Aylik Edebiyat Dergisi
Say 46
Ekim 2003
EDEBIYATIN VE SANATIN VARLIK
SORUNU
Ramis DARA
‘Tasrada yazar Ugld bir cehennemi yasar.
Birincisi bitin yazarlann yasadigi cehennemdir,
yazarlann, sairlerin, Otekigergek —_sanatgularin
(ressamlann, — bestecilerin) yagadiklary _cehennem:
Gandelik hayat kargisindaki durumlan -Bu hayat, yani
rutin, sokak, s6zde kamuoyu; para ve popilarite ister.
Bunlar yoksa yok sayilirsinz}
Yazann, bitin Oteki_gergek sanatcilar gibi
asamayacagi, belki asmast da gerekmeyen, bir problemidir
bu.
Tasradaki yazarlanin bir de tasramn_rutiniyle,
sokajayla, sozde kamuoyuyla problemi vardir. Ganki
tasranin bininci sin bile olmayan, ama tagrada yazar-sair
savilan-samilan figirleri vardu
Tasral yazarlann, merkezdeki ikinci-bininci.. sumf
yyavarlann olusturdugu tgtincd bir cehennemi daha vardir
‘ve bu mutlaka asilmast gereken bir cehennemdir. Astinda
‘gergek cchennem de budur. Koftur, bostur ve asilmaldir
Bu cehennem genelde syle tezahiir eder: Tasradan
yaziyorsamz yazar-sair degilsiniz; merkezdeyseniz, ne
Yyaparsantz yapin, yazar ve sairsiniz, daha dojruso,
Kendinizi boyle samrsantz
‘Burada yazarlara, ama yazarlara, edebiyati havatin en
Biizel temsili sayanlara ig diigiyor: Hig degilse kalben,
‘ama bazen harflerle de dayanisacaklar!
Bu dayanismayt edebiyat tarihi, tarih, insan, onun
sgligmig duyarlgs zaten yapacaktir. Buginiin yazarlanina
dagen bunu buginden biraz yapmalandhr. Biraz!
‘Bu tarihi bir sorumluluktur. Insani bir sorumluluktur
Edebiyat ve sanat, gindelik hayatin karsisinda topyekiin
bir varlik sorunu yasiyorsa, gergek sanatglar, yazartar,
bugunden dayansacaklardirt
‘Yoksa, yeryizinun insani ruhu; Kile darala, yarn,
sanati_da, edebiyatt da temsil etmeye niyetlenccck,
Prometheus'un sabrimt gosterecek insanlar bulmakta
‘ilk gekecektr.
Ramis Dara, Ozlem Tezvan Dertsiz, Nuri Demirci, Melih
lal, Mustafa Emre, Metin Gaven, Aygegal Iamiri, Cagdas
Kegeci, Salih Mereanoglu, Cian Oguz, brahim Oluklu,
Gigdem Sezer, Zeynep Uzunbay, Ihsan Uren, Halim Yass,
olin Yilmaz.
Cihan OGUZ
KIRKLANMIS$ HAYAT
Dis biledigin her dugman bir dost kadar bilge
Kalbine sor istersen
Tukanup kaldigin yokuslardan al yanit.
Saatler on bes yil éncesinden daha hizli geciyor
Ine ibre, sokulastakrep, don kgotsuz yelkovan
Hizaya sokulan bir kannca bolagaydti mriimiz
Yanist gukurda kald: masallarn
Eksilmeyen bir yldcar kal
Hangisi el sallayip gittiyse yedegi hemen doldu
(yerne
Bir hileydi ama
‘Tam da birinci giderken avaginin taklip
Jug std oturmast o cengéverin
ister “tavgan taktigi” deyin buna
Ister harcayin gitsin siradakini
Kalbin mi kanisik sadece
‘Bunca beton dokilip dstine
bir de fiyakah ithafla sislenmigken gegmisin?
‘Belki en iyisi unutup susmak her geyi
Karklanmug hayata vardin mi vardin
‘Ark senden evliyast yok bu hikiyede
Bu hikdyede senden hergelesi de yok:
Zavalh saatler kime sevgili oldugunu bir bilse
Ab be kopilim, sinta sunita surat’: mi buldun tam
fhesap vakti
Bak bir clinden geytan tutuyor en cenabet haliyle
Otekinde titremekte diigmesin diye pustinine zavall,
{kalbin“SANAT OLAYT” GERCEKTEN
SANATTA OLAY YARATTI MI?
Melih ELAL
Ocak 1981 ile Arab 1987 arasnda 67 say yayimlanan Sanat
Otay deri, kargmiza ii ayn donemde, iki ay Kile gar. Her
iki Kimligile de edebiyat oramnda ses ger ve taro. Brine!
‘dooemi, Ocak 1981 ile Haziran 1982 arasim kapsayan ik 18
sayin
Bu dinemde dergnin sahibi Ereament Karacan, Genel Yayin
‘Yonetmeni Uika Tamer (16. sayrya kadar. 17-18. suylarda gene!
yeyin yonetmeni belli degldr ya da yoktur), Sorumiu Yaz Ilr
Yonetmeni 16. sayy kadar Alpay Kabecal 17-18. sayarda Kemal
Ozer, Teknik Yonetmnen'se Edip Alar det. tk vedi says. 96 sayfa
clarak gikan erg, sokizinl sayida 112 sayfa olur. 14. saya tekrar
‘96 sayfa boyutuna diner. Birinci déneminde derginin fyan 150
lire
‘Sanat Olay, gazete kana reokli olarak bask ve kuye kapak
‘ella, Mk doneminde kapak, her says defigen rent diz zemin
‘zerne, date siyah gergevel ii beyaz 2eminli Sanat Olay bash ve
hemen ainda da bir gravaria, resmin, desenin ya da bir yazan,
{ofratinn bulondogu bir dtzenlemeyle gikar. Kapalta, igerifindeki
‘nem yaa, Grdoler dayurar
Binns sayann, okure seslenen ve derginin iergi ie igi bilgi
veren “lik Sayi” bagi bolamde “Sanat Olay bir tron ders,
sme sadece bel sanatplann Ordnleisi yxymlayacags bir dong
defildir, ..boMn sanetplanmza, ozelikle goog. sanaylanmua
‘piktr, onlarn yapilanm yayinlamak dergi yoneticlrine kivang
vereoeitr.” denis. Gergekten de Nait UNvi Akgtn, Subshain
Kudret Aksal, Mel Cevdt Anday, Ozdemie Asaf, than Berk Edip
CCansever, Nati Cumaly, Fazal HOsad Dulac, Atti than, Sokran
‘Kurd, Ismet Quel, Tabs Sars, Turgut Uyar gibi sierin girl,
(Oktay Akbal, Yusuf Aulgan, Aziz Nein, Fakir Baykort, Erhan Benes,
afi gaz, Muzaffr Iago, Tank Dursun K., Semim Kocagtz, Oko
‘Tamer, Haldun Taner, Tabsin YOcel gibi OykO) ve romanciann
‘yklernin yams sr Tahir Abac, Sina Akyol, Metin Alok, Adnan
‘Aus, Abdalkadir Budak, Abdalkadir Bulut, Eray Canbetk, Erol
Gankaya, Veysel Golak, Haydar Erpolen, Turgay Fish, Yasar
Mira, Turgay Naz, Frgun Ove, Haseyin Peker gibi gen gsrerin
sirerine ve Unur Bogay, Nazh Eray, Nedim Gorse, Zeynep
arabey, Ayla Kutl gibt geng yazarlan 6yktlerne yer veri.
‘Sanat Olan ill doner tar anlamsya bir Orn dergisi Ozeligi
tape. Salih Birsc'in Saldh Bey Tarihi odh deneme ‘itabinn
seredayse tamara (1, 3, 5, 7, 9 11, 12, salar) Samat Olay'nda
yayumlanst. Dergi 12 Eyil'tn bemen sonrasnda, suskunlagan,
Kendini basky alunda duyumsiyan sanat ortaminds, stnatglarm
Crdoerini okura ulatrma ilevidsleni. Derginin sayflannd, var
‘olan sir enlayigla ithiae, yegermekte olan yeni sir anlyrgn: da
‘uum adm ilerz, Oykodeyse ortamun bes, yazarlan mizaba ve
‘rey anlatimasna yOnehi
‘Gas yaznin bir bagka balominde, “Samat Olan arin
‘yer sana” tagumaktadsr, "Yer sanata her zaman Oncelik
verleeekir. Bu yabenci sana’e kapalt oldugu aslamna
teimemelidr.” denilir. Bu beBlamda, ders, yazin dipnda tiyatoya,
Sinemeye, esi ve heykele, tlaik mazige de yer veri. Alanunn Onde
felon yazaran, bu sanatalnlan igkin dzgtn yaar yayimlarar.
‘Aynea enki Tork sana ve einografjayn iigkin yal da Ondemir
‘Nutka, Metin And, Sabiha Tansog gibi arastrmactann kaleminden
kurz.
‘Sanat Olay'vn ilk sayin ilging bi O2eligi de bu saya
‘yayimlanan Ondemir Asafin Yalnaiik Paylalimaz ad girinin daba
sonra Ktabie ad olmasi
(Gay yaznds “Zaman zaman dtzeolenccek Gzel bolomere
baskn alkelerin santian, sanatgan da Tdrk ckuruoa tanilacata.”
sec.
Sanat Olay, yabaocs sanatpiara ve saat olaylanna da
sayfalannda yer vert. Orne Demet Defer lang sinema sansim ve
film sttdyolann, Cetin A. Orkin sinema anlan yoluyle bu sanat
slamnin ilging dzeliklerni aalatr. Fellini ve “Amarcord” (2. sy).
Canlendurma Sinemasi (4. say), Latin Amerika Edebivan (8. sy),
‘Yaraima Orgacga ve Anayasalar (10. say). Koya Uikeler Baya
Edebiyatlar (11. say), Toplumsal Gelsmeler Karpsnda Kedin
Sanatpanime (14. sa) el bolomleri ddzenleni. Yusuf Ablgaa'm
evrisiyleIngilz” Sanat Konsey'nin Kon Baynes'e hzarlathbt
Tophumda Sanat edly ape fasikillerhalinde ik dokuz says boyunca
veri. (Ciag yazisnda 8 sayida biislecegi duyurular ama, 9 say1
strer 10, sayide da cit Lapa ver.) 14 - 18. sxylerda da Sehin
‘Kaypun'un Sanat Insalan ek ver. Yeymemnizm Sorunlan (7
ny), Tarkiye'de Sinema Seyircisinin Geli (18. say) bay ap
‘otarumlardGzenlenir ve yuynmlan
‘Sanat Olan bins deine kimi yazarlarin dzel kegels
‘varie Orhan Batles, Okur / Yazar (1-18, salar), MUcap Ofhoglu,
Bir Avug Allg (1-18, salar, Elf Naci, Amfardan Damlalar (1-14
ssylary, Emin’ Oudemc, Kavramlar Aresida (7-17, saya), Cetin
‘Yetkin, Yacarlanmzda “Aydin” (8-11, says. Mehmet Teckan aynt
‘dla yalnwz 12, sayad) al gelerindeyazaras
Derg bapinda “Olaylar ve Sanat” boldmd yer abr ve burada
sanatolaylannin habererine yer veri. Udned sayden baglyarak
“kin Sanat” diye bir bolom agit ve burada tammy senate,
kendi sanatalanlan diginda Oretkler Oralerine yer veri. Oren
sahne sanaigit Nejat Uygur'un gin, sineme sans) TOrkin
Soray'n gad desen, ressam Elf Naci'nin yap ir ve bunun gibi
Order gikarkargmuza. Oldukga lgng verimlerdir buna.
Fatma Oran, alune sayidan baslayarak “Kendle ve Kentei*
izisini baglaur, Yusuf Atlgan Manis'y (6. sei), Salih Bisel
Bostanr'y (6, sy, $akrt Gamds Gorum ve Hakkar'y (7. sy),
Tank Dursun K. denizi (8. say?) Samim Kecagiz Soke'y (9. sy),
Rafat gaz Cide'yi (11. say), Fkzet Oryam eilendigiKenlr(12
say), Omer Polat Asma (13. saya), Irfan Yelp -Zonguldal' (14
ayy) anlats, Sanat Olaye, 7. sayida ikinci cildine beslaken
‘sayfnlannds yeni bir dOgenlemeye gider. 18. sayidaysa derginin