មេម ៀនទី ៦ ព្រះរាជាណាចព្ររេពជា

ុ ទី២
១. ត ើពិភពតោកកំពុងជួបប្បទះនឹងបញ្ហ
ា ធំៗអ្វីខ្ះល ?
ពិភពតោកកំពុងជួបប្បទះនឹងបញ្ហ
ា ធំៗ
 បញ្ហ
ា បរិស្ថានៈ ទឹកជំនន់ ខ្យល់ពយុះ រញ្ួជ យដី តប្រះរំងស្ងួ ផែនដីត ើងកំតៅ..
 បញ្ហ
ា កំត ើ នប្បជាជនៈ ប្រូវការថារពល ពប្ងីកផ្ែៃដីដំដុះ ឧស្ាហករម ស្ំ ង់លំតៅដាន
 បញ្ហ
ា អ្តតោប្បតវស្នៈ ការជួញដូរតប្រឿងតញៀន រនុស្ស អ្ស្នោិស្ុខ្ តោរករម តពស្ាោរ តភរវករម
 បញ្ហ
ា ស្នោិស្ខ្
ុ តស្បៀងៈ ប្រូវការបតចេកតទស្កស្ិករម តរៀបចំដី ជី ជតប្រើស្ពូជ ប្បព័នាធារស្ថស្តស្ោ
 បញ្ហ
ា តភរវករមអ្នោរជា ិ និងស្ង្គ្រារៈ បងកឱ្យមានអ្ស្នោិស្ុខ្ស្ងារ អ្ស្នោិស្ខ្
ុ ពិភពតោក និងរតតររ
នវ ិជាជ បញ្ហ
ា ជនតភៀស្ខ្លួន និងែលប្បតោជនរហាអ្ំណាច។
២. ត ើការដក់ប្ាស្ថទប្ពះវ ិហារចូលកនងបញ្
ុ ជ ីតប ិកភ ឌ ពិភពតោកមានអ្ ន
ា ័យដូចតរេចខ្លះស្ប្មាប់ករពជា?
ុ
ការដក់ប្ាស្ថទប្ពះវ ិហារចូលកនុងបញ្ជីតប ិកភ័ ឌ ពិភពតោកមានអ្ ាន័យ ៖
 ប្ាស្ថទប្ពះវ ិហារជាររ កវបបធរ៌របស្់ផខ្មរនិងរនុស្សទំងអ្ស្់កុងពិ
ន ភពតោក
 រកាបូរ ភាពទឹកដី
 ពិភពតោកជួយការពារនិងទទួលស្ថាល់
 ែោល់កំត ើ នតស្ដាកិចេ តាររយៈតទស្ចរ
 បរាញពីស្ថាប យករមផ្នបុពវបុរស្ផខ្មរ និងស្ិលបៈ
 បរាញពីអ្ំណាច និងវ ិស្រភាពរបស្់ប្ពះរជាស្រ័យរុន
 បរាញពីអ្ ោស្ញ្ហា ជា ិផខ្មរ
 បរាញពីតទពតកាស្លយប្ពះរជានិងអាទិតទព
 ជាអ្ ាន័យប្បវ ិោស្ថស្តស្ោតធវើឱ្យជា ិផខ្មរលបីរនៃឺតពញពិភពតោកប្បកបតដយតមាទនភាពជាទីបំែុ
 ប ុោ ះស្ថមរ ីកូនផខ្មរជំតន់តប្កាយឱ្យតចះស្ស្ោញ់រកាការពារ ស្រប ិវោ បបធរ៌ ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស្់របស្់បុពវបុរ
ស្។
៣. ចូរព ឋ ពវ ិជជមាន និងអ្វ ិជជមានផ្នស្កលភាវូបនីយករម។
៌ តអ្ំពីទិដភា
ព ៌ តពីទិដឋភាពវ ិជជមាន និងអ្វ ិជជមានផ្នស្កលភាវូបនីយករម
ឋ ពវ ិជជមានផ្នស្កលភាវូបនីយករមររ
ទិដភា ួ មាន ៖

 តធវើឱ្យមានការរីកចំតរើនផែនកតស្ដឋកិចេ (កស្ិករម ឧស្ាហករម ពា ិ ជជករម) និងស្ងារ

 រីកចតប្រើនផែនកវបបធរ៌ (ស្ិលបៈ អ្ប់រ ំ កីឡា)
 អ្ភិវឌ្ឍនផែនកបតចេកវ ិទាទំតនើប (បតងកើ តប្រឿងមា៉ា ស្ុីនស្វ័យប្បវ ិោ តប្រឿងតអ្ ិចប្ ូនិច)
 តធវើឱ្យមានការរីកចតប្រើនផែនកទូរររតររន (ទូរស្ពៃ អ្ុីនធឺ ិ ទូរទស្សន)
 បតងកើ ឱ្យមានប្បព័នាតស្ដឋកិចេទីែារតស្រី (មានការប្បកួ ប្បផជង)
 បតងកើ កិចេស្ហប្ប ិប ិកា
ោ រលអតដើរបីតដះស្ស្ថយរល់បញ្ហ
ា ផដលបងកការរំររកំផហងដល់ពិភពតោក
(បរិស្ថាន ជំងឺស្នោិស្ុខ្ កំត ើ នប្បជាជន)

ឋ ពអ្វ ិជជមានផ្នស្កលភាវូបនីយករមររ
ទិដភា ួ មាន ៖

 ប្បតទស្ ូចតាចប្ ូវា ់បង់អ្ធិបត យយភាពរបស្់ខ្ួនតៅចំ

ល តពាះរុខ្ប្បតទស្រហាអ្ំណាច
 មានការតប្ជៀ ផប្ជកកិចេការផ្ែៃកុងពី
ន ស្ំណាក់រហាអ្ំណាចរកតលើប្បតទស្ទន់តខ្ាយ ផដលតធវើឱ្យមាន
េ ុងវ ិស្័យនតោាយ តស្ដឋកិចេ និងស្ង្គ្រារ
ការផ្លលស្់បូរកន

1
  បងកឱ្យមានការរ ីកស្ថយោ៉ា ងខ្លំងនូវបតចេកវ ិទាតោធាទំតនើប ផដលបងកការរំររកំផហងដល់ពិភព
តោក
 កំត ើ នប្បជាជនតំឱ្យមានបញ្ហ
ា តោទដល់តស្ដឋកិចេ និងស្ងារ
 ប្បព័នាផ្លកយរ បក៏អាចជាប្បភពផ្នបញ្ហ
ា ផដលតធវើឱ្យរដឋភិាលរ ឹ ផ ា ់បង់ប្បស្ិទាភាពកនុងការ
ប្រប់ប្រងប្បព័នព
ា ័ ៌មានតទៀ

៤. ត ើអាស្ថ៊ានជាអ្វ?
ី មានស្ថរៈស្ំខ្ន់អ្ីខ្
វ ះល ស្ប្មាប់ករពជា?
ុ
អាស្ថ៊ានរឺជាស្មាររនប្បជាជា ិអាស្ុីអាតរនយ។ មានស្ថរៈស្ំខ្ន់ស្ប្មាប់ករពុជាដូចជា ៖

 ខ្ងផែនកនតោាយ ករពុជាអាចឈរតស្មើរុខ្តស្មើមា ់ជារួយប្បតទស្ផដលជាស្មាជិក និងចូលរួរនូវ

ការស្តប្រចចិ ោតៅកនុង ំបន់ករពុជា ានទទួលានស្ុខ្ស្នោិភាពរិនតៅឯតកាករពុជាមានឱ្កាស្
ប្បកួ ប្បផជងខ្ពស្់ជារួយប្បតទស្កនុង ំបន់
 ខ្ងផែនកតស្ដឋកិចេ ករពុជាានកាលយជាកផនលងវ ិនិតោរទុនដ៏ទក់ទញ។ ការតធវើពា ិ ជជករមក៏មានភាព
រយស្ស្ួលជាងរុន។ ប្បជាជនអាចរកការររតធវើានោ៉ា ងទូលំទូោយ ទំងកនុងប្បតទស្ និងកនុង ំប
ន់។ តទស្ចរ ក៏មានការតកើនត ើង។ដូតចនះការចូលជាស្មាជិកអាស្ថ៊ានក៏ជាផែនករួយផដលជំរុញឱ្យ
តស្ដឋកិចេករពុជាមានកំត ើ នជាតរៀងរល់ឆ្នំែងផដរ
 ខ្ងផែនកទំតក់ទំនង រឺជំរញ
ុ ឱ្យមានការកស្ថងតហដឋរចតស្រព័នា និងែលូវថ្នល់ ប្ពរទំងការតលើកផលង
ទិដឋការ
 ខ្ងផែនកស្ងារ ករពុជាទទួលាននូវកិចេស្ហការជារួយប្បតទស្កនុង ំបន់ កនុងការផថ្រកាស្នោិភាព
និងស្នោិស្ុខ្ស្ងារ ទប់ស្ថក ់ការជួញដូររនុស្ស តប្រឿងតញៀន និងអ្ំតពើភារវករម។ ការជួយរនតៅវ ិញ
តៅរករវាងប្បតទស្ស្មាជិកតាររយៈការតែៃរបទពិតស្ថធ ចំត ះដឹង អាហារូបករ ស្ប្មាប់និស្សិ
ផដលតធវើឱ្យរង្គ្នីរ
ោ ជការ ប្បជា-ជន និងយុវជនករពុជាានតរៀនស្ូប្ និងទទួលាននូវឱ្កាស្លអៗជា
តប្ចើន
 េ ន តៅវ ិញតៅរកតលើវ ិស្័យអ្ប់រ ំ វ ិទាស្ថស្តស្ោ បតចេកវ ិទា ព័ ៌មានវ ិទា
ខ្ងផែនកវបបធរ៌ ផ្លលស្់បូររ

៥. ចូរព ៌ តពីតរលនតោាយឈនះ-ឈនះ របស្់ស្តរេច ហ៊ាន

ុ ផស្ន កនងការបញ្
ុ េ ប់ស្ង្គ្រារតៅករពជា។
ុ
ព ៌ តតរលនតោាយ ឈនះ-ឈនះ របស្់ស្តរេច ហ៊ាុន ផស្ន មាន ៖
+ វ ិស្័យនតោាយ
 ស្មាហរករមកងទ័ពផខ្មរប្កហរជារួយនឹងកងទ័ពររដឋភិាលតធវើឱ្យកងកមាលំងមានការឯកភាពតដើរបី
ស្ថេរប្បតទស្ និងកស្ថងប្បតទស្
 តប្កាយពីានដកកមាលំងផខ្មរប្កហរ ផខ្មរប្កហរដួលរលំ តៅតារ ំបន់ប្ពំផដនមានស្ុវ ិភា
ោ ព និង
អ្ភិវឌ្ឍ
 មា ុភូរិនិវ ន
ោ ជនតភៀស្ខ្លួនតារប្ពំផដន
 មានការផបងផចកដីធីកា
ល ន់កាប់ ជាករមស្ិទដ
ិា ល់បងបអនជនតភៀស្ខ្ល
ូ ួន (អ្ ី ផខ្មរប្កហរ )
 បងបអូនផខ្មរប្កហរប្ ូវានែេល់ ួតទី និងបុ យស្កេិដល់បងបអនផដលធា
ូ ល ប់មានពីរុន ។
+ វ ិស្័យស្ងារ
 ១៩៩៣ ដល់បចេុបបននប្បតទស្ករពុជាមានស្ុវ ិភា
ា ព និងស្នេិភាពតពញតលញ
 តធវើឱ្យមានឯកភាពជា ិ ការបប្ងួបបប្ងួរជា ិ
 តធវើឱ្យមានស្រិទិែ
ា លជាតប្ចើនតកើ ត ើង ដូចជាស្ោតរៀនពីរត ោយយរហូ ស្កលវ ិទាល័យ រនៃីតពទយ

2
+ តស្ដឋកិចេ
 ទំតក់ទំនងពា ិ ជជករមអ្នេរជា ិជារួយអាស្ថ៊ាន និងរហាអ្ំណាចពិភពតោកធំៗ
 មានតហដឋរចតស្រ័នាដូចជា ែលូវថ្នល់ ស្ថពន ស្ថពនអាកាស្ ប្បព័នាធារស្ថស្តស្េ ជាពិតស្ស្តស្ដឋកិចេមាន
ការរីកចតប្រើន និោយរួរតៅរឺមានការរ ីកចតប្រើនប្រប់វ ិស្័យ ។
+ វ ិស្័ អ្ប់រ ំ
 តធវើកំផ ទប្រង់ស្ុីជតប្ៅតលើវ ិស្័យអ្ប់រ ំពីបឋរស្ិកាដល់ឧ ោរស្ិកា។
៦. ចូរវ ិភារពី ួតទីប្ពះពុទស្ថ
ា ស្តកនងស្ងា
ុ រករពជា។
ុ
ប្ពះពុទស្ថ
ា ស្ត ួតទីស្ំខ្ន់កុងការកស្ថងស្ងា
ន រករពុជាបចេុបបននដូចជា ៖
ការអ្ប់រ ំែលូវចិ ោ
 អ្ប់រ ំស្ីលធរ៌ ចរិោធរ៌ តដើរបីឪ្យរនុស្សមានការរស្់តៅប្បកបតដយស្ុវ ិភា
ោ ព ស្នោិភាពស្ងារ
 រនុស្សតចះតររពចាប់ទមាលប់
 រនុស្សមានការពាោរ
 តចះរិ អ្ំពីជីវ ិ របស្់ខ្ន
ួល យល់ចាស្់ពីអ្ំតពើលអ និងអ្ំតពើអាប្កក់
 តវៀរោកអ្ំពីតប្រឿងអ្ាយរុខ្តែសងៗ
 បរាញែលូវឪ្យរនុស្សរស្់តៅផ្ថ្លថ្ូរតតពលបចេ
ន ុបបនន និងអ្តរ
កស្ថងធនធានរនុស្ស
 ែោល់ចំត ះដឹង
 ប េ លជំតញវ ិជាជជីវៈ
ុេ ះបណា
 ផចករំផលក ែសពវែាយពុទាឳវាទ និងផចករំផលកបទពិតស្ថធន
កស្ថងរចតស្រព័នា
 វ ោអាររ រនៃីតពទយ ស្ថោតរៀន ស្ថពន ថ្នល់...
ចូលរួរកស្ថងកនុងវ ិស្័យស្ងារកិចេ
 ស្តង្គ្រាះកុមារអ្តថា ទុររ ជន...។
៧. ចូរវ ិភារពីប្ពះរជាណាចប្កករពជាទី
ុ 2 និងការកស្ថងករពជាត
ុ ើ វ ិញ។
ង
វ ិភារពីប្ពះរជណាចប្កករពុជាទី២ និងការកស្ថងករពជាត
ុ ើងវ ិញ ៖
វ ិភារពីប្ពះរជណាចប្កទី២
 តកើ ត ើងតៅផ្ថ្ងទី ២៤ កញ្ហា ១៩៩៣ ផដលមានប្ពះរហាកសប្ តស្ថយរជយរឺស្តរេចប្ពះ នតរ ោ ស្ីហ
នុ
 មានរដឋធរមនុញ្ាថ្ីម តស្រីពហុបកស
 មានរដឋភិាលស្ស្បចាប់រួយ
 ប្ពះរជារណាចប្កទី២ តកើនត ើង តាររយៈតាះតឆ្ន តៅផ្ថ្ងទី ២៣-២៨ ឧស្ភា ១៩៩៣
 ប្ពះរជាណាចប្កទី២ ោប់ពីឆ្នំ ១៩៩៣ រហូ ដល់បចេុបបនន ករពុជាានតាះតឆ្ន ជាស្កលតដយតស្រី
តប្ជើស្តាំង ំណាងរស្តស្េាន៦ អា ិផ្ោ នរដឋស្ភា
ការស្ថេរករពជាត
ុ ើងវ ិញ
 ការស្ថេរករពុជាវ ិស្័យតស្ដឋកិចេ កស្ិករម ពា ិ ជជករម ឧស្ាហករម
 វបបធរ៌និងអ្ប់រ ំ បតងកើ ស្ថោតរៀនប្រប់កប្រិ ស្ិកា បតងកើ វ ោអាររ ជំតនឿ ស្ថស្ត
 វ ិស្័យនតោាយ

3
 o តធវើកំផ ទប្រង់ប្រប់រចតស្រព័នាជា ិ
o តធវើកំត ទប្រង់តលើវ ិស្័យកងទ័ព នររាលជា ិ
o បតងកើ ឪ្យមានតស្ដឋកិចទ
េ ីែារតស្រី ែេល់ករមស្ិទិឯ
ា កជន
o ែេល់ស្ិទិតា ស្រីភាពដល់ប្បជាជន ។

៨. ករពជាចូ
ុ លជាស្មាជិកអាស្ថ៊ានតៅផ្ថ្ងផខ្ឆ្នណា
ំ ? ករពជាជួ
ុ បែលអ្វ ិជជមានអ្វីខ្លះពីការចូលជាស្មាជិកអាស្ថ៊ា
ន?
ករពុជាចូលជាស្មាជិកអាស្ថ៊ានតៅផ្ថ្ងទី ៣០ ផខ្តរស្ថ ឆ្នំ ១៩៩៩។
ទនៃឹរនឹងរុ ស្រប ិផោ ដលករពុជាទទួលានពីភាពជាស្មាជិកអាស្ថ៊ាន ករពុជាមានបញ្ហ
ា ប្បឈរជាតប្ចើន
ផដលប្ ូវតដះស្ស្ថយជាបតៃន់។ ចំ ុ ចអ្វ ិជជមាន ទំងតតះរួរមាន៖
 ធនធានរនុស្ស និងស្មាារបតចេកតទស្តៅមានកប្រិ ទប
 ការតំទំនិញតចញទបជាងការតំចូល
 ករពុជាជាទីែាររបស្់តរ
 ករពុជារិនអាចជារូរប្បកួ ប្បផជង តស្ដឋកិចេជារួយបណា
ោ ប្បតទស្ជាស្មាជិកអាស្ថ៊ានដផ្ទ
 ករពុជាប្ វូ ការជំនួយពីបរតទស្
 ករពុជាប្ ូវជំរញ
ុ ឱ្យមានការប្បណាំងប្បផជងតដយតស្រ ី និងយុ ិធ
ោ រ៌កុងទី
ន ែារ តដើរបីពប្ងឹងរុ ភាព
ទំនិញកនុងស្ស្ុកជាបឋរស្ិន តទើបអាចប្បកួ ប្បផជងជារួយទំនិញប្បតទស្អាស្ថ៊ានដផ្ទតទៀ ាន
 ករពុជារួរកទក់ទញអ្នកវ ិនិតោរបរតទស្តដយផ្លៃល់ផដលជាបុពវតហ ុែោល់ការររឱ្យប្បជាពលរដឋធ្
តវ ើ។ ករពុជាា ់ចំ ូ លពនារយ ោ៉ា ងខ្លំងតបើ អ្នុវ ោ AFTA តបំណាច់ឆ្នំ ២០១៥ ផដលតធវើឱ្យរជរដឋភិ
ាលខ្ិ ខ្ំប្បផរប្បរូលចំ ូ លតែសងៗតទៀ
ដូចជាពនាតលើែលិ ែលកនុងស្ស្ុក ពនាតលើប្ាក់ចំ ូល
ពនាតលើតរងចប្កស្ហប្រស្ពនាតលើដីធីល ពនាតលើការតធវើអាជីវករមតែសងៗ ... ។
៩. ស្ហររនអ្ឺរប
ុ ៉ា ជាអ្វី?
ស្ហភាពអ្ឺរប
ុ ៉ា ជាស្មាររតស្ដឋកិចេ និងនតោាយដ៏ធំស្តរបើររួយ ផដលមានរដឋតៅអ្ឺរប
ុ ៉ា ចំនួន ២៨ ជា
ស្មាជិក ។ វាមានកំ រកំត ើ ពី ស្ហររនធយូងថ្ម និងផដកផថ្ប ផដលមានប្បតទស្ចំនួន ៦ ធាលប់ជាស្ប្ ូវ
នឹងរនជាស្មាជិករឺប្បតទស្ារំង អា ឺរ៉ាង់ អ្៊ាុតាលី ផបលហសិក លុចស្ំបួ និងហូ ង់ ។
១០. ចូរព ៌ តពីដំត ើ រការកស្ថងករពជាត
ុ ើ វ ិញោប់ពីឆ្នំ 1998 រកទល់តពលបចេបបនន
ង ុ ។
ដំត ើ រការកស្ថងករពុជាត ើងវ ិញោប់ពីឆ្នំ 1998 រកទល់បចេុបបនន
វ ិស្័យនតោាយ

 ឆ្នំ 1998 មានការតធវើស្មាហរ ករមកងទ័ពផខ្មរប្កហរ និងកងទ័ពរដឋភិាលតធវើឱ្យមានកមាលង

ំ ឯក
ភាពរន តដើរបីស្ថេរប្បតទស្ និងកស្ថងប្បតទស្ករពុជាត ើងវ ិញ
 តប្កាយពីកងកមាលំងផខ្មរប្កហរដួលរលំ តៅតារ ំបន់ប្ពំផដនមានស្ុវ ិភា
ា ព និងការអ្ភិវឌ្ឍ
 ការកតរៃចរចតស្រព័នអ្ងាការោ ់តាង
ំ ផខ្មរប្កហរ
 ការផបងផចកដីធីកា
ល ន់កាប់ជាករមស្ិទិា ដល់បងបអនអ្
ូ ី ផខ្មរប្កហរ បងបអនផខ្ម
ូ រប្កហរានទទួល ួ
តទី និងបុ យស្័កកផដលធាលប់មានពីរុន

វ ិស្័យស្ងារ

 កស្ថងស្ថោតរៀនោប់ពីរត ោយយស្ិការហូ ដល់ស្ថកលវ ិទាល័យ

 កស្ថងរនៃីរតពទយ ែលូវថ្នល់ ស្ថពន ស្ថពនអាកាស្ ប្បព័នធា
ា រស្ថស្តស្ោ

4
  ជាពិតស្ស្តស្ដឋកិចេមានការរីកចតប្រើន និោយរួររឺមានការរ ីកចតប្រើនតលើប្រប់វ ិស្័យ

វ ិស្័យតស្ដឋកិចេ

 មានទំតក់ទំនងពា ិ ជជករមអ្នោរជា ិជារួយអាស្ថ៊ាន និងរហាអ្ំណាចធំៗតលើពិភពតោក

 កស្ិករមមានការរ ីកចតប្រើនតដយស្ថររដឋភិាលយកចិ ោទុកដក់កុងការបតងក
ន ើ ប្បព័នាធារស្ថស្តស្ោ និង
បរក ់ពូជ
 េ ីែាតស្រី ករពុជាកាលយជាកផនលងវ ិនិតោរទុនដ៏ទក់ទញ
អ្នុវ ោតស្ដឋកិចទ
 វ ិស្័យឧស្ាហករមមានការរ ីកចតប្រើនផែនកតរងចប្កស្ហប្រស្ ូចធំជាតប្ចើន ពិតស្ស្តរងចប្កវាយន
ភ័ ឌ
 វ ិស្័យតទស្ចរ រីកចតប្រើន មានប្ាស្ថទបុរ ជាតប្ចើន និងតទស្ចរ ធរមជា ិស្ប្មាប់ទក់ទញ
តភញៀវ

វ ិស្័យវបបធរ៌

 ការបតងកើ ពហុកីឡាដឋនប ុេ ះបណាេ លជំតញដល់កីឡាករឱ្យមានស្រ ាភាពកនងការប្បកួ

ុ ប្បផជង
 អ្ភិរកសស្រប ិវោ បបធរ៌រប
ូ ី អ្រូបី ប្ពរទំងដក់បញ្ូេ លស្រប ិវោ បបធរ៌ជា ិជាតប ិកភ ឌ ពិភពតោកជា
តប្ចើន

ការអ្នុវ ច
ោ ាប់

 មានការទប់ស្ថក ់ការជួញដូររនុស្ស ការជួញដូរតប្រឿងតញៀន និងអ្ំតពើតភរវករម

 មានតស្រីភាពផែនកស្ថរព័ ៌មាន និងអ្នុញ្ហា ឱ្យមានតស្រ ីភាពកនុងការបតងកើ អ្ងាការស្ងារស្ុីវ ិល
 ស្រភាពតយនឌ្័រ។

១១. ចូរវ ិភារពី ផ្រលផ្នស្នោិភាព ផដលករពជាទទួ

ុ លានស្ប្មាប់ការអ្ភិវឌ្ឍតស្ដឋកិចេ និងស្ងារ។
ផ្រលផ្នស្នោិភាព ផដលករពុជាទទួលានស្ប្មាប់ការអ្ភិវឌ្ឃតស្ដឋកិចេ និងស្ងារ
 ស្នោិភាពៈ ករពុជាានស្ុខ្ស្នោិភាព តចៀស្ែុ ពីស្ង្គ្រារ
 តស្ដឋកិចេៈ

o ុ វ ិស្័យកស្ិករម ឧស្ាហករម តទស្ចរ

ជួយជំរញ ឱ្យមានការអ្ភិវឌ្ឃ
o រយស្ស្ួលកនុងការកស្ថងតហដឋរចតស្រព័នាប្រប់ផបបោ៉ា ង
o ប្រឹះស្ថានជំនួញមានការតកើនត ើង

 ស្ងារ

o ទប់ស្ថក ់ស្ង្គ្រារ ទស្់ផទងរំនិ រនកនុងស្ងារ

o តលើកស្ៃយការតររពស្ិ
ួ ទិរ
ា នុស្ស តស្រ ីភាពកនុងស្ងារលទាិប្បជាធិបត យយ
o ការពារ និងទប់ស្ថក ់អ្ំតពើពុករលួយ
o តធវើឱ្យរដឋមានលទាិភាពស្តប្រចផែនការតតតារការកំ ់
o ជួយឱ្យមានស្នោិភាព និងស្នោិស្ុខ្កនងប្បតទស្
ុ

១២. ចូរបកស្ស្ថយពី ួតទីផ្នវបបធរ៌ស្នៃតតៅកនងស្ងា

ុ រប្បជាធិបត យយ។
ួតទីផ្ន “វបបធរ៌ស្នៃត” តៅកនុងស្ងារប្បជាធិបត យយ

5
  វបបធរ៌ស្នៃតែោល់ែលប្បតោជនជា ិជាធំជាងបុរល
ា
 បតញ្ជៀស្ានស្ង្គ្រារពាកយស្រោីជំទស្់តែសងៗកនុងស្ងារ
 ា តែសងៗតដយស្នោិវ ិធី
តដះស្ស្ថយបញ្ហ
 ែោល់នូវភាពតស្ថមះប្ ង់ និងតជឿជាក់រនតៅវ ិញតៅរក
 បតងកើនភាពស្ថររាីភាព និងស្ហប្ប ិប ិកា
ោ រប្បតស្ើជាងរុន
 ជាតវទិកាជផជកតដញតដល និងពិភាកាតលើតរលការ តស្មើភាព
 ពុំមានការរំររកំផហងរនតៅវ ិញតៅរក
 ជារំរល
ូ ក
អ ុងស្ងា
ន រជា ិប្បកបតដយភាពតជឿជាក់ពីស្ណា
ំ ក់រស្តស្ោ
 តររពរនតៅវ ិញតៅរកកនុងភាពផ្ថ្លថ្ូរន
 មានទំនួលខ្ុស្ប្ ូវតលើែលប្បតោជនជា ិ កនុងស្ងារប្បជាធិបត យយ
 បតញ្ជ ៀករល់អ្ំតពើហិងានិងស្ង្គ្រារ។
១៣. ត ើអ្ក
ន នតោាយផខ្មរណាផដលានបញ្េប់ស្ង្គ្រារកនងស្ស្ុ
ុ កតៅឆ្នំ 1998។
អ្នកនតោាយផខ្មរផដលានបញ្េប់ស្ង្គ្រារកនុងស្ស្ុកឆ្នំ ១៩៩៨ រឺ ស្តរោច ហ៊ាុន ផស្ន។
១៤. ចូរព ៌ តពី ួតទីរបស្់ស្ហររនអាស្ថ៊ានតៅអាស្ុអា
ី តរនយ។
ួតទីរបស្់ស្ហររនអាស្ថ៊ានតៅអាស្ុីអាតរនយមាន ៖
ផែនកនតោាយ

 រកាស្នោិស្ុខ្ ស្នោិភាពកនង
ុ ំបន់ និងអ្នោរជា ិ
 ចូលរួរតដះស្ស្ថយវ ិវាទ ឬជតមាលះកនុង ំបន់ និងអ្នោរជា ិ
 តធវើឱ្យមានឯកភាពកនងការដឹ
ុ កតំស្ស្បតារលទាិប្បជាធិបត យយ

ផែនកតស្ដឋកិចេ

 ុ ការអ្ភិវឌ្ឍវ ិស្័យតស្ដឋកិចេកុង
ជំរញ ន ំបន់ និងពិភពតោក
 ជំរញ
ុ កិចេស្ហប្ប ិប ិកា
ោ រផែនកពា ិ ជជករម និងអ្ភិវឌ្ឍនទីែារ តដើរបីប្បកួ ប្បផជងជារួយប្បតទស្
តជឿនតលឿន
 ោ រតលើវ ិស្័យតទស្ចរ
បតងកើនកិចេស្ហប្ប ិប ិកា តដើរបីបតងកើនការររ និងប្ាក់ចំ ូ លដល់ប្បជាជន

ផែនកស្ងារ

 ជំរញ
ុ កិចេស្ហប្ប ិប ិកា
ោ រផែនកវបបធរ៌ ជំតនឿស្ថស្ត និងប្បផ្ព ី ទំតនៀរទំមាលប់
 ផ្លលស្់បូរបទពិ
េ តស្ថធនផែនកអ្ប់រ ំស្ិកាធិការការ ប េ លធនធានរនុស្ស បតចេកវ ិទា និងវ ិទា
ុេ ះបណា
ស្ថស្តស្ោ
 តលើកករពស្់ស្ិទិរ
ា នុស្ស និងស្រភាពតយនឌ្័រកនុង ំបន់ និងតលើពិភពតោក...។

១៥. ត ើប្ាស្ថទអ្ងារវ ោប្ វូ ានស្ថងស្ង់តៅកនុងរជជកាលផ្នប្ពះរហាកសប្ អ្ងាណា?

ប្ាស្ថទអ្ងារវ ោកស្ថងត ើងតដយប្ពះាទ ស្ូរយវរ ម័នទី ២ ឆ្នំ ១១១៣ ផ្នរ.ស្។
១៦. ចូរតរៀបរប់ពីប្ពឹ ិកា
ោ រ ស្ំខ្ន់ៗផ្នប្បវ ិស្ថ
ោ ស្តស្ក
ោ រពជាតៅកន
ុ ងស្
ុ វ សទី 20។
តរៀបរប់ពីប្ពឹ ិកា
ោ រ ស្ំខ្ន់ៗផ្នប្បវ ិស្ថ
ោ ស្តស្ោករពុជាកនុងស្ វ សទី20 ៖
ស្រ័យអាណាពាាលារំង

 11 ស្ីហា 1863 ស្នាិស្ញ្ហាអាណាពាាលារំង-ផខ្មរ

6
  ឆ្នំ 1884 អ្នុស្ញ្ហាារំង-ផខ្មរ ដកហូ អ្ំណាចពីប្ពះរជាផខ្មរ
 ឆ្នំ 1904 តស្ៀរប្បរល់ទឹកដីតខ្ រ
ោ ូរផ្ប្ព
ល ស្ៃឹងផប្ ងរកឱ្យករពុជាវ ិញ
 ឆ្នំ 1907 តស្ៀរានប្បរល់តខ្ ោា ់ដំបង តស្ៀររបរកឱ្យករពុជាវ ិញ
 ឆ្នំ 1908 តធវើផែនទីដងផរកប្ពំផដនករពុជា-តស្ៀរ
 ឆ្នំ 1947 ប្បកាស្រដឋធរមនុញ្ាតលើកដំបូងកនងប្បវ
ុ ិស្ថ
ោ ស្តស្ផោ ខ្មរ
 9 វ ិចឆិកា 1953 ករពុជាទទួលានឯករជយតពញបរិបូរពីារំង...

ស្រ័យស្ងាររស្តស្ន
ោ ិយរ

 ឆ្នំ 1955 ស្តរោច នតរ ោរ ស្ីហនុ ដក់រជយ និងបតងកើ ចលតស្ងាររស្តស្ោនិយរ

 14 ធនូ 1955 ករពុជាចូលជាស្មាជិកផ្នអ្ងាការស្ហប្បជាជា ិ
 15 រិថ្ុត 1962 ស្ថលប្ករ ុោការអ្នោរជា ិប្កុងឡាតអ្ កា ់កីឱ្
ោ យផខ្មរឈនះតស្ៀរតលើប្ាស្ថទប្ពះ
វ ិហារ...

ស្រ័យស្ថធារ ៈរដឋផខ្មរ

 18 រីត 1970 រដឋប្បហារទមាលក់ ស្តរោច នតរ ោរ ស្ីហនុ តចញពីប្ពះប្បរុខ្រដឋ

 ស្ង្គ្រារស្ុីវ ិលរវាងផខ្មរប្កហរ និងស្ថធារ រដឋផខ្មរ
 ផ្ថ្ងទី 1 ផខ្តរស្ថ ឆ្នំ 1975 លន់ នល់ តភៀស្ខ្លួនតារយនោតហាះតៅកាន់ស្ហរដឋអាតររ ិក...

របបករពជាប្បជាធិ
ុ បត យយ

 17 ផខ្តរស្ថ ឆ្នំ 1975 ផខ្មរប្កហរចូលកាន់កាប់ទីប្កុងភនំតពញ និងជតរលៀស្ប្បជាជនពីទីប្កុងភនំតពញ

តៅកាន់ទីជនបទទំងអ្ស្់
 ឆ្នំ 1976 ប្បកាស្រដឋធរមនុញ្ាផ្នរបបករពុជាប្បជាធិបត យយ
 2 ធនូ 1978 កំត ើ រ ស្ិរសស្ថររាីស្តង្គ្រាះជា ិករពជា
ុ
 25 ធនូ 1978 រ ស្ិរសស្ថររាីស្តង្គ្រាះជា ិករពុជា រួរជារួយកងទ័ពតវៀ ណារវាយចូលែោួលរ ំលំរបប
ករពុជាប្បជា ធិបត យយ
 7 រករ 1979 របបករពុជាប្បជាធិបត យយដួលរលំ

ស្ថធារ រដឋប្បជាមានិ ករពជា

ុ និងរដឋករពជា
ុ

 12 រករ 1979 បតងកើ រដឋភិាលស្ថធារ រដឋប្បជាមានិ ករពុជា

 2 ធនូ 1987 ជំនួបតលើកទីរួយរវាងតោក ហ៊ាុន ផស្ន និងស្តរេច នតរ រ
ោ ស្ីហនុ តៅប្បតទស្ារំង
តដើរបីរកដំតណាះស្ស្ថយពីបញ្ហា ជតមាលះតៅករពុជា
 ឆ្នំ 1988 ជំនួបតលើកទីរួយរវាងភារីផខ្មរទំងបួនប្កុរតៅឥ ូឌ ត ស្ុី
 ឆ្នំ 1990 បតងកើ ប្កុរប្បឹកាជា ិជាន់ខ្ពស្់ ផដលមានស្តរេច នតរ ោរ ស្ីហនុ ជាប្បធាន
 23 ុោ 1991 កិចេប្ពរតប្ពៀងស្នោិភាពទីប្កុងា៉ា រីស្ផដលតំរកនូវស្នោិភាពដល់ករពុជា
 ឆ្នំ 1991-1993 តបស្កករមរបស្់អ្៊ាុនតាក់ ...

ស្រ័យប្ពះរជាណាចប្កករពជាទី
ុ 2

 ផ្ថ្ងទី 23-28 ឧស្ភា 1993 តាះតឆ្ន ជា ិជាស្កលតរៀបចំត ើងតដយអ្៊ាុនតាក់

 24 កញ្ហា 1993 ប្បកាស្រដឋធរមនុញ្ាផ្នប្ពះរជាណាចប្កករពុជាទី 2
7
  ស្តរេចនតរ ោរស្ីហនុត ើងតស្ថយរជយជាតលើកទី 2
 ឆ្នំ 1998 តាះតឆ្ន ជា ិជាតលើកទី 2
 30 តរស្ថ 1999 ករពុជាចូលជាស្មាជិកអាស្ថ៊ាន...

១៧. ចូរព ៌ តអ្ំពីបញ្ហ

ា ស្នោិស្ខ្
ុ តស្បៀងផដលពិភពតោកកំពុងជួបប្បទះ?
បញ្ហ
ា ស្នោិស្ខ្
ុ តស្បៀង ផដលពិភពតោកកំពុងជួបប្បទះមាន ៖
 បញ្ហ
ា កងវះតប្រឿងឧបតភារ បរិតភារ
 បញ្ហ
ា ប្បឈរនឹងតប្រះទុរ ាឹកស
 បញ្ហ
ា ដំត ើ រការអ្ភិវឌ្ឍតស្ដឋកិចេពិភពតោក
 ា របករំតហើញផែនកបតចេកវ ិទា និងបតចេកតទស្ថ្មីៗ
បញ្ហ
 បញ្ហ
ា អ្ប្តាកំត ើ នប្បជាជនតលើពិភពតោក
 បញ្ហ
ា ការតប្បើប្ាស្់ជីរីរី និងថានំស្មាលប់ស្ វលិអ រិនស្រស្ស្ប ហួស្កប្រិ បតចេកតទស្
 បញ្ហ
ា តប្រះទឹកជំនន់
 បញ្ហ
ា ស្ង្គ្រារ (ជនតភៀស្ខ្លួន)
 បញ្ហ
ា ខ្យល់ពយុះ រំងស្ងួ
 បញ្ហ
ា ការកាប់បំផ្លលញផ្ប្ពតឈើ
 បញ្ហ
ា ការជីករកផរ៉ា
 បញ្ហា រញ្ួជ យដី បនៃះភន
ុ ំតភលើង ។
១៨. ត ើប្ពះរហាកសប្ ផខ្មរអ្ងាណាផដលលបីលាញជាងតរកនុងប្បវ ស្ថ
ិោ ស្តស្ផោ ខ្មរ?
ប្ពះរហាកសប្ ផខ្មរផដលលបីលាញជាងតរកនុងប្បវ ិស្ថ
ោ ស្តស្ោផខ្មររឺ ប្ពះាទ ជ័យវរ ម័នទី ៧។
១៩. ត ើប្ាស្ថទប្ពះវ ិហារប្ វូ ានដក់បញ្ូេ លតៅកនងបញ្
ុ ជ ីតប ិភ ឌ ពិភពតោកតផ្ថ្ង ផខ្ ឆ្នណា
ំ ? តស្រ័យ
ប្បជុំតលើកទីប៉ាុតមន ? តៅឯណា ?
ប្ាស្ថទប្ពះវ ិហាររបស្់ផខ្មរ ប្ ូវានដក់បញ្ូជ លតៅកនុបញ្ជីតប ិកភ ឌ ពិភពតោក ៖
 តៅផ្ថ្ងទី៧ ផខ្កកកដ ឆ្នំ ២០០៨
 តស្រ័យប្បជុំតលើកទី២៣ របស្់ UNESCO
 តៅទីប្កុងតកបិក ប្បតទស្កាណាដ ។
២០. ត ើការដក់ ំបន់ប្ាស្ថទស្ំបូរផ្ប្ពរុករបស្់ករពជាចូ
ុ លកនងបញ្
ុ ជ ីតប ិកភ ឌ ពិភពតោក មានន័យោ៉ា ងណា
ចំតពាះប្បតទស្ករពជា
ុ ?
ការដក់ប្ាស្ថទស្ំបូរផ្ប្ពរុកចូលកនងបញ្
ុ ជ ីតប ិកភ័ ឌ ពិភពតោកមានអ្ ាន័យ ៖
 ប្ាស្ថទស្ំបូរផ្ប្ពរុកជាររ កវបបធរ៌របស្់ផខ្មរនិងរនុស្សទំងអ្ស្់កុងពិ
ន ភពតោក
 ពិភពតោកជួយការពារនិងទទួលស្ថាល់
 ែោល់កំត ើ នតស្ដាកិចេ តាររយៈតទស្ចរ
 បរាញពីស្ថាប យករមផ្នបុពវបុរស្ផខ្មរ និងស្ិលបៈ
 បរាញពីអ្ំណាច និងវ ិស្រភាពរបស្់ប្ពះរជាស្រ័យរុន
 បរាញពីអ្ ោស្ញ្ហា ជា ិផខ្មរ
 បរាញពីតទពតកាស្លយប្ពះរជានិងអាទិតទព
 ជាអ្ ាន័យប្បវ ិោស្ថស្តស្ោតធវើឱ្យជា ិផខ្មរលបីរនៃឺតពញពិភពតោកប្បកបតដយតមាទនភាពជាទីបំែុ

8
  ប ុោ ះស្ថមរ ីកូនផខ្មរជំតន់តប្កាយឱ្យតចះស្ស្ោញ់រកាការពារ ស្រប ិវោ បបធរ៌ ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស្់របស្់បុពវបុរ
ស្។
២១. ត ើស្នាិស្ញ្ហាប្កុងា៉ា រីស្តធវើត ើងតៅតពលណា ? តហើយមានអ្ ន
ា ័យដូចតរេច ?
ស្នៃិស្ញ្ហាទីប្កុងា៉ា រីស្តធវើត ើងតៅតពលទី ២៣ ផខ្ ុោ ឆ្នំ ១៩៩១ ។ ស្នាិស្ញ្ហាតនះមានអ្ ាន័យ ៖
 បញ្េប់ជតមាលះនតោាយ ស្ង្គ្រារស្ុីវ ិលដ៏រុផ្ំ រ ៉ាតៅករពុជា
 ជាកិចេប្ពរតប្ពៀងស្នេិភាពរវាងភារីផខ្មរទំង៤រឺ ភារីរដឋករពុជា ហវនស្ុ
ុ ិនបុិច រ ស្ិរសជា ិរ ំតដះប្បជា
ពលរដឋផខ្មរប្បជាធិបត យយ និងភារីផខ្មរប្កហរ រួរជារួយប្បតទស្ចំនួន ១៨តទៀ រឺ ស្ហរដឋអាតររិក
ារំង ចិន ផ្ថ្ អ្ង់តរលស្ តវៀ ណារ ឥ ូឌ តនស្ុី ឡាវ ជប៉ាុន អ្ូស្តស្ថេលី កាណាដ ឥណា
ឌ ស្ិងាបុរ ី រូស្សុី ភី
លីពីន មា៉ា ត ស្ុី ប្បុយត យូតហាាស្ថលវ ី
 តរៀបចំការតាះតឆ្ន តលើដំបូងតៅឆ្នំ១៩៩៣
 និរិ ោរប
ូ ផ្នការតដះស្ស្ថយបញ្ហ
ា របស្់ផខ្មរតប្ការការជួយតប្ជារផប្ជងពីបរតទស្
 តំរកនូវ លទាិប្បជាធិបត យយ ការតររពស្ិទិរ
ា នុស្ស នី ិរដឋ
 តំរកនូវការអ្ភិវឌ្ឍប្បតទស្...។
២២. ត ើប្បតទស្ករពជាានឆ្ល
ុ ងកា ់ការតាះតឆ្ន តប្ជើស្តរ ើស្ប្កុរប្បឹកាឃុ-ំ ស្រក ់ចំនួនប៉ាុតមនតលើករួចរក
តហើយ ?
ប្បតទស្ករពុជាធាលប់ានឆ្លងកា ់ការតាះតឆ្ន តប្ជើស្តរ ើស្ប្កុរប្បឹកាឃុ-ំ ស្រក ់ចំនួន៤តលើករួចរកតហើយរឺ ៖
 អា ិទ
ោ ី១ ផ្ថ្ងទី៣ ផខ្កុរាៈ ឆ្នំ ២០០២
 អា ិទ
ោ ី២ ផ្ថ្ងទី១ ផខ្តរស្ថ ឆ្នំ ២០០៧
 អា ិទ
ោ ី៣ ផ្ថ្ងទី៣ ផខ្រិថ្ុត ឆ្នំ ២០១២
 អា ិទ
ោ ី៤ ផ្ថ្ងទី៤ ផខ្រិថ្ុត ឆ្នំ ២០១៧ ។
២៣. ត ើ ំបន់ប្ាស្ថទស្ំបូរផ្ប្ពរុកប្ វូ ានដក់បញ្ូេ លកនងបញ្
ុ ជ ីតប ិភ ឌ ពិភពតោក តៅផ្ថ្ងផខ្ឆ្នណា
ំ ? តៅ
ឯណា ? តហើយទីតាង
ំ តៅឯណា ?
ំបន់ប្ាស្ថទស្ំបូរផ្ប្ពរុកប្ ូវានដក់បញ្ូេ លកនុងបញ្េីតប ិកភ ឌ ពិភពតោកតៅផ្ថ្ងទី៨ ផខ្កកកដ ឆ្នំ
២០១៧ តៅទី ប្កុង Krakow ប្បតទស្ប៉ាូ ញ
ូ ។ តហើយប្ាស្ថទតនះមានទីតាំងតៅកនុងភូរិស្ំបូរ ឃុំស្ំបូរ ស្ស្ុក
ប្ាស្ថទស្ំបូរ តខ្ ោកំពង់ធំ ។
២៤. ចូរព ៌ តពីទំតក់ទំនងរវាងស្នេិភាព និងការអ្ភិវឌ្ឍ ។
ព ៌ តទីទំតក់ទំនងរវាងស្នេិភាព និងការអ្ភិវឌ្ឍ ៖
+ ស្នេិភាពនឹងតធវើឪ្យប្បជាជននិងប្បតទស្ជា ិទទួលាននូវ ៖
 មានតស្ចកេីស្ុខ្ទំងែលូវកាយ និងែលូវចិ ោរមនអ្ំតពើហិងា រមនស្ង្គ្រារទស្់ផទងរន
 ស្នេិភាពែេល់ឳកាស្ អ្ភិវឌ្ឍខ្លនឯង
ួ ប្រួស្ថរ ស្ងារ
 ប្បតទស្មាននី ិរដឋ (ចាប់ ស្ិទិតា ស្រីភាព និងប្បជាធិបត យយ)
 តធវើឪ្យរនុស្សរស្់តៅតៅប្បកបតដយភាពស្ុខ្ស្ថនេ រមនការភ័យខ្លច និងរំររកំផហង
 មានឳកាស្ទទួលានការស្ិកាតរៀនស្ូប្ មានកិចេស្ហប្ប ិប ិកា
ោ រលអ
 មានការទក់ទញអ្នកវ ិនិតោរ និងទក់ទញតភញៀវតទស្ចរ
 តស្ារភាពនតោាយ តររពស្ិទារនុស្សតររពចាប់
 ស្នេិភាពតំឪ្យមានតស្រីភាពតពញបរិបូរ ។
+ កាលណាមានស្នេិភាពនឹងទទួលានការអ្ភិវឌ្ឍ ៖

9
  ស្របូរធនធានរនុស្សផដលជាកមាលំងចលករស្ប្មាប់អ្ភិវឌ្ឍជា ិ
 កាលយជាអារយប្បតទស្(តជឿនតលឿន)
 មានការកស្ថងតហដឋរចតស្រ័ពនក
ា ុងស្ងា
ន រ
 បតងកើ ឪ្យមានការស្ស្ថវប្ជាវវ ិទយស្ថស្តស្េ បតចេកតទស្ និងបតចេកតទស្ទំតនើប
 ពលរដឋមានស្រ ាភាព ជំតញចាស្់ោស្់
 តស្ដឋកិចេប្រួស្ថរ និងស្ងារជា ិមានការរីកចតប្រើន ។
ដូចតនះ តយើងតឃើញថាទល់ផ មានស្នេិភាព តទើបមានការអ្ភិវឌ្ឍ តបើស្ងាររមនស្នេិភាព តទើបមានការ
អ្ភិវឌ្ឍ ។
២៥. ត ើមានស្រប ិវោ បបធរ៌រប
ូ ី និងអ្រូបីអ្ីខ្
វ ះល របស្់ផខ្មរ ផដលានដក់បញ្ូវ លកនងបញ្
ុ ជ ី តប ិកភ ឌ ពិភពតោក ?
ចូរបរាញពីកាលបរិចឆទែង ។
បតៃប់ពីតោោនតខ្ល ប្ ូវានចុះបញ្ជ ីស្រប ិតោ ប ិកភ ឌ ពិភពតោក
ករពុជាមានស្រប ិោតប ិកភ ឌ ពិភព
តោកទំងអ្ស្់ចំនួន ៨ តហើយ ផដលកនុងតតះផចកជាស្រប ិោវបបធរ៌រប
ូ ី ៣ និងស្រប ិោវបបធរ៌អ្រូបី ៥ ៖

 ១. ំបន់អ្ងារវ ោ (ស្រប ិោវបបធរ៌រប

ូ ី)៖ ចុះកនងបញ្
ុ ជ ីតប ិកភ ឌ ពិភពតោក តៅផ្ថ្ងទី១៤ ផខ្ធនូ ឆ្នំ១៩៩២
 ២. រាំប្ពះរជប្ទពយ (អ្រូបី)៖ ចុះកនុងបញ្ជីតប ិកភ ឌ ពិភពតោក តៅផ្ថ្ងទី៧ ផខ្វ ិចឆិកា ឆ្នំ២០០៣
 ៣. តោោនស្ស្តមាលផស្បក ឬតោោនផស្បកធំ (អ្រូបី)៖ ចុះកនុងបញ្ជតី ប ិកភ ឌ ពិភពតោក តៅផ្ថ្ងទី២៥
ផខ្វ ិចឆិកា ឆ្នំ២០០៥
 ៤. ប្ាស្ថទប្ពះវ ិហារ (រូបី)៖ ចុះកនុងបញ្ជីតប ិកភ ឌ ពិភពតោក តៅផ្ថ្ងទី៧ ផខ្កកកដ ឆ្នំ២០០៨
 ៥. ផលបងទញប្ព័ប្ (អ្រូបី)៖ ចុះកនុងបញ្ជីតប ិកភ
ឌ ពិភពតោក តៅផ្ថ្ងទី២ ផខ្ធនូ ឆ្នំ ២០១៥ ផ ករពុជា
ជាស្មាជិករួយកនុងចំតណារ៤ប្បតទស្ ផដលមានផលបងស្ស្តដៀងរនតនះ រួរមាន កូតរ៉ាខ្ង បូង តវៀ
ណារ និងហវីលីពីនែងផដរ
 ៦. ោបុីដងផវង (អ្រូបី)៖ ចុះកនុងបញ្ជីតប ិកភ ឌ ពិភពតោក តៅផ្ថ្ងទី៣០ ផខ្វ ិចឆិកា ឆ្នំ២០១៦។
ឧបករ តភលងបុរ ផខ្មរ១តនះ ស្ាិ កនុងបញ្ជីតប ិកភ ឌ អ្រូបី ផដលប្ ូវការស្តង្គ្រាះបតៃន់
 ៧. ប្ាស្ថទស្ំបូរផ្ប្ពរុក (រូបី)៖ ចុះកនុងបញ្ជីតប ិកភ ឌ ពិភពតោក តៅផ្ថ្ងទី០៨កកកដ ឆ្នំ២០១៧។
ការស្តប្រចតនះតធវើត ើង តៅកនុងកិចប្េ បជុំរ ៈកមាមធិការតប ិកភ ឌ ពិភពតោកតលើកទី ៤១ តៅទី
ប្កុង Krakow ប្បតទស្ប៉ាូ ញ
ូ
 ៨. តោោនតខ្លវ ោស្ថវយអ្ផ េ (អ្រូបី)៖ ចុះបញ្ជតី ប ិកភ ឌ ពិភពតោក តៅផ្ថ្ងទី២៨ ផខ្វ ិចឆិកា ឆ្នំ
២០១៨ កនុងកិចេប្បជុំតលើកទី១៣ ផ្នរ ៈករមការអ្នោររដឋភិាល ស្ប្មាប់ការការពារតប ិកភ ឌ អ្រូបី
របស្់អ្ងាការ UNESCO តៅប្កុងព័រលវី ស្ថធារ រដឋរ៉ាូរ ីស្។ តោោនតខ្លតនះ ស្ាិ កនុងបញ្ជី
តប ិកភ ឌ អ្រូបី ផដលប្ ូវការស្តង្គ្រាះបតៃន់។

២៦. ត ើប្បតទស្ករពជាធា
ុ ល ប់ានឆ្លងកា ់ការតាះតឆ្ន តប្ជើស្តរ ើស្ ំណាងរស្តស្ច
េ ំនួនប៉ាុតមនតលើករួចរកតហើយ ?
ប្បតទស្ករពុជាធាលប់ានឆ្លងកា ់ការតាះតឆ្ន តប្ជើស្តរើស្ ំណាងរស្តស្េចំនួន៦តលើករួចរកតហើយរឺ ៖
 អា ិទ
ោ ី១ រឺផ្ថ្ងទី ២៣-២៨ ផខ្ ឧស្ភា ឆ្នំ ១៩៩៣
 អា ិទ
ោ ី២ រឺផ្ថ្ងទី២៦ ផខ្កកកដ ឆ្នំ ១៩៩៨
 អា ិទ
ោ ី៣ រឺផ្ថ្ងទី ២៧ ផខ្កកកដ ឆ្នំ ២០០៣
 អា ិទ
ោ ី៤ រឺផ្ថ្ងទី២៧ ផខ្កកកដ ឆ្នំ ២០០៨
 អា ិទ
ោ ី៥ រឺផ្ថ្ងទី២៨ ផខ្កកកដ ឆ្នំ ២០១៣
 អា ិទ
ោ ី៦ រឺផ្ថ្ងទី ២៩ ផខ្កកកដ ឆ្នំ ២០១៨ ។
10
២៧. ត ើបទចតប្រៀងជា ិផ្នប្ពះរជាណាចប្កករពជាបចេ
ុ បបនន
ុ មានចំ ងតជើងដូចតរេច ? ជាស្ថនប្ពះហស្ោរបស្់
នរណា ? តហើយនិពនាតៅផ្ថ្ង ផខ្ ឆ្នណា
ំ ?
បទចតប្រៀងជា ិផ្នប្ពះរជាណាចប្កករពុជាមានចំ ងតជើងថា បទនរររជ ជាស្ថនផ្ដស្តរេចប្ពះស្ងឃរជ ជួន
ណា និពនាតផ្ថ្ងទី ២០ ផខ្កកកដ ឆ្នំ ១៩៦១ ។
២៨. ត ើករពជាាលចូ
ុ លជាស្មាជិកអាស្ថ៊ានតៅផ្ថ្ង ផខ្ ឆ្នណា
ំ ? ចូរព ៌ តពីអ្ ន
ា ័យផ្នទង់អាស្ថ៊ាន។
ប្បតទស្ករពុជាានចូលជាស្មាជិកអាស្ថ៊ានតៅផ្ថ្ងទី៣០ ផខ្តរស្ថ ឆ្នំ ១៩៩៩ ។ ព ៌ តពីអ្ ន
ា ័យផ្នទង់អា
ស្ថ៊ាន ៖
និរិ ស្
ោ ញ្ហារបស្់អាស្ថ៊ានមាន៤ ព ៌ រឺ
 ព ៌ តខ្ៀវ ំណាងស្នេិភាព និងតស្ារភាព
 ព ៌ ប្កហរ ំណាងឪ្យភាពបរិស្ុទាតស្ថមះស្រ
 ព ៌ តលឿង ំណាងឪ្យវ ិបុលភាព ភាពស្របូររុងតរឿង
តដើរស្ស្ូវទំង១០ ំណាងឪ្យស្ុបិនរបស្់បិតាបតងកើ អាស្ថ៊ានផដលមានបំ ងប្បរូលែេំុប្បតទស្ទំង១០ តៅ
អាស្ុី អាតរនយឪ្យកាលយជាស្មាររនប្បកបតដយ រិ ោភាព និងស្ថររាីភាព ។
រងវង់ព័នាជុំវ ិញ ំណាងឪ្យភាពឯកភាពរនផ្នអាស្ថ៊ាន ។
២៩. ត ើការតាះតឆ្ន ជា ិអា ិទ
ោ ី1 ប្បប្ពឹ ោតៅតៅផ្ថ្ងផខ្ឆ្នណា
ំ ? មានលទាែលដូចតរេច?
ការតាះតឆ្ន ជាស្កល និងតដយតស្រីប្ ូវានតរៀបចំត ើងតដយអ្៊ាុនតាក់។ ការតាះតឆ្ន មានរ បកស
ចំនួន 20 ចូលរួរ ប៉ាុផនោប្កុរផខ្មរប្កហរានតធវើពហិកា។ តហ ុដូតចនះ អ្ស្នោិស្ុខ្តៅមានទូទំងប្បតទស្។ ការ
តាះតឆ្ន តនះានប្បប្ពឹ ោតៅោប់ពីផ្ថ្ងទី 23 ដល់ផ្ថ្ងទី 28 ផខ្ ឧស្ភា ឆ្នំ 1993 ផដលទទួលានលទាែលដូច
តៅ ៖
 រ បកសហ៊ានស្ុ
ុវ ិនបុិច ( នតរ ោរ រ ឫទាិ ) ទទួលាន 58 អាស្នៈ
 រ បកសប្បជាជនករពុជា ( អ្ ី រដឋភិាលស្ថធារ រដឋប្បជាមានិ ករពុជា និងរដឋករពុជា ) ទទួល
ាន 51 អាស្នៈ
 រ បកសប្បជាធិបត យយតស្រីនិយរប្ពះពុទស្ថ
ា ស្ត ( ស្ឺន ស្ថន ) ទទួលាន 10 អាស្នៈ
 រ បកសរ៉ាូលីណាកា និងអ្នក ស្៊ាូផខ្មរទទួលាន 1 អាស្នៈ។
៣០. ចូរនិោយពីរដឋធរមនុញ្ា ផដលតាក់ផ ងត ង
ើ តដយប្កុរប្បឹកាធរមនុញ្ាតប្កាយការតាះតឆ្ន ជា ិតរៀបចំ
តដយអ្៊ាុនតាក់។
រដឋធរមនុញ្ាតនះប្ ូវានប្បកាស្ឱ្យតប្បើជាែលូវការតៅផ្ថ្ងទី 24 ផខ្ កញ្ហា ឆ្នំ 1993
ផែអកតលើរដឋធរមនុញ្ាតនះ ៖
 ប្បតទស្ករពុជាមានត្មះជាែលូវការថាប្ពះរជាណាចប្កករពុជា ផដលប្បកាន់យករបបរជាធិបត យយ
អាស្ស្័យរដឋធរមនុញ្ា អ្នុវ ោលទាិប្បជាធិបត យយតស្រីពហុបកស
 ប្ពះាទ នតរ ោរ ស្ីហនុ ានត ើងតស្ថយរជយជាតលើកទី 2 ( 1993-2004 )
 រជរដឋភិាលថ្មីផ្នប្ពះរជាណាចប្កករពុជា ផដលជារជរដឋភិ ាលចប្រុះានតកើ ត ើងបតៃប់ពីមាន
ការស្ប្របស្ប្រួលនតោាយរវាងរ បកសហ៊ានស្ុ
ុវ ន ិ បុិច និងរ
បកសប្បជាជនករពុជា។ ប្ពះាទ
នតរ រ
ោ ស្ីហនុ ានផ ងតាំងតយករដឋរង្គ្នីព
ោ ីររូបរឺ ស្តរោចប្កុរប្ពះ នតរ ោរ រ ឫទាិ ជាតយករដឋ
រង្គ្នីទ
ោ ី1 និងស្តរោច ហ៊ាុន ផស្ន ជាតយករដឋរង្គ្នីទ
ោ ី2
 អាជាញធរបតណា
េ ះអាស្ននអ្ងាការស្ហប្បជាជា ិ ( អ្៊ាុនតាក់ ) ានបញ្េប់តបស្កករម។
៣១. ចូរពិព ៌ តពីយទ
ុ ស្ថ
ា ស្តស្ប្ោ ីតកា ។

11
ព ៌ តពីយទ
ុ ាស្ថស្តស្ោប្ ីតកា
តប្កាយការតាះតឆ្ន ឆ្នំ 1998 រជរដឋភិាលករពុជាានអ្នុរ័ យុទាស្ថស្តស្ោប្ ីតកា ផដលមានទិស្
តៅជំរញ
ុ ការអ្ភិវឌ្ឍប្បកបតដយចីរភាពតៅករពុជា ៖
រុំទី1 ៖ ស្នោិភាវូបនីយករមរឺការតំស្ុខ្ស្នោិភាព និងតស្ារភាពរកវ ិញ និងរកាាននូវស្នោិស្ុខ្ស្ប្មាប់ប្បតទស្
និងប្បជាជនខ្លួន។ចំ ុ ចតនះរជរដឋភិាលតធវើានស្តប្រចតហើយ។
រុំទី2 ៖ ស្មាហរ ករមប្បតទស្ករពជាចូ
ុ លកនង
ុ ំបន់ និងស្ហររនអ្នោរជា ិ ស្តប្រចានតជារជ័យដូច តៅ ៖
 ប្បតទស្ករពុជាទទួលានអាស្នៈរបស្់ខ្ួនតៅអ្ងា
ល ការស្ហប្បជាជា ិរកវ ិញ ផដលអាស្នៈតនះាន
ា ់បង់តប្កាយការប្បឈររនខ្ងប្បដប់អាវុធតៅផខ្ កកកដ ឆ្នំ 1997
 តៅឆ្នំ 1999 ករពុជាានកាលយជាស្មាជិកទី 10 ផ្នស្មាររប្បជាជា ិអាស្ុីអាតរនយ ( អាស្ថ៊ាន )។ ការ
ផដលករពុជាានចូលជាស្មាជិកអាស្ថ៊ាន ានតធវើឱ្យករពុជាផលងជាប្បតទស្ឯតកា តៅ
 តៅផខ្ ុោ ឆ្នំ 2004 ករពុជាានចូលជាស្មាជិកផ្នអ្ងាការពា ិ ជជករមពិភពតោក ( WTO )។
រុំទី3 ៖ ការអ្ភិវឌ្ឍស្ងារតស្ដឋកិចេ ប្ ូវតធវើត ើងតាររយៈករមវ ិធីកំផ ទប្រង់ទូលំទូោយផដលពាក់ព័នន
ា ឹង
កំផ ទប្រង់ស្ថធារ ៈ វ ិរជឈការ ការរ ំស្ថយកងទ័ព កំផ ទប្រង់ចាប់និងប្បព័នា ុោការ ស្រភាពតយនឌ្័
រ ហិរញ្ាវ ុាស្ថធារ ៈ ការលុបបំា ់អ្ំតពើពុករលួយ និងការប្រប់ប្រងធនធានធរមជា ិប្បកបតដយចីរភាព។
ជារួរយុទាស្ថស្តស្ោប្ ីតកា ( 1998-2003 ) ប្ ូវានអ្នុវ ោតដយតជារជ័យដូចជាមាន កំត ើ នតស្ដឋ
កិចេខ្ពស្់ ការវ ិនិតោរតកើនត ើង និងការប្រប់ប្រងានប្បតស្ើរជាងរុនខ្ងតរលនតោាយហិរញ្ាវ ុា ស្ថរតពើ
ពនា និងហិរញ្ាវ ស្ថធារ
ុា ៈ ផដលជាលទាែលតំឱ្យមានអ្ ិែរណាទប ការតកើនត ើងទុនបប្រុង អ្ប្តាបេូរ
ប្ាក់មានតស្ារភាព ការតកើនត ើងទុនពីបរតទស្ កំត ើ នការវ ិនិតោរពីឯកជន និងការអ្ភិវឌ្ឍវ ិស្័យឯកជន
ានោ៉ា ងតលឿន។
៣២. ចូរពិព ៌ តពីយទ
ុ ស្ថ
ា ស្តស្ច
ោ ុតកា ។
តៅកនុងឆ្នំ 2004 ស្តរេចត តជា ហ៊ាុន ផស្ន ានដក់តចញនូវយុទាស្ថស្តស្ោច ុតកា តដើរបីកំត ើ នការររ ស្រ
ធរ៌ និងប្បស្ិទាភាពតៅករពុជា។ ចំ ុ ចស្នលផ្នយុ
ូ ទស្ថ
ា ស្តស្ោតនះរឺ អ្ភិាលកិចេល។
អ តជារជ័យផ្នការអ្នុវ ោ
យុទាស្ថស្តស្ោតនះរឺអាស្ស្័យតលើការបតងកើ នូវបរ ិោកាស្អ្ំតណាយែលរួយកនុងផែនកស្ំខ្ន់ៗទំង4 ៖
 ស្នោិភាព ស្ាិរភាពនតោាយ និងស្ណា
េ ប់ធានប់ស្ងារ
 ភាពជាផ្ដរូស្ប្មាប់ការអ្ភិវឌ្ឍ ជាពិតស្ស្ភាពជាផ្ដរូជារួយវ ិស្័យឯកជន ស្ហររន មាេស្់ជំនួយ
និងស្ងារស្ុីវ ិល
 ស្ាិរភាពតស្ដឋកិចេ និងហិរញ្ាវ ុា
 ស្ថមាហរ ករមករពុជាចូលកនុង ំបន់ និងពិភពតោក។

រុំទំងបួនផ្នច ុតកា ផដលតផ្លេ តៅតលើកំផ ទប្រង់មាន ៖

 ការលុបបំា ់អ្ំតពើពុករលួយ
 កំផ ទប្រង់ចាប់ និងប្បព័នា ុោការ
 កំផ ទប្រង់រដឋាលស្ថធារ ៈ រួរទំងវ ិរជឍការ និងវ ិស្ហរជឍការ
 កំផ ទប្រង់កងកមាលំងប្បដប់អាវុធ ជាពិតស្ស្ការកា ់រ ំស្ថយទ័ព
រុំទំងបួនផ្នច ុតកា ស្ប្មាប់ការបតងកើ កំត ើ នតស្ដឋកិចេរឺ ៖
 ុ វ ិស្័យកស្ិករម
ការជំរញ
 ការអ្ភិវឌ្ឍវ ិស្័យឯកជន និងការបតងកើ ការររ

12
  ការស្ថេនី ិស្របទ និងការស្ថាបតត ើងវ ិញតៅតហដឋរចតស្រព័នា
 ការកស្ថងស្រ ាភាព និងការអ្ភិវឌ្ឍធនធានរនុស្ស។
៣៣. អ្វីតៅជានតោាយឈនះ-ឈនះ? នតោាយឈនះ-ឈនះ ែេលែ
់ លប្បតោជនអ្វីខ្ះល ដល់ប្បតទស្ករពជា?
ុ
នតោាយឈនះ-ឈនះ រឺការបប្ងួបបប្ងួរជា ិ បិទបញ្េប់នូវតភលើងស្ង្គ្រារ តំរកនូវស្ុខ្ស្នោិភាពតាររយះស្
មាហរ ករមផខ្មរប្កហរជារួយរជរដឋភិាលករពុជា តៅឆ្នំ ១៩៩៨ របស្់ស្តរោច ហ៊ាុន ផស្ន។
នតោាយឈនះ-ឈនះែោល់ែលប្បតោជនដល់ករពុជាដូចជា ៖
វ ិស្័យនតោាយ

 ឆ្នំ 1998 មានការតធវើស្មាហរ ករមកងទ័ពផខ្មរប្កហរ និងកងទ័ពរដឋភិាលតធវើឱ្យមានកមាលង

ំ ឯក
ភាពរន តដើរបីស្ថេរប្បតទស្ និងកស្ថងប្បតទស្ករពុជាត ើងវ ិញ
 តប្កាយពីកងកមាលំងផខ្មរប្កហរដួលរលំតៅតារ ំបន់ប្ពំផដនមានស្ុវ ិភា
ា ព និងការអ្ភិវឌ្ឍ
 ការកតរៃចរចតស្រព័នអ្ងាការោ ់តាង
ំ ផខ្មរប្កហរ
 ការផបងផចកដីធីកា
ល ន់កាប់ជាករមស្ិទិា ដល់បងបអនអ្
ូ ី ផខ្មរប្កហរ បងបអនផខ្ម
ូ រប្កហរានទទួល ួ
តទី និងបុ យស្័កកផដលធាលប់មានពីរុន

វ ិស្័យស្ងារ
ឆ្នំ 1998 រកដល់បចេុបបននមានស្ុវ ិភា
ា ព និងស្នោិភាពតពញតលញ តធវើឲ្យមានស្រ ាែលជាតប្ចើនានតកើ
ត ើងដូចជា

 កស្ថងស្ថោតរៀនោប់តែេើរពីរត ោយយស្ិការហូ ដល់ស្ថកលវ ិទាល័យ

 កស្ថងរនៃីរតពទយ ែលូវថ្នល់ស្ថពន ស្ថពនអាកាស្ ប្បព័នធា
ា រស្ថស្តស្ោ
 ជាពិតស្ស្តស្ដឋកិចេមានការរ ីកចតប្រើននិោយរួររឺមានការរ ីកចតប្រើនតលើប្រប់វ ិស្័យ

វ ិស្័យតស្ដឋកិចេ

 មានទំតក់ទំនងពា ិ ជជករមអ្នោរជា ិជារួយអាស្ថ៊ាន និងរហាអ្ំណាចធំៗតលើពិភពតោក

 កស្ិករមមានការរ ីកចតប្រើនតដយស្ថររដឋភិាលយកចិ ោទុកដក់កុងការបតងក
ន ើ ប្បព័នាធារស្ថស្តស្ោ និង
បរក ់ពូជ
 េ ីែាតស្រ ី ករពុជាកាលយជាកផនលងវ ិនិតោរទុនដ៏ទក់ទញ
អ្នុវ ោតស្ដឋកិចទ
 វ ិស្័យឧស្ាហករមមានការរ ីកចតប្រើនផែនកតរងចប្កស្ហប្រស្ ូចធំជាតប្ចើន ពិតស្ស្តរងចប្កវាយន
ភ័ ឌ
ស្ប្មាប់បតងកើនការររដល់ប្បជាពលរដឋតចៀស្វាងការតធវើចំណាកស្ស្ុក និងកា ់បនាយភាពប្កីប្ក
 វ ិស្័យតទស្ចរ រ ីកចតប្រើន មានប្ាស្ថទបុរ ជាតប្ចើន និងតទស្ចរ ធរមជា ិស្ប្មាប់ទក់ទញ
តភញៀវជា ិនិងអ្នោរជា ិ

វ ិស្័យវបបធរ៌

 ការបតងកើ ពហុកីឡាដឋនប ុេ ះបណា

េ លជំតញ តធវើឲ្យកីឡាករមានស្រ ាភាពកនុងការប្បកួ ប្បផជង
តលើឆ្កអ្នោរជា ិ
 អ្ភិរកសស្រប ិវោ បបធរ៌រប
ូ ី អ្រូបី ប្ពរទំងដក់បញ្ូេ លស្រប ិវោ បបធរ៌ជា ិជាតប ិកភ ឌ ពិភពតោកជា
តប្ចើន

13
ការអ្នុវ ច
ោ ាប់

 មានការទប់ស្ថក ់ការជួញដូររនុស្ស ការជួញដូរតប្រឿងតញៀន និងអ្ំ តពើតភរវករម

 មានតស្រ ីភាពផែនកស្ថរព័ ៌មាន និងអ្នុញ្ហា ឲ្យមានតស្រ ីភាពកនុងការបតងកើ អ្ងាការស្ងារស្ុីវ ិល
 ស្រភាពតយនឌ្័រ។

៣៤. ត ើប្ពះាទជ័យវរ ម័នទី៧ មានស្ថមប្ពះហ អ្

ា ីខ្
វ ះល ?
ស្ថនប្ពះហស្ា របស្់ប្ពះាទជ័យវរ ម័នទី ៧ តៅកនុងប្បវ ិស្ថ
ា ស្តស្ោផខ្មរមាន ៖
 រ ំតដះប្បតទស្ករពុជាឱ្យែុ ពីការ្លនពានរបស្់ពួកោរ តៅឆ្នំ ១១៧៧
 កស្ថងទីប្កុងអ្ងារធំ
 កស្ថងប្ាស្ថទភនំជាតប្ចើន (ប្ាស្ថទាយ័ន ប្ាស្ថទបតៃយឆ្ម ប្ាស្ថទភីផ្រ)
 កស្ថងរនៃីរតពទយ និងស្ថោស្ំណាក់
 កស្ថងររតររន
 ពប្ងីកចប្កភពផខ្មរឱ្យទូលំទូោយ
 តលើក តរកើងវ ិស្័យប្ពះពុទស្ថ
ា ស្តផបបរហាោន
 តលើកស្ៃួយអ្រយធរ៌ផខ្មឱ្យលបីរនៃឺតៅទវីបអាស្ុី
 វ ិស្័យវបបធរ៌្នដល់កប្រិ កំពូល
 ប្ពះអ្ងាជាបិតាជា ិផខ្មរ ។
៣៥. ត ើប្ពះាទ នតរ រ
ោ ស្ីហនុ មានស្ថនប្ពះហស្ាអ្ីខ្
វ ះល ស្ប្មាប់ករពជា?
ុ
ប្ពះាទ នតរ ោរ ស្ីហនុ មានស្ថនប្ពះហស្ាដ៏ផ្ថ្លថាលបំែុ ស្ប្មាប់ស្ងារផខ្មរ ដូចជា ៖

 ការការពារជា ិ ៖ប្ពះអ្ងាានការពារប្បតទស្ជា ិរិនឱ្យប្បតទស្ជិ ខ្ងរំតោភបំពានតលើទឹកដីផខ្មរ ។

តប្ៅពីតនះប្ពះអ្ងាានទរទរដច់ខ្ រកវ ិញនូវតខ្ ោ៤របស្់ករពុជាផដលប្ពះរជាណាចប្កផ្ថ្ ង់
ានយកកនុងអ្ំ ងស្ង្គ្
ុ រារតោកតលើកទី២ រឺតខ្ ោ ា ់ដំបង តខ្ ោកំពង់ធំ តខ្ ោតស្ៀររប និងតខ្ ោស្ឹង
ៃ
ផប្ ង

 ទរទរនូវប្ាស្ថទប្ពះវ ិហារតដយប្ពះអ្ងាានបោឹងតៅ ុោការអ្នោរជា ិតៅទីប្កុង ឡាតអ្ឱ្យជួយរក

យុ ិធ ា ផដលទ័ពរបស្់ផ្ថ្ចូលកាន់កាប់ប្ាស្ថទប្ពះវ ិហារផខ្មរទំងកំតរល
ោ រ៌ឱ្យផខ្មរពីបញ្ហ ។ ជាលទា
ជ ឱ្យផ្ថ្ដកទ័ពតចញពីប្ាស្ថទប្ពះវ ិហារតៅផ្ថ្ងទី
ែល ុោការអ្នោរជា ិានបញ្ហ ១៥ រិថ្ុត ឆ្នំ
១៩៦២ (តៅទីប្កុង ឡាតអ្ ប្បតទស្ ហូ ង់) ។
 ទរទរឯករជយ ៖ ប្ពះអ្ងាានទរទរឯករជយពីប្បតទស្ារំងជូនរកឱ្យករពុជាវ ិញ ( ៩ វ ិចឆិកា
១៩៥៣ )
 កស្ថងនិងអ្ភិវឌ្ឍនប្បតទស្ជា ិតលើប្រប់វ ិស្័យ ៖ (ស្ូរតរើលស្រិទាែលរបស្់ប្ពះតៅស្រ័យ
ស្ងាររស្តស្ោនិយរ)
 បប្ងួបបប្ងួរជា ិ ៖ ប្ពះអ្ងាានប្បរូលជនជា ិ ផខ្មរឱ្យរូលរនរិនឱ្យទស្់ផទងរន និងស្ថររាីរនជាធលុង
រួយ ។
៣៦. កតាោអ្វីខ្ះល ផដលតធវើឱ្យប្បជាជនតជឿជាក់តលើរ បកសប្បជាជនករពជា?
ុ
កតាោផដលតធវើឱ្យប្បជាជនតជឿជាក់តលើរ បកសប្បជាជនករពុជាមាន ៖

 ជាអ្នករំតដះប្បតទស្តចញពីរបបប្បល័យពូជស្ថស្ន

14
 ជារ បកសផដលានស្ថោរ និងកស្ថងករពុជាត ើងវ ិញ
 ប្បជាប្បិយភាព ស្តរោច ហ៊ាុន ផស្ន និងស្តរោច តហង ស្ំរ ិន ផដលជាប្បធាន និងប្បធានកិ ិយ
ោ ស្រ
បកស
 រចតស្រព័នដឹកតំរ ឹងមាំ តាំងពីថានក់រជឍិរដល់ថានក់រូលដឋន
 តប្ៅ ពីស្តរោច ហ៊ាុន ផស្ន ជាប្បធានតៅមានឥស្សរជននតោាយស្ំខ្ន់ៗជាតប្ចើនរូបតទៀ ដូចជា ស្
តរោច ស្រ តខ្ង ស្តរោច ស្ថយ ឈុំ...
 រ បកសមានហិរញ្ាវ ុារ ឹងមាំ
 រ បកសមានតរលនតោាយលអ...

15