Równowaga rynkowa:

P ilustracja graficzna

Punkt
równowagi
S

Równowaga rynkowa
Cena
równowagi

Pr

qr Q
Ilość
równowagi

Nierównowaga rynkowa:
Cena równowagi i ilość
niedobór dobra
równowagi P Cena rynkowa P1
Faktyczna wielkość
Niedobór dobra
niższa niż cena
sprzedaży Q2 (nadwyżka
równowagi
wielkości
zapotrzebowania)
„ Cena równowagi (cena czyszcząca S
występuje przy cenie
niższej od ceny
rynek): cena, przy której wielkość równowagi. Wówczas
zapotrzebowania jest równa ilości wielkość
zapotrzebowania
oferowanej. Prównowagi przewyższa ilość
oferowaną.

„ Ilość równowagi: ilość dobra, jaką P1

Niedobór dóbr!!! D>S D
sprzedaje się na rynku w stanie
równowagi.

Q2 Qrównowagi Q1 Q

Nierównowaga rynkowa: Brak równowagi na rynku

nadwyżka dobra P
S
Cena rynkowa P1
P wyższa niż cena
Faktyczna wielkość
sprzedaży Q2
równowagi

Nadwyżka dobra
(nadwyżka ilości
oferowanej)
Nadwyżka dóbr!!! D<S
występuje przy cenie
P1 S wyższej od ceny
równowagi rynkowej.
Prównowagi Wówczas ilość
oferowana jest
większa od wielkości
zapotrzebowania.

D D

Q
Q2 Qrównowagi Q1 Q

1
 Brak równowagi na rynku Rynek, który sam się oczyszcza:
S
P
D niewidzialna ręka

„ Kiedy na rynku występuje nierównowaga,

konkurencja między tymi, którzy chcą kupić,
a z drugiej strony między tymi, którzy chcą
sprzedać, wyzwala siły, które spowodują zmianę
ceny w kierunku równowagi. Nie ma potrzeby
kierowania rynkiem – sam znajdzie drogę do
równowagi. Kieruje nim niewidzialna ręka.

Niewidzialna ręka w warunkach Niewidzialna ręka w warunkach

niedoboru Niedobór oznacza, że nadwyżki
Presja na wzrost część konsumentów, Presja na spadek
P P
ceny którzy zapłaciliby za ceny Nadwyżka oznacza, że
dobro cenę rynkową, część dóbr dostarczonych na
rynek nie znajdzie
nie dostanie go. nabywców.

S Niektórzy z nich będą Nadwyżka dóbr!!! D<S Sprzedawcy pogodzą się

skłonni raczej zapłacić z koniecznością obniżki cen
P1 S chcąc uniknąć zepsucia się
więcej niż „odejść niektórych dóbr. Będą także
z kwitkiem”. chcieli uniknąć dodatkowych
Prównowagi Prównowagi kosztów magazynowania
dóbr lub transportowania ich
Rezultatem niedoboru z powrotem do producentów.
jest presja na
P1 wzrost ceny. Rezultatem nadwyżki jest
presja na spadek cen.
Niedobór dóbr!!! D>S D
D

Q2 Qrównowagi Q1 Q Q2 Qrównowagi Q1 Q

Wpływ wzrostu popytu na Równowaga rynkowa:

sytuację na rynku P ilustracja graficzna

„ Wzrost popytu (ceteris paribus) powoduje: S

Pr1

„ wzrost ceny równowagi, Pr D2

„ wzrost ilości równowagi.

D1

qr qr1 Q

2
 Wpływ spadku popytu na Równowaga rynkowa:
sytuację na rynku P ilustracja graficzna

„ Spadek popytu (ceteris paribus) S

powoduje: Pr

Pr1
„ spadek ceny równowagi, D1

D2
„ spadek ilości równowagi.

qr1 qr Q

Wpływ wzrostu podaży na Równowaga rynkowa:

sytuację na rynku P ilustracja graficzna

„ Wzrost podaży (ceteris paribus) powoduje: S1

„ spadek ceny równowagi, Pr

S2

„ wzrost ilości równowagi. Pr1

D

qr qr1 Q

Wpływ spadku podaży na Równowaga rynkowa:

sytuację na rynku P ilustracja graficzna
S2

„ Spadek podaży (ceteris paribus) S1

powoduje:
Pr1

Pr
„ wzrost ceny równowagi,

„ spadek ilości równowagi. D

qr1 qr Q

3
 Wpływ jednoczesnego wzrostu Równowaga rynkowa:
popytu i podaży P ilustracja graficzna

„ Jednoczesny wzrost popytu i podaży powoduje:

S1

„ wzrost lub spadek ceny równowagi (zależy to od skali

zmiany popytu w stosunku do skali zmiany podaży), Pr
S2
„ wzrost ilości równowagi. D2

D1

qr qr1 Q

Wpływ jednoczesnego spadku Równowaga rynkowa:

popytu i podaży P ilustracja graficzna
S2

„ Jednoczesny spadek popytu i podaży powoduje:

S1
Pr
„ wzrost lub spadek ceny równowagi (zależy to od skali
zmiany popytu w stosunku do skali zmiany podaży),
D1
„ spadek ilości równowagi.
D2

qr1 qr Q

Wpływ jednoczesnego wzrostu Równowaga rynkowa:

popytu i spadku podaży P ilustracja graficzna
S2

„ Jednoczesny wzrost popytu i spadek podaży

S1
powoduje: Pr1

Pr
„ wzrost ceny równowagi, D2

„ wzrost lub spadek ilości równowagi (zależy to od skali

zmiany popytu w stosunku do skali zmiany podaży). D1

qr Q

4
 Wpływ jednoczesnego spadku Równowaga rynkowa:
popytu i wzrostu podaży P ilustracja graficzna

„ Jednoczesny spadek popytu i wzrost podaży

S1
powoduje: Pr
S2

„ spadek ceny równowagi,

D1
Pr1
„ wzrost lub spadek ilości równowagi (zależy to od skali
zmiany popytu w stosunku do skali zmiany podaży). D2

qr Q

Specyficzna krzywa podaży – podaż sztywna Specyficzna krzywa podaży-doskonale elastyczna

S
P P

P1 S
P0

D1
P0
D1

D0 D2 D0
P2 D2

Q Q2 Q0 Q1 Q

Specyficzna krzywa popytu – popyt sztywny Specyficzna krzywa popytu – popyt doskonale elastyczny
D
P P
S1 S1

S0 S0

P1

S2 S2
P0 P0

P2

Q Q1 Q0 Q2 Q

5
Model „PAJĘCZYNY” Założeniem występowania
modelu „Pajęczyny” jest
opóźniona reakcja producentów
na zmienne rynkowe.

Rok t1 Rok t2
S S
P P

P2 R2

R1 R1
P1 P1

D D

Q Q2 Q
Q1 Q1

Rok t3 Rok t4
S S
P P

R2

P2 P2 R4
P4
R3
P3 P3

P1 P1

D D

Q2 Q3 Q1 Q Q2 Q4 Q3 Q1 Q

6
 Lata następne Wahania gasnące
S
P P

P2 P2
P P
Prównowagi 4 Prównowagi 4

P3 P3

P1 P1

Q2 Q4 Q3 Q1 Q T1 T2 T3 T4 Trównowagi Q
Qrównowagi

Wahania periodyczne Wahania periodyczne

P P

P2 P2

P1 P1

Q2 Q1 Q T1 T2 T3 T4 Q

Wahania wybuchowe Wahania wybuchowe

P P
P4 P4

P2 P2

P1 P1

P3 P3

Q2 Q1 Q3 T1 T2 T3
Q T4 Q

7
 Wprowadzanie ceny minimalnej
P

S
Ingerencja państwa Pmin
Nadwyżka dóbr!!! S>D

w wolny rynek Prównowagi

wprowadzanie ceny maksymalnej Pmin

i minimalnej.
D

Q2 Qrównowagi Q1 Q

Wprowadzanie ceny maksymalnej

Co zrobić z nadwyżką dóbr: P

Pmax
ƒ wyeksportować,
Prównowagi
ƒ Państwo kupuje i magazynuje nadwyżkę,
ƒ Państwo kupuje i przekazuje
na cele charytatywne, Pmax
Niedobór dóbr!!! D>S
ƒ Państwo kupuje i niszczy.
D

Q2 Qrównowagi Q1 Q

Konsekwencje niedoboru dóbr

Gdy na rynku pojawia się niedobór produktów rodzi to

możliwość wystąpienia niekorzystnych zachowań.

„ powstania czarnego rynku,

gdzie obrót dobrem odbywa się
po cenie przewyższającej cenę maksymalną,

„ Państwo musi odpowiedzieć na taki stan

rzeczy odpowiednimi procedurami
rozdziału deficytowego dobra,

„ stymulacja do łapówkarstwa i znajomości,

które mogą wpływać na decyzje urzędników.