Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 19 p.

Imię ..................................................................................

1 Zaznacz prawdziwe informacje w zdaniach dotyczących składników chemicznych w organizmach. ( ... / 1 p.)
Podstawowymi składnikami chemicznymi każdego organizmu są związki / pierwiastki chemiczne. Tworzą
one związki organiczne i nieorganiczne. Do związków organicznych należą białka / woda / kwasy
nukleinowe, a do nieorganicznych sole mineralne / lipidy.
2 Zaznacz poprawne dokończenia zdań. ( ... / 1 p.)
A. Dla białek budujących włosy i paznokcie kluczowe znaczenie ma fosfor / siarka.
B. Pierwiastkiem, który nie występuje w kwasach nukleinowych, jest siarka / fosfor.
C. Pierwiastkiem stanowiącym szkielet dla wszystkich związków organicznych jest azot / węgiel.
3 Przyporządkuj podanym nazwom mikroelementów (1–4) odpowiednie funkcje fizjologiczne (A–D). ( ... / 1 p.)
1. Jod A. Uczestniczy w transporcie tlenu w organizmie.
2. Żelazo B. Uczestniczy w syntezie hormonów tarczycy.
3. Fluor C. Jest składnikiem witaminy B12.
4. Kobalt D. Jest składnikiem szkliwa.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
4 Szacuje się , że woda stanowi około 65% masy organizmu człowieka. ( ... / 1 p.)
Podkreśl nazwę elementu budującego nasz organizm, który charakteryzuje się najmniejszym udziałem
procentowym wody.
kości, wątroba, szkliwo zębów, oko, skóra, mózg
5 Uzupełnij zdania. Wybierz właściwe określenia spośród podanych. ( ... / 1 p.)
jonowe, organiczne, polarna, niepolarna, nieorganiczne, wodorowe
Woda jest związkiem ................................... Jej cząsteczka ma budowę ..................................., w której można
wyróżnić dwa bieguny: dodatni i ujemny. Dzięki takiej budowie cząsteczki wody mogą łączyć się ze sobą w
większe zespoły za pomocą wiązań ...................................

6 Przyporządkuj podanym polisacharydom ich biologiczne funkcje. ( ... / 1 p.)

1. glikogen A. Materiał zapasowy u grzybów i zwierząt.
2. celuloza B. Stanowi formę transportową cukrów u roślin.
3. skrobia C. Komponent ściany komórkowej u grzybów.
4. chityna D. Składnik ściany komórkowej u roślin.
E. Materiał zapasowy u roślin, gromadzony w
bulwach ziemniaka.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
7 Przyporządkuj wymienione białka do białek prostych lub białek złożonych. ( ... / 2 p.)
hemoglobina, histony, kolagen, globuliny, fibrynogen, keratyna, mioglobina
8 ( ... / 2 p.)
Przeprowadzono doświadczenie, którego celem
było stwierdzenie obecności skrobi w szynce.
Przygotowano trzy próby zgodne ze schematem.
a) Zaznacz poprawnie sformułowany problem
badawczy do przedstawionego doświadczenia.

A. W badanej szynce występuje skrobia.

B. Wpływ rodzaju szynki na zawartość skrobi.
C. Czy w badanej szynce występuje skrobia?
D. Płyn Lugola w obecności skrobi zmienił barwę na niebieskofioletową.
b) Określ, które próby stanowiły próbę kontrolną pozytywną, próbę badawczą oraz próbę kontrolną
negatywną.
9 Zaznacz nazwę sacharydu zawierającego w swojej budowie azot. ( ... / 1 p.)
A. Chityna. B. Laktoza. C. Celuloza. D. Maltoza.

Grupa A | strona 1 z 2
10 Podkreśl prawdziwe informacje na temat właściwości białek. ( ... / 1 p.)
A. Większość białek rozpuszcza się / nie rozpuszcza się w wodzie.
B. Białka w wodzie tworzą roztwory koloidalne / właściwe.
C. Sole metali ciężkich powodują koagulację / denaturację białka.
D. Sole metali lekkich powodują denaturację / koagulację.
E. Przykładem substancji powodującej denaturację białka jest chlorek sodu / alkohol.
11 ( ... / 1 p.)

Rysunek przedstawia cząsteczkę tłuszczu właściwego.

Zaznacz dwie nieprawdziwe informacje dotyczące budowy
przedstawionej cząsteczki.

A. W skład cząsteczki wchodzi etanol.

B. Przedstawiony lipid należy do grupy tłuszczów nienasyconych.
C. W budowie cząsteczki tego tłuszczu występują dwa wiązania estrowe.
D. W skład cząsteczki wchodzą dwie reszty kwasu tłuszczowego nasyconego.
E. W skład cząsteczki wchodzi jedna reszta kwasu tłuszczowego nienasyconego.
12 ( ... / 3 p.)
Rysunek przedstawia podstawową jednostkę budującą DNA –
nukleotyd.
a) Podaj nazwy elementów oznaczonych na schemacie jako 1, 2 i
3.

b) Podaj symbol cyfrowy (1, 2 lub 3) i nazwę elementu, którym różnią się poszczególne jednostki
budujące DNA.
c) Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.
Zgodnie z regułą komplementarności nukleotyd zawierający adeninę łączy się z nukleotydem
P F
zawierającym tyminę za pomocą dwóch wiązań wodorowych.

Nici DNA przyjmują strukturę podwójnej helisy. P F

Między zasadami azotowymi obu nici DNA występują wiązania

P F
N-glikozydowe.

13 Skonstruuj tabelę porównującą DNA i RNA. Uwzględnij liczbę nici, rodzaje zasad azotowych oraz ( ... / 2 p.)
główne funkcje, jakie pełnią DNA i RNA.
14 Schemat przedstawia wpływ chlorku sodu na białko. ( ... / 1 p.)

Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.
1. Proces oznaczony na schemacie jako X to przykład koagulacji. P F
Jony chlorkowe i sodowe w roztworach wodnych uniemożliwiają łączenie się
2. P F
cząsteczek białka.
3. Wysalanie białek jest procesem odwracalnym. P F

Grupa A | strona 2 z 2
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 19 p.
Imię ..................................................................................

1 Schemat przedstawia wpływ chlorku sodu na białko. ( ... / 1 p.)

Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.
Jony chlorkowe i sodowe w roztworach wodnych uniemożliwiają łączenie się
1. P F
cząsteczek białka.
2. Proces oznaczony na schemacie jako X to przykład koagulacji. P F
3. Wysalanie białek jest procesem nieodwracalnym. P F

2 Skreśl błędne informacje w zdaniach dotyczących składników chemicznych w organizmach. ( ... / 1 p.)
Podstawowymi składnikami chemicznymi każdego organizmu są związki / pierwiastki chemiczne. Tworzą
one związki organiczne i nieorganiczne. Do związków organicznych należą woda / kwasy nukleinowe, a do
nieorganicznych sole mineralne / lipidy / białka.
3 Skreśl błędne informacje w zdaniach. ( ... / 1 p.)
A. Pierwiastkiem, który nie występuje w kwasach nukleinowych, jest fosfor / siarka.
B. Pierwiastkiem stanowiącym szkielet dla wszystkich związków organicznych jest węgiel / azot.
C. Dla białek budujących włosy i paznokcie kluczowe znaczenie ma siarka / fosfor.
4 Przyporządkuj podanym nazwom mikroelementów (1–4) odpowiednie funkcje fizjologiczne (A–D). ( ... / 1 p.)
1. Fluor A. Uczestniczy w transporcie tlenu w organizmie.
2. Kobalt B. Uczestniczy w syntezie hormonów tarczycy.
3. Jod C. Jest składnikiem witaminy B12.
4. Żelazo D. Jest składnikiem szkliwa.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
5 ( ... / 3 p.)
Rysunek przedstawia podstawową jednostkę budującą DNA –
nukleotyd.
a) Podaj nazwy elementów oznaczonych na schemacie jako 1, 2 i
3.

b) Podaj symbol cyfrowy (1, 2 lub 3) i nazwę elementu, którym różnią się poszczególne jednostki
budujące DNA.
c) Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.
Między zasadami azotowymi obu nici DNA występują wiązania
P F
N-glikozydowe.
Zgodnie z regułą komplementarności nukleotyd zawierający adeninę łączy się z nukleotydem
P F
zawierającym tyminę za pomocą dwóch wiązań wodorowych.

Nici DNA przyjmują strukturę podwójnej helisy. P F

Grupa B | strona 1 z 2
6 Szacuje się , że woda stanowi około 65% masy organizmu człowieka. ( ... / 1 p.)
Podkreśl nazwę elementu budującego nasz organizm, który charakteryzuje się największym udziałem
procentowym wody.
kości, wątroba, szkliwo zębów, oko, skóra, mózg
7 Przyporządkuj wymienione białka do białek prostych lub białek złożonych. ( ... / 2 p.)
kolagen, fibrynogen, globuliny, mioglobina, histony, hemoglobina, keratyna
8 Uzupełnij zdania. Wybierz właściwe określenia spośród podanych. ( ... / 1 p.)
wodorowe, niepolarne, nieorganiczne, jonowe, organiczne, polarna
Woda jest związkiem ................................... Jej cząsteczka ma budowę ..................................., w której można
wyróżnić dwa bieguny: dodatni i ujemny. Dzięki takiej budowie cząsteczki wody mogą łączyć się ze sobą w
większe zespoły za pomocą wiązań ...................................

9 ( ... / 2 p.)
Przeprowadzono doświadczenie, którego celem
było stwierdzenie obecności skrobi w szynce.
Przygotowano trzy próby zgodne ze schematem.
a) Zaznacz poprawnie sformułowany problem
badawczy do przedstawionego doświadczenia.

A. W badanej szynce występuje skrobia.

B. Czy w badanej szynce występuje skrobia?
C. Wpływ rodzaju szynki na zawartość skrobi.
D. Płyn Lugola w obecności skrobi zmienił barwę na niebieskofioletową.
b) Określ, które próby stanowiły próbę: badawczą, kontrolną negatywną i kontrolną pozytywną.
10 Przyporządkuj podanym polisacharydom ich biologiczne funkcje. ( ... / 1 p.)
1. chityna A. Składnik ściany komórkowej u roślin.
2. celuloza B. Materiał zapasowy u grzybów i zwierząt.
3. skrobia C. Stanowi formę transportową cukrów u roślin.
4. glikogen D. Komponent ściany komórkowej u grzybów.
E. Materiał zapasowy u roślin, gromadzony
w bulwach ziemniaka.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
11 Zaznacz nazwę sacharydu zawierającego w swojej budowie azot. ( ... / 1 p.)
A. Laktoza. B. Celuloza. C. Maltoza. D. Chityna.
12 Skreśl błędne informacje na temat właściwości białek. ( ... / 1 p.)
A. Większość białek rozpuszcza się / nie rozpuszcza się w wodzie.
B. Białka w wodzie tworzą roztwory koloidalne / właściwe.
C. Sole metali ciężkich powodują koagulację / denaturację białka.
D. Sole metali lekkich powodują denaturację / koagulację.
E. Przykładem substancji powodującej denaturację białka jest chlorek sodu / alkohol.
13 ( ... / 1 p.)

Rysunek przedstawia cząsteczkę tłuszczu właściwego.

Zaznacz dwie nieprawdziwe informacje dotyczące budowy
przedstawionej cząsteczki.

A. Przedstawiony lipid należy do grupy tłuszczów nienasyconych.

B. W skład cząsteczki wchodzi etanol.
C. W skład cząsteczki wchodzi jedna reszta kwasu tłuszczowego nienasyconego.
D. W skład cząsteczki wchodzą dwie reszty kwasu tłuszczowego nasyconego.
E. W budowie cząsteczki tego tłuszczu występują dwa wiązania estrowe.
14 Skonstruuj tabelę porównującą DNA i RNA. Uwzględnij liczbę nici, rodzaje zasad azotowych oraz ( ... / 2 p.)
główne funkcje, jakie pełnią DNA i RNA.

Grupa B | strona 2 z 2