ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

«Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν».

Ιπποκράτης
1.1 ΠΑΡAΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ
ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
 Ο άνθρωπος
περιβάλλον
συνεχώς μεταβάλλεται

Μηχανισμοί που διατηρούν σταθερό

το εσωτερικό του περιβάλλον

Η ικανότητα του
Ομοιοστατικοί μηχανισμοί
οργανισμού να διατηρεί
ρυθμίζουν:
σταθερές τις συνθήκες του
• τη θερμοκρασία του σώματος (δέρμα),
εσωτερικού
• τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα,
του περιβάλλοντος παρά
• το pH του αίματος ( 7,4)
τις εξωτερικές μεταβολές,
• τα επίπεδα του CO2 στο αίμα.
ονομάζεται
ομοιόσταση.
 θερμοκρασία μεγαλύτερη θερμοϋποδοχείς του δέρματός μας
από τους 36,6°C (νευρικά σωμάτια που ανιχνεύουν τις
μεταβολές της θερμοκρασίας )

εγκέφαλος

ιδρωτοποιούς αδένες αγγεία της επιφάνειας του δέρματος

Ιδρώτας Διαστέλλονται
τα αγγεία που έχουν
Ψύχεται δέρμα διασταλεί φέρουν
μεγάλες ποσότητες αίματος

Το αίμα ψύχεται και ψύχει το εσωτερικό του σώματος

 Ρύθμιση θερμοκρασίας στο ανθρώπινο σώμα

η θερμοκρασία του σώματος ανεβαίνει η θερμοκρασία του σώματος πέφτει

• Διαστολή αιμοφόρων αγγείων • Συστολή αιμοφόρων αγγείων

• Εφίδρωση • Ρίγος

• Τρίχες κοντά στο δέρμα • Ανόρθωση τριχών

 διαταραχές ομοιόστασης οφείλονται:

σε παθογόνους μικροοργανισμούς

σε ακραίες μεταβολές των περιβαλλοντικών

συνθηκών
(θερμοκρασία, ακτινοβολίες, διαθεσιμότητα οξυγόνου)

τρόπο ζωής (κάπνισμα, αλκοόλ κτλ.).

Όταν διαταράσσεται η
ομοιόσταση, ο οργανισμός
αντιδρά για να την αποκαταστήσει.

Η αδυναμία αποκατάστασης της

ομοιόστασης μπορεί να οδηγήσει...

σε ανεπανόρθωτη βλάβη του οργανισμού

θάνατο

ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟI
Μικροοργανισμοί ή μικρόβια:
οι οργανισμοί τους οποίους δεν
μπορούμε να διακρίνουμε με
γυμνό μάτι (μέγεθος μικρότερο
από 0,1 mm.)

περνούν όλη τη ζωή τους περνούν ένα μέρος

στο φυσικό περιβάλλον. ή ολόκληρη τη ζωή τους στο
εσωτερικό κάποιου πολυκύτταρου
οργανισμού προκειμένου να επιβιώσουν
Π.χ. νιτροποιητικά βακτήρια και να αναπαραχθούν.

παράσιτα

ο οργανισμός που φιλοξενεί

τα παράσιτα ξενιστής.
 μικροοργανισμοί.

Παθογόνοι: χρήσιμοι ή και

Μικροοργανισμοί που απαραίτητοι,
χρησιμοποιούν τον αποικοδόμηση της
άνθρωπο ως ξενιστή νεκρής οργανικής ύλης
και μπορεί να παραγωγή ουσιών
προκαλέσουν χρήσιμων σε υγεία,
διαταραχές στην υγεία διατροφή κτλ.
του.
Βακτήρια Escherichia coli

ζουν στο έντερο

φυσιολογική Αν για κάποιο λόγο, αυξηθούν (π.χ. επειδή

μικροχλωρίδα για ο ξενιστής παρουσιάζει μειωμένη αντίσταση)
τον άνθρωπο άν: ή βρεθούν σε άλλους ιστούς, τότε
προκαλούν την εκδήλωση ασθενειών.
μικρό αριθμό
δε μεταναστεύουν σε
άλλους ιστούς και
όργανα. δυνητικά παθογόνοι μικροοργανισμοί

παράγουν βιταμίνη Κ
 Κατηγορίες παθογόνων μικροοργανισμών

ευκαρυωτικοί προκαρυωτικοί ιοί

Ακυτταρικές, μη
πρωτόζωα μύκητες βακτήρια
αυτοτελείς μορφές ζωής
πρωτόζωα μονοκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί.

Τα περισσότερα αναπαράγονται
μονογονικά με διχοτόμηση.

• ψευδοπόδια (αμοιβάδα)
Κινούνται
• βλεφαρίδες

• μαστίγια που διαθέτουν.

Παθογόνο πρωτόζωο Μεταδίδεται από προκαλεί

το πλασμώδιο κουνούπια ελονοσία
το τρυπανόσωμα μύγα τσετσέ ασθένεια του ύπνου
η ιστολυτική αμοιβάδα Μολυσμένο νερό ή αμοιβαδοειδή δυσεντερία
μολυσμένα τρόφιμα
το τοξόπλασμα κατοικίδια ζώα προσβάλλει βασικά όργανα
όπως τους πνεύμονες, το ήπαρ
και το σπλήνα και προκαλεί
αποβολές στις εγκύους
μύκητες είναι ευκαρυωτικοί
μονοκύτταροι ή πολυκύτταροι οργανισμοί Νηματοειδείς δομές (υφές).

Οι μύκητες παρασιτούν σε ζωντανούς πολλαπλασιάζονται

οργανισμούς. Μονογονικά με απλή διχοτόμηση
Με εκβλάστηση.
ζουν ελεύθεροι στο έδαφος,
στο νερό, στον αέρα, στα τρόφιμα

Μυκητιάσεις
Τα νοσήματα που προκαλούνται
στον άνθρωπο από παθογόνους μύκητες

Η Candida albicans Τα δερματόφυτα

(κάντιντα η λευκάζουσα),
πνευμονική καντιντίαση,
κολπίτιδα,
στοματίτιδα
προσβάλλουν
το δέρμα, ιδιαίτερα το τριχωτό μέρος της
κεφαλής
μεσοδακτύλιες περιοχές των ποδιών
προκαλώντας ερυθρότητα και έντονο
κνησμό.
Βακτήρια:
προκαρυωτικοί οργανισμοί, ( δε
διαθέτουν οργανωμένο πυρήνα) .
Συνήθως σχηματίζουν αθροίσματα, τις
αποικίες. Staphylococcus
Τα βακτήρια αναπαράγονται κυρίως Η αναπαραγωγή τους διαρκεί μικρό
μονογονικά με απλή διχοτόμηση. χρονικό διάστημα. Ορισμένα βακτήρια, σε
ευνοϊκές γι’ αυτά συνθήκες, διαιρούνται
κάθε 20 λεπτά

Σε αντίξοες συνθήκες, όπως σε

Τα ενδοσπόρια είναι
ακραίες θερμοκρασίες ή υπό τη
αφυδατωμένα κύτταρα με
δράση ακτινοβολιών, πολλά
ανθεκτικά τοιχώματα και
βακτήρια μετατρέπονται σε
χαμηλούς μεταβολικούς
ανθεκτικές μορφές, τα ενδοσπόρια.
ρυθμούς..

Όταν οι συνθήκες του περιβάλλοντος

ξαναγίνουν ευνοϊκές, τα ενδοσπόρια
βλαστάνουν δίνοντας το καθένα ένα
βακτήριο
 Παθογόνα βακτήρια

vibrio cholerae treponema pallidum

χολέρα σύφιλη
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟI AΜΥΝΑΣ ΤΟΥ
ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ
ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ - ΒΑΣΙΚΕΣ
ΑΡΧΕΣ ΑΝΟΣΙΑΣ
προστασία από εξωτερικούς Π.χ. παθογόνοι μικροοργανισμοί
παράγοντες ή οι ουσίες που παράγονται από αυτούς

αμυντικοί μηχανισμοί

•ειδικοί (εξειδικευμένη δράση)

•εξωτερικοί

•μη ειδικοί (γενικευμένη δράση) •εσωτερικοί

Αίμα: βασικότερος παράγοντας οργάνωσης της άμυνας του οργανισμού

ερυθρός μυελός των οστών
( κέντρο της αιμοποίησης)

αιμοποιητικά κύτταρα κύτταρα που συμμετέχουν

στους μηχανισμούς άμυνας
διαφοροποίηση