SİNEMA KURAMLARI

PROF. DR. SEDAT CERECİ

Melis SABAHOĞLU
İletişim Fakültesi –
Radyo, Televizyon ve
Sinema Bölümü 2. Sınıf
222301027
 AVANGARD SİNEMA KURAMI
Avangard Sinema Kuramı Nedir?
"Avangard Sinema Kuramı," film teorisi ve eleştirisi içinde yer alan bir akımdır. Bu kuram,
geleneksel sinema anlayışlarına karşı çıkarak daha deneysel, soyut ve sıradışı sinema eserlerini
inceleyen bir perspektifi temsil eder. Avangard sinema, sinemanın sınırlarını zorlayan, deneysel
teknikler ve estetik anlayışlar kullanarak geleneksel hikaye anlatımından sapabilen filmleri
içerir.
Avangard sinema kuramı, birçok farklı düşünce okulu ve akımın etkisi altında gelişmiştir.
Bunlar arasında dadaizm, sürealistler, formalistler ve struktüralistler gibi sanat ve teori akımları
yer alır. Bu kuram, sinemanın sınırlarını ve potansiyelini sorgulamayı, izleyicinin alışılmadık
deneyimler yaşamasını teşvik etmeyi amaçlar.
Avangard sinema, zaman, mekân, hikaye anlatımı ve dil gibi temel sinema unsurlarını sıradışı
ve deneysel şekillerde ele alabilir. Bu, görüntü manipülasyonu, ses efektleri, montaj teknikleri
ve anlamın farklı yorumları gibi çeşitli yaratıcı yöntemleri içerebilir. Bu tür filmler, izleyiciyi
pasif bir gözlemci olmaktan çıkararak daha etkileşimli ve düşünsel bir deneyim sunmayı
hedefler.
Avangard sinema kuramı, sinema sanatının geleneksel sınırlarını zorladığı ve daha geniş bir
anlam dünyası ile izleyiciyi etkilemek istediği için oldukça soyut ve özgün bir yaklaşım sunar.
Bu nedenle, bu kuramı inceleyen kişiler genellikle farklı yaratıcı ifadeler ve sinema deneyimleri
için açık bir zihniyete sahip olmalıdır.

Avangard Sinema Kuramı Özellikleri

1. Deneysel Teknikler: Avangard sinema, geleneksel sinemanın kullanmadığı veya sıradan
tekniklerin ötesine geçen deneysel sinema teknikleri kullanır. Bu, görüntü
manipülasyonu, röntgencilik, zaman dilimlemesi ve diğer yenilikçi yöntemleri
içerebilir.
2. Soyutlama ve Soyut Sanat: Avangard sinema, soyut sanatın etkisi altında çalışır.
Soyutlama, gerçek dünyadaki nesneleri ve hikayeleri soyutlamak veya somutlaştırmak
anlamına gelir. Bu, izleyiciyi olaylardan ziyade renk, çizgi, form ve ritim gibi görsel ve
işitsel öğelere odaklanmaya teşvik edebilir.
3. Hikaye Anlatımının Yeniden Düşünülmesi: Avangard sinema, geleneksel hikaye
anlatımından sapabilir veya onu yeniden şekillendirebilir. Zaman çizelgesi karıştırma,
belirsiz veya açık sonlar, hikayenin fragmentasyonu gibi yöntemler kullanılabilir.
4. İzleyici Katılımı: Avangard sinema, izleyiciyi pasif bir gözlemci olmaktan çıkararak
daha etkileşimli ve düşünsel bir deneyim sunmayı amaçlar. İzleyicinin filmi yorumlama
ve anlamlandırma sürecine daha fazla dahil olmasını teşvik edebilir.
5. Anlamın Değiştirilmesi: Avangard sinema, anlamın farklı katmanlarını ve yorumlarını
keşfetmek amacıyla geleneksel dil yapısını, sembollerini ve anlatıları sorgular. Bu,
farklı sembollerin veya imgelerin yeni anlamlar kazandırılması veya geleneksel anlam
yapılarının bozulması anlamına gelebilir.
6. Ses ve Müzik: Avangard sinema, sese ve müziğe özel bir vurgu yapabilir. Ses efektleri,
sessiz filmler, ses manipülasyonu ve deneysel müzik gibi unsurlar, filmde önemli bir rol
oynar.
7. Kolaj ve Montaj Teknikleri: Montaj, avangard sinema için önemli bir araçtır. Geleneksel
kesme ve montaj kurallarından sapabilir ve görüntüleri veya sesleri karmaşık bir şekilde
bir araya getirerek yeni anlamlar yaratabilir.
8. Eleştirel ve Politik Temalar: Avangard sinema sıklıkla toplumsal veya politik temaları
ele alır ve eleştirir. Bu, toplumsal normlara, siyasi ideolojilere veya kültürel kurumlara
karşı bir tepki olarak görülebilir.
9. Belirsizlik ve Anlam Karmaşası: Avangard sinema, izleyicide belirsizlik, şaşırtma ve
anlam karmaşası yaratarak geleneksel beklentilere meydan okur. Bu, izleyicinin filmi
daha derinlemesine düşünmesini ve farklı yorumlara açık olmasını teşvik edebilir.

Avangard Sinema Kuramı Öncüleri

1. Sergei Eisenstein: Sovyet yönetmen ve teorisyen Sergei Eisenstein, film montajı
konusundaki çalışmalarıyla ünlüdür. Montaj kuramını geliştirmesi ve "montaj
çarpışması" fikrini ortaya koyması, avangard sinema teorisinin temellerinden birini
oluşturur.
2. Dziga Vertov: Sovyet yönetmen Dziga Vertov, "Göz" adlı deneysel bir belgesel
filmle tanınır ve "gerçekçi sinema"nın öncülerinden biridir. Montajın yanı sıra insan
gözünün gördüğü gibi kaydetme fikri üzerinde çalışmıştır.
3. Man Ray: Amerikalı sanatçı ve yönetmen Man Ray, dadaist ve sürealist hareketlerle
ilişkilendirilen deneysel filmler yapmıştır. "Anémic Cinéma" gibi eserleri, soyut ve
deneysel sinemanın öncülerinden biridir.
4. Maya Deren: Amerikalı yönetmen Maya Deren, deneysel sinema ve sürealizmle
bağlantılıdır. "Meshes of the Afternoon" gibi filmleri, onu avangard sinema
hareketinin önde gelen isimlerinden biri haline getirmiştir.
5. Jean Epstein: Fransız yönetmen ve teorisyen Jean Epstein, film dilinin geliştirilmesi
ve deneysel tekniklerin kullanılması konularında önemli katkılarda bulunmuştur.
Özellikle "Photogénie" kavramı, avangard sinema kuramının temelini atmıştır.
6. Germaine Dulac: Fransız yönetmen Germaine Dulac, deneysel sinemanın
öncülerinden biridir. "La Coquille et le Clergyman" gibi filmleri, soyut ve sembolik
anlatımıyla tanınır.
7. Stan Brakhage: Amerikalı yönetmen Stan Brakhage, soyut sinemanın önde gelen
isimlerindendir. Özellikle "Dog Star Man" gibi eserleri, avangard sinema ve soyut
film çalışmalarının örneklerini sunar.
Bu öncüler, avangard sinema hareketini ileri taşıyan ve deneysel sinema kuramının
gelişimine katkı sağlayan isimlerdir. Avangard sinema, farklı coğrafyalarda ve dönemlerde
farklı teorik ve estetik yaklaşımlar geliştiren birçok diğer sanatçı ve teorisyenle de
ilişkilendirilir.