PROJEKT

TEMA: HISTORI

KERKOI: Prof. EVA PIPA

PUNOI:ALKI MOLLANJI
Klasa 5-c
Shkolla “Vasil Shanto”
 C ‘ESHTE HISTORIA?

Histori (nga Greq. ἱστορία, istoria - shënim, tregim, rrëfim) është shkencë shoqërore e cila
merret me prejardhjen e njerëzimit, të tashmen, dhe përmes këtyre të dyjave studjon të ardhmen.

Historia ndahet në:

 Historia parahistorike
 Historia antike
 Historia mesjetare
 Historia moderne
 Historia bashkëkohore

Historia rrënjët e saja i ka që nga koha e shfaqjes së njëriut pra që në kohët e lashta. Historia
d.m.th.bën shpjegime të shumta të ngajreve që kanë ndodhur në kohët e vjetra e kaluara pra të
cilat janë ndërtuese e të tashmes.Historia cekë shumë gjëra që lidhen në veçanti me ndonjë vend
tregon kulturën,zhvillimin ekonomik etj. Në veçanti historia tregon edhe luftrat që zhvillohen në
atë vend të caktuar. Dijetarët që shkruajnë për historinë quhen historianë. Kjo është një fushë e
hulumtimit që përdor një tregim për të shqyrtuar dhe analizuar sekuencën e ngjarjeve, dhe ajo
shpesh bën përpjekje për të hetuar objektivisht modelet e shkakut dhe efektit që përcaktojnë
ngjarjet. Kjo përfshin diskutimin e studimit të disiplinës si një fund në vetvete dhe si një mënyrë
për të siguruar "perspektivë" në problemet e pranishme.
 BURIMET HISTORIKE
Gjërat dhe dëshmitë e shkruara për jetën dhe veprimtarinë e njerëzve në të kaluarën quhen
burime historike. Burimet ndahen në materiale dhe të shkruara. Gjithashtu, shfrytëzohen edhe
gojëdhënat për të kaluarën. Burimet materiale janë të llojllojshme. Në to bëjnë pjesë vegla të
vjetra, armë, veshmbathje, para, bizhuteri, mbetje të ndërtimeve, përmendore, mbetje nga veprat
artistike, mjete amvisërie dhe të tjera. Mbetjet materiale janë shumë të çmueshme. Për atë shkak
ruhen nëpër muze, dhe disa, si mbeturinat e ndërtimeve, gjenden në vendin ku janë zbuluar. Në
burimet historike të shkruara bëjnë pjesë raportet, udhëpërshkrimet, letrat, shënimet, gazetat,
librat... Ato ruhen në vende të ndryshme: në biblioteka, muze, arkiva dhe në vende të ndryshme.
Burimet e shkruara janë shumë të sigurta dhe japin të dhëna të rëndësishme nga e kaluara. Në
gojëdhënat bëjnë pjesë tregime të ndryshme për ndodhitë historike të cilat barten gojarisht nga
gjenerata në gjeneratë. Për shembull, këtu bëjnë pjesë legjendar, mitet dhe këngët. Në ato ka
mjaft pasaktësi, ndodhi dhe personazhe të imagjinuara, kështu që historianët i shfrytëzojnë me
kujdes.
 Hartat historike
Hartat historike (Harta historike), është një reflektim i historisë natyrore dhe njerëzore gjatë
statusit politik, ekonomik, ushtarak dhe kulturor dhe ndryshimet e saja të hartës, është për të
treguar historinë e të gjitha veprimtarive njerëzore që lidhen me shpërndarjen hapësinore dhe
dallimet gjeografike me të fenomenit të harte.

Një hartë tematike. Bazuar kryesisht në dokumentet historike, arkeologjike, etj informacionit
analizën e përpilimit nga.
Me hartat e lashta harta të ndryshme historike është historia prapavepruese bashkëkohore, me
epokën e re të mendimit. Me kalimin e kohës, harta historike do të bëhet hartë të lashtë. Të tilla
si Kina në vitet 1970, ri-hartuar dhe botuar në tetë vëllime të "Atlas Historike të Kinës", është i
bazuar Qing përpilimin Yang Shoujing e "harte të gjeografisë së lashtë" si projektin, territorin e
re kineze, si hartë bazë, e cila reflekton karakteristikat e kohës . Harta historike tregon modelin
hapësinor të historisë, ajo është një mjet për studimin e sportit ligjit, që synon zhvillimin e
ndërtimit bashkëkohore ofron referencë për të shmangur Hennessy këqijat e saj. Të tilla si lumin
e Verdha nga ndryshimet përkatëse historike mund të gjendet në hartën e modeleve migratore të
lumenjve, si dhe me kushtet natyrore dhe marrëdhënia shoqërore mjedisit për qeverisjen e lumit

Sipas permbajjes, hartat klasifikohen ne:

① harta historike të zakonshëm apo harta të përbashkëta historike. Pasqyrim të plotë të
periudhës historike apo vende të botës dhe rajone një shumëllojshmëri e hartave të përmbajtjes.
② harta historike apo harta të dedikuara ekskluzivisht historike. Reflektoni periudhën historike
apo vende të botës dhe rajone një përmbajtje të veçantë ose për një të veçantë përmbajtjen bazë
harta. Ndarë kryesisht në përputhje me qëllimin dhe mësimdhënies së historisë historike referimi
tabelë diagram. Hartat historike me harta moderne është përkatëse, metodat e saj, përmbajtjen,
dhe në thelb të njëjtin klasifikim dhe hartat moderne.
 PERIUDHA HISTORIKE
Periudhat historike zakonisht i referohen intervaleve në histori që përfaqësojnë modele relativisht

kohezive dhe të dallueshme të kushteve materiale të jetesës, ideologjive, normave, organizatave

shoqërore dhe institucioneve.

Periudhat kryesore të historisë janë:

 Periudha Parahistorike;

 Periudha klasike;

 Periudha e mesme;

 Periudha e hershme moderne; dhe

 Periudha moderne.
 PARAHISTORIA
Parahistoria, e quajtur edhe histori paraletrare,është periudha e historisë njerëzore midis

përdorimit të parë të njohur të veglave prej guri nga homininët shek. 3.3 milion vjet më parë dhe

fillimi i historisë së regjistruar me shpikjen e sistemeve të shkrimit. Përdorimi i simboleve,

shenjave dhe imazheve shfaqet shumë herët tek njerëzit, por sistemet më të hershme të njohura të

shkrimit u shfaqën shek. 5000 vjet më parë. U deshën mijëra vjet që sistemet e shkrimit të

adoptoheshin gjerësisht, me shkrimin që u përhap pothuajse në të gjitha kulturat deri në shekullin

e 19-të. Prandaj, fundi i parahistorisë erdhi në kohë shumë të ndryshme në vende të ndryshme,

dhe termi përdoret më rrallë në diskutimin e shoqërive ku parahistoria përfundoi relativisht kohët

e fundit.
 LASHTESIA
Termi Antikitet u përdor për herë të parë nga shkrimtarët e Rilindjes, të cilët bënë dallimin midis

Antikitetit, Mesjetës dhe kohëve më të reja në të cilat ata jetonin. Mund t'i referohet çdo periudhe

para shek. 500 pas Krishtit, por zakonisht i referohet Antikitetit Klasik që nënkupton në mënyrë

specifike qytetërimet e Greqisë antike dhe Romës.

 MESJETA

Mesjeta ose periudha mesjetare në historinë e Evropës, zgjati afërsisht nga fundi i shekullit të
5-të deri në fund të shekullit të 15-të, ngjashëm me periudhën post-klasike të historisë globale.
Filloi me rënien e Perandorisë Romake Perëndimore dhe kaloi në Rilindjen dhe Epokën e
Zbulimeve. Mesjeta është periudha e mesme e tre ndarjeve tradicionale të historisë
perëndimore: antikiteti klasik, periudha mesjetare dhe periudha moderne. Periudha mesjetare në
vetvete ndahet në Mesjetën e hershme, Mesjetën e Lartë dhe në Mesjetën e Vonë
 Periudha moderne
Epoka moderne[a] është periudha e historisë njerëzore që pason Mesjetën (e cila përfundoi rreth
vitit 1500 pas Krishtit) deri në ditët e sotme. Kjo terminologji është një periodizim historik që
zbatohet kryesisht në historinë evropiane dhe perëndimore.

Epoka moderne mund të ndahet më tej si më poshtë:

- Periudha e hershme moderne zgjati nga shek. 1500-1800 pas Krishtit dhe rezultoi në
ndryshime të gjera intelektuale, politike dhe ekonomike. Ai solli me vete Epokën e
Iluminizmit, Revolucionin Industrial dhe Epokën e Revolucioneve, duke filluar me ato në
Amerikë dhe Francë dhe më vonë duke u përhapur në vende të tjera, pjesërisht si rezultat
i trazirave të Luftërave Napoleonike.
- Periudha moderne e vonë filloi rreth vitit 1800 me fundin e revolucioneve politike në
fund të shekullit të 18-të dhe përfshinte kalimin nga një botë e dominuar nga fuqitë
perandorake dhe koloniale në një komb dhe kombësi pas dy luftërave të mëdha botërore,
Luftës së Parë Botërore dhe Botërore. Lufta II.

Historia bashkëkohore i referohet periudhës pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore në 1945
dhe që vazhdon deri më sot. Në mënyrë alternative konsiderohet ose një nën-periudhë e
periudhës së vonë moderne ose një periudhë e veçantë që fillon pas periudhës së vonë moderne.
Ai përfshin shekullin e 21-të aktualisht në vazhdim.
Periudha moderne ka qenë një periudhë e zhvillimit të rëndësishëm në fushën e shkencës,
politikës, luftës dhe teknologjisë. Ka qenë gjithashtu një epokë zbulimesh dhe globalizimi. Gjatë
kësaj kohe, fuqitë evropiane dhe më vonë kolonitë e tyre, filluan një kolonizim politik, ekonomik
dhe kulturor të pjesës tjetër të botës.
 Periudha bashkekohore
Historia bashkëkohore, është një nëngrup i historisë moderne që përshkruan periudhën historike
nga afërsisht 1945 e deri më sot.[1] Historia bashkëkohore është ose një nëngrup i periudhës së
vonë moderne, ose është një nga tre nëngrupet kryesore të historisë moderne, krahas periudhës së
hershme moderne dhe periudhës së vonë moderne. Në shkencat sociale, historia bashkëkohore
është gjithashtu e vazhdueshme dhe e lidhur me ngritjen e postmodernitetit.
Historia bashkëkohore është e dominuar politikisht nga Lufta e Ftohtë (1947–1991) midis
Bllokut Perëndimor, të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara, dhe Bllokut Lindor, të udhëhequr
nga Bashkimi Sovjetik. Konfrontimi nxiti frikën e një lufte bërthamore. Një luftë "e nxehtë" e
gjithanshme u shmang, por të dyja palët ndërhynë në politikën e brendshme të kombeve më të
vogla në përpjekjet e tyre për ndikim global dhe nëpërmjet luftërave të përafërta. Lufta e Ftohtë
përfundimisht përfundoi me Revolucionet e 1989 dhe shpërbërjen e Bashkimit Sovjetik në 1991.
Fazat e fundit dhe pasojat e Luftës së Ftohtë mundësuan demokratizimin e pjesës më të madhe të
Evropës, Afrikës dhe Amerikës Latine. Dekolonizimi ishte një tjetër prirje e rëndësishme në
Azinë Juglindore, Lindjen e Mesme dhe Afrikë pasi shtetet e reja fituan pavarësinë nga
perandoritë koloniale evropiane gjatë periudhës 1945-1975. Lindja e Mesme pa gjithashtu një
konflikt që përfshinte shtetin e ri të Izraelit, ngritjen e politikës së naftës, rëndësinë e
vazhdueshme, por më vonë rënien e nacionalizmit arab dhe rritjen e islamizmit. Organizatat e
para mbikombëtare të qeverisjes, si Kombet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian, u shfaqën
gjatë periudhës pas vitit 1945.

Kundërkulturat u ngritën dhe revolucioni seksual transformoi marrëdhëniet shoqërore në vendet

perëndimore midis viteve 1960 dhe 1980, siç u pa në protestat e 1968. Standardet e jetesës u
rritën ndjeshëm në të gjithë botën e zhvilluar për shkak të bumit ekonomik të pasluftës. Japonia
dhe Gjermania Perëndimore u shfaqën si ekonomi jashtëzakonisht të forta. Kultura e Shteteve të
Bashkuara u përhap gjerësisht, me televizionet dhe filmat amerikanë që u përhapën në mbarë
botën. Disa vende perëndimore filluan një proces të ngadaltë të deindustrializimit në vitet 1970;
globalizimi çoi në shfaqjen e qendrave të reja financiare dhe industriale në Azi. Mrekullia
ekonomike japoneze u pasua më vonë nga Katër Tigrat aziatikë të Hong Kongut, Singaporit,
Koresë së Jugut dhe Tajvanit. Kina nisi reforma të mëdha ekonomike nga viti 1979 e tutje, duke
u bërë një eksportues i madh i mallrave të konsumit në mbarë botën.

Shkenca bëri përparime të reja pas vitit 1945: fluturimi në hapësirë, teknologjia bërthamore,
lazerët, gjysmëpërçuesit, biologjia molekulare, gjenetika, fizika e grimcave dhe Modeli Standard
i teorisë së fushës kuantike. U krijuan kompjuterët e parë komercialë, të ndjekur nga interneti,
duke filluar epokën e informacionit.
 HARTAT MEMCE
Harta memece është një lloj harte në të cilën janë të paraqitura disa të dhëna bazë, zakonisht të
relievit mbi të cilat në bazë të metodave dhe veprimeve të caktuara që rrjedhin nga teknika e
përpunimit të hartave ndërtohen harta të ndryshme politike, fizike, ekonomike etj. me të dhëna të
plota varësisht nga lloji i hartës me toponime fizike, gjeografike apo të dhëna tjera informative
për lexuesin e hartës.
Hartat memece elektronike janë të ngjajshme me ato në letër. Dallimi i saj është mundësia dhe
tolerancat e shumta që i mundësojnë teknologjia kompjuterike. Në internet nga shumë institute
arsimore me qëllim të ofrimit të materialit për nxënësit janë prezantuar disa lloje të tyre. Në
Media Wiki p.sh që nga viti 2005 është futur në përdorim një funksion "plaso dhe shëno" i cili e
bënë të mundshme që të bëhen mbishkrime mbi figurat e prezantuara. Ky funksion mundëson që
në tabela të futet harta memece si figura të cilat plotësohen nga redaktorët d.m.th. shënimi dhe
plasimi i toponimeve sipas dëshirës.