BANKALARDA MEVDUAT

İŞLEMLERİNİN
MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

• Mevduatla İlgili Hesapların

İşleyişi
İÇİNDEKİLER

• Mevduat Hesabı Açma

• Mevduat Hesaplarına Para
Yatırma
• Mevduat Hesaplarından Para
Çekme
• Mevduat Hesaplarına Faiz
Tahakkuk Ettirilmesi
• Hesapların Kapatılması

• Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

• Mevduatla ilgili hesapların işleyiği
hakkında bilgi sahibi olabilecek,
HEDEFLER

• Mevduat hesabı açmayı, mevduat

hesaplarına para yatırmayı,
mevduat hesaplarından para
çekmeyi öğrenebilecek,
• Mevduat hesaplarına faiz
tahakkuk ettirilmesini
kavrayabilecek,
• Hesapları kapatabilecek ve bu
işlemlere ait muahasebe
kayıtlarını yapabileceksiniz.
BANKALARDA MEVDUAT İŞLEMLERİNİN
MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
Bankaya bir hesap açtırılıp hesaba para
Mevduat yatırıldığında ilgili bankada “0 Dönen Varlıklar”
Hesabı grubunda yer alan “010 Kasa” hesabının
Açma borcuna karşılık hesabın sınıflandırılmasına
göre ilgili hesap alacaklandırılır.

Mevduat Mevduat hesaplarına para yatırıldığında “010

Hesaplarına Kasa” ve/veya “290 Şubeler Cari Hesabı”nın
Para borcuna karşılık ilgili mevduat hesabı
Yatırma alacaklandırılır.

Mevduat Mevduat hesaplarından para çekildiğinde ilgili

Hesaplarından mevduat hesabı borçlandırılır. Paranın
Para Çekme ödenme durumuna göre “010, 290, 392,394
vb.” hesap/ hesaplar alacaklandırılır.

Mevduat
Hesaplarına Banka tarafından tahakkuk ettirilen faizler “610
Faiz Türk Lirası Mevduata Verilen Faizler” hesabının
Tahakkuk borç tarafına kayıt yapılarak izlenir.
Ettirilmesi

Vadesiz hesaplar istenildiği an, vadeli hesaplar

Mevduat ise ya vade sonunda ya da vade sonundaki
Hesaplarının faizden vazgeçildiğinde kapatılır. “010 Kasa”
Kapatılması hesabının alacağına karşılık hesabın
sınıflandırılmasına göre ilgili hesap
borçlandırılır.
 GİRİŞ
Bankaların önemli fon sağlama araçlarından biri olan mevduatlara ait temel
bilgiler ışığında mevduatlara ilişkin muhasebe işlemleri sırasıyla; mevduat hesabı
açma, mevduat hesaplarına para yatırma, mevduat hesaplarından para çekme,
mevduatlara faiz tahakkuk ettirilmesi ve hesapların kapatılmasından oluşmaktadır.
Mevduat işlemlerine ait muhasebe kayıtlarının yapılmasında bankaların kullandığı
hesap planındaki hesaplar kullanılır. Mevduat hesabının vadeli-vadesiz, Türk Lirası-
Yabancı Para olma durumuna göre kullanılacak hesaplar farklılık göstermektedir.
Mevduatlara ait yapılan sınıflandırma göz önüne alındığında, her bir
sınıflandırma grubu için Tek Düzen Hesap Planında (TDHP) kullanılacak hesaplar
ihtiyaçlar dâhilinde oluşturulmuştur. Bu durumda, ilgili sınıflandırma
doğrultusunda mevduat hesaplarının işleyişi incelenmelidir.
Mevduat hesaplarına vadesiz dahi olsalar bankalar tarafından faklı faiz
oranlarında faiz tahakkuk ettirilir. Faiz oranı vadeli hesaplar için kullanılan orandan
düşük olmakla birlikte, mevduat hesabı ister vadeli ister vadesiz olsun paranın
hesaba yatırıldığı ve çekildiği gün için faiz hesaplaması yapılmaz. Faiz başlangıç
tarihi, paranın bankaya yatırıldığı ilk iş günü yani valör tarihinde başlar ve vade
tarihi bitiminde sona erer. Vade, valör tarihi ile hesabın kapatılma tarihi arasındaki
süredir. Ancak, vade sonu tatil gününe denk geliyor ise hesabın kapatılması ilk iş
gününe kadar uzar, ancak uzayan süre için faiz hesaplanmaz.
Bankaların önemli fon sağlama araçlarından biri olan mevduatlara ait temel
bilgiler ışığında mevduatlara ilişkin muhasebe işlemlerinin nasıl yapılması gerektiği
bu bölümde açıklanmıştır. Oldukça özellikli işlemleri içerisinde barındıran banka
muhasebesi uygulamalarında; mevduat hesabı açma, mevduat hesaplarına para
yatırma, mevduat hesaplarından para çekme, mevduatlara faiz tahakkuk
ettirilmesi ve hesapların kapatılmasına ait işlemlerin muhasebeleştirilmesi
örneklendirilmiştir.

MEVDUATLA İLGİLİ HESAPLARIN İŞLEYİŞİ

Mevduatlara ait yapılan sınıflandırma göz önüne alındığında, her bir
sınıflandırma grubu için Tek Düzen Hesap Planında (TDHP) kullanılacak hesaplar
Mevduatlara ait yapılan ihtiyaçlar dâhilinde oluşturulmuştur. Bu durumda, ilgili sınıflandırma
sınıflandırma göz önüne doğrultusunda mevduat hesaplarının işleyişi incelenmelidir.
alındığında, her bir
sınıflandırma grubu için Türk Parası Mevduat Hesapları
Tek Düzen Hesap
Planında (TDHP) Türk Lirası Mevduatlar; Tasarruf Mevduatı, Mevduat Sertifikaları, Dövize
kullanılacak hesaplar Dönüştürülebilir TL Mevduat, Dövize Çevrilebilir TL Mevduat, Resmî Kuruluşlar
ihtiyaçlar dâhilinde Mevduatı, Ticari Kuruluşlar Mevduatı, Bankalar Arası Mevduat, Diğer Kuruluşlar
oluşturulmuştur. Mevduatı, Vadesinde İbraz Edilmeyen Mevduat Sertifikaları hesaplarında izlenir.
Kanun, kararname ve tebliğlere göre mevduatlar; vadesiz ve vadeli olmak
üzere ikiye ayrılmıştır, TDHP’de vadesiz tasarruf mevduatı “300 Tasarruf Mevduatı
(Yurt İçinde Yerleşik- Gerçek Kişiler) – Vadesiz”, vadeli tasarruf mevduatı da “310
 Tasarruf Mevduatı (Y.İ.Y Gerçek Kişiler)-Vadeli” numaralı defter-i kebir
hesaplarında izlenir. Vadeli tasarruf mevduatı hesabı dönem içi ve dönem sonu
faiz ödemeli ve vadelerine göre detaylandırılmıştır.

Döviz Tevdiat Hesabı

Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkındaki Karar ve buna ilişkin tebliğler
uyarınca bankalar tarafından gerek Türkiye’de gerekse yurtdışında yerleşik gerçek
ve tüzel kişiler adına konvertibl (çevrilebilen) dövizler üzerinden açılabilir. Döviz
Tevdiat Hesabı pasif nitelikli olup sabit kur üzerinden hareket görür. Her dönem
sonu, hesap bakiyesi evalüasyon işlemine tabi tutularak Türk parasına
dönüştürülür. Bu hesabın izlenmesi için hesap planında defter-i kebir bazında “301
Döviz Tevdiat Hesabı - Vadesiz” ve “311 Döviz Tevdiat Hesabı -Vadeli” hesapları ve
bu hesaplara ait yardımcı hesaplar açılmış bulunmaktadır.

Dövize Dönüştürülebilir TL Mevduat

Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkındaki Kanun ve buna ilişkin tebliğler
uyarınca bankalar tarafından gerek Türkiye’de gerekse yurtdışında yerleşik gerçek
ve tüzel kişiler adına konvertibl dövizler karşılığı Türk Lirası üzerinden açılabilen
Dövize Dönüştürülebilir Türk Lirası Mevduat Hesabı pasif niteliklidir. Söz konusu
mevduata izlenmesi için hesap planında “302 Tasarruf Mevduatı (Y.D.Y Gerçek
Kişiler)-Vadesiz” ve “312 Tasarruf Mevduatı (Y.D.Y Gerçek Kişiler)-Vadeli” Döviz
Tevdiat Hesapları ve bu hesaplara ait yardımcı hesaplar açılmış bulunmaktadır.

Dövize Çevrilebilir TL Mevduat

Dövize Çevrilebilir Mevduat (DÇM) kredi anlaşması çerçevesinde T.C. Mer-
kez Bankası'na devredilecek yurtdışında yerleşik tüzel kişilere ait DÇM hesapları,
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca bankalarda mevduat olarak tutulur. DÇM
hesapları, Tek Düzen Hesap Planında vadelerine göre “308 Bankalar Mevduatı-
Vadesiz - T.P.” ve “318 Bankalar Mevduatı - Vadeli - T.P.” no'lu hesapların TCMB
yardımcı hesabında gösterilir. DÇM anlaşması kapsamına girmeyen DÇM hesapları
ise hesap planında vadelerine göre “306” veya “316 Ticari ve Diğer Kuruluşlar
Mevduat Sertifikaları
“320 Mevduat Mevduatı (Y.D.Y)-Vadeli” no'lu Dövize Çevrilebilir TL Mevduat Hesaplarında izlenir.
Sertifikası” hesabında
vadelerine göre izlenir.
Resmî Kuruluşlar Mevduatı
Genel ve katma bütçeli daire ve kurumların, yerel yönetimlerin,
mahkemelerin, savcılıkların, icra ve İflas dairelerinin, tereke hâkimliklerinin
mevduatı resmî kuruluşlar mevduatı olup “304 Resmî, Ticari ve Diğer Kur. Mev.
(Y.İ.Y) - Vadesiz” numaralı hesapta, bu tür mevduatın vadeli olanları ise “314
Resmî, Ticari ve Diğer Kuruluşlar Mevduatı (Y.İ.Y)-Vadeli” numaralı hesapta
vadelerine göre izlenir.

Bankalar Mevduatı
Bankalar Mevduatı, bankaların (İktisadi Devlet Teşekkülü hâlindeki bankalar
ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası dâhil) ve özel kanunlarına göre mevduat
kabulüne yetkili kuruluşların bankaya yapmış oldukları mevduattır. Türk Parası
 mevduat “308 Bankalar Mevduatı - Vadesiz” ve “318 Bankalar Mevduatı - Vadeli -
T.P” ana hesaplarda, yabancı para mevduat ise “309 Bankalar Mevduatı-Vadesiz -
Y.P” ve “319-Vadeli” ana hesaplarda izlenir. “309” ve “319” no’lu hesaplar sabit
fiyat üzerinden hareket görür ve dönem sonlarında evalüe edilir.

Mevduat Sertifikası
T.C. Merkez Bankası'nın belirlediği esas ve şartlara uygun olarak
düzenlenerek tedavüle çıkarılan Mevduat Sertifikaları “320 Mevduat Sertifikası”
hesabında vadelerine göre izlenir. Vade bitiminde hamili tarafından ödenmek
üzere ibraz edilemeyen sertifikalar Anapara ve tahakkuk eden faiz tutarı “322
Vade Bitiminde İbraz Edilmeyen Mevduat Sertifikaları” hesabına alınır.
Bu ünitede vadeli ve vadesiz mevduat hesaplarının işleyişi örnekler
çerçevesinde açıklanacaktır. Ünite 6’da ise vadeli ve vadesiz hesap ayrımının
dışında kalan bir sınıflandırma olan; resmi kuruluşlar mevduatı, ticari kuruluşlar
mevduatı, diğer kuruluşlar mevduatı ve bankalar arası mevduat işlemleri
örneklerle anlatılacaktır.

MEVDUAT HESABI AÇMA

Bankada hesap açtırıldığında müşteriye bir hesap numarası verilir. Hesap
kartına ise müşterinin adı soyadı, adresi, hesabın vadeli veya vadesiz olduğu, faiz
oranı gibi bilgiler işlenerek mudiye imzalattırılır. Mudiye bir de hesap cüzdanı
Bankaya bir hesap verilir ve hesabındaki işlemler ayrıntılı olarak cüzdanda izlenebilir. Hesap kartı ile
açtırılıp hesaba para
hesap cüzdanı arasında bir tutarsızlık olması durumunda hesap kartı üzerindeki
yatırıldığında ilgili
tutarlar doğru kabul edilir.
bankada “0 Dönen
Varlıklar” grubunda yer Bankada açtırılan hesap eğer vadeli ise hesaba bir miktar para yatırılması
alan “010 Kasa” gerekmektedir. Yetkililer, para yatırıldıktan sonra imzalarını tamamlar ve hesabın
hesabının borcuna
açılışı tamamlanmış olur. Bununla birlikte vadesiz hesabın açılışında vezneye para
kayıt yapılır.
yatırılmasına gerek olmasa da bazı bankalar temsili bir tutarı hesaba girerek açılışı
tamamlamış olur.
Bankaya bir hesap açtırılıp hesaba para yatırıldığında ilgili bankada “0
Dönen Varlıklar” grubunda yer alan “010 Kasa” hesabının borcuna karşılık hesabın
sınıflandırılmasına göre ilgili hesap alacaklandırılır.
Soru 5.1. Bay Adem İĞDELİ, Erzurum’daki A Bankasına müracaat ederek 10
Şubat 2019 tarihinde 6.000 TL yatırıp vadesiz tasarruf mevduatı açtırmak istiyor.
Çözüm 5.1. Adem İĞDELİ, vadesiz tasarruf mevduatı açtırmak istediği için
“300 Tasarruf Mevduatı (Yurt İçinde Yerleşik- Gerçek Kişiler) – Vadesiz” hesabına
alacak kaydı yapılacaktır. Banka Adem İĞDELİ’ye de 2247 no’lu hesabı açıyor.
Bankaya bir hesap
açtırılıp hesaba para 10.02.2019
yatırıldığında “300 010 Kasa Hesabı 6.000
Tasarruf Mevduatı” 300 Tasarruf Mevduatı 6.000
hesabının alacağına (YİY- Gerçek Kişiler) – Vadesiz
kaydedilir. -2247 no’lu hesap
Tasarruf Mevduatı Hesabının Açılması
 Soru 5.2. Bay Adem İĞDELİ, Erzurum’daki B Bankasına müracaat ederek 20
Şubat 2019 tarihinde 30.000 TL yatırıp vadeli mevduat hesabı açtırmak istiyor.
Çözüm 5.2. Adem İĞDELİ, vadeli mevduat açtırmak istediği için “310
Tasarruf Mevduatı (Y.İ.Y Gerçek Kişiler)-Vadeli hesabına alacak kaydı yapılacaktır.
Banka Adem İĞDELİ’ye de 13890 no’lu hesabı açıyor.
20.02.2019
010 Kasa Hesabı 30.000
310 Tasarruf Mevduatı 30.000
(YİY- Gerçek Kişiler) – Vadeli
-13890 no’lu hesap
Vadeli Mevduatı Hesabının Açılması

MEVDUAT HESAPLARINA PARA YATIRMA

Bankada açtırılan bir hesaba ne şekilde para yatırılabileceği bir önceki
bölümde açıklanmıştı. Bu başlık altında bankaya farklı kanallardan yatırılan paralar
ile ilgili muhasebe kayıtlarına örnek verilecektir.
Soru 5.3. 1 Mart 2019 tarihinde mudi Adem İĞDELİ’nin kiracısı, kiraladığı
evin kirası olarak 600 TL'yi A Bankasındaki 2247 no’lu hesaba yatırıyor.
Çözüm 5.3. Bay Adem İĞDELİ’nin vadesiz tasarruf mevduatı hesabında bir
artış olacağı için bu hesaba alacak kaydı yapılmalıdır.
Vadeli mevduat
açtırıldığında “310 01.03.2019
Tasarruf Mevduatı (Y.İ.Y 010 Kasa Hesabı 600
Gerçek Kişiler)-Vadeli 300 Tasarruf Mevduatı 600
hesabına alacak kaydı (YİY- Gerçek Kişiler) – Vadesiz
yapılacaktır. -2247 no’lu hesap
….no’lu Kasa Fişi İle Yatırılan

Soru 5.4. 10 Mart 2019 tarihinde 2247 no’lu hesaba yatırılmak üzere A
Bankasının Tokat’taki Şubesinden 4.000 TL'lik bir havale gönderiliyor.
Çözüm 5.4. A Bankasının Tokat’taki şubesinin yapacağı kayıtta “290 Şubeler
Cari Hesabı”na alacak kaydı, o bankanın “010 Kasa Hesabı”na da borç kaydı yapılır.
10.03.2019
010 Kasa Hesabı 4.000
290 Şubeler Cari Hesabı 4.000
- Erzurum Şubesi
… No’lu Havale Dekontu ile

A Bankasının hesabın bulunduğu Erzurum Şubesinde yapılacak kayıtta ise

“290 Şubeler Cari Hesabı”na borç kaydı yapılır.
10.03.2019
290 Şubeler Cari Hesabı 4.000
-Tokat Şubesi 4.000
300 Tasarruf Mevduatı
(YİY- Gerçek Kişiler) – Vadesiz
-2247 no’lu hesap
… No’lu Havale Dekontu ile
 Soru 5.5. 20 Mart 2019 tarihinde Erzurum’daki A Bankası’ndaki 2200 no’lu
vadesiz tasarruf mevduatı hesabından 2.800 TL 2247 no’lu hesaba aktarılıyor.
Çözüm 5.5. A Bankasındaki hesaplar arasında bir virman gerçekleşeceği için
Bankadaki hesaplar “300 Tasarruf Mevduatı (YİY- Gerçek Kişiler)- Vadesiz” hesabına hem borçlu hem
arasında bir virman de alacaklı kayıt yapılacaktır. Hesaplardaki değişim alt hesaplar bazında takip
gerçekleşeceğinde “300 edilecektir.
Tasarruf Mevduatı (YİY-
Gerçek Kişiler)- 20.03.2019
Vadesiz” hesabına hem 300 Tasarruf Mevduatı 2.800
borçlu hem de alacaklı (YİY- Gerçek Kişiler) – Vadesiz 2.800
kayıt yapılacaktır. -2200 no’lu hesap
300 Tasarruf Mevduatı
(YİY- Gerçek Kişiler) – Vadesiz
-2247 no’lu hesap
Hesaplar arası virman

MEVDUAT HESAPLARINDAN PARA ÇEKME

Bankada açtırılan bir hesaptan para çekilebilen durumlar önceki bölümde
açıklanmıştı. Elbette çok daha farklı şekillerde hesaplardan para çekilebilir. Bu
başlık altında birkaç örnek dâhilinde hesaplardan para çekme işlemi anlatılacaktır.
Soru 5.6. Bay Adem İĞDELİ 25 Nisan 2019 tarihinde paraya ihtiyacı
olduğundan dolayı 2247 no’ lu hesabından 3.000.- TL çekiyor.
Çözüm 5.6. Adem İĞDELİ’ye vadesiz mevduat hesabındaki parayı çektiği için
“300 Tasarruf Mevduatı (YİY- Gerçek Kişiler)- Vadesiz” hesabı borçlandırılacak,
buna karşılık bankanın kullandığı “010 Kasa” hesabı alacaklandırılacaktır.
Vadesiz mevduat
hesabındaki para 25.03.2019
çekildiğinde “300 300 Tasarruf Mevduatı 3.000
Tasarruf Mevduatı (YİY- (YİY- Gerçek Kişiler) – Vadesiz
Gerçek Kişiler)- -2247 no’lu 3.000
Vadesiz” hesabı 010 Kasa Hesabı
… No’lu Kasa Tediye Fişi İle
borçlandırılacak, buna
karşılık bankanın Soru 5.7. 30 Nisan 2019 tarihinde Bay Adem İĞDELİ, Adana'da askerlik
kullandığı “010 Kasa” yapan oğlu Ömer İĞDELİ'ye 500 TL'yi A Bankası’ndaki vadesiz mevduat hesabından
hesabı havale ile göndermek istiyor. Şube bu gönderme ile ilgili olarak herhangi bir
alacaklandırılacaktır.
masraf vs. almıyor.
Çözüm 5.7. A Bankasına Adana şubesi için bir havale emri verildiğinde
Erzurum Şubesinin yapacağı kayıtta “394 Ödeme Emirleri –TP” hesabının alacak
tarafına kayıt yapılır.
30.04.2019
300 Tasarruf Mevduatı 500
(YİY- Gerçek Kişiler) – Vadesiz
-2247 no’lu 500
394 Ödeme Emirleri
-Ödenecek Havaleler
… Nolu mahsupla Adana şubesine gönderilen havale
 Soru 5.8. 10 Mayıs 2019 tarihinde Adana şubesinden gelen dekontta 500
TL’lik havalenin Ömer İĞDELİ'ye ödendiği bildiriliyor.
Çözüm 5.8. Havale işleminin gerçekleştiği Adana’daki şubeden bildirildiğine
göre artık “394 Ödeme Emirleri” hesabının kapatılması gerekmektedir. Bununla
birlikte paranın ödendiği şube olan Adana şubesine ait işlemi de “290 Şubeler Cari
Hesabı”na alacak kaydı yapılarak gösterilir.
10.05.2019
394 Ödeme Emirleri 500
-Ödenecek Havaleler 500
290 Şubeler Cari Hesabı
-Adana Şubesi
… Nolu dekontla havalenin ödendiğinin bildirilmesi

Soru 5.9. 20 Mayıs 2019’te Adem İĞDELİ'nin A Bankası Ankara şubesine

giderek, Erzurum şubesindeki 2247 no’lu hesabından 1.000 TL çekmek istediği
bildiriliyor. Ankara şubesi Erzurum şubesinden provizyon alarak aynı gün söz
konusu meblağı ödüyor. Ankara şubesinin gönderdiği dekont aynı gün Erzurum
şubesine ulaşıyor.
Başka bir şubeden,
hesap sahibinin para Çözüm 5.9. Hesabın bulunduğu Erzurum şubesi provizyon alarak tasarruf
çekmek istemesi mevduatına para yatırıldığında “392 Alacaklı Geçici Hesabı”na alacak kaydı yapılır.
durumuna "provizyon
20.05.2019
isteme" denir.
300 Tasarruf Mevduatı 1.000
(YİY- Gerçek Kişiler) – Vadesiz
-2247 no’lu 1.000
392 Alacaklı Geçici Hesaplar
-Verilen Provizyonlar
… Ankara şubesine verilen provizyon

Ankara şubesinden verilen provizyona göre ödeme yapıldığına dair

dekontun geldiğinde ise Erzurum şubesinde aşağıdaki kayıt yapılır.
20.05.2019
392 Alacaklı Geçici Hesaplar 1.000
-Verilen Provizyonlar 1.000
290 Şubeler Cari Hesabı
-Ankara Şubesi
… Provizyona göre yapılan ödeme

Vadeli mevduat
MEVDUAT HESAPLARINA FAİZ TAHAKKUK ETTİRİLMESİ
hesaplarında yatırma ve Mevduat hesaplarına vadesiz dahi olsalar bankalar tarafından farklı faiz
çekme işlemi az oranlarında faiz tahakkuk ettirilir. Faiz oranı vadeli hesaplar için kullanılan
olduğundan, faizini
orandan düşük olmakla birlikte, mevduat hesabı ister vadeli ister vadesiz olsun
hesaplamak kolay
olmaktadır. Vadesiz paranın hesaba yatırıldığı ve çekildiği gün için faiz hesaplaması yapılmaz. Faiz
olanlarda ise faiz he- başlangıç tarihi, paranın bankaya yatırıldığı ilk iş günü yani valör tarihinde başlar
saplamak için çeşitli ve vade tarihi bitiminde sona erer. Vade, valör tarihi ile hesabın kapatılma tarihi
yöntemlerin desteğine arasındaki süredir. Ancak, vade sonu tatil gününe denk geliyor ise hesabın
ihtiyaç duyulmaktadır. kapatılması ilk iş gününe kadar uzar, ancak uzayan süre için faiz hesaplanmaz.
 Vadeli mevduat hesaplarında yatırma ve çekme işlemi az olduğundan, faizini
hesaplamak kolay olmaktadır. Vadesiz olanlarda ise faiz hesaplamak için çeşitli
yöntemlerin desteğine ihtiyaç duyulmaktadır. Çünkü işlem sayısı çok olup bazen
bir gün içinde birden fazla para yatırma, çekme veya aktarma söz konusu
olabilmektedir.
Mevduat hesaplarında faizler, borç ve alacak kalemlerinin farkından ortaya
çıkan bakiyeler üzerinden valör ve tatbik edilecek faiz oranı esas alınarak bulunur.
Faiz hesaplarında formül şudur;
𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴 (𝐴𝐴)𝑥𝑥 𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍 (𝑛𝑛)𝑥𝑥 𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹 𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂 (𝑡𝑡)
𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹 =
360 𝑥𝑥 100
Payda yıl için 1 x 100 = 100, ay için 12 x 100 = 1200, gün için ise 360 x 100
= 36000 rakamı kullanılır. Bu 36000 rakamı verilecek faizler için 365 veya 366 x
100 = 36500 veya 36600 olabilmektedir.
Mevduat hesaplarının vadeli ya da vadesiz olma durumuna göre faiz
hesaplaması ve tahakkuk işlemlerine ait muhasebe kaydına ait örnekler ayrı ayrı
verilecektir.
Soru 5.10. Bay Adem İĞDELİ’nin vadesiz mevduat hesabına yıl sonunda 60
TL faiz tahakkuk ettiriliyor ve % 15 oranında vergi kesintisi yapılıyor.
Çözüm 5.10. Banka tarafından tahakkuk ettirilen faizler “610 Türk Lirası
Mevduata Verilen Faizler” hesabının borç tarafına kaydedilerek izlenir.
31.12.2019
610 Türk Lirası Mevduata Verilen Faizler 60
(YİY – Kişi ve Kuruluşlar) 60
-Vadesiz Mevduat
300 Tasarruf Mevduatı
(YİY- Gerçek Kişiler) – Vadesiz
-2247 no’lu
Vadesiz Mevduat Hesabına Faiz Tahakkuk Ettirilmesi

Gelir vergisinin öncelikle vadesiz mevduat hesabından düşülmesi gerekir.

Vergi kesintisi de “380 Ödenecek Vergi, Resim Harç ve Primler” hesabının alacak
tarafında izlenir.
31.12.2019
300 Tasarruf Mevduatı 9
(YİY- Gerçek Kişiler) – Vadesiz 9
Faiz üzerinden -2247 no’lu
hesaplanan vergi 380 Ödenecek Vergi,Resim, Harç ve Primler
kesintisi “380 Ödenecek -Ödenecek Vergiler
Tahakkuk Eden Faizden Gelir Vergisi Kesilmesi
Vergi, Resim Harç ve
Primler” hesabının
alacak tarafında izlenir. Soru 5.11. Bayan Ayşe DEMİR C Bankasının Erzurum şubesine 6 ay vadeli
(180 gün), dönem sonu faiz ödemeli, yıllık % 10 faizli vadeli tasarruf mevduatı
hesabı açtırmıştır. Hesaba da 200.000 TL para yatırmıştır.
 Çözüm 5.11. İlk olarak vadeli mevduat hesabının açılması ile ilgili kayıt
yapılması gerekmektedir.

010 Kasa Hesabı 200.000

310 Tasarruf Mevduatı 200.000
(YİY- Gerçek Kişiler) – Vadeli
Vadeli Mevduat Hesabının Açılması

Soru 5.12. Bayan Ayşe DEMİR'in vadeli mevduat hesabına 6 ay sonra yani
vade bitiminde tahakkuk eden faiz tutarını ve gelir vergisini hesaplayarak
muhasebe kayıtlarını gösteriniz.
Çözüm 5.12. Bayan Ayşe DEMİR'in vadeli mevduat hesabına verilecek faiz
aşağıdaki gibi hesaplanır.
200.000 𝑥𝑥 180 𝑥𝑥 10
𝐹𝐹 = = 10.000 𝑇𝑇𝑇𝑇
360 𝑥𝑥 100
Banka tarafından Hesaplanan faiz tutarı "610 Türk Lirası Mevduata Verilen Faizler (YİY- Kişi Ve
tahakkuk ettirilen Kuruluşlar)” hesabına borç kaydı yapılır.
faizler “610 Türk Lirası
Mevduata Verilen 610 Türk Lirası Mevduata Verilen Faizler 10.000
Faizler” hesabının borç (YİY – Kişi ve Kuruluşlar)
tarafına kaydedilerek -Vadeli Mevduat 10.000
izlenir. 310 Tasarruf Mevduatı
(YİY- Gerçek Kişiler) – Vadeli
Vadeli Mevduat Hesabına Faiz Tahakkuk Ettirilmesi

Bayan Ayşe DEMİR'in vadeli mevduat hesabına tahakkuk ettirilen bu faizden

% 15 gelir vergisi kesilir. 10.000 TL x 0,15 = 1.500 TL'lik gelir vergisi aşağıdaki gibi
kaydedilir.

310 Tasarruf Mevduatı 1.500

(YİY- Gerçek Kişiler) – Vadeli 1.500
380 Ödenecek Vergi, Resim, Harç ve Primler
-Ödenecek Vergiler
Tahakkuk Eden Faizden Gelir Vergisi Kesilmesi

Soru 5.13. Bayan Ayşe DEMİR'in vadeli mevduat hesabı için tahakkuk eden
vergi tutarı düşüldükten sonra, kalan kısım;
• Nakden ödeniyor.
Mevduat hesapları
• Hesaben ödeniyor.
vadeleri açısından,
vadeli ya da vadesiz Çözüm 5.13. a) Ödeme nakden yapıldığında vadeli mevduat hesabından bu
olarak ikiye tutar yani vergiden arındırılan net faiz tutarı (10.000 TL - 1.500 TL) çıkartılacaktır.
ayrıldığında; vadesiz Ayrıca "010 Kasa" Hesabından da gerekli miktardaki nakit para çıkışı alacak kaydı
hesaplar istenildiği an,
ile gösterilecektir.
vadeli hesaplar ise ya
vade sonunda ya da
vade sonundaki faizden 310 Tasarruf Mevduatı 8.500
vazgeçildiğinde (YİY- Gerçek Kişiler) – Vadeli 8.500
kapatılır. 010 Kasa Hesabı
Net faizin nakit olarak ödenmesi
 Çözüm 5.13. b) Bayan Ayşe DEMİR'e vade sonunda hesaplanan net faiz
tutarı hesaben yapıldığında kasadan para çıkışı olmadığından bu hesap
kullanılmaz. İlgili vade bitiminde Bayan Ayşe DEMİR'in vadeli hesabında bulunan
tutarı vadesiz hesabına aktarılır.

310 Tasarruf Mevduatı 8.500

(YİY- Gerçek Kişiler) – Vadeli 8.500
300 Tasarruf Mevduatı
(YİY- Gerçek Kişiler) – Vadesiz
Net faizin hesaben ödenmesi

HESAPLARIN KAPATILMASI
Mevduat hesapları vadeleri açısından, vadeli ya da vadesiz olarak ikiye
ayrıldığında; vadesiz hesaplar istenildiği an, vadeli hesaplar ise ya vade sonunda
ya da vade sonundaki faizden vazgeçildiğinde kapatılır.
Soru 5.14. Bay Ali KAYA Bankada bulunan vadeli mevduat hesabını
kapatmak istemektedir. Kapanış tarihi itibariyle Ali KAYA'nın vadeli mevduat
hesabında 50.000 TL bulunmaktadır. Banka bu hesabın kapanışı sırasında hesaba
300 TL faiz hesaplamış ve % 15 gelir vergisi kesintisi yaparak kalan parayı Ali
KAYA'ya nakden ödemiştir.
Çözüm 5.14. Bu işleme ait yapılacak ilk kayıt faiz tahakkuku ile ilgilidir.

610 Türk Lirası Mevduata Verilen Faizler 300

Hesap kapatma (YİY – Kişi ve Kuruluşlar)
işlemlerinde “010 Kasa” -Vadeli Mevduat 300
hesabının alacağına 310 Tasarruf Mevduatı
karşılık hesabın (YİY- Gerçek Kişiler) – Vadeli
sınıflandırılmasına göre Vadeli Mevduat Hesabına Faiz Tahakkuk Ettirilmesi
ilgili hesap
borçlandırılır. Faiz tahakkuk kaydı yapıldıktan sonra faizden gelir vergisi kesintisine ait
kayıt yapılır.
Gelir Vergisi = 300 x 0,15 = 45 TL

310 Tasarruf Mevduatı 45

(YİY- Gerçek Kişiler) – Vadeli
380 Ödenecek Vergi,Resim, Harç ve Primler 45
-Ödenecek Vergiler
Tahakkuk Eden Faizden Gelir Vergisi Kesilmesi

Tahakkuk eden faizden hesaplanan vergi tutarı düşüldükten sonra kalan

kısım nakden ödendiğinde aşağıdaki kayıt yapılır. Böylece ilgili hesap kapatılır.

310 Tasarruf Mevduatı 255

(YİY- Gerçek Kişiler) – Vadeli 255
010 Kasa Hesabı
Net faizin nakit olarak ödenmesi
 •Bankalarda vadeli ve vadesiz mevduat hesapları açtırılabilir.

Örnek
Vadesiz mevduat hesaplarına bankadan bankaya farklılık
gösterecek şekilde faiz hesaplanabilir. Vadeli mevduat
hesaplarında ise vade sonunda ödenmek üzere faiz oranı
belirlenir. Vadesiz mevduat hesapları istenildiği an kapatılabilir.
Ancak vadeli mevduat hesaplarının kapatılması için vadenin
bitmesi ya da o tarihe kadar olan faiz tutarının hesaplanması
gerekmektedir.