Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 26 p.

Imię ..................................................................................

1 ( ... / 2 p.)

2 Na rysunkach przedstawiono fazy podziału mitotycznego komórki. ( ... / 3 p.)

a) Podaj właściwą kolejność rysunków, tak aby przedstawiały przebieg mitozy.

b) Podaj numer rysunku, który przedstawia komórkę w stadium metafazy.
c) Podaj znaczenie podziału mitotycznego komórki dla organizmu jednokomórkowego i organizmu
wielokomórkowego.

Grupa A | strona 1 z 4
3 W organizmie wielokomórkowym niektóre komórki ulegają podziałom, a inne umierają w wyniku apoptozy ( ... / 3 p.)
lub nekrozy.
Apoptoza – programowana śmierć komórki – jest konieczna do właściwego funkcjonowania organizmu.
Odgrywa ważną rolę np. w rozwoju zarodkowym, selekcji komórek układu odpornościowego czy selekcji
zbędnych komórek przewodu pokarmowego. Podczas tego procesu następuje wytworzenie ciałek
apoptotycznych, w których organelle komórkowe oraz fragmenty chromatyny są odizolowane błoną
komórkową od środowiska zewnątrzkomórkowego. Apoptoza jest procesem aktywnym, który wymaga
syntezy wielu białek. Zachwianie równowagi między apoptozą a tworzeniem się nowych komórek może być
przyczyną wielu chorób.
Procesem, który również prowadzi do śmierci komórki, jest nekroza. Powoduje ona zniszczenie komórki i
organelli oraz wylanie zawartości cytoplazmy do środowiska międzykomórkowego, a w konsekwencji –
powstanie stanu zapalnego w tkankach. Komórki mogą ulegać nekrozie na skutek uszkodzeń mechanicznych,
zatrucia toksycznymi związkami chemicznymi lub zakażenia patogenem.
a) Oceń prawdziwość zdań dotyczących apoptozy i nekrozy. Wpisz znak X w odpowiednie miejsca
tabeli.

Rozpad organelli komórkowych następuje zarówno podczas apoptozy, jak i

1. P F
nekrozy.

2. Apoptoza jest procesem wymagającym nakładu energii. P F

3. Nekroza prowadzi do powstania ogniska zapalnego. P F

b) Określ, czy syndaktylia (wada wrodzona polegająca na zrośnięciu palców rąk lub nóg) jest wynikiem
zaburzeń apoptozy czy nekrozy. Uzasadnij swoją odpowiedź.
c) Określ możliwe następstwo zablokowania apoptozy w tkance wykazującej nadmierne podziały
komórkowe.
4 ( ... / 3 p.)
Na rysunku przedstawiono fazy cyklu życiowego komórki.

a) Wskaż etap, w którym dochodzi do podwojenia materiału

genetycznego.
b) Opisz procesy zachodzące podczas fazy G2.
c) Określ, w jakich warunkach komórki przechodzą do fazy G0.

5 Zaznacz podpunkt, który poprawnie opisuje cykl komórkowy. ( ... / 1 p.)

A. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej śmierci.
B. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej podziału na 4 komórki potomne.
C. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej podziału na 2 komórki potomne.
D. Szereg zmian zachodzących w komórce w trakcie jej istnienia.
6 Zaznacz dwa zdarzenia, które nie zachodzą w trakcie interfazy. ( ... / 1 p.)
A. Zwiększanie rozmiarów komórki.
B. Podział jądra komórkowego.
C. Gromadzenie materiałów zapasowych.
D. Podział cytoplazmy.
E. Powielanie organelli komórkowych.
F. Replikacja DNA.

Grupa A | strona 2 z 4
7 ( ... / 3 p.)
Na schemacie przedstawiono etapy (A i B)
zachodzące podczas cyklu komórkowego.
a) Podaj nazwy etapów oznaczonych na
schemacie literami A i B, które zachodzą w czasie
cyklu komórkowego.
b) Podaj oznaczenie literowe etapu, w którym
następuje powielenie materiału genetycznego z
wykorzystaniem reguły komplementarności.

8 Zaznacz punkt, w którym poprawnie określono fazę powstawania białek niehistonowych koniecznych ( ... / 1 p.)
do procesu podziału komórki.
A. Faza G1 interfazy. B. Faza S interfazy. C. Faza G0 interfazy. D. Faza G2 interfazy.

9 Przyporządkuj wymienione procesy do odpowiednich faz interfazy. Wpisz ich oznaczenia literowe (A– ( ... / 1 p.)
F) w odpowiednich miejscach tabeli.
A. Powstawanie organelli komórkowych.
B. Replikacja DNA.
C. Synteza histonów.
D. Gromadzenie substancji budulcowych.
E. Synteza białek uczestniczących w podziale komórki, które nie są histonami.
F. Synteza białek niezbędnych do funkcjonowania komórki.

Faza G1 Faza S Faza G2

10 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli ( ... / 1 p.)
fałszywe.

Komórki nowotworowe mają zaburzony cykl komórkowy, w wyniku czego

1. P F
dzielą się w sposób kontrolowany.
Przyczyną powstawania komórek nowotworowych są mutacje niektórych
2. P F
genów.
3. Ludzkie komórki diploidalne mają 46 chromosomów. P F

11 Poniżej przedstawiono w przypadkowej kolejności zmiany ilości DNA w różnych etapach cyklu ( ... / 2 p.)
komórkowego.

a) Podaj poprawną kolejność zmian ilości informacji genetycznej, które zachodzą podczas cyklu
komórkowego.
b) Podaj nazwy przedstawionych na schematach (A–D) etapów cyklu komórkowego.
12 Uzupełnij zdanie. ( ... / 1 p.)
W komórkach somatycznych pewnego organizmu liczba chromosomów wynosi 20 par. Oznacza to, że po
replikacji w tych komórkach będzie znajdować się ....... chromosomów.
13 Skreśl błędne informacje w zdaniach. ( ... / 1 p.)
Rozdzielenie cytozolu i organelli komórkowych do komórek potomnych nazywamy kariokinezą / cytokinezą.
Komórki specjalizują się do pełnienia określonej funkcji i przestają się dzielić w fazie G0 / G2. Faza
spoczynkowa zachodzi w trakcie interfazy / fazy M. W fazie S następuje replikacja DNA / replikacja DNA i
synteza histonów. Po fazie M chromosom jest zbudowany z dwóch / czterech chromatyd.

Grupa A | strona 3 z 4
14 Zaznacz dwa punkty, w których błędnie podano znaczenie mitozy. ( ... / 1 p.)
A. Umożliwia rozmnażanie bezpłciowe.
B. Dzięki niej powstają haploidalne gamety.
C. Pozwala na regenerację komórek i tkanek.
D. Umożliwia wzrost i rozwój organizmu.
E. Dzięki niej zastępowane są pokłady usuwanych z organizmów komórek.
F. Umożliwia przetrwanie gatunków nawet przy zmieniających się warunkach środowiska.
15 Zaznacz punkt, w którym błędnie scharakteryzowano proces apoptozy. ( ... / 1 p.)
A. Apoptoza jest nazywana programowaną śmiercią komórki.
B. Apoptozie podlegają komórki uszkodzone, zainfekowane lub nieprawidłowe.
C. Apoptoza nie występuje podczas rozwoju zarodkowego.
D. Apoptozie mogą ulegać komórki, które powstały w nadmiernej ilości.
16 Poniżej przedstawiono w przypadkowej kolejności etapy zachodzenia apoptozy. Uporządkuj te etapy we ( ... / 1 p.)
właściwej kolejności.

Grupa A | strona 4 z 4
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 26 p.
Imię ..................................................................................

1 ( ... / 2 p.)

2 Na rysunkach przedstawiono fazy podziału mitotycznego komórki. ( ... / 3 p.)

a) Podaj właściwą kolejność rysunków, tak aby przedstawiały przebieg mitozy.

b) Podaj numer rysunku, który przedstawia komórkę w stadium metafazy.
c) Podaj znaczenie podziału mitotycznego komórki dla organizmu jednokomórkowego i organizmu
wielokomórkowego.

Grupa B | strona 1 z 4
3 W organizmie wielokomórkowym niektóre komórki ulegają podziałom, a inne umierają w wyniku apoptozy ( ... / 3 p.)
lub nekrozy.
Apoptoza – programowana śmierć komórki – jest konieczna do właściwego funkcjonowania organizmu.
Odgrywa ważną rolę np. w rozwoju zarodkowym, selekcji komórek układu odpornościowego czy selekcji
zbędnych komórek przewodu pokarmowego. Podczas tego procesu następuje wytworzenie ciałek
apoptotycznych, w których organelle komórkowe oraz fragmenty chromatyny są odizolowane błoną
komórkową od środowiska zewnątrzkomórkowego. Apoptoza jest procesem aktywnym, który wymaga
syntezy wielu białek. Zachwianie równowagi między apoptozą a tworzeniem się nowych komórek może być
przyczyną wielu chorób.
Procesem, który również prowadzi do śmierci komórki, jest nekroza. Powoduje ona zniszczenie komórki i
organelli oraz wylanie zawartości cytoplazmy do środowiska międzykomórkowego, a w konsekwencji –
powstanie stanu zapalnego w tkankach. Komórki mogą ulegać nekrozie na skutek uszkodzeń mechanicznych,
zatrucia toksycznymi związkami chemicznymi lub zakażenia patogenem.
a) Oceń prawdziwość zdań dotyczących apoptozy i nekrozy. Wpisz znak X w odpowiednie miejsca
tabeli.

1. Apoptoza jest procesem wymagającym nakładu energii. P F

Rozpad organelli komórkowych następuje zarówno podczas apoptozy, jak i

2. P F
nekrozy.

3. Nekroza prowadzi do powstania ogniska zapalnego. P F

b) Określ, czy syndaktylia (wada wrodzona polegająca na zrośnięciu palców rąk lub nóg) jest wynikiem
zaburzeń apoptozy czy nekrozy. Uzasadnij swoją odpowiedź.
c) Określ możliwe następstwo zablokowania apoptozy w tkance wykazującej nadmierne podziały
komórkowe.
4 ( ... / 3 p.)
Na rysunku przedstawiono fazy cyklu życiowego komórki.

a) Wskaż etap, w którym dochodzi do podwojenia

materiału genetycznego.
b) Opisz procesy zachodzące podczas fazy G2.
c) Określ, w jakich warunkach komórki przechodzą do
fazy G0.

5 Zaznacz podpunkt, który poprawnie opisuje cykl komórkowy. ( ... / 1 p.)

A. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej śmierci.
B. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej podziału na 2 komórki potomne.
C. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej podziału na 4 komórki potomne.
D. Szereg zmian zachodzących w komórce w trakcie jej istnienia.
6 Zaznacz dwa zdarzenia, które nie zachodzą w trakcie interfazy. ( ... / 1 p.)
A. Zwiększanie rozmiarów komórki.
B. Gromadzenie materiałów zapasowych.
C. Podział jądra komórkowego.
D. Replikacja DNA.
E. Powielanie organelli komórkowych.
F. Podział cytoplazmy.

Grupa B | strona 2 z 4
7 ( ... / 3 p.)

Na schemacie przedstawiono etapy (I i II)

zachodzące podczas cyklu komórkowego.
a) Podaj nazwy etapów oznaczonych na
schemacie cyframi I i II, które zachodzą w czasie
cyklu komórkowego.
b) Podaj oznaczenie cyfrowe etapu, w którym
następuje powielenie materiału genetycznego z
wykorzystaniem reguły komplementarności.

8 Zaznacz punkt, w którym poprawnie określono fazę powstawania białek niehistonowych koniecznych ( ... / 1 p.)
do procesu podziału komórki.
A. Faza G1 interfazy. B. Faza S interfazy. C. Faza G2 interfazy. D. Faza G0 interfazy.

9 Przyporządkuj wymienione procesy do odpowiednich faz interfazy. Wpisz ich oznaczenia literowe (A– ( ... / 1 p.)
F) w odpowiednich miejscach tabeli.
A. Synteza białek uczestniczących w podziale komórki, które nie są histonami.
B. Gromadzenie substancji budulcowych.
C. Synteza histonów.
D. Replikacja DNA.
E. Powstawanie organelli komórkowych.
F. Synteza białek niezbędnych do funkcjonowania komórki.

Faza G1 Faza S Faza G2

10 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli ( ... / 1 p.)
fałszywe.

Przyczyną powstawania komórek nowotworowych są mutacje niektórych

1. P F
genów.
Komórki nowotworowe mają zaburzony cykl komórkowy, w wyniku czego
2. P F
dzielą się w sposób kontrolowany.
3. Ludzkie komórki diploidalne mają 46 chromosomów. P F

11 Poniżej przedstawiono w przypadkowej kolejności zmiany ilości DNA w różnych etapach cyklu ( ... / 2 p.)
komórkowego.

a) Podaj poprawną kolejność zmian ilości informacji genetycznej, które zachodzą podczas cyklu
komórkowego.
b) Podaj nazwy przedstawionych na schematach (A–D) etapów cyklu komórkowego.
12 Uzupełnij zdanie. ( ... / 1 p.)
W komórkach somatycznych pewnego organizmu liczba chromosomów wynosi 10 par. Oznacza to, że po
replikacji w tych komórkach będzie znajdować się ....... chromosomów.

Grupa B | strona 3 z 4
13 Podkreśl poprawne informacje w zdaniach. ( ... / 1 p.)
Rozdzielenie cytozolu i organelli komórkowych do komórek potomnych nazywamy kariokinezą / cytokinezą.
Komórki specjalizują się do pełnienia określonej funkcji i przestają się dzielić w fazie G0 / G2. Faza
spoczynkowa zachodzi w trakcie interfazy / fazy M. W fazie S następuje tylko replikacja DNA / replikacja
DNA i synteza histonów. Po fazie M chromosom jest zbudowany z dwóch / czterech chromatyd.

14 Zaznacz dwa punkty, w których błędnie podano znaczenie mitozy. ( ... / 1 p.)
A. Dzięki niej powstają haploidalne gamety.
B. Umożliwia rozmnażanie bezpłciowe.
C. Pozwala na regenerację komórek i tkanek.
D. Umożliwia przetrwanie gatunków nawet przy zmieniających się warunkach środowiska.
E. Umożliwia wzrost i rozwój organizmu.
F. Dzięki niej zastępowane są pokłady usuwanych z organizmów komórek.
15 Zaznacz punkt, w którym błędnie scharakteryzowano proces apoptozy. ( ... / 1 p.)
A. Apoptoza jest nazywana programowaną śmiercią komórki.
B. Apoptoza nie występuje podczas rozwoju zarodkowego.
C. Apoptozie podlegają komórki uszkodzone, zainfekowane lub nieprawidłowe.
D. Apoptozie mogą ulegać komórki, które powstały w nadmiernej ilości.
16 Poniżej przedstawiono w przypadkowej kolejności etapy zachodzenia apoptozy. Uporządkuj te etapy we ( ... / 1 p.)
właściwej kolejności.

Grupa B | strona 4 z 4
Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 15 p.
Imię ..................................................................................

1 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli ( ... / 1 p.)
fałszywe.

W wyniku mitozy powstają dwie komórki potomne o identycznej liczbie

1. P F
chromosomów jak komórka macierzysta.
2. Mejozie mogą ulegać zarówno komórki haploidalne, jak i diploidalne. P F
3. Wzrost organizmów wielokomórkowych jest możliwy dzięki mejozie. P F

2 ( ... / 3 p.)

Wyróżnia się dwa rodzaje podziałów komórek eukariotycznych: mitozę oraz mejozę. W każdym z nich
występują fazy. Na rysunku przedstawiono komórkę eukariotyczną w trakcie podziału.

a) Określ rodzaj i fazę podziału przedstawionego na rysunku. Zaznacz

właściwą odpowiedź spośród podanych:
anafaza mitozy, metafaza mitozy, anafaza I mejozy, anafaza II mejozy, metafaza
I mejozy, metafaza II mejozy
b) Określ liczbę chromosomów (n lub 2n) komórki przedstawionej na
rysunku.
c) Napisz, który z podziałów mejotycznych jest podziałem redukcyjnym.
Uzasadnij swoją odpowied

3 Mitoza i mejoza to procesy podziału komórek różniące się przebiegiem kariokinezy oraz znaczeniem dla ( ... / 2 p.)
organizmów.
Podaj dwa argumenty przemawiające za tym, że gamety zwierząt muszą powstawać w procesie mejozy,
a nie – mitozy.
4 Na rysunkach przedstawiono pewien proces zachodzący podczas mejozy. ( ... / 3 p.)

a) Podaj nazwę przedstawionego procesu.

b) Podaj fazę mejozy, podczas której zachodzi ten proces.
c) Określ, jaki jest efekt przedstawionego procesu.

Grupa A | strona 1 z 2
5 Porównaj mitozę z mejozą, wpisując do tabeli podane określenia i cyfry. ( ... / 1 p.)
o połowę mniejsza niż w komórce macierzystej, taka sama jak w komórce macierzystej, gamety, komórki
budujące ciało, 2, 4

Nazwa Liczba komórek Liczba chromosomów w Komórki powstałe w

podziału potomnych komórkach potomnych wyniku podziału

Mitoza

Mejoza

6 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

W wyniku mejozy powstają
dwie komórki o połowę zredukowaną ilość DNA w stosunku do
A. 1.
potomne, z których każda komórki macierzystej.
cztery komórki ma identyczną ilość DNA w stosunku do komórki
B. 2.
potomne, macierzystej.

7 Skreśl błędne informacje w zdaniach. ( ... / 1 p.)

Komórki haploidalne / diploidalne zawierają podwójny zestaw chromosomów. Komórki somatyczne są
przykładem komórek diploidalnych / haploidalnych. Zwiększenie różnorodności cech u organizmów
potomnych warunkuje mitoza / mejoza. Wymiana odcinków DNA między chromosomami homologicznymi
jest możliwa w trakcie przebiegu mitozy / mejozy.
8 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli ( ... / 1 p.)
fałszywe.

Jeżeli w komórkach somatycznych pewnego organizmu znajdują się 34

1. P F
chromosomy, to jego gamety również mają 34 chromosomy.
Jeżeli w gametach pewnego organizmu występuje 10 chromosomów, to
2. P F
w wyniku mejozy powstanie 10 komórek.
Jeżeli w komórkach somatycznych pewnego organizmu znajduje się 12 par
3. chromosomów, to w wyniku mitozy powstaną dwie komórki, z których każda P F
będzie zawierała 12 par chromosomów.

9 ( ... / 2 p.)
Schemat przedstawia udział mitozy i mejozy w rozwoju
człowieka.
a) Określ ploidalność (1n, 2n) w poszczególnych etapach
(A–F) rozwoju człowieka.
b) Podaj nazwy podziałów komórkowych oznaczonych
na schemacie literami X i Y.

Grupa A | strona 2 z 2
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 15 p.
Imię ..................................................................................

1 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli ( ... / 1 p.)
fałszywe.

1. Wzrost organizmów wielokomórkowych jest możliwy dzięki mejozie. P F

W wyniku mitozy powstają dwie komórki potomne o identycznej liczbie
2. P F
chromosomów jak komórka macierzysta.
3. Mejozie mogą ulegać zarówno komórki haploidalne, jak i diploidalne. P F

2 ( ... / 3 p.)

Wyróżnia się dwa rodzaje podziałów komórek eukariotycznych: mitozę oraz mejozę. W każdym z nich
występują fazy. Na rysunku przedstawiono komórkę eukariotyczną w trakcie podziału.

a) Określ rodzaj i fazę podziału przedstawionego na rysunku. Zaznacz

właściwą odpowiedź spośród podanych: anafaza mitozy, metafaza mitozy,
anafaza I mejozy, anafaza II mejozy, metafaza I mejozy, metafaza II mejozy
b) Określ liczbę chromosomów (n lub 2n) komórki przedstawionej na
rysunku.
c) Napisz, który z podziałów mejotycznych jest podziałem redukcyjnym.
Uzasadnij swoją odpowiedź.

3 Mitoza i mejoza to procesy podziału komórek różniące się przebiegiem kariokinezy oraz znaczeniem dla ( ... / 2 p.)
organizmów.
Podaj dwa argumenty przemawiające za tym, że gamety zwierząt muszą powstawać w procesie mejozy,
a nie – mitozy.
4 Na rysunkach przedstawiono pewien proces zachodzący podczas mejozy. ( ... / 3 p.)

a) Podaj nazwę przedstawionego procesu.

b) Podaj fazę mejozy, podczas której zachodzi ten proces.
c) Określ, jaki jest efekt przedstawionego procesu.

Grupa B | strona 1 z 2
5 Porównaj mitozę z mejozą, wpisując do tabeli podane określenia i cyfry. ( ... / 1 p.)
o połowę mniejsza niż w komórce macierzystej, taka sama jak w komórce macierzystej, gamety, komórki
budujące ciało, 2, 4

Nazwa Liczba komórek Liczba chromosomów w Komórki powstałe w

podziału potomnych komórkach potomnych wyniku podziału

Mejoza

Mitoza

6 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

W wyniku mejozy powstają
cztery komórki o połowę zredukowaną ilość DNA w stosunku do
A. 1.
potomne, z których każda komórki macierzystej.
dwie komórki ma identyczną ilość DNA w stosunku do komórki
B. 2.
potomne, macierzystej.

7 Podkreśl poprawne informacje w zdaniach. ( ... / 1 p.)

Komórki haploidalne / diploidalne zawierają podwójny zestaw chromosomów. Komórki somatyczne są
przykładem komórek diploidalnych / haploidalnych. Zwiększenie różnorodności cech u organizmów
potomnych warunkuje mitoza / mejoza. Wymiana odcinków DNA między chromosomami homologicznymi
jest możliwa w trakcie przebiegu mitozy / mejozy.
8 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli ( ... / 1 p.)
fałszywe.

Jeżeli w gametach pewnego organizmu występuje 10 chromosomów, to

1. P F
w wyniku mejozy powstanie 10 komórek.
Jeżeli w komórkach somatycznych pewnego organizmu znajduje się 12 par
2. chromosomów, to w wyniku mitozy powstaną dwie komórki, z których każda P F
będzie zawierała 12 par chromosomów.
Jeżeli w komórkach somatycznych pewnego organizmu znajdują się 34
3. P F
chromosomy, to jego gamety również mają 34 chromosomy.

9 ( ... / 2 p.)
Schemat przedstawia udział mitozy i mejozy w rozwoju
człowieka.
a) Określ ploidalność (1n, 2n) w poszczególnych
etapach (A–F) rozwoju człowieka.
b) Podaj nazwy podziałów komórkowych
oznaczonych na schemacie literami X i Y.

Grupa B | strona 2 z 2