفتاری‪:‬‬
‫در پایان این بخش‪ ،‬فراگیر باید بتواند‪:‬‬
‫‪1‬ـ توضیح دهد که پوشاک هر قوم به چه عواملی مربوط است‪.‬‬
‫‪2‬ـ هدف از راه­ اندازی رشته طراحی لباس را شرح دهد‪.‬‬
‫‪3‬ـ زمینه ­های اشتغال و حرفه ­هایی را که به طور مستقیم و يا غیرمستقیم با رشته طراحی‬
‫لباس مربوط هستند را بیان کند‪.‬‬

‫طراحی و دوختن لباس‪ ،‬پیشینه ­ای بسیار کهن دارد و انسان نخست از پوست حیوانات برای‬
‫پوشــیدن بدن خود استفاده کرده است و ســپس پس از ابداع بافندگی و بافتن‪ ،‬از پارچه ­های‬
‫مختلف با طرح ­های گوناگون پوشاک خود را تأمین کرده است‪.‬‬
‫پوشاک هر قوم‪ ،‬به عوامل گوناگونی مرتبط‬
‫اســت که یکــی از آن­ها آب و هوا می­ باشــد و‬
‫بدیهی اســت که مردم نواحی سردسیر‪ ،‬پوشاک‬
‫ضخیم­تر و بیشــتر و مردم ساکن در نقاط گرم‪،‬‬
‫پوشــاک نازک­تر و کمی به تــن می‌­کنند‪ .‬عامل‬
‫مهم دیگر‪ ،‬باورها و اصول مذهبی هر قوم اســت‬
‫که به طور مثال‪ ،‬پوشــاک بانوان مسلمان غالباً‬
‫‪60‬‬
‫بســیار پوشیده­ ترمی­ باشــد‪ .‬عامــل دیگری که‬
‫فصل دوم‬

‫اهمیت دارد‪ ،‬جلوه بیشتر و شکوه و زیبایی است‬

‫کــه جامه فاخر و زیبا‪ ،‬پوشــاننده آن را جلوه و‬
‫جذابیت می­ بخشد‪(.‬تصویر‪)2-22‬‬

‫تصویر ‪22‬ـ‪2‬ـ تنوع پوشاك در آب وهواي مختلف‬

 ‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻮﺷــﺎﻙ ﺑﺎ ﻧﻮﻉ ﻛﺎﺭﻯ ﻛﻪ ﺍﻧﺴــﺎﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ‪ ،‬ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻧﺠﺎﻡ‬
‫ﻛﺎﺭﻫﺎﻯ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ‪ ،‬ﻟﺒﺎﺳــﻬﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻔﻰ ﻻﺯﻡ ﺍﺳــﺖ‪ .‬ﻟﺒﺎﺱ ﻛﺸــﺎﻭﺭﺯ ﻳﺎ ﺩﻫﻘﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺰﺭﻋﻪ ﺑﺮﻧﺞ‬
‫ﻛﺎﺭ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﺑﺎ ﻟﺒﺎﺱ ﻛﺎﺭﻣﻨﺪ ﺍﺩﺍﺭﻯ ﻭ ﻳﺎ ﺧﻠﺒﺎﻥ ﻫﻮﺍﭘﻴﻤﺎ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﻟﺒﺎﺱ ﻫﺮ ﺣﺮﻓﻪ ﺍﻯ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺷــﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻊ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻛﺎﺭ ﻧﮕﺮﺩﺩ ﻳﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻛﺎﺭ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺩﺷــﻮﺍﺭﻯ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﮕﻴﺮﺩ‪.‬‬
‫)ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-23‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪23‬ـ‪2‬ـ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﻮﻉ ﻛﺎﺭ ﺑﺮﺭﻭﻱ ﭘﻮﺷﺎﻙ‬

‫ﺗﺸــﺨﻴﺺ ﻫﻮﻳــﺖ ﻫﻢ ﺍﺯ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻫﺎﻯ ﻟﺒﺎﺱ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﮕﺎﺭﻩ ﻫﺎ‬
‫ﻭ ﺣﺠﺎﺭﻯ ﻫــﺎ ﻭ ﭘﻴﻜﺮﻩ ﻫــﺎ‪ ،‬ﺍﺯ ﭘﻮﺷــﺎﻙ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻰ ﺗــﻮﺍﻥ ﺗﺸــﺨﻴﺺ ﺩﺍﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻧﻴﺰ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺗﻔﺎﻭﺗﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﻛﺮﺩ‪ ،‬ﻟﺮ‪ ،‬ﺗﺮﻛﻤﻦ‪ ،‬ﻗﺸــﻘﺎﻳﻰ ﻭ‪...‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫)ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-24‬‬

‫‪61‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪24‬ـ‪2‬ـ ﺗﻨﻮﻉ ﭘﻮﺷﺎﻙ ﺩﺭ ﺍﻗﻮﺍﻡ‬

‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﭘﺎﺭﭼﻪ‪ ،‬ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺩﺭﺧﺸﺎﻧﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﻗﺒﻞ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻟﺒﺎﺱ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻭ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮﻯ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺍ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻳﻢ‪ .‬ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺳﻠﻮﻛﻰ ﻫﺎ‪ ،‬ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﻟﺒﺴﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﺭﺝ ﺻﺎﺩﺭ ﻣﻰ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺍﺳﻜﻨﺪﺭ ﻣﻘﺪﻭﻧﻰ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻯ ﺗﺤﺖ‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻟﺒﺎﺳــﻬﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﻟﺒﺎﺱ ﻓﺎﺧﺮ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻟﺒﺎﺱ ﻳﻮﻧﺎﻧﻰ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ‬
‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﻠﺒﺲ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻟﺒﺎﺱ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﻳﺎ ﺍﻫﺎﻟﻰ ﺑﻴﺰﺍﻧﺲ‪ ،‬ﻟﺒﺎﺱ ﻫﺎﻯ ﭘﺮﺯﺭﻕ ﻭ ﺑﺮﻕ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ‬
‫ﺍﺯ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ‪) .‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(2-25‬‬

‫‪62‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪25‬ـ‪2‬ـ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﭘﻮﺷﺎﻙ ﺩﻭﺭﻩ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

 ‫ﺗــﺎﺝ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭﺍﻥ ﺭﻭﻡ ﺷــﺮﻗﻰ‪ ،‬ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺗﻘﻠﻴﺪﻯ ﺍﺯ ﺗﺎﺝ ﻫﺎﻯ ﺳﺎﺳــﺎﻧﻰ ﺑــﻮﺩﻩ ﻭ ﻟﺒﺎﺱ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻪ‬
‫»ﺳــﺮﺩﺍﺭﻯ« ﻛﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻫﻨﺪﻯ ﻫﺎ ﻣﻰﭘﻮﺷــﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻥ ﻟﺒﺎﺱ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺳــﺪﻩ ﻧﻮﺯﺩﻫﻢ ﺑﻮﺩ ﻭ‬
‫ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻫﻨﺪﻯ ﻫﺎ ﺍﻳﻦ ﺳــﺮﺩﺍﺭﻯ ﻳﻘﻪ ﺑﺴــﺘﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻟﺒﺎﺱ ﺭﺳــﻤﻰ ﺧﻮﺩ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺳﺪﻩ‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼﺩﻯ‪ ،‬ﻟﺒﺎﺱ ﺭﺳﻤﻰ ﺩﺭﺑﺎﺭ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺍﺯ ﻟﺒﺎﺱ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺭﺷــﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻟﺒﺎﺱ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎﺳــﺨﮕﻮﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻟﺒﺎﺱ ﻣﻨﺎﺳــﺐ ﺑﺮﺍﻯ‬
‫ﻗﺸــﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻭ ﺳﻨﻴﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﺷــﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﺠﻮﻡ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻏﺮﺑﻰ‪ ،‬ﻟﺒﺎﺳﻬﺎﻳﻰ ﺭﺍ‬
‫ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻛﺎﺭﺍﻳﻰ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻰ ﺑﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻭ ﺳــﺎﺑﻘﻪ ﺍﻯ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺷــﺎﺭﻩ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪،‬‬
‫ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺟﺎﻯ ﺭﻭﺍﺝ ﻟﺒﺎﺳﻬﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺍﺯ ﭘﻮﺷﺎﻙ ﻏﺮﺑﻴﻬﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻟﻰ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷــﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻟﺒﺎﺱ‪ ،‬ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻴﺮﻭﻯ ﺍﻧﺴــﺎﻧﻰ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺍﺳﺖ‬
‫ﻛــﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻟﺒﺎﺱ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﺪ ﻭ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺑﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﺩﺭ ﻳﻚ‬
‫ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﺗﻮﻟﻴﺪﻯ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﺪﺭﻥ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﻏﺮﺑﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻨﻴﻪﻱ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻟﺒﺎﺱ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻟﺒﺎﺱ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ؟‬

‫ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﻮﻉ ﻟﺒﺎﺱ ﭘﻮﺷﻴﺪﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻭ ﺟﻮ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺳﺎﻟﻢ ﺩﺭ‬
‫ﺁﻥ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺁﺷــﻜﺎﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻛﻪ ﻗﺎﺩﺭ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﺭﺯﺵ ﻫﺎﻯ‬
‫ﺍﻋﺘﻘــﺎﺩﻯ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ‪ ،‬ﺷــﺮﺍﻳﻂ ﻭ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺍﻗﻠﻴﻤﻰ‪ ،‬ﺁﺩﺍﺏ ﻭ ﺭﺳــﻮﻡ ﻭ ﺭﻭﺣﻴﺎﺕ ﻣﺮﺩﻡ‪ ،‬ﻭﺿﻌﻴﺖ‬
‫‪63‬‬
‫ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ‪ ،‬ﻧﺴــﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﺩﻭﺧﺖ ﻟﺒﺎﺱ ﻣﻨﺎﺳــﺐ ﻭ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺭﺩﻧﻴﺎﺯ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﻳﻦ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺩﻭﺭﻩ ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺨﺸﻰ ﺍﺯ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ ﻧﻴﺮﻭﻯ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﺭﺍ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫــﺎ ﻭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻟﺒﺎﺱ ﻣﺮﺩﺍﻧﻪ‪ ،‬ﺯﻧﺎﻧــﻪ ﻳﺎ ﺑﭽﮕﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﺎﻇﺮ‬
 ‫ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺧﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻭ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻭ ﺭﻓﻊ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻭ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻰ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻟﺒﺎﺱ ﻣﺮﺩﺍﻧﻪ‪ ،‬ﺯﻧﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﺑﭽﮕﺎﻧﻪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻟﺒﺎﺱ ﺩﺭ ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﻫﻨﺮﻯ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻰ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪ ،‬ﮔﺮﺩﺷﮕﺮﻯ‬
‫ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎﻯ ﺟﻤﻬﻮﺭﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ‪...‬‬
‫‪5‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﻬﻴﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ ﻳﺎ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻃﺮﺍﺡ ﻟﺒﺎﺱ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻃﺮﺍﺡ ﻟﺒﺎﺱ‪.‬‬
‫‪7‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﺩﻭﺧﺖ ﻟﺒﺎﺱ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﻮﭼﻚ ﺷﺨﺼﻰ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻭ ﻛﺎﺭﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻟﺒﺎﺱ‪ ،‬ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﻨﺪ‬
‫ﺭﺷــﺘﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺍﺭﺩ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ‬
‫ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻭ ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ـﺘﻪ‬
‫ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻣﺪﻳﺮ ﻏﺮﻓﻪ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﭘﻮﺷﺎﻙ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺑــﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫــﺎﻯ ﺍﺟــﺮﺍﻯ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻋﺮﻭﺳــﻜﻰ ﺑــﺮﺍﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﺩﻭﺧــﺖ ﻟﺒﺎﺱ‬
‫ﻋﺮﻭﺳﻚ ﻫﺎ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭﻳﺘﺮﻳﻦ ﺑﺮﺍﻯ ﻓﺮﻭﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻟﺒﺎﺱ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻳﺎ ﺳــﺎﻳﺮ ﺩﺭﻭﺱ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻫﻨﺮ ﺩﺭ ﻫﻨﺮﺳــﺘﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻫﺎ ﻭ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻛﻼﺱ ﻫﺎﻯ ﺁﺯﺍﺩ ﻫﻨﺮﻯ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪664‬‬
‫‪4‬‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻟﺒﺎﺱ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﭘﻮﺷﺎﻙ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻯ ﭼﻪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻭ ﻣﻔﺎﻫﻴﻤﻰ ﺑﺎﺷﺪ؟‬
‫ﻓﺼ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬

‫‪3‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻟﺒﺎﺱ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻟﺒﺎﺱ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ‬

‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﻧﺎﻡ ﺑﺒﺮﺩ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﻨﺮ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ ﻭ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻛﻴﻔﻴﺖ »ﺛﺒﺎﺕ ﺗﺄﺛﺮﺍﺕ ﻧﻮﺭﻯ« ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻫﺎ ﻭ ﺷﺒﺎﻫﺘﻬﺎﻯ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻭ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻭ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻤﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻰ ﺑﻴﺎﻥ ﻫﻨﺮﻯ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻧﺴــﺎﻥ‪ ،‬ﺑﻰﻭﺍﺳﻄﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻧﺴﺎﻥ‬

‫ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﺘﻜﻰ ﺍﺳــﺖ‪ :‬ﮔﻔﺘﺎﺭ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭ‪ .‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺷﺪﺕ ﺣﻀﻮﺭ ﻫﺮ ﻳﻚ ‪65‬‬
‫ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ‪ ،‬ﺁﻥ ﻫﻨﺮ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﻳﺎ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﺑﻪ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺜﺎﻝ‪ ،‬ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺸﻬﺎﻳﻰ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻘﺎﻟﻰ‪ ،‬ﮔﺮﺍﻳﺶ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺍﻳﻤﺎﻳﻰ )ﭘﺎﻧﺘﻮﻣﻴﻢ(‪ ،‬ﮔﺮﺍﻳﺶ ﺑﻪ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻣﻰ ﺑﺎﺷــﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺑﺮﺧﻰ ﻧﻤﺎﻳﺸــﻬﺎﻯ ﻋﺮﻭﺳــﻜﻰ ﻳﺎ ﺑﻌﻀﻰ ﺗﻌﺰﻳﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﮔﺮﺍﻳﺶ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭ‪ ،‬ﺗﻔﺎﻭﺕ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮﻯ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫تمایل به هنر نمایش‪ ،‬فطری اســت و غریزه تقلید‪ ،‬ظرفیت­ها و تمایالت نمایشی را در انسان‬
‫ایجاد کرده اســت و هنر تئاتر‪ ،‬تکامــل و تبلور همین غریزه‪ ،‬ظرفیت و تمایل فطری انســان‬
‫می­ باشد و گفته ­اند وقتی کودکی (بازیگر) کفش پدرش را می­ پوشد (نقش) و نظر شخص ثالثی‬
‫را جلب می­کند (تماشــاگر)‪ ،‬یک فعالیت نمایشــی شکل گرفته است‪ .‬یعنی هر جا انسان باشد‪،‬‬
‫تئاتر هم هســت و البته رتبه و منزلت این هنر در حوزه­ هــای جغرافیایی و فرهنگی گوناگون‬
‫متفاوت است‪.‬‬
‫تئاتر را در ایران از گذشته ­های دور تا امروز‪ ،‬می­‌توان به سه نوع اصلی تقسیم کرد‪:‬‬
‫ـ نمایش­ های سنتی و مذهبی مانند‪ :‬نقالی و تعزیه‪.‬‬
‫ـ نمایش­ های تفریحی یا انتقادی مانند‪ :‬معرکه گیری‪ ،‬دلقک بازی‪ ،‬سیاه بازی و نمایش ­های‬
‫معروف به تخته حوضی‪.‬‬
‫ـ نمایش­ های دوران تجدد یا روشــنفکری که نگاهی به تئاتر غربی دارد و ریشه­ های آن به‬
‫انقالب مشــروطه باز می­ گردد که دراین مورد می توان به آثار میرزا فتحعلی آخوندزاده‪ 1‬اشاره‬
‫کرد‪ .‬این­گونه نمایشــنامه­ ها‪ ،‬از تقســیم بندی انواع نمایش در غرب پیروی می‌کند که شــامل‬
‫تراژدی‪ ،‬کمدی‪ ،‬ملودرام و سبک­هایی مانند کالسیسم‪ ،‬رومانتیسم و رئالیسم می باشد‪.‬‬
‫سینما که شاید نافذترین هنر روزگار معاصر باشد‪ ،‬در کشور ما حکایتی در خور تأمل دارد؛‬
‫چــرا که بدون تعهد مقدمات الزم و بی­ تکیه بر ادبیات و هنر ایرانی و اســامی صرفاً به عنوان‬
‫وســیله­ ای برای ســرگرمی وارد زندگی مردم شد و ســال­ها بر همین روال گذشت تا برخی از‬
‫روشــنفکران با ساختن چند فیلم‪ ،‬احساسات و واقعیات و مشکالت را به زبان سینمایی تکامل‬
‫یافته­ تری بیان کردند‪ .‬اما شک نیست که بخش عمده بالندگی سینمای ایران در سال­های پس‬
‫از انقالب اسالمی رخ داده است‪.‬‬
‫‪66‬‬
‫از لحاظ فنی‪ ،‬ســینما مبتنی بر کیفیت «ثبات تأثرات نوری» اســت‪ :‬در هر ثانیه‪ 24 ،‬کادر‬
‫جداجدا از مقابل دریچه تصویر افکن سینما می­‌گذرد و بر پرده سینما که در برابر تصویر افکن‬
‫فصل سوم‬

‫‪ -1‬نويسنده‌ي ايراني تبعه‌ي روسيه بود و به زبان تركي مي‌نوشت‪ .‬بسياري از آثارش به زبان فارسي برگردانده‬
‫شد‪.‬‬
 ‫قرار دارد‪ ،‬می­ افتد؛ اما آن­چه به چشــم می ­آید‪ ،‬تصویری اســت مداوم و منســجم و متحرک؛‬
‫بدون آن­که جدایی کادرهای بیســت و چهارگانه در آن احساس شود‪.‬برای این­که حرکات نرم و‬
‫نزدیــک به واقعیت به نظر آیند‪ ،‬باید در هر ثانیه اق ً‬
‫ال ‪ 16‬کادر از برابر دریچه تصویرافکن عبور‬
‫داد؛ یعنی همان وضعیتی که در زمان ســینمای صامت معمول بود‪ .‬با پیدایش سینمای ناطق‪،‬‬
‫تعــداد کادرها در ثانیــه از ‪ 16‬به ‪ 24‬افزایش یافت؛ زیرا جزئیات صداهای مختلف یک فیلم در‬
‫صورتی مشخص و قابل درک است که ضبط ارتعاشات صوتی تا ‪ 8000‬ارتعاش در ثانیه بر روی‬
‫حاشیه صوتی آن میسر باشد و برای ضبط این مقدار ارتعاش بر یک فیلم‪ ،‬تقریباً ‪ 1/2‬متر نوار‬
‫سلولوئید (فیلم) الزم است و این طول معموالً ‪24‬کادررا در برمی­‌گیرد‪.‬‬
‫تصویر ثابت عکاســی و تصاویر متعدد و متحرک فیلم سینمایی‪ ،‬فقط نیمی از شرایط الزم‬
‫برای به وجود آمدن تلویزیون را مهیا کردند؛ نیم دیگر در گرو حل این مســأله بود که چگونه‬
‫می‌توان پیام­ها را به فواصل دور ارسال کرد‪ .‬اختراع تلگراف‪ ،‬تلفن‪ ،‬تلفن بی­سیم و آیکونوسکوپ‬
‫‪1‬‬

‫و کینوسکوپ‪ ،2‬مسیر را هموار کرد و عم ً‬

‫ال شبکه تلویزیونی به معنای امروزی آن‪ ،‬پس از جنگ‬
‫جهانی دوم به وجود آمد‪.‬‬
‫آشکارترین تفاوت سینما و تلویزیون‪ ،‬مقیاس و اندازه آن­ها است ولی این دو رسانه تصویری‬
‫نوری‪ ،‬تفاوت­های دیگری هم دارند‪ :‬تمرکز بیننده در تماشــا کردن ســینما به مراتب از تمرکز‬
‫بیننده تلویزیون بیشــتر اســت که در محیطی معموالً پرسروصدا و سرشــار از عوامل مزاحم‬
‫صوتی و بصری مجبور است به برنامه تلویزیونی بنگرد‪ .‬برنامه­ های تلویزیونی باید از محدودیت‬
‫زمانی ویژه ­ای پیروی کنند و در روز و ســاعت معین پخش شــوند؛ در حالی که سینما چنین‬
‫محدودیتی ندارد‪ .‬مخاطب تلویزیون بیشتر است و ‪...‬‬
‫آن واحد مخاطب قرار‬
‫به وســیله تلویزیون نه فقط می­ توان بیشترین تعداد بینندگان را در ِ‬
‫‪67‬‬
‫داد‪ ،‬بلکــه به کمک ماهواره­ های مخابراتی برای برقرار کردن ارتباط‪ ،‬از حدود مرز کشــورها و‬
‫قاره ­ها و فرهنگ­های گوناگون نیز می­ توان فراتر رفت‪ .‬نتایج این پیشرفت‪ ،‬واقعاً شگفت و عظیم‬
‫فصل سوم‬

‫اســت‪ .‬لحظه­ ها و وقایع مهم را می­ توان از هر نقطه­ ای در جهان که گیرنده تلویزیون باشــد‪،‬‬

‫‪1-Iconoscope‬‬ ‫‪2- Kinoscope‬‬

‫دید و حتی رویدادهایی را که انسان قادر به تجربه مستقیم آن نیست‪ ،‬از طریق تلویزیون قابل‬
‫رؤیت هستند‪.‬‬
‫تلویزیون‪ ،‬از مؤثرترین رســانه­ های روزگار معاصر اســت؛ زیرا کمتر کســی یافت می­ شود‬
‫که در هر شــبانه روز الاقل یکی دو ســاعت از وقت خود را به دیدن آن نگذراند و اســتفاده‬
‫از آن بســیار ســهل و تقریباً در هر شــرایطی میسر است‪ .‬این اهمیت ســبب شده است که‬
‫رشته ­های دانشگاهی هنرهای نمایشــی‪ ،‬اکنون در ایران شامل رشته ­های دانشگاهی نمایش‪،‬‬
‫ادبیات نمایشی‪ ،‬نمایش عروسکی در مجموعه تئاتر و رشته­ های سینما‪ ،‬تصویر متحرک‪ ،‬تولید‬
‫سیما‪ ،‬کارگردانی تلویزیون‪ ،‬تلویزیون و هنرهای ديجیتالی در مجموعه سینما و تلویزیون‪ ،‬برای‬
‫تربیت نیروی متخصص راه ­اندازی شــود و شک نیســت که در سال­های آینده‪ ،‬اینگونه رشته­ ها‬
‫فزونی خواهند یافت‪.‬‬

‫پرسش­ها‬
‫‪ -1‬نمایش را تعریف کرده و انواع آن را نام ببرید‪.‬‬
‫‪ -2‬از لحاظ فني هنر سینما مبتنی بر چه کیفیتی است؟توضیح دهید‪.‬‬
‫‪ -3‬تفاوتها و شباهتهای سینما و تلویزیون را شرح دهید‪.‬‬
‫‪ -4‬ضرورت وجود رشته های نمایشی و سینما و تلویزیون را شرح دهید‪.‬‬

‫‪68‬‬
‫فصل سوم‬

‫ی‪ ،‬ادبیات نمایشی‬

 ‫ﻧﻤﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻋﺮﻭﺳﻜﻲ‪ ،‬ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ‬

‫ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬
‫ﻫﺎﻯ ﻓ ﺎ‬
‫ﻑ ﺎ‬‫ﻫﺪﻑ‬
‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺭﻳﺸﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﺌﺎﺗﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﻤﺎﺷﺎﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ ﺍﻣﺮﻭﺯﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻫﻨﺮ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﺩﻳﮕﺮ ﻫﻨﺮﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻋﺮﻭﺳﻜﻰ‪ ،‬ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﺎﻯ ﻧﮋﺍﺩﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﻨﺖ ﻫﺎ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺑﺪﻭﻯ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺁﻳﻴﻦ ﻭ ﻣﻨﺎﺳﻚ‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻰ‪ ،‬ﻗﺎﻟﺐ ﻭ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎﻩ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮﻯ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻫﺎﻯ ﺻﺤﻨﻪ ﺍﻯ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺪﻣﺖ ﺁﻥ‬
‫ﺑﻪ ﺷــﻜﻞ ﮔﻴﺮﻯ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﺸﺮﻕ ﺯﻣﻴﻦ ﺑﺎﺯ ﻣﻰﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺁﺳﻴﺎﻯ ﺻﻐﻴﺮ‪ ،‬ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻨﻬﺮﻳﻦ ﻭ‬
‫ﺑﺎﺑﻞ ﺗﻤﺎﺷﺎﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻫﺎﻯ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺑﻪﺗﺪﺭﻳﺞ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻣﻘﺪﺱ‬
‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺗﻤﺎﺷﺎﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺗﻰ ﻋﺎﻣﻪ ﭘﺴﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺩﺭﺁﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺭﻭﺍﻳﺖ »ﭘﻠﻮﺗﺎﺭﻙ«‪ ،‬ﺍﺳــﻜﻨﺪﺭ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﻫﻤﺪﺍﻥ ﻭ ﻛﺮﻣﺎﻥ ﺗﻤﺎﺷــﺎﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬
‫‪1‬‬
‫‪69‬‬ ‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸــﻰ‪ ،‬ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﻜﺎﻧﻰ ﻭ ﺳﺎﺳــﺎﻧﻰ ﻧﻴﺰ ﺗﻤﺎﺷــﺎﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﺑﺰﺭگ ﻭ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬

‫ﻓﺮﺍﻭﺍﻧــﻰ ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳــﺮ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻓﻌﺎﻝ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﺷــﺮﺍﻑ ﻭ ﺩﺭﺑﺎﺭﻳﺎﻥ‪ ،‬ﻣــﺮﺩﻡ ﻣﻌﻤﻮﻟﻰ ﻧﻴﺰ‬

‫‪ -1‬ﺭ‪.‬ﻙ‪ :‬ﺁﺭﻧﻮﻟﺪ ﻫﺎﻭﺯﺭ ﻭ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ؛ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎﻩ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻫﻨﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻯ ﻧﻴﺎﻭﺭﺍﻥ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪،1355 :‬‬
‫ﺹ ‪.169‬‬
‫ﺗﻤﺎﺷــﺎﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﺸــﻬﺎ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳــﺎﻳﺮ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ‬
‫ﻧﻴــﺰ ﺗﻐﻴﻴــﺮﺍﺕ ﺍﺳﺎﺳــﻰ ﺭﺥ ﺩﺍﺩ ﻭ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻫﺎﻯ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻌﺰﻳﻪ‪ ،‬ﺟﺎﻯ ﺍﻧــﻮﺍﻉ ﺩﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺗﻌﺰﻳﻪ‪ ،‬ﺧﻴﻤﻪ ﺷــﺐ ﺑﺎﺯﻯ‪ ،‬ﻧﻘﺎﻟﻰ ﻭ ﭘﺮﺩﻩ ﺧﻮﺍﻧــﻰ ﻭ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻫﺎﻯ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻪ ﺗﺨﺖ ﺣﻮﺿﻰ ﻳﺎ‬
‫»ﺭﻭﺣﻮﺿﻰ«‪ ،‬ﺷﻴﻮﻩ ﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﻘﺒﻮﻟﻴﺖ ﺩﺍﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻭ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴــﻰ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺍﺭﻭﭘﺎﻳﻰ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺍﻯ ﺩﻳﺮﻳﻨﻪ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﺗﻤﺎﺷــﺎﺧﺎﻧﻪ ﻭ ﺳــﺎﻟﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﺷــﻴﻮﻩ ﺍﻣﺮﻭﺯﻯ ﺭﺍ »ﻣﺰّﻳﻦ ﺍﻟﺪﻭﻟﻪ« ﻧﻘﺎﺵ ﺑﺎﺷــﻰ ﺩﺭﺑﺎﺭ ﺑﻪ ﺩﺳﺘﻮﺭ‬
‫ﻧﺎﺻﺮﺍﻟﺪﻳﻦ ﺷــﺎﻩ ﻗﺎﺟﺎﺭ ﺩﺭ ﺩﺍﺭﺍﻟﻔﻨﻮﻥ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﻛﺮﺩ ﻭ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﻧﻤﺎﻳﺸــﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﻮﻟﻴﺮ‪ ،‬ﻧﺨﺴــﺘﻴﻦ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺍﺟﺮﺍ ﺷــﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺗﻤﺎﺷــﺎﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻣﺸﺮﻭﻃﻪ ﺧﻮﺍﻫﻰ ﻭ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻣﺸﺮﻭﻃﻪ ﺑﻪ ﺭﺷﺪ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﺮ‬
‫ﻛﻤﻚ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺸــﻰ ﺩﺭ ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺗﺒﺮﻳﺰ‪ ،‬ﺭﺷﺖ ﻭ ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ ﺑﺰﺭگ ﺩﻳﮕﺮ ﭘﺪﻳﺪ‬
‫ﺁﻣﺪ ﻭ ﻧﻮﻳﺴــﻨﺪﮔﺎﻥ ﺩﺳــﺖ ﺑﻪ ﻧﮕﺎﺭﺵ ﻧﻤﺎﻳﺸــﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺯﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺯ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭ ﻳﺎ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺍﺯ ﻛﻤﺪﻯ ﻫﺎﻯ ﻣﻮﻟﻴﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺫﻭﻕ ﻭ ﺳﻠﻴﻘﻪ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﻮﺩ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(3-1‬‬

‫‪70‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪1‬ـ‪3‬ـ ﺻﺤﻨﻪ ﺍﻯ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻧﻤﺎﻳﺶ‪.‬‬

‫ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﻓﺘﺤﻌﻠﻰ ﺁﺧﻮﻧﺪﺯﺍﺩﻩ ﻛﻪ ﺍﺷــﺎﺭﻩ ﺷــﺪ ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ‪ ،‬ﻣﻴــﺮﺯﺍ ﺁﻗﺎﺗﺒﺮﻳﺰﻯ‪ ،‬ﺻﺎﺩﻕ ﻫﺪﺍﻳﺖ‪،‬‬
‫ﻣﻴﺮﺯﺍﺩﻩ ﻋﺸﻘﻰ‪،‬ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ ﺳﺎﻋﺪﻯ‪ ،‬ﺍﻛﺒﺮ ﺭﺍﻭﻯ‪ ،‬ﺑﻬﺮﺍﻡ ﺑﻴﻀﺎﻳﻰ ﻭ‪ ...‬ﺍﺯ ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﺎﻥ ﻭ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﺑﺰﺭگ ﺗﺌﺎﺗﺮ‬
 ‫‪1‬‬
‫ﻛﺸﻮﺭﻣﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻫﻰ ﻧﻤﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻋﺮﻭﺳــﻜﻰ‪ ،‬ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ‪ ،‬ﻛﻪ ﺩﺭ‬
‫ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺗﺨﺼﺼﻰ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺸــﻰ ﮔﺮﻭﻩ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﻫﻨﺮ ﺷﻮﺭﺍﻯ ﻋﺎﻟﻰ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺗﺪﻭﻳﻦ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳــﺖ‪ ،‬ﺳــﻌﻰ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﺮ ﻧﻤﺎﻳﺸــﻰ ﻓﺰﻭﻧﻰ ﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﻨﻴﺎﺩ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻭ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺭﺍ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻭ ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻰ ﺩﻫﻨﺪ‪ .‬ﺍﺭﺗﻘﺎء‬
‫ﺳﻄﺢ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﺑﻴﻨﺶ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ﺗﻮﺍﻥ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﻰ ﺍﺯ ﺍﺭﺯﺵ ﺑﺎﻻﻳﻰ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﻣﺮ ﺳﺒﺐ‬
‫ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺩﻭﺭﻩ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺍﺭﺷــﺪ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﺷﺪﻩ ﺍﺳــﺖ‪.‬ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻰ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ‬
‫ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻫﻰ‪ ،‬ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﻭ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎ ﺍﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ ﺭﻭﺯﺍﻓﺰﻭﻥ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ‪،‬‬
‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﺍﺯ ﭼﻪ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﺭﺍ ﺑﺎﻻ ﺑﺮﺩ؟‬

‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺑــﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫــﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳــﺶ ﺑــﻪ ﻋﻨــﻮﺍﻥ ﺑﺎﺯﻳﮕــﺮ ﻳــﺎ ﻛﺎﺭﮔــﺮﺩﺍﻥ ﻳﺎ ﻧﻮﻳﺴــﻨﺪﻩ ﻳﺎ‬
‫ﻋﺮﻭﺳﻚ ﮔﺮﺩﺍﻥ‬
‫‪2‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺑﺎﺯﻳﮕﺮﻯ ﺩﺭ ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺷﮕﺎﻫﻬﺎﻯ ﺁﺯﺍﺩ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻭ ﺗﺌﺎﺗﺮ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳــﺰﻯ ﻳﺎ ﺍﺭﺯﺷــﻴﺎﺑﻰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺷــﻰ ﻣﺮﺗﺒــﻂ ﺑﺎ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻋﺮﻭﺳﻜﻰ ﻭ ﺧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ﺑﺎﺯﻯ‪.‬‬
‫‪71‬‬
‫‪5‬ـ ﻣﺠــﺮﻯ ﺳــﻤﻴﻨﺎﺭﻫﺎ ﻭ ﮔﺮﺩﻫﻤﺎﻳﻰ ﻫــﺎ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﮔﺮ ﺑﺎ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﻧﺴــﺎﻧﻰ ﻭ ﻫﻨﺮ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺍﺷــﺘﻪ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬

‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﻣﺠﺮﻯ ﻳﺎ ﮔﻮﻳﻨﺪﻩ ﺍﺻﻠﻰ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ‪.‬‬

‫‪ 1‬ـ ﺭ‪.‬ﻙ‪ :‬ﺧﻠﺞ‪ ،‬ﻣﻨﺼﻮﺭ؛ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﺎﻥ ﺍﻳﺮﺍﻥ؛ ﻧﺸﺮ ﺍﺧﺘﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪.1381 :‬‬
 ‫‪7‬ـ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺳﻨﺎﺭﻳﻮ )ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻳﺎ ﻣﺘﻦ( ﺑﺮﺍﻯ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻫﺎﻯ ﺭﺍﺩﻳﻮﻳﻰ ﻭ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸــﺎﻏﻠﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺭﺷﺘﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻭ‬
‫ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ‬
‫ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻣﺠﺮﻯ ﺟﺸﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻬﺪﻛﻮﺩﻙ ﻫﺎ ﻳﺎ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﻭﻳﮋﻩ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺧﺮﺩﺳﺎﻝ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ )ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ( ﻛﻪ ﻣﺘﻜﻰ ﺑﻪ ﻋﺮﻭﺳﻚ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﻮﻳﺴﻰ ﻳﺎ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻧﻮﻳﺴﻰ ﺩﺭ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺕ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ ﻳﺎ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻋﺮﻭﺳﻜﻰ‪ ،‬ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻋﺮﻭﺳــﻜﻰ‪ ،‬ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﺭﺍ‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻋﺮﻭﺳﻜﻰ‪ ،‬ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻫﺴــﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ‬
‫‪72‬‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬

‫‪4‬ـ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺗﻤﺎﺷﺎﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ ﺍﻣﺮﻭﺯﻯ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫‪5‬ـ ﺭﻳﺸﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﺌﺎﺗﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬
‫ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬
‫ﻫﺎﻯ ﻓ ﺎ‬
‫ﻑ ﺎ‬‫ﻫﺪﻑ‬
‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﺁﻏﺎﺯ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺑﺎ ﻫﻨﺮﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻓﺮﺩﻯ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﻧﺪ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺳــﻴﻨﻤﺎ ﻫﻨﺮ ﺟﻮﺍﻥ ﻭ ﺑﺴــﻴﺎﺭ ﻣﺆﺛﺮﻯ ﻣﻰ ﺑﺎﺷــﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺳــﺎﻝ ‪ 1894‬ﻛﻪ ﺑﺮﺍﺩﺭﺍﻥ ﻟﻮﻣﻴﺮ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ‬
‫ﻓﻴﻠﻤﺒﺮﺩﺍﺭﻯ ﻭ ﺗﺼﻮﻳﺮﺍﻓﻜﻦ ﻧﺴــﺒﺘﺎً ﻛﺎﻣﻠﻰ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮﻫﺎﻯ ﻣﺘﺤﺮﻙ ﺭﺍ ﺑﺮ ﭘﺮﺩﻩ ﻣﻰ ﺍﻧﺪﺍﺧﺖ‬
‫ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ‪ ،‬ﺗﻜﺎﻣﻞ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮﻯ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻓﻨﻰ‪ ،‬ﺗﻜﻨﻴﻜﻰ ﻭ ﻫﻨﺮﻯ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴــﺘﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺑﺮﺍﺩﺭﺍﻥ ﻟﻮﻣﻴﺮ‪ ،‬ﺩﺭ ‪ 1895‬ﺩﺭ ﭘﺎﺭﻳﺲ ﺭﻭﻯ ﺩﺍﺩ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ‬
‫ﺁﻥ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺳــﺎﻟﻦ ﻫﺎﻯ ﺳــﻴﻨﻤﺎﻯ ﻣﺘﻌﺪﺩﻯ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮﻫﺎﻯ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﻭ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺩﺍﻳﺮ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻛﻮﺗــﺎﻩ ﻭ ﻧﺎﻗﺼــﻰ ﺍﺯ ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻋﺎﺩﻯ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻳــﺎ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺑﻌﻀﻰ ﺻﺤﻨﻪ ﻫــﺎﻯ ﻣﻀﺤﻚ ﺭﺍ ﻧﻤﺎﻳﺶ‬
‫ﻣﻰﺩﺍﺩﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻧﺎﻗﺺ ﻭ ﺳــﺎﺩﻩ ﺗﺎﺯﮔﻰ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳــﺖ ﺩﺍﺩ‪ ،‬ﺳﺎﺯﻧﺪﮔﺎﻥ‬
‫ﻓﻴﻠﻢ ﺑﻪ ﺟﺴﺖ ﻭﺟﻮ ﺑﺮﺍﻯ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﻬﺎﻯ ﺟﺎﻟﺒﺘﺮ ﺑﺎ ﺷﻴﻮﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﻣﻠﺘﺮ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ ﻭ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻃﻮﻻﻧﻰ ﺗﺮ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ‪» .‬ﺍﺩﻭﻳﻦ ﭘﻮﺭﺗﺮ«‪ 1‬ﺑﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﻣﻮﺿﻮﻋﻬﺎﻯ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﻭ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﻫﻢ‪،‬‬
‫ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻭﺍﺣﺪﻯ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻓﻴﻠﻢ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻛﻨﺪ ﻭ ﻓﻴﻠﻢ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺍﻭ »ﺳﺮﻗﺖ ﺑﺰﺭگ ‪73‬‬
‫ﺩﺭ ﻗﻄﺎﺭ« ﺩﺭ ﺳــﺎﻝ ‪ 1903‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﺷــﺪ ﻭ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺑﺰﺭﮔﻰ ﻛﺴــﺐ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﮔﺮﻳﻔﻴﺚ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬

‫ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ »ﺗﻮﻟﺪ ﻳﻚ ﻣﻠﺖ« ‪»،‬ﻧﺎﺳــﺎﺯﮔﺎﺭﻯ« ﻭ ﺑﺎ ﻛﺸــﻒ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﻭﺳــﻴﻊ ﻭ ﺑﻴﺸــﻤﺎﺭ ﻫﻨﺮ ﺳﻴﻨﻤﺎ‪،‬‬
‫ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﻯ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩ ﻛﻪ ﺳــﻴﻨﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﺍﻣﺮﻭﺯﻯ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺍﺳــﺘﻮﺍﺭ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻭ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬

‫‪1- Edwin Porter‬‬

‫ﻛﺴــﻰ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﻭﺭﺑﻴﻦ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮﺩﺍﺭﻯ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺍﺻﻞ ﺗﺤﺮﻙ ﺭﺍ ﻭﺍﺭﺩ ﻫﻨﺮ ﺳــﻴﻨﻤﺎ ﻛﺮﺩ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ‪ ،‬ﺍﺯ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻧﻤﺎﻫﺎﻯ ﻛﻮﭼﻚ ﺟﺪﺍﺟﺪﺍ‪ ،‬ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻦ ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺳــﻴﻨﻤﺎﻳﻰ ﻛﺮﺩ ﻭ‬
‫ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ‪ ،‬ﭘﺎﻳﻪ ﻓﻦ ﻣﻮﻧﺘﺎژ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﻯ ﺍﻣﺮﻭﺯﻯ ﺁﻥ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺎﺭ ﺻﺤﻨﻪ ﭘﺮﺩﺍﺯﻯ ﻭ ﻣﻮﻧﺘﺎژ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺎﺑﻐﻪ ﺑﺰﺭگ ﺭﻭﺳﻰ ﺳﻴﻨﻤﺎ »ﺁﻳﺰ ﻧﺸﺘﺎﻳﻦ« ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺣﺪﻭﺩ ﺳﺎﻝ ‪ ،1911‬ﻫﺎﻟﻴﻮﻭﺩ ﻣﺮﻛﺰ ﺻﻨﻌﺖ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺷﺪ ﻭ ﺑﺎﺯﻳﮕﺮﺍﻥ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﻯ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﺗﺪﺭﻳﺞ‪ ،‬ﺻﺪﺍﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺩﺭ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺑﺒﺮﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺳﺎﻝ‬
‫‪ ،1927‬ﺳﻴﻨﻤﺎﻯ ﻧﺎﻃﻖ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 1932‬ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺳﻪ ﺭﻧﮓ ﻗﺮﻣﺰ ﻭ ﺯﺭﺩ ﻭ ﺁﺑﻰ‪،‬‬
‫ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺭﻧﮕﻰ ﻣﻮﺳﻮﻡ ﺑﻪ »ﺗﻜﻨﻰ ﻛﺎﻟﺮ«‪ 1‬ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺳﻴﻨﻤﺎﻯ ﺭﻧﮕﻰ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ‬
‫ﻛﺎﻣﻠﺘﺮ ﺷﺪ ﻭ ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ‪ ،‬ﺷﻴﻮﻩ ﻫﺎﻯ »ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺍﺳﻜﻮپ«‪» ،2‬ﺳﻴﻨﻪ ﺭﺍﻣﺎ«‪» ،3‬ﻭﻳﺴﺘﺎ ﻭﻳﮋﻥ«‪» ،4‬ﺳﻮﭘﺮ‬
‫ﭘﺎﻧﺎ ﻭﻳﮋﻥ«‪ 5‬ﺑﺮﺍﻯ ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻰ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﻴﻔﻴﺘﻰ ﺑﻬﺘﺮ ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ ،‬ﺍﺧﺘﺮﺍﻉ ﻭ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﺮ ﺳﻴﻨﻤﺎ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﻳﺎ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺳﺎﺯﻯ ﻳﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﻰ ﻭ ﺳﺮﻭﺩﻥ ﺷﻌﺮ‪ ،‬ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ‬
‫ﻓﺮﺩﻯ ﺑﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺭﺳﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﻬﻴﻪ ﻳﻚ ﻓﻴﻠﻢ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ‪ ،‬ﺣﻀﻮﺭ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻥ ﻣﺨﺘﻠﻔﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﮔﺮﻭﻫﻰ ﺩﺍﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷــﻨﺪ‪ ،‬ﺿﺮﻭﺭﻯ ﺍﺳــﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺎ ِﺭ ﮔﺮﻭﻫﻰ‪ ،‬ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻥ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪﻛﻨﻨﺪﻩ‪،‬‬
‫ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺲ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮﺩﺍﺭﻯ ﻭ ﻫﻤﻜﺎﺭﺍﻥ‪ ،‬ﻣﻨﺸــﻰ ﻭ ﺩﺳــﺘﻴﺎﺭﺍﻥ ﺻﺤﻨﻪ‪ ،‬ﺁﻫﻨﮕﺴــﺎﺯ ﻭ ﮔﺮﻭﻩ‬
‫ﻧﻮﺍﺯﻧﺪﮔﺎﻥ‪ ،‬ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﮔﺮﻳﻢ ﻭ ﻫﻤﻜﺎﺭﺍﻥ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﻋﻜﺎﺱ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﺗﺪﻭﻳﻦ‪ ،‬ﺻﺪﺍﮔﺬﺍﺭﺍﻥ‪،‬‬
‫ﮔﺮﻭﻩ ﺑﺎﺯﻳﮕﺮﺍﻥ‪ ،‬ﮔﺮﻭﻩ ﻧﻮﺭﭘﺮﺩﺍﺯﻯ‪ ،‬ﮔﺮﻭﻩ ﺩﻛﻮﺭ‪ ،‬ﮔﺮﻭﻩ ﺩﺳﺘﻴﺎﺭ ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪﻩ‪ ،‬ﮔﺮﻭﻩ ﮔﻮﻳﻨﺪﮔﺎﻥ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻝ‬
‫ﺟﻠﻮﻩ ﻫﺎﻯ ﻭﻳﮋﻩ ﻭ ‪ ...‬ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻬﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻧﺎﻣﺒﺮﺩﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺧﻮﺩ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻭ ﺗﺨﺼﺺ ﻛﺎﻓﻰ ﺩﺍﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻏﻴﺮ ﺍﻳﻨﺼﻮﺭﺕ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺎﺭ ﺳﺎﻳﺮ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﮔﺮﻭﻩ ﺭﺍ ﺿﺎﻳﻊ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫ﺑــﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻫﻨﺮ ﺳــﻴﻨﻤﺎ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳــﻰ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ‬
‫ﺟﻮﺍﻣﻊ‪ ،‬ﻛﺸــﻮﺭﻫﺎﻯ ﭘﻴﺸــﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺩﺭ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﺮ ـ ﺻﻨﻌﺖ‬
‫‪74‬‬
‫ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺳﺮﺷﺎﺭﻯ ﺭﺍ ﻧﺼﻴﺐ ﺧﻮﺩ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻫﻨﺮ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺁﻣﻮﺯﺵ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬

‫‪1-Technicolor‬‬ ‫‪2- Cinemascope‬‬ ‫‪3- Cinerama‬‬ ‫‪4- Vistavision‬‬

‫‪5- Superpanavision‬‬
 ‫ﻋﺎﻟﻰ ﺑﻪ ﺍﺟﺮﺍ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ‪ ،‬ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻭ ﻣﺘﻌﻬﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺠ ّﻬﺰ ﺑﻪ ﺧﻼﻗﻴﺖ ﻭ ﻣﻬﺎﺭﺕ ﻫﺎﻯ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻯ ﻋﺮﺿﻪ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﺭﺳــﺎﻧﻪ ﭘﺮ ﻗﺪﺭﺕ ﺑﺎ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺧﺪﻣﺖ ﺍﻣﻮﺭ ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ‪ ،‬ﻋﻠﻤﻰ‪،‬‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪ ،‬ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ‪ ،‬ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭﻙ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺍﻧﺴــﺎﻧﻰ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷــﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﻘﺎﻯ ﺳــﻄﺢ ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺶ ﻭ ﻫﻨﺮ ﺟﺎﻣﻌــﻪ ﻧﻘﺶ ﺍﺭﺯﻧﺪﻩﺍﻯ‬
‫ﺍﻳﻔﺎ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮓ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﺳــﺎﻳﺮ ﻫﻨﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺭﺷــﺘﻪ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺷــﻜﻮﻓﺎﻳﻰ‬
‫ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﻫﻨﺮ ﻏﻨﻰ ﻛﺸــﻮﺭ ﻛﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺩﺭﺧﺸﺎﻧﻰ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ ﻭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺍﻯ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫)ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(3-2‬‬

‫‪75‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪2‬ـ‪3‬ـ ﺍﺗﺎﻕ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﺩﺭ ﮔﺮﻭﻩ ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﻨﺮﻯ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬

‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴــﺎﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺳــﻴﻨﻤﺎﻳﻰ ﻳﺎ ﺳــﺮﻳﺎﻝ ﻫﺎﻯ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ‬
‫ﺑــﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻥ ﻳﺎ ﺩﺳــﺘﻴﺎﺭ ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻥ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪﻩ‪ ،‬ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳــﺲ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮﺩﺍﺭﻯ ﻳﺎ‬
‫ﻓﻴﻠﻢﺑﺮﺩﺍﺭ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺷــﻨﺎﺱ ﺗﺪﻭﻳﻦ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺡ ﺻﺤﻨﻪ‪ ،‬ﺑﺎﺯﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻝ ﺟﻠﻮﻩ ﻫﺎﻯ ﻭﻳﮋﻩ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻝ ﻧﻮﺭﭘﺮﺩﺍﺯﻯ‬
‫ﻭ ‪....‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻓﻮﻕ ﺍﻟﺬﻛﺮ ﺩﺭ ﻛﻼﺳﻬﺎﻯ ﺁﺯﺍﺩ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻫﺎ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﻳﺎ ﺍﺭﺯﺷﻴﺎﺑﻰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﻴﻨﻤﺎ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻣﺠﺮﻯ ﻳﺎ ﮔﻮﻳﻨﺪﻩ ﺍﺻﻠﻰ ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺻﺪﺍﻭﺳﻴﻤﺎﻯ ﺟﻤﻬﻮﺭﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ‬
‫ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺍﺭﺷــﺎﺩ ﺍﺳﻼﻣﻰ‪ ،‬ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪ ،‬ﮔﺮﺩﺷﮕﺮﻯ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‪،‬‬
‫ﻛﺎﻧﻮﻥ ﭘﺮﻭﺭﺵ ﻓﻜﺮﻯ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﻭ ﻧﻮﺟﻮﺍﻧﺎﻥ‪.‬‬
‫‪7‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳــﻴﻨﻤﺎﻫﺎ ﻭ ﺳــﺎﻟﻦ ﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻭ ﺍﻣﺎﻛﻦ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻫﺎ ﻭ ﻛﻼﺱ ﻫﺎﻯ‬
‫ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺳﻴﻨﻤﺎ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸﺎﻏﻠﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺭﺷﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎ‪،‬ﻧﻴﺰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ‬
‫ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻭ ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺘﻬﺎﻯ ﺯﻳﺮ‪،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷــﺘﻪ ﺳــﻴﻨﻤﺎ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ‬
‫ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻣﺠﺮﻯ ﺟﺸﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺗﻴﺘﺮﺍژ ﺑﺮﺍﻯ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ ﻳﺎ ﺳﺮﻳﺎﻝ ﻫﺎﻯ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﺤﻨﻪ ﻭ ﺩﻛﻮﺭ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮﺩﺍﺭﻯ ﺍﺯ ﺳــﻤﻴﻨﺎﺭﻫﺎ ﻭ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻭ ﺟﺸــﻨﻬﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﻭ ﺻﺪﺍﮔﺬﺍﺭﻯ ﻭ‬
‫ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺳﺎﺯﻯ ﻛﺎﻣﻞ‪.‬‬
‫‪76‬‬
‫‪5‬ـ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮﺩﺍﺭﻯ ﺍﺯ ﺧﻄﻮﻁ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻳﺎ ﺗﻬﻴﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﻋﻠﻤﻰ‪ ،‬ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﻭ ﻣﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬

‫‪6‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ‪.‬‬

‫‪7‬ـ ﺗﻬﻴﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺧﺒﺮﻯ ﻭ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮﺩﺍﺭﻯ ﺍﺯ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﻏﻴﺮﻣﺘﺮﻗﺒﻪ ﻭ ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻛﻤﻴﺎﺏ ﺑﺎ ﺍﻫﺪﺍﻑ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺩﺭ ﻫﻨﺮ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﭼﻪ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻳﻰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺩﺍﺭﻧﺪ؟ﻧﺎﻡ ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫‪77‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬
 ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ‬

‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺭﺷﺘﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ‬
‫ﻣﺘﺤﺮﻙ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫» ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ« ﻳﺎ »ﭘﻮﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﻰ« ﻳﺎ »ﺍﻧﻴﻤﻴﺸﻦ«‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﻫﻨﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺎ ﺑﻬﺮﻩ ﮔﻴﺮﻯ‬
‫ﺍﺯ ﺍﺻــﻮﻝ ﻭ ﻣﺒﺎﻧــﻰ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺗﺠﺴــﻤﻰ ﻭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺸــﻰ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﻣﻮﺳــﻴﻘﻰ ﺩﺭ‬
‫ﺩﻫﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺧﻴﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻫﻨﺮﻯ ﭘﺮﻣﺨﺎﻃﺐ ﻭ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎ ﻛﺎﺭﺍﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭ‪ ،‬ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺟﻬﺎﻥ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺨــﺶ ﻋﻤــﺪﻩ ﺍﻯ ﺍﺯ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺭﺳــﺎﻧﻪ ﭘﺮﻣﺨﺎﻃــﺐ ﺭﺍ ﻛﺎﺭﺗﻮﻥ ﻫﺎ ﻭ‬
‫ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺁﮔﻬﻰ ﻫﺎﻯ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ‬
‫ﺳــﻬﻢ ﺑﺰﺭﮔﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎﺯﺍﺭ‬
‫ﻛﺎﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻓﻌﺎﻟﻰ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻛﻪ ﺭﻭ ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻭ ﺭﺷﺪ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺍﻳﻦ ﺭﺷــﺘﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫــﺎﻯ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ ﺟﻬﺖ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻋﺎﻃﻔﻰ ﻭ ﺍﺣﺴﺎﺳــﻰ ﻭ‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﺷــﻜﻠﻰ ﺯﻳﺒﺎ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻰ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻫﺪﻑ‪ ،‬ﺁﺷﻨﺎﻳﻰ‬
‫‪ 78‬ﻛﺎﻓﻰ ﺑﺎ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺗﺠﺴﻤﻰ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻰ‪ ،‬ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻭ ﻧﺮﻡ ﺍﻓﺰﺍﺭﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺿﺮﻭﺭﻯ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺍﻯ ﺑﻴــﺎﻥ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺁﻣﻮﺯﺷــﻰ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕــﻰ‪ ،‬ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‪ ،‬ﻣﺬﻫﺒﻰ‪ ،‬ﺗﻔﺮﻳﺤــﻰ‪ ،‬ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ‪،‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬

‫ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﺑﺴــﻴﺎﺭ ﻗﺪﺭﺗﻤﻨﺪﻯ ﺷــﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻴﺮﻭﻯ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺑﺮﺍﻯ‬
‫ﺗﻮﻟﻴــﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫــﺎﻯ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ ﺩﺭ ﺣﺪّ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻰ‪ ،‬ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺍﻳﻦ ﺭﺷــﺘﻪ ﺭﺍ ﻓﺰﻭﻧﻰ‬
‫ﻣﻰ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
 ‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺎﻻ ﺑﺮﺩﻥ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎﻱ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ ﭼﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﺍﺗﻲ ﺩﺍﺭﻳﺪ؟‬

‫ﺍﻳﻦ ﺭﺷــﺘﻪ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﻫﻢ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺭﺷــﺘﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﻭﺭﻩ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺍﺭﺷﺪ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻰ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ ﻭ ﻧﻘﺎﺷﻰ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺳﺎﻳﺮ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﺩﺍﻭﻃﻠﺐ ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻰ ﺍﺭﺷﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻴﻠﻢ ﻫــﺎﻯ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ ﻫﻢ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺣﺎﺻﻞ ﻳﻚ ﻛﺎﺭ ﮔﺮﻭﻫﻰ ﻭ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﭼﻨﺪ ﻣﻬﺎﺭﺕ ﻭ ﺗﺨﺼﺺ‬
‫ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻣﺎ ﮔﺴﺘﺮﺩﮔﻰ ﻛﺎﺭ ﮔﺮﻭﻫﻰ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺣﺪّ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺲ‪ ،‬ﺍﺟﺮﺍ ﻛﺎﺭ ﻳﺎ ﻋﺮﻭﺳﻚ ﺳﺎﺯ‪،‬‬
‫ﺗﺪﻭﻳﻨﮕﺮ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺷــﻨﺎﺱ ﻣﻮﺳــﻴﻘﻰ ﻣﺘﻦ‪ ،‬ﮔﺮﻭﻩ ﮔﻮﻳﻨﺪﮔﺎﻥ ﻃﺮﺍﺡ ﺗﻴﺘﺮﺍژ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮﺩﺍﺭﻯ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩﻯ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻓﻴﻠﻢ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(3-3‬‬

‫‪79‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪3‬ـ‪3‬ـ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﻨﺮﻯ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬

‫ﺍﻳــﻦ ﻫﻨﺮ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺟﺎﺫﺑﻪ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﻰ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ‬
‫ﻃﺮﺍﺣــﻰ ﻭ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ ﺯﻳــﺎﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﺗﻮﺍﻧﺴــﺘﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺗــﻰ ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﻭ ﺩﺭ‬
‫ﺳﻄﺤﻰ ﻭﺳﻴﻊ ﻣﻄﺮﺡ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻛﻨــﻮﻥ ﻛــﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻧﺒﻮﻩ ﺩﺭ ﺍﺳــﺘﻮﺩﻳﻮﻫﺎﻯ ﻛﻮﭼﻚ ﻭ ﺑﺰﺭگ ﺩﺭ‬
‫ﮔﻮﺷــﻪ ﻭ ﻛﻨﺎﺭ ﻛﺸﻮﺭﻣﺎﻥ ﺁﻏﺎﺯ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺗﺨﺼﺼﻰ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺑﻬﺘﺮ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﭘﻴﺎﻡ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻭ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩﻫﺎﻯ ﺟﻬﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻣﻰﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺿﺮﻭﺭﻯ ﺟﻠﻮﻩ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ‪) .‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(3-4‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪4‬ـ‪3‬ـ ﺍﺳﺘﻮﺭﻱ ﺑﺮﺩ‬

‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﺳﺮﭘﺮﺳــﺘﻰ ﻳــﻚ ﮔﺮﻭﻩ ﺗﻮﻟﻴــﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫــﺎﻯ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ ﻳــﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻳﻚ ﻣﺆﺳﺴــﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺑــﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴــﺎﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫــﺎﻯ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ ﺑﻪ ﻋﻨــﻮﺍﻥ ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻥ ﻳﺎ‬
‫‪ 80‬ﺩﺳــﺘﻴﺎﺭ ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻥ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪﻩ‪ ،‬ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴــﻰ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﺗﺪﻭﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮﺩﺍﺭﻯ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺡ‬
‫ﺻﺤﻨــﻪ‪3... ،‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻓﻮﻕ ﺍﻟﺬﻛﺮ ﺩﺭ ﻛﻼﺱ ﻫﺎﻯ ﺁﺯﺍﺩ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴــﺮﺍﻫﺎ ﻭ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬

‫ﺁﻣﻮﺯﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬

‫‪4‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺻﺪﺍ ﻭ ﺳﻴﻤﺎﻯ ﺟﻤﻬﻮﺭﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ‬
‫ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺍﺭﺷﺎﺩ ﺍﺳﻼﻣﻰ‪ ،‬ﻛﺎﻧﻮﻥ ﭘﺮﻭﺭﺵ ﻓﻜﺮﻯ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﻭ ﻧﻮﺟﻮﺍﻧﺎﻥ‪...‬‬
 ‫‪5‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ‬
‫ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻰ ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸــﺎﻏﻠﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺩﻭﺭﻩ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻰ ﺍﺭﺷﺪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ‪،‬‬
‫ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺘﻬﺎﻯ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻏﻴﺮﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷــﺘﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺍﺭﺩ ﺭﺍ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﻧﺠﺎﻡ‬
‫ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳــﻴﻨﻤﺎﻫﺎ ﻭ ﺳــﺎﻟﻦ ﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻭ ﺍﻣﺎﻛﻦ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻫﺎ ﻭ ﻛﻼﺱ ﻫﺎﻯ‬
‫ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻫﻨﺮ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ‬
‫ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻰ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺷﮕﺎﻫﻬﺎﻯ ﺁﺯﺍﺩ ﻫﻨﺮﻯ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺠﺮﻯ ﺟﺸﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﻬﺪﻛﻮﺩﻙ ﻫﺎ ﻭ ﺩﺑﺴﺘﺎﻥ ﻫﺎ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺗﻴﺘﺮﺍژ ﺑﺮﺍﻯ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ ﻳﺎ ﺳﺮﻳﺎﻝ ﻫﺎﻯ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻋﺮﻭﺳﻜﻰ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷﺘﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪81‬‬
‫‪4‬ـ ﺩﺭ ﻛــﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ‪ ،‬ﺁﻣﻮﺯﺷــﻰ‪ ،‬ﻋﻠﻤﻰ ﺗﺨﻴﻠﻰ‪ ،‬ﻋﻠﻤﻰ ﻣﺴــﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬

‫ﺩﺍﺳــﺘﺎﻧﻰ ﻭﻳﮋﻩ ﺑﺰﺭﮔﺴﺎﻻﻥ‪ ،‬ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﻭﻳﮋﻩ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ‪ ،‬ﺑﻴﺸــﺘﺮ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ‬
‫ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩ؟ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻴﻤﺎ‪ ،‬ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﻲ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ‪،‬‬
‫ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻱ ﺩﻳﺠﻴﺘﺎﻟﻲ‬

‫ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬
‫ﻫﺎﻯ ﻓ ﺎ‬
‫ﻑ ﺎ‬‫ﻫﺪﻑ‬
‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳــﻴﻤﺎ‪ ،‬ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﻰ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ‪ ،‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺩﻳﺠﻴﺘﺎﻟﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ‬
‫ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻓﻮﻕ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻴﻤﺎ‪ ،‬ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﻰ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ‪،‬‬
‫ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺩﻳﺠﻴﺘﺎﻟﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺍﺯ ﺳــﺎﻝ ‪ 1337‬ﺷﻤﺴﻰ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﻓﺮﺳــﺘﻨﺪﻩ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺁﻏﺎﺯ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻛﺮﺩ ﺗﺎ‬
‫ﺍﻣﺮﻭﺯ‪ ،‬ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻫﺮ ﺭﺳــﺎﻧﻪ ﺍﻯ ﺍﺛﺮﮔﺬﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﺭﻭﺳــﺘﺎﻫﺎﻯ‬
‫ﻛﺸــﻮﺭﻣﺎﻥ ﺣﻀﻮﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﻌﺒﻪ ﺟﺎﺩﻭﻳﻰ ﺭﺍ ﺷﺎﻫﺪ ﻫﺴــﺘﻴﻢ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎﻯ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﺍﻓﻜﺎﺭﺷﺎﻥ ﺭﺍ‬
‫ﺷــﻜﻞ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ ﻭ ﺗﺄﺛﻴـﺮ ﻣﻰﮔﺬﺍﺭﺩ‪ .‬ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﺎﻯ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺩﺭ ﺩﻫﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺛـﺎﺑﺖ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭﻙ ﻛﻮﺩﻙ ﺍﺯ ﺩﻧﻴﺎﻯ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻧﺶ ﺑﺴﺘﮕﻰ ﺯﻳﺎﺩ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻫﺎﻳﻰ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ‬
‫ﻣﻰ ﺁﻭﺭﺩ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ﺩﻫﻰ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﺑﺰﺭﮔﺴﺎﻻﻥ ﻧﻴﺰ ﺳﻬﻤﻰ ﻋﻤﺪﻩ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻬﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺮﻭﺭﺵ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻭ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﻛﻪ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻫﺎﻯ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﺨﺼﺺ ﻫﺎﻯ‬ ‫‪82‬‬

‫ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻭ ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﻰ ﺩﺭ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺩﻳﺠﻴﺘﺎﻟﻰ ﻛﺴــﺐ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﺎﺷــﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬

‫ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭﻯ ﻭ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺿﺮﻭﺭﻯ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳــﻴﻤﺎ‪ ،‬ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﻰ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ‪ ،‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺩﻳﺠﻴﺘﺎﻟﻰ‪ ،‬ﺍﺯ ﻳﻚ ﺳــﻮ‬
‫ﺭﻳﺸــﻪ ﺩﺭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺳــﻴﻨﻤﺎﻳﻰ ﻭ ﻧﻤﺎﻳﺸــﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺳــﻮﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺩﺭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺗﺠﺴــﻤﻰ؛ ﻭ‬
 ‫ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ ﻛﻪ ﻣﺘﺸــﻜﻞ ﺍﺯ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻨﻴﺪﺍﺭﻯ‪ ،‬ﺩﻳﺪﺍﺭﻯ‪ ،‬ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻰ‪،‬‬
‫ﺣﺮﻛﺘﻰ‪ ،‬ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ ﻭ ‪ ...‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﻗﺪﺭﺕ ﻓﻮﻕ ﺍﻟﻌﺎﺩﻩ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ‬
‫ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻥ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ ﻭ ﻃﺮﺍﺡ ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﺳﺒﻚ ﺑﺼﺮﻯ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﺮ ﻓﻴﻠﻢ ﻳﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ ﺭﺍ‬
‫ﺍﺑﺪﺍﻉ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻰ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﺤﻨﻪ ﻭ ﻟﺒﺎﺱ‪ ،‬ﺟﻠﻮﻩ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻭﻳﮋﻩ‪ ،‬ﮔﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺩﻛﻮﺭ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻭﺣﺪﺕ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻰ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﺟﺰﺍ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺳﺒﻚ ﺑﺼﺮﻯ‬
‫ﻣﻨﺎﺳــﺐ ﻭ ﺍﺟﺮﺍﻯ ﺁﻥ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭﻯ ﻭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺑﺎ ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻨﺮﻯ ﺍﺳــﺖ ﻭ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻴﻤﺎ ﻭ ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﻰ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ ﻫﻢ ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻫﺪﻑ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻇﻬــﻮﺭ ﻓﻦ ﺁﻭﺭﻯ ﺩﻳﺠﻴﺘﺎﻝ ﺩﺭ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻦ ﺁﻭﺭﻯ‪ ،‬ﺩﺭ ﺗﻮﻟﻴﺪﺍﺕ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ ﻫﻢ ﺗﺤﻮﻝ‬
‫ﭼﺸــﻤﮕﻴﺮﻯ ﺭﺍ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﻗﺒــﻞ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭼﻨﻴــﻦ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻰ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳــﺮ ﻭ ﺗﺨﻴﻞ ﻫﻢ ﺭﺍﻩ‬
‫ﻧﻤﻰ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺩﺍﻭﻃﻠﺒﺎﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ »ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺩﻳﺠﻴﺘﺎﻟﻰ« ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ‬
‫ﺗﺌﻮﺭﻯ ﻭ ﻋﻤﻠﻰ ﺁﺷﻨﺎ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻛﺎﺭ ﺣﺮﻓﻪ ﺍﻯ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﺯ ﺗﺨﺼﺺ ﺧﻮﺩ ﺑﻬﺮﻩ ﺟﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻴﻤﺎ‪ ،‬ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﻰ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ‪ ،‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ‬
‫ﺩﻳﺠﻴﺘﺎﻟﻰ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﺍﺳــﺘﺨﺪﺍﻡ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺻﺪﺍ ﻭ ﺳﻴﻤﺎﻯ ﺟﻤﻬﻮﺭﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭﻣﻰ ﺁﻳﻨﺪ ﻭﻟﻰ‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺍﺯ ﻋﻬﺪﻩ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﺯﻳﺮ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻰ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﺑﻌﻀﻰ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫ﺑﻪ ﺭﺷﺘﻪ ﺗﺤﺼﻴﻠﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﻣﻰ ﺁﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪1‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ ﻳﺎ ﺳﺮﻳﺎﻝ ﻫﺎﻯ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺩﺭ ﻛﻼﺱ ﻫﺎﻯ ﺁﺯﺍﺩ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺸــﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴــﺮﺍﻫﺎ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬
‫‪83‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺠــﺮﻯ ﻳــﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭ ﭘﮋﻭﻫﺸــﻰ ﺩﺭ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﺎﻯ ﻣﺼــﻮﺏ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻭ ﺳــﻴﻨﻤﺎ ﻭ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬

‫ﻧﻤﺎﻳﺶ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﻳﺎ ﺍﺭﺯﺷــﻴﺎﺑﻰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺷــﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻭ‬
‫ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻭ ﻧﻤﺎﻳﺶ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳــﻴﻨﻤﺎﻫﺎ ﻭ ﺳﺎﻟﻦ ﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻭ ﺍﻣﺎﻛﻦ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻫﺎ ﻭ ﻛﻼ ﻯ‬
‫ﺳﻬﺎﻯ‬
‫ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻭ ﻧﻤﺎﻳﺶ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﺤﻨﻪ ﻭ ﺩﻛﻮﺭ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ‪.‬‬
‫ﺻﺪﺍﮔﺬﺍﺭﻯ‬
‫ﻯ‬ ‫‪7‬ـ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮﺩﺍﺭﻯ ﺍﺯ ﺳــﻤﻴﻨﺎﺭﻫﺎ ﻭ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻭ ﺟﺸﻦ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺎﺑﺎ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﻭ‬
‫ﻭ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺳﺎﺯﻯ ﻛﺎﻣﻞ‪.‬‬
‫ﻫﺎﻯ ﻋﻠﻤﻰ‪ ،‬ﺁﻣﻮﺯﺷــﻰ ﻭ‬
‫‪8‬ـ ﻓﻴﻠﻤﺒــﺮﺩﺍﺭﻯ ﺍﺯ ﺧﻄــﻮﻁ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﻫــﺎ ﻳﺎ ﺗﻬﻴﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﻯ‬
‫ﻣﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪9‬ـ ﺗﻬﻴــﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫــﺎﻯ ﺧﺒﺮﻯ ﻭ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮﺩﺍﺭﻯ ﺍﺯ ﺣــﻮﺍﺩﺙ ﻏﻴﺮﻣﺘﺮﻗﺒﻪ ﻭ ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻛﻤﻴﺎﺏ ﺑﺎ‬
‫ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻴﻤﺎ‪ ،‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻭ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺩﻳﺠﻴﺘﺎﻟﻰ‪ ،‬ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﻰ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ‬
‫ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻓﻮﻕ ﺍﻟﺬﻛﺮ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺁﻳﺎ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻓﻮﻕ ﺍﻟﺬﻛﺮ‬
‫ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪84‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬
 ‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‬

‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﺭﺍ ﻧﺎﻡ ﺑﺒﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺍﺧﺘﺼﺎﺭ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻭﺭﻭﺩ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻯ »ﺁﻫﻨﮕﺴــﺎﺯﻯ«‪» ،‬ﻧﻮﺍﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ«‪» ،‬ﻧﻮﺍﺯﻧﺪﮔﻰ‬
‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﺟﻬﺎﻧﻰ«‪» ،‬ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﻧﻈﺎﻣﻰ« ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺷﻴﻮﻩ ﻯ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﻣﻘﺎﻣﻰ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ‬
‫ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﻫﻨﺮﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭﺍﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺩﻭﺭ‪ ،‬ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻧﻜﻪ ﺁﺩﻣﻰ ﺳﺨﻦ ﺁﻏﺎﺯ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ‬
‫ﺑﺎ ﺍﻭ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺨﺸــﻰ ﺟﺪﺍﻧﺸــﺪﻧﻰ ﺍﺯ ﺳﺮﺷﺖ ﺍﻭﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮﺳــﻴﻘﻰ‪ ،‬ﺑﺎﺭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻛﻬﻦ ﺗﻤﺪﻥ‬
‫ﺍﻗﻮﺍﻡ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻭﺵ ﻣﻰ ﻛﺸﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭ ﻣﻠﺘﻰ ﺍﺯ ﺗﻘﺪﺱ ﻭ ﺍﺭﺯﺵ ﺧﺎﺻﻰ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ‬
‫‪85‬‬ ‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻭ ﺁﺋﻴﻦ ﻫﺎﻯ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﺑﺸﺮﻯ‪ ،‬ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﻣﺬﻫﺒﻰ‪ ،‬ﺟﺸﻦ ﺷﺎﺩﻣﺎﻧﻰ‪،‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎﺭﻡ‬

‫ﻋﺰﺍﺩﺍﺭﻯ‪ ،‬ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﺳﺘﻴﺰ ﻭ ‪ ...‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﻭ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻭ ﺍﺣﺴﺎﺳﺎﺕ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﻣﺆﺛﺮ‬
‫ﻭﺍﻗﻊ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺩﺭ ﻧﻮﺍﺣﻰ ﺟﻨﻮﺏ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﺎ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﻋﻴﻼﻣﻰ )ﺍﻳﻼﻣﻰ(‬
‫و آشــوری و تمدن­ های میان رودان (بین ­النهرین) آشنا شــدند و موسیقی آن­ها با سبک­ های‬
‫موسیقی عیالمی و سامی اختالط پیدا کرد‪.‬‬
‫در دوران نفوذ هنر یونانی­ ها‪ ،‬یعنی دوره اشکانی‪ ،‬موسیقی ایرانی از نفوذ موسیقی یونانی بر‬
‫کنار نماند؛ اما باید گفت که به علت قدرت تمدن پیشــرفته ایران زمین‪ ،‬این نفوذ پایدار نماند؛‬
‫بلکه بر عکس‪ ،‬موسیقی ایرانی‪ ،‬مبانی تازه ­ای برای موسیقی یونانی به همراه داشت و عقیده بر‬
‫این است که موسیقی یونانی‪ ،‬براساس موسیقی ایرانی بنا شده است‪.‬‬
‫موسیقی دوره ساسانیان بسیار غنی بود و در زندگی مردم سهم عمده ­ای داشت و می ­گویند‬
‫«باربد» مقام و پرده­ های موسیقی ایرانی را در این دوره به وجود آورد؛ ولی در واقع‪ ،‬او در این‬
‫موسیقی فقط تغییراتی داد و آن را تکامل بخشید‪ .‬درباره اهمیت موسیقی ایران باستان‪ ،‬همین‬
‫بس که شــاعران ایرانی هرگز شعری در وصف شکار سالطین نسروده ­اند که در آن اشاره ­ای بر‬
‫حضور رامشگران و نوازندگان سازهای مختلف نشده باشد‪ ،‬نام گوشه ­های موسیقی ما در اشعار‬
‫رودکی‪ ،‬فردوسی‪ ،‬سعدی و حافظ نیز وجود دارد‪.‬‬
‫پس از آمدن اســام به ایران‪ ،‬موسیقی تا حدودی محدود شد و نواختن آن فقط در مراسم‬
‫عروسی و جشن های خانوادگی مجاز بود‪ .‬ولی در خفا افرادی به تمرین موسیقی می ­پرداختند‪.‬‬
‫اسالم‪ ،‬به موسیقی ایرانی جنبه ماوراءالطبیعی و روحانی داد و سبب شد که اعتالی روح و پرواز‬
‫به عالم باال از شنیدن آن حس شود‪.‬‬
‫پس از اســام‪ ،‬موســیقی تازه­ ای به نام موســیقی درباری پدید آمد که مربوط به زندگی‬
‫خصوصی پادشاهان و شاهزادگان بود‪ .‬در سده چهارم هجری‪ ،‬دو دانشمند بزرگ ایرانی‪ ،‬فارابی‬
‫و ابوعلی ســینا‪ ،‬به موســیقی جنبه خاص علمی داده‪ ،‬آن را از نظر علم فیزیک و صوت مورد‬
‫مطالعه قرار دادند‪.‬‬
‫موســیقی ایرانی‪ ،‬از راهی دیگر‪ ،‬یعنی از طریق ترکیه‪ ،‬یونان و روسیه به اروپای شرقی نفوذ‬
‫کرد‪ .‬موســیقی مقامی ایرانی‪ ،‬بیشــتر به وسیله آواز منتقل شــد‪ ،‬نه به وسیله نت‪ .‬گرچه هر‬
‫‪ 86‬گونه تغییر و تحوّلی در ســبک موســیقی ایرانی‪ ،‬مجاز بود و حتی تشویق می ­شد‪ ،‬نوازندگان و‬
‫آوازخوان­ ها ســعی می­‌کردند مقام ­های ایرانی را در حدود معینی نگهدارند و شاگرد با تمرین و‬
‫فصل چهارم‬

‫تکرار‪ ،‬آن­ها را از استاد خود فرا می­ گرفت‪ .‬همین روش انتقال موسیقی از استاد به شاگرد‪ ،‬یکی از‬
‫جنبه­ های بسیار قوی رابطه انسانی‪ ،‬احساسی و فلسفی این هنر است که بسیار اهمیت دارد‪.‬‬
‫با آن­چه به اجمال اشــاره شد این میراث هنری بســیار غنی در رشته­ های «آهنگسازی» و‬
 ‫«نوازندگی موســیقی ایرانی» از مجموعه رشــته ­های دانشگاهی موســیقی باید به نسل جوان‬
‫عالقمند به موسیقی منتقل شود که پی به ارزش فرهنگ پر مایه خود برده‪ ،‬موسیقی روح ­نواز‬
‫و اصیل ایرانی را زنده نگاه دارند و پاسداری کنند‪.‬‬
‫عالوه بر رشــته­ دانشگاهی «نوازندگی موسیقی ایرانی»‪ ،‬رشته «نوازندگی موسیقی جهانی»‬
‫مناســب برای هنرمندانی است که ساز تخصصی غیرایرانی مانند پیانو دارند و هدف این دوره‪،‬‬
‫تربیت نوازندگانی با بهره­ جویی از علم موسیقی جهانی جهت ارائه موسیقی بین ­المللی است‪.‬‬
‫«موســیقی نظامی» از دیگر رشته ­های دانشــگاهی مجموعه موسیقی است که عمده­ ترین‬
‫هدف آن‪ ،‬تربیت نیروهای متخصص موسیقی برای مراکز نظامی و انتظامی می­ باشد‪ .‬موسیقی‬
‫نظامی‪ ،‬یکی از اولین رشــته­ های دانشــگاهی اســت که در ایران از زمان تشــکیل دارالفنون‬
‫پایه­ گذاری گردیده اســت و پس از پیروزی انقالب شــکوهمند اسالمی نیز از اولین رشته­ های‬
‫موسیقی است که راه ­اندازی شد و تاکنون شمار زیادی از فارغ ­التحصیالن این رشته جذب مراکز‬
‫مختلف ارتش جمهوری اسالمی ایران و برخی نهادهای تشریفات رسمی کشور شده ­اند‪.‬‬
‫هدف از برنامه تحصیلی رشــته «آهنگ سازی»‪ ،‬تربیت ذوق و اســتعداد افرادی است که‬
‫قابلیت کارهای خالقه موســیقی را دارند‪ .‬با تربیت آهنگســاز قابل‪ ،‬به ویژه در موسیقی ایرانی‪،‬‬
‫می­ تــوان امیدوار بود که ضمن خلق آثــار ارزنده‪ ،‬تا حدودی مواد کار موردنیاز ارکســترها و‬
‫گروه­ های مختلف کشــور نیز تأمین شود و در صحنه جهانی نیز شاهد فعالیت­ هایی در جهت‬
‫فرهنگ ایرانی باشــیم‪ .‬در این رشته‪ ،‬تمرکز اصلی دانشــجویان بر فراگیری اصول آهنگسازی‬
‫خواهد بود‪ .‬دانشــجویان این رشــته الزم اســت در زمینه نوازندگی پیانو نیــز به توانایی ­ها و‬
‫مهارت ­های الزم دست یابند‪.‬‬
‫توانایی ها و زمینه ­های شغلی و حرفه­ های مرتبط‪:‬‬

‫‪1‬ـ عضویت در ارکسترهای موسیقی ایرانی‪.‬‬

‫‪2‬ـ تدریس دروس نظری موسیقی در هنرستان­ های موسیقی‪.‬‬
‫‪3‬ـ آموزش یک یا چند ســاز مشــخص به صورت انفرادی یا تدریــس در کالس ­های آزاد ‪87‬‬
‫موسیقی و فرهنگسراها‪.‬‬
‫فصل چهارم‬

‫‪4‬ـ همکاری با گروه ­های تولید فیلم ­های سینمایی و تلویزیونی به عنوان آهنگساز موسیقی متن‪.‬‬
‫‪5‬ـ همکاری با گروه­ های نمایش و نمایش عروسکی به عنوان آهنگساز موسیقی متن‪.‬‬
‫‪6‬ـ هدایت یا رهبری ارکسترهای نظامی‪.‬‬
 ‫‪7‬ـ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺎﺭﺵ ﻫﺎﻯ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻭ ﺗﺼﻨﻴﻒ ﺁﻫﻨﮓ ﻫﺎﻯ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻈﺎﻣﻰ‪.‬‬
‫‪8‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻭ ﺍﻧﺘﻈﺎﻣﻰ‪.‬‬
‫‪9‬ـ ﺁﻫﻨﮕﺴﺎﺯﻯ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﻔﺎﺭﺷﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻣﺸﺨﺺ ﻭ ﻳﺎ ﻋﻼﻗﻪ ﺷﺨﺼﻰ‪.‬‬
‫ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ‪.‬‬
‫ﻰ‬ ‫‪10‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﺑﺎ ﺍﺭﺯﺷﻴﺎﺑﻰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ‬
‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ‪.‬‬
‫‪11‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺻﻮﺗﻰ ـ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ ﻭ ﺍﺳﺘﻮﺩﻳﻮﻫﺎﻯ ﺿﺒﻂ ﻮﺳﻴﻘﻰ‪.‬‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸﺎﻏﻠﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺘﻪ‬
‫ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷــﺘﻪ ﻣﻮﺳــﻴﻘﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺍﻧﺠﺎﻡ‬
‫ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻣﺠﺮﻯ ﺟﺸﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ‪.‬‬
‫ﺧﺮﺩﺳﺎﻝ‪.‬‬
‫ﻝ‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻬﺪﻛﻮﺩﻙ ﻫﺎ ﻳﺎ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﻭﻳﮋﻩ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ‬
‫‪3‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﻓﻴﻠﻢ ﭘﻮﻳﺎﻧﻤﺎﻳﻰ )ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﻙ( ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺘﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪﺍﺕ ﺧﻮﺩ ﻧﻴﺎﺯ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺸﻦ ﻫﺎ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﻭﻳﮋﻩ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻭ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻫﺎ ﻭ ﺸﻦ‬
‫‪5‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻯ ﺣﺮﻛﺎﺕ ﻣﻮﺯﻭﻥ ﻭ ﻭﻳﮋﻩ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻭ ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﻬﺎ ﻭ ﺟﺸﻨﻬﺎ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﺑﻪ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ‪.‬‬
‫‪7‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺭﻭﺍﻧﭙﺰﺷﻜﻰ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﺩﺭﻣﺎﻧﻰ‪.‬‬
‫‪8‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺳﺎﺧﺖ ﺳﺎﺯ‪.‬‬
‫‪9‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎﻯ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﻣﺘﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪88‬‬
‫‪8‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎﺭﻡ‬

‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪4‬ـ ﻭﺭﻭﺩ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﭼﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮﻯ ﺩﺭ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﮔﺬﺍﺷﺖ؟ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﻣﻘﺎﻣﻰ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺷﻴﻮﻩ ﺍﻯ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻰ ﺷﺪ؟ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﻭ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ‬

‫‪89‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬
 ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻌﻤﺎﺭﻱ‬

‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﭼﻪ ﺳﺒﻚ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﻤﻮﺩﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺩﻳﮕﺮ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﻣﺮﺑﻮﻁ‬
‫ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻫﻔﺖ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺍﺯ ﭘﻨﺞ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻣﻴﻼﺩ‬
‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﻧﻘﻄﺎﻉ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺷــﺘﻪ ﺍﺳــﺖ‪ .‬ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻣﻌﻨﻰ ﻭ ﻣﻘﺼﻮﺩ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ‬
‫ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻣﻌﻨﻰ ﻭ ﻣﻘﺼﻮﺩ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﻯ ﺁﺋﻴﻨﻰ‪ ،‬ﺍﺷﺮﺍﻓﻰ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﻭ ﺗﺰﺋﻴﻨﻰ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺧﻮﺩ ﺳﻌﻰ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻰ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﺁﺳﻤﺎﻧﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺳﺎﺯﻧﺪ‬
‫ﻭ ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻧﻴﺰ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺷــﺘﻪ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﺳﺒﺐ ﺷــﺪﻩ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻭﺣﺪﺕ ﻭ ﻣﺪﺍﻭﻣﺖ ﭼﻨﺪﻳﻦ‬
‫ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻏﻠﺐ ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﺭﻳﺦ‪ ،‬ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻃﺮﺡ ﻛﻠﻰ ﻭ ﺷﻜﻞ ﺳﺎﺩﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺩﻭﺭ ﺑﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ‬
‫‪90‬‬
‫ﺁﺭﺍﻣﺶ ﻣﻰ ﺑﺨﺸﻨﺪ؛ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﻭﻗﺘﻰ ﺍﻳﻦ ﺍﺛﺮ ﺑﺎ ﺭﻭﻛﺎﺭﻯ ﻭ ﺗﺰﻳﻴﻨﺎﺕ ﺯﻳﺒﺎ ﺗﻮﺃﻡ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﺍﺟﺎﺯﻩ‬
‫ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﺪﺗﻬﺎ ﻭﻗﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺻﺮﻑ ﻛﺸﻒ ﺭﻳﺰﻩ ﻛﺎﺭﻯ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻟﻄﻴﻒ ﻭ ﻇﺮﻳﻒ ﺑﻨﺎ ﺳﺎﺯﺩ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﺮﺣﺴــﺐ ﻭﺿﻊ ﺍﻗﻠﻴﻤﻰ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺳــﺒﻚ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﺍﻯ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﻭ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ‪ :‬ﻳﻜﻰ ﺳﺒﻚ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﻭﻳﮋﻩ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺮ ﺩﺭﺧﺖ ﺑﺎ ﺑﺎﺭﺍﻥ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻓﺼﻞ ﻭ‬
‫ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺳــﺒﻚ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺸــﻚ ﻭ ﻛﻢ ﺩﺭﺧﺖ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺳﺒﻚ ﺍﻭﻝ‪ ،‬ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ‬
 ‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺍﺯ ﺳــﺎﺧﺘﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﻛﻮﭼﻚ ﺳــﺘﻮﻥﺩﺍﺭ ﻛﻪ ﺍﻳﻮﺍﻧﻰ ﺩﺭ ﺟﻠﻮﻯ ﺑﻨﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺳﺘﻮﻥ‬
‫ﭼﻮﺑﻰ ﺩﺍﺷــﺖ ﻭ ﺳﻘﻒ ﺁﻥ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺴﻄﺢ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺑﻪ ﺍﺑﻨﻴﻪ ﺍﻯ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﻗﺼﺮﻫﺎﻯ ﻣﺎﺩﻯ ﻭ‬
‫ﻫﺨﺎﻣﻨﺸــﻰ ﻭ ﺳﭙﺲ ﻛﺎﺥ ﻫﺎﻯ ﺳﺎﺳﺎﻧﻰ ﻣﻰ ﺭﺳــﻨﺪ ﻭ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺍﻳﻦ ﺳﺒﻚ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻋﻤﺎﺭﺕ‬
‫ﭼﻬﻞ ﺳﺘﻮﻥ ﻭ ﻋﺎﻟﻰ ﻗﺎﭘﻮ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺳﺒﻚ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻘﻒ ﻫﺎﻯ ﻛﻮﭼﻚ‬
‫ﮔﻨﺒﺪﺩﺍﺭ ﻭ ﮔﻬﻮﺍﺭﻩ ﺍﻯ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﻰ ﺷــﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺑﻪ ﻋﻈﻤﺖ ﻭ ﺑﺰﺭﮔﻰ ﻭ ﺷﻜﻮﻩ ﻭ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﺗﻮﺳﻌﻪ‬
‫ﻭ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺁﻥ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﻣﻰ ﮔﺮﺩﺩ ﺗﺎ ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺍﺯﻳﻚ ﺳــﻮ ﺑﻪ ﻃﺎﻕ ﻛﺴــﺮﻯ ﻭ ﺭﻭﺍﻕ ﻫﺎﻯ ﻣﺴﺎﺟﺪ‬
‫ﺍﺳــﻼﻣﻰ ﻭ ﺍﺯ ﺳــﻮﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﭼﻬﺎﺭ ﻃﺎﻕ ﻫﺎﻯ ﺁﺗﺸﻜﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﺳﺎﺳﺎﻧﻰ ﻭ ﺳﭙﺲ ﻣﺴﺎﺟﺪ ﻭ ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ‬
‫ﻋﻈﻴﻤﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻘﺒﺮﻩ ﺍﻟﺠﺎﻳﺘﻮ ﺩﺭ ﺳﻠﻄﺎﻧﻴﻪ ﻭ ﻣﻘﺒﺮﻩ ﺣﻀﺮﺕ ﺛﺎﻣﻦ ﺍﻻﺋﻤﻪ )ﻉ( ﻭ ﻣﺴﺠﺪ ﮔﻮﻫﺮﺷﺎﺩ‬
‫ﺩﺭ ﻣﺸﻬﺪ ﻭ ﻣﺴﺎﺟﺪ ﺷﻴﺦ ﻟﻄﻒ ﺍﷲ ﻭ ﺍﻣﺎﻡ ﻭ ﺟﺎﻣﻊ ﻭ ﺻﺪﻫﺎ ﻣﺴﺠﺪ ﻋﻈﻴﻢ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﻋﺮﺽ‬
‫ﻭ ﻃﻮﻝ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﻰ ﺭﺳﺎﻧﺪ ﻭ ﮔﻨﺒﺪﻫﺎﻳﻰ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪﺍﻡ ﺧﻮﺩ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻭ ﺳﺮﻣﺸﻖ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﻫﻬﺎ ﮔﻨﺒﺪ ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻯ ﺩﻭﺭ ﻭ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﻣﻰ ﮔﺮﺩﺩ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(5-1‬‬

‫‪91‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪1‬ـ ‪ 5‬ـ ﻣﻌﻤﺎﺭﻱ ﮔﻨﺒﺪ ﺩﺍﺭـ ﻣﺴﺠﺪ ﺍﻣﺎﻡ‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺍﺯ ﺗﺰﻳﻴﻦ ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺧﻮﺩ ﻟﺬﺕ ﻣﻰ ﺑﺮﺩﻧﺪ؛ ﻭﻟﻰ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻨﻰ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﺯﻳﻨﺖ ﺑﻨﺎ‬
‫ﺑــﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻯ ﺑﺎﺷــﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﻴﺖ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺍﻧﺪﺍﺯﺩ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑــﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻳﻚ ﻣﻮﺯﻩ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﻧﻮﻉ‬
‫ﺍﺿﺎﻓﺎﺕ ﻧﺎﻫﻨﺠﺎﺭ ﻭ ﻧﺎﻣﺮﺑﻮﻁ ﺟﻠﻮﻩ ﺩﻫﺪ ﻭ ﻳﻜﭙﺎﺭﭼﮕﻰ ﺑﻨﺎ ﺭﺍ ﻣﺨﺘﻞ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
 ‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻣﻌﻤﺎﺭﻱ ﺑﺎ ﺩﻳﮕﺮ ﻫﻨﺮﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺁﻳﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥﻫﺎﻱ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺪﺍﺭﻙ ﻣﺴــﺘﻨﺪﻯ ﺍﺯ ﻧﻔﻮﺫ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺳﺎﻳﺮ ﺍﻗﻮﺍﻡ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﻳﻮﻧﺎﻧﻰ ﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻨﺪﻯ ﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺍﺭﻣﻨﺴﺘﺎﻥ‪ ،‬ﭘﺎﻣﻴﺮ‪ ،‬ﻛﺸﻤﻴﺮ ﻭ ﺗﺒﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺣﺘﻰ ﺭﻭﻣﻰ ﻫﺎ ﻫﻢ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ‬
‫ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪ 1.‬ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻬﺎ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺳﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﻭ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﺭﻧﺴﺎﻧﺲ ﻭ ﺑﺎﺭﻭﻙ‬
‫ﺣﺪ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳــﺖ‪ .‬ﺑﻠﻐﺎﺭﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺍﺳﭙﺎﻧﻴﺎ‪ ،‬ﻗﻔﻘﺎﺯ ﻭ‬
‫ﺩﺭ ﻣﻐﺮﺏ ﺯﻣﻴﻦ ﺗﺎ ّ‬
‫ﺭﻭﺳﻴﻪ ﺍﺯ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻨﺎﻃﻘﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(5-2‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪2‬ـ ‪ 5‬ـ ﺧﺎﻧﻪ ﺣﺴﻦﭘﻮﺭ ـ ﺍﺭﺍﻙ‬

‫ﺑــﺎ ﺫﻛﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﻣــﻪ ﺍﻓﺘﺨﺎﺭﺁﻓﺮﻳﻦ ﻭ ﻏﺮﻭﺭﺍﻧﮕﻴﺰ‪ ،‬ﺍﮔﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳــﺶ ﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﺭﻭﺯ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬ ‫‪92‬‬
‫ﻣﺸــﻜﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﺍﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﻣﻨﺎﺳﺒﻰ ﺑﺮﺍﻯ‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﺁﻥ‪ ،‬ﺁﺷــﻜﺎﺭ ﻣﻰ ﮔﺮﺩﺩ ﻛﻪ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻫﺎﻯ ﺭﺳــﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻫﺪﻑ‪ ،‬ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﻓﺮﺍﺩﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ‬

‫‪1‬ـ ﺭ‪.‬ﻙ‪ :‬ﻧﻴﺮﻧﻮﺭﻯ‪ ،‬ﻋﺒﺪﺍﻟﺤﻤﻴﺪ؛ ﺳﻬﻢ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﻬﺎﻥ‪ ،‬ﺟﻠﺪ ﺍ ّﻭﻝ‪ ،‬ﭼﺎپ ﺩﻭﻡ؛ ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ :‬ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺁﺛﺎﺭ‬
‫ﻭ ﻣﻔﺎﺧﺮ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ؛ ‪1385‬؛ ﺹ ‪.408‬‬
 ‫ﺑﻪ ﻓﻀﺎﻯ ﺯﻳﺴﺖ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ‪ ،‬ﭼﻪ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻭ ﭼﻪ ﻣﻜﺎﻥ ﻛﺴﺐ ﻭ ﻛﺎﺭ‪ ،‬ﺍﻧﺘﻈﺎﻡ ﺑﺨﺸﻰ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫ﻛﻤﻰ ﻭ ﺷــﺮﺍﻳﻂ ﻛﻴﻔﻰ ﺯﻳﺴﺖ ﻭ ﺭﺷﺪ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﮔﺮﺩﺩ‪) .‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪5-3‬‬
‫ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﺍﺑﻌﺎﺩ ّ‬
‫ﺗﺎ ‪(5-4‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪3‬ـ ‪ 5‬ـ ﭘﻼﻥ ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‬

‫‪93‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪4‬ـ ‪ 5‬ـ ﻧﻤﺎﻱ ﻫﻤﺎﻥ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‬

‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻭ ﻣﺸﺨﺺ ﻳﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺴﺘﻰ ﻛﻮﭼﻚ ﻭ ﺑﺰﺭگ‪ ،‬ﺍﺯ‬
‫ﻃﺮﺡ ﻫﺎﻯ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺗﺎ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﻛﺎﺭ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺍﺟﺰﺍ ﻭ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺑﻨﺎ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ‬
‫ﺍﺯ ﻛﺎﺭ ﻣﻬﻨﺪﺱ ﻣﻌﻤﺎﺭ‪ ،‬ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺍﺻﻠﻰ ﻭ ﻣﺤﻮﺭﻯ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﻭ ﺳﺮﭘﺮﺳــﺘﻰ ﺩﻓﺎﺗﺮ ﻣﺸــﺎﻭﺭ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﻳﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺁﻧﻬــﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻬﻨﺪﺱ‬
‫ﻣﻌﻤﺎﺭ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻧﻈــﺎﺭﺕ ﺑــﺮ ﺻﺤﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻛﺎﺭ ﺩﺭ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﺳــﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺪﻳﺮ ﻳﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭ‬
‫ﻣﺪﻳﺮ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕــﻰ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﭘﺮﻭژﻩ ﻫــﺎﻯ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﻭ ﻣﺸــﺎﺭﻛﺖ ﺩﺭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ‬
‫ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻥ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺴــﺘﻰ ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺭ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ‬
‫ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﻘﻴﺎﺱ ﻫﺎﻯ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻰ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻛﺎﺭﺷــﺎﻥ ﺑﺎ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻧﺪﻫﻰ ﻓﻀﺎﻯ ﺯﻳﺴــﺖ‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺍﺳﺖ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺍﻛﻮﻟﻮژﻳﺴــﺖ ﻫﺎ‪ ،‬ﺍﻗﻠﻴﻢ ﺷﻨﺎﺳﺎﻥ‪ ،‬ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻥ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻭ‬
‫ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﺍﻥ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻭ ‪...‬‬
‫‪7‬ـ ﻣﺠﺮﻯ ﻳﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭ ﭘﮋﻭﻫﺸــﻰ ﺩﺭ ﻃﺮﺣﻬﺎﻯ ﭘﮋﻭﻫﺸــﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑــﺎ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻰ‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻓﻀﺎﻯ ﺯﻳﺴﺖ‪.‬‬
‫‪8‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺩﺭﻭﺱ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﻭ ﻓﻀﺎﻯ ﺯﻳﺴﺖ‪.‬‬
‫‪9‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﻳﺎ ﺍﺭﺯﺷﻴﺎﺑﻰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ‪.‬‬
‫‪10‬ـ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﻗﺪﻳﻤﻰ ﺑﻪ ﺟﺪﻳﺪ‪.‬‬
‫‪11‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻭ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﻭﺯﺍﺭﺕ‬
‫ﻣﺴﻜﻦ ﻭ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ‪ ،‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪،‬ﮔﺮﺩﺷﮕﺮﻯ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‪ ،‬ﺷﻬﺮﺩﺍﺭﻯ ﻭ ‪....‬‬
‫‪94‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸﺎﻏﻠﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ‬
‫ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷــﺘﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳــﺖ ﻧﻴﺰ ﺍﻧﺠﺎﻡ‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
 ‫‪1‬ـ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﻭ ﻋﻜﺎﺳﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﻣﻌﻤﺎﺭﺍﻥ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺩﺭ ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﻣﻮﺭ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻞ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻭ ﻣﺒﻠﻤﺎﻥ ﻣﻨﺎﺯﻝ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺩﺭﻭﺳﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﭘﺮﺳﭙﻜﺘﻴﻮ« ﻭ »ﻃﺮﺍﺣﻰ« ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﻭ ﺑﺎﻻﺗﺮ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ ﻭ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺸﺎﻭﺭﻩ ﻳﺎ ﺁﻣﺎﺩﻩﺳﺎﺯﻯ‬
‫ﻓﻀﺎﻫﺎﻯ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺸﺎﻭﺭﻩ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﺷﻬﺮﻯ‪.‬‬
‫‪7‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﻣﺖ ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺷﻴﻮﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪95‬‬
‫‪5‬ـ ﻧﺤﻮﻩ ﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺗﺰﻳﻴﻦ ﺩﺭ ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬
 ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻱ‬

‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ‪ .‬ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺷﻬﺮ ﺭﺍ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺗﻔﺎﻭﺗﻬﺎﻯ ﺷﻬﺮ ﻭ ﺩﻫﻜﺪﻩ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﻣﻬﻨﺪﺳــﻰ‬
‫ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻛﺸــﺎﻭﺭﺯﻯ ﻭ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﻫﺎﻯ ﻣﺸﺨﺺ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ‬
‫ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺩﺭﻳﺎﭼﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺩﺭﻳﺎﻫﺎ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻯ ﻭ ﺩﺍﻣﺪﺍﺭﻯ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ‬
‫»ﺗﻤﺪﻥ«‬
‫ّ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻭ ﻭﺍژﻩ »ﻣﺪﻳﻨﻪ« ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ »ﺷﻬﺮ«‪ ،‬ﺭﻳﺸﻪ ﻛﻠﻤﻪ‬
‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻬﺮﻧﺸﻴﻨﻰ‪ ،‬ﺗﻤﺪﻥ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺳــﺮﺯﻣﻴﻦ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺷــﻬﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺸــﻜﻴﻞ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪ :‬ﻳﻜﻰ ﺷــﻬﺮﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ‬
‫ﺩﺭﻳﺎﻫﺎ ﻭ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﻗﺎﺑﻞ ﻛﺸﺘﻴﺮﺍﻧﻰ ﺑﺮﭘﺎ ﻣﻰ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺁﻥ ﺷﻬﺮﻫﺎﻳﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ‬
‫)ﻋﻴﻼﻡ( ﻭ ﻣﻴﺎﻥ ﺭﻭﺩﺍﻥ )ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻨﻬﺮﻳﻦ( ﺟﻨﻮﺑﻰ ﺳــﺎﺧﺘﻪ ﺷــﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩ ّﻭﻡ ﺷﻬﺮﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ‬
‫‪96‬‬
‫ﻓﻼﺕ‪ ،‬ﺑﻪ ﺩﻻﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻳﺎ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷــﻬﺮﻫﺎ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﻭﺳــﻌﺖ ﺑﺎ ﺩﻫﻜﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﺳﺎﺑﻖ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴــﻪ ﻧﺒﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﮔﺮﭼﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﺷــﻬﺮﻫﺎﻯ ﺑﺰﺭگ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﻰ ﻣﻌﻨﻰ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﻟﻰ ﻗﺪﻣﻰ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ ﺍﻣﺮﻭﺯﻯ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻮﺳــﻂ ﻣﺮﺩﻡ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝ ﭘﻴﺶ ﺑﺮﺩﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳــﺖ‪ .‬ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺜﺎﻝ‪ ،‬ﺷﻬﺮ »ﺍﻭﺭ« ﻛﻪ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ‬
‫ﺷــﻬﺮﻫﺎﻯ ﺳــﻮﻣﺮﻳﺎﻥ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﺷﺼﺖ ﻫﻜﺘﺎﺭ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺣﺪﻭﺩ ﺑﻴﺴــﺖ ﻭ ﭼﻬﺎﺭ ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ‬
 ‫ﺩﺍﺷــﺖ ﻭ ﺷﻬﺮ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﻛﻪ )ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎﻯ ‪ 2900‬ﺗﺎ ‪ 1900‬ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻣﻴﻼﺩ(‪ ،‬ﻣﺴﻜﻦ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﺷﺮﻕ‬
‫ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﻔﺘﺎﺩ ﻫﻜﺘﺎﺭ ﻭﺳﻌﺖ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﻫــﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺳــﻜﻮﻧﺖ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺁﻣــﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻘﻰ ﻛــﻪ ﺁﺏ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻨﻰ‬
‫ﻛﺎﻓﻰ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻳﺎ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺳــﺎﻛﻦ ﻣﻰ ﺷــﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻢ ﺁﺏ ﺁﺷــﺎﻣﻴﺪﻧﻰ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﻫﻢ‬
‫ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻯ ﻭ ﺩﺍﻣﺪﺍﺭﻯ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﺣﻔﻆ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﺧﻄﺮ ﻫﺠﻮﻡ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ ﻗﻠﻌﻪ ﺍﻯ‬
‫ﻣﻰ ﺳــﺎﺧﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﺮﺝ ﻭ ﺑﺎﺭﻭﻳﻰ ﮔﺮﺩﺍﮔﺮﺩ ﺁﻥ ﺑﻨﺎ ﻣﻰﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻟﺰﻭﻡ ﺑﺎ ﺍﺣﺸــﺎﻡ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺁﻥ ﭘﻨﺎﻩ‬
‫ﻣﻰ ﺑﺮﺩﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﺁﺑﺎﺩﻯ ﻭ ﺷﻬﺮﻯ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﻳﻚ ﻗﺴﻤﺖ ﺩﺭﻭﻧﻰ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﻳﻮﺍﺭ ﺑﺮﺝ ﻭ ﺑﺎﺭﻭﻯ ﺁﻥ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻩ‬
‫ﺍﺳــﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻰ ﺷــﺪ ﻭ ﮔﺎﻫﻰ ﻫﻢ ﺩﻭﺭﺗﺎﺩﻭﺭ ﺁﻥ‪ ،‬ﺧﻨﺪﻗﻰ ﻛﻨﺪﻩ ﻣﻰ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻄﺮ‪ ،‬ﺁﻥ ﺭﺍ ﭘﺮ ﺍﺯ ﺁﺏ‬
‫ﻛﻨﻨــﺪ‪ .‬ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻗﺴــﻤﺖ ﺍﺻﻠﻰ ﻫﺮ ﺁﺑﺎﺩﻯ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳــﺞ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺁﻥ ﺁﺑﺎﺩﻯ ﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮﻯ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ »ﺷﺎﺭﺳﺘﺎﻥ« ﻳﺎ »ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ« ﻣﻰ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻭ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺷﺎﺭﺳﺘﺎﻥ‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻰ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺩﻭﺭﻩ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﺳــﻼﻡ ﻭ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﺳــﻼﻣﻰ ﺗﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﻭﺍﺧﺮ‪ ،‬ﺍﻏﻠﺐ ﺷــﻬﺮﻫﺎ ﺩﺍﺭﺍﻯ‬
‫ﺩﺭﻭﺍﺯﻩ ﻫﺎﻳﻰ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﺎﺭﻭ ﻭ ﺧﻨﺪﻕ ﺩﺍﺷــﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻏﺮﻭﺏ‪ ،‬ﺩﺭﻭﺍﺯﻩ ﻫﺎ ﺑﺴــﺘﻪ ﻣﻰﺷﺪ ﻭ ﺑﺎﻣﺪﺍﺩ‪،‬‬
‫ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﺎﺯ ﻣﻰ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫»ﺭﺍﻟﻒ ﻟﻴﻨﺘﻮﻥ« ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏ »ﺳﻴﺮ ﺗﻤﺪﻥ« ﺧﻮﺩ ﻣﻰ ﻧﻮﻳﺴﺪ‪» :‬ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺍﺧﺘﺮﺍﻋﻰ ﺍﺳﺖ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻛﻪ‬
‫ﺍﺭﺯﺵ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺭﺷــﺪ ﺗﻤﺪﻥ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻭﺟﻪ ﺍﺯ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﺧﺘﺮﺍﻋﺎﺕ ﻓﻨﻰ ﻭ ﺍﺳﺎﺳــﻰ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﺜﻨﺎﻯ ﻓﻦ‬
‫ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻯ‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ «1‬ﻭ ﺳﭙﺲ ﺷﻬﺮ ﺭﺍ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻰﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫»ﺷــﻬﺮ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻯ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺑﻘﺎﻳﺶ ﻣﺒﺘﻨﻰ ﺍﺳــﺖ ﺑﺮ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺳــﺘﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﻭ ﻣﺼﻨﻮﻋﺎﺕ ﻭ‬
‫ﺗﺸــﻜﻴﻞ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻳﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﻬﻴﻪ ﻭ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺁﺫﻭﻗﻪ ﻭ ﻣﻮﺍﺩ ﺧﺎﻡ ﻭ ﺍﺻﻮﻻً ﻣﻮﺟﻮﺩﻳﺖ ﻫﺮ ﺷﻬﺮ ﺑﺴﺘﮕﻰ‬
‫‪97‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺒﺎﺩﻻﺕ ﻭ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺳﺘﺪﻫﺎ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺩﻫﻜﺪﻩ ﺍﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺍﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫»ﻣﺮﺩﻡ ﻫﺮ ﺩﻫﻜﺪﻩ‪ ،‬ﻏﺬﺍ ﻭ ﺑﻴﺸــﺘﺮ ﻣﻮﺍﺩ ﺧﺎﻡ ﻣﻮﺭﺩﻧﻴﺎﺯ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺣﻮﺍﻟﻰ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺩﺳــﺖ‬
‫ﻣﻰ ﺁﻭﺭﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻰ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻭ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻳﺸــﺎﻥ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﺴــﺎﻓﺘﻰ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ‬

‫‪1‬ـ ﻟﻴﻨﺘﻮﻥ‪ ،‬ﺭﺍﻟﻒ؛ ﺳﻴﺮ ﺗﻤﺪﻥ؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﭘﺮﻭﻳﺰ ﻣﺮﺯﺑﺎﻥ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ :‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺍﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮ‪ ،1372 ،‬ﺹ ‪.114‬‬
‫ﻫﺮ ﻓﺮﺩ ﺍﻧﺴــﺎﻧﻰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺭﻭﺯ ﻃﻰ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺰﺭﻋﻪ ﺍﺵ ﺑﺮﺳﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻯ‬
‫ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﺳــﭙﺲ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑــﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺍﺵ ﺑﺎﺯﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺣﺠﻢ ﺟﻤﻌﻴﺘﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻳــﻚ ﺩﻫﻜﺪﻩ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺣﻴﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﻫﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﺪﺭﺕ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﻧﻔﺮ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺣﺎﻝ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ‬
‫ﺣﺪﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺁﻥ ﻧﻴﺴﺖ«‪.‬‬
‫ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺠﻤﻊ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﻴﺸﻤﺎﺭﻯ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻫﻴﭻ ّ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺩﺭﺧﺸﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ‪ ،‬ﺩﺭ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ ﻧﻴﺰ ﻫﻢ ﺩﺭ‬
‫ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺳﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ‪ ،‬ﺷﻬﺮﺕ ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮﻯ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮﺭﻯ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺷﺎﻩ ﻋﺒﺎﺱ ﺍ ّﻭﻝ ﺻﻔﻮﻯ‪ ،‬ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻳﻌﻨﻰ ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺼﻒﺟﻬﺎﻥ ﻣﻌﺮﻭﻑ‬
‫ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭘﺮﻭﻓﺴﻮﺭ ﭘﻮپ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ‪ ...» :‬ﺣﺘﻰ ﺁﺛﺎﺭ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪﻩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎﻯ‬
‫ﺷﻬﺮﺳــﺎﺯﻯ ﻭ ﺍﺑﻨﻴﻪ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭼﻬﺎﺭ ﻃﺮﻑ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﺑﺰﺭگ ﻭ ﺑﺎﺯ ﻧﻘﺶ ﺟﻬﺎﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻛﺎﻓﻰ‬
‫ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﻛــﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻳﺎﺩﺁﻭﺭﻯ ﻛﻨﻨــﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﻋﺎﻟﻴﺘﺮﻳــﻦ ﻭ ﻋﻈﻴﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻰ ﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﺯﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﺑﻪ ﺛﻤﺮ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ‬
‫ﻛﻪ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺍﺯ ﻣﺸــﻬﻮﺭﺗﺮﻳﻦ ﺭﻳﺎﺿﻴﺪﺍﻧﺎﻥ ﻭ ﺍﺳﺘﺎﺩﺍﻥ ﺗﺰﻳﻴﻨﺎﺕ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩ ﺧﻮﺩ‬
‫ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺭﻳﺨﺘﻦ ﻧﻘﺸــﻪ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺭﺳــﺎﻧﻴﺪﻥ ﺁﻥ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﻭ‬
‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﻃﺮﺣﻬﺎﻯ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ ﺟﻬﺎﻥ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ‪.«1‬‬
‫ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮﺩﮔﻰ ﻭ ﺗﻨﻮﻉ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻴﺎﻓﺘﮕﻰ ﺣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻭﺳﻴﻌﻰ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮﺧﻰ ﺗﻤﺮﻛﺰﻫﺎﻯ ﻣﻨﺘﺞ ﺍﺯ ﻧﺒﻮﺩﻥ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﻳﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﻫﺎﻯ ﻏﻠﻂ‪،‬‬
‫ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﺗﺤﻮﻟﻰ ﺍﺳﺎﺳــﻰ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻮﻝ ﻭ ﺭﺷــﺪ ﻫﻤﮕﻮﻥ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺤﺴــﻮﺱ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺮﺷﺎﺭ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﻣﻮﺟﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻰ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻨﺪ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ‬
‫ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﺁﺭﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻮﻝ‪ ،‬ﺭﺷــﺪ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴﺖ ﺳــﺎﻟﻢ‪ ،‬ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﺻﺤﻴﺢ‪ ،‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ‬
‫‪98‬‬
‫ﺗﺨﺼﺼﻰ ﻻﺯﻡ ﻭ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﻭ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﻣﺮﺩﻣﻰ ﺧﺎﺹ ﺧﻮﺩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻬﻰ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ‬
‫ﺿﺮﻭﺭﻯ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺍﺯ ﺳــﻮﻯ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺸــﻮﺭ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺭﺷﺘﻪ‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﺷﻬﺮﺳــﺎﺯﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﻫﺎﻯ »ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﺷــﻬﺮﻯ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ« ﻭ »ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺷﻬﺮﻯ«‪،‬‬

‫‪1- Pope, Arthur U., A Survey of Persian Art; Tehran: Soroush, 1982; P. 1409.‬‬
 ‫ﺑﺮﺍﻯ ﺭﻓﻊ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ ﻓﻮﻕ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪).‬ﺗﺼﺎﻭﻳﺮ‪ 5-5‬ﻭ ‪(5-6‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪6‬ـ‪5‬ـ ﻋﻜﺲ ﻫﻮﺍﻳﻰ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﺤﻠﻪ »ﻋﻠﻴﻘﻠﻰ‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪5‬ـ‪5‬ـ ﭘﻼﻥ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﺤﻠﻪ‬
‫ﺁﻗﺎ« ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﻣﺤﻠﻪ ﺑﺰﺭگ ﺑﻴﺪﺁﺑﺎﺩ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ‬ ‫»ﻋﻠﻴﻘﻠﻰ ﺁﻗﺎ« ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﻣﺤﻠﻪ‬
‫ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ )ﻫﻤﺎﻥ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻗﺒﻞ(‬ ‫ﺑﺰﺭگ ﺑﻴﺪﺁﺑﺎﺩ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ‬
‫)ﻧﻘﺸﻪ ﺑﻪ ﺭﻭﺯ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪(1378‬‬

‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ‬
‫ﺷﻬﺮﻯ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻣﺴﻜﻦ ﻭ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ‪ ،‬ﺷﻬﺮﺩﺍﺭﻯ ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﻴﻂ‬
‫ﺯﻳﺴﺖ‪ ،‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻭ ﺑﻮﺩﺟﻪ‪... ،‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎﻯ ﺷﻬﺮﺳــﺎﺯﻯ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺷــﻬﺮﻯ ﺩﺭ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻭ ﺑﺨﺶ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻰ‪.‬‬
‫‪99‬‬
‫‪3‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﺷــﻬﺮﻯ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻭ ﺑﺨﺶ‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﺧﺼﻮﺻﻰ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﻮﭼﻚ ﻳﺎ ﮔﺴــﺘﺮﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻥ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺷــﻬﺮﻯ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ‬
‫ﺷــﻬﺮﻯ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻯ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸــﻴﺪﻩ ﺍﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺴــﺎﺋﻞ ﻓﻀﺎﻳﻰ ـ ﻛﺎﻟﺒﺪ ﺷــﻬﺮ ﻭ ﺷــﺮﻛﺖ ﺩﺭ ﻓﺮﺍﻳﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﻯ ﻭ ﺍﺟﺮﺍ ﺑﺎ ﻫﺪﻑ‬
‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺩﺍﺩﻥ ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺴﺖ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﻮﭼﻚ ﻳﺎ ﮔﺴــﺘﺮﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻥ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺷــﻬﺮﻯ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ‬
‫ﺷــﻬﺮﻯ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺷــﻨﺎﺧﺖ ﻭ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳــﺎﺧﺖ ﻛﺎﻟﺒﺪﻯ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺭﻭﺳﺘﺎ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻭ‬
‫ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻰ ﻃﺮﺡ ﻫﺎ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺪﺕ ﻭ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪﺕ ﺭﺷﺪ ﻭ ﺗﺤﻮﻝ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ‪ ،‬ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ‬
‫ﻭ ﻛﺎﻟﺒﺪﻯ ﺩﺭ ﻣﻘﻴﺎﺱ ﻫﺎﻯ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ‪ ،‬ﺷﻬﺮﻯ ﻭ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻰ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎﻯ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﺸﺎﻭﺭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ‪.‬‬
‫‪7‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ‪.‬‬
‫‪8‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻰ ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎﻯ ﺷﻬﺮﺳــﺎﺯﻯ ﻳﺎ ﻣﺸــﺎﺭﻛﺖ ﺩﺭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎﻯ‬
‫ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ‪.‬‬
‫‪9‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻰ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻛﺎﺭﺷﺎﻥ ﺑﺎ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﺪﻫﻰ ﻓﻀﺎﻯ ﺯﻳﺴﺖ ﻣﺮﺗﺒﻂ‬
‫ﺍﺳــﺖ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺍﻛﻮﻟﻮژﻳﺴﺖ ﻫﺎ‪ ،‬ﺍﻗﻠﻴﻢ ﺷﻨﺎﺳــﺎﻥ‪ ،‬ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻥ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻭ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎ‪،‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﺍﻥ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ‪... ،‬‬
‫‪10‬ـ ﻣﺠﺮﻯ ﻳﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭ ﭘﮋﻭﻫﺸــﻰ ﺩﺭ ﻃﺮﺡ ﻫﺎﻯ ﭘﮋﻭﻫﺸــﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ )ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ‬
‫ﺷﻬﺮﻯ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺷﻬﺮﻯ(‪.‬‬
‫‪11‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﻳﺎ ﺍﺭﺯﺷﻴﺎﺑﻰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ )ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﺷﻬﺮﻯ‬
‫ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺷﻬﺮﻯ(‪.‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸــﺎﻏﻠﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷــﺪ‪ ،‬ﺍﺯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻣﻰﺭﻭﺩ‬
‫ﻛﻪ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻭ ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ‬
‫ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪100‬‬
‫‪1‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﻌﻤﺎﺭ ﺩﺭ ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﻣﺖ ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﻰ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫‪3‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ ﻭ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺸﺎﻭﺭﻩ ﻳﺎ ﺁﻣﺎﺩﻩﺳﺎﺯﻯ‬
‫ﺷﻬﺮﻙ ﻫﺎﻯ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ‪.‬‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺗﻔﺎﻭﺗﻬﺎﻯ ﺷﻬﺮ ﻭ ﺭﻭﺳﺘﺎ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫‪101‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬
 ‫ﻣﻌﻤﺎﺭﻱ ﺩﺍﺧﻠﻲ‬

‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ‬
‫ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻃﻰ ﺗﺎﺭﻳﺦ‪ ،‬ﺩﻭ ﻫﺪﻑ ﺍﺻﻠﻰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪ‪:‬‬
‫ﻳﻜــﻰ ﺍﻳﺠــﺎﺩ ﻧﻈﻢ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻭ ﺗﻘﺴــﻴﻢ ﻓﻀﺎﻫــﺎ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻨﻄﻘﻰ‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺁﻧﻬﺎ ـ ﭼﻪ ﺩﺭ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﻭ ﭼﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻃﻮﻻﻧﻰ ـ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﻭ ﭼﺸﻢ ﻧﻮﺍﺯﻯ ﻭ ﻣﻮﺯﻭﻥ‬
‫ﺑﻮﺩﻥ ﻓﻀﺎ ﻭ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻭ ﺍﺣﺠﺎﻡ ﺩﺍﺧﻞ ﺁﻥ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺻﻔﺤﺎﺕ ﮔﺬﺷــﺘﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﻭﺭ ﺩﺳــﺘﻴﺎﺑﻰ ﺣﺎﺻﻞ ﺷــﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﻃﻰ ﺳــﺪﻩ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺒﻞ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ ﻭ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮﻯ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﻯ‬
‫ﺍﺻﻠﻰ ﻭ ﻓﺮﻋﻰ ﺁﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎﻥ ﻭﺍﻗﻊ ﺷــﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺷﻜﻰ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻏﻠﺐ ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ‬
‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺩﺍﺭﺍ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻨﺎ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ 102‬ﺑــﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺜﺎﻝ‪ ،‬ﻫﻢ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮﻫﺎﻳﻰ ﻣﺎﻧﻨــﺪ ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ ﻭ ﻳﺰﺩ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻳــﻰ ﻗﺪﻳﻤﻰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‬
‫ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻯ ﻇﺎﻫﺮﻯ ﺑﺴــﻴﺎﺭ ﺳــﺎﺩﻩ ﺑﺎ ﺗﺰﻳﻴﻨﺎﺕ ﺑﺴــﻴﺎﺭ ﺍﻧﺪﻙ ﻳﺎ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺰﻳﻴﻦ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭﻟﻰ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺁﻥ‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﺭﻳﺰﻩ ﻛﺎﺭﻯ ﻫﺎﻯ ﺗﺰﻳﻴﻨﻰ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﻰ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﻏﺒﺎﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻭ ﻛﻬﻨﮕﻰ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﺍﺯ ﺁﻥ‪ ،‬ﻫﻨﻮﺯ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻮﺍﻫﺮﻯ ﺩﺭﺧﺸﺎﻥ‪ ،‬ﭼﺸﻢ ﺭﺍ ﻧﻮﺍﺯﺵ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻫﻮﻳﺖ‬
‫ﻛﻠﻰ ﺑﻨﺎ‪ ،‬ﺳﻬﻢ ﻣﻬﻤﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
 ‫ﺍﻣــﺮﻭﺯﻩ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﺮ ﻧﻴﺎﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭ ﻳــﺎ ﻫﺮ ﺣﺮﻓﻪ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻣﺒﺘﻨﻰ ﺑﺮ ﺁﻥ‪ ،‬ﺗﺤﺼﻴﻼﺕ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﺩﻭﺭﻩ‬
‫ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻭ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻥ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺣﻮﺯﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻫﺮ‬
‫ﺯﻣﻴﻨﻪ‪ ،‬ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻭ ﭘﺮﻭﺭﺵ ﻣﻰ ﻳﺎﺑﻨﺪ ﺗﺎ ﺧﻼء ﻭ ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎﻯ ﻛﻤﻰ ﻭ ﻛﻴﻔﻰ ﺭﺍ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ‬
‫ﻳﺎ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻫﺎﻯ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ ﺟﺴﻤﻰ ﻭ ﺭﻭﺣﻰ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﺳﺎﺯﻧﺪ ﻭ ﻫﺮ ﺭﻭﺯ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ‬
‫ﻧﻮﺁﻭﺭﻯ‪ ،‬ﺧﻼﻗﻴﺖ‪ ،‬ﺗﺤﻮﻝ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ‪ ،‬ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴﺖ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺑﺨﺸﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﻃﻴﻒ ﻭﺳــﻴﻊ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﺁﻥ ﺩﺳــﺘﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﺑﻰ‪ ،‬ﻫﻮﻳﺖ ﺑﺨﺸــﻰ‪ ،‬ﻭ ﻧﻴﺰ‬
‫ﻛﻤﺎﻝ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻓﻀﺎﻯ ﺯﻳﺴــﺖ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﻧﻘﺶ ﻣﺆﺛﺮ ﻭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻭ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻭﻳﮋﻩ‬
‫ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ‪ .‬ﺭﺷــﺘﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﻪ ﻃﺮﺡ ﻭ ﺍﻧﺘﻈﺎﻡ ﻓﻀﺎﻯ ﺯﻳﺴﺖ ﺍﻧﺴﺎﻥ‬
‫ﺩﺭ ﻣﻘﻴﺎﺱ ﻫــﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭ ﺩﺭ ﺍﺷــﻜﺎﻝ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﺁﻥ ﻣﻰ ﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪ ،‬ﺍﺯ ﺍﻫﻤﻴﺘﻰ ﻭﻳــﮋﻩ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ‬
‫ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﺁﻥ‪ ،‬ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ‪ ،‬ﺍﺯ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻋﻤﻠﻰ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ‬
‫ﻭﻓﻮﺭ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺰﺭگ ﻭ ﻛﻮﭼﻚ‪ ،‬ﺻﺤﻨﻪ ﺁﺭﺍﻳﻰ ﻓﻀﺎﻯ‬
‫ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ ﺳﻤﻴﻨﺎﺭﻫﺎ ﻭ ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ ﻫﺎ‪ ،‬ﻃﺮﺡ ﻭ ﺁﺭﺍﻳﺶ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻓﺮﻭﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺰﺭگ ﻭ ﻛﻮﭼﻚ‪ ،‬ﻫﺘﻞ ﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻧﻚ ﻫﺎ‪ ،‬ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻫﺎﻯ ﺗﺠﺎﺭﻯ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺴﻜﻮﻧﻰ‪ ،‬ﺍﻳﺴﺘﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺭﺍﻩﺁﻫﻦ ﻭ ﻣﺘﺮﻭ‪،‬‬
‫ﺳﺎﻟﻦ ﻫﺎﻯ ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮﻭﺩﮔﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ‪ ...‬ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺍﺣﻴﺎء ﻭ ﺑﺎﺯﺁﺭﺍﻳﻰ ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‪ ،‬ﻫﻤﮕﻰ ﻣﻮﺍﺭﺩﻯ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﻃﺮﺍﺡ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺭﺍ ﺍﻟﺰﺍﻣﻰ ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺭﺷﺘﻪﻱ ﻣﻌﻤﺎﺭﻱ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﭼﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪﻫﺎﻱ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻱ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺻﻨﻌﺘﻲ‬
‫ﺩﺍﺭﺩ؟‬
‫‪103‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﺍﮔﺮﭼــﻪ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩﻯ ﺧﻸ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻛﺎﺭﺁﻣﺪﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﺭﺷــﺘﻪ ﺭﺍ ﻣﻌﻤــﺎﺭﺍﻥ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺣﺎﻥ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﻭ ﺣﺘﻰ‬
‫ﻃﺮﺍﺣﺎﻥ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ ﺩﺭ ﺳــﻄﻮﺡ ﻋﻠﻤﻰ ـ ﻋﻤﻠﻰ‪ ،‬ﻭ ﻳﺎ ﺻﻨﻌﺘﮕﺮﺍﻥ ﻭ ﺩﻛﻮﺭﺍﺗﻮﺭﻫﺎﻯ ﺗﺠﺮﺑﻰ ﺩﺭ ﺳــﻄﺢ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻰ ﻭ ﺷــﻐﻠﻰ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻰ ﺩﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎ ﺯﻣﺎﻧــﻰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻯ ﺻﺤﻴﺢ ﻭ‬
‫ﻣﺘﻜــﻰ ﺑﺮ ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑــﻪ‪ ،‬ﺫﻭﻕ‪ ،‬ﻋﻼﻗﻪ ﻭ ﻫﻨﺮ ﻭ ﺗﺨﺼﺺ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﻴﺮﺩ ﻛﻪ ﺗﻮﺳــﻂ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﻣﻔﺎﻫﻴﻤﻰ ﭼﻮﻥ‪ :‬ﺑﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺭﻧﮓ‪ ،‬ﻧﻮﺭ‪ ،‬ﺻﻮﺕ‪ ،‬ﻣﻘﻴﺎﺱ ﻭ ﺗﻨﺎﺳﺐ‪،‬‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﻨﺪﻯ ﻭ ﭼﻴﺪ ﻣﺎﻥ‪ ،‬ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎ ﻭ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻯ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻭ ﻛﺎﺭﺍﻳﻰ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ‬
‫ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﻯ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(5-7‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪7‬ـ ‪ 5‬ـ ﺧﺎﻧﻪﻱ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲﻫﺎ‬

‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻣﺴﻜﻦ‬
‫ﻭ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ‪ ،‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺻﺪﺍ ﻭ ﺳﻴﻤﺎﻯ ﺟﻤﻬﻮﺭﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺷﻬﺮﺩﺍﺭﻯ ﻫﺎ‪... ،‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎﻯ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻰ ﻭ ﺩﻓﺎﺗﺮ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻰ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎﻯ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻰ ﻭ ﺷﻬﺮﻙ ﺳﺎﺯﻯ‪.‬‬ ‫‪104‬‬
‫‪4‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺩﻓﺎﺗﺮ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻳﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺍﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﺩﻓﺘﺮﻫﺎ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫‪5‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﻳﺎ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪.‬‬

‫‪6‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕــﻰ ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠــﻰ ﻳﺎ ﻣﺸــﺎﺭﻛﺖ ﺩﺭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ‬
‫ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ‪.‬‬
 ‫‪7‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﻳﺎ ﺍﺭﺯﺷﻴﺎﺑﻰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ‪.‬‬
‫‪8‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﻓﺮﻭﺷــﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺒﻠﻤــﺎﻥ ﺩﻓﺘــﺮﻯ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﻯ ﻭ ﻣﻨــﺰﻝ ﻭ ﻟﻮﺍﺯﻡ ﺗﺰﻳﻴﻨــﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ‬
‫ﺩﻛﻮﺭﺍﺳﻴﻮﻥ‬
‫‪9‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﺤﻨﻪ ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ‪.‬‬
‫‪10‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ ﻭ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﺤﻨﻪ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮﻣﺸــﺎﻏﻠﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﻭﻇﺎﻳﻒ‬
‫ﻭ ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺘﻬﺎﻯ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ‬
‫ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﺤﻨﻪ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻃﺮﺍﺣــﻰ ﻭ ﺍﺟــﺮﺍﻯ ﻧﻘﺎﺷــﻰ ﺩﻳﻮﺍﺭﻯ ﻳﺎ ﻧﻘﺶ ﺑﺮﺟﺴــﺘﻪ ﺑــﺮﺍﻯ ﻃﺒﻘﻪ ﻫﻤﻜــﻒ ﻫﺘﻞ ﻫﺎ‪ ،‬ﻳﺎ‬
‫ﺭﺳــﺘﻮﺭﺍﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺍﻣﺎﻛﻦ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﻣﺸــﺎﺑﻪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﺍﺟﺮﺍﻯ ﻧﻘﻮﺵ ﺩﻳﻮﺍﺭﻯ ﺑﺴــﻴﺎﺭ ﺑﺰﺭﮔﻰ ﺑﺮﺍﻯ‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺴﺎﻓﺮﺑﺮﻯ ﻭ ﻣﻴﺎﺩﻳﻦ ﻭ ‪...‬‬
‫‪4‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴــﺪ ﻟﻮﺍﺯﻡ ﺗﺰﻳﻴﻨﻰ ﻭ ﺩﻛﻮﺭﺍﺳــﻴﻮﻥ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﺮﺍﻍ ﻫــﺎ ﻭ ﺁﺑﺎژﻭﺭﻫﺎ ﻭ‬
‫ﺩﻳﻮﺍﺭﻛﻮﺏ ﻭ ﻣﻴﺰﻫﺎﻯ ﻛﻮﭼﻚ ﻭ ‪ ...‬ﻳﺎ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫــﺎﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺒﻠﻤﺎﻥ ﺍﺩﺍﺭﻯ ﻭ ﺩﻓﺘﺮﻯ ﻭ ﻣﻨﺎﺯﻝ ﻣﺴــﻜﻮﻧﻰ ﻭ ﻳﺎ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﻭ ﺍﺟﺮﺍﻯ ﺣﺠﻢ ﻳﺎﺩﺑﻮﺩ ﻭ ﻳﺎ ﺳــﺮﺩﺭ ﻭﺭﻭﺩﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺵ‬
‫ﻋﺎﻟﻰ ﻳﺎ ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﻭ ﻳﺎ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﻭ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﺸﺎﺑﻪ‪.‬‬

‫‪105‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪106‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬
 ‫ﺳﺎﻳﺮ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻫﻨﺮ‬

‫‪107‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬
 ‫ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﻨﺮ‬

‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺭﺷﺘﻪ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﻨﺮ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﻨﺮ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﻨﺮ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻨــﺮ‪ ،‬ﺑﺎﺭﺯﺗﺮﻳﻦ ﺗﺠﻠﻰ ﺍﻋﺘﻼﻯ ﻫﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﻤﺪﻧﻰ ﺍﺳــﺖ؛ ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﻌﻴﺎﺭ ﺳــﻨﺠﺶ‬
‫ﻋﻈﻤﺖ ﻫﺮ ﺗﻤﺪﻥ‪ ،‬ﺁﺛﺎﺭﻯ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﮔﺴﺘﺮﻩ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ ﻇﻬﻮﺭ ﻣﻰ ﺭﺳﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻋﻤﻖ ﺍﺭﺯﺵ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻣﻌﻨﻮﻯ ﺁﻥ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣﻰﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑــﺎ ﻧﮕﺎﻫﻰ ﮔﺬﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌــﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﺮ ﺩﺭ ﻛﺸــﻮﺭ ﻣﺎ ﺩﭼﺎﺭ ﻧﻮﻋﻰ‬
‫ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺷــﺪﻩ ﻭ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻃﺮﻑ ﺩﻭﺭ ﺷــﺪﻥ ﺍﺯ ﺳــﻨﺖ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ ﻭ ﺍﺭﺯﺷــﻤﻨﺪ ﮔﺬﺷــﺘﻪ ﻭ ﺍﺯ ﺳﻮﻳﻰ ﺩﻳﮕﺮ‬
‫ﺳﺮﺩﺭﮔﻤﻰ ﺩﺭ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻫﻮﻳﺖ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻫﻨﺮ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺩﭼﺎﺭ ﺑﻰ ﻫﻮﻳﺘﻰ ﻭ ﺗﻨﺰﻝ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻰ ﺭﺳــﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﺷــﻮﺍﺭﻯ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺪﺍﺷﺘﻦ ﺷﻨﺎﺧﺘﻰ ﻋﻤﻴﻖ ﻭ ﺟﻬﺖ ﺩﺍﺭ ﺍﺯ ﻫﻨﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺁﻥ ﻧﮕﺮﺷــﻰ ﻋﻤﻴﻖ ﻭ ﻣﻌﻨﺎﻳﻰ ﺩﺭ ﭼﻴﺴــﺘﻰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻰ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ »ﻫﻨﺮ«‪ ،‬ﺿﺮﻭﺭﻯ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ‬
‫‪ 108‬ﺩﺭﻭﻧﻰﺗﺮﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﻫﺎﻯ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻧﺴــﺎﻥ ﻧﺸﺄﺕ ﻣﻰ ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺭﻭﻳﺎﺭﻭﻳﻰ ﻧﺪﺍﺷــﺘﻦ ﻧﻘﺎﺩﺍﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻫﻨﺮﻯ‬
‫ﻏﺮﺏ ﻭ ﻛﻤﺒﻮﺩ ﺁﮔﺎﻫﻰ ژﺭﻑ ﺍﺯ ﻫﻨﺮ ﺧﻮﺩﻯ ﻧﻴﺰ ﺍﻳﻦ ﺑﻰ ﻫﻮﻳﺘﻰ ﺭﺍ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺍﻣﻦ ﺯﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺍﺭﺷــﺪ ﻭ ﺩﻛﺘﺮﺍﻯ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﻨﺮ )ﺍﻳﻦ ﺭﺷــﺘﻪ‪ ،‬ﺩﻭﺭﻩ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻰ ﻧﺪﺍﺭﺩ(‪،‬‬
‫ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﻓﺮﺻﺘﻰ ﻣﻨﺎﺳــﺐ ﺑﺮﺍﻯ ژﺭﻑ ﻧﮕﺮﻯ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺴــﺎﺋﻞ ﻭ ﻧﻴﺰ ﭼﺎﺭﻩ ﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﺸﻜﻼﺕ‬
‫ﺣﺎﻝ ﻭ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻫﻨﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
 ‫ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺟﻬﺎﻥ ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻌﺎﺭﻑ ﺑﺸــﺮﻯ‪ ،‬ﻭﺳــﻌﺖ ﺑﺴــﻴﺎﺭﻯ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻭ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺍﺑﻌﺎﺩ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺫﺍﺗﻰ ﻭ ﺍﻛﺘﺴــﺎﺑﻰ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻧﺴــﺎﻥ‪ ،‬ﻧﻤﻮﺩﻫﺎﻯ ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﻰ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ‬
‫ﻭﺟﻮﻩ ﻧﻤﻮﺩﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﭼﻨﺎﻥ ﺑﺴــﻂ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺮﺧﻰ ﻣﻮﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﻰ ﻛﺎﻟﺒﺪ ﻫﻨﺮ ﺭﺍ ﺩﺭ‬
‫ﻳﻚ ﻋﺼﺮ ﻭ ﻳﺎ ﻳﻚ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻰ ﻭ ﻳﺎ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺑﻪ ﺗﺴﺨﻴﺮ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺍﻣﻨﻪ ﺍﻳﻦ ﻭﺟﻮﻩ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺑﻪ ﻭﺍﺩﻯ ﻗﻀﺎﻭﺕ ﻭ ﻧﻘﺪ ﻫﻨﺮ ﻧﻴﺰ ﻛﺸــﻴﺪﻩ ﺷــﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮﺭﺳﻰ ﻳﻚ ﺍﺛﺮ ﻳﺎ ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻨﺮﻯ ﻳﻚ ﺩﻭﺭﻩ ﻭ ﻳﻚ ﻋﺼﺮ‪ ،‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺁﻧﻜﻪ ﺑﺎ ﭼﻪ ﻧﮕﺎﻫﻰ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻪ‬
‫ﺷــﻮﺩ‪ ،‬ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺭﺍﻳﺞ ﺩﺭ ﺑﺎﺏ ﺑﺮﺭﺳــﻰ ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻧﻈﺮﻯ ﻭ‬
‫ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺍﺳــﺖ‪ .‬ﺍﻳــﻦ ﺩﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻳﻌﻨﻰ »ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻧﻈﺮﻯ« ﻭ »ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ« ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﺳــﺘﻘﻼﻝ‪ ،‬ﺩﺭ‬
‫ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﺪﺍﺧﻞ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘــﻪ ﻣﻬﻢ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻛﻪ ﺑﺴــﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﻣﺘﻔﻜﺮﻳــﻦ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ »ﻧﻔﺲ‬
‫ﺗﺎﺭﻳــﺦ«‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻳﻚ ﺳﻠﺴــﻠﻪ ﺍﺗﻔﺎﻗﺎﺕ ﻭ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﺑﺎ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺧــﺎﺹ ﺗﻘﺪﻡ ﻭ ﺗﺄﺧﺮ ﺯﻣﺎﻧﻰ‬
‫ﻧﻴﺴــﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺎﺭﻳــﺦ‪ ،‬ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﻣﻘﻮﻻﺕ ﻧﻈﺮﻯ ﺍﺳــﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ‪ ،‬ﭼﻪ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺭﺍ ﺑﺴــﺘﺮﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﻇﻬﻮﺭ‬
‫ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎ ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﭼﻪ ﺧﻮﺩ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺭﺍ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﺍﻯ ﻧﻈﺮﻯ ﺑﺪﺍﻧﻴﻢ‪ ،‬ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮓ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻣﻔﻬﻮﻡ‬
‫ﻗﻄﻌﻰ ﻭ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺩﺭ ﺭﺷﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﻨﺮ ﻟﺤﺎﻅ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻭ ﺳــﺮ ﻓﺼﻞ ﺩﺭﻭﺱ ﻣﺼﻮﺏ ﺭﺷــﺘﻪ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻰ ﺍﺭﺷﺪ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﻨﺮ ﺩﺭ ﺷﻮﺭﺍﻯ ﻋﺎﻟﻰ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻋﻠﻮﻡ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﻭ ﻓﻦ ﺁﻭﺭﻯ‪ ،‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻭ ﻫﺪﻑ ﺩﻭﺭﻩ ﺑﻪ ﺷﺮﺡ ﺯﻳﺮ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫»ﺩﻭﺭﻩ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺍﺭﺷــﺪ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻰ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﻫﺪﻑ ﺁﻥ‬
‫ﺗﺸــﻮﻳﻖ ﻭ ﺗﺮﻏﻴﺐ ﺗﻔﻜﺮ ﺩﺭ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﺭﺷﺪ ﺧﻼﻗﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ﺍﺭﺗﻘﺎء ﺳﻄﺢ ﺑﻴﻨﺶ ﻫﻨﺮﻯ ﺩﺭ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺍﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‬
‫‪109‬‬
‫‪1‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻳﺎ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺸﺎﻭﺭ ﻫﻨﺮﻯ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫‪2‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴــﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻰ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺣﻖ ﺍﻟﺘﺪﺭﻳﺲ ﻳﺎ ﺟﺬﺏ ﺷــﺪﻥ ﺑﻪ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ‬
‫ﻫﻴﺄﺕ ﻋﻠﻤﻰ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﺍﺭﺍ ﺑﻮﺩﻥ ﻣﺪﺭﻙ ﺩﻛﺘﺮﻯ‪.‬‬
‫‪3‬ـ مدیریت ســازمان­ ها و مؤسســات و دفاتری که به نوعی حوزه فعالیت آن­ها با هنر مرتبط‬
‫است‪.‬‬
‫‪4‬ـ همکاری با گروه­ های تولید فیلم ­های سینمایی و تلویزیونی برای طراحی صحنه براساس‬
‫سوابق تاریخی‪.‬‬
‫‪5‬ـ همکاری با مؤسسات پژوهشی اعم از دولتی یا بخش خصوصی به عنوان پژوهشگر‪.‬‬
‫‪6‬ـ همکاری با گروه­ های برنامه ­ریزی شهری و منطقه ­ای‪.‬‬
‫عالوه بر مشاغلی که نام برده شد‪ ،‬فارغ ­التحصیالن رشته پژوهش هنر وظایف و مسئولیت­ های‬
‫زیر را که به صورت غیرمستقیم با رشته پژوهش هنر مربوط است را می توانند انجام دهند‪:‬‬
‫‪1‬ـ ترجمه کتاب­ ها و مقاالت هنری برای ناشرین و مطبوعات‪.‬‬
‫‪2‬ـ همکاری با گروه ­های باستان­شناسی و پژوهش­ های تاریخی‪.‬‬
‫‪3‬ـ همکاری با گروه ­های تهیه فیلم ­های مســتند برای انجام پژوهش ­های مرتبط با موضوع‬
‫رشته تحصیلی‪.‬‬
‫‪4‬ـ همکاری با گروه­ های شهرسازی به عنوان پژوهشگر‪.‬‬
‫‪5‬ـ همکاری در زمینه­ های پژوهشــی و نظری مربوط به رشــته تحصیلی دانشگاهی دوره‬
‫کارشناسی ارشد‪.‬‬
‫‪6‬ـ مدیریت کالس ­های آزاد هنری‪.‬‬
‫‪7‬ـ مســئولیت­ های اجرایی مختلف در دانشکده ­های هنری‪ ،‬هنرستان­ ها و مؤسسات مشابه‬
‫آموزشی‪ ،‬پژوهشی و فرهنگی‪.‬‬

‫پرسش­ها‬
‫‪110‬‬
‫‪1‬ـ ضرورت رشته دانشگاهی پژوهش هنر را توضیح دهید‪.‬‬
‫فصل ششم‬

‫‪2‬ـ توانایی ­های فارغ ­التحصیالن رشته پژوهش هنر را توضیح دهید‪.‬‬

‫‪3‬ـ در شــهر یا منطقه ­ای که زندگی می­‌کنید‪ ،‬زمینه اشتغال کدام یک از حرفه ­هایی که با‬
‫رشته پژوهش هنر مربوط است‪ ،‬وجود دارد؟ تحقیق کنید‪.‬‬
 ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻫﻨﺮ‬

‫ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬
‫ﻫﺎﻯ ﻓ ﺎ‬
‫ﻑ ﺎ‬‫ﻫﺪﻑ‬
‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺭﺷﺘﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻫﻨﺮ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻫﻨﺮ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻫﻨﺮ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻨــﺮ‪ ،‬ﻋﺮﺻﻪ ﺍﺻﻴﻞ ﺗﺠﻠﻰ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﻭ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻫﺎﻯ ﺫﻭﻗﻰ ﻭ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﺷــﻨﺎﺧﺘﻰ ﺍﻧﺴــﺎﻥ ﺍﺳــﺖ ﻭ‬
‫ﻣﺠﺎﻟﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺟﻮﻻﻥ ﻗﻮﻩ ﺧﻴﺎﻝ ﻣﻰ ﺑﺎﺷــﺪ ﺗﺎ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻃﺮﻳﻖ‪ ،‬ﺻــﻮﺭﺕ ﺗﺤﻘﻖ ﻭ ﻋﻴﻨﻴﺖ ﺑﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎﻯ‬
‫ﺧﻮﺩ ﺑﺒﺨﺸﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭼﻴﺴﺘﻰ ﻭ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻫﻨﺮ ﺩﺭ ﺗﺮﺍﺯ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻫﺎﻯ ﻧﻈﺮﻯ ﺍﺯ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻰ ﻫﺎﻯ ﻣﻀﺎﻋﻒ‬
‫ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﮔﺸﻮﺩﮔﻰ ﺩﺭﻭﺍﺯﻩ ﻫﺎﻯ ﻋﺮﺻﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﺗﻤﺪﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ‬
‫ﺗﻤــﺪﻥ ﻏﺮﺑﻰ‪ ،‬ﺯﻣﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﺩﺍﺭﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺍﺻﻴﻞ ﻭ ﺑﺎ ﭘﻴﺸــﻴﻨﻪ ﺍﻯ ﻃﻮﻻﻧﻰ ﺩﺭ ﻫﻢﺁﻣﻴﺨﺘﻪ‪،‬‬
‫ﻣﺘﻔﻜﺮﺍﻥ ﻭ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﭘﺮﺩﺍﺯﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺳﺌﻮﺍﻻﺕ ﻭ ﺩﻏﺪﻏﻪ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺻﺎﻟﺖ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻫﻨﺮ‬
‫ﺑﻮﻣــﻰ ﻭ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺁﻥ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻫﻨﺮ ﻏﻴﺮﺑﻮﻣﻰ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺳــﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﭘﺮﺳــﺶ ﻫﺎﻯ ﺍﺻﻴﻞ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﻓﺮﺍ ﺭﻭﻯ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﻬﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺭﺳﻰ ﺍﺟﻤﺎﻟﻰ ﺳﻴﺮ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﺎ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺷﻬﺎ‬
‫ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﻓﻠﺴــﻔﻪ ﻫﻨﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻧﺸــﺎﻧﻰ ﺍﺯ ﻫﺪﻓﻤﻨﺪﻯ ﻭ ﻣﻮﺍﺟﻬﻪ ﺍﺻﻮﻟﻰ ﻭ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻭ ‪111‬‬
‫ﺍﻧﺪﻳﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﻣﺬﻛﻮﺭ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻧﻤﻰﮔﺬﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﺩﻭﺭﻩ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻰ ﺍﺭﺷﺪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﻓﺮﺻﺘﻰ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﮕﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻃﺮﻳﻖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺗﻰ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬
‫ﻭ ﺑﺎ ﺗﻌﺎﺭﻳﻔﻰ ﻣﺸــﺨﺺ ﻭ ﺍﻫﺪﺍﻓﻰ ﻣﻌﻴﻦ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﻏﻨﻰ ﺳﺎﺯﻯ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪» ،‬ﻧﻈﺮ ﻓﻠﺴﻔﻰ« ﺩﺭ‬
‫ﻋﺮﺻﻪ ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﺗﺄﻣﻼﺕ ﻧﻈﺮﻯ ﻧﻴﺰ ﻧﻈﺎﻡ ﺑﺨﺸﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻳﺎ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺸﺎﻭﺭ ﻫﻨﺮﻯ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴــﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻰ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺣﻖ ﺍﻟﺘﺪﺭﻳﺲ ﻳﺎ ﺟﺬﺏ ﺷــﺪﻥ ﺑﻪ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ‬
‫ﻫﻴﺄﺕ ﻋﻠﻤﻰ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﺍﺭﺍ ﺑﻮﺩﻥ ﻣﺪﺭﻙ ﺩﻛﺘﺮﻯ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴــﺎﺕ ﻭ ﺩﻓﺎﺗﺮﻯ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻰ ﺣﻮﺯﻩ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻫﻨﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ‬
‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛﺘﺎﺏ ﻫﺎ ﻭ ﻣﻘﺎﻻﺕ ﻫﻨﺮﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﺎﺷﺮﻳﻦ ﻭ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺕ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ‪ ،‬ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬

‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻫﻨﺮ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻫﻨﺮ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻫﻨﺮ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪112‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬
 ‫ﻣﺮﻣﺖ ﺁﺛﺎﺭﺗﺎﺭﻳﺨﻲ‬

‫ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪::‬‬
‫ﻫﺎﻯ ﻓﺘﺎ‬
‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎ‬
‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺮﻣﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺮﻣﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺮﻣﺖ ﺁﺛﺎﺭ‬
‫ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺸــﻮﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺗﻨﻮﻉ ﻭ ﺗﻌﺪﺩ ﺍﺷــﻴﺎء ﻣﻨﻘﻮﻝ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻣﻨﺤﺼﺮﺑﻪ ﻓﺮﺩ ﻣﻰ ﺑﺎﺷــﺪ‬
‫ﻭ ﺍﺷــﻴﺎء ﺑﻪ ﺩﺳــﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﺣﻔﺎﺭﻯ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳﻰ‪ ،‬ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﻳﺦ‪ ،‬ﻫﻨﺮ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻏﻨﻰ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﺣﻔﻆ ﻭ ﻣﺮﻣﺖ ﺍﻳﻦ ﺁﺛﺎﺭ ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻰ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﻯ ﭘﻴﺪﺍ‬
‫ﻣﻰﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﺤﻮﻻﺕ ﻓﻦ ﺁﻭﺭﻯ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺩﻧﻴﺎ ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺍﺯ ﺍﺷﻴﺎء ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‪ ،‬ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ‬
‫ﺑﺎ ﮔﺴــﺘﺮﺵ ﻋﻠﻮﻡ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺘﻰ ﺷﮕﺮﻑ ﺩﺭ ﺣﺮﻛﺖ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻟﺬﺍ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺁﻥ‬
‫ﺩﺭ ﻛﺸــﻮﺭﻯ ﻛﻪ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺑﻴﺸﻤﺎﺭﻯ ﺍﺷــﻴﺎء ﺩﺭ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻯ ﺁﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻭ ﻳﺎ ﺩﺭ ﺩﻝ ﺧﺎﻙ ﻧﻬﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺿﺮﻭﺭﻯ ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻨﻮﻉ ﻭ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺍﺷﻴﺎء ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺩﺭ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺍﻧﺒﺎﺭﻫﺎﻯ ﺁﻧﻬﺎ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺰﻳﻴﻨﺎﺕ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻛﺸﻮﺭﻣﺎﻥ‪ ،‬ﻟﺰﻭﻡ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻥ ﺣﺮﻓﻪ ﺍﻯ ﺭﺍ ﺟﻬﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﻣﻮﺭ ‪113‬‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻭ ﻣﺮﻣﺖ ﺍﻳﻦ ﺁﺛﺎﺭ ﻣﻰ ﻃﻠﺒﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻃﻰ ﺳﺎﻟﻴﺎﻥ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎ ﺟﺬﺏ ﺩﺍﻧﺶ ﺁﻣﻮﺧﺘﮕﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﺣﺪ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﺟﺎﻯ ﺧﺎﺹ‬

‫ﺗﺤﺼﻴﻠﻰ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﻣﺘﻮﻟﻰ ﺣﻔﻆ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻭ ﻣﺮﻣﺖ ﺗﺎ ّ‬
‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎﺯ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﺗﺪﺍﻭﻡ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻠﺰﻡ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻯ ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ ﺗﺤﺼﻴﻠﻰ ﺩﺭ‬
‫ﻛﺸﻮﺭ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(6-1‬‬
 ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪1‬ـ‪6‬ـ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺑﺨﺶ ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ﻣﻮﺍﺩ ﮔﺮﻭﻩ ﻣﺮﻣﺖ‬

‫ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺍﻳﻦ ﺭﺷــﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﺴﺐ ﺩﺍﻧﺶ ﻧﻈﺮﻯ ﻭ ﻋﻤﻠﻰ ﺩﺭ ﻃﻰ ﺗﺤﺼﻴﻞ‪ ،‬ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻋﻤﻴﻘﻰ‬
‫‪114‬‬
‫ﺩﺭ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻭ ﻣﺮﻣﺖ ﺍﺷــﻴﺎء ﻣﻮﺯﻩ ﺍﻯ ﻭ ﺗﺰﻳﻴﻨﺎﺕ ﻭﺍﺑﺴــﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺑﻪ ﺩﺳــﺖ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﻧﺶ ﺁﻣﻮﺧﺘﮕﺎﻥ ﺩﺭ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﮔﺮﺩﺷــﮕﺮﻯ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬
‫ﺩﺳــﺘﻰ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻰ ﺩﺳــﺖ ﺍﻧﺪﺭﻛﺎﺭ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻭ ﻣﺮﻣﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﻭ ﺍﺷﻴﺎء‬
‫ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻭ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻭ ﻣﺮﻣﺖ‪،‬‬
 ‫ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﻭﺳﻴﻌﻰ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻭ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻳﺎ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺭﺷــﺘﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ‬
‫ﺩﺍﺭﺩ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﮔﺮﺩﺷــﮕﺮﻯ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳــﺘﻰ‪ ،‬ﻣﻮﺯﻩ ﻫــﺎ‪ ،‬ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﻣﺖ ﻭ‬
‫ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﻣﺖ ﺍﺷﻴﺎء ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ‪...‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴــﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻰ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺣﻖ ﺍﻟﺘﺪﺭﻳﺲ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﻣﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻭﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻋﺘﻴﻘﻪ ﻓﺮﻭﺷﻰ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺨﺶ ﺍﺷﻴﺎء ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺩﺭ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸــﺎﻏﻠﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷــﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷــﺘﻪ ﻣﺮﻣﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻭ‬
‫ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺮﻣﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳﻰ ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ‪ ،‬ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﻬﻴﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﻣﺴــﺘﻨﺪ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻉ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﺗﺤﺼﻴﻠﻰ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪ ،‬ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‬
‫ﻭ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﺸﺎﺑﻪ‪.‬‬
‫‪115‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻣﺮﻣﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺮﻣﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺮﻣﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪116‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬
 ‫ﻣﺮﻣﺖ ﻭ ﺍﺣﻴﺎء ﺑﻨﺎﻫﺎﻱ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ‬
‫ﻣﺮﻣﺖ‬
‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬
‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺮﻣﺖ ﻭ ﺍﺣﻴﺎء ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺮﻣﺖ ﻭ ﺍﺣﻴﺎء ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺮﻣﺖ ﻭ‬
‫ﺍﺣﻴﺎء ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻭﺟﻮﺩ ﻫﺰﺍﺭﺍﻥ ﺑﻨﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺑﺎﻓﺖ ﻫﺎﻯ ﻛﻬﻦ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﺗﻮﺟﻪ ﺭﻭﺯﺍﻓﺰﻭﻥ‬
‫ﺑﻪ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﺷــﻮﺍﻫﺪ ﺍﺭﺯﻧﺪﻩ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻏﻨﻰ ﻧﻴــﺎﻛﺎﻥ ﻣﺎ ﻭ ﻧﻘﺶ ﻣﺆﺛﺮﻯ ﻛﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺑﺮﺍﻯ ﺣﻔﻆ ﺍﻳﻦ‬
‫ﻣﻴﺮﺍﺙ ﮔﺮﺍﻧﺒﻬﺎ ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻯ ﺭﺷﺪ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪ ،‬ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺣﻀﻮﺭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﺎﻥ ﻭ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻥ ﺁﺷﻨﺎ ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ ﻫﺎﻯ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﻣﺮﻣﺖ ﻭ ﺍﺣﻴﺎﻯ ﺍﻳﻦ ﺁﺛﺎﺭ‬
‫ﺭﺍ ﻛﺎﻣ ً‬
‫ﻼ ﺿﺮﻭﺭﻯ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑــﺎ ﺗﻮﺟــﻪ ﺑﻪ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ‪ ،‬ﻣﺮﻣﺖ ﻭ ﺍﺣﻴــﺎﻯ ﺑﻨﺎﻫﺎ ﻭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫــﺎ‪ ،‬ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻫﺎ ﻭ‬
‫ﺑﺎﻓﺖ ﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺴــﻜﻮﻥ ﻛﺸــﻮﺭ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﻣﻬﻨﺪﺳــﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺍﻳــﻦ ﺍﻣﺮ ﻣﻬﻢ ﻓﻨﻰ‪،‬‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﻫﻨﺮﻯ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﻣﻌﻤﺎﺭ ﻭ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ﺗﺴﻠﻂ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﺑﻌﺎﺩ‬
‫ﺗﺨﺼﺼﻰ ﻭ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺍﻣﺮﻭﺯﻯ ﺣﺮﻓﻪ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷــﻨﺪ‪ ،‬ﺿﻤﻦ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻧﮕﺎﻫﻰ ﻫﻮﺷﻴﺎﺭﺍﻧﻪ ﻭ ﻋﺎﺩﻻﻧﻪ‬
‫‪117‬‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺭﺷــﺘﻪ ﻣﺮﻣــﺖ ﻭ ﺍﺣﻴﺎء ﺑﻨﺎﻫــﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‪ ،‬ﺑــﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺣﻔــﺎﺭﻯ ﻭ ﻣﺮﻣﺖ‪ ،‬ﻧﻘﺶ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮔﺮﺍﻥ ﺁﺛﺎﺭ ﺩﺭ ﺣﻔﺎﺭﻯ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳــﻰ‪ ،‬ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﺩﺭ ﺯﻳﺮ ﺧﺎﻙ ﻭ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﺧﺎﻙ‪،‬‬
‫ﻧﺨﺴــﺘﻴﻦ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺿﺮﻭﺭﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺁﺛﺎﺭ ﺑﻪ ﺩﺳــﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﺣﻔﺮﻳﺎﺕ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻯ ﻭ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﻘﺎﻳﺎﻯ ﺑﻪ‬
‫ﺩﺳــﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﺣﻔﺮﻳﺎﺕ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳــﻰ‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻮﺯﺍﺋﻴﻚ ﻫﺎ‪ ،‬ﮔﭽﺒﺮﻯ ﻫﺎ ﻭ ﺳــﻄﻮﺡ‬
‫ﮔﭽﻰ ﺑﻪ ﺩﺳــﺖ ﺁﻣﺪﻩ‪ ،‬ﻣﺮﻣﺖ ﻭ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳــﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺧﺸﺘﻰ ﺑﻪ ﺩﺳــﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﻛﺎﻭﺵ ﻫﺎﻯ‬
‫ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳــﻰ‪ ،‬ﺑﻨﺎﻫــﺎﻯ ﺳــﻨﮕﻰ ﻭ ﻣﺮﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳــﻰ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﻣﻰ ﺷــﻮﺩ ﻭ ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ‬
‫ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮﺡ ﺯﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫ـ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻭ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺍﺯ ﺍﺑﻨﻴﻪ ﻭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ـ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‬
‫ـ ﺍﺣﻴﺎء ﻭ ﺗﺪﺍﻭﻡ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺍﺑﻨﻴﻪ ﻭ ﺑﺎﻓﺖ ﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‪.‬‬
‫ـ ﺁﺷﻨﺎﻳﻰ ﺑﺎ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻯ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻭ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺍﺑﻨﻴﻪ ﻭ ﺑﺎﻓﺖ ﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‪.‬‬
‫ـ ﺍﻳﺠــﺎﺩ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻴﻬــﺎﻯ ﻻﺯﻡ ﺩﺭ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻃﺮﺡ ﻫــﺎﻯ ﺣﻔﺎﻇﺖ‪ ،‬ﻣﺮﻣﺖ ﻭ‬
‫ﺍﺣﻴﺎﻯ ﺍﺑﻨﻴﻪ ﻭ ﺑﺎﻓﺖ ﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ﺍﺟﺮﺍﻯ ﺁﻧﻬﺎ‪.‬‬
‫ـ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﮔﺮﻭﻩ ﻣﺮﻣﺖ ﻛﺎﺭﺍﻥ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎﺯﻯ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ ﺑﻪ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻯ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺤﺼﻴﻠﻰ ﺁﻥ‪ ،‬ﺟﻮﺍﺑﮕﻮﻯ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ‬
‫ﻣﻤﻠﻜﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻭ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻳﺎ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺭﺷــﺘﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ‬
‫ﺩﺍﺭﺩ‪ :‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﮔﺮﺩﺷﮕﺮﻯ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‪ ،‬ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﻣﺖ‬
‫ﺑﻨﺎ‪ ،‬ﺷﻬﺮﺩﺍﺭﻯ ﻫﺎ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴــﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻰ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺣﻖ ﺍﻟﺘﺪﺭﻳﺲ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺒﺪ ﭼﻐﺎﺯﻧﺒﻴﻞ‪.‬‬
‫‪118‬‬
‫‪4‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺑــﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫــﺎﻯ ﻣﻌﻤــﺎﺭﻯ ﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﻫــﺎﻯ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻭ ﺑﺎﺯﺳــﺎﺯﻯ ﺑﻨﺎﻫــﺎﻯ ﻗﺪﻳﻤﻰ ﻭ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥﻫﺎﻯ ﻣﺴﻜﻮﻧﻰ ﻛﻬﻨﻪ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﻗﺪﻣﺖ ﺯﻳﺎﺩ‪.‬‬

‫‪5‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳﻰ ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸــﺎﻏﻠﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷــﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷــﺘﻪ ﻣﺮﻣﺖ ﻭ ﺍﺣﻴﺎء ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‬
 ‫ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻭ ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺭﺷــﺘﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳــﺖ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﻬﻴﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﻣﺴــﺘﻨﺪ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻌﺮﻓﻰ ﺍﺑﻨﻴﻪ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﺎﻯ‬
‫ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳﻰ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ‪ ،‬ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺮﻣﺖ ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻛﺸﻮﺭ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻣﺮﻣﺖ ﻭ ﺍﺣﻴﺎء ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺮﻣﺖ ﻭ ﺍﺣﻴﺎء ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺮﻣﺖ ﻭ ﺍﺣﻴﺎء ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪119‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬
 ‫ﻫﻨﺮﺍﺳﻼﻣﻲ‬

‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﻨﺮ‬
‫ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻫــﺎﻯ ﻫﻨﺮ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺳــﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﺩﻭﺍﺭ ﺍﺳــﻼﻣﻰ ﺯﺍﺩﻩ ﺗﻼﺵ ﻭ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻧﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﺍﻣﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﭘﺮﻭﺭﺵ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻭ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﻨﻰ ﻭ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﺷﻨﺎﺳﻰ‬
‫ﺁﺛﺎﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺍﺳﻼﻣﻰ‪ ،‬ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻴﻨﻰ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ‪،‬‬
‫ﺩﺭ ﭘﻰ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﻔﺎﻫﻢ ﻭ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻴﺎﻥ ﺻﻮﺭﺕ ﻭ ﻣﻌﻨﺎ ﻭ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻥ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ ﻣﺎﺩﻯ ﻭ ﻣﻌﻨﻮﻯ ﺍﻧﺴــﺎﻥ ﺩﺭ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺍﺛﺮ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﻣﻬﺎﺭﺕ ﻓﻨﻰ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺩﻳﻨﻰ ﺩﺭ ﻣﻰ ﺁﻣﻴﺰﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ‪ ،‬ﺍﺛﺮ ﻫﻨﺮﻯ ﺑﺎ‬
‫ﻭﺟﻮﺩ ﻭﺟﻪ ﻣﻬﻢ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ‪ ،‬ﺩﺍﺭﺍﻯ ﻭﺟﻪ ﺑﺎﻃﻨﻰ ﻭ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺩﻳﻨﻰ ﻧﻴﺰ ﻣﻰ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﻫﻨﺮ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﺳــﻼﻣﻰ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻫﺎﻯ ﺧﺎﺹ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺍﺭﺯﺵ ﻭ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﺭﺍ‬
‫ﺩﺭ ﻋﺮﺻﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﻣﻌﻄﻮﻑ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮﺍﺭﺩﻯ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻀﻮﺭ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ‬
‫‪120‬‬
‫ﺁﻥ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻭ ﻣﺮﺩﻣﻰ ﺑﻮﺩﻥ ﺁﻥ‪ ،‬ﺍﺭﺯﺵ ﻫﺎﻯ ﻣﺤﺘﻮﺍﻳﻰ ﻭ ﺷﺎﺧﺼﻪ ﻫﺎﻱ ﺯﻳﺒﺎﺷﻨﺎﺳﻰ ﺳﺒﺐ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﻰ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻣﻌﺘﺒــﺮ ﻏﺮﺑﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﻛﺴــﻔﻮﺭﺩ‪ ،‬ﻛﻤﺒﺮﻳﺞ‪ ،‬ﻧﻴﻮﻳــﻮﺭﻙ‪ ... ،‬ﻫﻢ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺗﺪﺭﻳــﺲ ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮ‬
‫ﺍﺳــﻼﻣﻰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﺴــﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻯ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺳﻼﻡ ﻛﻪ ﺳﻬﻢ ﻛﻤﺘﺮﻯ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮﻯ ﻫﻨﺮ‬
 ‫ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ‪ ،‬ﺍﺯ ﻣﺪﺗﻬﺎ ﭘﻴﺶ ﺣﺘﻰ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺩﻛﺘﺮﺍﻯ ﺗﺨﺼﺼﻰ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻫﻨﺮ‬
‫ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺭﺍ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(6-2‬‬

‫‪121‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪2‬ـ‪6‬ـ ﻓﻀﺎﻱ ﻣﻌﻨﻮﻱ ﻣﻌﻤﺎﺭﻱ ﺍﺳﻼﻣﻲ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺩﺭﺳــﻰ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ ﻫﻨﺮ ﺍﺳــﻼﻣﻰ‪ ،‬ﻣﺒﺘﻨﻰ ﺑﺮ ﻫﻨﺮﻫﺎﻳﻰ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﺍﻋﻤﺎﻕ‬
‫ﺩﻳﻦ ﺍﺳــﻼﻡ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺩﻭﺭﻩ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ ﻫﻨﺮ ﺍﺳــﻼﻣﻰ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺣﻴﺎء‪ ،‬ﺗﻮﺳــﻌﻪ‪ ،‬ﺗﺮﻭﻳﺞ ﻭ ﺗﻘﻮﻳﺖ‬
‫ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺍﺳــﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌــﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﺎﻧﻰ ﺁﮔﺎﻩ ﻭ ﻣﺘﺨﺼــﺺ ﺩﺭ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺯﻳﺮ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻳﻌﻨﻰ ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺻﻨﺎﻋﻰ ﺩﺭ ﭘﻨﺞ ﮔﺮﺍﻳﺶ‪ :‬ﺷﻴﺸﻪ‪ ،‬ﺳﻔﺎﻝ‪ ،‬ﻫﻨﺮ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬
‫ﭼــﻮﺏ‪ ،‬ﻧﮕﺎﺭﮔــﺮﻯ‪ ،‬ﻫﻨﺮ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻓﻠﺰ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﺩﺍﻧﺸــﺠﻮﻳﺎﻥ ﭘﺲ ﺍﺯ ﮔﺬﺭﺍﻧﻴﺪﻥ‬
‫ﺩﺭﻭﺱ ﭘﺎﻳﻪﺍﺻﻠﻰ ﻭ ﺗﺨﺼﺼﻰ ﻣﺸــﺘﺮﻙ‪ ،‬ﺑﺎ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﻫﺎ‪ ،‬ﻭﺍﺣﺪﻫﺎﻯ ﺗﺨﺼﺼﻰ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻧﻜﺎﺕ ﻓﻨﻰ ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻰﮔﺬﺭﺍﻧﻨﺪ‪.‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺩﺭﺳﻰ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻰﺍﺭﺷﺪ‬
‫ﻫﻨﺮﺍﺳــﻼﻣﻲ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻰ ﺁﻥ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺷﺪﻩ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺩﺭ‬
‫ﮔﺮﺍﻳﺸﻬﺎﻯ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺗﻜﻴﻪ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷــﺘﻪ ﻫﻨﺮ ﺍﺳــﻼﻣﻰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﺮ ﺍﺳــﻼﻣﻰ ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺍﺯ‬
‫ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻴﻨﻰ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﺎﺭ ﻫﻨﺮﻯ ﺍﻭ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﻔﺎﻫﻢ ﻭ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻭ ﻣﻌﻨﺎ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ ﻣﺎﺩﻯ ﻭ ﺭﻭﺣﻰ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻫﻢ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﺼﻮﺑﻪ ﺷﻮﺭﺍﻯ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﻨﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪1384‬‬
‫ﺑﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺭﺳــﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷــﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺍﺣﻴﺎء ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻭﺳــﻌﺖ ﺑﺨﺸﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺍﻋﺘﻼﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺻﻠﻰ ﻭ‬
‫ﺣﺎﻛﻢ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺗﻜﻴﻪ ﻭ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺣﻔﻆ ﻭ ﺻﻴﺎﻧﺖ ﺍﺻﺎﻟﺖ ﻫﺎ ﻭ ﺍﺭﺯﺵ ﻫﺎﻯ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻭ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﻈﺮﻯ ﻭ ﻋﻤﻠﻰ ﺩﺭ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﺎ ﺷﺮﺍﻳﻂ‬
‫ﻭ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻯ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﺪﺍﻭﻡ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ‪ ،‬ﻭ ﺣﻴﺎﺕ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺁﻳﻨﺪﻩ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﺛﺎﺭ ﮔﺮﺍﻧﺒﻬﺎ ﻭ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ‪ ،‬ﺍﺳﺎﺗﻴﺪ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ‬
‫‪122‬‬
‫ﻭ ﭘﻴﺶ ﻛﺴﻮﺕ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺣﻮﺯﻩ ﺍﻯ‪ ،‬ﻧﺴﺦ ﺧﻄﻰ ﻭ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺍﻯ ﻛﺸﻮﺭ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺸــﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﺴــﺮﺍﻫﺎ‪ ... ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻫﻨﺮ‬
‫ﺍﺳﻼﻣﻰ‪.‬‬
 ‫‪2‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻭ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻳﺎ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻨﺮ ﺍﺳــﻼﻣﻰ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ‬
‫ﺩﺍﺭﻧﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﮔﺮﺩﺷــﮕﺮﻯ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳــﺘﻰ‪ ،‬ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺍﺭﺷﺎﺩ‬
‫ﺍﺳﻼﻣﻰ‪ ،‬ﺣﻮﺯﻩ ﻫﻨﺮﻯ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺕ ﺍﺳﻼﻣﻰ‪... ،‬‬
‫‪3‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴــﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻰ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺣﻖ ﺍﻟﺘﺪﺭﻳﺲ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺩﺭﻛﻼﺱ ﻫﺎﻯ ﺁﺯﺍﺩ ﻫﻨﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺮﺍﻫﺎ‪،‬ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ‪. ...‬‬
‫‪5‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻫﺎ‪ ،‬ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ‪.‬‬
‫‪7‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺑــﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻭ ﺑﺎﺯﺳــﺎﺯﻯ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ﺑﻨﺎﻫــﺎﻯ ﻗﺪﻳﻤﻰ ﻭ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ‬
‫ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳﻰ‪.‬‬
‫‪8‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻰ‪ ،‬ﺍﺭﺯﺷﻴﺎﺑﻰ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻰ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ‪.‬‬
‫‪9‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎﻯ‪ :‬ﺷﻴﺸﻪ‪ ،‬ﺳﻔﺎﻝ‪ ،‬ﻫﻨﺮ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﭼﻮﺏ‪ ،‬ﻫﻨﺮ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻓﻠﺰ‪ ،‬ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ‬
‫ﻭ ﻳﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫﺎ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸﺎﻏﻠﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﻬﻴﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﻣﺴــﺘﻨﺪ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻌﺮﻓﻰ ﺍﺑﻨﻴﻪ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﺳــﻼﻡ ﻭ‬
‫ﺍﺷﻴﺎء ﻫﻨﺮﻯ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ‪،‬‬
‫ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪.‬‬
‫‪123‬‬
‫‪3‬ـ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﺷﺨﺼﻰ ﺳﻔﺎﻝ ﻳﺎ ﭼﻮﺏ ﻳﺎ ﻓﻠﺰ ﻭ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺳﻔﺎﺭﺷﺎﺕ ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺭﺷﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪124‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬
 ‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻫﻨﺮﻱ‬

‫ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬
‫ﻫﺎﻯ ﻓﺘﺎ‬
‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎ‬
‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻫﻨﺮﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻫﻨﺮﻯ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻫﻨﺮﻯ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷــﻚ ﻧﻴﺴــﺖ ﻛﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻫﺮ ﻓﺮﺍﻳﻨﺪﻯ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎﻯ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺍﺯ ﺍﻫﻤﻴﺘﻰ ﻭﻳﮋﻩ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺗﺨﺼﺺ ﻫﺎﻯ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﻰ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﻴﺎﺳــﻰ ﻭ ‪ ...‬ﻫــﺮ ﻛﺪﺍﻡ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﻛﺸــﻮﺭﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﻯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺭﺷــﺘﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻫﻨﺮﻯ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻣﺼﻮﺑﺎﺕ ﺳــﺎﻝ ﻫﺎﻯ ﺍﺧﻴﺮ ﺷﻮﺭﺍﻯ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺁﻣﻮﺯﺵ‬
‫ﻋﺎﻟﻰ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻫﻨﺮ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁﻥ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳــﻰ ﻫﻨﺮ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎﻯ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ‪،‬‬
‫ﺩﻭﻟــﺖ ﻭ ‪ ...‬ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺴــﺎﺋﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺟﻬﺎﻥ ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﺟﻤﻊ ﺁﻭﺭﻯ ﺍﺳــﻨﺎﺩ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﻙ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻯ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﺳــﺎﺧﺘﺎﺭ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﺭﻭﺍﻧﺸﻨﺎﺳﻰ ‪125‬‬
‫ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﻰ ﻓﺮﺍﻏﺖ‪ ،‬ﺍﻣﻮﺭ ﺣﻘﻮﻗﻰ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﻯ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﻭ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻫﺎ ﻭ ﺗﻌﻬﺪﺍﺕ ﺣﻘﻮﻗﻰ‪ ،‬ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﮔﻤﺮﻛﻰ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ‪ ،(...‬ﻓﻨﻮﻥ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ‪ ،‬ﺁﺷﻨﺎ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﻳﺮﺍﻥ ﻛﺎﺭﺩﺍﻥ ﻭ ﺗﻮﺍﻧﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﺁﻣﻮﺯﺷــﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﻭﺍﺣﺪﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻭ‬
‫ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﻭ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﺁﻣﻮﺯﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎ‪ ،‬ﻭﺍﺣﺪﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻭ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻰ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺩﺭ ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻰ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺠــﺮﻯ ﻃﺮﺡ ﻫﺎﻯ ﭘﮋﻭﻫﺸــﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻫﻨــﺮ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻳﺎ ﻣﺪﻳــﺮ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﻃﺮﺡ ﻫﺎﻯ‬
‫ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻣﺪﻳﺮ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﺩﺭ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳﻰ ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﺷﻨﺎﺳﻰ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﻫــﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻟﻴﺪﺍﺕ ﻫﻨﺮﻯ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺷﻴﺸــﻪ‪ ،‬ﺳــﻔﺎﻝ‪ ،‬ﺻﻨﺎﻳﻊ ﭼﻮﺏ‪،‬‬
‫ﻧﮕﺎﺭﮔﺮﻯ‪ ،‬ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻓﻠﺰﻯ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻳﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ ﻭ ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ‪.‬‬
‫‪7‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻭﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﻳﺎ ﻓﺮﻭﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﻠﺰﻭﻣﺎﺕ ﻫﻨﺮﻯ ﻳﺎ ﻓﺮﻭﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ‬
‫ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻨﺮﻯ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﻧﻘﺎﺷﻰ‪ ،‬ﻣﺠﺴﻤﻪ‪ ،‬ﺍﺣﺠﺎﻡ ﺗﺰﻳﻴﻨﻰ ﻭ ‪...‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸــﺎﻏﻠﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷــﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷــﺘﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻫﻨﺮﻯ‪،‬‬
‫ﻣﺴــﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺭﺷــﺘﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ‬
‫ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﻮﺭﻫﺎﻯ ﮔﺮﺩﺷﮕﺮﻯ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﻛﺸﻮﺭ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﻣﻴﺪﺍﻧــﻰ ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ‬
‫‪126‬‬
‫ﺷﻬﺮﺩﺍﺭﻯ ﻫﺎ ﻭ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺍﺭﺷﺎﺩ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻭ ‪...‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫‪3‬ـ ﻣﺪﻳﺮ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﺩﺭ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴــﺎﺕ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻳﺎ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﻳﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ‬
‫ﺩﺭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻋﻤﻮﻣﻰ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﻭ ﺍﺑﻨﻴﻪ ﺷــﺎﺧﺺ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﺳــﺘﺎﻧﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸــﻴﺪ‪،‬‬
 ‫ﭼﻐﺎﺯﻧﺒﻴﻞ ﻭ ‪...‬‬
‫‪5‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻳﺎ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻏﻴﺮﺍﻧﺘﻔﺎﻋﻰ ﻳﺎ ﻣﻬﺪﻛﻮﺩﻙ ﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺩﺭ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﻣﺸــﺨﺼﻰ‬
‫ﺩﺭ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺸﻜﻴﻼﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪ ،‬ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ‪ ،‬ﻫﻨﺮﻯ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻫﻨﺮﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻫﻨﺮﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻫﻨﺮﻯ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪127‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬
 ‫ﻣﻮﺯﻩﺩﺍﺭﻱ‬

‫ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻮﺯﻩ ﺩﺍﺭﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻯ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻮﺯﻩ ﺩﺍﺭﻯ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻮﺯﻩ ﺩﺍﺭﻯ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺎ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺷــﻬﺮﻳﻮﺭ ‪ 1289‬ﺷﻤﺴــﻰ ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﻗﺎﻧﻮﻧﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺣﻔﻆ ﻭ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻯ ﺍﺷﻴﺎء ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‬
‫ﻭ ﺑﺎﺳــﺘﺎﻧﻰ ﻭ ﺗﺸــﻜﻴﻞ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ ﻭﺿﻊ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺍﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺁﻥ ﺍﺩﺍﺭﻩ‬
‫ﻣﻌﺎﺭﻑ ﻭﻗﺖ‪ ،‬ﻣﺴــﺌﻮﻝ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻯ ﺁﺛﺎﺭ ﻗﺪﻳﻤﻪ ﻭ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺩﺭ ﺣﻔﺮﻳﺎﺕ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ‬
‫ﺗﻤﻬﻴﺪﺍﺗــﻰ ﺩﺭ ﺍﻳــﻦ ﺟﻬﺖ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﻛﻞ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺣﻔــﻆ ﺁﺛﺎﺭ ﻋﺘﻴﻘﻪ ﻭ‬
‫ﺣﻔﺮﻳﺎﺕ ﻭ ﻧﮕﺎﻫﺪﺍﺭﻯ ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﻣﻠﻰ ﺗﺸــﻜﻴﻞ ﻭ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻳﻜﻰ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺗﺄﺳــﻴﺲ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻭ ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻭﺿﻊ ﮔﺮﺩﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺯﻩ )‪ musee‬ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺮﺍﻧﺴــﻪ ﻭ ‪ museum‬ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ(‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻨﺎﻯ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﻣﺤﺘﻮﻯ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫــﺎﻯ ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻨﺮﻯ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻰ ﺷــﻮﺩ‪ ،‬ﻭﻟﻰ ﻧﮕﺮﺵ ﺍﻣﺮﻭﺯﻯ ﺩﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﻣــﻮﺯﻩ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﻣﺤﻠﻰ ﺑﺮﺍﻯ‬
‫‪128‬‬
‫ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻯ ﻭ ﺗﻤﺎﺷــﺎﻯ ﺍﺷــﻴﺎء ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻳﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﻰ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ‪،‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪ ،‬ﺁﻣﻮﺯﺷــﻰ ﻣﻰ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ﻭ ﮔﺬﺭﺍﻥ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺍﻭﻗﺎﺕ ﻓﺮﺍﻏﺖ ﺑﺎ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺘﻰ ﺩﺭ ﺁﻥ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻜﻞ ﺑﮕﻴﺮﺩ ﻭ ﻣﻜﺎﻧﻰ ﺯﻧﺪﻩ ﻭ ﭘﻮﻳﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﮕﺮﺷــﻰ‪ ،‬ﻣﻮﺯﻩ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺍﻯ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺄﻣﻞ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻭ‬
 ‫ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮ ﺭﻭﻯ ﺁﺛﺎﺭ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ـ ﺍﺯ ﺁﺛﺎﺭ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ‬
‫ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ ﻫﻨﺮ ﺍﻧﺴــﺎﻥ ـ ﺭﺍ ﻣﻴّﺴــﺮ ﻣﻰﺳــﺎﺯﺩ ﻭ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻥ ﻭ ﺑﺎﺯﺩﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻫﻨﺮ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫ﻭ ﺻﻨﻌﺖ ﻭ ﭘﻴﺸــﻪ ﻭ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻭ ﺷــﺌﻮﻥ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺩﻳﺮﻭﺯ ﻭ ﺍﻣﺮﻭﺯ‪ ،‬ﺁﺷﻨﺎ ﻭ‬
‫ﻣﺄﻧﻮﺱ ﻣﻰﺳﺎﺯﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻮﺯﻩ ﺫﻛﺮ ﺷــﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﺍﻧﺴــﺎﻧﻰ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻭ‬
‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺷــﺪﻩ ﻭ ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺴــﺐ ﺩﺍﻧﺶ ﻭ ﺁﮔﺎﻫﻰ ﻫﺎﻯ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﻧﮕﺮﺵ‬
‫ﺻﺤﻴﺢ ﻧﺴــﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺯﻩ ﻭ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺸــﻰ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﺁﻥ‪ ،‬ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻭ ﺭﺷﺪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺗﺮﺑﻴﺘﻰ ﻭ ﻋﻠﻤﻰ ﻛﺸﻮﺭ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺘﻨﻮﻋﻰ ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺁﺛﺎﺭ‪ ،‬ﺍﺷﻴﺎء‪ ،‬ﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﻙ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻭ ﺍﺭﺯﺷــﻤﻨﺪﻯ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳــﻰ‪ ،‬ﻣﺮﺩﻡ ﺷﻨﺎﺳــﻰ‪ ،‬ﻫﻨﺮﻫﺎﻯ ﺳﻨﺘﻰ‪ ،‬ﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ‬
‫ﻣﺪﺍﺭﻙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ‪ ،‬ﻛﺘﺐ ﻭ ﻧﺴــﺦ ﺧﻄﻰ‪ ،‬ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻃﺒﻴﻌﻰ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻰ‪ ،‬ﮔﻴﺎﻩ ﺷﻨﺎﺳﻰ ﭘﺴﺖ‬
‫ﻭ ﻓﻦ ﺁﻭﺭﻯ ﻭ ﻣﺨﺎﺑﺮﺍﺕ‪ ،‬ﺟﻮﺍﻫﺮﺍﺕ ﻭ ﺳﻜﻪ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻰ ﮔﺬﺍﺭﻧﺪ‪).‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‪(6-3‬‬

‫‪129‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪3‬ـ‪6‬ـ ﻓﻀﺎﻯ ﻣﻌﻨﻮﻱ ﻣﻌﻤﺎﺭﻱ ﺍﺳﻼﻣﻲ‬

‫ﺭﺷﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻫﻰ ﻣﻮﺯﻩ ﺩﺍﺭﻯ‪ ،‬ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻤﻴﻢ ﻧﮕﺮﺵ ﺻﺤﻴﺢ ﺑﻪ ﻣﻮﺯﻩ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ‬
‫ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻯ ﻛﺎﺭ ﺩﺭ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﻣﻮﺯﻩ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺷــﺎﺭﻩ ﺷــﺪ ﻭ ﺣﻔﻆ ﻭ ﺣﺮﺍﺳــﺖ‬
‫ﺷﺎﻳﺴــﺘﻪ ﺍﺯ ﺁﺛﺎﺭ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ﻫﻨﺮﻯ ﺍﺭﺯﺷــﻤﻨﺪﻯ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻛﺸــﻮﺭ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻯ ﻣﻰ ﺷــﻮﺩ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻭ ﮔﺴــﺘﺮﺵ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﺎﻯ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ‬
‫ﺗﺎﺭﻳﺨــﻰ‪ ،‬ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﺍﺳــﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻓــﺮﺍﺩ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﺗﺨﺼﺼﻰ ﺩﺭ ﺳــﻄﻮﺡ‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻮﻉ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺷــﺎﺭﻩ ﺷــﺪ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸــﺠﻮﻳﺎﻥ ﺭﺷﺘﻪ‬
‫ﻣﻮﺯﻩ ﺩﺍﺭﻯ ﺩﺭ ﺳــﺎﻝ ﻫﺎﻯ ﺁﺧﺮ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺎﺭﺁﻣﻮﺯﻯ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺍﺷــﺖ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﺮ ﺣﺴــﺐ ﻋﻼﻗﻪ ﻭ ﭘﻴﺸــﺮﻓﺖ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﻳﻚ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺟﺬﺏ ﻣﻮﺯﻩ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻛﺎﺭﺁﻣﻮﺯﻯ ﺧﻮﺩ‬
‫ﻛﻤﻰ ﻭ ﻛﻴﻔﻰ ﻣﻮﺯﻩ ﻣﺤﻞ‬
‫ﮔﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻯ ّ‬
‫ﻛﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﻮﺯﻩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﻭ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺩﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺳــﺎﺯﻧﺪ ﻭ ﺑﺮ ﺣﺴــﺐ ﻧﻴﺎﺯ ﻭ ﺿﺮﻭﺭﺕ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺳــﺎﻳﺮ ﻓﻨﻮﻥ ﻭ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ‬
‫ﻭ ﻣﺮﻣﺖ ﺍﺷــﻴﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻭ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻋﻠﻤﻰ ﺍﺯ ﺁﺛﺎﺭ ﺯﻳﺮﭘﻮﺷــﺶ ﺧﻮﺩ ﻓﺮﺍ‬
‫ﺑﺨﻮﺍﻧﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﻐﻠﻰ ﻭ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪:‬‬

‫‪1‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﻭ ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻭ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻮﺯﻩ ﺩﺍﺭﻯ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ‬
‫ﺧﺎﺹ ﻳﺎ ﻣﺸــﺎﻏﻞ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺑــﻪ ﺁﻥ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺍﺭﻧﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﮔﺮﺩﺷــﮕﺮﻯ‬
‫ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳــﺘﻰ‪ ،‬ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺍﺭﺷــﺎﺩ ﺍﺳــﻼﻣﻰ‪ ،‬ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴﺖ‪ ،‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ‬
‫ﺯﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻰ‪ ،‬ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻯ ﮔﻴﺎﻩ ﺷﻨﺎﺳﻰ‪ ،‬ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻯ ﭘﺴﺖ ﻭ ﺗﻤﺒﺮ ﻭ ‪...‬‬
‫‪2‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻫﺎ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ‪... ،‬‬
‫‪130‬‬
‫‪3‬ـ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺩﺍﻧﻰ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳــﻰ ﺩﺍﻧﺸــﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴــﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻋﺎﻟﻰ ﺑﻪ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﺻﻮﺭﺕ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺣﻖ ﺍﻟﺘﺪﺭﻳﺲ‪.‬‬

‫‪4‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻭ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻓﻨﻰ ﺍﺯ ﺁﺛﺎﺭ ﻭ ﺍﺷــﻴﺎء ﻣﻮﺯﻩ ﺩﺍﺭﻯ ﻳﺎ ﺿﺒﻂ ﺁﺛﺎﺭ‬
‫ﺩﺭ ﺩﻓﺎﺗﺮ ﻭ ﺗﻬﻴﻪ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﻙ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻯ ﺁﻧﻬﺎ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﻭ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺁﺛﺎﺭ ﻭ ﺍﺷﻴﺎء ﻭ ﻳﺎ‬
 ‫ﺩﺳﺘﻴﺎﺭﻯ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮﺍﻥ ﺍﺭﺷﺪ ﻭ ﻭﺭﺯﻳﺪﻩ ﺍﻯ ﻛﻪ ﻣﺄﻣﻮﺭﻳﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺁﺛﺎﺭ ﻭ ﺍﺷﻴﺎء ﻣﻮﺯﻩ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﻮﺭﻫﺎﻯ ﮔﺮﺩﺷــﮕﺮﻯ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﻛﺸــﻮﺭ ﻭ ﻳﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻯ‬
‫ﺗﻮﺭ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﻭ ﺍﺑﻨﻴﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫‪7‬ـ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻰ‪ ،‬ﺍﺭﺯﺷﻴﺎﺑﻰ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻰ ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻨﺮﻯ‪.‬‬
‫‪8‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺑــﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻭ ﺑﺎﺯﺳــﺎﺯﻯ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ﺑﻨﺎﻫــﺎﻯ ﻗﺪﻳﻤﻰ ﻭ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺑﺎ‬
‫ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳﻰ‪.‬‬
‫‪9‬ـ ﻫﻤــﻜﺎﺭﻯ ﺑــﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻯ ﻣﺴــﺘﻨﺪ ﺑــﺮﺍﻯ ﻣﻌﺮﻓﻰ ﺍﺑﻨﻴﻪ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ﺍﺷــﻴﺎء‬
‫ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸﺎﻏﻠﻰ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪،‬ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻮﺯﻩ ﺩﺍﺭﻯ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻭ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ‬
‫ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻯ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻨﺮﻯ‪ ،‬ﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ‪،‬‬
‫ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻭﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﻳﺎ ﻏﺮﻓﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻨﺮﻯ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺪﻳﺮ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﻭ ﻳﺎ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﻭ ﻳﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ‬
‫ﺩﺭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻋﻤﻮﻣﻰ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻭﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻋﺘﻴﻘﻪ ﻭ ﻋﺮﺿﻪ ﻛﺘﺎﺏ ﺧﻄﻰ ﻧﻔﻴﺲ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻗﻴﻤﺖ ﻭ ﺍﺭﺯﺵ ﮔﺬﺍﺭﻯ ﺍﺷﻴﺎء ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ ﻭ ﻋﺘﻴﻘﻪ‪.‬‬

‫‪131‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ‬
‫‪1‬ـ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺭﺷﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻣﻮﺯﻩ ﺩﺍﺭﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2‬ـ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻮﺯﻩ ﺩﺍﺭﻯ ﺭﺍ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﺩﺭ ﺷــﻬﺮ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺷــﺘﻐﺎﻝ ﻛﺪﺍﻡ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﻣﻮﺯﻩ ﺩﺍﺭﻯ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ ﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﻣﻰ ﺷﻨﺎﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻧﺎﻡ ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫‪132‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬
 ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻭ ﻣﺂﺧﺬ‬

‫ـ ﺑﻬﺸــﺘﻰ‪ ،‬ﺳــﻴﺪﻣﺤﻤﺪ؛ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰ ﻭ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺩﺭ ﻫﻨﺮ ﺳــ ّﻨﺘﻰ؛ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺧﻴﺎﻝ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﻩ ‪ ،5‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪:‬‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎﻥ ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﺑﻬﺎﺭ ‪.1382‬‬
‫ـ ﺧﻠﺞ‪ ،‬ﻣﻨﺼﻮﺭ؛ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﺎﻥ ﺍﻳﺮﺍﻥ؛ ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ :‬ﻧﺸﺮ ﺍﺧﺘﺮﺍﻥ‪.1381 ،‬‬
‫ـ ﺩﺍﻧﺪﻳﺲ‪ ،‬ﺩﻭﻧﻴﺲ ﺍ ِ؛ ﻣﺒﺎﺩﻯ ﺳــﻮﺍﺩ ﺑﺼﺮﻯ؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﺴــﻌﻮﺩ ﺳﭙﻬﺮ؛ ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ :‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺳﺮﻭﺵ‪،‬‬
‫‪.1368‬‬
‫ـ ﻟﻴﻨﺘﻮﻥ‪ ،‬ﺭﺍﻟﻒ؛ ﺳﻴﺮ ﺗﻤﺪﻥ؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﭘﺮﻭﻳﺰ ﻣﺮﺯﺑﺎﻥ؛ ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ :‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺍﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮ‪.1372 ،‬‬
‫ـ ﻣﻴﻠﺮ‪ ،‬ﻟﻮﻳﺪ؛ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﺳﻨﺘﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﭘﺮﻣﺎﻳﻪ ﻭ ﺭﻭﺣﻨﻮﺍﺯ؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻃﻮﺑﻰ ﻛﻴﺎﻥ ﺑﺨﺖ‪ ،‬ﺩﻭ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﻋﻠﻤﻰ ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﻧﻘﻼﺏ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ :‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺟﻬﺎﺩ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ‪.1375 ،‬‬
‫ـ ﻧﻴﺮﻧﻮﺭﻯ‪ ،‬ﻋﺒﺪﺍﻟﺤﻤﻴﺪ؛ ﺳﻬﻢ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﻬﺎﻥ؛ ﺟﻠﺪ ﺍ ّﻭﻝ‪ ،‬ﭼﺎپ ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪:‬‬
‫ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺁﺛﺎﺭ ﻭ ﻣﻔﺎﺧﺮ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪.1385 ،‬‬
‫ـ ﻫﺎﻭﺯﺭ‪ ،‬ﺁﺭﻧﻮﻟﺪ ﻭ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ؛ ﺧﺎﺳــﺘﮕﺎﻩ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻫﻨﺮﻫﺎ؛ ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ :‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻯ ﻧﻴﺎﻭﺭﺍﻥ‪،‬‬
‫‪.1355‬‬
‫‪;Pope, Arthur U.; A Survey of Persian Art; Tehran: Soroush -‬‬
‫‪.1982‬‬
‫)‪(Footnotes‬‬
‫‪ 1‬ـ ‪offset‬‬
 ‫همکاران محترم و دانشآموزان عزىز‪:‬‬
‫پىشنهادات و  نظرات خود را دربارۀ محتواى اىن کتاب به نشانى‬
‫تهران   ـ صندوق پستى شمارۀ ‪ 4874/15‬دفتر تألىف کتاب های درسی فنى‬
‫و   حرفه اى و کاردانش ‪ ،‬ارسال فرماىند‪.‬‬
‫‪tvoccd@medu.ir‬‬ ‫پىام  نگار(اىمىل)‬
‫‪www.tvoccd.medu.ir‬‬ ‫وب گاه (وب ساىت)‬

‫دوره پيش‌دانشگاهی رشت ٔه هنر دفتر تأليف‬

‫محتوای اين كتاب در كميسيون تخصصی ٔ‌‬
‫کتاب های درسی فنی وحرفه‌ای و كاردانش تأييد شده است‪.‬‬