GROS TONAJ : Geminin bütün kapalı yerlerinin kadem küp olarak hacminin

100 ft³ veya 2.83 m³ değerine bölünmesiyle elde edilen tonaj türüdür.

NET TONAJ : Geminin tüm kapalı yerlerinin tonajı olan gros tonajdan, para
kazanılmasında rolü olmayan makine, kazan, personel ve gemi işleri için
kullanılan yerlerin hacminin çıkartılması ile elde edilen tonaj değeridir.

DETVEYT TONAJ : Bir geminin taşıyabileceği maksimum ağırlık miktarıdır. Bu

miktar yüklü deplasmanla boş deplasman arasındaki farktan elde edilir. Bu
tonaja; yük, stor, yakıt, yağ, su ve balast gibi ağırlıklar girer.

DEPLASMAN TONAJ : Bir geminin belirli bir durumda yüzerken taşırmış

olduğu suyun miktarıdır.

BOŞ DEPLASMAN : Tekne, makine, donanımlar, yedek parçalar ve tüm bağlı

cihazlar, stimli gemi ise çalışması için gerekli olan kazan suyu ağırlıklarının
toplamıdır.

Teknenin kısımları için terimler:

Bir geminin teknesi uzunluğuna olmak üzere üç kısma bölünmüştür: Baş kısım
(pruva: forepart), Orta kasara (vasat: amidship) ve Kıç kısım (pupa: afterpart).

Gemi teknesine perspektif bir görünüşten bakarsak; Baş kısım, Baş bodoslama (Stern) da,
Kıç kısım Kıç bodoslama (Stern) da son bulur. Tekne içindeki herhangi bir bölüm veya yeri
tarif edebilmek için, baş bodoslama yönünde olanlar için Baş tarafta, kıç bodoslama
yönünde olanlar için Kıç tarafta terimleri kullanılır. Örneğin, teknenin köprü üstünde duran bir
Gemici için, zincirlik geminin baş tarafındadır, baca geminin kıç tarafındadır. Gemi teknesi
boyunca uzatılan herhangi bir doğru hat, baş-kıç yönünde (fare and aft) diye anılır.
Geminin bodoslamalarını birleştiren doğru çizgiye de Pruva pupa hattı (fare and aft
midship line) denir. Gemi planlarında bu çizgiyi gösteren doğruya "Merkez hattı" (Centre
line) adı verilir.
Pruva-pupa hattı tekneyi boylamasına iki eşit parçaya böler. Baş bodoslamaya doğru
baktığımızı düşünürsek; sağ tarafta kalan kısım Sancak (starboard), sol tarafta kalan ve
öteki yarım parçayı oluşturan taraf ise, İskele (Port) adını alır.
Bir gemiyi ileriye doğru seyrediyorsa, ileri yol (ahead), geriye doğru seyrediyorsa
Tornistan (astern) yapıyor denir.

Teknenin makine dairesinde bulunan Ana makine (Main engine), gemiyi hareket ettirecek
sevk gücünü oluşturur. Yardımcı makine veya jeneratör (genarator) denen ve iki veya daha
fazla sayıda bulunan dizel makineler de aydınlatma, elektrikli cihazların çalışması,
havalandırma ve soğutma için gerekli olan elektrik gücünü temin eder.
Gemilerin bacaları bağlı oldukları denizcilik şirketlerinin forsları ile süslenir ve makine
dairesinin üzerinde yer alır. Bu yapının görevi, makineden gelen yanmış gaz ve dumanı
uzağa göndermektir.
Geminin su içinde yol alması Pervane ile sağlanır. Pervane geminin kıç tarafından ve
pervane şaftının ucunda bulunur. Şaftın öteki ucu da ana makineye birleştirilmiştir. Pervane
şaftı dip ambardan geçen bir Şaft tüneli içinde döner.
Geminin demirlenmesinde ve rıhtıma yanaşmasında halatları sıkmakta kullanılan Irgatlar
(windlass) teknenin pruvasında, baş kasara üzerinde konumlandırılmıştır. Geminin
manevrası için kıç kasara üzerinde de yatay veya dikey dönen ırgat bulunur.

Son yıllarda inşa edilen ve daha seri manevra yapması gereken gemilerde, pruvanın su altı
kesiminde, geminin bordası yönünden hareketini sağlayan pervaneler konulmaktadır.
Bundan amaç, dar sularda manevra gücünü çoğaltmak ve limanlarda römorkör gereğini
ortadan kaldırmaktır. Bu pervanelere Pruva pervanesi (Bow-thruster) denir ve elektrik gücü
ile çalışırlar.
Gemi seyrederken rotasını değiştirmekte kullanılan dümen (Rudder), teknenin kıç
bodoslamasında bulunur. Yine geminin kıç tarafında bulunan kapalı bir yerde dümen
makinesi ve donanımı elektrik gücü ile çalışır. Seri manevra yapması gereken bazı gemilerde
pruvada da bir dümen bulunur. Yine seri manevra yapması gerekli gemilerde pitch control
(piç kontrol) bulunur. Bunların ana makineleri belirli bir devirde devamlı çalışır. Pervane
kanatlarının aldığı durum tesiriyle boşta (etkisiz), ileriye ve geriye hareket elde edilir.
Modern yolcu gemilerinde ağır denizlerde yalpalarını azaltmak amacıyla bir balığın
yüzgeçlerine benzer biçimde salma omurgalar yerleştirilmektedir. Bunlar sancak ve iskelede
olmak üzere çift dizayn edilmekte; teknenin vasatında ve yükleme markasının (Load line)
altında kalmaktadır.

Yine son yıllarda görülen ve gemilerin başlarında ileriye doğru balık kafası biçiminde çıkıntı
yapan balp bodoslama (bulbous bow), geminin ağır denizlerde baş-kıç vurmasını
(pitching) azaltmakta ve özellikle balastlı seyreden tankerlerde süratin artmasını
sağlamaktadır.
Yükleme-boşaltma işlemlerinde (cargo handling) az zamanda çok iş başarmak amacıyla,
mümkün olduğu kadar yüzeyleri düz prizmatik ambarlar. geniş ambar ağızları, süratli açılıp
kapanan hareketli ambar kapakları ve donanımı kolay ve kullanışlı yük bumbaları
geliştirilmiştir.

Gemilerin hakiki yapıları ve güverte sayıları, çalışacakları ticaret şekline bağlıdır. Kömür veya
maden taşıyan bir Tramp¹ gemisi, yükleme-boşaltma kolaylıkları oluşturmak üzere engelsiz
büyük ambarları ile tek güverteli (singIe decker) olmalıdır. Kırkambar yükü (general
cargo)² taşıyan bir yük hat gemisi (cargo liner) ise, yükleme ve istif koIaylıkIarı sağlamak
üzere Gladoralı (tweendecker) olmalıdır. Gladora çok amaçlı gemilerde çeşitli yüklerin
taşınabilmesi için ambarları ayıran yapıya denir.
Baş: Teknenin ön kısmı.
Kıç: Teknenin arka kısmı.
Pruva : Bir teknenin baştan ileri ufuk yönündeki alan.
Pupa: Bir teknenin kıçtan geri ufuk yönündeki alan.
Sancak: Omurga hattının pruva yönünde sağ tarafı.
İskele: Omurga hattının pruva yönünde sol tarafı.
Omuzluk: Teknenin baş ve kıç kısmında, omurga hattı ile 45 derecelik açı yapan, her iki
taraftaki köşeleri.
Rüzgar üstü: Tekne aynı rüzgara tabi kaldığı sürece, teknenin rüzgarı aldığı taraf.
Rüzgar altı: Tekne aynı rüzgara tabi kaldığı sürece, teknenin rüzgarı aldığı tarafın ters
istikameti.
Teknenin baş tarafında kalan yüzeylerin baş bodoslamaya doğru bükeylendiği yerden
bitiştikleri yere kadar olan kısımlardan sancak taraftakilere, Sancak Baş Omuzluk
(starboard bow) ve iskele taraftakine, iskele baş omuzluk (Port bow) denir. Aynı şekilde
bu yüzeylerin kıç taraftaki kıç tarafa kalan kısımlarına da Sancak kıç omuzluk (starboard
quarter) denir.

MADDE AÇISAL KERTERİZ TERİMLE KERTERİZ

A 000° pruvada
B 045° Sancak baş omuzlukta
C Sancak 090° Sancak bordada
D 135° Sancak kıç omuzlukta
E 180° Pupada
F 135° İskele kıç omuzlukta
G İskele 090° İskele bordada
H 045° İskele baş omuzlukta
Tekneye ait terimler

Fribord (Free board): En yukarıda bulunan devamlı su geçirmez güverte (freeboard

Deck) ile su hattı (W.L.) arasında kalan ve tekne ortasında ölçülen mesafedir.

Tam boy (length overall): Gemi teknesinin baş ve kıçtaki son noktaları arasında kalan
mesafedir.

Tam genişlik (Beam): Bir geminin enine olarak ölçülen en geniş yeridir.

Draft (Draught): Teknenin herhangi bir yerinde, omurga hizasından su hattına kadar olan
düşey mesafedir.
Gemicilikle ilgili terimler:

Roda etmek:
Mayna etmek:
Aganta: tutma yada stop etme komutu.
Vira: demir ırgatını veya bir vinci çevirmek, işletmek, demir almak.
Fora: Bir halatı veya yelkeni çözmek, yerinden ayırmak.
Salya: Zincir veya bir cismi uzunluğu yönünde çekmek.
B) KANA RAKAMLARI (DRAFT RAKAMLARI):
KANA RAKAMLARI VEYA DRAFT MARKALARI BIR GEMI TEKNESININ NE
KADAR SU CEKTIGI (SUYA BATTIGI) GOSTERIRLER .KANA RAKAMLARI
GENELLIKLE TEKNENIN HER IKI BORDASINDA OLMAK UZERE BAS, KIC VE
VASAT BOLUMLERINDE YAZILIRLAR. GEMI TEKNESI UZERINDE KANA
RAKAMLARI YAZILIR VE KOYU BIR RENK ILE BOYANIRLAR. KANA
RAKAMLARI, GEMININ SANCAK BORDASINDA ROMEN RAKAMLARI ILE,
ISKELE BORDASINDA LATIN RAKAMLARI ILE YAZILIR. ROMEN
RAKAMLARININ DIZILISI İNGILIZ OLCU SISTEMINDE, LATIN RAKAMLARININ
DIZILISI ISE, METRIK SISTEMDE YAPILIR.
DENIZCILIKTE METRIK SISTEMI UYGULAYAN ULKELERDE INSA EDILEN
GEMILERDE KANA RAKAMLARI VE OLCUMU METRE OLARAK YAPILIR VE
GOSTERILIR. UYGULAMADA OLCUM SISTEMLERI ARASINDA DONUSUM
YAPILMASI GEREKEBILIR. 1 metre= 3,28 feet , 1 deniz mili= 1.852 km
Rüzgarların Derece ve Kerte Cinsinden Açıları
Bir geminin eylemini belirten terimler:

Bir gemi bir yere bağlı olmadan bir konumdan başka bir konuma doğru yol alıyorsa Seyir
halinde (underway) denir. Geminin su içinde hareketini ifade etmek için Yol (way) terimi
kullanılır. Eğer geminin hızı son gücüne yükselmişse, "Makineler tam yolda" diye tanımlanır.
Tekne ileriye doğru hareket ettiği zaman İleri yol veya tornayt (ahead), geriye doğru hareket
ettiği zaman Geri yol veya tornistan (Stern) yapıyor denir. Gemi, su içinde makine gücü ile
hareket ettikten sonra zamanla dümen dinleme süratine erişir. Gemi sadece dümen
kumandası ile rotasını değiştirecek süratle eriştiği zaman, bu hızına dümen dinleme sürati
(steerage way) denir.

Kaç böyle? (Pruva kaç?) sorusunun anlamı, geminin pruva yönünün dümenci pusulası
veya Cayro pusla ile kaç dereceyi işaret ettiğidir. Rota (course), geminin izlediği yolun pusla
derece terimleri ile açıklanma şeklidir. Bu terim, ufuk dairesini tanımlayan pusla kartının 000°
den 360° ye kadar bölünme sayılarını kapsar.

Bir gemi demirli olmaksızın ve makineleri çalışmazken gelişigüzel rüzgar veya akıntı tesiriyle
seyrediyorsa, sürüklenen veya boşanmış gemi (adrift) denir. Bu terimler, aynı sebepler
yüzünden başıboş yüzen. başka cisimler için de kullanılır. Özellikle mevkilerinden kopan
şamandıralar için kullanılır.
GEMİ TEKNESİNİN YAPISI:

Bir geminin teknesi yapılırken en önemli parçasını omurga (Keel) denen, baştan kıç tarafa
uzanan kalın, bütün ve dirençli bir parça meydana getirir. Omurganın bitim yerlerine eklenen
parçalara baş bodoslama ve kıç bodoslama denir.

GEMİLERİN GENEL SlNlFLANDIRMASl:

a)Kullanma amacına göre:

l- Ticaret gemileri (Merchant Ships)
II- Hizmet gemileri (Service-performing Ships, work Ships)
III- Harp gemileri (Warships)
IV- Gezinti tekneleri (Excursion boats )

1- Ticaret Gemileri

A) Yük gemileri (Cargo Ships, Freighters)

1- Kuru yük gemileri (Dry cargo Ships)

a) Kırkambar yükü taşıyan gemiler (General cargo Ships)

b) Dökme yük taşıyan gemiler (Bulk Carriers)
-Maden gemileri (Ore Carriers)
-Şeker gemileri (Sugar Carriers)
-Tahıl gemileri (Grain Carriers )
-Otomobil / dökme yük gemileri (Car / Bulk Carriers)
-Dökme yük / maden gemileri (Bulk / Ore Carriers)
-Maden / dökme yük / Petrol gemileri (Obo Carriers)
c) Kereste gemileri (Lumber veya timber Carriers)

2- Sıvı yük gemileri (Liquid cargo Ships)

a) Akaryakıt tankerleri (tankers)

b) L.P.G. tankerleri (L.P.G. Ships)
-Bütan gazı taşıyan tankerler
-Propan gazı taşıyan tankerler
c ) Asfalt tankerleri
d) Şarap tankerleri (Wine Carriers)
e) Asid tankerleri (Acid tankers)
t) Su layterleri (Fresh water tankers)
g! Zeytinyağı tankerleri (Olive oil Carriers)
h) Amonyak tankerleri (Ammonia tankers)
İ) Kimyevi yük taşıyan tankerler (Chemical tankers)

3- Soğuk depolu (Frigorifik) gemiler (Reefers veya Refrigerated Ships)

a ) Meyve-sebze gemileri (Fruit-vegatable Carriers)

b ) Et gemileri (Meat Carriers )
c ) Süt, tereyağı, yumurta gemileri

4- Çok amaçlı gemiler (Multi purpose Ships)

A) Kuru, sıvı veya soğutulmamış yük taşıyacak düzende gemiler
B) Yolcu gemileri (Passanger Ships)
C) Karışık gemiler (Mixed Ships)

Hizmet Gemileri:
a) Tarak dubası (Dredger)
b) Römorkör
c) Seyir alameti döşeyen, kaldıran gemiler
d) Kurtarma gemileri (Salvage vessels)
e) Deniz itfaiyeleri (Fire boats)
f) Fabrika gemileri (Salvage vessels)
g) Fener gemileri (Light Vessel)
h) Balıkçı gemileri

Harp Gemileri:
a) Muhabere gemileri (Battle Ships)
b ) Kruvazörler (Cruisers )

b)Çalıştıkları su alanlarına göre gemiler:

A) Deniz gemileri
B) Nehir gemileri
C) Göl gemileri

TİCARET GEMİLERİ
Ticaret gemileri çok çeşitli tip1er altında toplanırlar. Buna rağmen bu tip gemilerde ortak olan
bir özellik vardır.Yaptıkları hizmeti ticari gaye için yaparlar(NAVLUN) .Bu sebepten öncelikle
bazı ticari konuları belirlemek gerekecektir .Deniz ticaretinde iki ana işletme türü vardır.
Bunlar: (a) Tramp işletmeciliği, (b) Liner (layner) işletmeciliği, gibi ikiye ayrılır .
Tramp: Karlı ve işine gelen yükü nereye olursa, götüren gemi.
General cargo: Ağırlıkça hafif, hacim olarak fazla, karışık yük.

a) Tramp İşletmeciliği: Bir armatör gemisini dünya üzerinde nerede karlı bir taşıma işi varsa
oraya gönderirse ve geminin bir yıl içindeki seferi belirli bir program içinde yer almıyorsa, bu
tür taşımacılık Tramp Shipping diye açıklanır. Tramp gemi işleten şirketler dünyanın belli
başlı ticari merkezlerinde tüm dünya iş hareketlerini takip etmek,navlun piyasası
hareketlerini,siyasi durumları,ekonomik ve sosyal gelişimleri izlemek zorundadırlar. Bu
işletmeler gemilerini tam veya kısmi taşınma için,sefer veya zaman üzerine
kiralamaktadır.Tramp işletmecilikte daha az kara personeli kullanılmakta, bunun yerine
dünyanın değişik limanlarında personel değiştirme masrafları ortaya çıkmaktadır. Buna
karşınTramp işletmeler, gemilerin çalışmasını ekonomik şartların bozuk olduğu durumlarda
ertelemekte ve tüm personeli çıkartarak belirli limanlarda gemiyi bağlamaktadır. Bu şekilde
bağlanmış gemiye leydap (laid up) denir.

b) Düzenli hat işletmeciliği (Liner Shipping): Geminin veya gemilerin belirli limanlar
arasında ve program içinde belirli sürelerde çalışmasına Düzenli hat işletmeciği denir. Bu
şekilde çalışan gemiler, yük, yolcu veya yük-yolcu gemileri olmaktadır. Layner gemi
işletmeciliği, çok kazançlı ve sürekli taşımacılık bulunan limanlar arasında ve büyük
işletmeler tarafından yapılır. Bu işletmeler çeşitli kuruluşlar ve hükümetler ile yakın bir ilişki
içindedir. Düzenli hat işletmeciliğinin devletlere yararlı olduğu hatlarda bu işletmelerin
zararlarını karşılayarak uygulamalar görülür.Genel olarak deniz işletmeciliğinin hükümetler
tarafından korunduğu durumlarda veya devlet tarafından yapıldığı durumlarda düzenli hat
işletmeciliği görülür. Gemisini düzenli hatlarda çalıştıracak armatörlerin yüksek bir kara
işletme masrafları bulunur. Bu tür işletmeler çok güçlü şirketler ve yan kuruluşlar, örneğin
kara nakliyatı vb. kurarak kombine bir sistemle mücadele ederler.
YÜK GEMİLERİ (cargo Vessel):

ÇOK AMAÇLI STANDART TİP GEMİLER:

Denizlerde dolaşan gemilerin tipleri, taşıdıkları yüklerin niteliklerine bağlı olarak

değişmektedir. Bu sebepten günümüzde gemi dizaynında gözüken özellik, yüklerin
karakteristik değişkenliğine ayak uyduracak biçimde gemilerin geliştirilmesidir.
Çok amaçlı gemilere örnek verecek olur isek konteynır, dökme yük, kereste ve ağır yükler
taşıyabilecek gemiler gösterilebilir.

Ticaret gemisi denince akla ilk gelen, bir yükü iki liman arasında taşıyarak hizmet gören
gemiler hatırlanır. Bu tip gemilerin tonajları (Dwt), 2000 ile 20.000 arasında değişir. Gemi
yapıları, yük taşımak üzere dizayn edildiğinden, ambarlar, balast tankları, yük donanımları
gibi taşımacılık yönünden önem taşıyan kısımlar bulunur. Bu tip gemilerin sahil limanları
arasında çalışan ve tonajı 2000 dwt'den ufak olanlarına koster (coaster) denir.

7000-10.000 Dwt arasında birbirinin aynı özellikte olan Liberty ve Victory tipi gemilere
konvansiyonel yük gemileri denir.

Tanker teknesi ham petrol, ham petrol ürünleri ve kimyasal sıvı yüklerin taşınması için
yapılmış bir yük gemisidir. Tanker teknesinde yükleme boşaltma, tankları birbirine bağlayan
borular ve pompa istasyonu vasıtasıyla olur. Ham petrol taşıyan tanker tankları, yükü
gerektiğinde ısıtmak ve akışkanlık kazandırmak için stim geçen serpantin boruları ile
donatılır. Tankların arasında bir boş ara tank bulunur, böylece tankın birinde olan bir
yangının,öteki tarafa geçmesi önlenir. Bu boşluğa koferdam denir.

Kömür gemileri, sahiller boyunca kömür taşımak için dizayn edilmiş iki veya daha çok
düzgün ambarı olan teknelerdir.

Konteyner gemileri, liner servisleri içinde bir çığ gibi büyümüş yeni tip gemilerdir. Bunlar
''kapıdan kapıya nakliyat'' (Doors to Doors) düsturu içinde kapalı saç kutular (Container)
içindeki yükleri taşırlar. Bu kutular standart ölçüler içinde yapılır ve 20 ft ve 40 ft gibi
terimlerle belirtilir. Ekonomik oluşu, taşımada pratik bir çabukluk sağlaması ve yükün
korunmasın da en yararlı sistem olması yönünden konteynırlar günümüzde gittikçe önem
kazanmaktadır.( Yüklerin hasara uğramasını engeller, Yüklerin çalınmasını önler, Yükleme
ve boşaltmada sürat sağlaması)

Konteyner nedir? Aynı grup yüklerin önceden Konteyner denen kapalı hacimlere istif
edilerek yüklenmesi ve bunların yükleme limanında hazır tutulması eylemidir. Konteynercilik
ile ilgili tüm standart boyutlar ve uyulacak şartlar I.S.O. denen (International Standart
Organisation) kuruluş tarafından saptanır.

Ro-Ro gemileri, Konteyner taşımacılığından esinlenerek geliştirilmiş bir uygulamadır. Bu tip

gemilerde amaç yükleme-boşaltma süresini en düşük düzeyde tutarak işletme masraflarını
azaltmaktır.
Bu gemilerin baş-kıç veya bordada bulunan rampalarından tekerlekli araçlar veya tekerlekli
taşıyıcılar (mafi trailers) üzerinde Konteynerler 'yüklenir. Gemide bulunan bir yükleme aracı
(Tug Master) veya forkliftler yükleri gemiye almaya veya çıkartmaya yarar.
Her gemide olmayan donanım ve cihazlar yeni dizayn gemilere
konulmaktadır. Ro-Ro gemilerde bulunan asansör (lift), alt güverteye giren yüklerin üst
güverteye çıkartılmasını sağlar. Yine bu tip gemilerde bulunan düzeltme (veya bayılma
önleyici) tankları (anti heeling) ile geminin yarım derece sancak veya iskeleye bayılması
durumunda otomatik olarak karşı bölüme balast alınarak gemi doğrultulmaktadır.

FRİGORAFİK GEMİ (Meyve taşıyıcılar), kuvvetli hava fanları ile donatılmış gemilerdir. Bu
tip gemilerde hava değişim değeri (air change) önemlidir. Ambarları soğutularak Meyve
taşıyan gemiler vardır.

HİZMET GEMİLERİ

Bu tip gemiler genel olarak gemilerin kendi işlemlerinde yapacakları seferlerin selameti ve
yolunca yapılmasını oluşturan işleri yapmakta kullanılır. Örneğin römorkör limana giren
geminin rıhtıma yanaşmasını sağlar ve açık denizde hareketten aciz tekneleri yedekler. Bir
seyir alameti döşeyen gemi, navigasyon için gerekli bir şamandı-rayı yerine bağlar. Bir
deniz itfaiye gemisi, limanda veya denizde yanan gemi yangınlarını söndürür. Bir fener
gemisi, bulunduğu mevkide seyreden gemilerin mevki saptama-sına yardım eder. Bir
buzkıran gemisi, kuzeyde mevsim gereği deniz ve nehirler buzlarla kaplanınca, buz kırarak
gemilere yol açar. Bir tarak gemisi sığ ve çabuk kirlenen liman ve nehirleri tarayarak
derinliğini çoğaltır.

BALIKÇI GEMİLERİ:

Balıkçı teknesi hizmet cinsine göre sahillerde avlanan küçük bir tekneden Okyanusa çıkarak
avladığı balığı konserve yapan büyük tonajlı gemilere kadar farklı yapılar gösterir.

YOLCU GEMİLERİ

Yolcu gemileri düzenli hat gemileridir (liner). En büyük yolcu laynerleri en fazla 42 yolcu
trafiğinin görüldüğü ticaret rotaları üzerinde kurulmuştur. layner yolcu gemisi 1200-2000
yolcu kapasitesine ve 28 knots sürate sahiptir .Bu gemiler 10,000-80,000 Gros ton arasında
yapılırlar .

DÖKME YÜK GEMİSİ

18000 DWT LIK DÖKME YÜK GEMİSİ

HAM PETROL TAŞIYAN BİR TANKER GEMİSİ

PETROL ÜRÜNÜ TAŞIYAN BİR GEMİ

LPG (SIVI DOĞAL GAZ) TAŞIYAN BİR GEMİ

KARGO GEMİSİ

KONTEYNER GEMİSİ

RO RO GEMİSİ
YOLCU GEMİSİ

SWATH TİPİ TEKNE

TÜRK DONANMA GEMİSİ

HÜCUM BOTU
HAVA YASTIKLI TEKNE ( HOVER CRAFT)

UÇAK GEMİSİ
DENİZ ALTI

ROMÖRKOR
NEHİR TİPİ ÇEKME GEMİSİ

SONDAJ GEMİSİ
PLATFORM

TEMİN EDİCİ GEMİ

 ARAŞTIRMA GEMİSİ

YÜKSEK HIZDA TEKNE

YELKENLİ TEKNE

HAYVAN GEMİSİ
a) Palamar halatları (mooring lines): Bir gemiyi rıhtıma, şamandıraya veya başka bir gemiye
bağlamakta kullanılan, pruva. vasat ve kıç taraftaki babalara volta edilen halatlardır. Bitkisel,
sentetik ve çelik telden yapılan palamar halatları, denize açıldıktan sonra başaltı ve kıçaltı
denen güverte mağazalarına kaldırılır.
Baş ve Kıç halatlar: (b) de (l) de gösterilen baş halat (head line). (6) ile gösterilen kıç halat
(Stern line) adını alır ve gemiyi ileri ve geri hareketten korur. Koltuk halatı (breast line): (b) de
(2) ile gösterilen bas koltuk halatı. (5) ile gösterilen kıç koltuk halatı adını alır. Koltuk halatı
geminin rıhtımdan açmamasını sağlar. Bu halata açmaz adı da verilir. Spring halatı: (b) de
(3) ve (4) ile gösterilen halatlara spring halatları denir. Bu halatlardan geminin baş tarafa
hareket etmesini önleyene baş spring (head spring). zeminin kıç tarafa hareket etmesini
önleyene kıç spring (Back spring) denir. Spring halatları genellikle tel halatlardır. Kasa
kısımları bazen bitkisel halattan yapılarak bir kilit ve tel halata birleştirilir. Spring halatları
ayrıca Şek. (c)de gösterildiği gibi verilince şu adları alırlar: 1) Baş geri spring, 2) Bas ileri
spring. 3) Kıç geri spring. 4) Kıç ileri spring.

¹.Çapariz:Normal yapılması gereken bir

b) El incesi (heaving line): Manevrada gemiden halat vermek için kullanılan bir ince halattır.
c) Bosa (stopper): Rıhtıma verilen ve vira edilerek boşu alınmış olan palamar halatları
Şek.98. de gösterilen şekilde boşa vurularak tutulur ve yük bosaya bindirildikten sonra ırgat
fenerliğinden alınarak babaya volta edilir.

1. KÖPRÜÜSTÜ
Bir gemide Köprü üstü (Bridge), bütün kısımlarını yönetildiği beyin işlevini yapar.Gemi
güverte zahitleri (Deck officers) tarafından burada tutulan vardiyalarda (watch),teknenin
görevini yapması için yerleştirilmiş çeşitli donatımlar kullanılır.Gerek seyir için gerek
manevralar için kullanılan bu donatımlar içinde asırlarca kullanılmış aletler ile son modern
devrin elektronik aygıtlar yer alır.
2.İSKANDİL
Geminin bulunduğu yerin deniz dibi derinliğinin ölçülmesinde kullanılan bir alettir.
savaş gemilerinde mayın koyma,karaya oturma,demirleme işlemlerinde kullanılır.tanklarda
bulunan sıvıların hangi yükseklikte olduğunun ölçülmesini sağlar.
3. PARAKETE:
Seyir esnasında bir geminin ne kadar sürat yaptığını gösteren aygıtlardır.süratın birimi knot
tır.
4. MAKİNE TELGRAFI:
köprü üstünden verilen makine ile ilgili kumandaları makine kontrol odasına ileten
sistemlerdir.
5. HİDROMETRE:
Hidrometre (hydrometer), bir sıvının özgül ağırlığını veya yoğunluğunu ölçen bir alettir.suyun
yoğunluğu suyun kaldırma kuvvetini etkilediği için su seviyesinde farklılıklar gösterir, bu da
geminin ağırlığını hesaplamamızda etken olur.
6. RADAR
Radar', radyo dalgası yardımıyla uzak bir cismi belirlemeye yarayan seyir aygıtıdır.
ARPA RADAR AYGITI:

ARPA Radar aygıtı, bilgisayar kontrollü, otomatik olarak plotlayan ve manevra benzetim
(simülasyon) yeteneğine sahip bir Radar uygulamasıdır.

7. RADYOTELEFON (RT):
Geminin kara istasyonları ile veya başka bir gemi ile haberleşmesinde kullanılan elektronik
bir aygıttır.
8. MANYETİK PUSLA:
Pusla (compass), mıknatısın yönelme özelliğinden yararlanılarak yapılmış bir seyir
aletidir.geminin yönünü(rotasını) bulmaya yarıyor.

9. CAYRO PUSLA:
Hakiki Yönü gösteren ve elektrikle çalışan bir alet.
10. OTO PİLOT (Auto pilot):
Gemilerde Serdümen olmadan gemiyi istenen rotada tutmak ve rotadan kaçan gemiyi
otomatik olarak rotasına getirecek dümen kumandalarını vermek için kullanılan elektronik bir
alettir.

11. KÖPRÜÜSTÜNDE BULUNAN ALETLER:

a) Dürbün (Binoculars): Uzakta bulunan maddeleri görmek veya ayrıntılarını anlamak için
kullanılan bir yakınlaştırma aletidir.
b)Pilli el lambası (Electric torch): gece Köprü üstünde seyir jurnali doldururken veya
davlumbazda termometre okunurken yeterli bir ışık sağlamak için kullanılır.
c) Kronometre (Chronometer): Göksel seyir işlemlerinde zaman kavramını daha hassas
ölçmeye yarayan aletlerdir.

d) Madeni barometre (Anoroid barometer): Hava basıncını ölçmek için kullanılan bir alettir.
e) Aldiz lambası (aldis lamb): Gemilerde ışık yardımı ile haberleşmeyi sağlayan aletlerdir.

f) Rüzgâr hızını ölçer (Anemometer): Rüzgârın hızını ve yönünü gösteren bir alettir.
g) Yalpa müşiri (Clinometer): Geminin denizli havalarda yaptığı yalpayı derece olarak
gösteren bir alettir.

Role Talimi Nedir?

• Hiçbir meslek tamamen emniyetli ve tehlikeden uzak değildir. Denizcilik mesleğinin
tehlikelerini aşmak için her denizcinin bu tehlikelere karşı eğitimli olması gerekir.
Denizde hayatta kalmanın dört ana unsurundan birisi de eğitimdir. Birçok denizci,
sadece denizde nasıl canlı kalacakları ile ilgili yeterli eğitimi eksik yaptıklarından
hayatlarını kaybetmişlerdir.
Ticaret ve yolcu gemilerinde genel olarak ”Role Talimi” denilen uygulamalı eğitim ile gemiyi
terk, yangın söndürme, denize adam düştü vb. konular ele alınarak personelin tecrübe
kazanması sağlanır. Eğitim ile mükemmele ulaşılabilir .Can kurtarma teçhizatının ve
donanımının kullanılmasında eğitilmemiş bir personel, ilk karşılaşacağı gerçek bir emergency
durum tecrübesinde, büyük hatalar yapmaya adaydır.

• Personelden her kişi, ayda en az bir defa gemiyi terk ve bir defa da yangın talimine
katılır.Eğer bir ay önce yapılan gemiyi terk ve yangın talimine personelin %20′inden
fazlası katılmışsa, geminin bulunduğu limanı terk ettikten sonra 24 saat içinde
personel ile role talimleri yapılır.
• Role cetveli : Gemilerde acil durumlarda her bir personelin nerelerde ve hangi görevi
yapacağını bildiren listelerdir.
Genelde bu kartlar standarttır. Bu kartlarda Kaptana görev verilmez. herhangi bir
olayda kaptan istediği bölümde yer alır.
Role cetvelleri gemide dört farklı yerde bulunur. Bu yerler; Zabitan salonu, personel
salonu, makine dairesi ve köprüüstüdür.

• Role kartı :Role cetvellerine ek olarak her personelin acil durumlarda yapacağı görevi
belirten, her personele ayrı ayrı verilen karttır.
•

• Acil durumlar:Yangın, gemiyi terk, denize adam düştü, dümen arızası, gemi su aldı,
karaya oturma, deniz kirliliği, yedekleme, çatışma, bomba-kaçak yolcu-yasak madde
arama, kapalı mahallere giriş ve çalışma.