‫ــــم‬ ‫لــــی ُم َح َّمــــ ٍد َو آلِ ُم َح َّمــــ ٍد َو َع ِّج ْ‬

‫ــــل َف َر َج ُه ْ‬ ‫ـــــل َع ٰ‬ ‫اَللّٰ ُه َّ‬

‫ــــم َص ِّ‬

‫ٔ‬
‫پایه نهم‬
‫دورۀ ّاول متوسطه‬
 ‫وزارت آموزش و پرورش‬
‫سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی‬
‫دوره ّاول متوسطه ـ ‪906‬‬ ‫علوم تجربی ـ ٔ‬
‫پایه نهم ٔ‬ ‫نام کتاب‬
‫سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی‬ ‫پدیدآورنده‬
‫دفتر تألیف کتاب های درسی عمومی و متوسطه نظری‬ ‫مدیریت برنامهریزی درسی و تألیف‬
‫ّ‬
‫احمد احمدی‪ ،‬پرویز انصاری راد‪ ،‬محمدحسن بازوبندی‪ ،‬حسن حذرخانی‪ ،‬روحالله خلیلی بروجنی‪،‬‬ ‫شناسه افزوده برنامهریزی و تألیف‬
‫دوستمحمدسمیعی‪،‬الهه    علوی و بهمنفخریان(اعضایگروهتألیف)(غالمحسینرستگارنسب‪،‬‬
‫همکار تألیف در فصل نگاهی به فضا) ـ حسن حذرخانی (ویراستار علمی)ـ ّ‬
‫سید اکبر میرجعفری‬ ‫ِ‬
‫(ویراستار ادبی)‬
‫ٔ ّ‬
‫اداره کل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی‬ ‫مدیریت آماده‌سازی هنری‬
‫احمدرضا امینی (مدیر امور فنی و چاپ) ـ مجید ذاکری یونسی (مدیر هنری) ـ حسین وهابی (طراح‬ ‫شناسه افزوده آماده سازی‬
‫گرافیک و صفحهآرا) ـ ابوالفضل بهرامی‪ ،‬محمود مسعودی و علی مهاجران (عکاس) ـ مریم کیوان‬
‫(طراح جلد) ـ فاطمه باقری‌مهر‪ٰ ،‬‬
‫کبرى اجابتی‪ ،‬رعنا فرج زاده دروئی‪ ،‬فاطمه گیتی جبین‪ ،‬زهرا‬
‫محمد نظامی‪ ،‬مریم دهقان زاده و فاطمه رئیسیان فیروزآباد (امور آماده سازی)‬
‫ٔ‬
‫شماره  ‪ ۴‬آموزش و پرورش (شهید موسوی)‬ ‫تهران‪ :‬خیابان ایرانشهر شمالی ـ   ساختمان‬ ‫نشانی سازمان‬
‫تلفن‪۹ :‬ـ ‪ ، 88831161‬دورنگار‪ ،88309266 :‬کد پستی‪،1584747359 :‬‬
‫وبگاه‪ www.chap.sch.ir :‬یا ‪www.irtextbook.ir‬‬
‫ّ‬
‫شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران  ـ تهران‪ :‬کیلومتر ‪ ۱۷‬جادۀ مخصوص کرج ـ خیابان‬ ‫ناشر‬
‫‪( ۶۱‬داروپخش) تلفن‪ ۵ :‬ـ ‪ ،۴۴۹۸۵۱۶۱‬دورنگار‪ ،۴۴۹۸۵۱۶۰ :‬صندوق پستی‪۱۳۹ :‬ـ  ‪۳۷۵۱۵‬‬
‫شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران «سهامی خاص»‬ ‫چاپخانه‬
‫چاپ نهم ‪1402‬‬ ‫سال انتشار و نوبت چاپ‬

‫کلیه حقوق مادی و معنوی این کتاب متعلق به سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت‬
‫آموزش و پرورش است و هرگونه استفاده از کتاب و اجزای آن به صورت چاپی و الکترونیکی و ارائه‬
‫در پایگاه های مجازی‪ ،‬نمایش‪ ،‬اقتباس‪ ،‬تلخیص‪ ،‬تبدیل‪ ،‬ترجمه‪ ،‬عکس برداری‪ ،‬نقاشی‪ ،‬تهیه فیلم‬
‫و تکثیر به هر شکل و نوع بدون کسب مجوز از این سازمان ممنوع است و متخلفان تحت پیگرد‬
‫قانونی قرار می گیرند‪.‬‬

‫‪ISBN: 978 -964 - 05 - 2440 - 4‬‬ ‫شابک‪9٧٨-964-05 - 2440-4 :‬‬

‫در علم و تقوا کوشش کنید که علم به هیچ کس انحصار ندارد‪.‬‬
‫علم مال همه است‪ .‬تقوا مال همه است و کوشش برای رسیدن‬
‫همه ماست و ٔ‬
‫همه شماست‪.‬‬ ‫به علم و تقوا وظیفه ٔ‬
‫ُ‬ ‫ُّ‬
‫امام خمینى «ق ِد َس ِس ّر ُه»‬
 ‫فهرست مطالب‬
‫مواد و نقش آنها در زندگی ‪۱ .....................................................................................‬‬ ‫فصل ّاول‬

‫رفتار اتم ها با یکدیگر ‪13 ..................................................................................................‬‬ ‫فصل دوم‬

‫به دنبال محیطی بهتر برای زندگی ‪25 ...................................................................‬‬ ‫فصل سوم‬

‫حرکت چیست ‪39 ...................................................................................................................‬‬ ‫فصل چهارم‬

‫نیرو ‪51 .............................................................................................................................................‬‬ ‫فصل پنجم‬

‫زمین ساخت ورقه ای ‪63 ...................................................................................................‬‬ ‫فصل ششم‬

‫آثاری از گذشته زمین ‪73 .................................................................................................‬‬ ‫فصل هفتم‬

‫فشار و آثار آن ‪83 ....................................................................................................................‬‬ ‫فصل هشتم‬

‫ماشین ها ‪95 ..............................................................................................................................‬‬ ‫فصل نهم‬

‫نگاهی به فضا ‪107 ...................................................................................................................‬‬ ‫فصل دهم‬

‫گوناگونی جانداران ‪121 .....................................................................................................‬‬ ‫فصل یازدهم‬

‫دنیای گیاهان ‪131 ..................................................................................................................‬‬ ‫فصل دوازدهم‬

‫جانوران بی مهره ‪141 .............................................................................................................‬‬ ‫فصل سیزدهم‬

‫جانوران مهره دار ‪151 ...........................................................................................................‬‬ ‫فصل چهاردهم‬

‫باهم زیستن ‪163 ........................................................................................................................‬‬ ‫فصل پانزدهم‬