Baigiangthnnlt 082019 Fit Hufi

BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP.HCM

KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
*
Bộ môn Công nghệ phần mềm
BÀI GIẢNG
THỰC HÀNH NHẬP MÔN LẬP TRÌNH

(lưu hành nội bộ)
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019

Khoa Công nghệ thông tin Trường ĐH Công nghiệp Thực phẩm TPHCM
BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP.HCM
KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
*
Bộ môn Công nghệ phần mềm
BÀI GIẢNG
THỰC HÀNH NHẬP MÔN LẬP TRÌNH

(Tài liệu dùng cho hệ đại học và cao đẳng)
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
2
MỤC LỤC
BÀI 1. KIỂU DỮ LIỆU VÀ PHÉP TOÁN ................................................................................... 4

BÀI 2. CẤU TRÚC ĐIỀU KIỆN ................................................................................................ 15
BÀI 3. CẤU TRÚC LẶP ............................................................................................................ 25
BÀI 4. CẤU TRÚC LẶP (tt) ...................................................................................................... 30
BÀI 5. HÀM ................................................................................................................................ 35
BÀI 6. MẢNG 1 CHIỀU............................................................................................................. 42
BÀI 7. MẢNG 1 CHIỀU & CHUỖI KÝ TỰ ............................................................................. 47
BÀI 8. MẢNG 2 CHIỀU............................................................................................................. 54
BÀI 9. FILE ................................................................................................................................. 60
BÀI 10. CẤU TRÚC ................................................................................................................... 65
BÀI 11. MẢNG CẤU TRÚC ...................................................................................................... 71
BÀI 12. STRUCT CON TRỎ, STRUCT ĐỆ QUY .................................................................... 78
PHỤ LỤC A. HƯỚNG DẪN TÌM LỖI VÀ SỬA LỖI (DEBUG) CHƯƠNG TRÌNH ............. 82
PHỤ LỤC B. CÁC BÀI TẬP NÂNG CAO ............................................................................... 85
3
Trường ĐH CNTP TP.HCM BÀI 1. KIỂU DỮ

Khoa: CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
Bộ môn: CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM
LIỆU VÀ PHÉP
Môn: TH NHẬP MÔN LẬP TRÌNH TOÁN
A. MỤC TIÊU:
 Tạo được một chương trình viết bằng ngôn ngữ C/C++.
 Sử dụng được hàm nhập, xuất chuẩn
 Sử dụng được các chuỗi định dạng khác nhau khi xuất dữ liệu
 Vận dụng được các kiểu dữ liệu và biến trong lập trình
 Vận dụng được các toán tử để giải quyết bài toán
 Phân biệt được các kiểu dữ liệu trong lập trình
B. DỤNG CỤ - THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM CHO MỘT SV:

STT Chủng loại – Quy cách vật tư Số lượng Đơn vị Ghi chú
1  Máy tính (có thể là máy bàn hoặc laptop). 1 cái
C. VẬT LIỆU
 Visual C++.Net.
 Phần mềm hỗ trợ dạy học: NetOp School hoặc NetSupport School.
D. NỘI DUNG THỰC HÀNH

I. Tóm tắt lý thuyết
1. Sử dụng Visual C++.Net để viết chương trình
– Khởi động Visual Studio.Net
– Vào File  New  Project
4
– Chọn Visual C++  Win32 Console Application  Đặt tên (Name) và chọn thư
mục lưu Project (Location)  Chọn OK.
– Tiếp theo chọn Next.
5
– Chọn Empty project, sau đó chọn Finish.
– Nhấn chuột phải vào Source files trên thanh Solution Explorer (bên phải)  Add 
New Item
6
– Chọn C++ File  Đặt tên File (Name)  Add.

– Sau đó viết code vào màn hình soạn thảo
– Thực thi chương trình: Nhấn phím F5 hoặc vào Debug  Start Debugging.
2. Các kiểu dữ liệu cơ sở
– Kiểu số nguyên
– Kiểu số thực:
– Kiểu ký tự:
 Tên kiểu: char
 Miền giá trị: 256 ký tự trong bảng mã ASCII.
Kiểu kí tự chính là kiểu số nguyên và nó lưu tất cả dữ liệu ở dạng số và không lưu
trực tiếp ký tự mà chỉ lưu mã ASCII của ký tự đó.
Mã ASCII từ ‘A’ đến ‘Z’ là 65 đến 90
Mã ASCII từ ‘a’ đến ‘z’ là 97 đến 122.
7
– Kiểu luận lý: Trong C chuẩn, không có kiểu luận lý. Giá trị sai (false) là 0, giá trị
đúng (true) là khác 0 (thường là 1). Trong C++, kiểu luận lý là bool
3. Biến – hằng – câu lệnh và biểu thức

– Biến
 Cú pháp:
<kiểu> <tên biến>;
<kiểu> <tên biến 1>, <tên biến 2>;
 Ví dụ:
int i;
int x;
int j, k;
– Hằng
 Cú pháp:
#define <tênhằng> <giá trị>
Hoặc sử dụng từ khóa const.
 Ví dụ:
#define MAX 100 // Không có dấu;
#define PI 3.14 // Không có dấu ;
const int MAX = 100;
const float PI = 3.14;
– Câu lệnh: được kết thúc bằng dấu chấm phẩy (;)
Câu lệnh đơn: chỉ gồm 1 câu lệnh
Câu lệnh phức: gồm nhiều câu lệnh đơn (từ 2 câu lệnh đơn trở lên) được bao bởi {
và }
Ví dụ:
a = 2912; // Câu lệnh đơn
{ // Câu lệnh phức/khối lệnh
a = 2912;
b = 1706;
}
– Biểu thức: được tạo thành từ các toán tử (Operator) và các toán hạng (Operand).
Ví dụ:
int a = 2 + 3 * 4;
4. Chuỗi định dạng
8
5. Ép kiểu dữ liệu
– Ngầm định: Kiểu dữ liệu đích phải có dãy giá trị lớn hơn kiểu dữ liệu nguồn
Ví dụ: chuyển từ int sang float.
int a = 10;
float f = a;
– Tường minh: Thay đổi kiểu dữ liệu có dãy giá trị lớn sang dãy giá trị nhỏ hơn
Ví dụ: chuyển từ float sang int
float f = 10.51;
int a = (int) f;
6. Câu lệnh nhập xuất
– Thư viện:
#include <stdio.h> (standard input/output)
– Câu lệnh nhập

scanf (“<chuỗi định dạng>”, <các đối số>)
Ví dụ:
scanf(“%d”, &a); // Nhập giá trị cho biến a
– Câu lệnh xuất
printf (“<chuỗi cần xuất>/[<định dạng>]”, [<các đối số>])
Ví dụ:
printf(“Hello World”);
printf(“Gia tri cua bien c la: %d”, c);
7. Cách sử dụng kiểu char
– Miền giá trị: 256 ký tự trong bảng mã ASCII.
– Chính là kiểu số nguyên do:
 Lưu tất cả dữ liệu ở dạng số.
 Không lưu trực tiếp ký tự mà chỉ lưu mã ASCII của ký tự đó.
– Sử dụng char như là số nguyên hoặc ký tự đều được
Ví dụ:
char c = ‘A’
printf(“%d”, c)  in ra 65
printf(“%c”, c)  in ra ‘A’
8. Sử dụng toán tử 1 ngôi
– Giống nhau giữa ++<biến> và <biến>++
9
 Đều tăng <biến> thêm 1 đơn vị

 Cách sử dụng như nhau nếu chúng nằm độc lập
– Khác nhau giữa ++<biến> và <biến>++
 Khi chúng nằm trong một biểu thức.
 ++<biến> sẽ tăng <biến> trước khi thực hiện biểu thức
 <biến>++ sẽ thực hiện biểu thức trước khi tăng <biến>
Ví dụ:
int i = 1;
int b = 10 + ++i; // (1) sẽ khác với int b = 10 + i++(2). Biểu thức thức (1) b
sẽ có kết quả là 12. Biểu thức (2) b sẽ có kết quả là 11.
– Tương tự cho toán tử --
9. Toán tử điều kiện
– Cú pháp: <biểu thức 1> ? <biểu thức 2> : <biểu thức 3>
<biểu thức 1> đúng thì giá trị là <biểu thức 2>.
<biểu thức 1> sai thì giá trị là <biểu thức 3>.
Ví dụ:
s1 = (1 > 2) ? 2912 : 1706;
int s2 = 0;
1 < 2 ? s2 = 2912 : s2 = 1706;
Kết quả: s1 = 1706, s2 = 2912
10. Các bước thực hiện bài thực hành
– Bước 1: Phân tích bài toán.
– Bước 2: Cài đặt chương trình.
– Bước 3: Kiểm tra và chạy thử.
II. Bài tập mẫu hướng dẫn thực hành.

1. Viết chương trình xuất ra đoạn thông báo:
“Chao ban!
Day la chuong trinh C dau tien.
Vui long nhan phim Enter de ket thuc.”
Tạo project mới như phần I.1, viết chương trình sau trong màn hình soạn thảo:
 Input: không có
 Output : đoạn thông báo
#include<stdio.h>
#include<conio.h>
void main()
{
printf("Chao ban!\n");
printf("Day la chuong trinh C dau tien.\n ");
printf("\t Vui long nhan phim Enter de ket thuc.");
10
getch();
}
2. Viết chương trình nhập vào 1 số nguyên, xuất ra màn hình số vừa nhập.
 Input: 1 số nguyên a bất kỳ
 Output : số nguyên a
#include<stdio.h>
#include<conio.h>
void main()
{
int a;
printf("Nhap so nguyen a: ");
scanf("%d", &a);
printf("So nguyen vua nhap la: %d", a);
getch();
}
3. Viết chương trình nhập vào 2 số nguyên, tính và xuất kết quả tổng, tích, hiệu
và thương 2 số nguyên vừa nhập.
 Input: 2 số nguyên a, b bất kỳ
 Output : các kết quả tổng, hiệu, tích, thương của a&b
#include<stdio.h>
#include<conio.h>
void main()
{
int a, b;
printf("Nhap 2 so nguyen: ");
scanf("%d%d", &a, &b);
int tong = a + b;
int hieu = a - b;
int tich = a * b;
//Ep kieu tu so nguyen sang so thuc
float thuong = (float)a/(float)b;
printf("Tong = %d\n", tong);
printf("Hieu = %d\n", hieu);
printf("Tich = %d\n", tich);
//In ra so thuc co 1 chu so thap phan
printf ("Thuong = %0.1f", thuong);
getch();
}
4. Tính tiền khách ở khách sạn trong tháng.
11
– Nhập vào ngày đến ở khách sạn, nhập ngày rời khỏi khách sạn (giả sử ngày đến
và ngày đi là số nguyên dương trong tháng (từ ngày 1 31).
– Tính tổng số ngày khách đã ở trong tháng.
– Tính tiền khách phải trả, biết rằng đơn giá tuần là 650 và đơn giá ngày là 100.
 Input: giá trị ngày đến và ngày đi (131); đơn giá tuần và ngày
 Output : số ngày ở và tổng tiền phải trả
 Hướng dẫn:
+ Nhập ngày đến và ngày đi.
+ Tính số ngày ở  tính số tuần và ngày lẻ
+ Tính thành tiền theo đơn giá tuần và ngày lẻ
+ Xuất kết quả
5. Nhập chương trình sau, thực thi và xem kết quả để phân biệt sự giống và khác
nhau của toán tử 1 ngôi.
#include<stdio.h>
#include<conio.h>
void main()
{
int i = 1;
printf("i = %d\n", i);
int bt = 10 + ++i;
printf("Ket qua cua bieu thuc: 10 + ++i la: %d; gia tri cua i
la: %d\n", bt, i);
i = 1;
printf("Khoi tao lai gia tri i = %d\n", i);
bt = 10 + i++;
printf("Ket qua cua bieu thuc: 10 + i++ la: %d; gia tri cua i
la: %d\n", bt, i);
getch();
}
6. Nhập mã ASCII. Nếu mã ASCII là của 26 chữ cái tiếng Anh (A -> Z) thì in ra
kết quả là “là chữ cái”, ngược lại in ra ký tự tương ứng với mã đó.
#include<stdio.h>
#include<conio.h>
void main()
{
int as;
printf("Nhap ma ASCII: ");
scanf("%d", &as);
((as >= 65 && as <= 90) || (as >= 97 && as <=
122))?(printf("La chu cai")):(printf("Ky tu: %c", as));
12
getch();
}
III. Bài tập ở lớp

1. Viết chương trình xuất ra (đúng định dạng) một đoạn trong bài thơ Lượm:
Chú bé loắc choắc
Cái sắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh.
Hướng dẫn: sử dụng các kí tự định dạng trang 4
2. Viết chương trình nhập vào số thực. In ra phần nguyên của số thực đó.
Hướng dẫn:
- 1 số thực được nhập từ bàn phím
- sử dụng phép toán ép kiểu trang 4 để tính phần nguyên
3. Viết chương trình nhập bán kính và tính chu vi, diện tích hình tròn. Gợi ý: khai báo
hằng số pi để thực hiện.
4. Nhập vào 2 số nguyên a,b. Tìm số lớn nhất trong 2 số. Gợi ý: dùng phép toán điều
kiện.
5. Viết chương trình để có kết quả như sau:
Hướng dẫn:
- 2 số nguyên được nhập từ bàn phím
- Tính thương của 2 số nguyên (bài tập mẫu hướng dẫn 6 trang 6)
- Tính làm tròn thương bằng cách +0.5 cho thương và ép về số nguyên
- Xuất phần thương có 1 chữ số thập phân
Hướng dẫn:
- 2 số nguyên (đơn giá tuần, đơn giá ngày) là hằng số
- 1 số nguyên (tổng số ngày) được nhập từ phím
- Tính số tuần dựa vào phần nguyên khi chia tổng số ngày cho 7
- Tính số ngày lẻ dựa vào hiệu của tổng ngày và (số tuần *7)
- Tính tiền phải trả dựa vào tổng tiền thuê theo tuần và tiền thuê theo ngày lẻ.
7. Viết chương trình để tính tiền sân bóng đá như sau:
- Tính tiền giờ dựa vào giờ vào và giờ ra. Mỗi giờ là 200,000
- Tính tiền nước uống dựa vào số bình nước đã uống. Mỗi bình nước 20,000
13
- Tính tổng tiền: tiền giờ + tiền nước uống.

8. Nhập tuổi của 1 người. In ra năm sinh của người đó.
9. Nhập 4 số nguyên. Tính tổng 2 số đầu, tính hiệu hai số cuối. Tính thương cho tổng
2 số đầu và tổng 2 số cuối. In thương với 0 số thập phân và 1 số thập phân.
10. Nhập năm sinh. Tính tuổi tương ứng. Nếu tuổi >= 18 thì in ra: “đủ tuổi đi làm”,
ngược lại in ra: “còn tuổi đi học”.
11. Viết chương trình tính giá trị của biểu thức f, với x là số nguyên, f(x) là biểu thức số
học kiểu số thực)
3x 2  4 x  5
f ( x) 
2 x 1
12. Viết chương trình tính biểu thức sau (x là số nguyên, f(x) là số thực)
3x 5  2 x  x  1
f ( x) 
5x 2  3
IV. Bài tập về nhà

1. Nhập một số thực.
- In ra phần nguyên của số thực
- In số thực với 2 số thập phân
- In ra 2 số thập phân của số thực (không in phần nguyên của số thực)
- Tính tổng phần nguyên và 2 số thập phân của số thực
2. Nhập tên sản phẩm, số lượng và đơn giá. Tính tiền và thuế giá trị gia tăng phải trả,
biết rằng:
- Tiền = số lượng * đơn giá
- Thuế giá trị gia tăng = 10% *tiền
3. Nhập điểm thi và hệ số 3 môn Toán, Lý, Hóa của một sinh viên. Tính điểm trung
bình của sinh viên đó.
4. Nhập 2 cạnh của hình chữ nhật (là số nguyên). Tính diện tích, chu vi và độ dài
đường chéo (số thực) của hình chữ nhật.
5. Nhập vào 1 ký tự, kiểm tra ký tự đó là: kí tự in hoa, kí tự thường hay ký tự khác.
6. Nhập 1 ký tự. Kiểm tra ký tự đó có thuộc 26 chữ cái tiếng Anh hay không?
7. Viết chương trình giải phương trình bậc nhất: ax + b = 0 (a khác 0), với a, b là số
nguyên, x là số thực.
i. Nhập hai số nguyên. In ra giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất trong 2 số vừa nhập
8. Nhập 3 số nguyên. In ra giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất trong 3 số vừa nhập.
14
Trường ĐH CNTP TP.HCM

Khoa: CÔNG NGHỆ THÔNG TIN BÀI 2. CẤU TRÚC
Bộ môn: CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM ĐIỀU KIỆN
Môn: TH NHẬP MÔN LẬP TRÌNH
A. MỤC TIÊU:
 Áp dụng được cấu trúc điều khiển để xây dựng cách giải bài toán thực tế.
 Phân tích được các trường hợp rẽ nhánh của bài toán.
 Cài đặt được bài toán rẽ nhánh sử dụng câu lệnh if, if..else…
 Cài đặt được bài toán có cấu trúc rẻ nhánh switch…case…
 Phân biệt được sự khác nhau giữa cấu trúc if…else…và switch…case…

1  Máy tính (có thể là máy bàn hoặc laptop). 1 Chiếc
C. VẬT LIỆU
 Visual C++.Net.

Rẽ nhánh: là tại một thời điểm sẽ có nhiều lựa chọn có thể xảy ra nhưng chỉ xảy ra một
trường hợp duy nhất.
1. Câu lệnh if
 Sử dụng khi rẽ nhánh chỉ có một trường hợp duy nhất. Nếu thỏa điều kiện thì
thực hiện, còn không thỏa thì không thực hiện (không làm gì hết).
Ví dụ: Sinh viên có điểm trung bình lớn hơn 8.0 được nhận học bổng.
Sinh viên có điểm trung bình lơn hơn 8.0: được nhận học bổng.
Sinh viên khác: không có yêu cầu gì cả.
 Cú pháp:
if(<biểu thức điều kiện>)
{
//Câu lệnh xử lý khi thỏa điều kiện
}
Ví dụ:
if(dtb>8.0)
{
printf("Ban nhan duoc hoc bong");
15
}
2. Câu lệnh if…else…
 Sử dụng khi rẽ nhánh chỉ có 2 trường hợp trái ngược nhau xảy ra. Nếu không
thực hiện trường hợp này thì phải thực hiện trường hợp kia và ngược lại.
 Ví dụ: Nếu sinh viên có điểm trung bình lớn hơn hoặc bằng 4.0 thì đậu, ngược
lại thì rớt. Ta thấy trong ví dụ này, bất kỳ sinh viên nào cũng chỉ có thể rơi vào trường hợp
“đậu” hoặc “rớt”, không có trường hợp khác.
Sinh viên có điểm trung bình lơn hơn hoặc bằng 4.0: “đậu”.
Sinh viên lớp khác: “rớt”.
 Cú pháp:
if(<biểu thức điều kiện>)
{
// Câu lệnh khi thỏa điều kiện
}
else
{
//Câu lệnh khi không thỏa điều kiện
}
 Ví dụ:
if(dtb>=4.0)
printf("Dau");
else
printf("rot");
3. Câu if lồng nhau:
 Sử dụng khi rẽ nhánh có từ 3 trường hợp trở lên.
 Cú pháp
if(<biểu thức điều kiện 1>)
{
// Câu lệnh khi thỏa điều kiện 1
}
else
{
//Câu lệnh khi không thỏa điều kiện 1 nhưng thỏa
điều kiện 2
}
else
{
//Câu lệnh khi không thỏa điều kiện 2 nhưng
thỏa điều kiện 3
}
16
...
else
{
//Câu lệnh khi không thỏa các điều kiên trên
}
 Ví dụ: Căn cứ vào điểm trung bình ta xếp loại sinh viên như sau:
Nếu đtb>=8.0 thì xếp loại giỏi
Nếu 8.0>dtb>=6.5 thì xếp loại khá
Nếu 6.5>dtb>=5.0 thì xếp loại trung bình
Còn lại thì xếp loại yếu
Như vậy, ta viết đoạn chương trình thực hiện yêu cầu trên bằng cách sử dụng cấu trúc if
lồng nhau như sau;
if(dtb>=8.0)
printf("Xep loại gioi");
else
if(dtb>=6.5)
printf("Xep loai kha");
else
if(dtb>=5.0)
printf("Xep loai trung binh");
else
printf("Xep loại Yeu"):
4. Một vài chú ý:
 Biểu thức điều kiện trong cấu trúc if, if…else… phải là một mệnh đề có giá trị
đúng hoặc sai.
 Biểu thức điều kiện có thể chỉ gồm một biểu thức đơn giản hoặc có thể là sự
kết hợp của nhiều biểu thức điều kiện thông qua các phép toán và (&&), hoặc (||), phủ định (!).
5. Câu lệnh switch…case…
 Sử dụng khi bài toán rẽ nhánh có nhiều trường hợp (thường là từ 3 trở lên) và
mỗi trường hợp là một giá trị cụ thể (có kiểu giá trị số nguyên hoặc ký tự)
 VD: Nếu xếp hạng 1 bạn được thưởng 10 cuốn tập, xếp hạng 2 bạn được
thưởng 8 cuốn tập, xếp hạng 3 bạn được thưởng 5 cuốn tập, xếp hạng 4 bạn được thưởng 3
cuốn tập, còn lại bạn không được thưởng.
Hạng 1: 10 cuốn tập
Còn lại: 0 cuốn tập
 Cú pháp:
switch(<bieuthuc>)
17
{
case <giá trị 1>:
{
//xử lý khi biểu thức bằng giá trị 1
}break;
{
}break;
{
}break;
...
default:
//xử lý khi biểu thức không bằng các giá trị trên
}
 Ví dụ:
switch(xephang)
{
case 1:
{
printf("Thuong 10 cuon tap");
}break;
case 2:
{
}break;
case 3:
{
}break;
case 4:
{
}break;
default:
printf(" Ban khong duoc thuong tap");
}
 Mỗi trường hợp (case) trong câu lệnh switch phải kết thúc bằng lệnh break;
 Kiểu trả về của <biểu thức> trong câu lện switch phải có cùng kiểu với các <gia
tri1>, <gia tri 2>,…
18
 Cần xác định đúng biểu thức rẽ nhánh trong câu lệnh switch…case. Biểu thức rẽ
nhánh là biểu thức có thể nhận các giá trị khác nhau nhưng trong mỗi trường hợp
chỉ nhận 1 giá trị duy nhất. Biểu thức có thể là một biến.
II. Bài tập mẫu hướng dẫn thực hành

1. Nhập vào điểm trung bình môn Nhập môn lập trình của sinh viên. In ra màn
hình cho biết sinh viên đó đậu hay rớt biết rằng nếu điểm trung bình lớn hơn hoặc
bằng 4.0 thì đậu ngược lại là rớt.
Bước 1: Phân tích bài toán
- Nhập điểm trung bình
- Xuất ra kết quả đậu hay rớt dựa vào điểm trung bình đã nhập.
- 01 biến dtb (điểm trung bình) có kiểu là số thực
- Bài toán có 2 trường hợp là đậu, rớt => sử dụng cấu trúc if…else…
- Biều thức điều kiện: dtb>=4.0
Bước 2: Cài đặt chương trình
- Tạo project mới (giống các bài thực hành trước): File  new Project
- Chọn ngôn ngữ là C++
- Khai báo thư viện và viết hàm main
#include "stdio.h"
#include "conio.h"
- Khai báo và nhập dữ liệu
float dtb;
printf("nhap diem trung binh mon NNLT");
scanf("%f",&dtb);
- Cài đặt câu lệnh rẽ nhánh
if(dtb >=4.0)
printf("Dau");
else
printf("Rot");
Bước 3: Kiểm tra, sửa lỗi và chạy thử
2. Nhập vào một số nguyên, cho biết số vừa nhập có là số chẵn hay không?
- Nhập số nguyên bất kỳ
- Xuất ra kết quả số chẵn hoặc không làm gì cả
- 01 biến n có kiểu là số nguyên (int)
- Bài toán có 1 trường hợp là số chẵn => sử dụng cấu trúc if…
- Biểu thức điều kiện: n%2==0
19
#include "stdio.h"
#include "conio.h"
int n;
printf("nhap vap mot so nguyen:");
scanf("%d",&n);
if(n%2==0)
printf("%d la so chan", n);
3. Nhập vào một năm, cho biết năm vừa nhập có phải là năm nhuận hay không.
Biết rằng năm nhuận là năm chia hết cho 4 mà không chia hết cho 100 hoặc năm chia
hết cho 400? Ví dụ: 1996 là năm nhuận vì 1996 chia hết cho 4 và không chia hết cho
100; 2100 không là năm nhuận vì chia hết cho 4 và 100 nhưng không chia hết cho 400.
- Nhập vào một năm (số nguyên)
- Xuất ra kết quả là năm nhuận hoặc năm không nhuận
- 01 biến nam (năm) có kiểu là số nguyên (int)
- Bài toán có 2 trường hợp là năm nhuận, năm không nhuận => sử dụng cấu trúc
if…else…
- Biểu thức điều kiện: năm chia hết cho 4 mà không chia hết cho 100 hoặc năm
chia hết cho 400
4. Một môn học lý thuyết thường có 03 cột điểm hệ số 10: điểm tiểu luận, điểm
giữa kỳ, điểm cuối kỳ có tỉ lệ lần lượt là 20%, 30%, 50%. Hãy cho biết điểm chữ của
môn học khi người dùng nhập vào điểm tiểu luận, điểm giữa kỳ và điểm cuối kỳ. Giả
sử rằng cách qui đổi điểm hệ số 10 sang điểm chữ như sau:
Điểm hệ 10 điểm chữ
Điểm hệ 10 >=8.5 A
8.5> điểm hệ 10 >=7.0 B
7.0> điểm hệ 10>=5.5 C
5.5>điểm hệ 10 >=4.0 D
20
4.0> điểm hệ 10 F

- Nhập vào điểm tiểu luận, giữa kỳ, cuối kỳ
- Xuất ra điểm chữ của môn học đó theo qui tắc đã cho
- 04 biến diemTL, diemGK, diemCK, diemTB là các số thực (float) và
diemTB=0.2*diemTL+0.3*diemGK+0.5*diemCK
- Bài toán có 5 trường hợp điểm chữ => sử dụng cấu trúc if lồng nhau
- Biểu thức điều kiện:
o Điều kiện 1: diemTB>=8.5
- Khai báo, nhập dữ liệu và tính toán
5. Nhập vào 2 số nguyên a và b, nhập vào một phép toán +, -, *, /. Hãy in ra màn
hình kết quả của phép toán vừa nhập với 2 số hạng là a, b đã nhập
- Nhập 2 số nguyên bất kỳ, nhập 1 phép toán
- Xuất ra kết quả của phép toán vừa nhập
- 02 biến số nguyên (int), 01 biến lưu phép toán (biến pheptoan, kiểu char), 01
biến luu kết quả (biên kết quả kiểu int)
- Bài toán có 4 trường hợp của phép toán: +,-,*,/ => dùng cấu trúc switch…case
- Biều thức rẽ nhánh: biến pheptoan
int a,b, ketqua=0;
printf("nhap vao 2 so nguyen:");
scanf("%d%d",&a,&b);
char pheptoan;
printf("nhap vao phep toan ban muon tinh:");
scanf("%c", &pheptoan);
Lưu ý: trước khi nhập phép toán phải có câu lệnh flushall(); để xóa bỏ các giá
trị còn lưu trong vùng đệm
21
switch(pheptoan)
{
case '+': ketqua=a+b; break;
case '-': ketqua=a-b;break;
case '*': ketqua=a*b;break;
case '/': ketqua=a/b;break;
}
6. Nhập một tháng (nhập bằng số), in ra màn hình tháng đó bằng tiếng Anh
tương tứng (January, February, March, April, May, June, July, August, September,
October, November, December). Nếu nhập tháng không đúng in ra màn hình “Month
is invalid”
- Nhập vào một số tháng bằng số nguyên
- Xuất tháng đó ra màn hình bằng tiếng Anh tương ứng
- 01 biến thang có kiểu là số nguyên (int)
- Bài toán có 12 trường hợp hợp lệ và 01 trường hợp không hợp lệ => sử dụng
switch…case…
- Biều thức rẽ nhánh: sử dụng biến thang
- Cài đặt câu lệnh rẽ nhánh: switch - case

1. Viết chương trình nhập vào 3 số a, b. Tìm số lớn nhất giữa 3 số.
2. Viết chương trình nhập vào một số nguyên, kiểm tra số đã nhập là số âm hay số
dương
3. Viết chương trình nhập vào 2 số nguyên, so sánh 2 giá trị vừa nhập vào (“Bằng
nhau, nhỏ hơn, lớn hơn”).
4. Nhập vào thứ tự của tháng, cho biết tháng đó có bao nhiêu ngày.
5. Viết một chương trình tính chu vi, diện tích theo dạng menu cho phép người dùng
chọn lựa một trong các hình bên dưới (dùng cấu trúc switch…case)
1. Hình vuông
2. Hình chữ nhật
3. Hình tròn
6. Viết chương trình nhập vào 2 số a,b. Kiểm tra a có là bội số của b không.
7. Viết chương trình nhập vào đơn giá 1 mặt hàng, và số lượng bán của mặt hàng.
Tính tiền khách phải trả, với thông tin như sau:
 Thành tiền: đơn giá * số lượng
22
 Giảm giá: Nếu thành tiền > 100, thì giảm 3% thành tiền, ngược lại không giảm
 Tổng tiền phải trả: thành tiền – giảm giá.
8. Viết chương trình hỗ trợ cách giải phương trình bậc 1 (ax + b = 0)
9. Nhập vào 1 số bất kỳ (09), cho biết cách đọc số vừa nhập
10. Viết một chương trình dạng menu cho phép người dùng chọn một trong các chức
năng bên dưới:
1. In ra màn hình “Xin chào các bạn”
2. Chức năng đổi nhiệt độ C sang độ F
3. Chức năng tính chu vi và diện tích hình tròn
IV. Bài tập về nhà:

1. Giải phương trình bậc 2 có dạng ax2 + bx + c=0
2. Nhập vào 3 số nguyên a, b,c. In ra màn hình số nguyên lớn nhất và nhỏ nhất.
3. Nhập vào điểm thi tốt nghiệp THPT (toán, lý, hóa, văn, anh, sử) của một thí sinh.
Cho biết điểm trung bình và xếp loại của thí sinh đó, biết rằng xếp loại thi tốt nghiệp được
xác định như sau:
Điểm trung bình >=8 và không có môn nào dưới 6.5: loại giỏi
Điểm trung bình >=7.0 và không có môn nào dưới 5.0: loại khá
Điểm trung bình >=5.0 và không có môn nào dưới 3.5: loại TB
Còn các trường hợp còn lại xếp loại Yếu.
4. Viết chương trình tính tiền karaoke theo cách sau:
5. Viết chương trình tính tiền điện sử dụng trong tháng:

Từ 1 – 100KW: 5$/1KW
Từ 101 – 150KW: 7$/1KW
Từ 151 – 200KW: 10$/1KW
Từ 201 – 300KW: 15$/1KW
Từ 300KW trở lên: 20$/1KW
Ví dụ: Một hộ gia đình có mức tiêu thụ điện là 180KW, tiền điện được tính như sau:
5*100+ 7*50 + 10*30 = 1150$
6. Nhập vào 3 số nguyên a, b, c. Kiểm tra xem 3 số đó có là độ dài 3 cạnh một tam
giác không? Nếu có thì chúng tạo thành tam giác gì? Gợi ý: 3 số là độ dài 3 cạnh một tam
giá nếu như tổng 2 cạnh bất kỳ lớn hơn cạnh còn lại.
23
7. Viết chương trình tính điểm trung bình cho môn học Thực hành Nhập môn lập trình
của sinh viên. Biết rằng môn này có 4 cột điểm, hệ số như nhau. Xuất ra điểm trung bình
(hệ 10), đổi điểm sang hệ chữ.
8. Viết chương trình tính điểm trung bình chung trong HK1 của sv ngành CNTT
trường HUFI.
- Nhập vào điểm trung bình tất cả các môn học của HK1, kèm theo số tín chỉ của
môn.
- Tính điểm trung bình chung của HK. Xuất ra điểm trung bình chung hệ 10, hệ điểm
4 và điểm chữ.
9. Hệ thập lục phân dùng 16 ký số bao gồm các ký tự 0.. 9 và A, B, C, D, E ,F. Các ký
số A, B, C, D, E, F có giá trị tương ứng trong hệ thập phân như sau: A là 10, B là 11, C là
12, D là 13, E là 14, F là 15. Hãy viết chương trình cho nhập vào ký tự biểu diễn một ký số
của hệ thập lục phân và cho biết giá trị thập phân tương ứng. Trường hợp ký tự nhập vào
không thuộc các ký số trên, đưa ra thông báo lỗi: "Hệ thập lục phân không dùng ký số
này".
24

Khoa: CÔNG NGHỆ THÔNG TIN BÀI 3. CẤU TRÚC
Bộ môn: CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM LẶP
A. MỤC TIÊU:
 Phân tích được công việc lặp của bài toán.
 Áp dụng được cấu trúc lặp để xây dựng cách giải bài toán thực tế
 Cài đặt được bài toán lặp sử dụng câu lệnh for
 Kết hợp cấu trúc lặp for có lồng cấu trúc điều kiện if, if…else…, switch…case.

C. VẬT LIỆU
 Visual C++.Net.

1. Khái niệm lặp
 Lặp: là việc thực hiện công việc giống nhau hoặc tương tự nhau nhiều lần
 VD: Cổ động viên Việt Nam hô vang 5 lần “Việt Nam vô địch”
2. Vòng lặp for
 Điều kiện sử dụng:
 Sử dụng khi có công việc lặp xảy ra.
 Biết trước số lần lặp
 Cú pháp:
for(<biểu thức 1>; <biểu thức 2>; <biểu thức 3>)
{
//Công việc cần lặp
}
VD: Xuất 5 lần câu “Việt Nam vô địch” ra màn hình.
for(int i=1; i<=5; i++)
{
printf("\n Viet Nam vo dich.");
}
25

1. In ra màn hình 10 lần câu “Xin chao cac ban” (mỗi câu nằm trên 1 dòng)
- Xuất ra 10 lần câu “Xin chao cac ban”. Mỗi câu nằm trên một dòng
- Bài toán có phép lặp với số lần lặp là 10=> sử dụng vòng lặp for
- Công việc cần lặp: In ra màn hình câu nói “Xin chao cac ban”
#include "stdio.h"
#include "conio.h"
- Khai báo và nhập dữ liệu: không có
for(int i=0; i<10; i++)
{
printf("\n Xin chhao cac ban");
}
2. Nhập vào số nguyên dương n. Tính tổng S=12+22+32+…+ n2

- Nhập vào số nguyên dương n
- Tính được tổng bình phương của các số nguyên từ 1 tới n
- 02 biến n, S số nguyên (int)
- Sử dụng vòng lặp for lặp n lần (GV giải thích rõ)
- Câu lệnh lặp: S=S+i2
- Khai báo, nhập dữ liệu
int n;
printf("\n Nhap vao 1 so nguyen duong:");
scanf("%d", &n);
- Cài đặt câu lệnh lặp

int S=0;
for(int i=1; i<=n; i++)
{
26
S = S + i*i;
}
printf("\n Tong S=%d",S);
Lưu ý: Cách xác định các thành phần của vòng lặp for cho bài toán tính giá trị của một
biểu thức:
- Lấy công thức cuối cùng của biểu thức (n2).
- Xác định là biểu thức dùng tính tổng hay tính nhân, thay n bằng i. ta sẽ được công
thức lặp (i2 => công thức là S=S+i2)
- Áp dụng công thức sử dụng i vào số hạng đầu tiên ta sẽ tính được giá trị ban đầu của i
2
(i =1 => i=1)
Ví dụ: Xác định công thức vòng lặp cho biểu thức: S=1/1 + 1/2 +1/3 +…+1/n;
- Công thức cuối: 1/n
- Công thức tính tổng: S=S+1/i (thay n bằng i).
- Giá trị lặp ban đầu của i là 1(i=1) vì 1/i=1/1
3. Nhập vào số nguyên dương n. Cho biết số nguyên dương n có bao nhiêu ước là
số nguyên dương.
- Đếm số ước nguyên dương của n đã nhập
- 02 biến n, dem là các số nguyên (int)
- Để đếm số ước của n ta cần lần lượt kiểm tra tất cả các số từ 1 tới n xem có
phải là ước của n không. Nếu n chia hết cho số nào thì số đó là ước và ta sẽ đếm số đó. Vậy
bài toán có công việc lặp với số lần lặp là từ 1 tới n, do đó dùng vòng lặp for
- Câu lệnh lặp: Mỗi lần lặp cần phải kiểm tra xem n có chia hết cho i không. Nếu
chia hết thì đếm, câu lệnh lặp có sử dụng lệnh rẽ nhánh if (vì chỉ có một trường hợp rẽ nhánh):
nếu n%i==0 thì dem++
- Khai báo, nhập dữ liệu
int n;
scanf("%d", &n);
- Cài đặt câu lệnh lặp kết hợp rẽ nhánh

int dem=0;
{
if(n%i==0)
27
dem++;
}
printf("\n So uoc cua %d la: %d",n,dem);

1. Viết chương trình tính tổng số chẵn nhỏ hơn n, n là số nguyên dương do người dùng
nhập từ bàn phím.
2. Viết chương trình đếm số nguyên dương nhỏ hơn n chia hết cho 3, n là số nguyên
dương nhập từ bàn phím.
3. Viết một chương trình dạng menu cho phép người dùng thực hiện một trong các
biểu thức sau:
1. S = 1*2*3*4*5*….*n.
2. S = 2 + 4 + 6 + 8 +….+ 20.
3. S=1*2 + 2*3+ 3*4 + 4*5 +.….+ n(n+1).
1 1 1 1
   .... 
4. S = 1.2.3 2.3.4 3.4.5 n(n  1)(n  2)
4. Xuất tất cả các số nguyên là bội của 7 và có đúng 2 chữ số.
5. Xuất tất cả các số nguyên có đúng 3 chữ số và tổng các chữ số là chẵn.
6. Bài toán cổ “Trăm trâu trăm cỏ” :
Trâu đứng ăn năm
Trâu nằm ăn ba
Lụ khụ trâu già
Ba con một bó
Trăm con ăn cỏ
Trăm bó no nê.
Hỏi có bao nhiêu trâu đứng , trâu nằm , trâu già ?

1. Viết chương nhập số nguyên lớn N (khai báo: long N) có k chữ số.
- Tìm chữ số hàng đầu tiên của N.
- Tính tổng các chữ số của N.
- Tìm chữ số lớn nhất trong k chữ số đó.
- Đếm số chữ số của N.
- N có phải là số có các chữ số khác nhau đôi một không?
Gợi ý: Áp dụng các phép toán / và % cho 10 để lấy lần lượt từng chữ số của N theo
chiều từ chữ số hàng đơn vị đến các chữ số hàng chục, hàng trăm,…
Ví dụ: N = 347285108, x = N%10=8, y = N/10 = 34728510. Lặp lại 2 phép toán chia
này ta lần lượt lấy được từng chữ số của N từ hàng đơn vị.
Khi đó N có:
- Chữ số hàng đầu tiên là 3.
- Tổng các chữ số: 3+4+7+2+8+5+1+0+8 = 38
28
- Chữ số lớn nhất là 8.

- Số chữ số của N: 9
- N không phải số có các chữ số khác nhau đôi một vì có 2 chữ số 8.
2. Nhập vào số nguyên dương h, in ra màn hình các tam giác sau
3. Nhập n>=1. Tính S(n)=1-2+3-4+ … +(-1)n-1n.

1 1 1
S ( n)  1    ... 
4. Nhập n>=1. Tính 2 3 n
1 1 1
S ( n)  1    ... 
5. Nhập n>=1. Tính 3 5 2n  1
1 1 1
S ( n)    ... 
6. Nhập n>=1. Tính 1 2 2  3 n  (n  1)
1 2 n
S ( n)    ... 
7. Nhập n>=1. Tính 2 3 n 1
1 3 2n  1
S ( n)    ... 
8. Nhập n>=0. Tính 2 4 2n  2
9. Nhập x,n. Tính T(x,n)=xn
10. Nhập x,n. Tính S(x,n)=x+x2+x3+ … +xn
11. Nhập x,n. Tính S(x,n)=-x+x2-x3+ … +(-1)nxn
29
Trường: ĐH CNTP TP.HCM

Khoa:CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
Bộ môn:CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM
BÀI 4. CẤU TRÚC
Môn:TH NHẬP MÔN LẬP TRÌNH LẶP
A. MỤC TIÊU:
 Xác định các bài toán cần sử dụng cấu trúc lặp
 Áp dụng được cấu trúc lặp while, do...while để xây dựng cách giải bài toán thực tế.
 Phân tích được công việc lặp của bài toán.
 Cài đặt được bài toán lặp sử dụng câu lệnh while, do...while
 Kết hợp cấu trúc lặp có lồng cấu trúc điều kiện if, if…else…, switch…case
 Phân biệt sự khác nhau khi sử dụng cấu trúc for, while, do…while…
 Áp dụng được các từ khóa break, continue lồng vào trong vòng lặp
C. VẬT LIỆU
 Visual C++.Net.

1. Cấu trúc lặp while
 Sử dụng khi bài toán có công việc lặp mà không biết số lần lặp là bao nhiêu.
Chỉ xác định được điều kiện dừng lặp của bài toán.
 Ví dụ: Nhập vào dãy số nguyên cho tới khi người dùng nhập số 0 thì dừng.
Trong ví dụ, công việc nhập số nguyên lặp đi lặp lại nhiều lần nhưng không biết là lặp bao
nhiêu lần. Vòng lặp chỉ dừng khi người dùng nhập số 0.
 Cú pháp:
while (<điều kiện>)
{
//công việc lặp
}
 Ví dụ:
while (x!=0)
{
printf(" nhap x: ");
scanf("%d", &x);
30
}
 Trong câu lệnh while, nếu biểu thức điều kiện trả về giá trị đúng thì vòng lặp
tiếp tục được thực hiện
 Để tránh vòng lặp vô tận, trong câu lệnh while phải có câu lệnh làm thay đổi
giá trị của biểu thức điều kiện.
2. Cấu trúc lặp do…while
 Tương tự như cấu trúc lặp while
 Thực hiện ít nhất một lần (while có thể không thực hiện lần nào nếu ngay mới
lần đầu tiên biểu thức điều kiện trong while trả về giá trị sai)
 Cú pháp:
do
{
//công việc cần lặp
} while (<điều kiện>);
 Ta có thể dùng từ khóa break để thoát ra khỏi vòng lặp
int i=1;
do
{
if(i==5) break;
printf("%d", i);
i++;
}while(i<10);
 Dùng từ khóa continue để chuyển sang bước lặp tiếp theo.

int i=1;
do
{
if(i==5) continue;
printf("%d", i);
i++;
}while(i<10);

1. Nhập vào 2 số nguyên dương a và b. Tìm ước chung lớn nhất của 2 số nguyên
dương đã nhập.
- Nhập 2 số nguyên bất kỳ
- Xuất ra ước chung lớn nhất của 2 số vừa nhập
31
- 02 biến số nguyên (int), 01 biến ucln (int)

- Sử dụng thuật toán Euclid => số lần lặp của bài toán không xác định
=> sử dụng vòng lặp while
- Thuật toán Euclid tìm UCLN của a và b
Nếu a=b thì UCLN =a;
Nếu a>b thi UCLN(a,b)=UCLN(a-b,b)
Nếu a<b thi UCLN(a,b)=UCLN(a,b-a)
int a,b;
printf("\n nhap vao 2 so a va b:");
scanf("%d%d",&a,&b);
- Cài đặt câu lệnh lặp
while (a!=b)
{
if(a>b)
a = a- b;
else
b = b - a;
}
printf("UCLN la: %d", a);
2. Xây dựng một menu chương trình cho phép người dùng lựa chọn gồm các yêu
cầu sau:
1. In ra màn hình từ hello
2. In ra màn hình câu Vòng lặp for
3. In ra màn hình câu Vòng lặp while
4. Thoát chương trình.
Sau khi lựa chọn chức năng, chương trình sẽ thực hiện theo đúng chức năng đã chọn rồi
lại tiếp tục hiển thị menu. Chương trình chỉ dừng lại (kết thúc khi người dùng bấm phím 4)
- Xuất ra màn hình menu theo yêu cầu
- Sử dụng 01 biến luachon là số nguyên (int)
- Menu này xuất hiện ít nhất 1 lần (cho lần chọn đầu tiên) và lặp đi lặp lại nhiều
lần => dùng cấu trúc lặp do…while
- Cài đặt chương trình
int luachon;
do
32
{
printf("1. In ra man hinh tu Hello. \n");
printf("2. In ra man hinh Vong lap for \n");
printf("3. In ra man hinh Vong lap while \n");
printf("4. Thoat chuong trinh \n");
printf("Ban chon chuc nang nao: \n");

scanf("%d", &luachon);
{
case 1: printf("HELLO \n"); break;
case 2: printf("Vong lap FOR \n"); break;
case 3: printf("Vong lap WHILE \n"); break;
case 4: printf("Thoat chuong trinh\n"); break;
}
} while (luachon!=4);
3. Viết chương trình nhập vào một số nguyên dương n. Tính tổng các chữ số có
trong số nguyên dương n
- Tính tổng các chữ số có trong số nguyên dương n
- Cách thực hiện, ví dụ với n=629
tong=0;
n=629>0:
 tong=tong + hàng đơn vị của n (số 9: n%10)
 Gán lại giá trị cho n: n=n/10
n=62>0:
n=6>0:
n=0:dừng
- Ta thấy việc tong=tong+hang đơn vị của n và n=n/10 được lặp lại nhiều lần
nhưng không biết cụ thể bao nhiêu lần. Do đó ta phải dùng vòng lặp while.
- Khai báo và nhập dữ liệu:
int n;
scanf("%d", &n);
33
- Cài đặt câu lệnh

int tong=0;
while(n>0)
{
tong = tong + n%10;
n=n/10;
}
printf("tong cac chu so trong n la:%d", tong);

1. Viết chương trình kiểm tra xem n có phải là số nguyên tố hay không. Biết rằng số
nguyên tố là số nguyên lớn hơn 1 và chỉ có 2 ước là 1 và chính nó.
2. Viết chương trình cho biết trong số nguyên n có bao nhiêu chữ số chẵn.
3. Viết chương trình tìm bội chung nhỏ nhất (BCNN) của 2 số nguyên dương a và b
nhập vào từ bàn phím. Biết rằng BCNN (a,b)=a*b/UCLN(a,b).
4. Viết chương trình tính tổng các số tự nhiên nhỏ hơn n (bằng cách sử dụng vòng lặp
while).
5. Viết chương trình thực hiện việc lặp lại thao tác nhập và xuất một số nguyên bất kỳ
từ bàn phím. Việc nhập kết thúc khi người dùng nhập vào giá trị 0. Hiển thị tổng các số vừa
nhập.
6. Viết chương trình thực hiện việc lặp lại thao tác nhập và xuất một số nguyên có
đúng 3 chữ số và các chữ số phải khác nhau từ bàn phím. Việc nhập kết thúc khi người dùng
nhập vào giá trị vi phạm điều kiện trên. Hiển thị số lượng các số vừa nhập.

1. Kiểm tra số nguyên dương n có các chữ số toàn là chữ số chẵn hay không?
2. Kiểm tra số nguyên dương n có các chữ số toàn là chữ số lẻ hay không?
3. Kiểm tra số nguyên dương n có các chữ số tăng dần từ trái qua phải không?
4. Kiểm tra số nguyên dương n có các chữ số giảm dần từ trái qua phải không?
5. Viết chương trình nhập một số nguyên dương n. Tìm số nguyên dương m lớn nhất
sao cho 1+2+3+…+m<n.
6. Viết chương trình nhập một số nguyên dương n. Tìm số nguyên dương m nhỏ nhất
sao cho 1+2+3+…+m>n.
7. Viết chương trình xuất số đảo của số nguyên dương n, n nhập từ bàn phím.
8. An gửi số tiền là n USD vào ngân hàng. An muốn số tiền của mình sẽ bằng hoặc
lớn hơn 1000 USD. Giúp An viết chương trình tính số tháng cần gửi vào ngân hàng để tổng
tiền vốn lẫn tiền lãi sẽ lớn hơn 1000USD. Biết lãi suất 0.7%/ tháng và số tiền vốn n được nhập
từ bàn phím.
34

BÀI 5. HÀM
Bộ môn: CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM (CHƯƠNG TRÌNH CON)
A. MỤC TIÊU:
 Trình bày được các thành phần của một hàm trong C/C++.
 Cài đặt được hàm trong C/C++.
 Gọi được hàm và truyền được tham số trong C/C++.
 Phân biệt tham trị và tham biến.
 Xây dựng được hàm đệ qui trong C/C++.

C. VẬT LIỆU
 Visual C++.Net.

1. Các thành phần của hàm:

Hàm là một đoạn chương trình dùng để giải quyết một vấn đề cụ thể nào đó. Một
hàm gồm các thành phần sau:
 Tên hàm: do người lập trình tự đặt theo qui tắc đặt tên của C++
 Input: đầu vào của hàm
 Output: đầu ra của hàm
 Processing: quá trình xử lý của hàm (thuật toán)
Ví dụ: Viết hàm tính diện tích hình tròn khi biết bán kính
 Tên hàm: TinhDienTichHinhTron
 Input: bán kính
 Output: diện tích hình tròn
35
 Processing: S=bán kính * bán kính * PI

(Trong đó, PI là hằng số có giá trị là 3.1416)
2. Cú pháp khai báo hàm

kiểu trả về> <Tên hàm> (<danh sách tham số>)
{
//Câu lệnh thân hàm
}
Trong đó
 <kiểu trả về>: kiểu dữ liệu của onput, nếu hàm không có output thì kiểu trả về là
void
 <danh sách tham số>: là tất cả các input của hàm (bao gồm cả kiểu dữ liệu của
input và tên của input, các input cách nhau bởi dấu “,”)
 Thân hàm: thuật toán (các câu lệnh bắt đầu từ input tìm ra output)
Ví dụ: Viết hàm tính diện tích hình tròn khi biết bán kính
float TinhDienTichHinhTron(int bankinh)
{
float S;
S = bankinh*bankinh*3.14;
return S;
}
Ví dụ: In ra màn hình n lần từ Hello, mỗi từ trên 1 dòng
void InHello (int n)
{
printf("Hello\n");
}
3. Cách gọi hàm
 Ta có thể gọi hàm ở bất kỳ vị trí nào, trong chương trình chính hoặc trong thân
của một hàm khác
 Hàm phải được khai báo ở vị trí sau phần khai báo thư viện (prototype)
 Cách gọi hàm đối với hàm có kiểu trả về void
<Tên hàm> (<ds tham số>);
Vi dụ: Muốn in ra màn hình 10 lần từ Hello ta gọi hàm như sau:
InHello (10);
Muốn in ra màn hình 25 lần từ Hello ta gọi hàm như sau:
InHello (25);
 Cách gọi hàm đối với hàm có kiểu trả về khác void
Khai báo biến có cùng kiểu trả về với hàm
Gán giá trị của hàm vào cho biến vừa khai báo
36
Xử lý biến theo ý muốn

<tên biến> =<Tên hàm>(ds tham số);
Ví dụ: ta có bán kính hình tròn r=6. Cần tính diện tích hình tròn rồi in diện tích đó
ra màn hình ta có thể gọi như sau:
int r=6;
float dt = TinhDienTichHinhTron(r);
printf("Dien tich hinh tron la: %.2f", dt);
4. Hàm đệ qui:
Hàm đệ qui là hàm gọi lại chính nó trong thân hàm. Xây dựng hàm đệ qui cần xác
định 2 điều kiện sau:
 Điều kiện dừng: là trường hợp mà hàm trả về kết quả trực tiếp
 Điều kiện đệ qui: trường hợp mà hàm gọi lại chính nó ở mức độ nhỏ hơn
<kiểu trả về> <Tên hàm> (<danh sách tham số>)
{
if (<thỏa điều kiện dừng>)
{
//xử lý
return <giá trị>
else
{
//xử lý
//gọi lại chính nó <Tên hàm> (<tham số>);
}
}
Vi dụ: Viết hàm tính tổng S=1 + 2 + 3 +…+ n
 Điều kiện dừng: n=1 => S(1)=1
 Điều kiện đệ qui: n>1: S(n)=n+S(n-1)
int Tong(int n)
{
if(n==1)
return 1;
else
return n+Tong(n-1);
}
Các bước thực hiện
 Bước 1: Xác định tên hàm, input, output, thuật toán
 Bước 2: Cài đặt chương trình
 Bước 3: Gọi hàm trong chương trình chính.
37
1. Viết hàm tìm ước chung lớn nhất của 2 số nguyên dương a và b. Viết hàm
main tính ước chung lớn nhất cho 2 số nguyên nhập vào từ bàn phím, sử dụng hàm đã
viết ở trên
Bước 1: Xác định tên hàm, input, output, thuật toán
- Tên hàm: UCLN (ước chung lớn nhất)
- Input: 2 số nguyên a, b (kiểu int)
- Output: ước chung lớn nhất của a,b là 1 số nguyên
- Sử dụng thuật toán euclid => số lần lặp của bài toán không xác định => sử dụng
vòng lặp while
- Thuật toán euclid tìm UCLN của a và b
Nếu a=b thì UCLN =a;
Nếu a>b thi UCLN(a,b)=UCLN(a-b,b)
Nếu a<b thi UCLN(a,b)=UCLN(a,b-a)
- Cài đặt hàm
int UCLN(int a, int b)
{
while (a!=b)
{
if(a>b)
a = a - b;
else
b = b - a;
}
return a;
}
- Gọi hàm
int x,y;
printf("\n nhap vao 2 so nguyen duong:");
scanf("%d%d",&x,&y);
int uc = UCLN(x,y);
printf("Uoc chung lon nhat can tim la:%d", uc);
2. Viết hàm kiểm tra số nguyên dương n có phải là số nguyên tố hay không? Viết
hàm main minh họa kiểm tra số nguyên nhập vào từ bàn phím có phải là số nguyên tố
hay không?
- Tên hàm: ktraSNT (kiểm tra số nguyên tố)
- Input: 01 số nguyên dương n (kiểu int)
- Output: có hoặc không, đúng hoặc sai, true hoặc false => kiểu trả về là int (1:
đúng, 0: sai)
38
- Thuật toán:
Đếm số ước của n.
So sánh số ước của n với 2. Nếu số ước bằng 2 thì đó là số nguyên tố, ngược lại
không phải số nguyên tố
- Cài đặt hàm
int KT_SNT(int n)
{
//dem so uoc cua n;
int demuoc=0;
if(n%i==0)
demuoc++;
//so sanh so uoc voi 2
if(demuoc==2)
return 1; //la so nguyen to
return 0; //khong la so nguyen to
}
- Gọi hàm
int so;
printf("\n nhap vao so nguyen muon kiem tra:");
scanf("%d",&so);
int kq = KT_SNT(so);
if(kq==1)
printf("\n Day la so nguyen to");
else
printf("\n Day khong phai la so nguyen to");
3. Viết hàm tính xn bằng hàm sử dụng đệ qui

- Tên hàm: LuyThua
- Input: 01 số thực x, 01 số nguyên dương n
- Output: xn là một số thực (float)
- Thuật toán đệ qui
Điều kiện dừng: n=0 => Lũy thừa =1
Điều kiện đệ qui n>0: LuyThua(x,n)=x*LuyThua(x,n-1);
- Cài đặt hàm
float LuyThua(float x, int n)
{
if(n==0)
return 1;
39
return x*LuyThua(x,n-1);
}
- Cách gọi hàm giống hàm bình thường

1. Viết chương trình tính diện tích hình tam giác khi biết ba cạnh của tam giác (yêu
cầu viết hàm tính diện tích tam giác)
2. Viết chương trình cho phép người dùng thực hiện một trong các yêu cầu sau:
1. Tính tổng các ước của số nguyên n.
2. Tìm số ngày của một tháng khi biết tháng và năm.
3. Đổi chỗ 2 số nguyên x, y.
4. Tìm BCNN của hai số nguyên dương a và b
5. Kiểm tra số nguyên dương n có các chữ số toàn là chữ số lẻ hay không?
(Yêu cầu: Mỗi chức năng viết hàm thực hiện, hàm main gọi hàm vừa viết thực thi)
3. Viết hàm tính tổng các số nguyên tố nhỏ hơn n, trong đó n là số nguyên dương nhập
từ bàn phím (yêu cầu viết hàm kiểm tra số nguyên tố, hàm tính tổng các số nguyên tố nhỏ hơn
n).
4. Viết hàm tính đếm các số chính phương nhỏ hơn n, trong đó n là số nguyên dương
nhập từ bàn phím (yêu cầu viết hàm kiểm tra số chính phương, hàm tính đếm các số chính
phương nhỏ hơn n).
5. Viết hàm tính 𝑠 = √2 + √2 + ⋯ + √2 (n dấu căn). Viết hàm main thực thi
S(n) = 2  2  2  ... 2
6. Viết hàm tính tổng S(n) bên dưới bằng cách sử dụng hàm đệ qui.Viết hàm main
thực thi
1 1 1
S ( n)  1    ... 
2 3 n
7. Viết hàm tính n! bằng cách sử dụng hàm đệ qui. Viết hàm main thực thi.
n!=1*2*3*…*n
1. Viết hàm xuất số đảo của số nguyên dương n, n nhập từ phím. Viết hàm chương
trình thực thị
2. Nhập vào số nguyên dương h, viết chương trình in ra màn hình một trong các tam
giác sau (người dùng trùy chọn)
40
3. Viết chương trình tính tổng S(n)=1-2+3-4+ … +(-1)n-1n, trong đó n là số nguyên

dương, n nhập từ bàn phím.
1 1 1
S (n)    ... 
4. Viết chương trình tính tổng 2 4 2n , trong đó n là số nguyên
1 1 1
S ( n)  1    ... 
5. Viết chương trình tính tổng 3 5 , , trong đó n là số nguyên
2n  1
6. Viết hàm kiểm tra một số nguyên x có là số hoàn thiện (còn gọi là số hoàn chỉnh, số
hoàn hảo) không? Biết rằng số hoàn thiện là số có tổng các ước của nó (trừ chính nó) bằng
chính nó.
Ví dụ: 6 có các ước 1, 2, 3 và 1+2+3 = 6 nên 6 là số hoàn thiện.
7. Xuất n số nguyên tố đầu tiên với n>0 nhập từ bàn phím.
Ví dụ: n=5. 5 số nguyên tố đầu tiên là: 2 3 5 7 11
8. Xuất n số chính phương đầu tiên với n>0 nhập từ bàn phím.
Ví dụ: n = 3. 3 số chính phương đầu tiên là: 1 4, 9
9. Nhập vào 3 phân số dạng a/b, c/d, e/f (với a,b,c,d,e,f là các số nguyên). Kiểm tra
các mẫu số phải khác 0, nếu vi phạm yêu cầu nhập lại. Sau đó tính tổng, tích của 3 phân số với
kết quả tối giản.
10. Tìm m số nguyên tố cùng nhau với số n, với n, m>0 được nhập từ bàn phím. Biết
rằng 2 số nguyên tố cùng nhau khi ước chung lớn nhât của chúng là 1.
41
Trường ĐH CNTP TP.HCM BÀI 6. MẢNG 1

CHIỀU
A. MỤC TIÊU:
 Khai báo được cấu trúc dữ liệu mảng 1 chiều.
 Phân tích được tình huống sử dụng mảng 1 chiều để lưu trữ dữ liệu.
 Cài đặt được các hàm nhập, xuất, xử lý dữ liệu trong các thao tác tính tổng, đếm giá trị
phần tử.
 Áp dụng được mảng 1 chiều để xây dựng cách giải bài toán đơn giản trên tập hợp.

C. VẬT LIỆU
 Visual C++.Net.

1. Định nghĩa và khai báo mảng 1 chiều:
 Khái niệm:
Mảng môt chiều là một nhóm các phần tử có cùng kiểu dữ liệu và cùng một
tên, các phần tử trong mảng được lưu liên tiếp với nhau trong bộ nhớ máy tính.
 Khai báo:
<Kiểu dữ liệu> <Tên mảng>[<Số phần tử tối đa của mảng>];
Lưu ý: Chỉ số mảng luôn luôn bắt đầu từ 0.
Ví dụ:
 int a[100]; //Mảng có tên a chứa tối đa 100 số nguyên
 #define maxN 30
float b[maxN]; // Mảng có tên b chứa tối đa 30 số thực
 const int maxC = 50
char c[maxC]; Mảng có tên c chứa tối đa 50 kí tự
Ví dụ: Cho mảng 1 chiều tên a chứa 10 số nguyên như sau:
42
Trong đó:
 i là chỉ số của mảng (i[0,9]).
 a[i] là giá trị của phần tử thứ i
2. Tham số mảng của một hàm
<Kiểu dữ liệu> <Tên hàm> (<kiểu dữ liệu mảng> <Tên mảng>[], int <ten so phan tu>)
{
//Khởi tạo các biến
//Duyệt mảng để tính toán
//Trả về giá trị
}
3. Những thao tác trên mảng:
Xử lý mảng là việc xử lý nhóm các phần tử trong mảng lần lượt từng phần tử một.
 Duyệt theo chiều xuôi
Duyệt mảng không có điều kiện:
for(int i=0;i<n;i++)
{
//xử lý a[i];
}
Ví dụ:
for(int i=0; i<5; i++)
printf("%5d", a[i]);
Duyệt mảng có điều kiện
for(int i=0;i<n;i++)
{
if(<Điều kiện>)
//xử lý a[i];
}
Ví dụ:
int S=0;
for(int i=0; i<5; i++)
if(a[i]%2==0)
S = S + a[i];
printf("\n Tong cac so chan trong mang la: %d", S);
 Duyệt theo chiều ngược
Duyệt mảng không có điều kiện:
for(int i=n-1;i>=0;i--)
{
//xử lý a[i];
43
}
Duyệt mảng có điều kiện
for(int i=n-1;i>=0;i--)
{
if(<Điều kiện>)
//xử lý a[i];
}

1. Viết chương trình nhập các giá trị cho mảng 1 chiều chứa các số nguyên, sau
đó xuất mảng vừa nhập (Lưu ý: Viết chương trình dạng hàm).
Yêu cầu:
 Viết 2 hàm Nhập và Xuất mảng 1 chiều chứa các số nguyên.
 Gọi thực hiện 2 hàm này trong hàm main.
Hướng dẫn:
 Khai báo thêm các thư viện cơ bản cho chương trình.
#include <conio.h>
#include <stdio.h>
 Khai báo hằng số cho chương trình.
#define MAXSIZE 1000
 Viết các định nghĩa hàm nhập mảng, xuất mảng của chương trình như sau:
void NhapMang1C_SoNguyen(int a[], int &n)
{
do
{
printf("Cho biet so phan tu cua mang: ");
scanf("%d", &n);
}while(n<=0);
for(int i=0; i<n; i++)
{
printf("Gia tri phan tu a[%d]=", i);
scanf("%d", &a[i]);
}
}
//==========================================================
void XuatMang1C_SoNguyen(int a[], int n)
{
printf("%4d", a[i]);
}
44
 Viết hàm main để thực thi chương trình.

void main()
{
int A[MAXSIZE];
int N;
NhapMang1C_SoNguyen(A, N);
printf("\nNoi dung cua mang la: ");
XuatMang1C_SoNguyen(A, N);
getch();
}
2. Bổ sung vào bài 1 các thao tác sau (Lưu ý: Viết chương trình dạng hàm):
 Xuất các giá trị chẵn của mảng ra màn hình.
 Tính tổng các giá trị mảng.
 Tính tổng chẵn trong mảng
Hướng dẫn:
 Bổ sung các định nghĩa hàm cần thiết cho chương trình như sau:
//======================================================
void Xuat_SoChan(int a[], int n)
{
// SV tự làm
}
int TongMang (int a[], int n)
{
// SV tự làm }
int TongChan (int a[], int n)
{
// SV tự làm
}
 Bổ sung vào hàm main để thực thi chương trình.
void main()
{
int A[MAXSIZE], N;
//************************************************
TaoMang1C_SoNguyen(A, N);
printf("\nNoi dung cua mang vua tao la:");
XuatMang1C_SoNguyen(A,N);
//************************************************
Xuat_SoChan(A, N);
int t = TongMang(A,N);
printf("\Tong cua mang la:%d", t);
int tc = TongChan(A,N);
45
printf("\Tong cua cac gia tri chan trong mang la:%d", tc);
}
Cho một mảng 1 chiều chứa các số nguyên. Hãy viết một chương trình cho phép người
dùng chọn một trong các yêu cầu sau:
1. Tạo một mảng 1 chiều chứa n số nguyên
Gợi ý: làm 2 cách
Cách 1: nhập giá trị phần tử mảng;
Cách 2: dùng lệnh rand() để sinh số nguyên ngẫu nhiên (rand() thuộc thư viện stdlib.h).
2. Xuất một mảng 1 chiều chứa n số nguyên.
3. Tính giá trị trung bình các phần tử trong mảng.
4. Xuất ra danh sách các phần tử ở vị trí chẵn trong mảng.
5. Đếm phần tử dương trong mảng.
6. Đếm số lần phần tử x xuất hiện trong mảng.
7. Tìm vị trị của giá trị x trong mảng, x nhập từ phím.
8. Tìm phần tử lớn nhất/nhỏ nhất trong mảng (sử dụng kỹ thuật lính canh).
9. Kiểm tra mảng số nguyên có tồn tại giá trị 0 hay không? Nếu có thì trả về 1, ngược lại trả
về 0 (sử dụng kỹ thuật đặt cờ hiệu).
10. Tìm số chẵn lớn nhất trong mảng, nếu mảng không có số chẵn thì trả về -1.
11. Đếm số nguyên tố trong mảng.

Cho một mảng 1 chiều chứa các số thực. Hãy viết một chương trình cho phép người dùng chọn
một trong các yêu cầu sau:
1. Tạo một mảng 1 chiều chứa n số thực (nhập từ bàn phím và sinh tự động ngẫu nhiên.
2. Xuất một mảng 1 chiều chứa n số thực.
3. Tính tổng các giá trị mảng.
4. Tính giá trị trung bình các phần tử trong mảng.
5. Tính tổng các giá trị dương trong mảng.
6. Đảo ngược các giá trị mảng.
7. Kiểm tra tính đối xứng của mảng. Nếu mảng không đối xứng thì trả về -1.
8. Viết hàm tìm giá trị phần tử xuất hiện nhiều nhất trong mảng, nếu có nhiều phần tử có số
lần xuất hiện bằng nhau thì xuất phần tử đầu tiên.
9. Viết hàm kiểm tra mảng có phải là mảng tăng không.
46
Trường ĐH CNTP TP.HCM BÀI 7. MẢNG 1

CHIỀU & CHUỖI
Môn: TH NHẬP MÔN LẬP TRÌNH KÝ TỰ
A. MỤC TIÊU:
 Phân tích được tình huống sử dụng mảng 1 chiều để lưu trữ dữ liệu.
 Áp dụng được mảng 1 chiều để xây dựng các hàm tìm kiếm, sắp xếp, tìm tập hợp con trong
trên tập hợp dữ liệu ban đầu.
 Cài đặt được hàm nhập, xuất, xử lý dữ liệu trong các thao tác tính tổng, đếm giá trị phần tử.
 Vận dụng được mảng 1 chiều trong các bài toán cụ thể
 Cài đặt được các hàm xử lý chuỗi ký tự cơ bản, sử dụng thư việc string.h

C. VẬT LIỆU
 Visual C++.Net.

Phần A. Một số hàm mẫu hướng dẫn về cách xử lý mảng 1 chiều
1. Sắp xếp các phần tử của mảng số nguyên tăng dần.

void SapXepTangDan(int a[], int n)
{//Dùng kỹ thuật sắp xếp
for(int i=0; i<n-1; i++)
for(int j=i+1; j<n; j++)
if(a[i] > a[j])
HoanVi(a[i], a[j]);
}
2. Thêm một phần tử có giá trị x vào đầu mảng.
void ThemPhanTuDau(int a[], int &n, int x)
{//Dùng kỹ thuật thêm
for(int i=n; i>0; i--)
a[i] = a[i-1];
a[0]=x;
n++;
47
}
3. Xóa một phần tử ở đầu mảng.
void XoaPhanTuDau(int a[], int &n)
{//Dùng kỹ thuật xóa
for(int i=0; i<n-1; i++)
a[i] = a[i+1];
n--;
}
4. Đưa tất cả các phần tử 0 về đầu mảng.
void DuaSoKhongVeDau(int a[], int n)
{//Dùng kỹ thuật xử lý mảng
int j=0;
if(a[i] == 0)
{
HoanVi(a[j], a[i]);
j++;
}
}
5. Liệt kê các dãy con tăng trong mảng 1 chiều.
void LietKeMangConTang(int a[], int n)
{//Dùng kỹ thuật xử lý mảng con
{
printf("%4d",a[i]);
if(a[i] > a[i+1])
printf("\n");
}
}
6. Tạo mảng b sao cho mảng b chỉ chứa các giá trị lẻ của mảng ban đầu.
void TaoMangConLe(int a[], int na, int b[], int &nb)
{//Dùng kỹ thuật xây dựng mảng
nb=0;
for(int i=0; i<na; i++)
if(a[i]%2 != 0)
b[nb++] = a[i];
}
Phần B. Xử lý chuỗi ký tự
Trong ngôn ngữ lập trình C/C++, chuỗi ký tự được xem như là mảng 1 chiều chứa các ký tự,
được dùng để lưu các chuỗi ký tự.
 Thư viện chứa các hàm hỗ trợ xử lý chuỗi: <string.h>
 Chuỗi luôn có ký tự kết thúc chuỗi là ‘\0’ (null). Vì vậy độ dài chuỗi = kích thước mảng -1.
48
 Cú pháp khai báo chuỗi: char <tên biến chuỗi> [độ dài chuỗi]’
Ví dụ:
char hoTen[41]; // họ tên dài tối đa 40 ký tự
char diaChi[100]; // địa chỉ dài tối đa 99 ký tự
 Một số hàm xử lý chuỗi:
 Nhập chuỗi:
+ Cách 1: dùng scanf với mã định dạng %s
+ Cách 2: dùng gets
 Xuất chuỗi
+ Cách 1: dùng printf với mã định dạng %s
+ Cách 2: dùng puts
 Một số hàm xử lý khác:
+ size_t strlen(const char *s): Tìm độ dài của chuỗi.
+ char *strcpy(char *dest, const char *src) : Copy chuỗi src sang chuỗi dest
+ int strcmp(const char *s1, const char*s2) : So sánh hai chuỗi, hàm trả về >1 nếu
chuỗi s1>s2, trả về 0 nếu 2 chuỗi bằng nhau, và trả về -1 nếu s1<s2. Hàm có phân
biệt chữ hoa, chữ thường
+ int strcmpi(const char *s1, const char *s2): So sánh hai chuỗi, hàm trả về >1 nếu
chuỗi s1>s2, trả về 0 nếu 2 chuỗi bằng nhau, và trả về -1 nếu s1<s2. Hàm không
phân biệt chữ hoa, chữ thường.
(SV tham khảo phần phụ lục A – giáo trình môn Nhập môn lập trình)

1. Cho mảng 1 chiều chứa các số nguyên, viết chương trình dạng menu cho phép
người dùng chọn 1 trong các chức năng sau:
 Nhập mảng số nguyên
 Xuất mảng số nguyên
 Xuất các giá trị nguyên tố của mảng ra màn hình.
 Thêm vào mảng một giá trị x tại vị trí vt (kiểm tra tính hợp lệ của vt).
 Xóa khỏi mảng một giá trị x.
 Sắp xếp các giá trị của mảng theo thứ tự tăng dần.
 Xuất ra màn hình những giá trị là số chính phương.
Hướng dẫn:
 SV tự viết các hàm theo yêu cầu.
void Menu()
{
printf("\n************************************************");
printf("\n* MENU *");
printf("\n*----------------------------------------------*");
printf("\n* 1. Khoi tao mang *");
49
printf("\n* 2. Xuat noi dung cua mang *");

printf("\n* 3. Them mot phan tu vao mang *");
printf("\n* 4. Xoa mot phan tu cua mang *");
printf("\n* 5. Sap xep mang tang dan *");
printf("\n* 6. Liet ke nhung so chinh phuong cua mang *");
printf("\n* 0. Thoat chuong trinh *");
printf("\n************************************************");
}
//=====================================================
void main()
{
int A[MAXSIZE], N;
int PhimChon, key, x, vt;
do
{
Menu();
printf("\nHay chon mot chuc nang cua chuong trinh: ");
scanf("%d", &PhimChon);
switch(PhimChon)
{
case 1:
//SV tự gọi các hàm con tương ứng
break;
case 2:
//SV tự gọi các hàm con tương ứng
break;
//Thêm các case tương ứng
……
case 0: exit(1);
}
}while(1);
getch();
}
2. Viết chương trình nhập vào 2 chuỗi s1, s2 bất kỳ từ bàn phím. Thực hiện các yêu cầu sau:
 Xuất ra màn hình 2 chuỗi s1, s2.
 Cho biết độ dài mỗi chuỗi (thực hiện 2 cách: dùng hàm strlen có sẵn của C/C++; không
dùng hàm có sẵn..
 Xuất kết quả so sánh giữa 2 chuỗi (dùng 2 cách: có và không có phân biệt chữ hoa và chữ
thường): “s1 lớn hơn s2”, “s1 bằng s2”, “s2 lớn hơn s1”.
 Chuyển chuỗi s1 thành chuỗi toàn chữ hoa/ thành chuỗi toàn chữ thường.
Hướng dẫn:
 SV tự viết các hàm và chương trình theo yêu cầu.
 Một số hàm gợi ý:
//Nhập chuỗi
void nhapChuoi (char s[200])
50
{
printf ("Nhap chuoi: ");
scanf("%s", &s);
//Hoặc dùng gets
//gets(s);
}
//--------------------------
//Xuất chuỗi
void xuatChuoi (char s[200])
{
printf("Chuoi : %s", s);
// Hoặc dung puts
//puts(s);
}
//So sánh 2 chuỗi và có phân biệt chữ hoa/thường
void soSanhChuoiPhanBietHoaThuong (char s1[200], char s2[200])
{
int kq = strcmp(s1,s2);
if(kq>0)
printf("Chuoi %s lon hon %s", s1, s2);
else
if(kq<0)
printf("Chuoi %s nho hon %s", s1, s2);
else
printf("Chuoi %s bang %s", s1, s2);
}
//hàm chuyển thành chữ thường
void tolower(char s[100])
{
for(int i=0;i<strlen(s);i++)
if(s[i] >='A'&& s[i] <='Z')
s[i]=s[i]+32;
}

Bổ sung thêm vào bài tập mẫu các yêu cầu sau:
Phần mảng 1 chiều chứa số nguyên:
1. Tìm số chẵn lớn nhất trong mảng.
2. Tìm số nguyên tố nhỏ nhất trong mảng.
3. Tìm vị trị của giá trị x trong mảng, x nhập từ phím.
4. Tìm vị trí phần tử nhỏ nhất trong mảng.
51
5. Đếm số nguyên tố trong mảng.

6. Tìm “vị trí của giá trị chẵn đầu tiên” trong mảng 1 chiều các số nguyên. Nếu mảng
không có giá trị chẵn nào thì trả về -1.
7. Tìm “số chẵn cuối cùng” của mảng. Nếu mảng không có giá trị chẵn thì trả về -1.
8. Đảo ngược các giá trị mảng.
9. Kiểm tra tính đối xứng của mảng. Nếu mảng không đối xứng thì trả về -1.
10. Thêm vào mảng một giá trị x tại vị trí vt (kiểm tra tính hợp lệ của vt).
Phần chuỗi ký tự
11. Chuẩn hóa chuỗi (xóa các ký tự trống thừa: các ký tự trống đầu và cuối chuối, giữa
2 từ chỉ có 1 ký tự trống).
12. Đếm số từ trong chuỗi.
13. Đổi chuỗi về dạng viết hoa ký tự đầu từ và viết thường các ký tự còn lại.
14. Đảo ngược chuỗi
15. Xuất từng từ trong chuỗi, mỗi từ là 1 dòng (tìm hiểu lệnh strtok).
16. Xóa tất cả khoảng trắng trong chuỗi
17. Đếm số các ký tự đặc biệt (không phải ký tự và ký số) trong chuỗi.
18. Xóa tất cả các ký tự đặc biệt (không phải ký tự và ký số) trong chuỗi.

Bổ sung thêm vào bài tập mẫu các yêu cầu sau:
Phần mảng 1 chiều chứa số nguyên:
1. Tính tổng các giá trị có chữ số hàng chục là chữ số 5 trong mảng.
2. Tính tổng các giá trị lớn hơn 2 giá trị lân cận với nó trong mảng.
3. Cho biết sự tương quan giữa số lượng các chữ số chẵn và số lượng các chữ số lẻ
trong mảng 1 chiều các số nguyên.
 Hàm trả về -1: nếu số lượng các chữ số chẵn nhiều hơn số lượng các chữ số lẻ
 Hàm trả về 0: nếu số lượng các chữ số chẵn bằng số lượng các chữ số lẻ
 Hàm trả về 1: nếu số lượng các chữ số chẵn ít hơn số lượng các chữ số lẻ
4. Kiểm tra mảng số nguyên có tồn tại hai giá trị 0 liên tiếp nhau hay không? Nếu có
thì trả về 1, ngược lại trả về 0.
5. Kiểm tra mảng số nguyên có tồn tại toàn là giá trị chẵn hay không? Nếu có thì trả
về 1, ngược lại trả về 0.
6. Sắp xếp các phần tử của mảng số thực sao cho các phần tử tại các vị trí lẻ tăng dần,
các phần tử tại các vị trí chẵn thì giảm dần.
7. Thêm một phần tử có giá trị x vào mảng tăng dần sao cho sau khi thêm x vào mảng
vẫn tăng dần.
8. Xóa tất cả các phần tử trùng nhau của mảng sao cho sau khi xóa chỉ giữ lại duy nhất
một phần tử đại diện.
9. Đưa tất cả các phần tử 0 về đầu mảng.
52
10. Đưa tất cả các phần tử chẵn về đầu mảng, các phầu tử lẻ về cuối mảng, các phần tử
0 nằm giữa mảng.
11. Thay thế tất cả các phần tử lớn nhất của mảng bởi giá trị của phần tử nhỏ nhất và
ngược lại.
12. Liệt kê các giá trị chẵn trong mảng thuộc đoạn [x, y] cho trước.
13. Liệt kê các dãy con tăng trong mảng.
14. Liệt kê các dãy con toàn dương có độ dài lớn hơn 1.
15. Sắp xếp các giá trị của mảng theo thứ tự tăng dần.
16. Xuất ra màn hình những giá trị là số chính phương.
17. Viết hàm tìm giá trị phần tử xuất hiện nhiều nhất trong mảng, nếu có nhiều phần tử
có số lần xuất hiện bằng nhau thì xuất phần tử đầu tiên.
18. Viết hàm kiểm tra mảng có phải là mảng tăng không.
19. Tìm “số chẵn nhỏ nhất” trong mảng. Nếu mảng không có giá trị chẵn thì trả về -1.
20. Tìm “một vị trí mà giá trị tại ví trí đó là giá trị nhỏ nhất” trong.
Phần chuỗi ký tự
Nhập vào chuỗi họ tên,
21. Xuất họ của chuỗi đó.
22. Kiểm tra chuỗi trên có phải tên là “Lan”.
23. Xuất từng thành phần của họ tên: họ, tên lót, tên
24. Giả sử tên nhập vào đều có tên lót là “Thị” hoặc “Văn”. Hãy cho biết tên nhập vào
là tên nam hay nữ.
Cho 2 chuỗi s1 và s2:
25. Kiểm tra xem chuỗi s2 có là con của s1, hoặc ngược lại.
26. Tìm các từ xuất hiện trong cả 2 chuỗi.
27. Tìm từ xuất hiện nhiều nhất trong s1. Nếu trong s1 mỗi từ xuất hiện 1 lần thì thông
báo là không có từ xuất hiện nhiều nhất
28. Xóa các từ xuất hiện lần thứ 2 trở đi trong chuỗi.
29. Chèn s2 vào s1 tại vị trí k.
53

Khoa: CÔNG NGHỆ THÔNG TIN BÀI 8. MẢNG 2
Bộ môn: CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM CHIỀU
A. MỤC TIÊU:
 Khai báo được biến kiểu mảng 2 chiều (ma trận).
 Phân tích được tình huống sử dụng ma trận để lưu trữ dữ liệu.
 Cài đặt được hàm nhập, xuất, xử lý dữ liệu bằng cách sử dụng ma trận.
 Phân tích được tình huống sử dụng ma trận vuông để lưu trữ dữ liệu.
 Cài đặt được hàm nhập, xuất, xử lý dữ liệu bằng cách sử dụng ma trận vuông.
 Vận dụng được ma trận, ma trận vuông trong từng bài toán cụ thể.

C. VẬT LIỆU
 Visual C++.Net.

1. Định nghĩa:
Mảng hai chiều (còn gọi là ma trận) thực chất là mảng một chiều trong đó mỗi phần
tử của mảng là một mảng một chiều, và được truy xuất bởi chỉ số dòng và chỉ số cột.
2. Cú pháp:
<tên kiểu dữ liệu> <tên mảng> [<số dòng>] [<số cột>];
Lưu ý: Chỉ số cột và chỉ số dòng luôn luôn bắt đầu từ 0.
Ví dụ:
 Khai báo mảng 2 chiều a có 3 dòng 2 cột chứa số nguyên:
int a[3][2];
 Khai báo mảng 2 chiều ch có 50 dòng 100 cột chứa ký tự:
char ch[50][100];
3. Truy xuất phần tử của mảng:
Tên_mảng [chỉ_số_dòng][ chỉ số cột]
Ví dụ: Cho ma trận A như sau:
54
4. Tham số mảng của một hàm

<Kiểu dữ liệu trả về> <Tên hàm> (<kiểu dữ liệu ma trận> <Tên ma
trận>[<Số dòng tối đa>][<Số cột tối đa>], int m, int n)
{
<Khởi tạo các biến>
<Duyệt mảng để tính toán>
<Trả về kết quả>
}
Trong đó, m là số dòng thực sự, n là số cột thực sự sử dụng lưu trữ trong ma trận.
Qui ước: Trong phần thực hành chúng ta thống nhất dùng Ma trận thay cho Mảng 2 chiều.

1. Viết chương trình nhập các giá trị cho ma trận chứa các số nguyên, sau đó
xuất mảng vừa nhập (Lưu ý: Viết chương trình dạng hàm).
Yêu cầu:
 Viết 2 hàm con Nhập và Xuất ma trận chứa các số nguyên.
 Gọi thực hiện 2 hàm con trong hàm main.
Hướng dẫn:
#include <conio.h>
#include <stdio.h>
#define MAXROW 100
#define MAXCOL 100
 Viết các định nghĩa hàm cần thiết cho chương trình như sau:
//==========================================================
void NhapMaTran_SoNguyen(int a[][MAXCOL], int &m, int &n)
{
do
{
printf("Cho biet so dong cua mang: ");
scanf_s("%d", &m);
}while(m<=0);
do
{
55
printf("Cho biet so cot cua mang: ");

scanf_s("%d", &n);
}while(n<=0);
for(int i=0; i<m; i++)
for(int j=0; j<n; j++)
{
printf("Gia tri phan tu a[%d][%d]=", i, j);
scanf_s("%d", &a[i][j]);
}
}
//===========================================================
void XuatMaTran_SoNguyen(int a[][MAXCOL], int m, int n)
{
for(int i=0; i<m; i++)
{
for(int j=0; j<n; j++)
printf("%5d", a[i][j]);
printf("\n");
}
}
void main()
{
int A[MAXROW][MAXCOL];
int M, N;
NhapMaTran_SoNguyen(A, M, N);
printf("\nNoi dung cua mang la: \n");
XuatMaTran_SoNguyen(A, M, N);
_getch();
}
2. Cho ma trận chứa các số nguyên. Viết chương trình theo kiểu menu cho phép
người dùng chọn thực hiện một trong các thao tác sau (Lưu ý: Viết chương trình dạng
hàm):
 Nhập ma trận số nguyên bằng cách tạo giá trị ngẫu nhiên cho các phần tử của
ma trận
 Xuất ma trận số nguyên
 Xuất các giá trị của ma trận ra màn hình.
 Tính và xuất tổng các phần tử ma trận.
 Tìm max/min của các phần tử ma trận.
 Sắp xếp các giá trị của ma trận theo thứ tự tăng dần.
Hướng dẫn:
#include<conio.h>
#include<stdio.h>
56
#include<stdlib.h>
#include<time.h>
#include<math.h>
#define MAXROW 100 //số dòng tối đa
#define MAXCOL 100 //số cột tối đa
//============================================================
void TaoMaTran_SoNguyen(int a[][MAXCOL], int &m, int &n)
{
//SV tự làm
}
//=========================================================
void XuatMaTran_SoNguyen(int a[][MAXCOL], int m, int n)
{
//SV tự làm
}
//==========================================================
int TongMaTran(int a[][MAXCOL], int m, int n)
{
//SV tự làm
}
//===========================================================
int MaxMaTran(int a[][MAXCOL], int m, int n)
{
//SV tự làm
}
//===========================================================
int MinMaTran(int a[][MAXCOL], int m, int n)
{
//SV tự làm
}
//========================================================
void HoanVi(int &x, int &y)
{
int temp=x;
x=y;
y=temp;
}
//=========================================================
void SapXepMaTranTang(int a[][MAXCOL], int m, int n)
{
int sopt=m*n;
57
for(int i=0; i<sopt-1; i++)

for(int j=i+1; j<sopt; j++)
if(a[i/n][i%n]>a[j/n][j%n])
HoanVi(a[i/n][i%n], a[j/n][j%n]);
}
//===============================================================
void Menu()
{
printf("\n************************************************");
printf("\n* MENU *");
printf("\n*----------------------------------------------*");
printf("\n* 1. Khoi tao ma tran *");
printf("\n* 2. Xuat noi dung cua ma tran *");
printf("\n* 3. Tong gia tri cac phan tu cua ma tran *");
printf("\n* 4. Gia tri phan tu lon nhat, nho nhat *");
printf("\n* 5. Sap xep ma tran tang dan *");
printf("\n* 0. Thoat chuong trinh *");
printf("\n************************************************");
}
//======================================================
void main()
{
// SV tự tổ chức các lệnh cho chương trình thực thi theo yêu cầu:
cho người dùng lựa chọn câu/bài muốn thực thi
}

Bài 1. Cho một ma trận chứa các số nguyên. Viết một chương trình (dạng menu) thực hiện các
yêu cầu sau:
1. Tạo ngẫu nhiên giá trị cho các phần tử của ma trận.
2. Xuất giá trị các phần tử của ma trận ra màn hình.
3. Tìm vị trí của giá trị x trong ma trận, x nhập từ phím.
4. Tìm phần tử max của dòng k trong ma trận.
5. Đếm phần tử dương trong ma trận.
6. Đếm số lần phần tử x xuất hiện trong ma trận.
7. Kiểm tra ma trận có vuông không?
8. Kiểm tra ma trận có toàn là số chẵn không?
9. Tìm dòng có tổng lớn nhất.
10. Tìm số chẵn lớn nhất trong ma trận.
Bài 2. Cho một ma trận vuông chứa các số nguyên. Viết một chương trình (dạng menu) thực
hiện các yêu cầu sau:
1. Nhập ma trận vuông, các giá trị người dung nhập từ phím
2. Nhập ma trận vuông , các giá trị tạo ngẫu nhiên
58
3. Xuất ma trân vuông

4. Tính tổng đường chéo chính
5. Đếm số phần tử chính phương trên đường chéo phụ
6. Kiểm tra ma trận dương không?
7. Kiểm tra ma trận có đường chéo chính toàn là số 1 không?
8. Kiểm tra ma trận đối xứng không?
9. Tìm vị trí phần tử có số lần xuất hiện nhiều nhất trong ma trận không?
10. Tìm số nguyên tố lớn nhất trong ma trận

Cho một ma trận vuông chứa các số nguyên. Viết một chương trình (dạng menu) thực
hiện các yêu cầu sau:
1. Xuất các phần tử trên đường chéo phụ
2. Xuất các phần tử thuộc tam giác trên.
3. Tìm cột có tổng lớn nhất trong ma trận.
4. Tìm dòng có tổng chẵn nhỏ nhất trong ma trận.
5. Tính tổng các phần tử trên đường chéo chính.
6. Tính tổng các phần tử chẵn thuộc tam giác trên.
7. Tính tổng các phần tử lẻ thuộc tam giác dưới.
8. Xuất các phần tử thuộc các đường biên của ma trận
9. Xuất các dòng tăng dần
10. Xuất các cột giảm dần
11. Chuyển đổi vị trí 2 dòng k và l trong ma trận.
12. Chuyển đổi vị trí 2 cột k và l trong ma trận.
13. Sắp xếp ma trận theo quy tắc các phần tử trên dòng được sắp tăng dần
14. Sắp xếp ma trận theo quy tắc tổng các dòng tăng dần
15. Đếm số phần tử cực đại trong ma trận. biết phần tử cực đại là phần tử lớn hơn
các phần tử xung quanh nó.
59

BÀI 9. FILE
A. MỤC TIÊU:
 Khai báo được biến kiểu mở file, đóng file.
 Trình bày được cách đọc một số nguyên, cách đọc một dòng dữ liệu lưu trong file.
 Phân tích được tình huống sử dụng file để đọc, lưu dữ liệu.
 Cài đặt được hàm nhập dữ liệu từ file, xuất dữ liệu hiển thị ra màn hình, và xử lý dữ liệu
trong bài toán cụ thể
 Vận dụng được cách đọc, lưu file để giải quyết bài toán cụ thể

C. VẬT LIỆU
 Visual C++.Net.

1. Mở - đóng file
- Mở file:
FILE * fopen(const char * filename, const char * mode);
Hàm fopen thực hiện chức năng mở file có tên là filename, dạng mở mode.
Nếu mở được thì trả về 1 con trỏ có trị khác NULL, không mở được trả về trị NULL.
Tham số mode là một chuỗi kí tự chỉ định dạng mở.
Các mode mở file thông dụng:

“r ” : Mở file để đọc (read).
“w” : Tạo file mới để ghi (write), nếu file này đã tồn tại thì bị ghi đè.
“a ” : Mở để ghi vào cuối file nếu file này đã tồn tại, nếu file này chưa có
thì sẽ được tạo mới để ghi (append).
“r+” : Mở file đã có đã có để cập nhật (cả đọc lẫn ghi).
“w+” :Mở file mới để được cập nhật (cả đọc lẫn ghi). Nếu file này đã có
thì nội dung sẽ bị ghi đè.
“a+” : Mở để đọc và cập nhật (ghi) nội dung vào cuối file, sẽ tạo mới nếu
file này chưa có.
60
Ghi chú:
Thêm kí tự “t” để mô tả mở file dạng text mode ( Ví dụ : “rt”, “w+t”,…).
Thêm kí tự “b” để mô tả mở file dạng nhị phân ( Ví dụ : “wb”, “a+b”,…).
Ví dụ:
FILE *f;
f = fopen("input.txt","rt");
- Đóng file:
int fclose(<tên con trỏ kiểu file>);
Ví dụ:
int fclose(FILE * f);
Nếu thành công trả giá trị 0, nếu thất bại trả về giá trị EOF ( giá trị -1)
2. Đọc file txt kiểu số

int fscanf (<tên con trỏ mở file>, "chuỗi định dạng",
&bien1, &bien, &bien,… )
Ví dụ:
- Khai báo biến số nguyên a, b ,c
int a, b, c;
- Nội dung file txt là:
569
- Cách đọc 3 số nguyên lưu vào a,b,c như sau:
fscanf(f,"%d",&a);
fscanf(f,"%d",&b);
fscanf(f,"%d",&c);
Cách thức gọi hàm:
void main()
{
FILE*f;
int a, b, c;
fscanf(f,"%d",&a);
fscanf(f,"%d",&b);
fscanf(f,"%d",&c);
printf("3 gia tri lan luot la: %d, %d, %d", a, b, c);
getch();
}
3. Đọc file txt kiểu chuỗi
Cú pháp:
char * fgets (char*s,int n,f);
Đọc 1 dòng dữ liệu tối đa n byte trong f vào chuỗi s, ngược lại trả về NULL.
61
Ví dụ:
Nội dung file txt là:
Xin chao cac ban!
Cách thức gọi hàm:
void main()
{
FILE*f;
char a[50];
fgets (a,50,f);
printf("\n chuoi la: %s",a);
}

1. Cho file txt chứa mảng 1 chiều như sau:
5
17943
 Hãy đọc các giá trị của file txt và lưu vào mảng 1 chiều.
 Xuất mảng vừa đọc ra màn hình
Hướng dẫn
#include "stdio.h"
#include "conio.h"
void main()
{
int n;
int a[50];
//Mo file de doc

FILE*f;
//doc so dau tien trong file luu vao n
fscanf(f,"%d",&n);
//doc n so tiep theo luu vao phan tu cua mang
fscanf(f,"%d",&a[i]);
//dong file
fclose(f);
//xuat mang ra man hinh
printf("\t %d", a[i]);
62
getch();
}
2. Cho file txt chứa thông tin:
121
Nguyen Thi Thuy
23
 Đọc giá trị từng dòng dữ liệu của file
 Xuất các dữ liệu ra màn hinh
#include "stdio.h"
#include "conio.h"
void main()
{
//Mo file de doc
FILE*f;
//Doc tung dong du lieu luu vao bien tuong ung
char ms[15];
char ten[50];
char tuoi[10];
fgets (ms,50,f);
fgets (ten,50,f);
fgets (tuoi,50,f);
//in ket qua ra man hinh
printf("\n ma so la: %s",ms);
printf("\n ten la: %s",ten);
printf("\n tuoi la: %s",tuoi);
getch();
}
1. Cho file txt lưu ma trận theo cấu trúc như mẫu sau:
 Dòng đầu tiên là số dòng m của ma trận
 Dòng thứ 2 là số cột n của ma trận
 Các dòng tiếp theo lưu m*n phần tử của ma trận
Ví dụ:
3
4
4581
9-2 8 5
8527
63
- Đọc nội dung file và ghi dữ liệu vào biến ma trận

- Tính tổng giá trị chẵn mảng 1 chiều
2. Cho file txt lưu danh sách thí sinh theo cấu trúc như mẫu sau:
 Dòng đầu tiên là số lượng thí sinh N
 4 dòng tiếp theo lưu thông tin 1 thí sinh gồm (mã số thí sinh, tên thí sinh, năm
sinh, quê quán của thí sinh đó)
 Thông tin các thí sinh còn lại lưu trên (N-1)*4 dòng còn lại
Ví dụ:
2
01
Nguyễn văn A
1996
Bến tre
02
Nguyễn Thi N
1987
Hậu giang
- Đọc file và xuất nội dung file ra màn hình
- Xuất tên, tuổi của từng thí sinh ra màn hình

1. Cho file txt lưu danh sách nhân viên theo cấu trúc như mẫu sau:
 Dòng đầu tiên là N lưu số lượng nhân viên
 N dòng tiếp theo lưu thông tin N nhân viên, thông tin của 1 nhân viên được lưu
trữ trên 1 dòng gồm có: mã số nhân viên, tên nhân viên, hệ số lương. Mỗi thông tin cách
nhau dấu #.
Ví dụ:
2
1# Nguyen văn A #2.67
2#Nguyen Thi N #3.14
- Đọc và xuất nội dung file ra màn hình
- Tính lương từng nhân viên, biêt rằng, Lương = hệ số * 1210.
2. Cho file txt lưu danh sách thí sinh theo cấu trúc như mẫu sau:
 Thông tin của 1 sinh viên được lưu trữ trên 1 dòng gồm có: mã số sinh viên,
tên sinh viên, năm sinh. Mỗi thông tin cách nhau dấu -.
Ví dụ:
1- Nguyen Van A - 1992
2- Nguyen Thi N - 1991
64

Khoa: CÔNG NGHỆ THÔNG TIN BÀI 10. CẤU
Bộ môn: CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM TRÚC
A. MỤC TIÊU:
 Định nghĩa được biến kiểu cấu trúc trong bài toán cụ thể
 Khai báo được biến kiểu cấu trúc.
 Phân tích được tình huống sử dụng cấu trúc để lưu trữ dữ liệu.
 Cài đặt được hàm nhập, xuất, xử lý dữ liệu bằng cách sử dụng kiểu cấu trúc
 Vận dụng được kiểu cấu trúc để giải quyết bài toán cụ thể

C. VẬT LIỆU
 Visual C++.Net.

1. Định nghĩa :
Cấu trúc là một kiểu dữ liệu bao gồm nhiều thành phần có thể thuộc nhiều kiểu dữ
liệu khác nhau. Các thành phần được truy nhập thông qua một tên.
2. Khai báo struct:
 Cách 1:
struct <Tên cấu trúc>
{
<Tên kiểu dữ liệu> <Tên thành phần 1>;
};
Ví dụ:
struct SinhVien
{
char mssv[15];
char hoten[50];
int solanvang;
};
 Cách 2:
65
typedef struct <Tên cấu trúc>

{
}<Tên cấu trúc mới>;
Ví dụ:
typedef struct SinhVien
{
char mssv[15];
char hoten[50];
int solanvang;
}Student;
3. Khai báo biến sử dụng cấu trúc
<Tên cấu trúc> <Tên biến>;
Ví dụ:
SinhVien x;
Hoặc:
Student y;
4. Truy cập thành phần của cấu trúc:
Tên_biến_cấu_trúc.tên_thành_phần
Ví dụ:
SinhVien x;
puts("Nhap ho ten:");
gets(x.hoten);
printf("Nhap so lan vang mat:");
scanf("%d",&x.solanvang);
1. Khai báo cấu trúc HinhChuNhat cần thiết lưu trữ thông tin hình chữ nhật, sau đó
thực hiện các chức năng: (Lưu ý: Viết chương trình dạng hàm).
Yêu cầu:
 Nhập thông tin cho kiểu dữ liệu HinhChuNhat.
 Xuất thông tin cho kiểu dữ liệu HinhChuNhat.
 Tính chu vi hình chữ nhật
 Tính diện tích hình chữ nhật
Hướng dẫn:
#include <conio.h>
#include <stdio.h>
 Khai báo struct HinhChuNhat cho chương trình.
struct HinhChuNhat
{
66
int Dai;
int Rong;
};
void NhapThongTinHCN(HinhChuNhat &pHcn)
{
printf("Moi ban nhap chieu dai hcn=");
scanf_s("%d",&pHcn.Dai);
printf("Moi ban nhap chieu rong hcn=");
scanf_s("%d",&pHcn.Rong);
}
//=======================================================
void XuatThongTinHCN(HinhChuNhat pHcn)
{
printf("Chieu dai hcn la=%d",pHcn.Dai);
printf("\nChieu rong hcn la=%d",pHcn.Rong);
}
//=========================================================
void TinhChuViHCN(HinhChuNhat pHcn)
{
printf("\nChu vi hcn la=%d",(pHcn.Dai+pHcn.Rong)*2);
}
//======================================================
void TinhDienTichHCN(HinhChuNhat pHcn)
{
printf("\nDien tich hcn la=%d",pHcn.Dai*pHcn.Rong);
}
void main()
{
HinhChuNhat hinhchunhat;
NhapThongTinHCN(hinhchunhat);
XuatThongTinHCN(hinhchunhat);
TinhChuViHCN(hinhchunhat);
TinhDienTichHCN(hinhchunhat);
getch();
}
1. Khai báo cấu trúc PhanSo cần thiết lưu trữ thông tin phân số, sau đó thực hiện các
chức năng:
 Viết hàm nhập vào phân số.
 Viết hàm xuất phân số.
67
 So sánh phân số với 1 (nhỏ hơn, lớn hơn, bằng).

 Viết hàm tối giản phân số.
 Viết hàm quy đồng 2 phân số.
 Nhập vào 2 phân số. Tính tổng, hiệu, tích và thương của hai phân số.
2. Khai báo cấu trúc NhanVien lưu trữ thông tin:
 Mã số nhân viên
 Tên nhân viên
 Số ngày công
 Lương 1 ngày công
 Chức vụ
Sau đó thực hiện các chức năng:
 Nhập thông tin cho 1 nhân viên
 Tính lương cho 1 nhân viên
 Tính tiền thưởng cho nhân viên, biết rằng thưởng 50$ cho nhân viên làm trên
24 ngày.
 Tính tiền phụ cấp chức vụ:
Giám đốc: 100$
Phó giám đốc: 80$
Trưởng phòng: 40$
Phó phòng: 20$
 Tính tiền lương thực lãnh cho nhân viên
3. Khai báo cấu trúc Sinh viên lưu trữ thông tin:
 Mã sinh viên
 Tên sinh viên
 Điểm toán
 Điểm lý
 Điểm hóa
 Đọc thông tin cho 1 sinh viên từ file txt có nội dung sau:
2001
Nguyen Van A
7
8
3
 Xuất thông tin cho sinh viên
 Tính điểm trung bình cho 1 sinh viên
 Xếp loại cho sinh viên
68
4. Khai báo cấu trúc Taxi lưu trữ thông tin:

 Mã số
 Tên tài xế
 Địa chỉ đón khách
 Số km đã chạy
 Số chỗ ngồi của xe taxi
 Đọc thông tin cho 1 taxi từ file txt có nội dung sau:
2
Anh
140 Le Trong Tan, phuong Tay Thanh, quan Tan Phu, TPHCM
23
7
 Xuất thông tin taxi
 Kiểm tra tài xế tên t (nhập từ phím) có chạy taxi đang lưu không?
 Kiểm tra taxi có chạy trên quận/huyện q (người dùng nhập vào) không?
 Viết hàm hiển thị số chỗ ngồi của xe taxi
 Viết hàm tính tiền xe taxi theo bảng giá
Bảng giá Số chỗ ngồi
Số km 4 chỗ 7 chỗ
1-5 12 15
6-10 11 14
>10 9 10

1. Hãy khai báo một cấu trúc mô tả một điểm trên tọa độ xOy gồm 2 thông tin (tọa độ
x, tọa độ y)
Sau đó viết hàm thực hiện các chức năng sau:
 Nhập, xuất 1 điểm.
 Kiểm tra điểm có nằm trên trục tung/trục hoành.
 Tính khoảng cách giữa 2 điểm.
 Tìm điểm đối xứng của 1 điểm qua trục tung/trục hoành.
 Tính khoảng cách từ điểm đang xét đến gốc tọa độ O.
2. Khai báo cấu trúc HoaDon gồm các thông tin:
 Mã hóa đơn
 Tên khách hàng
 Tên sản phẩm
 Giá
 Số lượng
69

 Nhập thông tin hóa đơn
 Tính thành tiền của hóa đơn (giá * số lượng)
 Tính giảm giá (giảm 10% cho hóa đơn có số lượng > 50, giảm 5% cho hóa đơn
có tên sản phẩm chuột mitsumi)
 Xuất thông tin hóa đơn (Mã hóa đơn, tên hóa đơn, thành tiền, giảm giá).
3. Một điện thoại gồm các thông tin sau:

 Mã điện thoại là chuỗi có 10 ký tự
 Tên điện thoại là chuỗi tối đa 20 ký tự
 Loại điện thoại là chuỗi tối đa 10 ký tự
 Giá bán là một số thực
 Số lượng là một số nguyên
 Xây dựng cấu trúc DIENTHOAI mô tả điện thoại.
 Kiểm tra điện thoại có phải loại GALAXY không ?
 Cho biết điện thoại thuộc phân khúc nào ? biết rằng có 3 phân khúc :
+ bình dân : giá <=5 triệu
+ trung cấp : 5 triệu< giá <10 triệu
+ cao cấp : giá > 10 triệu
 Kiểm tra tình trạng hàng trong kho để thông báo nhập hàng nếu số lượng <5
70

Khoa: CÔNG NGHỆ THÔNG TIN BÀI 11. MẢNG CẤU
Bộ môn: CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM TRÚC
A. MỤC TIÊU:
 Định nghĩa được kiểu cấu trúc trong bài toán cụ thể
 Khai báo được biến kiểu mảng cấu trúc.
 Phân tích được tình huống sử dụng mảng cấu trúc để lưu trữ dữ liệu.
 Cài đặt được hàm nhập, xuất, xử lý dữ liệu bằng cách sử dụng mảng cấu trúc
 Vận dụng được kiểu mảng cấu trúc để giải quyết bài toán cụ thể

C. VẬT LIỆU
 Visual C++.Net.

1. Khai báo mảng struct:
Khai báomảng các cấu trúc hoàn toàn tương tự như khai báo mảng khác, chỉ có điều
ở phần kiểu sẽ là tên một cấu trúc.
<Tên cấu trúc> <Tên mảng>[<kích thước mảng];
Ví dụ:
struct SinhVien
{
char mssv[50];
char hoten[50];
int solanvang;
};
SinhVien a[10];
2. Truy cập thành phần của mảng cấu trúc:

Việc truy xuất đến một phần tử của mảng như a[2] ta sẽ thu được một biến có cấu
trúc SinhVien và có thể lại tiếp tục truy xuất đến các thành phần của nó.
Ví dụ:
71
printf("\n Nhap ma so sinh vien:");

gets(a[2].mssv);
printf("\n Nhap ho ten:");
gets(a[2].hoten);
printf("\n Nhap so lan vang:");
scanf("%d", &a[2].solanvang);
1. Khai báo cấu trúc CongNhan lưu trữ thông tin:
 Ten
 NamSinh
 GioLam
Yêu cầu:
 Nhập mảng gồm n công nhân, xuất mảng công nhân vừa nhập
 Liệt kê tên công nhân nhận thưởng biết rằng công nhân nhận thưởng là các công nhân
có giờ làm lớn hơn 40 giờ.
 Sắp xếp mảng công nhân theo giờ làm giảm dần.
Hướng dẫn:
#include<stdio.h>
#include<conio.h>
#include <math.h>
 Khai báo struct CongNhan cho chương trình.
struct CongNhan
{
char ten[50];
int namsinh;
int giolam;
};
void NhapMangCN(int &n, CongNhan a[])
{
do
{
printf("Cho biet so cong nhan: ");
scanf_s("%d", &n);
}while(n<=0);
{
printf("Thong tin cong nhan thu %d la:", i+1);
printf("\nTen la:");
fflush(stdin);
72
gets_s(a[i].ten,100);
printf("Nam Sinh:");
scanf_s("%d", &a[i].namsinh);
printf("Gio lam:");
scanf_s("%d", &a[i].giolam);
}
//=====================================================
void XuatMangCN(CongNhan a[], int n)
{
{
printf("\n====================================");
printf("\nThong tin cong nhan thu %d la:", i+1);
printf("\nTen la: %s",a[i].ten);
printf("\nNam Sinh la %d:",a[i].namsinh);
printf("\nGio lam %d:",a[i].giolam);
}
}
//========================================================
void XuatCN(CongNhan pCN,int i)
{
printf("\nThong tin cong nhan nhan thuong la:", i+1);
printf("\nTen la: %s",pCN.ten);
printf("\nNam Sinh la %d:",pCN.namsinh);
printf("\nGio lam %d:",pCN.giolam);
}
//======================================================
void ThuongCN(CongNhan a[], int n)
{
printf("\n====================================");
printf("\nDanh sach cong nhan nhan thuong:");
{
if(a[i].giolam>40)
{
XuatCN(a[i],i);
}
}
}
//======================================================
73
void InsertionSort(CongNhan a[], int n)

{
{
CongNhan x=a[i];
for(int j=i-1; (j>=0 && a[j].giolam<x.giolam); j--)
{
a[j+1]=a[j];
a[j]=x;
}
}
}
//====================================================
void SapXep(CongNhan a[], int n)
{
InsertionSort(a,n);
}

void main()
{
CongNhan A[1000];// Mảng struct công nhân
int N;// N công nhân biến kiểu nguyên
NhapMangCN(N,A);
ThuongCN(A,N);
SapXep(A,N);
XuatMangCN(A,N);
getch();
}
III. Bài tập tương tự ở lớp

1. Khai báo cấu trúc Thí Sinh lưu trữ thông tin:
 Mã số thí sinh
 Tên thí sinh
 Điểm Toán, Điểm Lý, Điểm Hóa
 Khu vực dự thi
 Xếp loại tốt nghiệp
 Nhập mảng gồm n thí sinh, xuất mảng thí sinh vừa nhập
 Nhập vào vị trí 1 thí sinh, tính điểm cộng của thí sinh vừa nhập. Điểm cộng: Nếu xếp
loại đạt giỏi (>8) thì cộng 2 điểm, nếu đạt loại khá (từ 7-8) thì cộng 1 điểm, các trường hợp khác
không cộng.
74
 Nhập vào vị trí 1 thí sinh, tính điểm ưu tiên của thí sinh vừa nhập. Điểm ưu tiên: nếu
là khu vực 3 được 2 điểm, nếu là khu vực 2 thì cộng 1 điểm, các khu vực khác là không.
 Nhập vào vị trí của 1 thí sinh, tính tổng điểm của thí sinh vừa nhập. Tổng điểm =
điểm toán + điểm lý + điểm hóa + điêm cộng + điểm ưu tiên.
 In danh sách thí sinh (tên, điểm toán, điểm lý, điểm hóa, điểm cộng, điểm ưu tiên,
tổng điểm)
 In danh sách thi sinh đậu (tổng điểm lớn hơn hoặc bằng15).
 Nhập mã số thí sinh, xuất thông tin thí sinh (tên, điểm toán, điểm lý, điểm hóa, điểm
cộng, điểm ưu tiên, tổng điểm.
 Tìm điểm toán cao nhất, sau đó tìm thí sinh có điểm toán cao nhất
 In thông tin thí sinh đậu thủ khoa
 Tính tỉ lệ % đậu của kì thi.
Gợi ý:
struct ThiSinh
{
char mats[10];
char hten[50];
float toan, ly, hoa;
char kvthi[30];
char loaiTN [10];
};
2. Tạo file txt lưu thông tin N nhân viên theo định dạng sau:
 Dòng đầu tiên lưu số lượng nhân viên N
 7xN dòng tiếp theo lưu mã số (không có hai người trùng mã số), họ, tên, ngày sinh,
nơi sinh, ngày công tác, lương. Mỗi thông tin được nằm trên 1 dòng.
Ví dụ:
3
001
Nguyen
Van
23/07/1990
Kiên Giang
10/03/2008
3000
002
Tran Van
Hau
5/10/1988
Ha Tien
75
14/03/2005
5000
004
Truong
Hung
10/4/1987
Nam Dinh
03/07/2005
4000

 Đọc mảng nhân viên bằng cách đọc dữ liệu từ file.
 Xuất mảng nhân viên.
 Tìm nhân viên theo mã số.
 Tìm một nhân viên theo tên.
 Thêm 1 nhân viên vào cuối danh sách.
 Xóa 1 nhân viên theo mã số nhân viên.
 Tìm thông tin nhân viên có năm công tác là NAM (NAM là giá trị nhập từ phím). Ví
dụ, nhập NAM = 2005, in thông tin 2 nhân viên sau:
002 Tran Van Hau 5/10/1988 Ha Tien 14/03/2005 5000
004 Truong Hung 10/4/1987 Nam Dinh 03/07/2005 4000

1. Tạo file txt lưu thông tin N nhân viên theo định dạng sau:
 Dòng đầu tiên lưu số lượng nhân viên N
 4xN dòng tiếp theo lưu Mã số nhân viên, Tên nhân viên, Hệ số lương, Chức vụ. Mỗi
thông tin được nằm trên 1 dòng
Ví dụ:
3
001
Nguyen Hoang Oanh
2.34
Nhan vien
003
Nguyen Thanh Binh
3.0
Truong phong
002
Tran Bao Tien
4
Giam doc
76
 Nhập mảng gồm n nhân viên bằng cách đọc dữ liệu từ file.
 Xuất mảng nhân viên.
 In danh sách lương thực lãnh của nhân viên gồm các thông tin: mã nhân viên, tên
nhân viên, thực lãnh. Trong đó, thực lãnh = hệ số lương * lương cơ bản + phụ cấp chức vụ, trong
đó lương cơ bản là 1 hằng số có giá trị 1,210 VNĐ. Phụ cấp chức vụ: phụ cấp 500 VNĐ cho giám
đốc và 300VNĐ cho trưởng phòng.
 Tính tổng lương của tất cả nhân viên
 Tìm lương thực lãnh cao nhất
 Tìm thông tin nhân viên có lương thực lãnh cao nhất.
 In ra bảng lương danh sách nhân viên theo thứ tự mã số nhân viên giảm dần
2. Tạo file txt lưu thông tin N môn học theo định dạng sau:
 Dòng đầu tiên lưu số lượng môn N
 N dòng tiếp theo lưu Mã số môn, Tên môn, Số tiết, Hình thức. Mỗi môn được nằm
trên 1 dòng, mỗi thông tin ngăn cách nhau bởi dấu #.
Ví dụ:
4
L1 # Ngon ngu lap trinh # 30 # Ly thuyet
L2 # Thuc hanh Cau truc du lieu # 60 # Thuc hanh
L3 # Huong doi tuong # 45 # Ly thuyet
L5 # Toan Cao cap # 45 # Lý thuyet
 Nhập mảng gồm N môn học bằng cách đọc dữ liệu từ file.
 Xuất mảng môn học.
 In thông tin môn học có thông tin không đúng (môn học lý thuyết clà bội của 15 và
môn học thực hành là bội của 30)
 In danh sách số tín chỉ theo từng môn học, biết rằng số tín chỉ = số tiết / 15 (đối với
môn học lý thuyết) , và số tín chỉ = số tiết / 30 (đối với môn học thực hành). Ghi chú, không in
môn học không đúng thông tin.
 Hiệu chỉnh thông tin môn học cho phù hợp (chỉ cho phép hiệu chỉnh số tiết và hình
thức).
 Xóa môn học khi nhập vào tên môn học.
 Thêm 1 môn học mới vào cuối danh sách môn học.
77
Trường ĐH CNTP TP.HCM BÀI 12. STRUCT

CON TRỎ, STRUCT
Môn: TH NHẬP MÔN LẬP TRÌNH ĐỆ QUY
A. MỤC TIÊU:
 Hiểu được cấu trúc dữ liệu kiểu struct con trỏ.
 Phân tích được tình huống sử dụng struct con trỏ để lưu trữ dữ liệu.
 Cài đặt được hàm nhập, xuất, xử lý dữ liệu bằng cách sử dụng struct con trỏ.
 Vận dụng được kiểu struct con trỏ để giải quyết bài toán cụ thể
 Cài đặt được các hàm có sử dụng struct đệ quy.
 Vận dụng được kiểu struct đệ quy để giải quyết bài toán

C. VẬT LIỆU
 Visual C++.Net.

1. Khai báo struct con trỏ:
Ta có thể khai báo một biến pointer chỉ đến một cấu trúc để có thể lưu giữ lại địa
chỉ của một biến cấu trúc nào đó cần thiết.
<Tên cấu trúc> *<Tên con trỏ>;
Ví dụ:
struct CongNhan
{
char ten[50];
int namsinh;
int giolam;
};
CongNhan *p;
2. Truy cập thành phần của con trỏ cấu trúc:

Việc truy xuất đến thành phần của một cấu trúc thông qua một pointer được thực hiện
bằng một tóan tử: -> là phép toán lấy thành phần nội dung của pointer
78
Ví dụ:
printf("\n Ten la:");
ffllush(stdin);
gets((p+i)->ten);
printf("\n Nam sinh:");
scanf("%d", &(p+i)->namsinh);
printf("\n Gio lam:");
scanf("%d", &(p+i)->giolam);
3. Cấu trúc đệ quy
Cấu trúc đệ quy dùng để chỉ các cấu trúc mà thành phần của nó lại có các pointer
chỉ đến một biến cấu trúc cùng kiểu.
struct node
{
int num;
struct node *pNext;
};
Hoặc
struct pnode
{
int key;
pnode *left;
pnode *right;
};

1. Khai báo cấu trúc CongNhan lưu trữ thông tin: (Lưu ý: Viết chương trình
dạng hàm).
 Ten
 NamSinh
 GioLam
Nhập con trỏ struct gồm n công nhân, xuất con trỏ struct công nhân vừa nhập
Hướng dẫn:
#include "stdafx.h"
#include<stdio.h>
#include<conio.h>
#include <math.h>
 Khai báo struct CongNhan cho chương trình
struct CongNhan
{
char ten[50];
79
int namsinh;
int giolam;
};
.
void NhapCN(int &n, CongNhan *p)
{
do
{
printf("Cho biet so cong nhan: ");
scanf_s("%d", &n);
}while(n<=0);
{
printf("Thong tin cong nhan thu %d la:", i+1);
printf("\nTen la:");
fflush(stdin);
gets_s((p+i)->ten,100);
printf("Nam Sinh:");
scanf_s("%d",&(p+i)->namsinh);
printf("Gio lam:");
scanf_s("%d", &(p+i)->giolam);
}
}
//=====================================================
void XuatCN(CongNhan *p, int n)
{
{
printf("\n====================================");
printf("\nThong tin cong nhan thu %d la:", i+1);
printf("\nTen la: %s",(p+i)->ten);
printf("\nNam Sinh la %d:",(p+i)->namsinh);
printf("\nGio lam %d:",(p+i)->giolam);
}
}

void main()
{
struct CongNhan *p ;// Con trỏ mảng kiểu CongNhan
CongNhan A[1000];// Mảng struct công nhân
int N;// N công nhân biến kiểu nguyên
80
p=A;// Gán mảng A cho con trỏ p

NhapPointCN(N,p);
XuatPointCN(p,N);
getch();
}
Sử dụng struct con trỏ viết chương trình quản lý một lớp học có tối đa 50 học sinh, mỗi
học sinh được mô tả bằng các thông tin: mã số(int), họ và tên, phái, điểm học kỳ I, điểm học kỳ
II. Hãy viết chương trình quản lý lớp học này với các thao tác sau:
 Nhập danh sách lớp.
 In ra danh sách lớp theo thứ tự mã số (gồm số thứ tự, họ vàtên).
 In ra danh sách lớp theo thứ tự của họ vàtên.
 Tìm vị trí của một học sinh theo khi nhập họ vàtên.
 In ra danh sách các học sinh có điểm trung bình của năm học < 5.0
 Thêm một học sinh vào danh sách
 Xóa một học sinh trong danh sách.
Sử dụng struct con trỏ viết chương trình nhập danh sách gồm N học viên gồm các thông
tin như: Họ, tên, điểm c, điểm c#, sau đó tính điểm trung bình (điemTB) = (diemC*2 +
diemC#)/3.
Và xét kết quả đậu hay rớt theo qui ước sau : nếu điểm trung bình >= 5 thì kết quả đậu.
Nếu điểm trung bình <5 thì kết qua rớt. Nếu điểm trung bình = 4 mà phái = "Nữ" thì kết quả là
đậu.
 In danh sách vừa nhập gồm họ tên, phái, điểm c, điểm c#, điểm TB, kết quả.
 Sắp xếp giảm dần theo điểm trung bình và in ra.
 Nhập vào tên cần tìm và tìm trong danh sách học viên nếu không tìm thấy thì in ra
học viên có tên không tìm thấy. Nếu có nhiều học viên có cùng tên cần tìm thì hãy in ra
người cuối cùng được tìm thấy. (*)
 Yêu cầu như (*) nhưng in ra 2 người tìm thấy đầu tiên (nếu có nhiều người).
 Yêu cầu như (*) nhưng in ra người đầu tiên và người cuối cùng (nếu có nhiều
ngưòi).
81
PHỤ LỤC A
HƯỚNG DẪN TÌM LỖI VÀ SỬA LỖI (DEBUG) CHƯƠNG TRÌNH

I. Khái niệm Debug
Debug là quá trình tìm kiếm và sửa lỗi của chương trình. Quá trình debug thường mất
nhiều thời gian hơn việc viết chương trình, vì những lỗi liên quan đến logic thường rất khó phát
hiện. Visual Studio cung cấp cho chúng ta khá nhiều công cụ trực quan để đơn giản hoá quá
trình debug, giúp ta tiến hành tìm và sửa lỗi chương trình một cách dễ dàng hơn.
II. Một số khái niệm liên quan
1. Chạy chương trình
Một chương trình sẽ lần lượt duyệt qua các dòng code có trong hàm main. Trong đó,
có những đoạn “thẳng”, có những đoạn “rẽ nhánh” (if/switch), có những đoạn “vòng”
(for/while/…), có những đoạn đường nhỏ hơn (các function). Để sửa lỗi chương trình, cần tìm
ra được những “đoạn rối” của nó, tức là xác định xem đoạn code ở vị trí nào có khả năng phát
sinh lỗi.
2. Breakpoints
Breakpoints là vị trí mà chương trình sẽ dừng lại để lập trình viên xem xét sự thay
đổi của các biến qua từng dòng lệnh, từ đó phát hiện ra vị trí dòng code bị lỗi.
Breakpoint được kí hiệu bằng chấm tròn màu đỏ ở đầu dòng code. Để tạo ra một
breakpoint, cách đơn giản nhất là click chuột vào đầu dòng code (như trong hình). Để huỷ
breakpoint, chỉ cần click chuột vào breakpoint đó một lần nữa. Ngoài ra các bạn cũng có thể
tạo/huỷ breakpoint bằng phím F9.
3. Watch Windows
Trong quá trình Debug, sau khi chương trình dừng lại ở một breakpoint nào đó,
điều cần thiết của chúng ta là kiểm tra sự thay đổi giá trị của các biến, hàm, … qua từng dòng
82
code để nhìn ra sai sót trong thuật toán. Watch windows là tập hợp các công cụ giúp giúp lập
trình viên quan sát được giá trị hiện tại của biến. Các cửa sổ này có thể được tìm thấy trong
menu Debug → Windows (chỉ xuất hiện khi đang trong quá trình debug).
4. Data Tip
Khi di chuyển con trỏ chuột đến tên biến ở bất kì vị trí nào trong phạm vi cặp dấu { }
(scope) hiện tại, giá trị của biến sẽ được hiển thị trên màn hình. Khi đó, các bạn có thể “ghim”
biến đó lên màn hình để tiện quan sát, hoặc add vào cửa sổ Watch, copy giá trị, thay đổi giá trị
của biến, …
5. Locals
Cửa sổ Locals sẽ hiển thị tất cả các biến có liên quan đến dòng code hiện tại một
cách tự động. Các biến hiển thị ở đây sẽ được thay đổi qua từng dòng code. Ngoài ra, màu sắc
của các biến giúp ta phân biệt được những biến nào vừa thay đổi giá trị.
6. Autos
Tương tự như Locals, cửa sổ Autos hiển thị các biến vừa được sử dụng trong các
dòng code trước. Visual Studio sẽ tự động nhận diện biến nào không còn cần thiết và loại bỏ ra
khỏi cửa sổ Autos.
7. Watch
Visual Studio không thể nhận diện được tất cả những gì lập trình viên cần. Trong
một số trường hợp, chúng ta cần theo dõi cụ thể một giá trị nào đó, chẳng hạn như phần tử thứ
10 trong một mảng số nguyên hay kí tự thứ 5 của chuỗi “Stdio Tutorial”, … Chúng ta sẽ cần sử
dụng đến cửa sổ Watch. Nó cho phép lập trình viên nhập vào tên biến, hàm, … cụ thể trong
scope hiện tại. Giá trị của các biến, hàm sẽ được hiển thị bên cạnh tên biến.
83
8. Debug chương trình

Trước khi debug, các bạn cần tạo ra các breakpoints cần thiết để tìm và sửa lỗi
chương trình. Để bắt đầu tiến hành debug một chương trình, các bạn vào menu Debug → Start
Debugging hoặc nhấn phím F5 trên bàn phím. Visual Studio sẽ tiến hành Build chương trình.
Sau khi Build xong và không có lỗi biên dịch (compile error), cửa sổ Debug sẽ xuất hiện. Nếu
không có các lệnh dừng màn hình chờ nhập dữ liệu (như scanf, gets, …), chương trình sẽ dừng
lại tại breakpoint đầu tiên.
Một thanh công cụ Debug sẽ xuất hiện. Trong đó, có các nút công cụ quan trọng
như sau:
 Step Over: Chạy step by step, lướt qua hàm (chỉ nhận giá trị return của hàm).
 Step Into: Chạy step by step, đi vào nội dung của các hàm con.
 Step Out: “Nhảy” đến breakpoint kế tiếp. Nếu không còn breakpoint nào thì sẽ
kết thúc debug. Ngoài ra nó còn có chức năng chạy lướt qua hàm con hiện tại.
 Một số phím tắt hữu ích
F5: Bắt đầu quá trình Debug.
Shift + F5: Thoát Debug.
Ctrl + F5: Chạy chương trình không dùng công cụ Debug
F9: Tạo/huỷ một breakpoint.
F10: Step Over.
F11: Step Into.
Shift + F11: Step Out.
84
PHỤ LỤC B. CÁC BÀI TẬP NÂNG CAO

(THAM KHẢO TẠI: https://codeforces.com/problemset)
1. A. Keanu Reeves
Link submit: https://codeforces.com/problemset/problem/1189/A
A. Keanu Reeves
time limit per test:1 second
memory limit per test: 256 megabytes
input; standard input
output: standard output
After playing Neo in the legendary "Matrix" trilogy, Keanu Reeves started doubting himself:
maybe we really live in virtual reality? To find if this is true, he needs to solve the following
problem.
Let's call a string consisting of only zeroes and ones good if it contains different numbers of zeroes
and ones. For example, 1, 101, 0000are good, while 01, 1001, and 111000 are not good.
We are given a string ss of length nn consisting of only zeroes and ones. We need to
cut ss into minimal possible number of substrings s1,s2,…,sks1,s2,…,sk such that all of them are
good. More formally, we have to find minimal by number of strings sequence of good
strings s1,s2,…,sks1,s2,…,sk such that their concatenation (joining) equals ss,
i.e. s1+s2+⋯+sk=ss1+s2+⋯+sk=s.
For example, cuttings 110010 into 110 and 010 or into 11 and 0010 are valid,
as 110, 010, 11, 0010 are all good, and we can't cut 110010 to the smaller number of substrings
as 110010 isn't good itself. At the same time, cutting of 110010 into 1100 and 10 isn't valid as both
strings aren't good. Also, cutting of 110010 into 1, 1, 0010 isn't valid, as it isn't minimal, even
though all 33 strings are good.
Can you help Keanu? We can show that the solution always exists. If there are multiple optimal
answers, print any.
Input
The first line of the input contains a single integer nn (1≤n≤1001≤n≤100) — the length of the
string ss.
The second line contains the string ss of length nn consisting only from zeros and ones.
Output
In the first line, output a single integer kk (1≤k1≤k) — a minimal number of strings you have
cut ss into.
In the second line, output kk strings s1,s2,…,sks1,s2,…,sk separated with spaces. The length of
each string has to be positive. Their concatenation has to be equal to ss and all of them have to be
good.
If there are multiple answers, print any.
Examples
input
Copy
1
1
output
Copy
1
1
input
Copy
85
2
10
output
Copy
2
10
input
Copy
6
100011
output
Copy
2
100 011
Note
In the first example, the string 1 wasn't cut at all. As it is good, the condition is satisfied.
In the second example, 1 and 0 both are good. As 10 isn't good, the answer is indeed minimal.
In the third example, 100 and 011 both are good. As 100011 isn't good, the answer is indeed
minimal.
2. Good String
Link submit: https://codeforces.com/problemset/problem/1140/B
Good String
time limit per test: 1 second
memory limit per test: 256 megabytes
input: standard input
output: standard output
You have a string ss of length nn consisting of only characters > and <. You may do some
operations with this string, for each operation you have to choose some character that still remains
in the string. If you choose a character >, the character that comes right after it is deleted (if the
character you chose was the last one, nothing happens). If you choose a character <, the character
that comes right before it is deleted (if the character you chose was the first one, nothing happens).
For example, if we choose character > in string > > < >, the string will become to > > >. And if we
choose character < in string > <, the string will become to <.
The string is good if there is a sequence of operations such that after performing it only one
character will remain in the string. For example, the strings >, > > are good.
Before applying the operations, you may remove any number of characters from the given string
(possibly none, possibly up to n−1n−1, but not the whole string). You need to calculate the
minimum number of characters to be deleted from string ss so that it becomes good.
Input
The first line contains one integer tt (1≤t≤1001≤t≤100) – the number of test cases. Each test case is
represented by two lines.
The first line of ii-th test case contains one integer nn (1≤n≤1001≤n≤100) – the length of string ss.
The second line of ii-th test case contains string ss, consisting of only characters > and <.
Output
For each test case print one line.
86
For ii-th test case print the minimum number of characters to be deleted from string ss so that it
becomes good.
Example
input
Copy
3
2
<>
3
><<
1
>
output
Copy
1
0
0
Note
In the first test case we can delete any character in string <>.
In the second test case we don't need to delete any characters. The string > < < is good, because we
can perform the following sequence of operations: > < < →→ < < →→ <.
3. Fashion in Berland
 Link submit: http://codeforces.com/problemset/problem/691/A
Fashion in Berland
Time limit per test: 1 second
Memory limit per test: 256 megabytes
Input: standard input
Output: standard output
According to rules of the Berland fashion, a jacket should be fastened by all the buttons except only
one, but not necessarily it should be the last one. Also if the jacket has only one button, it should be
fastened, so the jacket will not swinging open.
You are given a jacket with n buttons. Determine if it is fastened in a right way.
Input
The first line contains integer n (1 ≤ n ≤ 1000) — the number of buttons on the jacket.
The second line contains n integers ai (0 ≤ ai ≤ 1). The number ai = 0 if the i-th button is not fastened.
Otherwise ai = 1.
Output
In the only line print the word "YES" if the jacket is fastened in a right way. Otherwise print the word
"NO".
Examples
input
3
101
87
output
YES
input
3
100
output
NO
4. Vanya and Fence
Vanya and Fence
Vanya and his friends are walking along the fence of height h and they do not want the guard to notice
them. In order to achieve this the height of each of the friends should not exceed h. If the height of
some person is greater than h he can bend down and then he surely won't be noticed by the guard. The
height of the i-th person is equal to ai.
Consider the width of the person walking as usual to be equal to 1, while the width of the bent person is
equal to 2. Friends want to talk to each other while walking, so they would like to walk in a single row.
What is the minimum width of the road, such that friends can walk in a row and remain unattended by
the guard?
Input
The first line of the input contains two integers n and h (1 ≤ n ≤ 1000, 1 ≤ h ≤ 1000) — the number of
friends and the height of the fence, respectively.
The second line contains n integers ai (1 ≤ ai ≤ 2h), the i-th of them is equal to the height of the i-th
person.
Output
Print a single integer — the minimum possible valid width of the road.
Examples
input
37
4 5 14
output
4
input
61
111111
output
6
input
88
65
7 6 8 9 10 5
output
11
Note
In the first sample, only person number 3 must bend down, so the required width is equal
to 1 + 1 + 2 = 4.
In the second sample, all friends are short enough and no one has to bend, so the
width 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1 = 6 is enough.
In the third sample, all the persons have to bend, except the last one. The required minimum width of
the road is equal to 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 1 = 11.
5. Bear and Game
Bear and Game
Time limit per test: 2 seconds
Bear Limak likes watching sports on TV. He is going to watch a game today. The game
lasts 90 minutes and there are no breaks.
Each minute can be either interesting or boring. If 15 consecutive minutes are boring then Limak
immediately turns TV off.
You know that there will be n interesting minutes t1, t2, ..., tn. Your task is to calculate for how many
minutes Limak will watch the game.
Input
The first line of the input contains one integer n (1 ≤ n ≤ 90) — the number of interesting minutes.
The second line contains n integers t1, t2, ..., tn (1 ≤ t1 < t2 < ... tn ≤ 90), given in the increasing order.
Output
Print the number of minutes Limak will watch the game.
Examples
input
3
7 20 88
output
35
input
9
16 20 30 40 50 60 70 80 90
output
15
input
89
9
15 20 30 40 50 60 70 80 90
output
90
Note
In the first sample, minutes 21, 22, ..., 35 are all boring and thus Limak will turn TV off immediately
after the 35-th minute. So, he would watch the game for 35 minutes.
In the second sample, the first 15 minutes are boring.
In the third sample, there are no consecutive 15 boring minutes. So, Limak will watch the whole game.
6. Arrays
Arrays
Tme limit per test: 2 seconds
You are given two arrays A and B consisting of integers, sorted in non-decreasing order. Check
whether it is possible to choose knumbers in array A and choose m numbers in array B so that any
number chosen in the first array is strictly less than any number chosen in the second array.
Input
The first line contains two integers nA, nB (1 ≤ nA, nB ≤ 105), separated by a space — the sizes of
arrays A and B, correspondingly.
The second line contains two integers k and m (1 ≤ k ≤ nA, 1 ≤ m ≤ nB), separated by a space.
The third line contains nA numbers a1, a2, ... anA ( - 109 ≤ a1 ≤ a2 ≤ ... ≤ anA ≤ 109), separated by spaces —
elements of array A.
The fourth line contains nB integers b1, b2, ... bnB ( - 109 ≤ b1 ≤ b2 ≤ ... ≤ bnB ≤ 109), separated by spaces —
elements of array B.
Output
Print "YES" (without the quotes), if you can choose k numbers in array A and m numbers in array B so
that any number chosen in array Awas strictly less than any number chosen in array B. Otherwise, print
"NO" (without the quotes).
Examples
input
33
21
123
345
output
YES
input
33
33
90
123
345
output
NO
input
52
31
11111
22
output
YES
Note
In the first sample test you can, for example, choose numbers 1 and 2 from array A and number 3 from
array B (1 < 3 and 2 < 3).
In the second sample test the only way to choose k elements in the first array and m elements in the
second one is to choose all numbers in both arrays, but then not all the numbers chosen in A will be less
than all the numbers chosen in B: .
7. Nicholas and Permutation
Nicholas and Permutation
Nicholas has an array a that contains n distinct integers from 1 to n. In other words, Nicholas has a
permutation of size n.
Nicholas want the minimum element (integer 1) and the maximum element (integer n) to be as far as
possible from each other. He wants to perform exactly one swap in order to maximize the distance
between the minimum and the maximum elements. The distance between two elements is considered to
be equal to the absolute difference between their positions.
Input
The first line of the input contains a single integer n (2 ≤ n ≤ 100) — the size of the permutation.
The second line of the input contains n distinct integers a1, a2, ..., an (1 ≤ ai ≤ n), where ai is equal to the
element at the i-th position.
Output
Print a single integer — the maximum possible distance between the minimum and the maximum
elements Nicholas can achieve by performing exactly one swap.
Examples
input
5
45132
91
output
3
input
7
1653472
output
6
input
6
654321
output
5
Note
In the first sample, one may obtain the optimal answer by swapping elements 1 and 2.
In the second sample, the minimum and the maximum elements will be located in the opposite ends of
the array if we swap 7 and 2.
In the third sample, the distance between the minimum and the maximum elements is already
maximum possible, so we just perform some unnecessary swap, for example, one can swap 5 and 2.
8. Chores
Chores
Petya and Vasya are brothers. Today is a special day for them as their parents left them home alone and
commissioned them to do nchores. Each chore is characterized by a single parameter — its complexity.
The complexity of the i-th chore equals hi.
As Petya is older, he wants to take the chores with complexity larger than some value x (hi > x) to leave
to Vasya the chores with complexity less than or equal to x (hi ≤ x). The brothers have already decided
that Petya will do exactly a chores and Vasya will do exactly b chores (a + b = n).
In how many ways can they choose an integer x so that Petya got exactly a chores and Vasya got
exactly b chores?
Input
The first input line contains three integers n, a and b (2 ≤ n ≤ 2000; a, b ≥ 1; a + b = n) — the total
number of chores, the number of Petya's chores and the number of Vasya's chores.
The next line contains a sequence of integers h1, h2, ..., hn (1 ≤ hi ≤ 109), hi is the complexity of the i-th
chore. The numbers in the given sequence are not necessarily different.
All numbers on the lines are separated by single spaces.
Output
Print the required number of ways to choose an integer value of x. If there are no such ways, print 0.
Examples
input
92
523
6 2 3 100 1
output
3
input
734
1191111
output
0
Note
In the first sample the possible values of x are 3, 4 or 5.
In the second sample it is impossible to find such x, that Petya got 3 chores and Vasya got 4.
9. Business trip
 Link submit: http://www.codeforces.com/problemset/problem/149/A
Business trip
What joy! Petya's parents went on a business trip for the whole year and the playful kid is left all by
himself. Petya got absolutely happy. He jumped on the bed and threw pillows all day long, until...
Today Petya opened the cupboard and found a scary note there. His parents had left him with duties: he
should water their favourite flower all year, each day, in the morning, in the afternoon and in the
evening. "Wait a second!" — thought Petya. He know for a fact that if he fulfills the parents' task in
the i-th (1 ≤ i ≤ 12) month of the year, then the flower will grow by ai centimeters, and if he doesn't
water the flower in the i-th month, then the flower won't grow this month. Petya also knows that try as
he might, his parents won't believe that he has been watering the flower if it grows strictly less than
by k centimeters.
Help Petya choose the minimum number of months when he will water the flower, given that the
flower should grow no less than by kcentimeters.
Input
The first line contains exactly one integer k (0 ≤ k ≤ 100). The next line contains twelve space-separated
integers: the i-th (1 ≤ i ≤ 12) number in the line represents ai (0 ≤ ai ≤ 100).
Output
Print the only integer — the minimum number of months when Petya has to water the flower so that
the flower grows no less than by kcentimeters. If the flower can't grow by k centimeters in a year,
print -1.
Examples
input
5
111122322111
output
93
2
input
0
000000011230
output
0
input
11
114115114111
output
3
Note
Let's consider the first sample test. There it is enough to water the flower during the seventh and the
ninth month. Then the flower grows by exactly five centimeters.
In the second sample Petya's parents will believe him even if the flower doesn't grow at all (k = 0). So,
it is possible for Petya not to water the flower at all../.
94

Baigiangthnnlt 082019 Fit Hufi

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Baigiangthnnlt 082019 Fit Hufi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BỘ CÔNG THƯƠNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP.HCM

THỰC HÀNH NHẬP MÔN LẬP TRÌNH

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019

THỰC HÀNH NHẬP MÔN LẬP TRÌNH

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019

BÀI 1. KIỂU DỮ LIỆU VÀ PHÉP TOÁN ................................................................................... 4

Trường ĐH CNTP TP.HCM BÀI 1. KIỂU DỮ

B. DỤNG CỤ - THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM CHO MỘT SV:

D. NỘI DUNG THỰC HÀNH

– Vào File  New  Project

– Tiếp theo chọn Next.

– Chọn Empty project, sau đó chọn Finish.

– Chọn C++ File  Đặt tên File (Name)  Add.

3. Biến – hằng – câu lệnh và biểu thức

– Câu lệnh nhập

 Đều tăng <biến> thêm 1 đơn vị

II. Bài tập mẫu hướng dẫn thực hành.

III. Bài tập ở lớp

- Tính tổng tiền: tiền giờ + tiền nước uống.

IV. Bài tập về nhà

Trường ĐH CNTP TP.HCM

B. DỤNG CỤ - THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM CHO MỘT SV:

D. NỘI DUNG THỰC HÀNH

II. Bài tập mẫu hướng dẫn thực hành

Bước 1: Phân tích bài toán

III. Bài tập ở lớp

IV. Bài tập về nhà:

5. Viết chương trình tính tiền điện sử dụng trong tháng:

Trường ĐH CNTP TP.HCM

B. DỤNG CỤ - THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM CHO MỘT SV:

D. NỘI DUNG THỰC HÀNH

II. Bài tập mẫu hướng dẫn thực hành

2. Nhập vào số nguyên dương n. Tính tổng S=12+22+32+…+ n2

- Cài đặt câu lệnh lặp

- Cài đặt câu lệnh lặp kết hợp rẽ nhánh

III. Bài tập ở lớp

IV. Bài tập về nhà:

- Chữ số lớn nhất là 8.

3. Nhập n>=1. Tính S(n)=1-2+3-4+ … +(-1)n-1n.

Trường: ĐH CNTP TP.HCM

D. NỘI DUNG THỰC HÀNH

 Dùng từ khóa continue để chuyển sang bước lặp tiếp theo.

II. Bài tập mẫu hướng dẫn thực hành

- 02 biến số nguyên (int), 01 biến ucln (int)

printf("Ban chon chuc nang nao: \n");

- Cài đặt câu lệnh

III. Bài tập ở lớp

IV. Bài tập về nhà:

Trường ĐH CNTP TP.HCM

B. DỤNG CỤ - THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM CHO MỘT SV:

D. NỘI DUNG THỰC HÀNH

1. Các thành phần của hàm:

 Processing: S=bán kính * bán kính * PI

2. Cú pháp khai báo hàm

Xử lý biến theo ý muốn

3. Viết hàm tính xn bằng hàm sử dụng đệ qui

III. Bài tập ở lớp

3. Viết chương trình tính tổng S(n)=1-2+3-4+ … +(-1)n-1n, trong đó n là số nguyên

Trường ĐH CNTP TP.HCM BÀI 6. MẢNG 1

B. DỤNG CỤ - THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM CHO MỘT SV:

D. NỘI DUNG THỰC HÀNH

II. Bài tập mẫu hướng dẫn thực hành.

 Viết hàm main để thực thi chương trình.