Jak bisfenol A może wpływać na nasze zachowania?

Bisfenol A (BPA) wykorzystywany jest aby zwiększyć trwałość i twardość plastikowych

pojemników, ochronić żywność przed drobnoustrojami albo uniemożliwić rdzewienie
puszek. Jednak jak się okazuje ten powszechnie używany związek może przyczyniać się
do rozwoju wielu chorób i zaburzeń m.in. niektórych nowotworów czy otyłości. Ostatnie
badania przeprowadzone na myszach wykazały, że u zwierząt wystawionych na
ekspozycję tego związku obserwuje się również problemy z ośrodkowym układem
nerwowym i zaburzenia rozwoju behawioralnego.

BPA to związek fenolowy wykorzystywany m.in. w produkcji tworzyw sztucznych,

poliestrów i żywic epoksydowych. Stosowany jest powszechnie w niektórych
wysokojakościowych przezroczystych plastikach i żywicach wyścielających większość
metalowych puszek do przechowywania żywności. Badania wykazały, że BPA może
przyczyniać się m.in. do rozwoju niektórych nowotworów, chorób serca i zaburzeń układ
hormonalnego. Badania wskazują, że ekspozycja na BPA w dzieciństwie może być również
jedną z przyczyn rozwoju otyłości w życiu dorosłym. Jednak to jeszcze nie koniec czarnej
listy efektów działania bisfenolu!

Z badań opublikowanych ostatnio w Proceedings of National Academy of Sciences przez

zespół naukowców z Columbia University w Nowym Jorku, wynika, że myszy, narażone na
działanie BPA jeszcze w łonie matki, doznawały zmian epigenetycznych wpływających na
rozwój tkanki mózgowej oraz rozwój behawioralny.

Aby zweryfikować wcześniejsze wyniki badań nad BPA, które prowadzone były najczęściej
przy użyciu bardzo wysokich dawek związku, zespół doktor Champan, przeprowadził serię
doświadczeń, w których ciężarnym myszom podawano niskie dawki bisfenolu (2; 20 i 200
µg/kg/d). Następnie przeprowadzano analizy molekularne oraz obserwacje zachowania
potomstwa myszy wystawionych na działanie toksyny. U młodych poddawanych w okresie
prenatalnym działaniu BPA badacze zaobserwowali zależne od płci i dawki zmiany w
ekspresji genów kodujących receptory estrogenowe (ERs; ERα i ERβ) oraz zaburzenia
metylacji DNA. Równocześnie zaobserwowano trwałe, często zależne od płci zmiany
zachowań społecznych zwierząt. Dodatkowo obserwowano zaburzenia dimorfizmu
płciowego. Samice charakteryzowały się większą agresją (cecha typowa dla samców) i
częściej dochodziło między nimi do walk. Z kolei samce myszy rzadziej goniły inne myszy i
nie wykazywały innych typowych dla ich płci reakcji, podczas gdy częstość tych zachowań
wzrosła u samic. Po podwyższeniu dawki toksyny, zarówno samce, jak i samice stały się
bardziej agresywne.

Podobnych rezultatów dostarczyły badania przeprowadzone przez zespół naukowców z

University of North Carolina. Badacze zaobserwowali, że u dziewczynek, które były
wystawione na działanie BPA następuje wzrost agresji i nadpobudliwość. Badanie,
opublikowane w czasopiśmie Pediatrics, nie wykazało takiej zależności w obrębie płci
męskiej.

W wielu państwach wprowadzono regulacje całkowicie zabraniające stosowania BPA do

produkcji materiałów mających kontakt z żywnością. Możliwość wprowadzenia podobnych
restrykcji rozważają Unia Europejska i Stany Zjednoczone. Jednak dopóki kwestia pozostaje
nierozwiązana musimy dbać o siebie sami. Unikanie produktów zawierających BPA,
szczególnie przez kobiety w ciąży, jest najlepszym sposobem, by zminimalizować jego
wpływ na rozwój.

Anna Jasińska

Żródło:
Champagne, F., Perera, F., Miller, R., et al. Sex-specific epigenetic disruption and behavioral
changes following low-dose in utero bisphenol A exposure. Proceedings of the National
Academy of Science of the United States of America, 2013,
http://www.medicaldaily.com/articles/15935/20130527/bpa-exposure-womb-brain-
development-aggression.htm