Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 16 p.

Imię ..................................................................................

1 Wybierz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Mikołaj Kopernik jest uznawany za twórcę teorii
1. planety i inne ciała niebieskie krążą wokół Słońca.
A. geocentrycznej,
według której 2. planety i inne ciała niebieskie pozostają w miejscu.
B. heliocentrycznej, 3. Słońce i inne ciała niebieskie krążą wokół Ziemi.

2 W każdym podpunkcie skreśl nazwę planety niepasującej do zestawienia. ( ... / 2 p.)

A. Planety grupy ziemskiej: Merkury, Ziemia, Mars, Uran.
B. Planety olbrzymy: Neptun, Saturn, Wenus, Jowisz.
3 Przyporządkuj wymienionym ruchom Ziemi odpowiednie następstwa. ( ... / 2 p.)
1. Ruch obrotowy. A. Czas na Ziemi.
2. Ruch obiegowy. B. Dzień polarny i noc polarna.
C. Kierunek wiatrów – pasatów.
D. Zmiana długości dnia i nocy w ciągu roku.
E. Pozorna wędrówka gwiazd nad widnokręgiem.
4 Na rysunku przedstawiono pozorny ruch Słońca w pierwszym ( ... / 3 p.)
dniu pewnej pory roku. Określ prawdziwość stwierdzeń
opisujących oświetlenie Ziemi w tym dniu, zaznaczając P,
jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.
W tym dniu Słońce wzeszło na północnym
1. wschodzie, a zaszło na północnym P F
zachodzie.
Słońce górowało pod kątem mniejszym niż
2. P F
90°.
Taka sytuacja mogła zaistnieć 21 marca i 23
3. P F
września.
Ponieważ Słońce góruje po południowej
4. stronie nieba, rysunek przedstawia półkulę P F
północną.

5 ( ... / 1 p.)
Zaznacz strzałkami rzeczywisty kierunek ruchu ciał
spowodowany siłą Coriolisa.

6 Oceń, czy podane stwierdzenia dotyczące czasu są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, ( ... / 2 p.)
lub F – jeśli jest fałszywe.
W punktach położonych na wschód od miejsca obserwacji jest wcześniejszy
1. P F
czas.
Godzina 12:00 czasu uniwersalnego (UTC) wyznacza moment górowania
2. P F
Słońca nad równoleżnikiem 0°.
3. Kulę ziemską podzielono na 24 strefy czasowe. P F
4. Czas strefowy w kolejnych strefach różni się o 1 h. P F

Grupa A | strona 1 z 2
7 W czasie wakacji w Meksyku Maciek chce się dowiedzieć, czy zdał egzamin. Informacji o wynikach udziela ( ... / 2 p.)
się w godzinach 12:00–14:00.
Ustal, w jakich godzinach Maciek powinien zadzwonić, jeśli Meksyk leży w strefie czasowej -6h, a
Polska – w strefie +1.
A. 5:00–7:00. B. 6:00–8:00. C. 18:00–20:00. D. 19:00–21:00.
8 Wybierz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Jeśli w Krakowie (20°E) jest godzina 12:00 czasu słonecznego, to w Amsterdamie (5°E) jest
a w tureckim
A. 11:00, mieście Izmit 1. 11:00.
(35°E) zegary
wskazują
B. 13:00, 2. 13:00.
godzinę

9 Na podstawie analizy mapy określ prawdziwość ( ... / 2 p.)

stwierdzeń, zaznaczając P, jeśli zdanie jest prawdziwe,
lub F – jeśli jest fałszywe.

W Kijowie latem są krótsze dni niż

1. P F
w Petersburgu.
W Londynie, Pradze i Kijowie Słońce
2. P F
góruje o tej samej godzinie
W Szwecji zimą dni są krótsze niż
3. P F
w Polsce.
Londyn, Praga i Kijów leżą w innych
4. P F
strefach czasowych.

Grupa A | strona 2 z 2
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 16 p.
Imię ..................................................................................

1 Wybierz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Mikołaj Kopernik dokonał przełomu w myśleniu o wszechświecie i obalił teorię
1. planety i inne ciała niebieskie krążą wokół Słońca.
A. geocentryczną,
według której 2. planety i inne ciała niebieskie pozostają w miejscu.
B. heliocentryczną, 3. Słońce i inne ciała niebieskie krążą wokół Ziemi.

2 W każdym podpunkcie skreśl nazwę planety niepasującej do zestawienia. ( ... / 2 p.)

A. Planety grupy ziemskiej: Jowisz, Mars, Ziemia, Wenus.
B. Planety olbrzymy: Saturn, Merkury, Uran, Neptun.
3 Przyporządkuj wymienionym ruchom Ziemi odpowiednie następstwa. ( ... / 2 p.)
1. Ruch obrotowy. A. Pory roku.
2. Ruch obiegowy. B. Zmiana wysokości Słońca nad widnokręgiem w
ciągu roku.
C. Dzień i noc.
D. Zmiany miejsc wschodu i zachodu Słońca.
E. Spłaszczenie Ziemi przy biegunach.
4 Na rysunku przedstawiono pozorny ruch Słońca w pierwszym ( ... / 3 p.)
dniu pewnej pory roku. Określ prawdziwość stwierdzeń
opisujących oświetlenie Ziemi w tym dniu, zaznaczając P,
jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.
W tym dniu Słońce wzeszło na
1. południowym wschodzie, a zaszło na P F
południowym zachodzie.
Słońce górowało pod kątem mniejszym niż
2. P F
90°.
Taka sytuacja mogła zaistnieć 22 czerwca i
3. P F
22 grudnia.
Ponieważ Słońce góruje po południowej
4. stronie nieba, wiadomo, że obszar na P F
rysunku jest położony na półkuli północnej.

5 ( ... / 1 p.)
Zaznacz strzałkami rzeczywisty kierunek ruchu ciał
spowodowany siłą Coriolisa.

Grupa B | strona 1 z 2
6 Oceń, czy podane stwierdzenia dotyczące czasu są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, ( ... / 2 p.)
lub F – jeśli jest fałszywe.
1. Kulę ziemską podzielono na 12 stref czasowych. P F
Czas słoneczny jest ustalany na podstawie górowania Słońca nad miejscowym
2. P F
południkiem.
3. Każda strefa czasowa obejmuje 15° długości geograficznej. P F
W punktach położonych na zachód od miejsca obserwacji jest wcześniejszy
4. P F
czas.

7 W czasie wyjazdu do Meksyku Maria chce się dowiedzieć, czy zdała egzamin. Informacji o wynikach udziela ( ... / 2 p.)
się w godzinach 9:00–11:00.
Ustal, w jakich godzinach Maria powinna zadzwonić, jeśli Meksyk leży w strefie czasowej -6h, a Polska
– w strefie +1.
A. 2:00–4:00. B. 3:00–5:00. C. 15:00–17:00. D. 16:00–18:00.
8 Wybierz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Jeśli w Memphis (90°W) jest godzina 12:00 czasu słonecznego, to w Filadelfii (75°W) jest
a w Denver w
A. 11:00, stanie Kolorado 1. 11:00.
(105°W) zegary
wskazują
B. 13:00, 2. 13:00.
godzinę

9 Na podstawie analizy mapy określ prawdziwość ( ... / 2 p.)

stwierdzeń, zaznaczając P, jeśli zdanie jest prawdziwe,
lub F – jeśli jest fałszywe.
W Pradze, Kijowie i Wołgogradzie
1. P F
Słońce góruje o tej samej godzinie.
W Kijowie latem dni są dłuższe niż
2. P F
w Petersburgu.
W Szwecji zimą dni są dłuższe niż
3. P F
w Polsce.
Praga, Kijów i Wołgograd leżą w innych
4. P F
strefach czasowych.

Grupa B | strona 2 z 2