AYT Edebiyat SB

AYT
EDEBİYAT SORU BANKASI
Değerli Arkadaşlar,
R
Yıllardır iyi bir gelecek hayaliyle eğitim ve öğrenim görüyorsunuz.
Dersler, kitaplar ve sınavlardan kendinizi yorgun hissettiğiniz
Tİ
zamanlar oldu.
ÜNİVERSİTELİ olmanın eşiğine geldiğiniz bu dönemde onlarca

ders kaynağı içerisinden size hitap edebilecek, eğitiminize katkıda
EK
bulunacak, kolay ve kalıcı öğrenmenizi sağlayacak “doğru” kitaplara
ihtiyaç duydunuz.
İşte biz, Yayın Kurulu olarak ihtiyacınızı karşılamak için kolları sıvadık
ve gireceğiniz tüm sınavlarda başarılı olmanızı kolaylaştıracak,
N
sizlere öğretmen olabilecek “FAZ Soru Bankası Serisi”ni hazırladık.

Kitaptaki soruların video çözümleriyle tam bir öğrenme sağlamanıza
katkıda bulunmak istedik.
R
Hepinize hayat boyu başarılar dileriz.

Ö
İçindekiler
FAZ - 01 Öğretici Metinler ...................................................................................... 4 - 9
FAZ - 02 Sözlü Anlatım ............................................................................................ 10 - 13
R
FAZ - 03 Şiirde Yapı .................................................................................................... 14 - 23
FAZ - 04 Söz Sanatları .............................................................................................. 24 - 33
FAZ - 05 Konusuna Göre Şiir Türleri - Tema - İmge .................................. 34 - 41
Tİ
Karma Yeni Konsept ......................................................................................... 42 - 45
FAZ - 06 Olay Çevresinde Gelişen Edebî Türler ........................................... 46 - 51

EK
FAZ - 07 İslamiyet Öncesi Türk Şiiri ................................................................... 52 - 57
FAZ - 08 Geçiş Dönemi Türk Şiiri ........................................................................ 58 - 63
FAZ - 09 Anonim Halk Şiiri ..................................................................................... 64 - 67
FAZ - 10 Âşık Şiiri ........................................................................................................ 68 - 77

N
FAZ - 11 Tekke Şiiri .................................................................................................... 78 - 81
FAZ - 12 Divan Şiiri .................................................................................................... 82 - 93

R
FAZ - 13 Divan Edebiyatı Temsilcileri ............................................................... 94 - 105

Ö
FAZ - 14 I. Dönem Tanzimat Şiiri ........................................................................ 110 - 113
FAZ - 15 II. Dönem Tanzimat Şiiri ....................................................................... 114 - 117
FAZ - 16 Servetifünun ve Fecriâti Şiiri ............................................................... 118 - 127
FAZ - 17 Millî Edebiyat Şiiri .................................................................................... 128 - 135

FAZ - 18 Öz Şiir - Millî Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir ............. 136 - 145
FAZ - 19 Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir - Garipçiler ............................. 146 - 153
R
FAZ - 20 II. Yeni ve Sonrasındaki Türk Şiiri ...................................................... 154 - 169
FAZ - 21 Türkiye Dışındaki Türk Sanatçılar ve Eserleri .............................. 180 - 183
Tİ
FAZ - 22 Tanzimat’tan Millî Edebiyata Hikâye .............................................. 184 - 187
FAZ - 23 Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâye ..................................................... 188 - 191

EK
FAZ - 24 Tanzimat ve Servetifünun Romanı ................................................. 192 - 195
FAZ - 25 Millî Edebiyat Romanı ............................................................................ 196 - 199
FAZ - 26 1923 - 1950 Cumhuriyet Romanı .................................................... 200 - 203
FAZ - 27 1950 ve Sonrası Cumhuriyet Romanı............................................. 204 - 207

N
FAZ - 28 Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Tiyatro ................................................ 208 - 211

R
FAZ - 29 Edebî Akımlar ............................................................................................ 220 - 225
FAZ - 30 Batı Edebiyatı ............................................................................................. 226 - 229

Ö
FAZ - 31 Türk Edebiyatında İlkler......................................................................... 230 - 233
FAZ - 32 Türk ve Dünya Edebiyatından Eser Özetleri ............................... 234 - 237

01 Öğretici Metinler
Test 01
1. Aşağıdakilerden hangisi gazete çevresinde geli- 4. Bir konuda bilgi vermek, ele alınan konuyu, düşün-
şen türlerden biri değildir? ceyi, tezi savunmak amacıyla yazılan yazıdır. Söz
konusu edilen düşünce, derinlemesine bir bakış
A) Sohbet B) Eleştiri C) Fıkra açısıyla detaylı bir şekilde dayanaklar etrafında,
inceleme ve araştırmalarla tartışılır ve ispat edil-
D) Söylev E) Deneme
meye çalışılır. Temel hareket noktası düşüncedir.
Ele alınan konu bir tem, bir imge, kişi, bir eser de
olsa bir düşünce etrafında işlenir veya bunun so-
nucunda bir düşünce üretilir. Bilimsel boyutu ol-
duğundan didaktik/öğretici özelliği bulunmaktadır.
R
Buna bağlı olarak da ciddi, sade ve anlaşılır bir dil
tercih edilir.
2. Temeli düşünce olan bir yazı türüdür. Konu sınır- Bu parçada sözü edilen yazınsal tür aşağıdaki-
laması yoktur. Sanat, edebiyat ya da düşünce ya- lerden hangisidir?
zılarının içeriği ile bu içeriğin işlenişini, değerli ve
Tİ
değersiz yönlerini ortaya koyan bir yazı türüdür. A) Sohbet B) Eleştiri C) Makale
Yazarın yazıyı kendine, yazıyı ilgilendiren topluma
ve kendi alanındaki diğer çalışmalara göre değer- D) Biyografi E) Deneme
lendirdiği yazılardır.
Bu parçada sözü edilen yazınsal tür aşağıdaki-

lerden hangisidir? 5. “Millî Eğitim Bakanı, dün, resim çalışmalarıyla
uluslararası başarı kazanan beş öğrenciyi ülke ta-
EK
A) Sohbet B) Eleştiri C) Fıkra nıtımına katkılarından dolayı yazılı bir açıklamayla
kutladı.”
D) Anı E) Deneme
Bu haberde 5N1K’den hangisinin cevabı yoktur?
A) Kim B) Nasıl C) Ne zaman
D) Niçin E) Nerede
3. Bir yazarın gündelik yaşam, insan, sanat ve ede-

6.
N
biyatla ilgili bir konu hakkındaki düşüncelerini, Bir yazarın gazete ve dergi gibi süreli yayınlarda,
karşısında okuyucular varmış gibi sıcak ve içten güncel, sosyal ve siyasal olayları belli bir bakış
bir anlatımla dile getirdiği fikir yazısıdır. Akla ge- açısından; kanıtlama, belgeleme, ayrıntılama ge-
lebilecek her konuda yazılabilir. Bu türde yazı- reği duymadan, günlük konuşma diline yakın bir
lan yazılar bir anda okuru etkisi altına alır. Yazar üslupla, yer yer nüktelere yer vererek değerlen-
okurla konuşmaya, zaman zaman ona sorular dirdiği kısa düşünce yazılarıdır. Bu yazılarda ge-
R
sormaya başlar. Yazar, okuyucunun ağzından so- nellikle iğneleyici, alaycı ve bazen de eleştirel bir
rular sorar, okuyuculardan onay bekler, soruları sohbet tarzı benimsenir. İnandırıcı, etkileyici ve
yine kendi cevaplar. Düşüncelerini kimi zaman bir çoğunlukla konuşma diline yakın serbest bir üslup
atasözü söyleyerek, bir vecize söyleyerek bazen kullanılır. Bu gibi yazılar, gazete ve dergilerin belli
de ünlü bir düşünürün sözleriyle pekiştirir. Bu tür sütun ve köşelerinde yer alır ve bunlara “köşe ya-
yazılarda uzun cümlelerden kaçınılır. Deyimler- zısı” da denir. Bu gibi yazıların amacı güncel birta-
Ö
den, ünlemlerden, samimi hitaplardan yararlanılır. kım siyasi, kültürel, ekonomik, toplumsal konuları
Soru cümlelerine sıkça yer verildiği görülür. Yazar eleştirel bir bakış açısıyla anlatarak okuyucuyu
soruyu bazen kendi kendine bazen de okuyucuya bilgilendirmek, yönlendirmektir. Yazar; ideolojisini,
sorar. dünya görüşünü ön plana çıkarır.
Bu parçada sözü edilen yazınsal tür aşağıdaki- Bu parçada sözü edilen yazınsal tür aşağıdaki-
lerden hangisidir? lerden hangisidir?
A) Sohbet B) Makale C) Fıkra A) Makale B) Röportaj C) Fıkra
D) Eleştiri E) Deneme D) Eleştiri E) Deneme
4 Edebiyat Soru Bankası

Öğretici Metinler Test 01
7. Avrupa Birliği’ne aday olmanın bir bölüğü açık, bir 10. Kesin ilkeleri, kuralları olmayan; yazarın iddiasız,
bölüğü de örtük koşulları olduğunu yavaş yavaş ispatsız, içtenlikle konuştuğu, herhangi bir plâna
idrak etmeye başlıyoruz. Açık koşulları belliydi: bağlı kalmadığı; insanı ve toplumu ilgilendiren her
Kopenhag siyasi kriterleri! İyi de bu “açık” koşulları konuda yazabildiği bir türdür. Yazar, kendi ken-
ya da “Kopenhag siyasi kriterleri”ni eksiksiz yeri- disiyle konuşur gibi bir üslup oluşturur. Kesin bir
ne getirmiş ya da getirmekte olmamıza rağmen yargıya varmak gibi bir amacın olmadığı bu türde
hâlâ birtakım başka koşullar dayatılmasını nasıl hayat, ölüm, sanat, felsefe, edebiyat, siyaset gibi
izah edeceğiz? insanı ilgilendiren her konuyu görebilmek müm-
kündür.
Bu parçada, aşağıdaki edebiyat türlerinden han-
R
gisine özgü nitelikler ağır basmaktadır? Bu parçada sözü edilen yazınsal tür aşağıdaki-
A) Makale B) Fıkra C) Eleştiri lerden hangisidir?
D) Sohbet E) Deneme A) Fıkra B) Eleştiri C) Sohbet
D) Deneme E) Makale
8. Gezip görmeye, incelemeye, soruşturmaya, ilgi-
Tİ
lilerle görüşüp konuşmaya dayanan bir yazınsal
türdür. Düşünsel bir planlamaya göre yazılan bu
yazılarda yazar anlattıklarının doğruluğunu; ko-
11. Dün İstanbul’da başlayan ve hafta boyunca de-
vam edecek olan 5. Forum, şimdiye kadar başka
nuşma, bilgi toplama ve fotoğraflarla destekler;
kentlerde yapılanlardan çok daha kalabalık ve çok
anlattıklarını bir mantık çerçevesine oturtur. Ya-
daha önemsenen bir konferans. Nedenini sorduk.
zarı, konusunun gerektirdiğine göre resimlerden,
“İstanbul’un cazibesi var tabii.” dediler ama asıl
fotoğraflardan, öteki yazılı anlatım türlerinden
sebep, artık dünyanın su sorununu ciddiye alması
EK
yararlanarak inandırıcılığını artırır, okuyucuyu ger-
ve acil çözüm aramak gereğini duymasıdır. Ger-
çeklerle yüz yüze getirir. Gazete çevresinde orta-
çekten su sorunu, küresel çapta, günümüzün en
ya çıkıp gelişen bu türün belgesel niteliği vardır.
ciddi meselelerinin başında yer alıyor. Çünkü ma-
Bu parçada sözü edilen yazınsal tür aşağıdaki- lum, su hayat demek. Su olmadan hayat olmaz.
lerden hangisidir? Dünyanın hâlen karşılaştığı başka doğal kaynak
sıkıntılarına karşılık (petrol gibi) yaratabileceği al-
A) Sohbet B) Röportaj C) Fıkra
ternatifler var. Ama su öyle değil.
D) Mülakat E) Deneme
9. Erciyes, elle yapılmış da oraya, Kayseri’nin tepe- gisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?
sine öyle yerleştirilmiş gibi. Belki bu Selçuk havası
N
A) Deneme B) Eleştiri C) Makale

Erciyes’ten geliyor. Belki de Erciyes’i Selçuklular
yapıp oraya Kayseri abidesi diye dikmişlerdir. Bir D) Fıkra E) Sohbet
Selçuklu usta oturmuş Erciyes’in başına, yıllar yılı
çekiciyle keskileriyle Erciyes’i bir kayadan yontmuş,
oraya götürüp şan olsun diye dikmiştir. Erciyes’in
resmini Halit Doral yapar, türküsünü Talaslılar, 12. Romanlar ve şiirler birer iç yaşayıştan doğmuş-
R
Hacılarlılar çağırır. Halit Doral, Kayseri Müzesinin tur. Onları yaşayarak okumamız da bundandır.
müdürüdür. Akademiden çıkmış bir ressamdır. Yıl- Her okuyucunun aynı davranışta olduğu elbette
lardan beri Kayseri’dedir. Yıllardan beri de hep Er- söylenemez. Yaratılışın, yetişmenin verdiği ayrılık-
ciyes resmi yapar. Türlü türlü... Erciyes’in tadı tuzu lar vardır. Bu bakımdan, aynı kitapta herkes biraz
Halit Doral’ın resimlerindedir. Halit Doral, yıllar yılı da kendi romanını, kendi şiirini okur. Gerçek sanat
o kadar çok Erciyes resmi yapmıştır ki kendisi de
Ö
eserinin özelliklerinden biri de bu çok yönlülük

sayısını unutmuştur. Değerli bir ressam arkadaşım değil midir? İnsan, ileride yaşamaktan kesilip de
derdi ki “Halit Doral üstüne Erciyes çizen, belki de geçmiş günlerden bir yığın olmaya yüz tutunca
bir daha gelmez.” Şu Halit Doral, bir Erciyes sergisi roman ve şiir okumayı da bırakmaya başlar. Oku-
açsa da cümle âlem görse hünerini. Şimdi soruları- duğu olursa artık eski tutkuyu bulamaz.
mızla tanımaya başlayalım Halit Doral’ı.
Bu parçada, hangi öğretici metin türüne özgü
Bu parçada, aşağıdaki edebiyat türlerinden han- nitelikler ağır basmaktadır?
gisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?
A) Sohbet B) Biyografi C) Eleştiri A) Makale B) Deneme C) Röportaj
D) Röportaj E) Anı D) Fıkra E) Eleştiri
1- D 2- B 3- A 4- C 5- E 6- C 7- B 8- B 9- D 10- D 11- D 12- B 5

Test 02
1. Kuşlar arasında yarasa ne ise düşünceler arasın- 4. Sabah ancak 05.00’te uyanabildik, kendimi çok
da kuşku da odur: İkisi de hep alaca karanlıkta kötü hissetmediğim için tırmanışı denemeye ka-
uçar. Kuşkularımızı baskı altına almak, hiç değilse rar verdim. Hemen hazırlanıp kahvaltıdan sonra
gözaltında bulundurmak zorundayız çünkü kuşku 06.00’da Cigit’e doğru yola çıktık. Rotada önce düz
kafamızı bulandırır, arkadaşlarımızı yitirmemize yürüyüş, sonra birkaç tane yamaç, bol bol kayalık
yol açar, işimizi alt üst edip çığırından çıkarırlar. ve oldukça dik. Ancak front point ve buz vidasıyla
Kralları zorbalığa, kocaları kıskançlığa, bilge ki- alınan emniyetle çıkılabilen uzunca bir buzul var-
şileri bocalamalara, kara düşüncelere sürükler dı. Parçalı bulutlu bir havada, yavaş bir tempoyla
kuşku. Gönlümüzün değil, kafamızın bir yetersiz- yedi buçuk saat ilerledik. Saat 13.30’da tırmanışın
liğidir kuşkular. Yiğit yaratılışta kişilere kuşkunun zoru bitmiş, zirveye ulaşan son düzlüğe varmıştık.
R
pek zararı dokunmaz çünkü böyleleri çoğunlukla Önümüzde yalnızca zirveye çok rahat bir eğimle
enine boyuna düşünür, haklı bir neden olmadıkça çıkan en fazla yarım saatlik yamaç kalmıştı. Bu
bir kuşkuya kapılmazlar; korkak yaratılışlılarda ise düzlükte 6B’ye giren ekiple dönerken karşılaştık.
kuşku çok kolay kök salar. Duvarı dört günde çıktılar, ilk iki gün hattı döşeyip
duvarın dibinde yatmışlar, sonraki iki gün ise du-
Bu parçada, aşağıdaki edebiyat türlerinden han- varı da geçmiş ancak çadırları patladığı için uyu-
Tİ
gisine özgü nitelikler ağır basmaktadır? yamamışlar, hepsi de çok yorgundu.
A) Sohbet B) Eleştiri C) Fıkra Aşağıdakilerin hangisi bu parçanın alındığı me-
tin türünün ilk örneğidir?
D) Makale E) Deneme
A) Seyahatname B) Harname C) Hayrabad
2. Romanın dörtte üçü üzerinde fazla durmak iste-
miyorum. Otuz yıllık bir dönemi 359 sayfalık bir D) Mihnet-i Keşan E) Miratü’l Memalik
EK
romanda anlatmak... Belki bir yolu vardır bunun
ama Ağaoğlu’nun tuttuğu yol, o yol değil. Bir kere,
romancı olarak çıkış noktası bireyler değil; aklını
birtakım toplumsal gerçekliklere takmış, onların
altını çizmek istiyor. Romancının anlattığı toplum-
sal gerçeklikler, bu gerçeklikleri yaşayan, bu ger-
çekliklerin tarihi olan bireyler hâline dönüştürüle-
mezse romanın şematik olması kaçınılmaz olur. 5. İtalya sahillerinde 300’den fazla Afrikalı göçmenin
ölümü ile sonuçlanan insanlık trajedisi, uluslara-
Bu parça, aşağıdaki metin türlerinin hangisinden rası boyutları olan “kaçak göç” sorununu tekrar
alınmış olabilir? gündeme getirdi. İtalya’nın Kuzey Afrika’ya en
N
yakın noktasında bulunan Lambedusa Adası’na

A) Sohbet B) Deneme C) Fıkra
ulaşmak üzere iken 500 Eritreli ve Somaliliyi taşı-
D) Makale E) Eleştiri yan teknenin batması, bu tür faciaların ilki değildir.
Ve ne yazıktır ki sonuncusu da olamayacaktır.
3. Kars’ın Aniköy’ündeki öğrencilerin babaları, am- Bu İtalyan adası, bir süreden beri Orta Doğu’dan
R
caları ya da dayıları, yaz gelip de okullar tatil ve Afrika’dan kaçıp Avrupa’ya kapağı atmak iste-
olduğunda “kar düşünceye kadar” yaparlardı yen umutsuz insanlar tarafından bir “sığınma ka-
anlaşmalarını inek sahipleriyle. Okullarının tatile pısı” olarak kullanılıyor. Resmî rakamlara göre sa-
girdiği günden bir gün sonra da anlaşma gereği, dece bu yılın ilk 9 ayında 4 bini çocuk olmak üzere
çocukları işlerine başlatmış olurlardı. Ve çocuklar, toplam 21.780 göçmen Lambedusa’ya ulaştı. Bü-
büyüklerinin yaptıkları anlaşma gereği, “kar dü- tün bu insanları Avrupa’da yeni bir hayata baş-
Ö
şünceye kadar” sürdürürlerdi çalışmalarını. Tüm lamak umuduyla memleketlerinden kaçmaya iten
yaz boyunca inekleri güderler, meralara götürür- çeşitli nedenler var: Yoksulluk, açlık, iç savaşlar,
ler, otlatırlar, hava kararmaya yüz tuttuğunda ise siyasi baskılar, zulüm... Bu şartlar altında yaşam-
getirirler, sabaha karşı gün ışıdığında yeniden al- larını sürdüremeyen umutsuzlar, çareyi evlerini
mak üzere ahırlarına kapatırlardı. terk edip Avrupa yollarına düşmekte buluyorlar.
Bu parçada, aşağıdaki edebiyat türlerinden han- Bu parçada, aşağıdaki edebiyat türlerinden han-
gisine özgü nitelikler ağır basmaktadır? gisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?
A) Sohbet B) Makale C) Eleştiri A) Sohbet B) Eleştiri C) Fıkra
D) Röportaj E) Fıkra D) Gezi yazısı E) Deneme

6. Başkasının düşüncelerini incelemeden neden geri 9. Sözümün akışını bozup güzel tümceler aramak-
çevirelim? Neden bu düşünceleri küçümsemeyle tansa güzel tümceleri bozup sözümün akışına uy-
karşılayalım? Onları savunmak olanak dışı mıdır? durmayı daha doğru bulurum. Bir sözün ardından
Biraz olsun gerçek payı yok mudur bu sözlerde? koşmamalıyız, söz bizim ardımızdan koşmalı, işi-
Bize bunları söyleyen hiç mi kafa yormadı acaba? mize yaramalı. Söylediğimiz şeyler sözlerimizi al-
İnsanların beğenileri birbirine uymaz. O belki kırmı- malı ve dinleyenin kafasını öyle doldurmalı ki artık
zıdan hoşlanır, siz yeşili seviyorsunuzdur. O belki sözcüklerini hatırlayamasın. İster kâğıt üstünde
Wagner’in müziğini beğeniyor, siz Mozart’ı yeğ- olsun ister ağızdan; benim sevdiğim konuşma, dü-
liyorsunuzdur. Beğenileri sizinkine uymuyor diye pedüz, içten gelen, lezzetli, şiirli, sıkı ve kısa kesen
onu beğenisizlikle, kabalıkla mı suçlayacaksınız? bir konuşmadır. Güç olsun, zararı yok ama sıkıcı
R
Ona kızacak mısınız? Onun da sizin de beğendiğiniz olmasın; süsten, özentiden kaçsın; düzensiz, geli-
şeyleri yansız olarak değerlendirmelisiniz. şigüzel ve korkmadan yürüsün. Dinleyen, her ye-
diği lokmayı tadarak yesin. Konuşma; Sueton’un,
Julius Caesar’ın konuşması için dediği gibi, asker-
ce olsun ama ukalaca, avukatça, vaizce olmasın.
A) Röportaj B) Sohbet C) Fıkra
Tİ
D) Makale E) Eleştiri gisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?
7. İlhan Berk, “Galile Denizi”nde, İstanbul’un baş dön- A) Deneme B) Eleştiri C) Makale
dürücü, korkunç atmosferini duyurmaya çalışıyor.
Bizans tarihinin hatıraları, kozmopolit çevreler, ka- D) Fıkra E) Günlük
ranlık sokaklar, bu sokaklarda kaynayan fakir ve
sefil insanlar, kediler, köpekler, kiliseler, evliyalar,
EK
ayak satıcıları, ahlâksız kadınlar.. Bunlar ayrı ayrı
değil, hakikatte olduğu gibi karmakarışık olarak
veriliyor. Kim olduklarını bilmediğimiz insanlar, bir
şeyler yapıyorlar, bir şeyler söylüyorlar, bir şey-
ler ümit ediyorlar fakat bunların ne olduğunu açık 10. Soğuklardan yakınacak değilim. Ne yalan söyle-
olarak anlayamıyoruz. yeyim? Öyle çok üşümedim ömrümde; serinlikler
basınca sırtımı pekleştirmenin, oturduğum yeri
Bu parçada, aşağıdaki edebiyat türlerinden han- ısıtmanın bir çaresini bulurum. Üşümenin, şöyle
gisine özgü nitelikler ağır basmaktadır? biraz üşümenin de bir tadı vardır doğrusu. Kar al-
A) Eleştiri B) Sohbet C) Mülakat tında beş on dakika, yarım saat yürüdükten sonra
sıcak bir odaya girip parmaklarınızı hohlamanın
N
D) Fıkra E) Deneme zevkine doyulur mu? Gözlerinizin içi parlar, “Vu-

uuu! Üşüdüm.” diyerek mangala, sobaya yakla-
8. İnternet üzerinden bir bilgisayara saldırı gerçek- şırken gülümsememek, gülmemek elinizde midir?
leştirmek isteyen kişiler, karşıdaki bilgisayarlarda Keyifle hatırlarsınız üşüdüğünüzü.
açık bir bağlantı noktası ararlar. Böyle bir bağ-
lantı noktası bulmaları hâlinde, özel bilgilerinizi, Bu parçada, aşağıdaki edebiyat türlerinden han-
R
şifrelerinizi, kredi kartı numaranızı ele geçirebilir; gisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?
bilgisayarınızı yasadışı işler için kullanabilir, siste-
minize zarar verebilirler. Web tarayıcıları, e-posta A) Makale B) Eleştiri C) Söylev
programları, anında mesajlaşma programları, çok
oyunculu oyunlar ve işletim sistemlerinde olum- D) Fıkra E) Sohbet
lu bir özellikmiş gibi görünen bazı hizmetler ko-
Ö
lay kırılabilen bir bağlantı noktası oluşturabilirler.

Açık bağlantı noktalarını kapatarak dışarıdan ge-
len saldırıları engellemek ve bilgisayarınızda izin
vermediğiniz programların Internete bağlantılarını
önlemek için güvenlik duvarı (firewall) adı verilen 11. Türk edebiyatındaki ilk makaleyi hangi sanatçı
yazılımlar kullanılabilir. yazmıştır?
Bu parçada, aşağıdaki edebiyat türlerinden han- A) Namık Kemal B) Ziya Paşa

C) Şinasi D) Muallim Naci
A) Eleştiri B) Makale C) Fıkra
E) Süleyman Nazif
D) Söylev E) Deneme
1- E 2- E 3- D 4- E 5- C 6- B 7- A 8- B 9- A 10- E 11- C 7
Test 03
1. Aşağıdakilerden hangisi kişisel hayatı konu alan 5. 1881 yılında doğdu. Tıbbiyeyi bitirince (1905) Avru-
metin türlerinden biri değildir? pa’ya kaçtı. Berlin Tıp Fakültesine iç hastalıkları
asistanı oldu. 1908’den sonra İstanbul’a döndü, Tıp
A) Gezi yazısı B) Biyografi C) Anı Fakültesine profesör oldu. Mütareke yıllarında,
Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda İstanbul mebusu
D) Fıkra E) Günlük
oldu. İstanbul’un işgali üzerine, eşi Halide Edip
Adıvar ile Anadolu’ya geçti. Birinci Büyük Millet
Meclisi hükümetinin sağlık bakanı oldu. Son yılla-
rında günlük gazetelerde yazılar yazdı. 1955 yılın-
2. Bu türdeki yazıları okumak, kendi deneyimlerimize da öldü.
R
bir yaşam deneyimi daha katmak demektir. Ya-
zılara konu olan kişilerin başarılarının nedenlerini Bu parçada, aşağıdaki edebiyat türlerinden han-
çözeriz; düşünceleri uğruna, bilgi uğruna, sanat gisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?
uğruna, nelere göğüs gerdiklerine tanık oluruz.
Kendi düşüncelerimiz, bilgimiz, sanatımız için na- A) Anı B) Biyografi C) Otobiyografi
sıl mücadele edeceğimize karar veririz. Yapılmış
D) Haber yazısı E) Öykü
Tİ
yanlışları görürsek aynı yanlışları tekrarlamamış
oluruz.
Bu parçada sözü edilen yazınsal tür aşağıdaki-

lerden hangisidir?
A) Gezi yazısı B) Biyografi C) Anı

6. Divan edebiyatı döneminde ---- türü, “inşa” adı
EK
D) Mülakat E) Günlük
verilen düzyazının bir çeşidi olarak değerlen-
dirilmiştir. Bu dönemde, ---- yazanlar, “münşi”
adıyla anılmışlardır. Divan edebiyatında münşile-
rin yazdığı eserlere “münşeat” adı verilmektedir.
3. Bilgi, benim “Mavi Yolculuk”un ikinci baskısını yap- Fuzuli’nin Şikâyetname adlı eseri bu türde yazıl-
tı, kitap elime yeni geçti, sana bir tane postalaya- mış önemli eserler arasında yer alır.
cağım. Kapağı hoş oldu, o da benim çektiğim bir
dia, içinde de bir Bedri Rahmi’nin sizin 1946 yol- Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere aşağı-
culuğunuzda Paluko’dan yaptığı bir desen bir de dakilerden hangisi getirilmelidir?
benim o meşhur Çakır Ayşe fotoğrafım var ama o
kadar iyi değil, biraz silik. Göreceksin. Eh, başka bir A) anı B) biyografi C) mektup
N
şey pek yok, iş bol bol, oraya buraya koşuşma...

İstanbul bildiğin gibi tatsız, daha yaz bile gelmedi D) günlük E) gezi yazısı
adamakıllı. Deniz ise sokaklar kadar pis.

R
A) Mektup B) Anı C) Fıkra 7. Bir bakıma VIII. yüzyıla ait Göktürk Kitabeleri, Türk
kültür tarihinin ilk --- türü örneği olarak kabul edi-
D) Söylev E) Gezi yazısı
lebilir. Bâbur Şah’ın Bâburname’si de bu türün
örneklerini barındırır. Bu türün Tanzimat sonrası
dönemde görülen ilk örnekleri, daha çok şair ve
Ö
yazarlara aittir. Bunlardan bazıları; Keçecizâde

4. Aşağıdakilerden hangisi anı türü için söylenemez?
İzzet Molla’nın Mihnetkeşan’ı, Ahmet Mithat
A) Anlatım çoğunlukla birinci kişinin ağzından ya- Efendi’nin Menfa’sı, Ziya Paşa’nın Defter-i A’mâl’i,
pılır. Muallim Naci’nin Medrese Hatıraları ve Ömer’in
Çocukluğu’dur.
B) Kurmaca bir yapıya sahiptir.
C) Öğretici metinler arasında yer alır. Yukarıda sözü edilen edebî tür aşağıdakilerden
D) Yaşanmış, gerçekliği olan hayat kesitlerini an- hangisidir?
latır.
A) anı B) biyografi C) otobiyografi
E) Kimi örnekleri tarihsel gerçeklerin aydınlatıl-
masına katkı sağlar. D) gezi yazısı E) söylev

8. Edebiyat Fakültesinde on bir ay kadar süren in- 11. Bugün, müsabakaya girdim. Tahriri imtihan fena
zibat memurluğu yaptım. İzmir’in geri alınma- gitti; istikrar, istismar, istifa gibi sekiz, on fiilin
sı üzerine, Muallim Mektebi (öğretmen okulu) muzarilerini, emrihazırlarını tahriren tasrif edi-
edebiyat öğretmenliğine atandım. Bir yıl bitince niz, dediler. Kelimelerin Türkçelerini bilmiyorum
İstanbul’a geldim; Kuleli Askerî Lisesi edebiyat, ki Fransızcasını yazayım. Fakat şifahi imtihanı iyi
İstanbul Erkek Lisesi felsefe öğretmeni oldum; oldu, Reşit Beyefendi benimle Fransızca konuştu.
1925 yılı başında Kuleli’deki dersim Galatasaray Behemehâl kazanacağımı ümit ettirecek bazı söz-
Lisesine aktarıldı. 19.01.1927 tarihinde Millî Eğitim ler söyledi.
Bakanlığı genel müfettişliğine atandım. Bu göre-
vim 09.12.1933 tarihine kadar sürmüştür. Bu sırada Bu parçada, aşağıdaki edebiyat türlerinden han-
R
ikincisi bir yıl sürmek üzere, iki kez Millî Eğitim gisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?
işlerini incelemek üzere Avrupa’ya gönderildim.
A) Anı B) Sohbet C) Fıkra
Fransa’da Kültür Işleri adlı kitabım, bu inceleme-
lerin ürünüdür. D) Günlük E) Biyografi
Tİ
A) Anı B) Biyografi C) Otobiyografi
D) Haber yazısı E) Öykü

EK
12. Bu türün dünya edebiyatında ilk örnekleri Marco
Polo ve İbni Batuta tarafından verilmiştir. Muham-
9. Edebiyatımızın çeşitli dönemlerindeki tür adlan- met Babur Şah’ın Baburname’sindeki bazı bölüm-
dırmalarıyla ilgili olarak aşağıdaki eşleştirmeler- ler bizde türün ilk örnekleri sayılabilir. Cumhuriyet
den hangisi yanlıştır? Dönemi’nde ise Falih Rıfkı Atay bu türde verdiği
eserlerle öne çıkmıştır.
A) Anı - Hatırat
B) Biyografi - Tezkire Yukarıda sözü edilen edebî tür aşağıdakilerden
hangisidir?
C) Mektup - Münşaat
D) Günlük - Ceride A) Fabl B) Biyografi C) Mektup
N
E) Gezi yazısı – Seyahatname

D) Gezi yazısı E) Anı
R
10. Modern manadaki ----, kültürümüzde Tanzimat’tan

sonra görülmeye başlar. Bununla birlikte Osmanlı
kültüründeki vekayinâme, rûznâme adları verilen
defterler, -resmî de olsa- bir çeşit --- mahiyetin-
dedir. Tanzimat’tan sonra Direktör Ali Bey’in Se-
yahat Jurnali ilk ---- örneği olarak kabul edilebilir. 13. Bu türün öncüsü olarak Yunanlı yazar Plutarkhos
Ö
Cumhuriyet Dönemi’nde ---- yayımında önemli bir gösterilmektedir. Onun Paralel Hayatlar adlı eseri
artış gözlenir. Bu alanda en çok tanınan yazar Nu- türün ilk örneği sayılabilir. Klasik Türk edebiyatın-
rullah Ataç’tır. Salah Birsel, Oğuz Atay, Cemal Sü- da bu türü çağrıştıran birçok tür vardır. Bunlardan
reya, Cahit Zarifoğlu, İlhan Berk ---- türünde eser en belirgin olanı tezkirelerdir.
veren yazarlarımız arasındadırlar.
Yukarıda sözü edilen edebî tür hangisidir?
Yukarıda parçada boş bırakılan yerlere aşağı-
A) Biyografi B) Otobiyografi
dakilerden hangisi getirilmelidir?
C) Eleştiri D) Anı
A) mektup B) biyografi C) anı
E) Günlük
D) haber yazısı E) günlük
1- D 2- B 3- A 4- B 5- B 6- C 7- A 8- C 9- D 10- E 11- D 12- D 13- A 9

02 Sözlü Anlatım
Test 01
1. Aşağıdakilerden hangisi sözlü anlatım türlerin- 4. ---- yazarı bir yeri gezerek gördüklerini kendi
den biri değildir? görüşleriyle birleştirerek gerçeği gün yüzüne çı-
karmak için gazetesine yazar, ---- yazarı ise ala-
A) Mülakat nında tanınmış kişiyi ziyaret ederek sorular sorar,
B) Söylev aldığı cevapları gazetesinde aynen yayımlar.
C) Sohbet
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakiler-
D) Sempozyum den hangisi getirilmelidir?
E) Forum
A) Gezi yazısı - röportaj
R
B) Röportaj - gezi yazısı
C) Röportaj - mülakat
D) Mülakat - röportaj
E) Fıkra - röportaj
Tİ
2. Aşağıdakilerden hangisi bir sunum için doğrudur?
A) Cevabı bilinmeyen sorularla ilgili olarak salon-

dakilerden görüş istenmelidir.
B) Sorular ayrıntılı bir şekilde cevaplandırılmalı,
gerekirse dinleyicilerle tartışmaya girilmelidir. 5. Bu kadar acıdan sonra, bu kadar ayrılıktan son-
EK
ra, yan yana çektiğimiz bu kadar hasretten sonra,
C) Sunum görsel malzemeyle desteklenmelidir.
kurtuluş günleri geldi. Siz bu kurtuluş günlerini
D) İzleyiciyle diyalog kurulmamalıdır. bize kazandıran aziz şehitlerin, gazilerin anaları,
E) Slaytlarda ayrıntılı bilgi verilmelidir. arkadaşları, kız kardeşleri! Artık sevinin, sevinmek
hakkınızdır; bayram edin, en büyük bayrama er-
diniz, büyük bayramınız mübarek olsun! Anadolu
kadınları! Bu gaza diyarında, bin seneden beri, ateş
ve cenk yerlerine oğullarını koşturan Anadolu ka-
dınları; bin senedir oğulları daima uzak yerlerde
ölen, yetiştirdikleri oğulların mezarları nerededir
bilmeyen Anadolu kadınları! Kurtuluş günleri, ka-
N
vuşma günleri geldi. Sevinin, bayram edin!
3. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde
verilen türle uyuşmamaktadır?
A) Bir kişinin bir gruba karşı bir ürün, değişen şir-
A) Söylev B) Konferans
ket politikası veya eğitim programının bir yönü
R
hakkında bilgi vermek amacıyla yaptığı konuş- C) Tartışma D) Forum

ma ve gösterimdir. (sunum)
B) Daha önceden belirlenmiş bir konuda fark- E) Panel
lı görüşlere sahip kişilerin bir araya gelerek
konuyu çözümlemek, kendi görüşlerini açıkla-
mak, kanıtlamak, karşı tarafın zayıf noktalarını
Ö
aramak için yaptıkları söyleşmelerdir. (tartış-

ma)
C) Çeşitli konularda birkaç uzmanın dinleyiciler
karşısında görüşlerini açıkladıkları, tartıştıkları
toplantılardır. (panel) 6. Aşağıdakilerin hangisinde tartışma niteliği diğer-
lerine göre daha azdır?
D) Birbirine karşıt iki tez etrafında, belli kural ve
yöntemlere uyularak yapılan tartışmadır. (mü- A) Forum B) Münazara
nazara)
E) Belli bir konuda bir konuşmacının izleyicilere C) Panel D) Açık oturum
karşı yapmış olduğu konuşmadır. (sempoz-
yum) E) Sempozyum

Sözlü Anlatım Test 01
7. Bu tartışma biçimini, bir savı her iki yönden gör- 10. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde
meye, düşünceyi düşünceyle çürütmeye yönlen- verilen kavramla uyuşmamaktadır?
dirmesi açısından olumlu bulabiliriz. Ne var ki bu-
nun yararlarını savunanlar kadar zararlı olacağını A) Aynı konudaki birbirine tamamen zıt düşünce-
söyleyenler de var. Çünkü bu tartışma biçiminde lerin karşılıklı olarak gruplarca savunulmasıdır.
ortaya atılan bir savın olumsuz yönlerini de din- (Münazara)
leyicilere benimsetme, onları bu yönde etkileme B) Bir başkan yönetiminde, küçük bir tartışmacı
amacı vardır. Bir bakıma, kişiler inanmadıkları bir grubunun izleyiciler önünde belli bir konuya
savı savunmak durumundadırlar. ilişkin görüş ve düşüncelerini belirttikleri grup
tartışmasıdır. (Panel)
R
Yukarıda sözü edilen tartışma türü aşağıdakiler-
C) Özellikle bilim, sanat ve fikir ağırlıklı konularda
den hangisidir?
değişik konuşmacıların önceden hazırlanmış
A) Münazara B) Sempozyum bir dizi konuşma yapmalarıdır. (Forum)
D) Dinleyenleri coşturmak ve belli bir amaca yö-
C) Forum D) Açık oturum neltmek; onlara bir duyguyu, bir düşünceyi,
Tİ
bir isteği, bir ülküyü aşılamak; önemli açıkla-
E) Panel
malarda bulunmak için yapılan etkili, coşkulu
konuşmadır. (Söylev)
E) Bilim ve sanatla ilgili belli bir konuda yazar,
8. Belirli bir konuda uzmanların konunun farklı yön- bilim adamı, sanatçı veya bir düşünürün, özel
leri üzerine bildiriler sunduğu toplantılardır. Ayrı toplantılarda dinleyicilerine karşı düşüncele-
oturumlar şeklinde gerçekleştirilir. Birkaç gün sü- rini, bilgilerini açıklamak, öğretmek amacıyla
EK
rebilir. yaptığı konuşmadır. (Konferans)
Bu açıklama,
I. Panel
II. Açık oturum
III. Sempozyum
IV. Münazara 11. Genelde akademik konuları içeren ve “bilgi şö-
V. Forum leni” olarak da adlandırılan sözlü anlatım türü
nedir?
N
türlerinden hangisiyle ilgilidir?
A) Münazara B) Sohbet
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
C) Sunum D) Sempozyum
9. ----, bir bakıma dokusuna duygusallığın ve coşku- E) Konferans

nun karıştığı konferanstır. Amaç hedef kitleyi etki-
R
lemektir.
----, genellikle alanının uzmanı kişilerle yapılan
görüşmedir.
----, bir konuda, birbirine karşıt görüşler savunan
iki grubun tartışmasıdır.
12. • Genelde okul veya sınıf düzeyinde yapılır.
Ö
----, bir kişinin belli bir konuda düşüncelerini açık-

• Galibin kim olduğunun jüri tarafından belirlendi-
lamak, izleyicileri bilgilendirmek amacıyla bir top-
ği bir tartışma çeşididir.
luluk karşısında yaptığı konuşmadır.
Yukarıda özellikleri verilen sözlü anlatım türü
Aşağıdaki terimlerden hangisi yukarıdaki boş-
hangisidir?
luklardan herhangi birine getirilemez?
A) Panel B) Forum
A) Mülakat B) Münazara
C) Açık oturum D) Sempozyum
C) Konferans D) Söylev
E) Münazara
E) Forum
1- C 2- C 3- E 4- C 5- A 6- E 7- A 8- C 9- E 10- C 11- D 12- E 11

02 Sözlü Anlatım
Test 02
1. - Edebiyatla ve edebiyat dergileriyle ne zaman 3. I. Münazara
tanıştınız? II. Panel
- Edebiyat doğuşumda var benim. Daha ben III. Konferans
edebiyatçı olmadan benim edebiyatçı olacağı-
IV. Açık oturum
mı, ben beş yaşındayken söylerlerdi. Altı ya-
şındayken okula başladım. Hocam edebiyatçı V. Forum
olacağımı bilirdi. Geometrim, hesabım da iyiydi
ama edebiyatım daha iyiydi. Ortaokuldan sonra Yukarıdaki numaralanmış sözlü anlatım türlerin-
edebiyat merakı başladı. İlk yazılarım, şiirlerim den hangisi konuşmacı sayısı bakımından diğer-
okul dergilerinde yayımlandı. İlk hikâye kita- lerinden belirgin olarak ayrılır?
R
bım, Yalnız Kadın. Titizlik bir yana ikinci baskıda
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V
hikâyelerin dilini değiştirmek için geceli gündüz-
lü çalıştım.
- İlk baskıdan sonra aynı eserin diğer baskılarında
konu veya teknik bakımdan değişiklik yaptınız
Tİ
mı?
- Çok nadir. Değiştirmem olmamıştır. Bir kelime
belki. Hatta bu sorunuza, ilk hikâyelerimin dili
dışında, hiç cevabını da verebilirim.
Bu parça aşağıdaki metin türlerinin hangisinden

alınmıştır? 4. Aşağıdakilerden hangisi bir münazara konusu
EK
olamaz?
A) Mülakat B) Sohbet C) Mektup
A) Çok gezen mi bilir, çok okuyan mı?
D) Günlük E) Anı
B) Dilin gelişiminde aile mi önemlidir, çevre mi?
C) Yabancı dille eğitim yapılmalı mıdır?
D) En çok kelime hangi dilde var?
E) Yabancı dil gerekli mi, gereksiz mi?
N
2. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde

verilen kavramla uyuşmamaktadır?
A) Bir ürünü tanıtmak, bir konuda tanıtıcı bilgi ver-

R
mek amacıyla görsel malzemeden de yararla-

nılarak yapılan sözlü anlatımdır. (Sunum) 5. Bu tür, gezi yazılarıyla büyük bir benzerlik gös-
B) Jürisi olan bir tartışma türüdür. Tartışmacı terir. Edebiyat araştırmacıları Evliya Çelebi’nin
grupları tartışmayı kazanır veya kaybederler. Seyahatname’sini türün ilk örneği olarak kabul
(Münazara) etmektedirler. Ünlü gezginin dolaşıp gördüğü yer-
Ö
C) Belli bir konuda uzmanların bildiriler sunduğu, lerdeki toplumsal yaşantılara dair bilgileri içeren
birkaç oturumdan oluşan bilimsel toplantılar- yazıları gerçekten bu türün özelliklerini taşır. Tü-
dır. (Forum) rün modern anlamda en başarılı örneklerini ise
Cumhuriyet Dönemi’nde Hikmet Feridun Es, Fikret
D) Bir yerin, bir eşyanın, bir olgunun araştırma,
Otyam ve Yaşar Kemal vermiştir.
inceleme yoluyla elde edilen bilgiler ve görsel
malzemelerle desteklenerek anlatılmasıdır. Bu parçada sözü edilen edebî tür aşağıdakiler-
(Röportaj) den hangisidir?
E) Dinleyicilere bir konu hakkında bilgi vermek
amacıyla bir kişi tarafından yapılan konuşma- A) Mülakat B) Sohbet C) Röportaj
lardır. (Konferans)
D) Günlük E) Anı

Sözlü Anlatım Test 02
6. Aşağıdakilerden hangisi sözü anlatım türlerin- 9. ---- tek kişinin konuşmasından oluşur. Ufuk açıcı,
den biri değildir? öğretici niteliği yüksek bir anlatım türüdür. Uzman-
lık gerektiren bir konuya ilişkin düzenlenir.
A) Panel B) Tartışma
Bu parçanın başındaki boşluğa, aşağıdakilerden
C) Sunum D) Açık oturum hangisi getirilmelidir?
E) Makale A) Açık oturum B) Konferans
C) Form D) Münazara
R
E) Panel
Tİ
7. Sözlü anlatım türlerinden bazıları birden çok ka- 10. • İki grup vardır.
tılımcıdan oluşurken bazıları tek bir katılımcıdan • Bir başkanın yönetiminde tartışma gerçekleştiri-
EK
oluşur. lir.
• Kazananı jüri (hakem heyeti) belirler.
Buna göre, aşağıdakilerin hangisinde tek katı-
lımcı söz konusudur? Yukarıda bazı özellikleri verilen sözlü anlatım
türü nedir?
A) Panel B) Açık oturum
A) Açık oturum
C) Sempozyum D) Sunum
B) Sempozyum
E) Münazara C) Münazara
D) Panel
N
E) Forum
R
Ö
8. “Bilgi Şöleni” olarak da bilinir. Alanında uzman ko- 11. Aşağıdaki sözlü anlatım türlerinin hangisinde
nuşmacıların tebliğlerinden oluşur. seyircilerin katılımı söz konusudur?
Yukarıda tanıtılan sözlü anlatım çeşidi aşağıda- A) Forum

kilerin hangisidir? B) Konferans
A) Sempozyum C) Münazara
B) Konferans D) Açık oturum
C) Açık oturum E) Sempozyum
D) Panel
E) Forum
1- A 2- C 3- C 4- D 5- C 6- E 7- D 8- A 9- B 10- C 11- A 13
03 Şiirde Yapı
Test 01
1. Şiirin biçimsel özellikleriyle ilgili olarak aşağıda- 5. Bir bakışta yürekleri
kilerden hangisi yanlıştır? Yakar gider şu şiirler
Bir yüreğe bin acılar
A) Manzum yazıların her bir satırına dize (mısra) Eker gider şu şiirler
denir.
Yukarıdaki dörtlükte, redif olan ek ve sözcükler
B) Hece ölçüsü dizelerdeki hece sayısı eşitliğine
aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
dayanır.
C) Eş sesli sözcüklerin oluşturduğu kafiyeye tunç A) -kar gider şu şiirler
kafiye denir. -ker gider şu şiirler
B) -ar gider şu şiirler
R
D) Dize sonlarında aynen yinelenen ek ve söz-
cükler rediftir. -er gider şu şiirler
E) Şiirde kullanılan ölçünün şiirin anlamıyla ilişki- C) - gider şu şiirler
si yoktur. - gider şu şiirler
D) - şu şiirler
- şu şiirler
Tİ
E) - şiirler
2. Gurbet o kadar acı - şiirler
Ki ne varsa içimde
Hepsi bana yabancı 6. Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde redif yoktur?
Hepsi başka biçimde A) Öyle acıyor ki gözlerim kim bağışlayacak
Sis değil, uykusuzluk değil ki uzak
Bu dörtlükte 1. ve 3. dizeler arasındaki uyak türü
EK
aşağıdakilerden hangisidir? B) Bir mecliste sıra gelse az söyle
Kırk boğumluk boğazından süz söyle
A) Yarım uyak B) Tam uyak C) Kış gününde güller bitmez
Dallarda bülbül ötmez
C) Zengin uyak D) Cinaslı uyak
D) Sen benim derdimle baş edemezsin
E) Tunç uyak Sen kendi derdini hoş edemezsin
E) Şu dağları kara duman bürüdü
Üç yüz atlı, beş yüz yaya yürüdü
3. I. “Aruz”, uyakla ilgili bir edebiyat terimidir. 7. Kısmetindir gezdiren yer yer seni
N
II. “vatan” ile “tan” sözcükleriyle biten dizeler Arşa çıksan akıbet yer yer seni
arasında tunç uyak vardır.
Bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylene-
III. Redif yalnız eş sesli sözcüklerle yapılır. bilir?
Yukarıdaki numaralanmış bilgilerden hangileri A) Yarım kafiye vardır, redif yoktur.
doğrudur?
R
B) Tam kafiye ve redif vardır.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III C) Tunç kafiye vardır.
D) Zengin kafiye vardır, redif yoktur.
D) I ve II E) II ve III
E) Cinaslı kafiye ve redif vardır.
8.
Ö
Düşman geldi tabur tabur dizildi

4. Dışarıda yağmur yağadursun Alnımıza kara yazı yazıldı
Tüfek icad oldu mertlik bozuldu
Ve içerdeyse bütün eşyan
Eğri kılıç kında paslanmalıdır
Esneyip senin gibi her an
Pencerelerden bakadursun Yukarıdaki dizelerin kafiye düzeni aşağıdakiler-
den hangisidir?
Bu dörtlüğü oluşturan dizelerden hangileri ara-
sında tam uyak vardır? A) Düz kafiye B) Çapraz kafiye
A) I ve II B) I ve III C) II ve III C) Sarma kafiye D) Mani tipi kafiye
D) II ve IV E) III ve IV E) Örüşük kafiye

Şiirde Yapı Test 01
9. Ben acılar denizinde boğulmuşum 13. Var olan bir sen bir ben bir de bu bahar
İşitmem vapur düdüklerini, martı çığlıklarını Elden ne gelir ki? Güzelsin, gençliğin var
Dalgalar her gün başka bir kıyıya atar beni
Bu dizeler arasındaki kafiye aşağıdakilerden
Duyarım yosunların benim için ağladıklarını
hangisidir?
Yukarıdaki dizelerde kaç yerde ulama yapılabilir? A) Yarım kafiye B) Tam kafiye
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 C) Zengin kafiye D) Tunç kafiye
R
E) Cinaslı kafiye
10. Bursa’da bir eski cami avlusu

Küçük şadırvanda şakırdayan su 14. Köşe başı beklerim
Vay benim emeklerim
Bu dizelerle ilgili olarak Dümbeleği çala çala
Tİ
I. Bir yerde ulama vardır. Yoruldu bileklerim
II. Hece ölçüsü kullanılmıştır.
Bu dizelerin kafiye düzeni aşağıdakilerden han-
III. Cinaslı uyak vardır. gisidir?
yargılarından hangileri yanlıştır? A) Çapraz kafiye

B) Düz kafiye
EK
A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) Yalnız III.
C) Sarma kafiye
D) I. ve II. E) I. ve III. D) Mani tipi kafiye
E) Koşma tipi kafiye
11. Ertesi gün başladı gün doğmadan yolculuk

15. Bu elem yurdunun yolcuları da
Soğuk bir mart sabahı buz tutuyor her soluk
Gamları asmışlar söğüt dalına
Yukarıdaki dizelerin kafiye ve redifi için aşağıda- Bu dertli göllerin kuğuları da
kilerden hangisi söylenebilir? Konmuşlar sahilin bir kumsalına
N
A) Yarım kafiye vardır, redif yoktur. Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylene-
B) Tam kafiye ve redif vardır. mez?
C) Tunç kafiye vardır, redif yoktur.
A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
D) Tam kafiye vardır, redif yoktur.
B) 6 + 5 duraklıdır.
R
E) Yalnız zengin kafiye vardır.

C) 1. ve 3. dizelerde yarım uyak vardır.
D) 2. ve 4. dizelerde zengin uyak vardır.
E) Çapraz uyak kullanılmıştır.
12. Bâd-ı saba selam söyle o yâre
Mübarek hattın hoş mudur nedir
Ö
Nideyim yitirdim, bulamam çâre

16. Çoruh zincir içinde bir esir gibi ağlar
Mestâne gözleri yaş mıdır nedir
Korkunç birer dev gibi görünür dağlar
Yukarıdaki dizelerin kafiye düzeni için aşağıda-
kilerden hangisi söylenebilir? Bu dizelerde kullanılan uyak çeşidi nedir?
A) Düz kafiye B) Sarma kafiye A) Yarım B) Tam
C) Çapraz kafiye D) Tunç kafiye C) Tunç D) Zengin
E) Cinaslı kafiye E) Cinaslı
1- C 2- B 3- B 4- C 5- B 6- A 7- E 8- A 9- C 10- C 11- E 12- C 13- B 14- D 15- D 16- C 15

03 Şiirde Yapı
Test 02
1. Can bedenden ayrılacak 4. Aşağıdakilerden hangisi çapraz kafiye düzenidir?
Tütmez baca, yanmaz ocak
A) a b b a B) a b a b
Selam olsun kucak kucak
Dostlar beni hatırlasın C) a a a b D) a b c a
E) a a a a
Bu dörtlükte ilk üç dize arasında aşağıdakiler-
den hangisi vardır?
A) Yarım uyak B) Tam uyak
R
C) Zengin uyak D) Cinaslı uyak
E) Tunç uyak
Tİ
5. Belki rüyalarındır bu taze açmış güller
Bu yumuşak aydınlık dalların tepesinde
Bitmeden aşk türküsü kumruların sesinde
Rüyası ömrümüzün çünkü eşyaya siner
EK
2. Yalnız senin tatlı esen havanda
Kendi millî gururumu sezerim Bu dörtlüğün uyak düzeni aşağıdakilerden han-
gisidir?
Yalnız senin dağında ve ovanda
Başım gökte, alnım açık gezerim A) Mani tipi uyak B) Koşma tipi uyak
Bu dizelerden şiirin bütünü ile ilgili olarak aşağıdaki C) Düz uyak D) Sarma uyak
özelliklerden hangisi kesin olarak saptanabilir?
E) Çapraz uyak
A) Yazıldığı dönem B) Nazım biçimi
N
C) Nazım birimi D) Şairi
E) Ölçüsü
R
6.I. Bu yumuşak aydınlık dalların tepesinde

Ö
3. Neyim, nerden geldim, neyi ararım Bitmeyen aşk türküsü kumruların sesinde
Nere gideceğim, ne işe yararım II. Ne işin var kiremitlerde a sersem desene
İhtiyarlık mı nedir, şaşkınım oğul bu sene
Bu dizelerin kafiye ve redifi için aşağıdakilerden
hangisi doğrudur? III. Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi
Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi
A) Tunç kafiye ve redif vardır.
Yukarıdaki dizelerin hangilerinde redif yoktur?
B) Zengin kafiye vardır, redif yoktur.
C) Yarım kafiye ve redif vardır. A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) Yalnız III.
D) Tam kafiye vardır, redif yoktur.
D) I. ve II. E) II. ve III.
E) Zengin kafiye ve redif vardır.

7. Kim kazanmazsa bu dünyada bir ekmek parası 12. Kendimin ellerinden tutunca
Dostunun yüz karası, düşmanının maskarası İçimden nehirler gibi akmak geliyor
Yollara çıkmak
Yukarıdaki dizelerde kafiye olan sesler aşağıda-
Yolculuklara bakmak geliyor
kilerin hangisinde doğru verilmiştir?
Yukarıdaki dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangi-
A) -arası B) -sı
si doğrudur?
C) -ara D) -ar
A) Redif kullanılmamıştır.
R
E) -a B) Serbest ölçü ile oluşturulmuştur.
C) Düz kafiye düzenine sahiptir.
D) Zengin kafiyeler vardır.
8. Akma Tuna akma ben bir yaralıyım
E) Hiç ulama yapılmamıştır.
Yâr peşinden koşan bahtı karalıyım
Tİ
Yukarıdaki dizelerde redif olan sesler aşağıda-
kilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) -aralıyım B) -ralıyım
C) -alıyım D) -lıyım
E) -ıyım
EK
13. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
9. Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
A) Şiirde ünsüzlerin yinelenmesiyle oluşturulan
A) aaaa - düz kafiye ahenge aliterasyon denir.
B) abab - çapraz kafiye B) Beyitlerle yazılmış şiirlerde her dizenin kendi
C) abba - sarma kafiye arasında kafiyeli oluşuna gazel tipi kafiye de-
D) abcb - örüşük kafiye nir.
E) aaba - mani tipi kafiye C) Dizelerinin ilk harfleri yukarıdan aşağı okun-
duğunda anlamlı bir sözcük oluşturan şiirlere
N
akrostiş denir.
10. Küçücük bir kalpten sana açılan D) Özellikle divan edebiyatında düzyazılarda ya-
pılan ses yinelemelerine seci adı verilir.
Dünyalar kadar büyük bir ışık
E) Şiirlerde belli bir ünlünün yinelenmesiyle
Yukarıdaki dizelerde kaç yerde ulama yapılabilir? oluşturulan ahenge asonans denir.
R
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
11. Leylakları sümbülleri

Soldurdun gonca gülleri
Ö
Aşkla yanan gönülleri

Öksüz koydun sen giderken
14. Türk edebiyatına Arap edebiyatından alınan ve
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi ağırlıklı olarak Divan edebiyatında kullanılan
yanlıştır? ölçü çeşidi nedir?
A) Düz uyak vardır. A) Aruz B) Hece
B) Tam uyak vardır.
C) 8’li hece ölçüsü kullanılmıştır. C) Serbest D) Durak
D) Ulama yapılacak yer yoktur. E) İmale

E) Redif kullanılmamıştır.
1- C 2- E 3- A 4- B 5- D 6- B 7- C 8- D 9- D 10- A 11- E 12- B 13- B 14- A 17

03 Şiirde Yapı
Test 03
1. Yöğrüktür bizim atımız 4. Nerede kardeşlerin, cömert Nil, yeşil Tuna
Yardan atlattı zatımız Giden şanlı akıncı ne gün döner yurduna
Gurbet ilde kıymatımız Bu dizelerdeki uyağın özdeşi aşağıdakilerin
Ya bilinir ya bilinmez hangisinde vardır?
Bu dizelerin kafiye düzeni aşağıdakilerden han- A) Gördüm ömrüm diyarını rüyada bir gece
gisidir? Sessizlik ortasında gezindim kederlice
B) Yaprak nasıl düşerse akıp kaybolan suya
A) Düz kafiye B) Mani tipi kafiye Ruh öyle yollanır uyanılmaz bir uykuya
R
C) Sarma kafiye D) Mesnevi tipi kafiye C) Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli
Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli
E) Çapraz kafiye D) Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun
Kuşların, çiçeklerin diyarı olsun
E) Durmuş saat gibiydi durup geçmeyen zaman
Donmuş sükut içinde güneş görmeyen cihan
Tİ
2. Aşağıdakilerin hangisinde verilen dizelerin uya-
ğı ile ayraç içindeki uyak türü birbiriyle uyuşma-
maktadır?
EK
A) Yandı bu gönlüm, yandı bu gönlüm
Yanmada derman buldu bu gönlüm 5. İlahi! Kabul senden, ret senden; şifa senden, dert
(Yarım uyak) senden İlahi! İman verdin, daim eyle; ihsan verdin,
kaim eyle.
B) Yâd eller aldı beni, taşlara çaldı beni
Yârdan ayırdı felek, gurbete saldı beni Yukarıdaki altı çizili sözcükler aşağıdakilerden
(Tam uyak) hangisine örnektir?
C) Bir büyük boşlukta bozuldu büyü A) Asonans B) Akrostiş
Nasıl hatırlamazsın o türküyü
(Zengin uyak) C) İmale D) Seci
D) Gözümdeki şu yaşlar ah baba senin için
E) Cinas
Ben böyle yanarken rahat eder mi için
N
(Cinaslı uyak)
E) Fikrim bir hayale bazen dalar da
Düşünür, derim ki bu odalarda
(Tunç uyak)
R
6. O kimseye benzer ki, asasıyla yollar açar;

Mazlumları çıkarır esaretten hürriyete:
3. Ben gamlı hazan sense bahar
Zalimlerin yurdundan mevut olan memlekete...
Dinle de vazgeç
Ö
Dünyalarda güzellik sahipleri bunlardırlar!

Sen kendine kendin gibi bir
Taze bahar seç Bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylene-
mez?
Bu dörtlüğü oluşturan dizelerden hangileri ara-
sında yarım uyak vardır? A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) 1. ve 4. dizelerde tam uyak vardır, redif yoktur.
A) I. ve II. B) I. ve III.
C) 2. ve 3. dizelerde zengin uyak vardır.
C) II. ve III. D) II. ve IV. D) Sarma uyak kullanılmıştır.
E) III. ve IV. E) İlk dizede telmih sanatı vardır.

7. Eylülde melul oldu gönül soldu da lale 10. Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın
Bir kâküle meyletti gönül geldi bu hâle Bu toprak, bir devrin battığı yerdir
Yukarıdaki dizelerde “l” sesinin çokça kullanılması Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın
özel bir ses ahenginin doğmasını sağlamıştır. Bir vatan kalbinin attığı yerdir
Bu durum aşağıdakilerden hangisine örnektir?
Yukarıdaki dizelerin kafiye düzeni için aşağıda-
A) Seci B) İmale kilerden hangisi doğrudur?
C) Aliterasyon D) Asonans A) Düz kafiye
R
B) Çapraz kafiye
E) Cinas
C) Sarma kafiye
D) Mani tipi kafiye
E) Koşma tipi kafiye
Tİ
8. Aşağıdaki dizelerin hangisinde tunç uyak kulla- 11. Bir gül mahzun durur bahçede
nılmıştır? Yaprakları yorgun.
EK
A) Âşık Kerem olmuşum yollardayım. Sen pembe güllerin en pembesi
Gel gör sevdan ile ne hâllerdeyim. Hasta solgun.
B) Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle!
Bir yaz günü geçtik Tuna’dan kafilelerle Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi doğrudur?
C) Bu ıslıkla uzayan, dönen, kıvrılan yollar,
Uykuya varmış gibi görünen yılan yollar A) Sarma uyak düzeni vardır.
D) İftardan önce gittim Atik-Vâlde semtine B) 1. ve 3. dize arasında yarım uyak vardır.
Kaç defa geçtiğim bu sokaklar, bugün yine
C) Hece ölçüsü kullanılarak oluşturulmuştur.
E) Bastığın yerleri ”toprak!” diyerek geçme, tanı!
D) 2. ve 4. dizeler arasında redif var, uyak yoktur.
N
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
E) Ulama yapılacak bir yer yoktur.
R
9. Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak

Ben aşkımla bahar getirdim sana.
12. Balcının var bal tası;
Tozlu yollarından geçtiğim uzak
Ö
Oduncunun var baltası.

İklimden şarkılar getirdim sana.
Bu dizelerde altı çizili sözcükler aşağıdakiler-
Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden den hangisine örnektir?
hangisi doğrudur?
A) Asonans
A) 1. ve 3. dizeler arasında tam uyak vardır.
B) Zihaf
B) Aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
C) Cinas
C) Tunç kafiye vardır.
D) Aliterasyon
D) 2. ve 4. dizeler arasında zengin uyak vardır.
E) Redif
E) Her dizede ulama vardır.
1- A 2- A 3- B 4- D 5- D 6- C 7- C 8- E 9- A 10- B 11- D 12- C 19

03 Şiirde Yapı
Test 04
1. Çiçek ülkesinden girerken yaza 5. I. İmale, aruz ölçüsünde kalıba uydurmak için kısa
I II hecenin uzun sayılmasıdır.
Örer her doğan gün bir altın koza II. Eş sesli sözcüklerin oluşturduğu uyağa tunç
III uyak adı verilir.
Kristal çiçekler açan fıskiye III. Zihaf, aruz ölçüsünde kalıba uydurmak için uzun
IV heceleri kısa okumaktır.
Ayıklık saçar düş gören bahçeye IV. Cinas hem bir söz sanatı hem de bir uyak türü-
V dür.
V. Bir ünsüzün ahenk oluşturmak için tekrarlanması
R
Yukarıdaki dizelerde numaralanmış yerlerden
hangilerinde ulama yoktur? asonanstır.
A) I. ve III. B) II. ve III. C) II. ve V. Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde bilgi yanlışı

vardır?
D) III. ve V. E) IV. ve V.
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve V.
Tİ
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
2. Ten cübbesi çak gerek, gönül evi pak gerek. Ey
gönlümün nuru, gönüllerin süruru!
Bir düzyazıdan alınan bu cümlelerde altı çizili

yerler aşağıdakilerden hangisine örnektir? 6. Gökler esmer ve derin sular dalgalı
Sahilden uzaklaştı son yolcular da;
EK
A) Redif B) Aliterasyon
Yukarıdaki dizelerle,
C) İmale D) Asonans
I. yalnız kenarda
E) Seci
II. sararmış bahçesiyle
III. virân bir yalı
3. Her şey yerli yerinde; havuz başında servi IV. enginleri dinliyor
Bir dolap gıcırdıyor uzaklarda durmadan
sözlerinin tümü kullanılarak sarma kafiye düze-
Eşya aksetmiş gibi tılsımlı bir uykudan ninde bir dörtlük kurulmak istenirse son iki dize-
Sarmaşıklar ve böcek sesleri sarmış evi yi sırasıyla aşağıdakilerden hangisi oluşturur?
N
Bu dörtlüğün uyak düzeni aşağıdakilerden han- A) III ve I II ve IV

gisinde doğru verilmiştir? B) IV ve II II ve III
A) aaab B) abab C) abca C) IV ve I III ve II
D) IV ve I II ve III
D) abba E) aabb
R
E) III ve II IV ve I
4. İhtiyar elini bağrına soktu, 7.I. Canlanıyor en hazin dalgalar bende

Dedi ki: “İstanbul muhasarası Bekliyoruz yuvanı şimdi bahçende
Başlarken aldığım gaza yarası II. Sonbaharın zevki hoştur
Ö
İçinden çektiğim bu altın oktu!” Düşünme âlemi boştur

III. Orhan zamanından kalma bir duvar
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
Onunla bir yaşta ihtiyar çınar
yanlıştır?
IV. Mercan adalarda bir liman
A) Birden çok yerde ulama yapılabilir. Beyaz bulutların ardından
B) 11’li hece ölçüsü ile yazılmıştır.
Yukarıdaki dizelerin hangilerinde redif vardır?
C) 2. ve 3. dizeler arasında tunç uyak vardır.
D) Sarma uyak düzeniyle yazılmıştır. A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III.
E) Redif kullanılmıştır. D) II. ve IV. E) III. ve IV.

8. Dağılır yele karşı altın saçları 11. Kailim bakmağa yârin yüzüne
Uçuşurdu bin bir büklüm içinde Yüzüm sürdüm ayağının tozuna
Bir hoş ışık vardı gözlerinde Medet uyma aduların sözüne
Pırıl pırıl, sönmüş o zamandan beri Benim bedduamı alma sevdiğim
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi Yukarıdaki dörtlükte ilk üç dizenin kafiye ve redi-
doğrudur? fi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Çapraz uyak düzeni vardır. A) Yarım kafiye ve redif vardır.
R
B) Tunç uyak vardır. B) Tam kafiye ve redif vardır.
C) Redif kullanılmıştır. C) Zengin kafiye ve redif vardır.
D) Cinaslı uyak vardır. D) Tam kafiye vardır, redif yoktur.
E) Ulama yapılacak yer yoktur. E) Zengin kafiye vardır, redif yoktur.
Tİ
9. Öküzün damını alçacık yapın
Yaş koman altını, kuruluk sepin
Koşumdan koşuma gözlerin öpün
12. Saçma ey göz eşkten gönlümdeki odlare su
EK
Kim bu denlû dutuşan odlare kılmaz çâre su
İreçberler hoşça görün öküzü
Âb-gûndür günbed-i devvâr rengin bilmezem
Yukarıdaki dizelerden şiirin bütünüyle ilgili ola-
rak aşağıdakilerden hangisine kesinlikle ulaşıla- Ya muhit olmuş gözümden günbed-i devvâre su
bilir?
Zevk-i tîğinden aceb olsa gönlüm çâk çâk
A) Yazıldığı döneme Kim mürur ile bırağur rahneler divâre su
B) Şairine
Bu dizelerin uyak şeması aşağıdakilerden han-
C) Nazım ölçüsüne gisinde doğru verilmiştir?
D) Uyak örgüsüne
A) ab/ab/ab B) aa/ab/ab
N
E) Nazım biçimine
C) aa/ba/ca D) ab/ac/ad
E) aa/ba/ba
10. Kalbim bir çiçektir, gündüzler ölgün

R
Gelin, gelin, onu açın geceler

Beni yâd edermiş gibi bütün gün
Ötün kulağımda çın çın geceler
Bu dizelerle ilgili olarak

13. Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın
Ö
I. Çapraz uyak düzeni vardır. “Gömelim gel seni tarihe!” desem sığmazsın
II. Hece ölçüsü kullanılmıştır.
Bu dizelerin kafiye türü aşağıdakilerden hangisi-
III. Bir yerde ulama vardır. dir?
IV. Tunç uyak vardır.
A) Yarım kafiye
V. Cinaslı uyak vardır.
B) Tam kafiye
yargılarından hangileri yanlıştır? C) Zengin kafiye
A) Yalnız I. B) I. ve III. C) II. ve IV. D) Cinaslı kafiye
E) Tunç kafiye
D) III. ve V. E) Yalnız V.
1- C 2- E 3- D 4- C 5- C 6- D 7- A 8- C 9- C 10- D 11- A 12- C 13- B 21

03 Şiirde Yapı
Test 05
1. Kara gözlüm, efkârlanma gül gayrı 4. Gördüler: “Aynada bir gizli cihan…
İbibikler öter ötmez ordayım Ufku çepçevre ölüm servileri…”
Sandılar doğdu içinden bir an
Mektubunda diyorsun ki “Gel gayrı!”
O, uzun gözlü, uzun saçlı peri.
Sütler kaymak tutar tutmaz ordayım
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
Yukarıdaki dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden yanlıştır?
hangisi yanlıştır? A) Redif kullanılmamıştır.
A) Çapraz kafiye düzenine sahiptir. B) 1. ve 3. dizeler arasında tam uyak vardır.
R
B) 1. ve 3. dize arasında yarım kafiye ve redif var- C) 11’li hece ölçüsü ile yazılmıştır.
dır. D) 2. ve 4. dizeler arasında zengin uyak vardır.
C) 11’li hece ölçüsü ile oluşturulmuştur. E) Birden çok yerde ulama yapılabilir.
D) 2. ve 4. dize arasında tam kafiye ve redif var-
dır. 5.I. Âşıklara çün derd-i belâ zevk-i sefâdır
Ya zevk i sefa derdine düşmek ne belâdır
Tİ
E) 4+4+3 duraklara sahiptir.
II. Dostum alem seninçün ger olur düşmen bana
Gam degil zira yetersin dost ancak sen bana
III. Yine zevrak-ı derûnum kırılıp kenâre düşdü
Dayanır mı şişedir bu reh-i seng sare düşdü
2. • Söylenişleri ve kulakta bıraktıkları sesleri birbir- IV. Âşıka ta’n etmek olmaz mübtelâdır n’eylesin
lerinin aynısı olan fakat anlamca ayrılan sözcük- Âdeme mihr ü mahabbet bir belâdır n’eylesin
EK
lerdir.
V. Arz-ı hal etmeye cânâ seni tenha bulamam
• Dize sonlarında aynen tekrarlanan görevdeş ek Seni tenha bulıcak kendimi asla bulamam
ve sözcüklerdir.
• Manzumelerde iki dizelik birimlere verilen addır. Yukarıdaki dizelerin hangisinde sözcük duru-
• Şiirde bir ünlünün çokça tekrarlanmasıyla oluş- munda redif yoktur?
turulan ahenk unsurudur. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Yukarıda aşağıdakilerden hangisine ait açıklama 6. Tûti-i mu’cize-gûyem ne desem lâf değil
yoktur? Çarh ile söyleşemem âyinesi sâf değil
A) Beyit B) Cinas
N
Yukarıdaki dizelerde kafiye olan sesler aşağıdakile-
rin hangisinde doğru verilmiştir?
C) Seci D) Asonans
A) -eğil / - eğil B) değil / değil
E) Redif
C) - f / -f D) - âf / -âf
R
E) lâf / sâf
3. Şu bakır zirvelerin ardından 7. Bir dörtlüğün tüm dizeleri birbiriyle uyaklı ise bu
Bir süvari geliyor kan rengi uyak düzenine ---- uyak; ilk ve son dizeleri bir-
biriyle, 2 ve 3. dizeleri de birbiriyle uyaklı ise bu
Başlıyor şimdi melûl akşamdan
uyak düzenine ---- uyak; 1, 2 ve 4. dizeler birbiriy-
Ö
Son ışıklarla bulutlar cengi le uyaklı, 3. dize serbest ise bu uyak düzenine de
---- uyak adı verilir.
Yukarıdaki dörtlükte 1. ve 3. ile 2. ve 4. dizeler
arasındaki uyak türleri sırasıyla aşağıdakilerin Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşa-
hangisinde verilmiştir? ğıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) uyak yok - zengin uyak A) düz - çapraz - mani tipi

B) yarım uyak - tam uyak B) çapraz - düz - sarma
C) tam uyak - tam uyak C) sarma - çapraz - koşma tipi
D) zengin uyak - zengin uyak D) düz - sarma - mani tipi
E) uyak yok - uyak yok E) çapraz - mani tipi - gazel tipi

8. Ona dedim kirpiklerin ok olmuş 11. Bu yağmur kanımı boğan bir iplik,
Batırdı sineme “vay” dedim güldü Bu yağmur yerde taş ve bende kemik.
Yukarıdaki dizelerle, Bu dizelerdeki kafiyenin türü aşağıdakilerden

I. kalbime çalmış hangisidir?
II. ay dedim güldü A) Yarım kafiye B) Tam kafiye
III. hayatın ışığı
C) Zengin kafiye D) Tunç kafiye
IV. yüzün on beşlenmiş
R
E) Cinaslı kafiye
sözlerinin tümü kullanılarak çapraz uyak düze-
ninde bir dörtlük kurulmak istenirse son iki dize-
yi sırasıyla aşağıdakilerden hangisi oluşturur?
A) III. ve I. IV. ve II.

B) IV. ve II. I. ve III.
Tİ
C) II. ve I. III. ve IV.
D) IV. ve II. III. ve I.
E) I. ve II. III. ve IV.
9. Karac’oğlan der naşıma 12. Ey köyleri hududa bağlayan yaslı yollar

EK
Çok işler gelir başıma Dönmeyen yolculara ağlayan yaslı yollar
Mezarımın baş taşıma Bu dizelerde redif olan sesler aşağıdakilerden
Baykuş konar, öter bir gün hangisinde doğru verilmiştir?
Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden A) - ağlayan yaslı yollar

hangisi söylenemez? B) - yan yaslı yollar
A) 8’li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur. C) - yaslı yollar
B) Sözcük durumunda redif yoktur. D) - lı yollar
C) Tam uyak vardır. E) - yollar
N
D) Her dizede ulama yapılmıştır.

E) Düz uyak düzenine sahiptir.
10. Ölüm asude bahar ülkesidir bir rinde 13. Şeffaf damlarla titreyen, ağır
R
Gönlü her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter Goncanın altında bükülmüş her sak
Ve serin serviler altında kalan kabrinde Sevincin dallardan süzülen ıtır
Her seher bir gül açar; her gece bir bülbül öter Sevincin karanfil, yasemin, zambak
Yukarıdaki dörtlükte 1. ve 3. / 2. ve 4. dizeler birbir-
leriyle kafiyelidir. Bu dörtlüğün 1. ve 3. dizeleri arasındaki uyağın
Ö
çeşidi nedir?
Bu dizeler arasındaki kafiye ve redifler sırasıyla
aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Yarım B) Tam C) Zengin
A) Tam kafiye, “-de” sesleri redif - yarım kafiye, D) Tunç E) Cinaslı

“-er” sesleri redif
B) Tunç kafiye, redif yok - zengin kafiye, redif yok
C) Tunç kafiye, redif yok - yarım kafiye, “-er” sesleri
redif
D) Tam kafiye, redif yok - tam kafiye, “-r” sesi redif
E) Zengin kafiye, redif yok - cinaslı kafiye, redif yok
1- D 2- C 3- A 4- E 5- A 6- D 7- D 8- A 9- D 10- C 11- B 12- B 13- B 23

04 Söz Sanatları
Test 01
1. Aralarında çeşitli yönlerden benzerlik bulunan iki 5. Ey Marmara’nın mâî der-âgûşu içinde
varlıktan zayıfını kuvvetlisine benzetmek sanatına Ölmüş gibi dalgın uyuyan tûde-i zinde
---- denir.
Yukarıdaki dizelerde altı çizili sözcükle yapılan
Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden
söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
hangisi getirilmelidir?
A) İntak B) Nida C) Kinaye
A) teşbih B) teşhis
D) Tezat E) Tevriye
C) istiare D) mübalağa
R
E) mecazımürsel
2. Onlar ki güller tutuşan bahçededirler 6. Sesleri liman seslerinde boğulur
Tİ
Gemiler yorgun ve uykuludur
Bu dizede “güller”, tutuşan bir ateşe benzetiliyor.
Ancak kendisine benzetilen varlık olan “ateş” keli-
Bu dizelerdeki söz sanatı aşağıdakilerden han-
mesi şiirde geçmemiştir. Güllerin kızıllığı ve şiirde-
gisidir?
ki “tutuşmak” kelimesi bize ateşi hatırlatmaktadır.
A) Teşhis B) Tevriye C) Telmih
Yukarıdaki dizede örneği görülen ve açıklaması
yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
EK
D) Tariz E) Tezat
A) Teşbih B) Kapalı istiare C) Açık istiare
D) İntak E) Teşhis
7. Hapishanede değil bir yıl; bir ay, bir gün hatta bir
saat bile geçmek bilmez.
3. Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
Yukarıda altı çizili sözcüklerle yapılan söz sana-
N
Bu dizede altı çizili söz grubundaki söz sanatı tı aşağıdakilerden hangisidir?

aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mübalağa B) Tevriye
A) Ad aktarması B) Kinaye
C) Telmih D) Tenasüp
C) Teşbihibeliğ D) Hüsnütalil
E) Tekrir
R
E) Teşhis
Ö
4. I. Teşhis - kişileştirme 8. Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç

II. Mübalağa - abartma Bu son fasıldır ey ömrüm, nasıl geçersen geç
III. Tekrir - yineleme
Bu dizelerin sonundaki “geç” sözcükleriyle ya-
IV. Terdit - beklenmezlik pılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
V. Hüsnütalil - konuşturma
A) İstifham B) Tekrir
Yukarıdaki söz sanatlarından hangisinin karşılığı
yanlış verilmiştir? C) Tezat D) Cinas
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. E) Teşhis

Söz Sanatları Test 01
9. Sen akşamlar kadar büyülü, sıcak 12. Uçmakta, konmadan kıyısız bir denizde rûh;
Rüyalarım kadar sade, güzeldin Benzer mi böyle bir kuşa Tûfan içinde Nûh?
Bu dizelerdeki sanatlı söyleyişle ilgili olarak Bu dizelerde altı çizili sözcüklerle yapılan söz
aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bir olayın gerçek nedeni gizlenerek hayalî bir A) Telmih B) Tecâhülüârif

neden öne sürülmüştür.
C) Hüsnütalil D) Teşbih
B) Birbirine zıt durumlar bir arada kullanılarak
anlama güç katılmıştır.
R
E) İstifham
C) Bilinen bir gerçek, anlam inceliği oluşturmak
için bilinmiyormuş gibi davranılmıştır.
D) Bir varlık çeşitli yönlerden başka bir varlıkla eş
tutulmuştur.
E) Anlamı pekiştirmek için bir durum olduğundan
Tİ
farklı gösterilmiştir.
13. Eğilmiş arza kanar, muttasıl kanar güller

EK
10. Sabahtan uğradım ben bir fidana Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller
Dedim mahmur musun dedi yok yok
Bu dizelerdeki benzetmede, “kendisine benzeti-
Yukarıdaki dizelerde altı çizili sözcüğün açılımı len” aşağıdakilerden hangisidir?
“fidan gibi uzun boylu sevgili”dir. Benzeyen söy-
A) güller B) arz
lenmemiştir. Yalnız kendisine benzetilen söylen-
miştir. C) alev D) bülbüller
Bu söz sanatı aşağıdakilerden hangisiyle adlan- E) dallar
dırılır?
A) Teşbih B) Teşhis
N
C) Mecazımürsel D) İstiare
E) Kinaye
R
14. Gürz ayaklı

11. Şimdi buradaydı gitti elden, Kalkan elli
Gitti ebede gelip ezelden.
Ö
Sancaktar olduğu
Ben gittim o haksar kaldı, Sancak tutuşundan belli
Bir köşede tarumar kaldı.
Bu dizelerdeki altı çizili sözlerde aşağıdaki söz
Yukarıdaki dörtlüğün ikinci dizesindeki söz sa- sanatlarından hangisi vardır?
natı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mecazımürsel B) Teşbihibeliğ
A) Kinaye B) Teşhis
C) Açık istiare D) Kapalı istiare
C) Tevriye D) Tezat
E) Tezat
E) Tekrir
1- A 2- B 3- C 4- E 5- B 6- A 7- D 8- D 9- D 10- D 11- D 12- A 13- C 14- B 25

04 Söz Sanatları
Test 02
1. Yaktı çeşmim aşk odın dedi dile gir yan ana 5. Kirpikleri uzundur yarin hayale sığmaz
Âh kim rahm itmedi bu dide-i giryan ana Meşhur bir meseldir mızrak çuvala sığmaz
Bu dizelerde altı çizili sözcükler arasında aşağı- Yukarıdaki dizelerde bir atasözü kullanılmıştır.
daki söz sanatlarından hangisi vardır?
Bu durum aşağıdakilerden hangisiyle adlandırılır?
A) Tekrir B) Cinas C) Teşhis
A) Telmih B) Hüsnütalil
D) Tevriye E) Mecaz
C) İrsalimesel D) Tenasüp
R
E) Tecâhülüarif
2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir söz sanatı

yoktur? 6. Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar güller
A) Şimdi burdaydı gitti elden Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller
Tİ
Gitti ebede gelip ezelden Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer?
B) Eskici dükkanındaki asma saat Yukarıdaki şiirde son dizedeki söz sanatları
Çelik bir şal atmış omuzlarına aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
C) Dal bir gün dedi ki tomurcuğuna:
Tenimde bir yara işler gibisin A) Tevriye - istifham
D) Şu dünyaya geldim geleli B) Teşhis - hüsnütalil
EK
Severim kır atı bir de güzeli C) Telmih - kinaye
E) Beni bende demen bende değilim D) Tecâhülüarif - istifham
Bir ben vardır bende benden içeri E) İstiare - tenasüp
7. Görünüşte söylemesi kolay görünen ama anlamlı

3. Söz sanatları ile ilgili aşağıdaki tanımlardan ve güzel ifadeli söz ya da şiire ----- denir.
hangisi yanlıştır?
Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden
A) Benzeyen ve kendisine benzetilenden yalnız hangisi getirilmelidir?
N
birinin kullanılmasıyla oluşan edebî sanata
“istiare” denir. A) hüsnütalil B) telmih
B) Bir sözcüğün hem gerçek hem mecaz anlama
gelecek biçimde kullanılmasına “kinaye” denir. C) istifham D) leffüneşr
C) Bilinen bir şeyin nükte yapmak amacıyla bi- E) sehlimümteni
linmiyormuş gibi gösterilmesine “tecahülüarif”
R
denir.
D) Yalnız benzeyen ve kendisine benzetilen öge-
lerinin kullanıldığı benzetmelere “teşbihibeliğ” 8. Tahir Efendi bize kelp demiş
denir. İltifatı bu sözde zahirdir
E) Bir sözcüğün birden çok gerçek anlamını hatır- Maliki mezhebim zira benim
Ö
latacak biçimde kullanılmasına “terdit” denir.

İtikadımca kelp tahirdir
Bu dörtlükte son dizedeki “tahir” sözcüğü, hem

Tahir Efendi’yi hem de “temiz” anlamını kast ede-
4. Bir öğretmenin geç kalan öğrencisine “Zahmet cek biçimde kullanılmıştır.
etmeseydin evladım, biz de şimdi çıkıyorduk.” de-
mesi aşağıdaki anlam olaylarından hangisini ör- Yukarıda örneklendirilerek açıklanan söz sanatı
nekler? aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tezat B) Telmih C) Tevriye A) Kinaye B) Tenasüp C) Tevriye
D) Tariz E) Teşhis D) Teşhis E) Tezat

9. Yine bahar geldi, bülbül sesinden 13. Durgun bir akşamın erguvan örtüsünü
Seda verip seslendin mi yaylalar Yırtarken çekinerek gecenin kara eli
Çevre yanın lale, sümbül bürümüş
Bu dizelerde yer alan söz sanatı aşağıdakiler-
Gelin olup süslendin mi yaylalar
den hangisidir?
Bu dörtlükte anlamca birbiriyle ilişkili sözcükler bir
A) İntak B) Tecahülüarif
arada kullanılmıştır.
C) Tevriye D) Teşhis
Bu söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
R
E) İstifham
A) Teşbih B) Tevriye C) Tariz
D) Tenasüp E) Tezat
Tİ
14. Aşağıdaki ikililerin hangisinde abartma sanatına
10. Aheste çek kürekleri mehtâb uyanmasın yer verilmemiştir?
Bir âlem-i hayâle dalan âb uyanmasın A) Bin yıldan uzun bir gecenin bestesidir bu
Bin yıl sürecek zannedilen kar sesidir bu
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından han-
gisi vardır? B) Bir avuç ışıktı incecik yüzü
Gözleri geceler gibi derindi
EK
A) Teşhis B) Tevriye C) İstifham C) Ve seslenir büyük Itri, semâyı örten rûh
Peşinde dalgalanır bestesiyle Seyyid Nûh
D) Tezat E) İntak
D) Yıllarca uzaklarda yaşarken
İstanbul’u hicranla tahayyül, beni yordu
E) Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın
11. İlk sevgiye benzeyen ilk acı, ilk ayrılık Gömelim gel seni tarihe desem sığmazsın
Yüreğimin yaktığı ateşle hava ılık
Bu ikilide ikinci dizedeki söz sanatı aşağıdakiler-

den hangisidir?
N
A) Tevriye B) Tecahülüarif
15. Nedir benim bu çektiğim
C) İrsalimesel D) Teşhis Hesap bilmem
E) Hüsnütalil Muhasebede memurum
R
Bu dizelerdeki en belirgin söz sanatı aşağıdaki-

lerden hangisidir?
12. Şu bakır zirvelerin ardından A) Telmih B) Tekrir C) Tezat
Bir süvari geliyor kan rengi.
D) Hüsnütalil E) İstiare
Başlıyor şimdi melûl akşamdan
Ö
Son ışıklarla bulutlar cengi…
Bu dörtlükte ikinci dizede sözü edilen “süvari”,

güneştir. Ancak “güneş” sözcüğü şiirde yer alma-
mıştır.
Yukarıda açıklanan söz sanatı aşağıdakilerden 16. Zıt anlamlı sözcüklerin kullanılmasıyla oluşan
hangisidir? söz sanatına ne denir?
A) Teşbih B) Tevriye C) İstiare A) Tekrir B) Tezat C) Tariz
D) Tenasüp E) Kinaye D) Telmih E) Mübalağa
1- B 2- D 3- E 4- D 5- C 6- D 7- E 8- C 9- D 10- A 11- E 12- C 13- D 14- D 15- C 16- B 27

04 Söz Sanatları
Test 03
1. Deli eder bu deniz bu gökyüzü 5. I. Bir geceydi hakikat yalanlara baş eğdi
Göz kırpar yıldızlar türkü söyler balıklar II. Hırsız gibi dalardım altın gümüş içine
III. Güverteyi yıkıyor çığlığı yolcuların
Bu beyitte görülen en belirgin söz sanatı aşağı-
IV. Mazim! Ah o bir daha bulunmaz bir hazine
dakilerden hangisidir?
V. İnsanlar dalgasına tutulmuş bir gemiyim
A) Hüsnütalil B) Teşbih
Yukarıdaki dizelerin hangisinde teşhis vardır?
C) Telmih D) Teşhis
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
R
E) Tezat
6. Niçin boyumu geçen bu minareler, niçin?

2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde kişileştirme yoktur? Günahlarımı semaya yazmak için
Yontulmuş kalemlerdir upuzun minareler.
Tİ
A) Dal çatlar kahrından, çiçekler donar;
Analar çağrışır, babalar yanar.
Bu dizelerde
B) Hemşerim, ne sen sor, ne ben açayım;
Sözüm bitmez tasa, tükenmez derttir. I. Teşbih
C) Haliç‘te bir vapuru vurdular dört kişi, II. Cinas
Demirlemişti eli kolu bağlıydı ağlıyordu. III. İstifham
D) Kıskanıp gizlenmiş kaza ve kader
EK
Belki binden ziyade bestesini. sanatlarından hangileri vardır?
E) Paydos bundan böyle çılgınlıklara; A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) Yalnız III.
Sert konuşmaya başladı aynalar.
D) I. ve III. E) II. ve III.
3. Ani bir üzüntüyle bu rüyadan uyandım

Tekrar o alev gömleği giymiş gibi yandım
7. Ey gül, sükûta varmayı emreyle bülbüle
Bu dizelerde “alev gömlek” sözü ile yapılan söz
N
sanatı aşağıdakilerden hangisidir? Bu dizedeki söz sanatları aşağıdakilerin hangi-

sinde verilmiştir?
A) Tevriye B) Hüsnütalil
A) İntak - istifham
C) Tenasüp D) Teşbihibeliğ B) Tenasüp - tekrir
C) Telmih - teşhis
E) Mecazımürsel
R
D) Tevriye - teşhis
E) Nida - teşhis
4. Akdeniz ne güzel konuşuyor

Aslan yeleli dalgalarıyla
8.
Ö
Gül yağını eller sürünür

Her an Barbaros’u yâd etmede
Çatlasa bülbül
Bu dizelerde “eller” sözcüğü birden çok gerçek
gileri vardır?
anlama gelecek biçimde kullanılmıştır.
A) İntak - tevriye
Bu söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
B) Tenasüp - tekrir
C) Telmih - teşhis A) Hüsnütalil B) Tevriye
D) Teşhis - kinaye C) İstiare D) Tecahülüarif
E) Mecazımürsel - teşbih
E) Cinas

9. Aşkın şarabından içem 12. Aşağıdaki dizelerden hangisinde istiare sanatı

Mecnun olup dağa düşem yoktur?
A) Şakaklarıma kar mı yağdı ne var

Bu dizelerde görülen söz sanatı aşağıdakiler-
den hangisinde yoktur? B) Bu memlekette de bir gün sabah olursa Haluk
C) Yüce dağ başında siyah tül vardır
A) Aşk değil mi beni derde düşüren
D) Şimdiden memnun ve gelecekten umutlu
Ferhat gibi yüce dağlar aşıran
E) Mehmetçik kükreyerek düşmanın üstüne atıldı.
B) Toprağın Habil’i kabul ettiği
Şüphesiz yüzünün yumuşaklığından
R
C) Çocukları eşeğine bindiren sütçü
Halil İbrahim bereketi kesenize
D) Bu dünyayı seninle sevmişim Hürrem
Öldürür diriltirsin Mesih’im, Zühre’m
E) Ben yandım aşkın narına
Tİ
Meyletmem dünya malına EK
10. “Aziz dostum! Günler günleri, aylar ayları, yıllar 13. Sen raksına dalarken için titrer derinden
yılları kovaladı.” cümlesinde aşağıdaki söz sa- Çiçekli bir sahnede bir beyaz kelebeğin
natlarından hangisi vardır?
Bu dizelerde altı çizili söz öbeği ile hangi söz
A) Tecahülüarif B) Teşhis sanatı yapılmıştır?
C) Kinaye D) Tedric A) Teşbih B) Açık istiare
E) İstifham C) Tezat D) Kapalı istiare

N
E) Teşhis
R
11. “Konya Ovası’nın ufukları mavi değil, sapsarıdır. 14. Mehtap kemer taze belinde
Siz bunun, rüzgârın kaldırdığı tozlardan böyle ol- Üstünde sema gizli bir örtü
duğunu söyleyeceksiniz; ben Konya hapishane- Yıldızlar onun güldür elinde
Ö
sinde yatan Zağar Mehmet’in benzinin sarılığından

diyeceğim.”
Bu dizelerde “mehtap, sema, yıldız” benzetme-
Yukarıdaki cümlelerde gerçeğin farklı algılan- nin hangi unsurunu oluşturmaktadır?
ması aşağıdaki söz sanatlarından hangisine
A) Benzetilen
başvurmaktan kaynaklanmıştır?
B) Benzeyen
A) Hüsnütalil B) Kinaye C) Benzetme edatı
C) İstiare D) Cinas D) Benzetme yönü
E) İstiare
E) Tenasüp
1- D 2- B 3- D 4- C 5- A 6- D 7- E 8- B 9- E 10- D 11- A 12- D 13- B 14- B 29

04 Söz Sanatları
Test 04
1. Elimde kitaplar dolusu karanfil tutarken 5. Sanki bir bekleyenin yuvasıydı her yalı,
Gözlerim okuyor kırmızı çiçek misali yaşlarını Yolumu gözlüyordu sanki her camda bir baş,
Durgun sular, başıboş bıraktığım sandalı
Bu dizelerde, “kitap” sözcüğü ile “‘okumak”, “ka-
ranfil” sözcüğü ile “çiçek” sözcükleri arasında bir Yalıların önünden geçirdi yavaş yavaş…
söz simetrisi oluşturulmuştur.
Bu dörtlüğün ikinci dizesinde, aşağıdaki söz sa-
Bu durum aşağıdakilerden hangisiyle adlandırılır? natlarından hangisinin örneği vardır?
A) Tenasüp B) Teşbih A) Kinaye B) Ad aktarması
R
C) Cinas D) Tevriye C) Abartma D) Kişileştirme
E) Leffüneşr E) İstiare
6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ötekilerden farklı
Tİ
bir söz sanatı vardır?
2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde diğerlerinden
A) Körfez düşünür, Kanlıca mahzundur uzakta,
farklı bir söz sanatı vardır?
Mazi gibi sislenmiş Emirgan, Çınaraltı.
A) Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller B) Ben her akşam dolaşırdım bu yeşil sahilde,
B) O, beyaz bir kuştu, uzun kanatlı Aşinalar gibi karşımda gülümserdi sular;
C) Nağmelerin yorulmayan dalgalardan bahtiyar C) Yerlerde gezen hatıralar var korulukta:
EK
Yapraklar, atılmış nice mektuplara eştir.
D) Musluklardan bir dua gibi serpilir sular
D) Nazlı rüzgâr konuşur anladığım bir dilde,
E) Ve bir zambak kadar beyazdı yüzün
Sevdiğim şarkıyı söylerdi hafiften korular.
E) Yaz kış, överdi ağaçlar bu derin maviliği,
Uhrevî beldeler üstünde güneş parlardı;
3. Acep beni anar m’ola

7. Bir yol bilirim; Âdem’e, Havvâ’ya gider,
O kaşları keman şimdi
Bir yol bilirim; aşka ve güzelliğe gider
Bu dizelerdeki benzetmede kendisine benzeti- Bir yol ki ömür bahçelerinden geçerek
N
len aşağıdakilerden hangisidir? Yaşlarla, figanlarla musallaya gider!

A) beni B) anar Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
C) kaşlar D) keman A) Leffüneşr B) Telmih
R
E) şimdi C) Tekrir D) İstifham
E) İmge
4. Haydi çocuklar, haydi 8. Yürüdü lâmbanın önünde durdu

Ö
Salıncakları kurun! Bir yaz gecesinin ay ışığında

Başka dallarsa eğilmiş: Düşündü bu loş aydınlıklarda
– Yemişlerimizden buyurun! Evlerin mahkûmu olmayı akrep
Bu şiirdeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? Bu dörtlükte aşağıdaki söz sanatlarından hangi-
sinin örneği vardır?
A) Telmih B) Tezat
A) Teşhis B) Kinaye
C) İntak D) Tevriye
C) Teşbih D) Ad aktarması
E) Teşbih
E) Mübalağa

9. Bir sözün, söylenen anlamının tam tersinde kulla- 12. Kale başı taş başı
nılmasına tariz adı verilir. Hilâldir yârin kaşı
Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya uyan Çirkin ile bal yeme
bir kullanım vardır? Güzel ile taş taşı
A) Şu karşıma göğüs geren I. tezat

Taş bağırlı dağlar mısın II. tevriye
B) Koyup kaldırmada ikide birde III. teşbihibeliğ
Kazan devrildi söndürdü ocağı IV. teşhis
R
C) Hediye namıyle bir şey gönderme V. tekrir
Âdet edip hiç misafir kondurma
D) Giderse ne deyim ben ardı sıra Yukarıdaki dörtlükte numaralanmış söz sanatla-
Duramam gece gündüz ağlarım demiş rından hangileri yoktur?
E) Yıllanmış bir çınar pusuluk yerin A) I. ve V. B) I. ve II.
Tİ
Neredeyse gelecek beklediklerin
C) IV. ve V. D) II. ve III.
E) II. ve IV.
10. Gün bitti, ağaçta neşe söndü

EK
Yaprak ateş oldu, kuş da yakut
Yaprakla kuşun parıltısından
Havzun suyu erguvane döndü 13. Nasıl yalçın kayayı sökerse dalga yardan,
Nasıl bir dal kırarsa bir kartal gibi çınardan,
Yukarıdaki dörtlükte altı çizili kelimelerle hangi
söz sanatı yapılmıştır? Kalbim de hız alarak uzun çarpıntılardan
Kendini kurtarabildi bu sıkıntılardan
A) Mecaz
B) Teşbih Bu dizelerde hangi söz sanatı belirgindir?
N
C) Tenasüp
A) Tariz
D) Teşhis
B) Teşbih
E) Telmih
C) Akis
D) İrsalimesel
E) Nida
R
11. Aşağıdaki dizelerin hangisinde tevriye sanatına

başvurulmuştur?
Ö
A) Saçlar ağardı, sanma ki yaşlanmışız gülüm

Vallahi neyse sendeki hoşlanmışız gülüm
B) Âvâzeyi bu aleme Davud gibi sal 14. Bir sözün hem gerçek hem de mecaz anlamını
Bâkî kalan bu kubbede hoş bir sada imiş çağrıştıracak şekilde kullanılmasıyla oluşturulan
C) Bir sabah söyledi son sözlerini söz sanatı nedir?
Yumdu dünyaya elâ gözlerini
A) Tevriye B) Teşbih
D) Gül hasretinle yollara tutsun kulağını
Nergis gibi kıyamete dek çeksin intizâr C) Kinaye D) Tenasüp
E) Bu şehirdi benim ilk sırrım bu şehirdi
E) Tariz
Gizdir anılarımda hâlâ giz çocukluğum
1- E 2- C 3- D 4- C 5- B 6- C 7- D 8- A 9- C 10- C 11- B 12- E 13- B 14- C 31

04 Söz Sanatları
Test 05
1. Üsküdar, bir ulu rü’yâyı görenler şehri 4. Kirpikleri uzundur yârin hayale sığmaz
Seni gıptayla hatırlar vatanın her şehri Meşhur bir meseldir mızrak çuvala sığmaz
Hepsi der: “Hangi şehir görmüş onun gördüğünü?
Bizim İstanbul’u fethettiğimiz mutlu günü!”
gisi vardır?
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından han- A) Mübalağa
gisi yoktur?
B) Teşbih
A) İstiare B) Tariz C) İstifham
R
D) Kinaye
C) İntak D) Teşhis
E) Cinas
E) İstifham
Tİ
2.I. Şu fetih vak’ası, yâ Rab! Ne büyük mucizedir! 5. Bu yağmur, bu yağmur, bu kıldan ince
Her tecellîsini nakletmek uzundur bir bir Nefesten yumuşak, yağan bu yağmur
II. Güneş altın denizden alçalıyor
Nice kayserlerin donanmaları Bu dizelerde aşağıdaki açıklamalardan hangisi-
ne uygun bir söz sanatı yapılmıştır?
EK
III. Bu mücevherde fakat
Vatanın en gerçek
A) Bir sözcüğü, benzetme amacı gütmeden bir
En sevilmiş ve gezilmiş yeri var
başka sözcük yerine kullanma
IV. Nasıl ağlar hazan erince yapraklar
B) Bir olayın oluşunu aşama aşama geliştirerek
İntizâr ile bîmecâl sararıp düşerken
anlatma
Yukarıdaki numaralanmış dizelerde aşağıdaki C) Anlamca birbiriyle ilgili kelimeleri bir arada
söz sanatlarından hangisinin örneği yoktur? kullanma
D) Anlatımı çekici kılmak, sözün etkisini artırmak
A) Teşhis B) Teşbih C) Nida için bazı sözcükleri tekrar etme
D) Kinaye E) İstiare E) Bir olayı, gerçek nedenin dışında, hayali ve gü-
N
zel bir nedene dayandırarak anlatma

R
3. Herkesçe bilinen; geçmişteki bir olaya, ünlü bir ki-

şiye, bir inanca, bir fıkraya işaret etme, onu hatır-
latma sanatına “telmih” denir. 6. Siyah kanatlarını batıya açtı kuşlar,
Benden sana haberdir bu çığlıklı uçuşlar.
Aşağıdakilerin hangisinde telmih sanatı yoktur?
Dereler ardın sıra akmağa koyulmuşlar,
Ö
A) Tarık gibi yaktım gemileri Arıyor batan güneş seni dağlar ardında.
Dönüş yok bu aşktan
B) Dünya ateş ormanı, tutuşuverdi nasılsa Bu dörtlükte aşağıdaki söz sanatlarından hangi-
Bilmem kaç yıl Nuh’un gemisinde durduk. sinin örneği vardır?
C) Vatan Ceylânpınar’da bir ince ceylân A) Hüsnütalil
Edirne’de bir ince minaredir.
B) Tecâhülüârif
D) Bu çeşmenin hangisinden su içecek,
Senin bahtsız ve mesut Eyyub’un! C) Ad aktarması
E) Paris’te genç iken Baudelaire-perest idim D) Telmih
Balkonla, yolculukla, güzellikle mest idim. E) Kinaye

7. Aşağıdakilerin hangisinde ayraç içindeki söz sa- 10. “Ağır kazan geç kaynar.” atasözünde “kalın kafalı,
natı ile verilen örnek uyuşmamaktadır? tembel” veya “ağırbaşlı” insanlar kazana benze-
tilmiş ama “insan” sözcüğü kullanılmamıştır.
A) Bin belâ var bende dağ dağ üstüne,
Yalnızlık üstüne, sevda üstüne (Mübalağa) Böyle bir kullanım aşağıdaki atasözlerinin han-
B) Şöyle gönlüm gibi bir vîrâne yok: gisinde yoktur?
İnce bir duyguda titrer dudağım (Teşbih)
A) Boş çuval ayakta durmaz.
C) Rûhumda devreder ve der ki sular:
B) Ağaç yaş iken eğilir.
“Ey yolcu! Yanarak serinle şimdi!” (İntak)
C) Ölmüş koyun kurttan korkmaz.
R
D) Mayıs geceleri alp-erenler avlusu
Gül koklayan hükümdarla kol kola D) Güneş balçıkla sıvanmaz.
Surların dibinde fetih ordusu (Telmih) E) Adamak kolay, ödemek güçtür.
E) Nane satan, su satan yetim çocuklar
Şarkı söyleyemediler, güneşe, aya… (Tezat)
Tİ
11. Aşağıdaki dizelerin hangisinde teşbihibeliğ (gü-
zel benzetme) vardır?
A) Paydos bundan böyle çılgınlıklara;

Sert konuşmaya başladı aynalar.
8. Sakın Mecnûn’u sanman ehl-i aşkın ihtiyârıdır B) Gürz ayaklı, kalkan elli
Sancaktar olduğu sancak tutuşundan belli
Güzel sevmekte zira kimseye hiç ihtiyâr olmaz
EK
C) Bir kere sevdaya tutulmaya gör;
Bu dizelerde “ihtiyâr” sözcüğü hem “yaşlı” hem Ateşlere yandığının resmidir.
de “kendi irâdesiyle seçme” anlamına gelecek D) Çocukluğumda uçurttuğum uçurtmalar olacak
şekilde kullanılmıştır. Ancak şair, burada “ihtiyâr” Bacalara takılan şu beyaz bulutlar;
sözcüğünün yakın anlamı yani “yaşlı”yı değil de
E) Gür çimenler gibi fışkırıyor karanlıktan,
uzak anlamını yani “kendi irâdesiyle seçme”yi
Kökleri kurumuş sandığım o güzel günler.
kastetmektedir.
Yukarıda örneği ve açıklaması verilen söz sanatı

aşağıdakilerden hangisiyle adlandırılır?
12. Ramazanda, bayramda, kandil gecelerinde
A) Kinaye B) Tevriye C) Tezat
N
Sanki şehrin ruhudur yükselir nur içinde
D) Tariz E) Tenasüp Sönük bir minarenin azabını bana sor
Yukarıdaki dizelerde görülen söz sanatları aşa-

ğıdakilerin hangisinde bir arada verilmiştir?
R
A) Tenasüp - teşbih
B) Mübalağa - teşhis
9. Dağlardan ağlıyor yine hasretle gür sesin, C) Leffüneşr - tenasüp
“Hicranlı sonbahar” denilen hasta yolcuya D) Telmih - mecazımürsel
Sen şimdi, çağlayan, yine bir dert içindesin E) Tecahülüarif - teşbih
Ö
Çılgınca inliyor gibi koynunda her kaya.
Bu dörtlükteki söz sanatları aşağıdakilerin han-

gisinde doğru verilmiştir? 13. Benzetmenin ana unsurlarından sadece birinin
kullanılmasıyla oluşturulan söz sanatı nedir?
A) Tenasüp - intak - tezat
A) Kinaye B) Teşbih
B) Teşhis - teşbih - kapalı istiare
C) Nida - kinaye - teşbih C) Teşhis D) İstiare
D) Teşhis - tevriye - tariz
E) Nida
E) Kapalı istiare - teşhis - istifham
1- B 2- D 3- C 4- A 5- D 6- A 7- E 8- B 9- B 10- E 11- B 12- A 13- D 33

AYT Edebiyat SB

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

AYT Edebiyat SB

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

AYT

EDEBİYAT SORU BANKASI

ÜNİVERSİTELİ olmanın eşiğine geldiğiniz bu dönemde onlarca

sizlere öğretmen olabilecek “FAZ Soru Bankası Serisi”ni hazırladık.

Hepinize hayat boyu başarılar dileriz.

FAZ - 02 Sözlü Anlatım ............................................................................................ 10 - 13

FAZ - 04 Söz Sanatları .............................................................................................. 24 - 33

FAZ - 05 Konusuna Göre Şiir Türleri - Tema - İmge .................................. 34 - 41

FAZ - 06 Olay Çevresinde Gelişen Edebî Türler ........................................... 46 - 51

FAZ - 08 Geçiş Dönemi Türk Şiiri ........................................................................ 58 - 63

FAZ - 09 Anonim Halk Şiiri ..................................................................................... 64 - 67

FAZ - 10 Âşık Şiiri ........................................................................................................ 68 - 77

FAZ - 11 Tekke Şiiri .................................................................................................... 78 - 81

FAZ - 12 Divan Şiiri .................................................................................................... 82 - 93

FAZ - 13 Divan Edebiyatı Temsilcileri ............................................................... 94 - 105

Karma Yeni Konsept ......................................................................................... 106 - 109

FAZ - 14 I. Dönem Tanzimat Şiiri ........................................................................ 110 - 113

FAZ - 15 II. Dönem Tanzimat Şiiri ....................................................................... 114 - 117

FAZ - 16 Servetifünun ve Fecriâti Şiiri ............................................................... 118 - 127

FAZ - 17 Millî Edebiyat Şiiri .................................................................................... 128 - 135

FAZ - 19 Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir - Garipçiler ............................. 146 - 153

Karma Yeni Konsept ......................................................................................... 170 - 179

FAZ - 21 Türkiye Dışındaki Türk Sanatçılar ve Eserleri .............................. 180 - 183

FAZ - 23 Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâye ..................................................... 188 - 191

FAZ - 25 Millî Edebiyat Romanı ............................................................................ 196 - 199

FAZ - 26 1923 - 1950 Cumhuriyet Romanı .................................................... 200 - 203

FAZ - 27 1950 ve Sonrası Cumhuriyet Romanı............................................. 204 - 207

FAZ - 28 Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Tiyatro ................................................ 208 - 211

Karma Yeni Konsept ......................................................................................... 212 - 219

FAZ - 29 Edebî Akımlar ............................................................................................ 220 - 225

FAZ - 30 Batı Edebiyatı ............................................................................................. 226 - 229

FAZ - 31 Türk Edebiyatında İlkler......................................................................... 230 - 233

FAZ - 32 Türk ve Dünya Edebiyatından Eser Özetleri ............................... 234 - 237

Karma Yeni Konsept ......................................................................................... 238 - 240

Bu parçada sözü edilen yazınsal tür aşağıdaki-

A) Kim B) Nasıl C) Ne zaman

3. Bir yazarın gündelik yaşam, insan, sanat ve ede-

A) Sohbet B) Makale C) Fıkra A) Makale B) Röportaj C) Fıkra

D) Eleştiri E) Deneme D) Eleştiri E) Deneme

4 Edebiyat Soru Bankası

D) Sohbet E) Deneme A) Fıkra B) Eleştiri C) Sohbet

A) Deneme B) Eleştiri C) Makale

eserinin özelliklerinden biri de bu çok yönlülük

D) Röportaj E) Anı D) Fıkra E) Eleştiri

1- D 2- B 3- A 4- C 5- E 6- C 7- B 8- B 9- D 10- D 11- D 12- B 5

yakın noktasında bulunan Lambedusa Adası’na

6 Edebiyat Soru Bankası

D) Fıkra E) Deneme zevkine doyulur mu? Gözlerinizin içi parlar, “Vu-

lay kırılabilen bir bağlantı noktası oluşturabilirler.

Bu parçada, aşağıdaki edebiyat türlerinden han- A) Namık Kemal B) Ziya Paşa

Bu parçada sözü edilen yazınsal tür aşağıdaki-

A) Gezi yazısı B) Biyografi C) Anı

şey pek yok, iş bol bol, oraya buraya koşuşma...

Bu parçada, aşağıdaki edebiyat türlerinden han-

yazarlara aittir. Bunlardan bazıları; Keçecizâde

8 Edebiyat Soru Bankası

A) Anı B) Biyografi C) Otobiyografi

D) Haber yazısı E) Öykü

E) Gezi yazısı – Seyahatname

10. Modern manadaki ----, kültürümüzde Tanzimat’tan

1- D 2- B 3- A 4- B 5- B 6- C 7- A 8- C 9- D 10- E 11- D 12- D 13- A 9

A) Cevabı bilinmeyen sorularla ilgili olarak salon-

hakkında bilgi vermek amacıyla yaptığı konuş- C) Tartışma D) Forum