Մարգարյան Անի 615 խ.

2023 Մանկաբարձ թյան և

Գինեկոլոգիայի ամփոփիչ Պետական
քն թյ ն։
Մանկաբարձ թյ ն։

1. Կանանց սեռական օրգանների անատո ան և

ֆիզիոլոգիան։
Իգական սեռական օրգանները բաղկացած են երկ մասից՝
1. Ներքին սեռական օրգաններ (partus genitales interna)՝ ձվարաններ, ձվատար
փողեր, արգանդ, հեշտոց, որոնք տեղավորված են կոնքի խոռոչ մ
2. Արտաքին սեռական օրգաններ (partus genitales externa)՝ շեք, ցայլք, ծ և
փոքր սեռական շրթեր , հեշտոցի նախադ ռ, նախադռան գեղձեր, ծլիկ, հեշտոցի
նախադռան կոճղեզ, կ սաթաղանթ։
Արտաքին սեռական օրգաններ
Ցայլքային բարձր թյ ն (mons pubis s veneris) : Կազմված է ցայլքային ոսկրերի
թմբիկների ել ստներից և լավ զարգացած ենթամաշկային ճարպաբջջանքից,
ծածկված է մազերով և նի եռանկյան ձև (կանացի տիպ), կող այնորեն
սահմանափակվ մ է աճ կային ծալքերով ։ Ցայլքային բարձր թյան վերին
սահմանը հորիզոնակ է և կազմ մ է անց մային ծալքը։ Որովայնահատման
ժամանակ կտրվածքը կատար մ են վերջինիս ղղ թյամբ ՝ ըստ Պֆանենշտիլի ։
Սեռական ծ շրթերը (labia pudendi majora) երկ երկայնաձիգ մաշկային
ծալքեր են, հար ստ ենթմաշկային ճարպային շերտով , որոնք ձգվ մ են ցայլքից
նչև շեքը և սահամանափակ մ ջայնորեն գտնվող սեռական ճեղքը ։ Շրթերի
ներքին մակերեսը պար նակ մ է ճարպագեղձեր, քրտնագեղձեր և հիշեցն մ է
լորձաթաղանթ։ Առջև մ, ցայլքի շրջան մ, ծ շրթերը ան մ և առաջացն մ
են առաջային կպ կը։ Շրթերը շեքի սահման մ ան մ են ծալքի ջոցով,
առաջացնելով հետին կպ կը , որը գտնվ մ է հետանցքից մոտավորապես 2-3սմ
բարձր ։
Սեռական փոքր շրթեր (labia minora pudendi )։ Առջև մ յ րաքանչյ ր փոքր շ րթ
բաժանվ մ է երկ ոտիկի ։ Արտաքին ոտիկները ան մ են մյանց և
առաջացն մ ծլիկի թլիպը , ներքին ոտիկները անալով ծլիկի, կազմ մ են նրա
սանձիկը ։ Հետև մ սեռական փոքր շրթերն աստիճանաբար աձ լվ մ են ծ
շրթերի հետ։ Փոքր շրթերը պար նակ մ են բազմաթիվ ճարպագեղձեր։
Հեշտցոի նախադ ռը Նախադռան ջ բացվ մ են նախադռան ծ և փոքր
զ յգ գեղձերի ծորանները, որոնք արտադր մ են սեկրետ, հեշտոցամ տքը , որը
ծածկված է կ սաթաղանթով, կամ նրա ացորդներով ։ Նախադռան ջ

1 of 61
մի
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մե
ու
ու
մն
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
մի
ու
մի
ո
մի
ո
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մի
ու
մի
մն
մի
ու
ու
մե
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մե
ու
մե
ու
ու
ու
մե
 հեշտոցի բացվածքի երկ կող ր մ բացվ մ են նախադռան ծ գեղձերը կամ
Բարտոլինյան զ յգ գեղձերը ։
Ծլիկ ։ Արական առնանդա աց կային համան նն է ։ Տեղավորված է
ամոթաշ րթերի առաջային կպ կի և զարձակման խողովակի ջև ։ Ծլիկի
լձթղթ.ը հար ստ է անոթներով , նյարդային վերջ յթներով , ճարպագեղձերով և
քրտնագեղձերով, որոնք արտադր մ են հատ կ նյ թ ՝ ս գմա։
Կ սաթաղանթ լորձաթաղանթի տարբեր ձևերի կրկնաթաղանթն է, կարող է
լինել օղակաձև, կիսալ սնաձև, ցանցաձև և այլն ։ Կ սաթաղանթը պատնեշ է
արտաքին և ներքին սեռ. Օրգ.ի ջև ։
Կանանց զ կը Այն սերտորեն կսպված է արտաքին սեռ. Օրգ.ի հետ , և
հեշտ թյամբ ներգրավվ մ է ախտաբանական պրոցեսի ջ։
Շեքը և կոնքի հատակի մկաններ
Շեքը հետանցքի և հետին կպ կի ( ծ շրթերի ացման տեղ) ջև ընկած
տարած թյ նն է, իսկ լայն իմաստով կոնքաելքի ամբողջ շրջանը։
Շեքի մկանները կազմված են խորանիստ և մակերեսային մկանախմբերից ։
Շեքի խորանիստ մկանները որոնք կզամ մ են կոնքի խոռոչի հատակը,
բաղկացած են երկ զ յգ մկաններից (m. Lavator ani և m. Coccygeus ):
1. Սրբանը բարձրացնող մկան (m. Lavator ani)
2. Պոչ կային մկան (m. Coccygeus)
Միզասեռական ստոծանի ( diaphragma urogénitales ). Միզասեռական ստոծան
առաջային բաժինը կազմված է շարակցաներդային հյ սվածքից և կոչվ մ է
շեքի լայնական կապան ( lig. Transversum perinei) ։
1. Շեքի խորանիստ լայնական մկանը m. Transversum perinei Profundus գլխավոր
դերը զասեռական ստոծան և զ կի ամրաց է։
2. Միզ կի սեղ չը m. Sphincter urethrae օղի ձևով շրջապատ մ է զ կի
թաղանթային հատվածը և կծկվելիս սեղմ մ է այն։
Շեքի մակերեսային մկաններ
1. Սրբանի արտաքին սեղ չը
2. Կոճղեզ-փապարային մկանը
3. Նստափապարային մկանը սկսվ մ է նստային թմբերից ։ Այս մկանը
առնչ թյ ն նի ծլիկի ոտիկների հետ ։ Սեղ լով երակային անոթները,
մկանը նպաստ մ է ծլիկի էրեկցիային ։
4. Շեքի մակերեսային լայնական մկանը
Շեքի փակեղները
1. Կոնքային փակեղը (fascia pelvis parietalis) կազմ մ է զստային փակեղի
շար նակ թյ նը։
2. Միզասեռական ստոծան վերին և ստորին փակեղներ (fascia diaphragmatis
urogenitalis super et inferior)։ Երկ ամ ր փակեղային թերթիկներ են որոնք
իրենց արանք մ տեղավորված մկանային շերտի հետ կազմ մ են
զասեռական ստոծանին։
3. Շեքի մակերեսային փակեղը (fascia perinei super cialis) ։

2 of 61
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
մի
ու
ո
ո
մ
ու
մն
ո
մե
ո
ու
մի
ու
ու
ու
մի
մե
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մի
fi
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
մե
մե
ու
ու
մի
մե
մի
մի
ու
ու
ո
 Շեքը հաճախ ասվ մ է ծննդաբեր թյան ժամանակ։ Շեքի ոչ ճիշտ
վերականգնման ժամանակ խանգարվ մ է նրա հենարանային և փակողական
ֆ նկցիան, որը նպաստ մ է ներքին սեռական օրգանների իջեցմանն
արտանկմանը։
Արտաքին սեռական օրգանների ֆիզիոլոգիան
Արտաքին սեռ. Օրգանները կատար մ են հետևյալ ֆ նկցիանները.
1. հեշտոցը կ սացն մ են արտաքին ջավայրից։
2. Արտաքին սեռ. Օրգանները հար ստ են նյարդային վերջ յթներով և այլ
օրգան-համակարգերի հետ նեն ռեֆլեքսային կապ ։
3. Մասնակց մ և իրագործ մ են սեռական զգացմ նքը և յ րահատ կ
ֆիզիոլոգիական պրոցեսները։
4. Հեշտոցի նախադռան ջ բացվ մ են շատ գեղձեր , հատկապես
բարտոլինյան գեղձերը, որոնք արտադր մ են սպիտակավ ն սեկրետ ,
առաջացնելով հի ային ռեակցիա, որը հեշտացն մ է սեռական ակտը ։
5. Այս սեկրետը նպաստ մ է նաև սպերմատազոիդների շարժ նակ թյան
բարձրացմանը ։
Արտաքին սեռական օրգանների արյ նամատակարար
նյարդավոր մը
Իրագործվ մ է գլխավորապես ներքին ամոթ յքային զ յգ զարկերակների (a.
Pudenda interna) ջոցով։
Երակային համակարգ՝ ներքին սեռական երակներ (v. Pudenda interna), (իր ջ
ընդգրկ մ է համան ն զ.ը )։
Ավշային համակարգը ՝ աճ կային հանգ յցներ։
Նյարդավոր մը ՝ գլխավորապես սեռական նյարդայի ճյ ղերով (n. Pudendi ),
որը կոչվ մ է սեռական հյ սակ (plexus pudendi): Նաև ծ և փոքր շ րթերը
նյարդավորվ մ կոնքային նյարդերով ։
Ներքին սեռական օրգաններ
Հեշտոց , առանձգական խողովակավոր մկանային օրգան է , որը վերին ծայրով
գրկ մ է արգանդի վզիկը, իսկ ստորին ծայրով բացվ մ է ամոթ յքային ճեղքի
ջ։
Այս օրգանը արտավորովայնամզային օրգան է ՝ այն նրա հետին կամարն է
ծածկված որովայնամզով ։ Հեշտոցը իր վերին ա նա շարժ ն մաս մ կազմ մ է
արգանդի վզիկի հեշտոցային մասը (portio vaginalis)։ Այդ հատված մ,
աձ լվելով արգանդի վզիկի հետ, հեշտոցն առաջացն մ է ակոսանման
տարած թյ ն , որն ընդհան ր հեշտոցային կամար է (fornix vaginalis), որտեղ
տարբեր մ են չորս բաժին (կամար) ՝ առաջային , հետին և երկ կող ային։
Հետին կամարը ա նա խորն է, սրա ջոցով են կատարվ մ ղիղ աղիք-
արգանդային փոս թյան (դ գլասյան փոս թյան) բոլոր ախտորոշիչ և բ ժիչ
ֆ նկցիաները։
Փոքր կոնք մ հեշտոցը ֆիքսվ մ է հի ական մ զասեռական ստոծան և
շարակցահյ սվածքային ջնոր ջոցով։ Ծննդաբեր թյ ններ և հատկապես

3 of 61
մե
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
վն
ու
մի
մն
մե
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
մի
ու
ու
մն
մի
մի
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
մե
մի
ու
մի
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ո
մ
ու
ո
մե
ո
ու
 բարձր ներորովայնային ճնշման հետևանքով թ լան մ են կոնքի հատակի
մկանները և կարող է առաջանալ հեշտոցի պատերի իջեց մ , արգանդի
մասնակի կամ լրիվ արտանկ մ։
Հեշտոցի արյ նամատակարար մը իրագործվ մ է ներքին
ենթազստոսկրային զ.ի (a. Iliaca interna. S. Hypogastrica ) և հեշտոցային զ.ի
ջոցով (a. Cervicovaginalis s. Uterinae) , որը արգանդային զարկերակի վայրէջ
ճյ ղն է։
Հեշտոցի երակները կազմ մ են հյ սակ plexus venosus vaginalis որտեղիցել
ենթաորովայնային երակային համակարգ (v. Hypogastricae)։
Ավիշը ՝ ստորին 1/3- աճ կային մակերեսային և խոր ավշ. Հանգ. Եւ վերին 2/3
կոնքի ավշահանգ յցներ։
Հեշտոցի նյարդավոր մը ՝ ընդհան ր արգանդ-հեշտոցային (Ռեյն-
Յաստրեբովի) հյ սակ։
Հեշտոցի ֆ նկցիան ՝
1. Հեշտոցը մասնակց մ է բեղ ավորման պրոցեսին ։
2. Հեշտոցը արգանդի վզիկի հետ կազմ մ է ծննդաբերական խողովակ, որի
ջոցով անցն մ են պտ ղը և ընկերքը ։
3. Հեշտոցը նի արտատար ֆ նկցիա, նրա ջոցով զանազան սեկրետներ,
ինչպես նաև ծննդաբեր յան ժամանակ լոխիան, դ րս են գալիս արտաքին
ջավայր։
4. Հեշտոցի ջոցով կատարվ մ են ախտորոշիչ և բ ժական գործող թյ ններ։
5. Հեշտոցի կարևորագ յն ֆ նկցիաներից է նրա պատնեշային
«ինքնամաքրման» կարող թյ նը ։
Կախված կրոբային ֆլորայի բն յթից, տարբեր մ են հեշտոցի մաքր թյան
չորս աստիճան;
Ձվարաններ (ovarium) Իգական սեռական զ յգ գեղձեր են ։ Ունի երկ ծայր,
վերին՝ քիչ կլորացած ծայրը դարձած է դեպի արգանդային փողը և կոչվ մ է
փողային ծայր (extremitas tubaria), և դրան հակադիր ստորին, ավելի սրածայր
ծայրը՝ արգանդային ծայր (extremitas uterina), որը ձվարանի սեփական կապանով
ան մ է արգանդին (lig. ovarii proprium): Ձվարանի երկ երեսները (facies
medialis et lateralis) իրարից բաժանված են եզրերով։ Առաջային կամ
ջընդերային եզրը (margo mesovaricus) կոչվ մ է ձվարանի դր նք (hilus),
որովհետև դրա ջով ձվարանի ջ են մտն մ անոթներն նյարդերը։
Ձվարանը արգանդի հետ կապված է իր սեփական կապանով (lig. ovarii proprium)։
Ձվարան մ տարբեր մ են սաղ ային խորանարդաձև էպիթել,
շարակցահյ սվածքային (սպիտակ ցային) թաղանթ (tunica aibuginea), կեղևային
(substantia corticalis) և ղեղային (substantia medullaris) շերտեր:
Սպիտակ ցային թաղանթը տեղակայված է մակերեսային էպիթելի տակ։
Կեղևային նյ թը հպված է սպիտակ ցային թաղանթին և պար նակ մ Է
զարգացման տարբեր փ լեր մ գտնվող ֆոլիկ լներ (բշտիկներ), դեղին
մար իկներ և սպիտակ բծեր։ Բշտիկների պարբերաբար հաս նացման և
պատռման հետևանքով, տարիքի հետ կապված, ձվարանի մակերեսը ծածկվ մ
4 of 61
մի
մի
մի
մի
մի
ու
մն
ու
ու
ու
մի
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
մն
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
 Է կնճիռներով և փոս թյ ններով։
Ձվարանը ծածկված չէ որովայնամզով, փոխարենը այն ծածկված է սաղ ային
էպիթելով։ Դրա շնորհիվ գրաֆյան բշտի պատռվել ց հետո ձվաբջիջն ընկն մ է
ձվարանի մակերեսի վրա, ապա ձվատար փողի ջ ։
Աջ ձվարանը սովորաբար ավելի ծ է ձախից։
Ձվարանի հավել եր՝ մակձվարան (epoophoron) և հարձվարան (paraovarum)
կամ ռոզենմյ լլերյան օրգան, որոնք երկ ռ դի նտար գոյաց թյ ններ են,
պարփակված լայն կապանի թերթիկների ջ։
Ձվարանի կարևորագ յն ֆ նկցիաներն են՝
1. Բազմացման (գեներատիվ) ֆ նկցիա.
Սեռական հաս ն թյան ամբողջ ընթացք մ ձվարաններ մ կատարվ մ են
ֆոլիկ լների հաս նացման, բեղ ավորման ընդ նակ ձվաբջջի ձվազատման և
դեղին մար ի առաջացման ռիթ կ կրկնվող պրոցեսները։
2. էնդոկրին ֆ նկցիա. Ձվարաններ մ սինթեզվող հորմոնները (էստրոգեններ և
պրոգեստերոն) նպաստ մ են կնոջ օրգանիզ յ րահատ կ հատկանիշների
զարգացմանը (մար ակազմ թյ ն, նյ թերի փոխանակ թյ ն,
կաթնագեղձերի ձևավոր մ, դաշտանային ֆ նկցիա)։
Արգանդ Կենտ խոռոչավոր մկանակազմ օրգան է, տեղավորված է կոնքի
խոռոչ մ, զապարկի հետին և վերջնաղիքի առջևի մասերի ջև:
Արգանդ մ տարբեր մ են՝ հատակ, մար ն և վզիկ։
Մար նը դեպի պարանոցը աստիճանաբար նեղան մ է և դառն մ է
եռանկյ նաձև։ Վզիկը (cervix) մար ի ան ջական շար նակ թյ նն է, ավելի
կլոր նեղ։
Արգանդի վզիկը արտաքին ծայրով խրվ մ է հեշտոցի վերին թաղի ջ, ընդ
որ մ, վզիկի այս ներս մտած մասը կոչվ մ է հեշտոցային մաս (portio vaginalis),
իսկ վզիկի վերին, ան ջապես մար ին հպված մասը՝ վերհեշտոցային մաս
(portio supravaginalis): Արգանդի և վզիկի ացման սահմանը նեղացած է և
կոչվ մ է արգանդի նեղ ց (isthmus uteri), որը ներսից համապատասխան մ է
արգանդի ներքին բացվածքին (ori tium uteri internum): Վզիկի խողովակն իր
հերթին բացվ մ է հեշտոցի ջ՝ արգանդի արտաքին բացվածքով (ostium uteri s.
ori tium externum uteri):
Արգանդի պատերը կազմված են երեք հի ական շերտից.
1.Արտաքին շերտ` շճապատյան կամ արգանդա զ (perimetrium). Սա ընդերային
որովայնա զն է, որը սերտաճ մ է արգանդի հետ և կազմ մ է դրա
շճապատյանը (tunica serosa):
2.Միջին շերտ մկանապատյան կամ արգանդամկան (myometrium). Սա մկանային
շերտն է (tunica muscularis), որը կազմ մ է պատի հի ական մասը։
3.Ներքին շերտ՝ լորձապատյան կամ ներարգանդենի (endometrium): Սա
լորձաթաղանթ է, որը ծալքեր չ նի և. ծածկված է աշերտ գլանաձև էպիթելով
(թարթիչավոր և սեկրետոր)։ Սրա ջ կան պարզ խողովակակազմ գեղձեր՝
glandulae uterinae, որոնք թափանց մ են նչև մկանային շերտը։ Վզիկի
լորձաթաղանթի ջ, բացի խողովակազմ գեղձերից, կան լորձային գեղձեր՝
5 of 61
fi
ու
ու
մի
ո
ու
ու
ու
ու
մի
մի
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մն
մն
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
մն
մե
մի
ու
մե
ու
fi
մն
մն
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մի
ո
մի
մն
մի
ու
մե
ու
ու
մ
մի
մե
ու
մե
ու
մի
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մն
ու
ու
 (cervicalis): Հղի թյան ժամանակ էնդո տրի մը վերածվ մ է ընկեցիկ
թաղանթի։
Արգանդի հի ական ֆ նկցիան
1. Մանկածնման ֆ նկցիա
2. Արտամղման ֆ նկցիա ՝ երբ պտ ղը հաս նացած է կամ երբ արգանդ մ
նրա համար պայմաններն անբավարար են , արգանդն այն արտամղ մ է
դ րս։
Արգանդային փող կամ ֆալոպյան փող (tuba uterina Fallopi s. salpinx), զ յգ
փողեր են , որոնք պարփակված են արգանդի լայն կապանի վերին մասը
կազմող որովայնամզի ծալքի ջ, որը կոչվ մ է փողի ջընդերք
(mesosalpinx): Փողի երկար թյ նը մոտ 10-12 սմ է, ընդ որ մ, աջը սովորաբար
քիչ ավելի երկար է ձախից։ Փող մ տարբեր մ են հետևյալ մասերը.
1.Արգանդային մասը (pars interstitialis) փողի այն մասն է, որը պարփակված է
արգանդի ջ։
2.Նեղ ցը (isthmus) արգանդին ա նամոտ հավասարապես սեղմված մասն է
(փողի ջային 1/3-ը), որի տրամագիծը մոտ 2-3 սմ է։
3.Փողի ամպ լյար (լայն յթային) մաս (pars ampullaris), նեղ ցից հետո դեպի
դ րս հաջորդ բաժինն է, որի տրամագիծը աստիճանաբար ծան մ է և
գրավ մ է փողի ամբողջ երկար թյան մոտավորապես կեսը։
4. Ձագարը (infundibulum) ամպ լյար մասի ան ջական շար նակ թյ նն է՝
փողի ձագարաձև լայնաց մ, որի եզրերն նեն բազմաթիվ տարբեր ձևերի
ել ններ՝ ծոփեր ( mbria tubae): Ծոփերից կն ավելի ծավալ ն է, քան մյ սները,
որովայնամզի ծալքի ջով ձգվ մ է նչև ձվարանը և կոչվ մ է ձվարանային
ծոփ ( mbriae ovari):
Ձագարի ծայրին գտնվ մ է կլոր բացվածք՝ փողի որովայնային բացվածք
(ostium abdominalae tubae), որի ջով ձվարանից անջատված ձվաբջիջն ընկն մ է
փողի ամպ լի ջ։ Փողի մյ ս բացվածքը, որով այն բացվ մ է արգանդի ջ,
կոչվ մ է փողի արգանդային բացվածք (ostium uterinae tubae):
Արգանդափողերի ֆ նկցիան.
1.Արգանդափողերը ձվազատմամբ անջատված ձվաբջիջն ընդ ն մ և
ամպ լյար հատված մ ապահով մ են բեղ ավորման պրոցեսը.
2.Բեղ ավորված ձվաբջիջը փոխադր մ են արգանդի խոռոչ.
3.Ներկայ մս կա կարծիք, որ փողերը կնոջ սեռական հակման և սեռական
բավարարված թյան առաջացման համար կարևոր նշանակ թյ ն նեն։

2. Կնոջ կոնքը մանկաբարձական տեսանկյ նից։ Փոքր

կոնքի չափերը։
Կնոջ ոսկրային կոնք (pelvis) կազմված է չորս ոսկրից. Երկ կոնքային կամ
անան ն ոսկր, սրբոսկր և պոչ կ, որոնք մյանց ացած են աճառային
գոյաց թյ նների և կապանների ջոցով։

6 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
fi
ու
մն
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մե
ու
ու
մն
ու
ու
ու
մե
ու
fi
մ
ու
ու
մի
ու
մ
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մե
մե
ու
ու
մի
մի
մե
ու
մե
մի
ու
մն
ու
ու
ու
մի
ու
մի
ու
ու
մի
ու
ու
ո
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
 Կոնքոսկրը կամ անան ն ոսկրը ՝առաջացել է երեք ոսկրի՝ զստոսկրի (os ileum),
նստոսկրի (os ischii) և ցայլքոսկրի (os pubis) աձ լ ց, որը տեղի է նեն մ
սեռական հաս նացման ավարտից հետո (18-20 տարեկան մ) ։
Այդ աց մը կատարվ մ է ազդրային հոդափոսի (acetabulum) շրջան մ :
կոնքոսկրի վրա տարբեր մ են վերին մաս՝ թև, և ստորին մաս՝ մար ն։ Նրանց
ացման մաս մ առաջան մ է աղեղնաձև արտացց մ, որը կոչվ մ է
սահմանային կամ անան ն գիծ, դա կոնքի բաժան է ծ և փոքր կոնքերի։
Սահմանային գիծը հետևից անցն մ է դարավանդով , առջևից ցայլքային հոդի
վերին եզրով, կող այնորեն՝ զստափոսային ոսկրի ամբողջ լայնքով։
Զստոսկրի (os ileum) թևի վերին ա նա հաստացած մասը, կոչվ մ է զստոսկրի
կատար (crista ilei): կատարի վրա տարբեր մ են չորս արտացցվածք՝ առաջային
վերին և ստորին փշեր (spina iliaca anterior superior et spina iliaca anterior inferior),
ինչպես նաև հետին վերին և հետին ստորին զստոսկրային փշեր (spina iliaca
posterior superior et spina iliaca posterior inferior):
Ցայլքոսկր Os publis տեղավորված է ազդրային հոդափոսի առջև մ, զստային
փոսից դեպի առաջ ներքև, և կազմ մ է կոնքի առջևի պատը։ Ցայլքոսկրը
կազմված է մար ից և երկ ճյ ցերից՝ վերին և ստորին ։ Երկ ցայլքոսկրային
ոսկրերը ան մ են ցայլքային հոդի ջոցով։ Ցայլքոսկրի ստորին ճյ ղերով
ցայլքի տակ գոյան մ է անկյ ն, որը կոչվ մ է ցայլքային աղեղ ։
Ցայլքոսկրի և նստոսկրի ջև տեղակայված է ծ փակողային անցքը (foramen
obturatorium):
Սրբոսկր (os sacrum) բաղկացած է իրար սերտաճած հինգ ողերից ։ Սրբոսկրի
հիմքը արտացցվածք է առաջացն մ, որն ղղված է դեպի կոնքի խոռոչը և
կոչվ մ է դարավանդ (promotorium): գոտկային հինգերորդ ողի փշաձև ել ստի և
սրբոսկրային ջին կատարի ջև առաջան մ է ենթասրբոսկրային փոս թյ ն,
որից օգտվ մ են կոնքի չափ երի ժամանակ։
Պոչ կը (os coccygea) ոչ ծ ոսկոր է, որը դեպի ցած նեղան մ է և կազմված
է չորս-հինգ չզարգացած, սերտաճած ողերից։
Կոնքի հոդավոր երը
Ցայլքոսկրերը մյանց ան մ են ցայլքային հոդի կամ համաճոնի ջոցով։
Սրբոսկրը ան մ է պոչ կոսկրի հետ սրբոսկր-պոչ կային հոդավորման
ջոցով ։ Այն շարժ ն հոդ է, որը հնարավոր թյ ն է տալիս պոչ կոսկրին
ծննդաբեր թյան ժամանակ 1-2սմ չափոց թեքվել հետ։
Կոնքը մանկաբարձական տեսանկյ նից
Կոնքը երևակայական հարթակ է, որը ձգվ մ է ցայլքային հոդի վերին եզրով,
անան ն գծերով և դարավանդի գագաթով, բաժանվ մ է ծ և փոքր կոնքերի ։
Կոնքի այն մասը, որը գտնվ մ է այդ հարթակից վեր, կոչվ մ է ծ կոնք,
հարթակից ցած ընկած մասը կոչվ մ է փոքր կոնք ։
Փոքր կոնքի ձևը և չափերը բացառիկ նշանակ թյ ն նեն ծննդաբեր թյան
ակտի ժամանակ, քանի որ նրանով է անցն մ պտ ղը, սակայն այն մատչելի չէ
հետազոտ թյան համար։ Մինչդեռ ծ կոնքը, հատկապես դրա չափերի

7 of 61
մի
մի
ու
մի
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մի
ու
մի
ու
մի
ու
ու
ու
մն
ու
մն
ու
մն
ու
ո
մ
մ
մի
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ո
ու
ու
մե
ու
ու
ու
մի
մն
ու
ու
ու
ու
մե
մե
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
մ
ու
ու
ու
մե
ու
մե
ու
ո
մե
ու
ու
ու
ու
ու
մի
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 որոշ մը առանձին դժվար թյ ն չի ներկայացն մ , և նրա չափերի ջոցով
կարելի է գաղափար կազ լ փոքր կոնքի մասին ։
Փոքր կոնքի չափերն հարթակները
Փոքր կոնքի խոռոչը տարած թյ ն է, որը ամփոփված է փոքր կոնքի պատերի
ջև, վերևից և վարից սահմանափակված է մ տքի ելքի հարթակներով ։
Կոնքի մ տքի հարթակի սահմանները ՝ առջեւից` ցայլային համաճոնի վերին
եզրը, կողքերից` զստոսկրերի աղեղնաձեւ գծերը, հետեւից` դարավանդը։
Նրան մ տարբեր մ են 3 չափ. ղիղ, լայնական եւ 2 թեք:
Ուղիղ չափը ցայլային համաճոնի հետին մակերեսի ա նացց ն կետի եւ
դարավանդի ջեւ եղած տարած թյ նն է: Այս չափը կոչվ մ է իսկական կամ
մանկաբարձական կոնյ գատա (conjugata vera s. obstetrica): Այն հավասար է
11սմ-ի: Կոնքի մ տքի հարթակ մ տարբեր մ են նաեւ անատո ական
կոնյ գատա (conjugata anatomica), որը ձգվ մ է ցայլային համաճոնի վերին
եզրից նչեւ դարավանդ: Անատո ական կոնյ գատան 0,3-0,5 սմ-ով
գերազանց մ է իսկականին:
Լայնական չափը աղեղնաձեւ գծերի ա նահեռավոր կետերի ջեւ եղած
տարած թյ նն է: Այն կազմ մ է 13,0-13,5սմ:Թեք չափերը կող սրբոսկր-
զստային հոդավորման եւ հակառակ կող զստացայլային բարձր թյան ջեւ
եղած տարած թյ նն է:
Կոնքի խոռոչի լայն մասի հարթակի սահմաններն են` առջեւից` ցայլային
համաճոնի հետին մակերեսի ջտեղը, կողքերից` քացախափոսերի
կենտրոնական մասերը, հետեւից` II եւ III սրբոսկրային ողների ացման գիծը:
Լայն մաս մ տարբեր մ են 2 չափ` ղիղ եւ լայնական:
Կոնքի խոռոչի նեղ մասի հարթակի սահմաններն են` առջեւից` ցայլային
համաճոնի ստորին եզրը, կողքերից` նստային փշերը, հետեւից` սրբոսկր-
պոչ կային հոդավոր մը:
Այս հարթակ մ տարբեր մ են 2 չափ` ղիղ եւ լայնական:
Կոնքի ելքի հարթակի սահմաններն են` առջեւից` ցայլային համաճոնի ստորին
եզրը, կողքերից` նստային թմբերը, հետեւից` պոչ կը: Այս հարթակ մ եւս
տարբեր մ են 2 չափ` ղիղ եւ լայնական:
Փոքր կոնքի հարթակների չափսերի իմաց թյ նը անհրաժեշտ է
ծննդաբեր թյան ակտի ըմբռաման համար, քանի որ ծննդաբեր թյան
կենսա խանիզ հիմքւմ ընկած են պտղի գլխի շարժ երը, որոնք
նակատար մ է, որպեսզի իր ա եափոքր չափսերով անցնի կոնքի
հարթակների ա եա ծ չափսերի ջով։
Կոնքի թեքման անկյ ն. սա այն անկյ նն է, որը կազմվ մ է կոնքամ տքի
հարթակով եւ հորիզոնական գծով, որը նորմայ մ հավասար է 55-60˚։
Կանանցի կոնքի առանձնահատկ թյ նները
1. Ոսկրերն ավելի ն րբ են, բարակ , հարթ։
2. Զստոսկրի թևերը փռված են ։
3. Կնոջ կոնքը լայն ցածր է, իսկ տղամարդ նը նեղ բարձր։

8 of 61
մի
ու
ու
ու
ու
մի
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մն
մ
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
մե
ո
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մն
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մի
ու
մե
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ո
մե
ու
մն
ու
մ
ու
ու
մի
մի
մի
ու
մ
ու
ու
մի
ու
մի
 4. Սրբոսկրը լայն է և ավելի քիչ է գոգավոր թյ նը։
5. Դարավանդը ավելի քիչ առաջ ընկած։
6. Կոնքի սիմֆիզը ավելի կարճ է լայն։
7. Փոքր կոնքի խոռոչը ավելի լայն է ծավալ ն։
8. Փոքր կոնքի մ տքը և ելքը ավելի լայն ծ են, կոնքի մ տքը ջաձիգ օվալ
է։
Կարևոր նշանակ թյ ն նեն փոքր կոնքի ոսկրային խողովակը, ցածից ծածկող
մկանները։ Կոնքի հատակի այն մասը, որը տեղակայված է սեռական շրթերի
հետին կպ կի և հետանցքի ջև, կոչվ մ է մանկաբարձական կամ առաջային
շեք։ Հետանցքի և պոչ կի ջև ընկած մասը կոչվ մ է հետին շեք։ Կոնքի
հատակի մկանները փակեղների հետ կտեղ կազմ մ են երեք շերտ, որոնք
կարևոր գործնական նշանակ թյ ն նեն ծննդաբեր թյան երկրորդ շրջան մ՝
պտղի արտամղման համար, քանի որ մկանների այդ երեք շերտերը ձգվ մ են և
կազմ մ լայն խողովակ, որը ոսկրային ծննդաբերական խողովակի
շար նակ թյ նն է ։

3.Դաշտանային ցիկլ ։ Դաշտանային ցիկլի

նյարդաէնդոկրին նյարդավոր մը։
Դաշտանային ֆ նկցիան կնոջ յ րահատ կ ֆ նկցիան է, որը ապահով մ է
սեր նդների նորմալ վերարտադր մը: Դաշտանային ցիկլը
(պարբերաշրջանը) տվյալ դաշտանի առաջին օրից նչեւ հաջորդ դաշտանի
առաջին օրն ընկած ժամանակահատվածն է, որի ընթացք մ ամբողջ
օրգանիզմ մ եւ հատկապես սեռական օրգաններ մ կատարվ մ են բարդ,
ռիթ կ կրկնվող, ալիքաձեւ փոփոխ թյ ններ, մասնավորապես ձվազատ մ և
դեղին մար ի հետ զարգաց մ։
Դաշտանը սկսվ մ է առաջին դաշտանից՝ նարխեից (menarche), 12-14
տարեկան մ եւ շար նակվ մ մանկածնման ողջ ընթացք մ, նչեւ 45-50
տարեկանը:
Փ լային այդ փոփոխ թյ նները խմբավորվ մ են դաշտանային և ձվարանային
պարբերաշրջանների ներքո։
Դաշտանային պարբերաշրջաններ մ տարբեր մ են.
- բազմացման (պոլիֆերացիայի),
- Հյ թազատման (սեկրեցիայի),
- Էնդո տրի ֆ նկցիոնալ շերտի պոկման (դաշտան) ենթափ լեր
Ձվարանային փ լ
- բշտիկային (ֆոլիկ լյար)
- Լյ տեինային ենթափ լեր
Դաշտանը պարբերաբար կրկնվող արյ նային արտադր թյ ն է, որը հետեւանք
է էնդո տրի ֆ նկցիոնալ շերտի շերտազատման եւ դ րսմղման:

9 of 61
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մե
ու
մե
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
մ
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մի
ու
ու
ո
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ո
ու
ու
ու
ու
մե
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
 Նորմալ դաշտանային ցիկլի տևող թյ նը տատանվ մ է 28 +/-7 օր ։ Դաշտանը
տեւ մ է 3-7օր, ղեկցվ մ է 50-150 մլ արյան կորստով:
Ձվարանա-դաշտանային պարբերաշրջանը կարգավոր մ է հիպոֆիզար
գոնադոտրոպ հորմոնների՝ ֆոլիկ լոխթանող հորմոնի (ՖԽՀ) և լյ տեինացնող
հորմոնի (ԼՀ)ի ջոցով։ Հիպոֆիզի առաջնային բլթի էնդոկրին ֆ նկցիան
կարգավորվ մ է հիպոթալա կ գոնադոլիբերինի կող ց։
Հիպոթալամո-հիպոֆիզար համակարգը
Դաշտանային ֆ.ի կարգավորման ջ առաջատար դերը պատկան մ է
հիպոթալամո-հիպոֆիզար համակարգին ։ Հիպոֆիզի գոնադոտրոպ հորմոնների
արտադր թյ նը գտնվ մ է հիպոթալամ սի լիբերինների ազդեց թյան տակ։
Գոնադոլիբերինները (լյ լիբերինը) նեյրոհորմոն է , որը սինթեզվ մ է
հիպոթալամ սի կամարակորիզներ մ և պորտալ համակարգով անցն մ է
անցն մ է հիպոֆիզի առաջային բիլթ, խթանելով ՖԽՀ և ԼՀ սեկրեցիան ։
Գոնադոլիբերինների փ լային արտադր մը գտնվ մէ ձվարանի հորմոնների
ազդեց թյան տակ։
Էստրոգենների ցածր խտ թյ նը խթան մ է ՖԽՀ արտադր թյ նը, բարձրը՝ ԼՀ
-ի ։
Ֆոլիկ լային կամ բազմացման փ լը տև մ է դաշտանի առաջին օրից նչև
ձվազատ մը, որի ընթացք մ էստրոգենների ազդեց թյան տակ տեղի է
նեն մ էնդո տրի վերականգն մ ։ Այդ փ լ մ տեղի է նեն մ.
Ձվարաններ մ ֆոլիկ լների հաս նաց մ
Անգիոգենեզ ՝ էնդո տրի մ մ,
Ձվարաններ մ էստրոգենների սեկրեցիա
Լյ տեինային կամ սեկրետոր փ լը սկսվ մէ. Ձվազատման պահից նչև
դաշտանի սկիզբը։ Ձվարաններ մ տեղի է նեն մ դեղին մար ի զարգաց մ,
ծաղկ մ, պրոգեստերոնի արտադր թյ ն ։ Էնդո տրի բջիջներ մ
արտադրվ մ է գլիկոգեն, գլիկոպրոտեիններ , լիպիդներ և մ ցին։ Պար յրաձև
զարկերակները դառն ն ավելի ոլոր ն, հենքը այտ ցվ մ է, բջիջները ձեռք
են բեր մ պլացենտայի ընկեցիկ (դեցիդ ալ) բջիջների նման թյ ն։
Թիրախ օրգանները (ձվարան, արգանդ)
Ձվարանները օրգանիզմ մ կատար մ են երկ կարևորագ յն ֆ.իա՝
ցիտոգենետիկ (բջջածին), որի է թյ նը ձցաբջջի ստեղծ է և էնդոկրին
(ներզատիչ), որը ապահով մ է ձվարաններ մ արտադրվող սեռական
հորմոնների ջոցով։
Ձվարանների կեղևային շերտ մ առկա են զարգացման տարբեր փ լեր մ
գտնվող պրիմորդիալ, հաս նացող, ատրեզիայի ենթարկված ֆոլիկ լներ,
ինչպես նաև դեղին և սպիտակ մար իկներ։
Պրիմորդիալ (նախնական) ֆոլիկ լները ձեւավորվ մ են պտղի ներարգանդային
զարգացման հինգերորդ ամսից եւ գործ մ են նչեւ դաշտանադադարի շրջանը։
Պրիմորդիալ ֆոլիկ լը կազմված է ձվաբջջից, որը շրջապատվ մ է ֆոլիկ լյար
էպիթելի կ շարքով ։

10 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մե
մի
ու
ու
մե
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ո
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մ
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մի
ու
 Ֆոլիկ լյար էպիթելը արագ բազման մ է, վերածվ մ է հատիկավոր բջիջների
շերտի։ Ֆոլիկ լի հաս նաց մը տև մ է 10-14օր ։ Հաս ն ֆոլիկ լը, որը կոչվ մ է
գրաֆյան բշտիկ, տեղաշարժվ մ է դեպի ձվարանի մակերես ։ Հաս ն ֆոլիկ լը
պատռ մը և ձվաբջջի դ ր գալը կոչվ մ է ձվազատ մ (օվ լյացիա)։
Ձվաբջիջը որովայնի խոռոչից անցն մ է արգանդափողի ամպ լյար մաս։ Եթե
բեղ ավոր մ տեղի չի նեն մ, ձվաբջիջը 24-48ժամ անց ոչնչան մ է։
Սովորաբար դաշտանային ցիկլի ժամանակ հաս նան մ է կ ֆոլիկ լ,
մյ սները ենթարկվ մ են ատրեզիայի (հետաճման):Սեռահաս ն թյան ողջ
ընթացք մ զարգան մ է շ րջ 400 ձվաբջիջ:
Ձվազատ ց հետո ֆոլիկ լը ենթարկվ մ է լյ տեինացիայի, որը դրսևորվ մ է
հատիկավոր բջիջներ մ դեղին գ յնի լիպոխրոմ ֆեր նտի կ տակ մով։ Եթե
բեղ ավոր մ տեղի չի նեցել, դեղին մար նը գործ մ է 10-14օր՝ անցնելով
հետևյալ փ լերը՝
1. Բազմացման (պրոլիֆերացիայի) փ լ (հատիկավոր բջիջների աճ և ներքին
գոտ գերարյ ն թյ ն) (հիպերե ա)։
2. Անոթավորման փ լ (անոթային ցանցի զարգ., հատիկավոր բջիջների
հետագա զարգաց մ)։
3. Ծաղկման փ լ (բջիջների առավելագ ն զարգաց մ)
4. Հետաճման (ռեգրեսիայի) փ լ (դեգեներատիվ զարգաց մ, դեղին մար ի
չափերի փոքրաց մ և բջիջների գ նազրկ մ)։
Դեղին մար ի տեղ մ 1-2ա ս անց զարգան մ է սպիտակ մար ն, որը
ներծծվ մ է։
Ձվարաններ մ սինթեզվ մ են 3 խ մբ հորմորններ ՝ էստրոգեններ,
հեստագեններ, անդրոգեններ։
Էստրոգենները (էստրադիոլ, էստրոն, էստրիոլ), սինթեզվ մ են ֆոլիկ լի ներքին
թաղանթի բջիջների կող ց։ Էստրադիոլը ա նա ակտի է ։ Էստրոգենները
շրջ մ են արյան ջ ազատ և կապված (անակտիվ) ձևով։
Էստրոգենները՝
1.յ րահատ կ ազդեց թյ ն նեն իգական սեռական օրգանների վրա, ազդ մ
են երկրորդային սեռական հատկանիշների ձեւավորման վրա,
2. առաջացն մ են էնդո տրի ռեգեներացիա եւ պրոլիֆերացիա,
ո տրի հիպերպլազիա, բարելավ մ են արգանդային արյան
շրջանառ թյ նը,
3. նպաստ մ կաթնագեղձերի զարգացմանը,
4. խթան մ են ռետիկ լոէնդոթելյալ համակարգի ֆ նկցիան, ժեղացն մ են
հակամար նների սինթեզը ֆագոցիտոզը, բարձրացն մ են օրգանիզ
դիմադրողական թյ նը վարակի նկատմամբ,
5. օրգանիզմ մ պահ մ են ազոտը, նատրի մը, հեղ կները, ոսկրեր մ՝
կալցի մը եւ ֆոսֆորը: Մեծացն մ են գլիկոգենի, գլյ կոզայի, ընդհան ր
ֆոսֆորի, կրեատինի, երկաթի եւ պղնձի խտ թյ նը արյան ջ եւ մկաններ մ,
իջեցն մ են խոլեստերինի, ֆոսֆոլիպիդների, ընդհան ր ճարպերի

11 of 61
մի
ու
ու
ու
մն
մն
մե
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մի
մն
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ո
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
վ
ու
ու
մե
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
 պար նակ թյ նը լյարդի եւ արյան ջ, արագացն մ է բարձրագ յն
ճարպաթթ ների սինթեզը:
Գեստագենները սինթեզվ մ են դեղին մար ի լյ տեինային բջիջների,
ֆոլիկ լների հատիկավոր շերտի բջիջների, ինչպես նաեւ մակերիկա երի
կեղեւային շերտի կող ց: Ձվարանների հի ական գեստագենը պրոգեստերոնն
է:
Հեստագենների ֆ նկցիաները՝
1. սեռական օրգանների վրա ազդ մ են հի ական մ էստրոգենային
խթան ց հետո, ընկճ մ են էնդո տրի պրոլիֆերացիան, հանգեցն մ են
սեկրետոր փոխակերպման,
2. ձվաբջջի բեղ ավոր ց հետո գեստագենները ընկճ մ են ձվազատ մը,
3. արգելակ մ են արգանդի կծկողական ֆ նկցիան,
4. նպաստ մ են կաթնագեղձեր մ ալվեոլների զարգացմանը,
5. ծ քանակներն ընկճ մ են գոնադոտրոպ հորմոնների սեկրեցիան, իսկ փոքր
քանակները՝ խթան մ:
Անդրոգեններ գոյան մ են ֆոլիկ լների ներքին թաղանթի ինտերստիցիալ
բջիջներ մ և մակերիկամային կեղևային նյ թի ցանցավոր շերտ մ։
Ձվարանների հի ական անդրոգենները անդրոստենդիոնը և
դեհիդրոէպիանդրոստերոններն են ։
Անդրոգենները խթան մ են ծլիկի, սեռական ծ շրթերի գերաճըեւ նպաստ մ
փոքրերի ապաճմանը:
Փոքր քանակները էստրոգենային բավարար հագեցված թյան պայմաններ մ
առաջացն մ են էնդո տրի պրեգրավիդար փոփոխ թյ ններ, ծը՝ նրա
ատրոֆիա:
Արգանդը «թիրախ» կատարողական օրգան է, որի լորձաթաղանթի ֆ նկցիոնալ
շերտը սեռ. Հոր.ի ազդեց թյան տակ ենթարկվ մ է ցիկլիկ փոփոխ թյ նների և
շերտազատման , որի կլին. Դրսևոր մը դաշտանն է ։

Կնոջ դաշտանային ֆ.ան սխեմատիկ կարելի է բաժանել չորս ցիկլի։

Կնոջ դաշտանային ֆ. Կարգավորվ մ է և իրագործվ մ է հիպոթալամ ս-
հիպոֆիզային, ձվարանային և արգանդային ցիկլերի ջոցով։
Հիպոթալամ ս-հիպոֆիզար ցիկլ հիպոթալամ ս մ ցիկլիկ ձևով
արտադրվ մ են գոնադոտրոպին ռելիզինգ-գործոնը և պրոլակտոլիբերինը,
որոնք կարգավոր մ են ադենոհիպոֆիզ մ հաջորդաբար երեք հորմոնների
ցիկլիկ արտադր թյ նը (ՖԽՀ, ԼՀ, ԼՏՀ կամ պրոլակտին)։
Ձվարանային ցիկլը բաժանվ մէ քանի փ լերի.
1. Ֆոլիկ լային փ լ, սկսվ մ է դաշտանի առաջին օրից և ավարտվ մ է 12-13
օրը ։ Այս փ լ մ տեղի է նեն մ ֆոլիկ լի աճ, զարգաց մ և հաս նաց մ։
2. Ձվազատման փ լ 14-15րդ օրը սկվ մ է։ Այս փ լ մ էստ.ի քանակը հասն մ
է առավելագ յնի , որից հետո խիստ իջն մ է, դեղին մար ի ծաղկման շրջան մ
նորից բարձրան մ է, քանի որ դ.մ. ը ն յնպես նման հորմոն է արտադր մ

12 of 61
մե
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
մ
ու
ու
ու
մե
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
մն
ու
ու
մ
մն
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մն
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 3. Լյ տեինային փ լ (վաղ ջին շ ենթափ լ) բնորոշվ մ է դ.մ.ի
զարգաց մով, որը հղի թյ նից դ րս անցն մ է չորս ենթափ լ՝ բազմացման ,
անոթավորման, ծաղկման և հետաճ։ Նման դ.մ.ը կոչվ մ է դաշտանային դեղին
մար ն։ Դ.մ ն արտադր մ է պրոգեստերոն։
Արգանդային ցիկլ էստրոգենների եւ պրոգեստերոնի ազդեց թյան տակ
արգանդի մկանային շերտ մ եւ լորձաթաղանթ մ տեղի են նեն մ ցիկլիկ
փոփոխ թյ ններ:
Էնդո տրի խորանիստ բազալ շերտը, որը կպած է ո տրի ն, չի
փոփոխվ մ, սակայն այն ռեգեներացիայի է ենթարկ մ լորձաթաղանթը
դաշտանից հետո: Դաշտանային ցիկլի ժամանակ էնդո տրի էպիթելային
բջիջներ մ, ստրոմայ մ եւ անոթներ մ տեղի են նեն մ ցիկլիկ
փոփոխ թյ ններ, որոնք ընթան մ են չորս փ լով.
1. Դեսկվամացիայի (պոկման) կամ դաշտանի փ լ.Եթե հղի թյ ն չի
առաջացել, սկսվ մ է դաշտանի փ լը, որն ղեկցվ մ է էնդո տրի
ֆ նկցիոնալ շերտի պոկ մով (սովորաբար առաջին հինգ օրը): Դաշտանի
վերջ մ ռ կացման ենթարկված էնդո տրի պար րաձեւ
զարկերակները թ լան մ են, աստիճանաբար կարգավորվ մ է արյան
շրջանառ թյ նը,եւ սկսվ մ է հաջորդ փ լը:
2. Էնդո տրի ռեգեներացիայի (վերականգնման) փ լ, դաշտանային
ցիկլի 4-7- րդ օրը:
3. Պրոլիֆերացիա(բազմացման)փ լ ( նի երեք ենթափ լ՝ վաղ, ջին, շ
բազմացման ենթափ լ), որը սկսվ մ է դաշտանային ցիկլի 7-14-րդ օրը:
4. Սեկրեցիայի (հյ թազատման) փ լը ընդգրկ մ է ձվազատ ց հետո նչեւ
դաշտանը ընկած ժամանակահատվածը: Ձվազատ ց երկ օր անց
էնդո տրի մ մ առաջ են գալիս բնորոշ փոփոխ թյ ններ, որոնք կատարվ մ
են առավելապես պրոգեստերոնի ազդեց թյան տակ:
Նորմալ ֆիզ. Դաշտանային պարբերաշրջանի հատկանիշներն են
1. Դաշտանի երկփ լ թյ ն (երկ փ լ ձվարան մ , արգանդ մ , հիպոֆիզ մ,
և հիպոթալամ ս մ՝ անպայման ձվազատ մով)
2. Ցիկլիկ տևող թյ նը ` 21-35 օր ։
3. Ցիկլայն թյ նը, ընդ որ մ ցիկլի տևող թյ նը պետք է լինի հաստատ ն։
4. Դաշտանի տևող թյ նը 3-5 օր։
5. Արյան կոր ստը 50-150մլ։

4. Ֆիզիոլոգիական փոփոխ թյ նները կնոջ

օրգանիզմ մ հղի թյան ընթացք մ։
Հղի կնոջ օրգանիզմ մ, բոլոր օրգան-համակարգեր մ տեղի են նեն մ
ֆ նկցիոնալ փոփոխ թյ ններ, որոնք առաջան մ են պտ ղ-մայր նոր
կենսաբանական համալիրի փոխազդեց թյան հետևանքով, և բարենպաստ
պայմաններ են ապահով մ պտղի զարգացման համար։
Ներզատիչ (էնդոկրին) համակարգ
13 of 61
ու
ու
ու
մի
ու
մե
մե
մե
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մե
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ո
ու
մե
ու
ու
ու
ու
մ
ու
մի
ու
ու
մի
ու
ու
մի
ու
մ
ու
ու
ու
մի
ու
 Հղի թյան ժամանակ ներզատիչ համակարգի փոփոխ թյ նները ապահով մ
են պտղաձվի նորմալ զարգաց մը և պատրաստ մ են կնոջը ծննդաբեր թյանը։
Դրան նպաստ մ են ընկերքը և դեղին մար նը , որոնք կատար մ են ներզատիչ
ֆ նքկցիա ն յնպես։
Մակ ղեղ (Հիպոֆիզ) հղի թյան ժամանակ զանգվածը ծան մ է 2-3անգամ։
Հղիների մոտ ծան մ է լյ տեինացնող և լյ տեոտրոպ հորմոնների
արտադր թյ նը որոնք ապահով մ են ձվարանների դեղին մար ի աճն
զարգաց մը։ Վերջինս իր հերթին պայմաններ է ստեղծ մ հղի թյան
զարգացման համար նչև հղի թյան 3-4րդ ա սը ։ Հետագայ մ դ.մ
ենթարկվ մ է հետաճման, իսկ նրա ֆ նկցիան իր վրա է վերցն մ մյ ս
ներզատիչ գեղձը՝ պլացենտան։
Մակ ղեղի Միակ հորմոնը որի արտադր թյ աճ մ է ամբողջ հղի թյան
ժամանակ դա ՝ պրոլակտինն է ։ Հղի թյան ժ կ պրոլակտինի արտադր թյ նը
արյան ջ ծան մ է մոտ 10 անգամ , իսկ հետծննդյան ժ կ իջն մ է անգամ
կերակրող կանանց մոտ։ Պ. Առավելագ յն պար նակ թյ նը ա իոտիկ
հեղ կ մ արձանագրվ մ է հղի թյան 20շ մ և հղի թյան 24շ ից իջն մ է ։
Պրոլակտինի ֆ.ը
1. Կաթնագեղձերի պատրաստ է կաթնատվ թյանը
2. Էրիթրոպոեզի խթան մը
3. Ածխաջրատային փոխանակ թյան հսկող թյ նը
4. Կալցի օգտագործման կանոնավոր մը։
Մակ ղեղի հետին բլթակ մ կ տակվ մ են ՝ օքսիտոցինը։ Օ.ը արտահայտված
արգանդը կծկող ազդեց թյ ն նի, բացի այդ խթան մ է կաթնագեղձերի
զարգաց մը։
Վահանաձև գեղձ ի ֆ. Առաջին ա սներին ոչ հազվադեպ բարձրան մ է , իսկ
երկրորդ կես մ ընդհակառակը հաճախ դիտվ մ է հիպոֆ նկցիա։ Թիրոքսինը
հղի թյան երկրորդ ամսից սկսած մոր պլազմայի ջ բարձրան մ է և
պահպանվ մ է նչև հետծննդյան շրջան ։ Հղի թյան ընթացք մ թիրոքսին
կապող սպ.ների քանակը ծան մ է, որի հետևանքով հիպերթիրոիդնե ա չի
նկատվ մ։
Հարվահանաձև գեղձ հղի թյան ընթացք մ կարող է նկատվել հ.Վ.Գ ի
հորմոնների և աճ և իջեց մ, որի պատճառով կարող է խանգարվել Ca++
փոխանակ թյ նը և նկատվել սպաստիկ երև յթներ։
Կալցիտոնինը կանխ մ է ոսկրային հյ սվածքի կրկնակլան մը (ռեզորբցիան),
պաշտպան մ է կմախքը «կալցի մային ստրեսից»։
Պրովիտա ն D-ն , որը հղի թյան ժ կ բարձրան մ է պլացենտայի լակտոգենի
և էստրոգենների խթանման հետևանքով, ժեղացն մ է կալցի կլան մը
աղիներ մ ։
Մակերիկա եր. Կեղև մ ավելան մ է սեռ. Հ.ի արտադր թյ նը, և հատկապես
ԴԷԱ ի (դեհիդրոէպիանդրոստերոն) քանակը , որը էստրոգենների և
պրոգեստերոնի նախահիմքն է ։ Նաև Ադրենալին և նորադրենալին ↑։

14 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մե
ու
մն
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մն
ո
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
մ
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ո
ու
ու
 Կորտիզոլի մակարդակը բարձրան մ է արյան ջ։ Հղի թյան վաղ
ժամկետներ մ ԱԿՏՀ ի մակարդակը իջն մ է ։ Հղի թյան զարգացմանը
զ գընթաց ԱԿՏՀ ի և ազատ կորտիզոլի քանակը բարձրան մ է ։
Ալդոստերոն հղի թյան 15 շ ից սկսած մակերիակ րը սինթեզ մ են ծ
քանակ թյամբ ալդոստերոն։ Բարձրան մ է նաև ռենինի և անգիոտենզինի
քանակ թյ նը ։
Ենթաստամոքսային գեղձ հղի թյան ժ կ ենթարկվ մ է գերաճման և
հիպերպլազիայի, որը սկսած երկրորդ եռամսյակից ղեկցվ մ է
հիպերինս լինե այով։ Ինս լինի բարձր մակարդակը անհրաժեշտ է գլյ կոզի
բարենպաստ մակարդակ ապահովել և ածխաջրատային ինտենսիվ
փոխանակ թյան ապահովման համար ։
Պլացենտայի հորմոնային ֆ նկցիան
Պլացենտան ապահով մ է ոչ այն սն ց մը , շնչառ թյ նը,
նյ թափոխանակ թյ նը , այլև հզոր սեկրեցիայի գեղձ է ։ Հորմոնները
արտադրվ մ են սինցիոտրոֆոբլաստի , ցիտոտրոֆոբլաստի և ընկերքի
հյ սվածքի կող ց։
Պլացենտայի հորմոնները մասնակց մ են՝
1. Միո տրի արխիտեկտոնիկայի վերակառ ցմանը և կծկողական
ֆ նկցիայի կարգավորմանը
2. Ծննդաբեր թյան նախապատրաստմանը և հետագա ընթացքին
3. Կաթնագեղձերի կաթնարտադր թյան նախապատրաստմանը
4. Ապահով մ են նաև պտղի ներարգանդային կյանքի և հետծննդյան շրջանը
5. Հնարավոր թյ ն են տալիս գնահատել պտ ղ-պլացենտար ֆ նկցիոնալ
համակարգի վիճակը։
Սպիտակ ցային բն յթի հորմոններից պլացենտայ մ սինթեզվ մ են
խորիոնային գոնադոտրոպինը և պլացենտար լակտոգենը։
Խորիոնային գոնադոտրոպին (ԽԳ) այլ կերպ հղի թյան հատ կ հորմոն։ ԽԳ ն
արտադրվ մ է հի ական մ այն սինցիոտրոֆոբլաստի , ցիտոտրոֆոբլաստի
կող ց։ Մեզ մ այն հայտնվ մ է հղի թյան 8րդ օրը , իսկ ծննդաբեր թյ նից
երեք օր անց ընդհանրապես անհետան մ է։
ԽԳ մակարդակը բարձր է
Ա. Բազմապտ ղ հղի թյան
Բ. Իզոիմ նիզացիայի (պտղի էրիտրոբլաստոզ)
Գ. Բշտիկային զանգվածի և խորիոկարցինոմայի դեպք մ
Հաստատված է՝
1. ԽԳ ն խթան մ է ձվազատ ֆոլիկ լի լյ տեինացիան, սեռական
գեղձեր մ՝ ստերոիդոգենեզը, ԽԳ ն կանխ մ է մակ ղեղի կող ց ՖԽՀ
արտադր թյ նը ։
2. ՖԽՀ և ԽԳ ջև գործ մ է հակադարձ բացասական կապ, որի շնորհիվ
ձվարաններ մ կանխվ մ է ֆոլիկ լոգենեզը , իսկ էնդո տրի մ մ՝
դաշտանային պարբերաշրջանին բնորոշ փոփ.ը։

15 of 61
ու
ու
ու
ու
մի
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
մի
մի
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
մի
մի
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ո
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մե
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
 3. ԽԳ խթան մ է էստրոգենների նախորդների սինթեզը, չնայած
էստրոգենները ընկճ մ են ԽԳ արտադր թյ նը
4. ԽԳ ն նի կառ ցածքային նման թյ ն ԼՀ հետ , այն ազդ մ է ԼՀ ընկալիչների
վրա և խթան մ է դմ ֆ նկցիան
5. ԽԳ ն ազդ մ է ամորձիների վրա, որպես ԼՀ փոխնյ թ (ս ռոգատ) , այսինքն
խթան մ է տեստոստերոնի սինթեզը և ապահով մ արական սեռական
տարբերակ մը
6. Մինչև ֆ նցիոնալ հաս ն պլացենտայի գործ նե թյ նը, հղի թյան
առաջին ա սներին, ԽԳ ն դառն մ է գլխավոր հորմոնային կարգավորիչ
օրգանիզմ մ։
Մարդկային պալցենտայի լակտոգեն հորմոն (ՄՊԼ) օժտված է լակտոգեն ,
աճի, լյ տեոտրոպ ակտիվ թյամբ ։ Նրա խտ թյ նը հղի թյան շ
ժամկետներ մ ա նա բարձրն է բոլոր հորմոնների հա մատ թյամբ ։ Այն
անցն մ է արյան հոսք և նրա դերը հղի թյան ժամանակ բնորոշվ մ է ոչ թե
պտղային, այլ մայրական հյ սվածքների վրա ազդեց թյամբ ։
ՄՊԼ ֆ նկցիաներ՝
1. Կարգավոր մ է ճարպերի ածխաջրերի փոխ.ը, լիպոլիզ ↑
2. Գլյ կոնեոգենեզ և գլյ կոզայի կլան մը ↓, նպաստ մ է գլյ կոզայի և
պրոտեինների խնայող թյանը։
3. Հակաինս լինային ազդեց., բարձրացն մ է ինս լինի մակարդակը մոր մոտ։
4. Նպաստ մ է պտղի օրգանիզմ մ սպիտակ ցների համադրմանը , այդ իսկ
պատճառով պտղի զանգվածը որոշակի չափով կախված է այդ հորմոնի
մակարդակից։

Պլացենտայի կող ց նաև արտադրվ մ է թիրեոտրոպ,

ադրենոկորտիկոտրոպ, լանոցիտ խթանթող հորմոնները և ռելաքսինը ։

Պլացենտայ մ արտադրվող ԱԿՏՀ ն ամբողջ հղ թյան ընթացք մ ավելի ցածր է,

քան ոչ հղի կանանց և տղամարդկանց մոտ։

Պրոգեստերոնի դերը հղի թյան ժամանակ.

1. Պրոգեստերոնը ծ նշանակ թյ ն նի արգանդի էնդո տրի ընկեցիկ
(դեցիդ ալ) փոխակերպման և մոր հո ոստազի գործ մ ։
2. Մասնակց մ է բեղ ավորված բջջի պատվաստմանը։
3. Պրոգեստերոնը հղի թյ նը պահպանող հորմոն է ։ Այն արգելակ մ է
արգանդի կծկողական թյ ը
4. Խթան մ է արգանդի և անոթների աճը, մասնակց մ է ստերոիդոգենեզին։
5. Ց ցաբեր մ է իմ նոդեպրեսիվ ազդեց թյ ն
Էստրոգենների դերը հղ. Ժամանակ
Ֆ նկցիաները.
1. Նպաստ մ է փոխանակային պրոցեսներին և արգանդի աճին, առաջացնելով
էնդո տրի և ո տրի հիպերպլազիա և գերաճ։

16 of 61
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
մե
մի
ու
մե
մի
մն
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
 2. Կանոնավոր մ է արգանդ-պլացենտային արյան շրջանառ թյ նը։
3. Հարստացն մ է արգանդը էլեկտրոլիտներով և կրոէլե նտներով, որոնք
ծ դեր նեն կծկողական թյան գործ մ
4. Բարձրացն մ են նյարդամկանային ապարատի զգայագրգռ մը
օքսիտոցիտոնման ազդեց թյան նյ թյերի նկատմամբ
5. Ակտիվացն մ է օքսիդիչ պրոցեսների ինտենսիվ թյ նը։
6. Ոորշիչ նշանակ թյ ն նի ծննդաբեր թյան սկսման գործ մ ։
Հղի թյան վերջ մ զարգան մ է հիպերէստրոգենե ան ։

Ներկայ մս հաստատված է, որ պրոստոգլանդինները ծ դեր նեն

վերարտադրողական համակարգի բոլոր օղակների կարգավորման գործ մ ։
Պրոստոգլանդինները, չնայած իսկական հորմոններ չէն, քանի որ չէն
արտադրվ մ ներքին սեկրեցիայի գեղձերի կող ց, սակայն իրենց
ազդեց թյմանբ ժեղացն մ կամ թ լացն մ են հորմոնների ազդեց թյ նը ։
Նյարդային համակարգ
Հղի թյան ընթացք մ նշանակալիորեն փոխվ մ է վեգետատիվ նյարդային
համակարգի գործ նե թյ նը։ Հղի թյան վաղ ժամկետներ մ տեղաշարժերը
պայմանավորված են վագոտոնիայով. Թքազատ թյան ժեղաց մ, հա և
հոտառ թյան փոփոխ թյ ններ, սրտխառնոց, փսխ մ, փորկապ թյ ն…։
Կարևոր են որովայնի առաջային պատի մկանների նյարդավորման
փոփոխ թյ նները։ Միջաձիգ-զոլավոր մկանները ձեռք են բեր մ հարթ
մկանների հատկ թյ ններ, մասնավորապես նակ են դառն մ տոնիկ
երկարատև կծկ երի։
Սիրտ-անոթային համակարգ
Հղի թյան ընթացք մ ս.ա. Համակարգը աշխատ մ է ծ
ծանրաբեռնված թյամբ, որը կապված է նոր առաջացած արգանդ-ընկերքային
արյան շրջանառ թյան, արգանդ մ և այլ օրգան-համակարգեր մ ստեղծված
արյան ծ հոսքի և անոթային փոքր դիմադր թյամբ օժտված լրաց ցիչ
անոթային ցանցի, շրջանառող արյան մատակարարման ծացման հետ։
Հղի թյան ժամանակ
1. Մեծան մ է սրտի րոպեական ծավալը , որն առավելագ յն ծ թյան է
հասն մ հղի թյան 26-28 շաբաթ ժամկետ մ։
2. Շրջանառվող արյան ծավալը ծան մ է 30-50% և հասն մ է առավելագ յն
մակարդակի 30-36շ ժամկետ մ։
3. 5-6լ -ով ավելան մ է արտաբջջային հեղ կի քանակը։
Հղին բավական բն թագրական է երակների, հատկապես ստորին վերջ յթների
վարիկոզ լայնաց մը։ Եթե երակների պատերը խորը փոփոխված չեն ,
ծննդաբեր թյ նից հետո վարիկոզ լայնաց մը սովորաբար վերան մ է։
Սիրտը թեքվ մ է ձախ և վեր, գրավ մ է հորիզոնական դիրք, ստոծան ց դեպի
վեր տեղաշարժման հետևանքով ։ Նկատվ մ է սրտի խոռոչների գերաճ և
դիլյատացիա (լայնաց մ), սրտի զանգվածի ծաց մ ։

17 of 61
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
մի
մի
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մե
ու
ու
մե
մե
ու
մե
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
 ԶՃ ը հղի թյան առաջին կես մ տ մ նի իջեցման ։ Այն նվազագ յն է
երկրորդ կամ երրորդ եռամսյակ մ ։ Սիստոլիկ ճնշման բարձրաց մը 30մմ
սնդիկի սյ նով կամ դիաստոլիկը 15մմ սնդիկի սյ նով պետք է գնահատվի
որպես հղի թյան հիպերտենզիա ։
Արյ ն
Արյան ծավալի ծաց մը սկսվ մ է հղի թյան առաջին շաբաթից և
շար նակվ մ է նչև 34-35 շաբաթ, իսկ հղի թյան վերջ մ նկատվ մ է նրա
անշան իջեց մ ։ ՇՊԾ ն ավելան մ է 40-48 %:
Արյան ծավալը ծան մ է պլազմայի և էրիթրոցիտների հաշվին , սակայն Է ի
քանակը ավելան մ է 31-40%ով և կազմ մ է 4,500,000:
Շրջանառվող արյան ծավալի ծաց մը՝ հիպերվոլե ան (40-50%) ղղված
է.
1. Նոր կազմավորված արգանդապլացենտային արյան շրջանառ թյանը
2. Կաթնագեղձերի ծացմանը
3. Երակային ցանցի լայնաց մը փոխհատ ցել ն և կոչված է ապահովել
կրոշրջանառ թյ նը
Հղի թյան ժամանակ ոչ հազվադեպ զարգան մ է իսկական
սակավարյ ն թյ ն, որի մասին դատ մ են ելնելով էրիթրոցիտների քանակի և
հեմոգլոբինի իջեց ց ։ Կախված հեմոգլոբինի իջեցման աստիճանից
տարբեր մ են թեթև, ջին, ծանր սակավարյ ն թյ ն ։
Հղի թյան ժ կ ժեղան մ է էրիթրոպոեզը, որը պահանջ մ է երկաթի
անխ սափելի ծախս։ Եթե պահանջները գերազանց մ են ընդ նված երկաթի
քանակը ապա, կարող է զարգանալ երկաթ-դեֆիցիտային սակավարյ ն թյ ն ։
Լեյկոցիտները ՝ նկատվ մ է աճ։
Թրոմբոցիտներ ի քանակը չի փոխվ մ ։
ԷՆԱ ոչ արտահայտված բարձրան մ է , կապված գլոբ լինների հարաբերական
գերակշռման հետ։
Հղի թյան ընթացք մ լ րջ փոփոխ թյ ններ են կատարվ մ մակարդիչ և
հակամակարդիչ համակարգ մ ։ Հղի թյան վերջ մ արձանագրվ մ է
մակարդ նակ թյան բարձրաց մ և օրգանիզմը նախապատրաստվ մ է
սպասվելիք արյ նահոս թյանը։
Շնչառական համակարգ
Հղի թյան ժամանակ հարաճ ն ձևով ծան մ է թթվածնի կլան մը։ Մեծացող
արգանդը գրավ մ է որովայնի խոռոչը, ստոծանին հր մ է վերև և թոքերի
աշխատանքը սահմանափակվ մ է, որը փոխանցվ մ է որոշ հաճախացմամբ։
Թոքերի կենսական տարող թյան բացարձակ ծ թյ նը չի փոխվ մ , սակայն
րոպեական ծավալը ծան մ է հղ թյան զարգացմանը զ գընթաց ։
Մարսողական համակարգ
Ստամոքսը և աղիները տեղաշարժվ մ են հղիի արգանդի կող ց, նրանց
տոն սը և շարժ նակ թյ նը իջն մ է (պրոգեստերոնի ազդեց թյան
հետևանքով)։

18 of 61
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
մե
մե
ու
ու
ու
ու
մի
մե
ու
ու
ու
ու
ու
մի
մե
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
 Կանաց մոտ հղի թյան ժ կ առաջին ա սներին նկատվ մ է ավելի խորը
մարսողական խանգար եր ; այրոց, պայմանավորված ռեֆլյ քսով , փսխ մ,
առավոտյան ժա րին , սննդի ընդ ն ց հետո , կամ ն յնիսկ առանց դրա ։
Արձանագրվ մ է լնդերի հիպերե ա փափկաց մ (էպոլիս)։
Հղի թյան ընթացք մ բն թագրվ մ է աղիների հակված թյ նը դեպի
փորկապ թյ ն և թ թքը ։ Այս պայմաններ մ աղիների ներծծող հատկ թյ նն
ժեղան մ է ։
Լյարդը հղի թյան վերջին ա սներին տեղափոխվ մ է վեր և հետ։ Հղի թյան
ընթացք մ ավելան մէ լեղ քանակը , լայնան մ են լեղ ղիները, առաջան մ
են լեղապարկի թերշարժ ն թյ ն (հիպոդինա ա), լեղ դեպի աղիները
էվակ ցիայի արագ թյ նն իջն մ է , որով և բացատրվ մ է հղի կանանց մոտ
հաճախակի նկատվող հակված թյ նը դեպի խոլեստազը՝ լեղ կանգը ։
Նյ թափոխանակ թյան կենտրոնական օրգան մ՝ լյարդ մ, հղի թյան
ընթացք մ տեղի են նեն մ որոշ ֆեր նտների ակտիվաց մ (հիմանյին
ֆոսֆատազա, լակտատ դեհիդրոգենազա, լեյցինա նոպեպտազա),
բարձրան մ է հեմոստազի գործոնների արտադր թյ ն (ֆիբրինոգեն
գործոններ) ։
Միզարտադրական համակարգ
Հղի թյան ժամանակ զարգան մ են զային համակարգի կող ց որոշ
կառ ցվածքա-ֆ նկցիոնալ տեղաշարժեր։
Մինչև հղ թյան 12 շ ժամկետը արգանդը գտնվ մ է փոքր կոնքի խոռոչ մ,
այն հետև բարձրան մ է և հետո՝ շրջվ մ, կատարվ մ է պտտ մ (ռոտացիա)
դեպի աջ։ Նա սեղմ մ է աջ երիկա վրա ավելան մ է ռենինի արտադր թյ նը։
Այդ պատճառով, երբ հղիին պարկեցն մ են ձախ կող վրա, այդ ճնշ մը
փոքրան մ է և արձանագրվ մ է պտղի վիճակի որոշ բարելավ մ։
Հղի թյան ընթացք մ զի ջոցով ծան մ է ա նաթթ ների և ջրալ յծ
վիտա նների կոր ստը ։
Հղի թյան վերջ մ երիկամային արյ նահոսքը և կծիկային ֆիլտրացիան իջն մ
են ։ Արդյ նք մ, հղի թյան վերջին 1-2 ամս մ պայմաններ են առաջան մ
աղերի և հեղ կների կ տակման համար օրգանիզմ մ։ Ֆիլտրացիոն ծացման
հետ կապված կարող է լինել գլյ կոզայի զով հեռաց մ , պրոտեին րիա,
գլյ կոզ րիա։ Հաճախ նկատվ մ է գիշերա զ թյ ն։ Հղի թյան առաջին
ա սներին և վերջ մ հղիի մոտ կարող է լինել հաճախա զ թյ ն , որը
կապված է զապարկին հղի արգանդով, իսկ հետագայ մ պտղի առաջադիր
մասով ճնշման հետ ։
Հղի թյան ընթացք մ երբե դիտվ մ է հիդրոնեֆրոզ, որը կապված է ՝
1. Միզածորանների սեղման հետ
2. Հորմոնային ՝ պայամանավորված պրոգեստերոնային ազդեց թյամբ։
Սեռական օրգաններ.
Արգանդը ծան մ է հղի թյան ամբողջ ընթացք մ և հղի թյան վերջ մ
գրավ մ է որովայնի խոռոչը։ Մկանաթելերի հիպերպլազիան կատարվ մ է

19 of 61
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
մն
մն
ու
ու
ո
մ
ու
մի
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մ
ու
ու
ու
ու
մե
մի
ու
ո
ու
մե
ու
մի
մի
մե
ու
մի
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
մի
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ո
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 գլխավորապես հղի թյան առաջին կես մ , հետագայ մ արգանդի ծաց մը
կատարվ մ է արգանդի գերձգման ջոցով։ Արգանդի ծաց մը անհամչափ է,
ա նից շատ այն նկատվ մ է արգանդի հատակի շրջան մ։
Ձվարանները և փողերը. հղի թյան ժամանակ ֆոլիկ լոգենեզը ձվարաններ մ
կասեցված է ։ Դ.Մը գոյատև մ է նչև հղի թյան 12-13 շաբաթը , որից հետո
պրոգեստերոնը խիստ իջն մ է ։
Հեշտոցը և վ լվան. Ուժեղան մ է շեքի մկանների և մաշկի անոթավոր մը,
նկատվ մ է գերարյ ն թյ ն և շարակցական հյ սվածքի փափկաց մ։
Կատարվ մ է հեշտոցի լձթղնթի հաստաց մ , շարակցական հյ սվածքի
փոքրաց մ, հարթ մկանների գերաճ։
Կաթնագեղձերը . Հղի թյան ընթացք մ առաջան մ է ալվեոլային համակարգի
գերաճ, պտ կների փոփոխ թյ ններ (պիգ նտացիա, կաթնախեժի
արտադր թյ ն, Մոնտգո րի գեղձերի և ճարպագեղձերի հիպերտրոֆիա)։

5.հղի թյան վաղ և շ ժամկետների ախտորոշ մը։

Հետազոտման եղանակները։ Ֆ նկցիոնալ
ախտորոշման թոդները մանկաբարձ թյան ջ։ ( ԿՏԳ,
ԳՁՀ, դոպլեր հետազոտ թյ ն, ա իոսկոպիա,
հորմոնալ հետազոտ թյ ններ, ա իոցենտեզ )։
Հղի կնոջ հետազոտման նպատակն է հաստատել կամ ժխտել հղի թյան
փաստը, պարզել նրա ընթացքի առանձնահատկ թյ նները , օրգանիզ
ընդհան ր վիճակը, որոշել պտղի անդամադասավոր թյ նը, նրա ենթադրյալ
քաշը, կանխագ շակել հղի թյան ելքը։
Անա եզ
Հատ կ նշանակ թյ ն է տրվ մ տարիքին, (18 ↓, 30 ↑)քանի որ անբարենպաստ
տարիքը հատկապես առաջնածինների մոտ նի անբարենպաստ ազդեց թյ ն:
Պարզաբանվ մ է աշխատանքի և կենցաղի պայմանները։ Կատարվ մ է
հղիների գանգատների վերլ ծ թյ ն։ Կյանքի անա եզի ս ասիր թյ ն։
Անհրաժեշտ է պարզաբանել տարած հիվանդ թյ նները (նաև ժառանգական և
ընթացիկ)։ Ճշտ մ ենք ասակար սովոր թյ նները, հավաք մ ենք
ալերգոլոգիական անա եզը հատկապես դեղորայքի հանդեպ ։ Դաշտանային
ֆ նկցիան- նարխե հատկապես։ Մանկածնման ֆ նկցիան՝ անպայման
պարզվ մ է հղի թյ նների թիվը, դրանց ընթացքն ելքը։
Հղի թյան կասկածելի և հավանական նշանները
Հղի թյան ախտորոշ մը վաղ ժամկետ մ. Պետք է որոշել՝
1. Հղի թյան փաստը
2. Հղի թյան ժամկետը
3. Հղի թյան 28շ ից բարձր ժամկետ մ պտղի դր թյ նը,
անդամադասավոր թյ նը ։

20 of 61
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
վն
ու
ու
մն
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
մն
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ո
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
մն
ու
ու
մե
մե
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
 4. Ծննդաբեր թյան ենթադրյալ ժամկետը
5. Կոնքաչափման, պտղի անդամադասավոր թյ նը, ենթադրյալ քաշի,
արտասեռական ախտաբան թյան վերլ ծ թյան հիման վրա
կանխագ շակել ծննդաբեր թյան ելքն կազ լ վարման պլան։
Հղի թյան կասկածելի հատկանիշներ
1. Սրտխառնոց, փսխ մ , ախորժակի փոփոխ թյ ններ, համային
քմահաճ թյ ններ, խեղաթյ ր մ հոտերի նկատմամբ ։
2. Փոփոխ թյ ններ նյարդային համակարգի կող ց , դյ րհոգնելի թյ ն,
քնկոտ թյ ն, տրամադր թյան անկայ ն թյ ն։
3. Օբյ. Կասկածելի նշաններից են ՝ դեմքի մաշկի, որովայնի սպիտակ գծի,
արտաքին սեռ. Օրգանների, պտ կների հիպերպիգ նտացիան, հղի թյան
զոլերի առաջաց մը։
Հղի թյան հավանական հատկանիշներ
1. Երկրորդային ա նոռեն մանկածնման տարիքի առողջ կնոջ մոտ։
2. Կաթնագեղձերի ծաց մը և պտ կներից կաթնախեժի արտադր թյ նը։
3. Հեշտոցի նախադռան, հեշտոցի և արգանդի վզիկի փափկաց մը և
կապտ թյ նը։
4. Արգանդի ծաց մը, փափկաց մը, նրա ձևի, կծկողական թյան
փոփ.նները (հեշտոց-որովայնապատային հետազ.)։
Հղի թյան ախտորոշման կենսաբանական թոդները
Իմ նաբանական ռեակցիաներ հի ված են կնոջ զի խորիոնային
գոնադոտրոպինի և հակաշիճ կի հեմագլյ տինային ռեակցիայի վրա։
Հղի թյան ախտորոշման ա նատարածված և հավաստի թոդներից է
գերձայնային հետազոտ թյ նը, որը հայտնաբեր մ է հղի թյ նը՝ հղի թյան
3-4րդ շ.ից սկսած ։
Հղի թյան հավաստի (բացարձակ) հատկանիշներից են
Ա. Պտղի խոշոր մասերի շոշափ մը
Բ. Պտղի սրտի զարկերի բ ժ նկնդր մը մանկաբարձական ստետոսկոպով
կամ էլեկտրաֆոնոսրտագր թյամբ։ Պտղի սրտի զարկերը լսվ մ են 120-160
զարկ հղի թյան 18-19րդ շաբաթից սկսած։
Գ. Պտղի շարժ մը որը ընկալ մ է հղիի կող ց կամ զգ մ է որովայնը շոշափող
բժիշկի ձեռքը ։
Պտղի նչծննդաբերական ախտորոշման թոդներ
ԳՁՀ
ԳՁՀ ն որոշվ մ է.
1. Պտղի (էմբրիոնի) չափը, որի ջոցով նաև հղի թյան ժամկետը (սկսած
3-4շ.ից)
2. Պտղի զարգացման արատներ (հիդրոցեֆալիա, կրոցեֆալիա, նյարդային
խողովակի, սրտի և այլ օրգան համակարգերի զարգացման արատներ և
ախտաբանական շեղ եր)։

21 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
մե
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մե
մե
մի
ու
մի
մե
ու
մե
ու
ու
մե
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 3. Պլացենտայի ախտաբանական տեղակայ մը և վիճակը, պլացենտայի
ծ թյան, հաստ թյան փոփոխ թյ ններ (խետրիֆիկատներ, ինֆարկտ,
հեմատոմա), պլացենտայի առաջադր թյ նը, նորմալ տեղակայված
պլացենտայի վաղաժամ շերտազատ մը և այլն։
4. Պտղի հիպոտրոֆիան ։
5. Պտղի ենթադրյալ քաշը, հղի թյան ժամկետը, հատկապես գերհաս թյան
ժամանակ ։
6. Պտղաջրերի առկայա թյ նը, քանակը, ծավալը և այլն ։
7. Պտղի դր թյ նը, դիրքը, առաջադր թյ նը, բազմապտղ թյան
առկայ թյ նը։
8. Պտղի «կենսաֆիզիկական» պրոֆիլը։
Ա իոսկոպիա
Ախտաբանական պրոցեսների և վիճակների, արգանդ-պլացենտային արյան
շրջ. Խանգարման հետևանքով տեղի է նեն մ պտղի թթվածնով հագեցման
թ լաց մ և CO2 դ րսբերման դժվարաց մ։ Ա ն դեպք մ տեղի է նեն մ
հետանցքի սեղ չի թ լաց մ և կոնի արտազատ մ ջրաթաղանթի
խոռռչ։
Ա իոսկոպիկ հետազոտ թյ նը կատարվ մ է հղի թյան շ ժամկետներ մ,
կամ նչ ծննդաբեր թյ նը։
Հղին պառկ մ է գինեկոլոգիական սեղանին ։ Արտաքին սեռ. Օրգանները
մշակվ մ են և ապա արգանդի վզիկը բաց մ են հայելիներով։ Այդ ժամանակ
պարզ երև մ է արգանդի վզիկի լորձային խցանը ։ Հենց այդ խցանի գ յնից
կարելի է ենթադրել կոնի առկայ թյան մասին (լին մ է կանաչավ ն)։
Վզիկի խողովակ են մտցն մ փոքր տրամագծով և մանդրենով ա իոսկոպի
խողովակը։ Ա իոսկոպիկ հետազոտ թյան ժամանակ անհրաժեշտ է նենալ
համապատասխան օպտիկական ֆոն ։
Մեծ նշանակ թյ ն նի լոռանման քս կի փաթիլների քանակի, չափերի և
շարժման ս ասիր թյ նը ։ Անհաս պտղի դեպք մ փաթիլները ծ
քանակ թյան են, ոչ ծ չափսերի խիստ շարժ ն ։ Գերհաս հղի թյան
ժամանակ այդ փաթիլները գրեթե չեն որոշվ մ ։
Ա իոսկոպիայի ց ց եր
1. Պտղապարկի ամբողջ թյան որոշ մ (պտղաջրերի վաղ և վաղաժամ
արտահոսքի կասկած)։
2. Պտղի քրոնիկական և ս ր թթվածնաքաղց (պտղաջրերի գ յնի,
թափանցելի թյան որոշ մ)։
3. Պտղի ներարգանդային մահվան կասկած (պտղաջրերը դառն մ են
աղյ սակարմրավ ն, քիչ քանակ թյամբ)։
4. Գերհաս հղի թյան կասկած (պտղաջրերը քիչ են, կանաչավ ն, պղտոր
կազեոզ փաթիլները բացակայ մ են)։
Հնարավոր բարդ թյ նները որոնք կարող են առաջանալ ա իոսկոպի
հետազոտ թյան ժամանակ.
1. Պտղաթաղանթի պատռ մ
22 of 61
մե
ու
մն
մն
մն
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
մն
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
մն
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
 2. Արյ նային արտադր թյ ն (առաջադիր ընկերքի դեպք մ պետք է
խ սափել ա իոսկոպից)։
3. Ծննդաբեր թյան գործ նե թյան առաջաց մ ։

Հետազոտման հորմոնալ թոդները

Կիրառվ մ է պտղին սպառնացող վիճակների և պլացենտայի դիսֆ նկցիայի
ախտորոշման նպատակով։
1. Խորիոնալ գոնադոտրոպին , թ յլ է տալիս ա նա վաղ ժամկետ մ
հայտնաբերել հղի թյ նը։ ԽԳ առավելագ յնին է հասն մ 60-80րդ օր մ ,
նրա քանակի անկ մը վկայ մ է տրոֆոբլաստի, իսկ հետագայ մ
պլացենտայի անբավարար թյան, սպառնացող վիժման կամ վաղաժամ
ծննդաբեր թյան, իսկ խտ թյան խիստ բարձրաց մը տրոֆոբլաստիկ
հիա դ թյան (բշտիկային զանգված) մասին։
2. Պլացենտար լակտոգեն , որշվ մ է 5-6րդ շ.ից ։ Ախտաբանական
վիճակներ մ նրա քանակը իջն մ է 50% և վկայ մ է պլացենտայի
հիպոֆ նկցիայի և պտղին սպառնացող վիճակի մասին ։
3. Էստրիոլ ա նից շատ արտազատվող էստրոգենն է հղիի մոտ, որն արտադ.
Է հի ական մ պտղի մակերիկա երի և պլացենտայի կող ց։ Նրա
վիճակի փոփոխ թյամբ գաղափար են կազմ մ պտ ղ-պլացենտային
համակց թյան մասին ։
4. Ալֆա-ֆետոպրոտեին արտադրվ մ է պտղի դեղն ցապարկ մ, հետո
պտղի լյարդ մ, որտեղից անցն մ է մոր արյ ն ։ Խտ թյ նը աճ մ է նչև
12-15շ , ապա դրա աճը վկայ մ է պտղի նյարդային խողովակի ախտաբ.
Մասին։ Åպ քանակը բարձ.է նաև օմֆալոցելեի, բնածին նևրոզի , Թ րնեռի
համախտանիշի, աղիների նեղացման, տետրատոմայի, բազմապտղ թյան,
պտղի ներարգանդային մահվան դեպքւմ ։ Åպ մակարդակը իջն մ է Դա նի
հիվանդ թյան ժամանակ։

Սրտահոսքագր թյ ն
Սրտահոսքագր թյ նը՝ ՍՀԳ (կարդիոտոկոգրաֆիա՝ ԿՏԳ) համարվ մ է պտղի
վիճակի՝ հղի թյան 27-28շից սկսած պտղի սրտի կծկ երի
հաճախական թյան անընդհատ գրանց մը, աժամանակ գրանցվ մ են նաև
արգանդի կծկ երը։ Հեշտ է , չ նի հակաց ց եր։
Գործնական մ կիրառ մ են ղղակի և ան ղղակի սրտահոսքագր թյ ն։
ՍՀԳ ջոցով գնահատվ մ է.
• Պտղի սրտի բազալ ռիթմը
• Պտղի սրտի բազալ ռիթ փոխանակ թյ նը
• Ակցելերացիաներ (արագաց երի) կամ դեցելերացիաների
(դանդաղաց երի) առկայ թյ նը կամ բացակայ թյ նը։
ՍՀԳ ի գծապատկերի տիպը և պտղի շարժ երը.
Տարբերվ մ է 4 տիպի ՍՀԳի գծապատկեր.

23 of 61
ու
ու
մն
վն
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
մն
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
մի
ու
մն
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
 Ա իոցենտեզ
Պտղապարկի թաղանթների ծակ է և պտղաջրի ստաց հետազոտ մը,
որը կատարվ մ է ըստ խիստ հի ավորված ց ց երի, սովորաբար
հղի թյան 15-16շ ժամկետ մ։
Ա իոցենտեզի ց ց երը
1. Պտղի հեմոլիտիկ հիվանդ թյ ն (կատարվ մ է ավելի շ ժամկետներ մ)
2. Պտղի քրոմոսոմային ժառանգական հիվանդ թյան կասկած
3. Պտղի ներարգանդային վիճակի ս ասիր մ։
Ուս ասիր մ են պտղաջրերի հեղ կ և բջջային տարրերը։
Պտղաջրերի ջ որոշվ մ են åֆետոպրոտ.ի խտ թյ նը ։ Ջրաթաղանթի
հեղ կ մ որոշվ մ է ս րֆակտանտային համակարգի հաս ն թյ նը։
Ջրաթաղանթի հեղ կի բջջային կ լտ րան օգտագործվ մ է կարիոտիպի
որոշման (Դա ն), կենսաքի ական (էնզիմոպաթիաներ ), ֆեր նտատիվ
հետազոտման և ԴՆԹ անալիզի համար։
Հղի թյան առաջին եռամսյակ մ, երբ ա իոցենտեզը դեռ հնարավոր չէ
կատարել, պտղի բջիջներ ստացվ մ են խորիոնի թավիկներից ։ Հատ կ
կատետրով գերձայնային հսկող թյան տակ մտն մ են վզիկից արգանդի խոռոչ
և պլացենտայից ասպիրացիայի ջոցով վերցն մ բջիջները։ (Խորիոցենտեզ)։

6. Ծննդաբեր թյ ն։ Առաջացման պատճառները։

Ծննդաբեր թյան նախանշանները։
Ծննդաբեր թյ նը ֆիզիոլոգիական պրոցես է, որի ընթացք մ ծննդաբերական
ղիներով արտամղվ մ է պտ ղը ընկերքի հետ ասին։
40շ տևող թյամբ հղի թյ նը համարվ մ է ժամկետային ։ Եթե
ծննդաբեր թյ նը կատարվ մ է 23-37շ ժամկետ մ, կոչվ մ է վաղաժամ , 41շ և
անց՝ շացած։
Ծննդաբեր թյան առաջացման պատճառները. Ծննդաբեր թյան
առաջացման կարևորագ յն խանիզմը հղիի օրգանիզի նյարդա-հ մորալ
փոփոխ թյ ններն են, որոնք դրսևորվ մ են արգանդի նյարդամկանային
համակարգի գրգռված թյան բարձրացմամբ՝ պայմանավորված հղի թյան
վերջ մ պրոգեստերոնի քանակի անկմամբ և էստրոգենի (հատկապես
էստրադիոլի) խտ թյան բարձրացմամբ։ Վերջինս բարձրացն մ է արգանդի
ռեակտիվական թյ նը, այն դառն մ է զգայ ն տարբեր ակտիվ նյ թերի և
հատկապես օքսիտոցինի նկատմամբ ։
Կարևոր նշանակ թյ ն նեն կենսաէներգետիկ նյ թերի, բջիջների
կծկողական թյանը և գրգռական թյանը մասնակցող էլեկտրոլիտների
խտ թյան բարձրաց մը , ինչպես նաև խանիկական գործոնները։
Պտղաջրերի ժեղացած հետներծծման և պտղաջրերի քչացման հետևանքով
արգանդը ավելի ամ ր է գրկ մ պտղին, նկատվ մ է առաջադիր մասի իջեց մ
ստորին հատված և ներընկալիչների գրգռ մ ։

24 of 61
ու
մն
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
մն
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
մե
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
մե
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 Այսպիսով հղի թյան վերջ մ կնոջ օրգանիզմը պատրաստ է ծննդաբեր թյան
ակտի սկսման ։
Ծննդաբեր թյան նախանշանները.
1. Պտղի առաջադիր մասի (գլխի) իջեց մ և կոնքամ տք մ ներդր մ, որի
հետևանքով իջն մ է արգանդի հատակը և ստոծանին։ Հղին զգ մ է
շնչառ թյան որոշակի թեթևաց մ։
2. Հղիի մար ի ծանր թյան կենտրոնի տեղաշարժ մ դեպի առաջ, որի
հետևանքով սերը և գլ խը հետ են ընկն մ (հղիի հպարտ կեցվածք)։
3. Որովայնի ստորին հատվածներ մ և սրբոսկրի շրջան մ ձգող բն յթի բ թ,
անորոշ ցավերի առաջաց մ, որոնք հետագա օրերին վեր են ածվ մ
անկանոն, կարճատև կծկանքների (նախապատրաստական, պրելե նար
կծկանքներ)։
4. Հեշտոցից խիտ, ձգվող բն յթի արտադր թյ ն, որն առաջան մ է վզիկի
խողովակի լորձային խցանի (Կրեստելերի խցան ) դ րս մղման հետևանքով։
5. Պորտի արտափք մ
6. Որովայնի ծավալի փոքրաց մ
7. Փոփոխ թյ ններ արգանդի վզիկ մ։
Կանոնավոր, պարբերական կծկանքների առաջաց մը ազդարար մ է
ծննդաբեր թյան սկսման մասին ։
Ծննդաբեր թյան շրջանները.
1. բացման
2. Արտամղման
3. ընկերքային

7. Ծննդաբեր թյան կլինիկական ընթացքը։

Ծննդաբեր թյան վար մը։ Ցավազրկ մը ։
Ծննդաբեր թյան շրջանները.
1. բացման
2. Արտամղման
3. ընկերքային
Ծննդաբեր թյան կլինիկական ընթացքը։
Ծննդաբեր թյան բացման շրջանի կլին ընթացքը։
Ծննդաբեր թյան նորմալ ընթացքը, ըստ Ֆրիդմանի, ընդգրկ մ է իրար
հաջորդող երեք փ լ. Գաղտնընթացք, ակտիվ և II փ լ։
Գաղտընթաց փ լը բն թագրվ մ է ժամանակահատվածով, որն ընդգրկ մ է
կանոնավոր կծկանքների սկզբից նչև արգանդի վզիկի բաց մը 3-4սմ ։ Այս
փ լ մ արգանդի կծկողական գործ նե թյ նը հեշտ թյամբ ենթարկվ մ է
դեղորայքային ջամտ թյան (տոկոլիզ)։
Ակտիվ փ լ , բն թագրվ մ է արգանդի վզիկի արագ բաց մով ։ Այս փ լ մ
տարբեր մ են սկզբնական ակցելերացիայի (արագացման), առավելագ յն
վերելքի և դեցելերացիայի (դանդաղեցման) ենթափ լեր։
25 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 Ծննդաբեր թյան կլինիկական ընթացքը արտամղման շրջան մ.
Պտղաջրերի արտահոսքից հետո ծննդաբերական գործ նե թյ նը որոշ
ժամանակ թ լան մ է, արգանդը հարմարվ մ է նոր պայմաններին, արգանդի
պատերը ամ ր գրկ մ են պտղին ։ Ծննդաբերական գործ նե թյ նը շ տով
վերսկսվ մ է, սակայն այլ բն յթի, կծկանքներին ան մ են որովայնի
առաջային պատի ստոծան կծկ երը (ճիգերը)։ Այս արտամղող ժերի
ազդեց թյան տակ պտ ղը մղվ մ է ծննդաբերական ղիներով։
Պտղի գլխի համընթաց շարժ երը շ տով դառն մ են աչքի համար
տեսանելի։ Ճիգերը դառն մ են հաճախակի, երկարատև։ Սեռական ճեղքը
բացվ մ է ։ Ճիգերի գագաթնակետին սկսվ մ է երևալ գլխի ա նաստորին
մասը, որը ջճիգային շրջան մ անհետան մ է, տեղի է նեն մ գլխի
ներճեղք մ (ծկլթ մ)։ Այն համապատասխան մ է կենսա խանիզ II և III
պահերին՝ գլխի ներքին պտ յտին և ապախոնարհմանը ։ Ապա լին մ է գլխի
դրսևոր մ։ Ապախոնարհման վերջ մ գլ խը իր նշանակալի մասով դ րս է
գալիս աղեղի տակից, ծնվ մ է ճակատն դեմքը ։ Դրանով ավարտվ մ է գլխի
և մար ի ծնվելը , որի հետ դ րս են թափվ մ հետին պտղաջրերը՝ խառնած
արյան առաջային քս քի հետ։
Ընկերքային շրջանի ընթացք. Տևող թյամբ ա նակարճ փ լն է ։ Արգանդի
հատակը գտնվ մ է պորտի մակարդակին։ Աստիճանաբար արգանդը
պնդան մ է ։ Պլացենտային հարթակից պլացենտան անջատվ մ է , որը կարող
է ղեկցվել արյ նային արտադր թյամբ (պլացենտայի եզրային անջատման
դեպք մ)։ Արգանդի ստորին հատված մ շոշափվ մ է փափ կ գոյաց թյ ն՝
շերտազատված պլացենտան՝ հետպլացենտային հեմատոմաների հետ ասին ։
Իսկ արգանդի մար նը պինդ խտաստիճանի է ։
Թեթև ճիգեր գործադրելով ծնվ մ է ընկերքը, որն ղեկցվ մ է արյան կոր ստով
(200-250մլ):
Ծննդաբեր թյան վար մը
Բացման շրջանի վար մը. Կնոջ համար սահմանվ մ է անկողնային ռեժիմ։
Թ յլատրվ մ է լինել ոտքի վրա՝ քայլել,
- եթե պտղաջրերը պահպանված են
- Գլ խը ֆիքսված են
- Կծկանքները թ յլ են , ոչ հաճախակի։
Բացման շրջան մ կատարվ մ է ծննդաբեր թյան ցավազրկ մ, պարբերաբար
հետև մ են ընդհան ր վիճակին, հեմոդինա կ ց ցանիշներին (անոթազարկ,
զ/ճ)։
Կատարվ մ է մանկաբարձական արտաքին և ներքին զնն մ, դրանց ջոցով
գնահատվ մ է արգանդի վզիկի և առաջադիր մասի վիճակը ըստ Բիշոպի
սանդղակի։ Որոշվ մ է սահմանային օղի վիճակը և տեղակայ մը , որը
հնարավոր թյ ն է տալիս գաղափար կազ լ բացման մասին ։
Հետև մ են Պտղի սրտի զարկերին ։

26 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ո
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մե
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մի
ու
ու
 Պտղի սրտի զարկերի հաճախական թյան իջեց մը 120ից ցածր և
հաճախաց մը 160ից բարձր վկայ մ է ներարգանդային քաղցի մասին ։
Ներքին զնն մ յ րաքանչ ր ծննդաբեր ծննդատ ն ընդ նվելիս պարտադիր
ենթարկվ մ է հեշտոցային զննման , ինչպես նաև բացման շրջան մ,
յ րաքանչյ ր վեց ժամը կ անգամ, պտղաջրերը արտահոսելիս՝ ինչպես նաև
մանկաբարձական իրավիճակի փոփոխ թյան դեպք մ (արյ նահոս թյ ն,
զարկերի բացակայ թյ ն , արգանդի պատռվածք …)։
Հեշտոցային քնն թյան ժամանակ որոշվ մ է
1. Արտաքին սեռական օրգանների և շեքի վիճակը։
2. Հեշտոցի և կոնքի հատակի մկանների վիճակը։
3. Արգանդի վզիկի վիճակը ։
4. Պտղապարկի վիճակը՝ պտղապարկը բացակայ մ է, ամբողջական թյան
դեպք մ՝ որշվ մ է լցման աստիճանը և լարված թյ նը կծկանքների և
թ լացման ժամանակ ։
5. Պտղի առաջադիր մասի բն յթը, նրա դր թյ նը փոքր կոնք մ, կարանները,
գաղթ նները, առաջատար կետը։
6. Փոքր կոնքի ռելիեֆը ։
7. Անպայման որոշվ մ է գլխի առաջատար կետը, եթե այն փոքր գաղթ նն է,
ապա գլ խը ներ է դրված խոնարհված վիճակ մ։
Եթե 3-4 ժամ զարձակ թյ ն չի եղել ապա դրվ մ է կատետր։
Ծննդաբեր թյան բնականոն ընթացքի դեպք մ պտղաջրերը արտահոս մ են
բացման շրջանի վերջ մ, երբ կա լրիվ կամ լրիվ բացմանը մոտ բաց մ։
Արտամղման շրջանի վար մը. Արտամղման շրջանի համար բնորոշ է ճիգերի
առաջաց մը, որոնոք արգանդի, որովայնի մամլակի, ստոծան և կոնքի
հատակի մկանների ռեֆլեկոտր սինխրոն կծկ երն են։
Արտամղման շրջան մ բժիշկը պարտավոր է հետևել՝
- Ծննդաբերի ընդհան ր վիճակին (անոթազարկ, զ/ճ, ինքնազգաց.)
- Ծննդաբերական գործ նե թյան բն յթին
- Պտղի սրտի զարկերին
- Առաջադիր մասի առաջշարժմանը ծննդաբերական ղիներով
- Ծննդաբերական ղիներից արտադր թյան բն յթին։
Գլխի ծկլթման պահից սկսած՝ ծննդաբերին, մանկաբարձ հ կող ց, բժիշկի
հսկող թյամբ ց յց է տրվ մ ձեռքային օժանդակ թյ ն։
Ընկերքային շրջանի վար մ.
Պտղի ծնվել ց հետո սկսվ մ է ընկերքային շրջանը, որն անհրաժեշտ է վարել
սպասողական, հետևել ծննդաբերի ընդհան ր վիճակին, հեմոդինա կ
ց ցանիշներին, արտաքին և ներքին արյ նահոս թյանը ։
Ծննդաբերի լավ վիճակի և արյ նահոս թյան բացակ յթյան դեպք մ
պլացենտայի անջատման արտամղմանը անհրաժեշտ է սպասել 30րոպե։
Պետք է հետևել ընկերքի անջատման նշաններին . 1. Արգանդի ձևի և հատակի
բարձր թյան փոփոխ թյ ն , 2. անջատված պլացենտան իջն մ է կամ ստորին
հատված, կամ հեշտոց, որի հետևանքով Կոխերի սեղ չը կամ կապը, որը դրվ մ
27 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ո
ու
մի
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
 է պոլտալարի կտրված ծայրին, տեղաշարժվ մ և իջն մ է ցած (Ալֆրեդի
համախտանիշ), 3.խոր արտաշնչման ժամանակ պորտալարի ներքաշման
բացակայ թյ նը վկայ մ է պլացենտայի անջատման մասին 4. Ճիգերի դեպք մ
, եթե պորտալարը չի տեղաշարժվ մ, նշանակ մ է՝ այն անջատվել է ։ Հակառակ
դեպք մ այն ճիգերից հետո հետ է քաշվ մ։ 5. Ափի եզրով արգանդի հատակի
վրա սեղ լիս պորտալարը, եթե հետ չի քաշվ մ, ապա պլացենտան անջատված
է։
Անջատված պլացենտան դ րս է բերվ մ զապարկը դատարկելով և ճիգ
տալով ։ Հաճախ ընկերքը ծնվ մ է ինքն ր յն, հակառակ դեպք մ պետք է
բժիշկի օգն թյ նը ։
Եթե 30րոպեների ընթացք մ ընկերքի անջատման նշանները բացակայ մ են,
ապա դիմ մ են ներերակային տերոտոնիկ դեղորայքների ներարկման,
անարդյ նավետ թյան դեպք մ՝ ընկերքի ձեռքային անջատման և դ րս
բերման մանկաբարձական վիրահատ թյան։ Ընկերքային շրջանի ավարտից
հետո համապատասխան մշակ ց հետո պարտադիր ստ գ մ են
ծննդաբերական փափ կ հյ սվածքների վիճակը և ասվածքների դեպք մ
վերականգն մ ամբողջական թյ նը ։
Ցավազրկ մ
Ծննդաբեր թյ նը ֆիզիոլոգիական պրոցես է, իսկ նրան ղեկցող ցավը
ախտաբանական երև յթ է։
Ծննդաբեր թյան ցավազրկման խիստ պարտադիր բաղադրամասեր են՝
1. Հղիների նչծննդյան նախապատրաստ մը հղի թյան ողջ ընթացք մ և
խտացված՝ սկսած հղի թյան 33րդ շաբաթից։ Անհրաժեշտ է հղիին
տրամադրել անցավ ծննդաբեր թյան ռեալ հնարավոր թյանը, ս ցանել
ծննդաբերական պրոցես մ ակտիվ վարքի դրսևոր մ։
2. Ծննդատ ն ընդ նվել րոպեից և ծննդաբերական ողջ պրոցեի ընթացք մ
հոգեկան և դեղորայքային ազդեց թյան ապահով մ։
3. Ծննդաբեր թյան ճիշտ և շադիր վար մ, նորմալ ծննդաբերական
ընթացքից անգամ ա նաաննշան շեղման կանխատես մ և վերաց մ ։
4. Բ ժպահպանիչ ռեժիմ։
Մանկաբարձ թյան ջ կիրառվող դեղա ջոցները պետք է օժտված լինեն
շարք առանձնահատկ թյ ններով.
1. Օգտագործվող ջոցները չպետք է բացասաբար ազդեն մոր, պտղի և
նորածնի վիճակի և արգանդի կծկողական ֆ նկցիայի վրա։
2. Դրանք պետք է օժտված լինեն բավարար ցավազերծող և ոչ թմրաբեր
ազդեց թյամբ։
3. Պետք է ապահովել երկարատև ցավազրկ մը
4. Կեսարյան հատման ժամանակ օգտագործվող թմրաբեր պատրաստ կները
չպետք է ազդեն պտղի վրա և հանգեցնեն նրա ընկճմանը ։
Հակաց ց եր
1. Պտղի ներարգանդային շնչահեղձ կ

28 of 61
մ
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մե
մե
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
վն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 2. Միջաձիգ դր թյ ն
3. Առաջադիր ընկերք
4. Արգանդի պատռվածքի կասկած
5. Արգանդի սպիի անբավարար թյ ն
Մանկաբարձական լայնածավալ վիրահատ թյ նների ժ կ կիրառվ մ է
ներշնչափողային ընդհան ր կամ էպիդ րալ անզգայացման տեսակները։

8. Ծննդաբեր թյան կենսա խանիզմը ծոծրակային

առաջադր թյան առաջային տեսակի դեպք մ ։
Ծննդաբերական ռ ցք ։ Պտղի գլխի կոնֆիգ րացիա։
Ծննդաբեր թյան նորմալ ֆիզիոլոգիական ընթացքի ապահովման համար
անհրաժեշտ են.
1. Նորմալ ծննդաբերական ղիներ։
2. Նորմալ տեղակայված ծննդաբեր թյան օբյեկտ՝ պտ ղ, որն ընդ նակ է
կատարել օրինաչափ շարժ եր։
3. Ծննդաբերական նորմալ ժերի՝ կծկանքների և ճիգերի առկայ թյ ն ։
Հա թաց և պտտական շարժ երի ամբողջական թյ նը, որը կատար մ է
պտ ղն անցնելով ծննդաբերական ղիներով, կոչվ մ է ծննդաբեր թյան
կենսա խանիզմ։
Ծննդաբեր թյան կենսա խանիզմը ծոծրակային առաջադր թյան առջևի
տեսակի դեպք մ. Պտ ղը արգանդի խոռոչ մ գլխավորապես երկայնաձիգ
դր թյան է ։ Հղի թյան վերջ մ առաջնածինների մոտ ստոծան և որովայնի
առաջային պատի ճնշման հետևանքով գլ խը հպված է կոնքամ տքին։ 90%
դեպքեր մ նետաձև կարանը գտնվ մ է ցայլքից և սրբոսկրից հավասար
հեռավոր թյան վրա (գլխի առանցքային ներդր մ)։
Գլխի առաջա-ծոծրակային առաջադր թյան ժամանակ տարբեր մ են
ծննդաբեր թյան կենսա խանիզ չորս հի ական փ լ։
Առաջին պահ ՝ գլխի խոնարհ մ ։ Դրսևորվ մ է պտղի ողնաշարի պարանոցային
հատվածի ծալ մով, կզակը մոտեն մ է կրծքավանդակին, ծոծրակը իջն մ է
ցած ։ Ծոծրակի իջեցման հետ փոքր գաղթ նը տեղակայվ մ է ծ գաղթ նից,
ցած և դառն մ է գլխի ա նացածր տեղակայման կետը ՝ առաջատար կետը ։
Այն առաջինն է երև մ սեռական ճեղքից ։ Սյդպիսով, առաջատար է կոչվ մ այն
կետը, որը գտնվ մ է առաջադիր մասի վրա, առաջինն է իջն մ կոնքամ տք և
առաջինն է հայտնվ մ սեռական անցքից։
Երկրորդ պահ՝ գլխի ներքին պտ յտ։ Գլ խն իջն մ է և աժամանակ
կատար մ պտ յտ իր երկայնաձիգ առանցքի շ րջը։ Գլխի ներքին պտ յտը
սովորաբար սկսվ մ է, երբ գլ խը կոնքի խոռոչի լայն մասից անցն մ է նեղ մաս։
Համարվ մ է ավարտված երբ ծոծրակը փոքր գաղթ նով գտնվ մ է ցայլքի
տակ, կամ երբ գլ խը հասն մ է կոնքի հատակ։

29 of 61
ու
մն
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
մե
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մն
ու
ու
ու
ու
մե
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 Երրորդ պահ՝ գլխի ապախոնարհ մ ։ Գլ խը հա թաց և պտտական
շարժ եր կատարելով հասն մ է կոնքի հատակ, որտեղ նրա վրա ազդ մ են
հակադիր երկ ժ. Կծկանքներն ճիգերը մղ մ են նրան սեռական ճեղք, իսկ
կոնքի հատակի մկանները ց յց են տալիս դիմադր թյ ն, մղ մ են նրան վերև ։
Այդ երկ ժի ազդեց թյան տակ գլ խը կատար մ է ապախոնարհ մ, երբ
ենթածոծրակային փոս թյամբ մտն մ է ցայլքյաին աղեղի տակ, որի շ րջը
գլ խը կատար մ է ապախոնարհ մ, սեռական ճեղքից սկզբ մ ծնվ մ են
կող ոսկրերը, ճակատը, դեմքը, կզակը այսինքն՝ ամբողջ գլ խը։
Ֆիքսման կետ կամ հիպոմոխլիոն է կոչվ մ հենման այն կետը, որի շ րջը գլ խի
դրսևորման ժամանակ կատար մ է նրա պտ յտը։ Առաջ-ծոծրակային
առաջադր թյան ժամանակ ֆիքսման կետը ենթածոծրակային փոս թյ նն է։
Չորորդ պահ՝ իրանի ներքին պտ յտ և գլխի արտաքին պտ յտ ։ Գլխի
ապախոնարհման ժամանակ պտղի սերը ներդրվ մ են կոնքի ջաձիգ կամ
որևէ թեք չափով։ Ուսերը հետևելով գլխին՝ ծննդաբերական խողովակով
շարժվ մ են առաջ և կատար մ պտ յտ ։ Ուսային գոտ ծնվել ց հետո պտղի
մյ ս մասերը ծնվ մ են շատ արագ։
Ծննդաբերական ղիներով անցնելիս պտղի գլխի ձևի փոփոխ թյ նը կոչվ մ.
Է կոնֆիգ րացիա ։ Այն ֆիզիոլոգիական ծննդաբեր թյ նների ժամանակ
արագ անցն մ է ։ Գլխի կոնֆիգ րացիան հատկապես նշանակալի է կոնքի
նեղացման, որոշ ներդր երի (հատկապես հետին տեսակի) ժ կ։
Արտամղման ախտաբան թյան դեպքւմ առաջան մ է ծ ծննդաբերական
ռ ցք, որն առաջադիր մասի ա նաստորին հատվածի հյ սվածքների
այտ ցված թյ նն է ՝ կապված երակային արտահոսքի դժվարացման հետ ։
Ծննդաբերական ռ ցքի առաջացմանը մասնակց մ են մաշկը և փ խր
բջջանքը, որը տեղակայված է մաշկի և վերնոսկրի ջև ։ Ծննդաբերական
ռ ցքը առաջան մ է այն պտղաջրերի արտահոսքից հետո և կենդանի
պտղի մոտ։
Ծննդաբերական ռ ցքը չ նի հստակ րվագծեր, նա անցն մ է գաղթ ններով
և կարաններով ։
Պտղի ասվածքով ընթացած ծննդաբեր թյան մասին վկայ մ է
կեֆալոհեմատոմայի (գլխի արյ նային ռ ցք) առաջաց մը՝ արյ նազեղ մը
կ կամ երկ գագաթոսկրերի կամ վերնոսկրի տակ ։ Կեֆալոհեմատոման
ներծծվ մ է դանդաղ և պահանջ մ է բ ժ մ ։

9. Ծննդաբեր թյան կենսա խանիզմը ծոծրակային

առաջադր թյան հետին տեսակի դեպք մ։
Ծննդաբեր թյան կենսա խանիզմը հետին-ծոծրակային առաջադր թյան
ժամանակ։ Հաճախ հետին ծոծրակային առաջ.ը ծննդաբեր թյան ժամանակ
վերածվ մ է առաջ-ծոծրակային առաջադր թյան, կատարելով 135˚ պտ յտ։
Սակայն 1% դեպքեր մ ծոծրակը ներքին պտ յտի ժամանակ ղղվ մ է դեպի

30 of 61
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
վն
մն
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
մն
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 սրբոսկր, և ծննդաբեր թյ նը տեղի է նեն մ հետին-ծոծրակային
առաջադր թյան տիպով ։
Ծննդաբեր թյան առաջին պահ գլխի խոնարհ մ ։ Փոքր գաղթ նը
հանդիսան մ է առաջատար կետ ։ Կոնքի խոռոչ մ պտ յտի ժամանակ
առաջատար կետը դառն մ է ծ և փոքր գաղթ նների ջտեղը։
Երկրորդ պահ՝ գլխի ներքին պտ յտ ։ Խոնարհված գլ խը իջն մ է կոնք և
աժամանակ պտտվ մ է ծոծրակով դեպի հետ ։ Գլխի պտ յտի ավարտվել ց
հետո փոքր գաղթ նը ղղված է դեպի սրբոսկրը, իսկ ծ գաղթ նը դեպի
ցայլքոսկրը։
Երրորդ պահ՝ գլխի դրսևորման ժ կ այն կատար մ է լրաց ցիչ խոնարհ մ։
Ճակատը մազածածկի սահմանով հենվ մ է ցայլքային աղեղին և նրա շ րջ
գլ խը կատար մ է ժեղ ծալ մ ։ Դրսևորվ մ է գագաթոսկրերը և
ենթածոծրակային թ մբը ։
Չորորդ պահ ՝ գլխի ապախոնարհ մ ։ Գլ խը հենվ մ է սրբոսկր-պոչ կային
հոդավորմանը ենթածոծրակային փոսի շրջան մ և կատար մ է
ապախոնարհ մ։
Հինգերորդ պահ՝ գլխի արտաքին պտ յտ և իրանի ներքի պտ յտ։ Տեղի է
նեն մ այնպես, ինչպես առաջ-ծոծրակային առաջադր թյան ժ կ ։
Առանձնահատկ թյ նները.
1. Ծննդաբեր թյ նը հ-ծոծ. Առաջադր թյան ժ կ ավելի երկարատև է, քանի
որ գլ խը ստիպված է կատարել խոնարհ մ առավելագ յն չափով։
2. Դժվարացած է գլխի առաջ-շարժ մը ։
3. Արտամղ մը դժվարացած է, որի հաղթահարման համար պահանջվ մ է
ժեղ և երկարատև ճիգեր։
4. Կոնքի հատակը ենթարկվ մ է ավելի ծ լարման, որը հաճախ ղեկցվ մ է
պատռվածքներով ։
5. Երարատև ձգձգված արտամղման հետևանքով հաճախ նկատվ մ է պտղի
թթվածնաքաղց և շնչահեղձ կ։

10. Բնականոն ընկերքային շրջան, պլացենտայի

անջատման նշանները, ֆիզիոլոգիական
արյ նակոր ստ։

Ընկերքային շրջանի ընթացք. Տևող թյամբ ա նակարճ փ լն է ։ Արգանդի

հատակը գտնվ մ է պորտի մակարդակին։ Աստիճանաբար արգանդը
պնդան մ է ։ Պլացենտային հարթակից պլացենտան անջատվ մ է , որը կարող
է ղեկցվել արյ նային արտադր թյամբ (պլացենտայի եզրային անջատման
դեպք մ)։ Արգանդի ստորին հատված մ շոշափվ մ է փափ կ գոյաց թյ ն՝
շերտազատված պլացենտան՝ հետպլացենտային հեմատոմաների հետ ասին ։
Իսկ արգանդի մար նը պինդ խտաստիճանի է ։

31 of 61
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
 Թեթև ճիգեր գործադրելով ծնվ մ է ընկերքը, որն ղեկցվ մ է արյան կոր ստով
(200-250մլ):
Ընկերքային շրջանի վար մ.
Պտղի ծնվել ց հետո սկսվ մ է ընկերքային շրջանը, որն անհրաժեշտ է վարել
սպասողական, հետևել ծննդաբերի ընդհան ր վիճակին, հեմոդինա կ
ց ցանիշներին, արտաքին և ներքին արյ նահոս թյանը ։
Ծննդաբերի լավ վիճակի և արյ նահոս թյան բացակ յթյան դեպք մ
պլացենտայի անջատման արտամղմանը անհրաժեշտ է սպասել 30րոպե։
Պետք է հետևել ընկերքի անջատման նշաններին . 1. Արգանդի ձևի և հատակի
բարձր թյան փոփոխ թյ ն , 2. անջատված պլացենտան իջն մ է կամ ստորին
հատված, կամ հեշտոց, որի հետևանքով Կոխերի սեղ չը կամ կապը, որը դրվ մ
է պոլտալարի կտրված ծայրին, տեղաշարժվ մ և իջն մ է ցած (Ալֆրեդի
համախտանիշ), 3.խոր արտաշնչման ժամանակ պորտալարի ներքաշման
բացակայ թյ նը վկայ մ է պլացենտայի անջատման մասին 4. Ճիգերի դեպք մ
, եթե պորտալարը չի տեղաշարժվ մ, նշանակ մ է՝ այն անջատվել է ։ Հակառակ
դեպք մ այն ճիգերից հետո հետ է քաշվ մ։ 5. Ափի եզրով արգանդի հատակի
վրա սեղ լիս պորտալարը, եթե հետ չի քաշվ մ, ապա պլացենտան անջատված
է։
Անջատված պլացենտան դ րս է բերվ մ զապարկը դատարկելով և ճիգ
տալով ։ Հաճախ ընկերքը ծնվ մ է ինքն ր յն, հակառակ դեպք մ պետք է
բժիշկի օգն թյ նը ։
Եթե 30րոպեների ընթացք մ ընկերքի անջատման նշանները բացակայ մ են,
ապա դիմ մ են ներերակային տերոտոնիկ դեղորայքների ներարկման,
անարդյ նավետ թյան դեպք մ՝ ընկերքի ձեռքային անջատման և դ րս
բերման մանկաբարձական վիրահատ թյան։ Ընկերքային շրջանի ավարտից
հետո համապատասխան մշակ ց հետո պարտադիր ստ գ մ են
ծննդաբերական փափ կ հյ սվածքների վիճակը և ասվածքների դեպք մ
վերականգն մ ամբողջական թյ նը ։

11. Բնականոն հետծննդյան շրջան։ Ընթացքը, վար մը ։

Հետծննդյան շրջանը սկսվ մ է ընկերքի ծնվել պահից և շար նակվ մ է 6-8

շաբաթ, որի ընթաց մ տեղի են նեն մ հղի թյան ծննդաբեր թյան
հետևանքով բոլոր օրգան-համակարգեր մ առաջացած փոփոխ թյ նների
հետզարգաց մ։
Ըստ ժամկետների՝ հետծննդյան շրջանը բաժանվ մ է վաղ հետծննդյան
(ծննդաբեր թյ նից առաջիկա 2-4ժ) և շ հետծննդաբերական շրջանների։
Վաղ հետծննդյան շրջան. Մայրական մահաց թյ նների 80% պատահարները
այս ժ կ։
Վաղ հետծննդաբերակ շրջան մ հետև մ են ծննդկանների ընդհան ր վիճակին,
մաշկի և տեսանելի լձթղնթ գ յներին, հեմոդինա կ ց ցանիշներին, արգանդի
կրճատմանը, սեռական ճեղքից արյ նային արտադր թյան քանակի ։
32 of 61
ու
մն
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ո
վն
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 Ծննդաբեր թյ նից ան ջապես հետո արգանդը կշռ մ է 1000-1200գ, նրա
հատակը սովորաբար շոշափվ մ է պորտի մակարդակին, երկար թյ նը
15-20սմ է ։
Ծննդաբեր թյ նից հետո արգանդը պատերի կրճատման հետևանքով
փոքրան մ է, պատերը հաստան մ են, արգանդը դառն մ է գնդաձև։ 6-8րդ շ.
Վերջ մ արգանդը կշռ մ է 75գ.։
Հետծննդյան յ ր. Օր արգանդը կրճատվ մ է, և հատակը իջն մ է 2սմ ով ։ Արդեն
12-14րդ օրերը այն չի շոշափվ մ (ցայլքի տակ է)։
Արգանդի հետզարգաց մ. Կատարվ մ է լրաց ցիչ մկանային տարերի,
անոթների, նյարդաթելրի քայքայման, ճարպային, հիալինային և
սպիտակ ցային վերափոխման ջոցով։ Այդ քայքայման ժ կ առաջացած
ճարպային, սպ.յին նյ թերը օգտագործվ մ են որպես հ մք՝
կաթնարտադր թյան համար ։ Կերակրող մայրերի արգանդի հետզարգաց մը
բավական ինտենսիվ է կատարվ մ ։ (Հետծննդյան 4-5րդ օրերից նչև 15-18րդ
օրը կաթնագեղձը արտադր մ է անց մային կաթ և հետո այն իսկական կաթ,
կայ ն կազմով։)
Արգանդի վզիկի հետզարգաց մը ավելի դանդաղ է կատարվ մ , քան
մար ինը։ Ծննդաբեր թյ նից 10-12ժ անց արգանդի վզիկի խողովակը դառն մ
է ձագարաձև, ներքին օղը բաց է թողն մ 2-3 մատ, հետծննդյան երրորդ օրը՝
1մատ ։ Վզիկային խողովակի ձևավոր մը ավարտվ մ է 10րդ օրը ։ Ներքին օղը
փակվ մ է ։ Արտաքին օղը փակվ մ է հետծննդյան 2-3-րդ շ.ից, այն ձեռք է
բեր մ ճեղքի տեսք։
Պլացենտայի մակերեսի էպիթելավոր մը ավարտվ մ է 6-8րդ շ վերջ մ։
Պլացենտայի մակերեսը հետագայ մ չի տարբերվ մ էնդո տրի մյ ս
հատվածներից։
Արգանդի վերքային մակերեսը արտադր մ է վերքային արտազատ կ, որը
կոչվ մ է լոխիա։ Առաջին օրերին այն կազմված է արյ նից, սկսած հետծննդյան
երրորդ օրից այն դառն մ է արյ նաշճային, 7-8րդ օրը այն դառն մ է շճային ։
Ունի փտած հոտ ։ 10րդ օրից շճա-լորձային ։ Այնտեղ հայտնաբերվ մ են
մանրէներ , որոնք հետծննդյան 4րդ օրը հասն մ են առավելագ յնի ։
Հետծննդյան 3-4 օրը պլացենտայի մակերեսին գոյան մ է այսպես կոչված,
հատիկավորման թ մբը (գլանը) ,որը վարակի թափանցման համար դեպի
խորանիստ շերտեր, կենսաբանական պատնեշ է դառն մ ։
Սեռական կյանքով թ յլատրվ մ է ապրել հետծննդյան 8րդ շ.ից սկսած։
Հետծննդյան շրջանի վարման սկզբ նքները
Ծննդկանի սննդակարգը. Սն նդը պետք է լինի բարձր կկալ, դյ րամարս,
հար ստ սպ.ներով և վիտա ններով։

33 of 61
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
մե
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 12.Պտղի կոնքային առաջադր թյ ն։ Դասակարգ մը,
ախտորոշ մը։ Ծննդաբեր թյան կենսա խանիզմը
հետ յքային առաջադր թյան ժամանակ։
Կոնքային է կոչվ մ այն առաջադր թյ նը, երբ կոնքամ տք է առաջադրած
պտղի կոնքը և ծննդաբեր թյան ժամանակ պտ ղը ծնվ մ է կոնքային ծայրով։
Դասակարգ մը.
1. Հետ յքային առաջադր թյ ն, որը կարող է լինել
Ա) Մաք ր հետ յքային կամ ոչ լրիվ կոնքային ,
Բ) Խառը հետ յքային (լրիվ կոնքային) , երբ կոնքամ տք են առաջադրված
հետ յքը տոտիկների հետ կտեղ։
2. Տոտիկային
Ա) լրիվ տոտիկային - կոնքամ տք են առաջադրված երկ տոտիկը։
Բ) ոչ լրիվ տոտիկային - առաջադրված է կ տոտիկը՝ ծալված կոնքազդրային
հոդ մ և ձգվ մ է դեպի վեր ։
Ախտորոշ մը. Կարևոր նշաններն են.
1. Արգանդի հատակի բարձր դիրք։
2. Ատակի հատակ մ կլորավ ն պինդ երերացող գլխիկի շոշափ մ
3. Պտղի սրտխփոցի լս մ պորտից վեր
4. Պտղի ֆոնո և էլեկտրասրտագր թյ ն
5. Գերձայնային հետազոտ թյ ն, երբ կոնքամ տք մ հստակորեն որոշվ մ են
պտղի կոնքային ծայրը ( հետ յքը, տոտիկները )։
Ծննդաբեր թյ նների ժ կ հետ յքային առաջադր թյան ախտորոշ մը
լրաց ցիչ հաստատվ մ է հեշտոցային քնն թյամբ։
Ծննդաբեր թյան կենսա խանիզմը կոնքային առաջադր թյան
ժ կ
5 պահ
Առաջին պահ. Հետ յքի չափերի փոքրաց մ և ներդր մ կոնք մ։
Երկրորդ պահ. Հետ յքի ներքին պտ յտ ։
Երրորդ պահ. Հետ յքի ծկլթ մ և դրսևոր մ ։
Չորրորդ պահ. Ուսային գոտ դրսևորվելը ։
Հինգերորդ պահ. Գլխի ծնվելը։
Տոտիկային առաջադր թյան ժ կ կենսա խանիզմը համարյա ն յնն է,
առանձնահատկ թյ նն այն է, որ սեռական ճեղքից առաջինը երև մ է ոչ թե
հետ յքը, այլ կ կամ երկ տոտիկները, ընդ որ մ առաջինը իջն մ է դեպի
ցայլք ղղված տոտիկը ։
Բարդ թյ ններ.
1. Թաթիկների հետ գնալը, որի դեպք մ թաթիկները հեռան մ են
կրծքավանդակից և տեղակայվ մ են դեմքի վրա, ք նքոսկրի կամ
ծոծրակոսկրի շրջան մ։ Գլխի շրջագիծը թաթիկների հետ ասին խիստ

34 of 61
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ո
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
մե
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
մե
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 ծան մ է և եթե ան ջապես չ ղղվեն թաթիկները՝ պտ ղը կմահանա
շնչահեղձ կից։
2. Հետին տեսակի առաջաց մը, երբ պտ ղը ջքով շրջվ մ է դեպի սրբոսկր։
Կզակը մտն մ է ցայլքի տակ, առաջ շարժ մը կասեցվ մ է և եթե օգն թյ ն
չց ցաբերվի, պտ ղը կմահանա թթվածնաքղցից ։

13. Հղի թյան և ծննդաբեր թյ ն ընթացքը, վար մը

կոնքային առաջադր թյան դեպք մ ։ Ձեռքային
օժանդակ թյ նը։
Հղի թյան առանձնահատկ թյ նները վար մը ;
Հետ յքային առաջադր թյան բոլոր հղիները պետք է առանձնացվեն բարձր
ռիսկի խմբ մ և ենթարկվեն դինա կ հսկող թյան, նչծննդաբերական
կանխարգելիչ հոսփիթալացման։ Հղի թյան ակ առանձնահատկ թյ նը
արգանդի բարձր դիրքի հետևանքով դժվարաշնչ թյ նն է հղի թյան վերջին
շաբաթներին։
Հետ յքային առաջադր թյ նը կարելի է շտկել ճիշտ սննդակարգով ,
մար ամարզ թյամբ ։ Անհրաժեշտ է ծննդաբերական ղիների
նախապատրաստ մ վիտա նների, կրոտարերի, հորմոնների նշանակմամբ,
որոնք նպաստ մ են ծննդաբերական գործ նե թյան զարգացմանը ։
Ծննդաբեր թյան առանձնահատկ թյ նները. Ծննդաբեր թյ նը առավել
հաճախ բարդան մ է.
1. Հարպտղային ջրերի վաղ կամ վաղաժամ արտահոսք
2. Պորտալարի և մանր մասերի արտանկմամբ
3. Ծննդաբերական ժերի թ լ թյամբ կամ դիսկոորդինացիայով
4. Պտղի շնչահեղձ կը
5. Տռավմատիզմը
Բացման շրջանի վար մը. Այս շրջանի ա նահաճախակի բարդ թյ նն է
Հարպտղային ջրերի վաղ կամ վաղաժամ արտահոսքը։ Այդ դեպք մ անգա ց
պետք է անցնել ծննդադրդման ։
Ոչ հաս ն պարանոցի դեպք մ անհրաժեշտ է ՝ էստրոգենային և
պրոստոգլանդինային մո կներ և օքսիտոցինի ն/ե ցածր դեղաչափ ( արգանդի
վզիկի հաս նացման համար )։
Ծննդալ ծման ռացիոնալ թոդը կախված է կոնքային առաջադր թյան
տեսակից։
Ծննդաբեր թյան կենսա խանիզմը կոնքային առաջադր թյան
ժ կ
5 պահ
Առաջին պահ. Հետ յքի չափերի փոքրաց մ և ներդր մ կոնք մ։
Երկրորդ պահ. Հետ յքի ներքին պտ յտ ։
Երրորդ պահ. Հետ յքի ծկլթ մ և դրսևոր մ ։
35 of 61
մե
մն
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մե
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ո
ու
ու
մե
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
 Չորրորդ պահ. Ուսային գոտ դրսևորվելը ։
Հինգերորդ պահ. Գլխի ծնվելը։
Տոտիկային առաջադր թյան ժ կ կենսա խանիզմը համարյա ն յնն է,
առանձնահատկ թյ նն այն է, որ սեռական ճեղքից առաջինը երև մ է ոչ թե
հետ յքը, այլ կ կամ երկ տոտիկները, ընդ որ մ առաջինը իջն մ է դեպի
ցայլք ղղված տոտիկը ։
Բարդ թյ ններ.
1. Թաթիկների հետ գնալը, որի դեպք մ թաթիկները հեռան մ են
կրծքավանդակից և տեղակայվ մ են դեմքի վրա, ք նքոսկրի կամ
ծոծրակոսկրի շրջան մ։ Գլխի շրջագիծը թաթիկների հետ ասին խիստ
ծան մ է և եթե ան ջապես չ ղղվեն թաթիկները՝ պտ ղը կմահանա
շնչահեղձ կից։
2. Հետին տեսակի առաջաց մը, երբ պտ ղը ջքով շրջվ մ է դեպի սրբոսկր։
Կզակը մտն մ է ցայլքի տակ, առաջ շարժ մը կասեցվ մ է և եթե օգն թյ ն
չց ցաբերվի, պտ ղը կմահանա թթվածնաքղցից ։
Ծննդաբեր թյան վար մը. Կանոնավոր ծննդաբերական գործ նե թյան
դեպք մ, արգանդի վզիկի 3-4սմ բացման պայմաններ մ, ց ցված է
ցավազրկողների և սպազմոլիտիկների կիրառ մ, տարվ մ է կանխարգել մ
պտղի թթվածնաքաղցի և ծննդաբերական անկանոն թյ նների նկատմամբ։
Ա նապատասխանատ շրջանը արտամղման շրջանն է։ Երկրորդ շրջան մ
ց ցված է (օքսիտոցին, պրոստենոնի ն/ե ներարկ մը), պ դենադալ
անզգայաց մը։

Ձեռքային օժանդակ թյ նը մաք ր հետ յքային

առաջադր թյան ժ կ.
Է թյ նը. Պտղի նորմալ անդամադասավոր թյան պահպան է, որի
դեպք մ իրանի տրամագիծը իր երկար թյամբ ղղված է տոտիկների հետ
ասին ավելի լայն է քան գլխի շրջագիծը, որի շնորհիվ իրանը բավարար չափով
լայնացն մ է ծննդաբերական ղիները և կանխարգել մ է են թաթիկների հետ
գնալը, գլխի ապախոնարհ մը ։
Տեխնիկան. Ձեռքային օժանդակ թյան դիմ մ են, երբ հետ յքը սկս մ է ծկլթալ
սեռական ճեղքից։ Պտղի կոնքային ծայրը ձեռքերով բռն մ են այնպես, որ ծ
մատները պահեն տոտիկները հպված որովայնին, իսկ երկ ձեռքի ացած
մատները տեղակայվեն սրբոսկրի վրա։
Կանխ մ ենք տոտիկների վաղաժամ ծնվելը և իրանի կախվելը վար։ Եթե
թաթիկները ինքն ր յն չէն ծնվ մ , ապա սային գոտին բեր մ են կոնքաելքի
ղիղ չափին և իրանը ձգ մ ենք դեպի ցած։ Երբ առաջային թաթիկը երև մ է,
իրանը բարձրացն մ են վեր և սեռական ճեղքի կող ց ծնվ մ է հետին թաթիկը։
Երբ գլխի ծնվելը շան մ է, այն ազատ մ են Մորիս-Լևրե-Լաշապելի թոդով։
Ձեռքային օժանդակ թյ ն տոտիկային առաջադր թյան
ժամանակ։
36 of 61
մե
մի
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մն
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ո
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
մն
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
 Մեթոդի է թյ նը. Կասեցնել տոտիկների առաջշարժ մը հեշտոց մ,
նչև վզիկի լրիվ բաց մը։
Տեխնիկան. Մանրէազերծված տակաշորով ափով փակ մ եք սեռական
ճեղքը, խոչնդոտելով տոտիկների վաղաժամ արտանկ մը, որնել
նպաստ մ է վզիկի լրիվ բացմանը ։
Արգանդի վզիկի լրիվ բացման մասին վկայ մ են.
1. Շեքի խիստ արտափք մը՝ նրան հենված հետ յքի հետևանքով։
2. Հետանցքի «հորանջման» առաջաց մ։
3. Արագ և ժեղ ճիգեր։
4. Սահմանային օղի բարձր դիրք (ցայլքից 4-5սմ բարձր)։
Հետ յքի ծկլթման ժ կ կատարվ մ է պ դենտալ անզգայաց մ և
էպիզոտո ա ։
Կեսարյան հատման ց ց երը հետ յքային առաջադիմ թյան
ժ կ.
1. Անատո ական և կլինիկական նեղ կոնք։
2. Տոտիկային առաջադր թյ ն։
3. Խոշոր պտ ղ։
4. Պտղի զանգվածը 2000 գ և ավելի փոքր, երբ կա բարդացած
մանկաբարձական անա եզ ։
5. Տարիքավոր առաջնածին։
6. Պորտալարի առաջադր թյ ն։
7. Պլացենտայի առաջադր թյ ն։
8. Ֆետոպլացենտայի անբավարար թյ ն։
9. Սպի արգանդի վրա։
10. Պտղի ներարգանդային թթվածնաքաղց։
11. Պրեէկլամպսիայի ծանր ձևեր, էկլամպսիա։
12. Ծննդաբերական ղիների անպատրաստ թյ նը, ծննդադրդման
անարդյ նավետ թյ նը, պտղաջրերի վաղաժամ արտահոսքը։
13. Բազմապտ ղ հղի թյան դեպք մ առաջի պտղի հետ յքային
առաջադր թյան լինելը։
14. Գերհաս թյ ն։
15. Պտղի գլխի ապախոնարհված վիճակ (հայտնաբերված էխոսկոպիկ
հետազոտ թյամբ)։

14. Բազմապտ ղ հղի թյ ն, ախտորոշ մը։ Հղի թյան

և ծննդաբեր թյան ընթացքի և վարման
առանձնահատկ թյ նները։
Երկ և ավելի պտ ղներով հղի թյ նը կոչվ մ է բազմապտ ղ։

37 of 61
մի
մն
ո
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 Գիտ թյ նը՝ գե լոլոգիա։
Ախտորոշ մ.
Անփոխարինելի է գերձայնային հետազոտ թյ նը, երբ արգանդի խոռոչ մ
հայտնաբերվ մ է երկ պտղի առկայ թյ ն: Վաղ շրջան մ բազմապտղ թյան
բնորոշ հատկանիշն է արգանդի ծ թյան եւ հղի թյան ժամկետի ջեւ
անհամապատասխան թյ նը: Արգանդի չափերը գերազանց մ են հղի թյան
ժամկետին։
Բազմապտղ թյան բնորոշ հատկանիշները.
1. Նորմոստենիկ կազմվածքով կանանց պորտի մակարդակին որովայնի
շրջագծի գերազանց մը 110 սմ-ը:
2. Գեստոզի եւ նյ թափոխանակ թյան խանգարման բացակայ թյան
պայմաններ մ կնոջ մոտ քաշի ավելաց մը գերազանց մ է բնականոն
չափանիշները (15-16 շաբաթից սկսած):
3. Հղիի մոտ պտղի շարժման վաղ զգաց մ (14-15 շաբաթ):
4. Որովայնի խոռոչ մ շոշափվ մ է երեք եւ ավելի խոշոր պտղամաս:
5. Որովայնի ա սկ լտացիայի ժամանակ արգանդի տարբեր հատվածներ մ
(բաժանված «լռ թյան» գոտով) հստակ լսելի են պտ ղների սրտի զարկերը,
որոնք հաճախ տարբեր հաճախական թյան են:
6. Գերձայնային հետազոտ թյամբ արգանդի խոռոչ մ հայտնաբերվ մ են
երկ եւ ավելի պտ ղներ:
Պտ ղների տեղակայ մը արգանդի խոռոչ մ.
1. Պտ ղները (88% դեպքեր մ) արգանդի խոռոչ մ նեն երկայնաձիգ
դր թյ ն,
2. Պտ ղներից կն նի երկայնաձիգ, մյ սը՝ ջաձիգ դր թյ ն (5,5%):
3. Երկ պտ ղները ջաձիգ դր թյան են (0,5%):
Հղի թյան ընթացքը.
1. Բազմապտ ղ հղի թյան ժամանակ կրկնակի անգամ ծան մ է բոլոր
օրգան-համակարգերի ֆ նկցիոնալ ծանրաբեռնված թյ նը, ղեկցվ մ է
հղիի ինքնազգացող թյան խանգար մով, դյ րհոգնելի թյամբ, ստոծան
բարձր դիրքի հետեւանքով շնչառ թյան դժվարացմամբ, հաճախ հեւոցով,
ստորին վերջ յթների երակների լայնացմամբ:
2. Վաղաժամ ծննդաբեր թյ ն (50% դեպքեր մ)
3. Նպաստ մ է գեստոզների հաճախական թյան բարձրացմանը՝
արտահայտված հիպերտենզիվ համախտանիշով։
4. Երկաթ-պակասային սակավարյ ն թյ ն առաջան մ է հղի թյան վաղ
ժամկետներ մ ։
5. Բազմապտ ղ հղի թյ նը իր բն յթով ֆետոպլացենտար
անբավարար թյան մոդել է, որն ղեկցվ մ է պտղի թթվածնաքաղցով։
6. Բազմապտ ղ հղի թյան ժ կ հղիների ծամասն թյան 18-22րդ շ. Տեղի է
նեն մ պտղաջրերի ֆիզիոլոգիական շատաց մ, որն առաջացն մ է
«ցատկոտման» ախտանիշ ։ Կարող է գրանցվել ս ր գերջր թյ ն։ Որի ժ կ
բ ժ մը քիչ արդյ նավետ է։ Արձանագրվ մ է արգանդի խիստ ծաց մ, ոչ
38 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մի
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ո
 հազվադեպ թոք-սրտային անբավարար թյ ն , որը հղի թյան
արհեստական ընդհատման ազդակ է հանդիսան մ։
Հղի թյան վար մը. Ճգնաժամային են համարվ մ 18-22 և 31-34շ ժամկետները
( վաղածն թյ ն ), 18-22շ.ը ( սակավար ն թյ ն և գերջր թյ ն ) 26-36
(գեստոզների առ մով )։
1. բազմապտղ. Ժ կ հաստատ մ են բ ժպահպանիչ ռեժիմ, ֆիզ. Ծանրաբեռ.
Վերաց մ, 37շից սկսած անկողնային ռեժիմ։
2. Նշանակվ մ են երկաթի եւ ֆոլաթթվի հավել եր:
3. Ֆետո-պլացենտար անբավարար թյան կանխարգել մ
4. Կանխարգելիչ հոսպիտալաց եր «ճգնաժամային» ժամկետներ մ։
5. Լրաց. Քնն թ. ԳՁՀ, ներքին հիստերոգր թյ ն, սրտահոսքագր թյ ն, ԷՍԳ,
սիրտ-անոթային, թոքային և զային համակարգերի ստ գ մ։
Ծննդաբեր թյան առաջին շրջանի առանձնահատկ թյ նները վար մը.
Եթե ծննդաբեր թյ նը վաղաժամ է, վզիկի բաց մը նչև 3-4սմ, պտղի մոտ
երկրորդ և երրորդ˚ անհաս թյ ն է, ապա փորձ մ են երկարաձգել հղի թյ նը.
1. Արգելակվ մ է ծննդաբերական գործ նե թյ նը ։
2. Եթե պտղաջրերը արտահոսքած են, սակայն վարակի կլինիկական նշանները
բացակայ մ են, ապա անհրաժեշտ է աժամանակ նշանակել
հակաբիոտիկներ։ Հետևել լեյկոցիտոզին , T˚, սեռական ճեղքից
արտադր թյանը, պտղի սրտի զարկերին ։
3. Եթե ժամկետային հղի թյ ն է , կատարվ մ է կանխարգել մ արգանդի
ֆ նկցիոնալ անբավարար թյան նկատմամբ, կախված արգանդի մկանների
գերձգման հետ (ծննդաբեր թյան I ային կամ II ային թ լ թյ ն, ծննդաբ.
Երկարաձգմամբ, մոր և պտղի վարակմամբ )։ Ծննդաբ. Թ լ թյան ժ կ ՝
օքսիտոցին, պրոստոգլաննդիններ ն/ե։
4. Ստորին հատվածի գերձգման հետևանքով հաճախ առաջան մ է
պտղաջրերի վաղաժամ և վաղ արտահոսք, որը պահանջ մ է ծննդաբերա.
Գործ նե թյան ինդ կց մ կամ խթան մ, և հակաբակ. Բ ժ մ։
Արտամղման շրջանի առանձ.
1. Հաճախ ձգձգվ մ է , քանի որ արտամղման ժ կ արգանդից ավելի ծ աշխ.
Եւ ժամանակն Է պահանջվ մ. քանի որ երկ պտղամասերից կը պետք
վեր բարձրանա , իսկ մյ սը իջնի ։
2. Հաճախ Երկրորդ պտղի պտղապարկը շ է պատռվ մ, և պահանջվ մ է
ա իոտո ա
3. Հանդիպ մ է ՊՎՇ , հատկապես առաջին պտղի ծնվել ց հետո։ Պահանջվ մ
է անհետաձգելի ծննդալ ծ մ ( պտղի էքստրակցիա կոնքային ծայրով )։
4. Կարող է լինել պտղի թթվածնաքաղց, ասվածքներ, ծննդաբեր թյան
երկարաձգ մ։
5. Ծանր բարդ թյ ն է երկվորյակների կոլոզիան, այսինքն 2 պտ ղների
պտղամասերի խաչվելը կոնքմ տք մ։
6. Առաջին պտղի ծննդաբեր թյ նից հետո II պտ ղը կարող է ջաձիգ դիրք
գրավել։
39 of 61
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
մի
վն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
մն
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
մն
մե
ո
ու
ու
ու
ու
ու
 Ընկերքային և վաղ հետծննդյան շրջանի առանձնահատկ թյ նները.
1. Գերձգ. Արգանդը կարող է պատճառ դառնալ նրա կծկողական թյան
անբավարար թյան, ՊՈԼՇ և արյ նահոս թյան։
2. Արգանդի թերլարման և ատոնիայի հետևանքով վաղ հետծնն. Շրջանը կարող
է բարդանալ արյ նահոս թյամբ։
3. Արգանդի թերի կրճատման հետևանքով նկատվ մ է հետծննդյան շրջան մ
արգանդի ս բինվոլյացիայի, էնդո տրիտ և այլն։
Ծննդաբեր թյան վար մը
Հի ական մ ծննդաբեր թյ նը ավարտվ մ է բնական ղիով ։
Կեսարյան հատման ց ց երն են՝
1. Ծննդաբեր թյան գործ. Սկզբ մ առաջին պտղի ջաձիգ դիրքը
2. I և II պտղի հետ յքային առաջադր թյ նը առաջնածին ծննդաբերի մոտ։
3. Սպի արգանդի վրա։
4. Հղի թյան հիպերտենզյա։
5. Պտղի թթվածնաքաղց։
6. ՊՎՇ, արյ նահոս թյ ն։
7. Սիամյան երկվորյակներ։

15. Վաղ տոքսիկոզներ։ Կլինիկական ընթացքը։ Բ ժ մը։

Հղիների գեստոզը ախտաբանական վիճակ է, որն առաջան մ է հղի թյան
հետևանքով, բարդացն մ է նրա ընթացքը և անհետան մ է հղի թյան
ընհատ ց (ծննդաբեր թյ նից) հետո։
Դասակարգ մ ՝ ըստ առաջացման ժամանակի և արտահայտված թյան
ժամանակի է՝
1.Վաղ գեստոզներ - առաջան մ են հղի թյան առաջին ա սներին , նչև 12 շ. ։
Օր. փսխ մ, թքահոս թյ ն։
2. Ուշ գեստոզներ- առաջան մ. են հղ. 2րդ կես մ ՝ պրեէկլամպսիա( թեթև, ջին,
ծանր), էկլամպսիա։
3.Հազվադեպ հանդիպող գեստոզներ, որոնք կարող են առաջանալ հղ. տարբեր
ժամկետներ մ։ Օր. Դեղնախտ, դերմատոզ, բրոնխիալ ասթմա, օստեոմալացիա,
հղիների խորեան, լյարդի ս ր դիստրոֆիան։ Նաև կան մաք ր և համակցված
գեստոզներ, վերջիններս առաջան մ են գործնականորեն առողջ կանանց մոտ և
զ գակցված, երբ գեստոզը առաջան մ է ախտաբանական ֆոնի վրա (սիրտ-
անոթային, մարսողական, երիկամային հիվ …)։
Հղիների փսխ մը
Վաղ գեստոզներից ա նահաճախ հանդիպող ձևերից է։ Կարելի է դիտել որպես
ԿՆՀ-ի նևրոզ, այն կարգավորող ֆ.ի խանգար մ։
Փ լերն են ՝
1)թեթև աստիճան - նևրոզի փ լ
2)Միջին աստ.- տոքսիկոզ փ լ
3)Ծանր աստ., Անզ սպ փսխ եր - սննդախանգարման փ լ

40 of 61
ու
ու
մն
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մի
 Կլինիկան հղիների փսխման թեթև˚ ը ՝ գեստոզի նախնական փ լն է և
դրսևորվ մ է օրվա ջ 3-4 անգամ տել ց հետո, լին մ է ախորժակի անկ մ,
ընդհան ր վիճակը բավարար է , կարող է լինել ընդհան ր թ լ թյ ն,
անքն թյ ն, գրգռված թյ ն, փորկապ թյ ն։
T, Զ/Ճ, պ լս -N
Բ ժ մ՝ սննդակարգի նորմալաց մ, հոգեբ ժման ջոցով հաջողվ մ է
ընդհատել գեստոզի հետագա զարգաց մը, հանգստացնողներ։
Միջին ծանր թյան փսխ երի կլինիկական պատկերը. փսխ եր նչև
10 անգամ , հաճախ առաջան մ է առանց սննդի ընդ նման, ընդհան ր
թ լ թյ ն, անքն թյ ն, գրգռված թյ ն, ճարպային փոխ. Խանգար մ,
ներզատիչ գեղձերի ֆ. խանգար մ , ախորժակի↓, սննդի նկատմամբ զզվանք։
Քաշի կոր ստ (5կգ ա սը), մաշկի չոր թյ ն, հաճախասրտ թյ ն, հիպոտոնիա,
օլիգ րիա, փորկապ թյ ն, կետոացետոն րիա, սակավարյ ն թյ ն։
Անզ սպ փոխ եր; փսխ երը դառն մ են անզ սպ ,անկախ սննդի
ընդ ն ց։ Ընդհան ր թ լ թյ ն, ադինամյա, անքն թյ ն, գրգռված թյ ն,
սննդի նկատմամբ զզվանք, ախորժակի բացակայ թյ ն։
Հղիները հյ ծվ մ են, ենթամ. ճ.բջջ.ը անհետան մ է, մաշկը դառն մ է չոր,
դեղնած։ Հայտնաբերվ մ է հաճախազարկ թյ ն, հիպոտոնիա, մաշկային
ջլային հիպերռեֆլեքսիա, T↑, հիպերբիլիռ բինե ա, ազոտե ա, լիգ րիա,
կետոն րիա, ացետոն րիա, պրոտեին րիա, պարենքիմատոզ օրգանների
փոփ.։ Վտանգ է ներկայացն մ կնոջ կյանքին։
Հղի թյան Ընդհատման ց ց եր՝
1) Ընդհան ր վիճակի անընդ ջ վատաց մ
2) Մաշկի, տեսանելի լորձաթաղանթի չոր թյ ն, դեղն թյ ն
3)T կայ ն ↑ 38℃ և ավելի
4)Հեմոդինա կայի կայ ն խանգար մ (ճնշման իջեց մ, հաճախազարկ թյ ն,
հաճախաշնչ թյ ն )
5)Գիտակց թյան խանգար մ, զառանցանք կամ ապատիա
6)Լյարդ-երիկամային անբավ.՝ ազոտե ա, օլիգ րիա, ացետոն րիա,
պրոտեին րիա և այլն։
Բ ժ մ՝ հոսպիտալացնել, ԿՆՀ-ի ֆ.-ի կարգավոր մ, ջրազրկման շտկ մ։
.Հակափսխեց ցիչ և նեյրոտրոպ- ա նազին(պարկած վիճակ մ, ներարկման
ավարտից հետո անկողնային ռեժիմ)
.Թ նավոր մը և ջրազրկ մը - ինֆ զիոն-տրանսֆ զիոն բ ժ.
.Հիպոպրոտեինե ա- պլազմա, ալբ ն վիտա ններ B, C
Բ ժման անարդյ նավետ թյան դեպք մ ց ցված է հղի թյան ընդհատ մ։
Հղիների գեստոզներ այլ հազվադեպ հանդիպող ձեվեր
Թքահոս թյ ն; Հանդիպ մ է հղիների փսխման ջին ծանր ձևերի
ժամանակ։

41 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մն
մե
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
մե
ու
մն
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մի
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
մի
ու
ու
մի
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ո
ու
ու
ու
 Դիտվ մ է առատ քրտնարտադր թյ ն (օրը 1-1.5լ)։→ առաջան մ է
դիսկոմֆորտ, գրգռված թյ ն, օրգանիզ ջրազրկ մ, սպիտակ ցների,
ածխաջրերի, վիտա նների կոր ստ։
Առաջան մ է շ րթերի, բերանի ստորին ծնոտի մաշկի գրգռ մ, մացերացիա
(կակղեց մ)։
Բ ժ մը՝ ն յն ձևով ինչ փսխ երի ժամանակ։ Օգտագործվ մ է ատրոպինի
ս լֆատի լթ., բերանի խոռոչը տտպող լթ-ներով ողող եր։
Հղիների մաշկախտներ (դերմատոզներ). Ա նահաճախ հանդիպող
ախտանիշներից են հղի թյան ընթացք մ առաջացող քորն եղնջացանը։
Բ ժ մը՝ դեսենսիբիլիզացնող պատրաստ կներ, լտրաման շակագ յն
ճառագայթներ և կվարց։
Հղիների խորեան. Դրսևորվ մ է կմախքային մկանների (ձեռքեր, ոտքեր, իրան,
դեմք) ցն ց մային, ոչ կորդինացված և ակամա շարժ երով։
Պատճառը. Հի ական մ ՝ ռևմատիզմը։
Հղինենրի տետանիան զարգան մ է հարավահանաձև գեղձի ֆ նկցիայի
ընկճման դեպք մ, որի ժ կ առաջան մ է կալցի փոխանակ թյան
խանգար մ՝ հիպոկալցե ա։ Նկատվ մ է վ.վ.ի մկանների ՝ «մանկաբարձի
ձեռք» և ավելի հազվադեպ ս.վ.ի մկանների «պար հ ոտք» և դեմքի մկանների
ջղակծկ մ «ձկան բերան» ախտանիշները ։
Բ ժ մը ՝ հարվահանաձև գեղձի պատրաստ կներ ։
Լյարդի ս ր դեղին ապաճ մ (ատրոֆիա);
Ծանր, հազվադեպ գեստոզ։ Խանգարվ մ են լյարդի բոլոր կարևոր ֆ.ը ,
առաջան մ են նյ թափոխ. Խանգար եր ՝ օրգանիզ արտահայտված
թ լ թյ ն, քոր, սրտխառնոց, փսխ մ, դեղն թյ ն, լյարդային անբավ.,
ցնց եր, կոմա և հաճախ մահ ։
Հղիների ոսկրի կակղ մ (օստեոմալացյա); զարգան մ է ոսկրերի
դեկալցինացիա և փափկաց մ։ Գլխավորապես ախտահարով մ են կոնք և
ողնաշար , ավելի ծանր դեպքեր մ կրծքավանդակի և վերջ յթների ոսկրերը ։
Գեստոզը ղելցվ մ է ոսկրերի ձևախախտ երով՝ մկանների ապաճ մով,
հասակի փոքրացմամբ, զարգան մ է օստեոմալատիկ նեղ կոնք։
Բ ժ մը ; ց ց մ է հղի թյան ընդհատման։ Նշ. Են Vit D, Ca և Pի
պատրաստ կներ, պրոգեստերոն։

16. Պրեէկլամպսիա։ Էթիոպաթոգենեզը։ Կլինիկական

ընթացքը։ Հղի թյան և ծննդաբեր թյան վար մը։
Պրեէկլամպսիա; Այն վիճակն է, երբ հղի թյան 20 շ.-ից հետո զարգան մ է
հիպերտենզիա , պրոտեին րիայի կամ տարած ն այտ ցների հետ։
Պրոտեին րիայ (0.3գ/լ ↑(24ժ), 1գ/լ (ցանակացած նմ շ))։ Այտ ց- 12ժ. պարկել ց
հետո, հյ սվածքներին սեղ լիս հետք է մ։

42 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
մի
մն
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
մ
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մն
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
մ
մն
մն
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 Ախտածն թյան ջ հի ական խանիզմը խորիոնալ (պտղային) հյ սվածքի
նկատմամբ որոշ հղիների մոտ անոթների երկարատև սպազ
կրոցիրկ լյացիայի խանգար է, բոլոր կարևոր ռեգիոնային անոթային
ավազաններ մ , անգիոտենզինի նկատմամբ տոլեռանտ թյան բարձրաց մը,
ինչպես նաև շրջանառվող արյան ծավալի իջեց մը (ծանր դեպքեր մ նչև
1500-1700մլ)։ Երկարատև անոթային սպազմը՝ անոթա-թրոմբոցիտար օղակի
խանգար երը , ղեկցվ մ են անոթների սն ցման խանգար մով, որը
դրսևորվ մ է դրանց փխր ն թյամբ և էլաստիկ թյան իջեցմամբ,
թափանցելի թյան բարձրացմամբ, ներանոթային հեղ կի արտահոսքի՝ դեպի
արտաբջջային տարած թյ ն ։
Պաթոֆիզիոլոգիան՝
1) Անոթային սպազմ→հիպերտենզիա։
2) Հիպովոլե ա→արյան խտաց մ
3) Արյ նաբանական փոփ. → թրոմբոցիտոպենիա
4) Երիկա երի գործ. փոփ. → զանյ թի, կրեատինինի, ազոտի ավելաց մ
5) Հեպատիկ փոփ.→AST և ALT ↑
6) Ուղեղային փոփ.
Կլինիկա՝ Գլխացավ, տեսող թյան խանգար մ ( նչև կ ր թյ ն կարող է
հասնել(անցողական)), ղեղային արյան շրջան. խանգարման, նրա իշե այի և
արյ նազեղ երի հետ։ Էպիգաստրալ շրջանի ցավեր, կապված լյարդային
փոփ. Հետ։
Ընկերքա-արգանդային փոփ. → պերինատալ հիվանդաց թյան, հիպոտրոֆիայի
և պտղի մահվան։
Հիպերտենզիայի ռիսկի խ մբ են կազմ մ ՝
1) Առաջնածինները
2)Բազմապտղ թյան, բշտիկային զանգվածի դեպք մ
3)Պտղային ջրգող թյան դեպք մ
4)Քրոնիկ. Հիպերտենզիա, երիկամային անբավար թյ ն, Շ/Դ
5)Անա եզ մ պրեէկլամպսիա և էկլամպսիա տարած կանայք
6)Անտիկարդիոլիպին հակամար նների ախտանիշների համակց թյան
դեպք մ ։
Հղի թյան և ծննդաբեր թյան վար մը հղի թյան հիպերտենզիվ
խանգար երի ծանր ձևերի ժ կ. Հղի թյան բոլոր ժամկետներ մ, ծանր
պրեէկլամպսիայի և էկլամպսիայի դեպք մ Անհրաժեշտ է
1. Դնել հղի թյան ընդհատման հարցը կեսարյան կամ բնական ղիների
ջոցով։
2. Տանել մագնեզիալ բ ժ մ ցնց երը կանխել համար։
3. Հիպոտենզիվ բ ժ մ։
Բ ժման ակ յ րահատ կ թոդը ծննդալ ծ է։ Եթե հղի թյան ժամկետը
36շ ավելին է , անհրաժեշտ է հղիին ծննդալ ծել, նախընտրելի է բնական
ղիներով (օքսիտոցինի կիրառմամբ)։ Բնական ղիներով ծննդալ ծման

43 of 61
մի
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
մն
ու
ու
ու
մի
մի
ու
ու
ու
մն
ու
մն
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
մն
մի
մ
մե
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մի
ու
ու
 անհնարին թյան դեպք մ և բացարձակ ց ց երի դեպք մ հղի թյ նը
ավարտ մ են կեսարյան հատ մով։
Սահմանվ մ է բ ժպահպանիչ ռեժիմ և մոնիտոր հսկող թյ ն մոր
առողջ թյամբ նկատմամաբ
1. Զ/Ճ չափ մ օրը չորս անգամ
2. Մար ի զանգվածի որոշ մ օրը ջ
3. Սպիտակ ցի որոկական որոշ մը ա նօրյա առավոտյան զի ջ
4. Էնդոգեն կրեատինինի կլիրենսի որոշ մը շաբաթը կ անգամ
5. Արյան շիճ կի կենսաքի ական պրոֆիլի որոշ մը շաբաթը երկ անգամ
6. Հղիի վիճակի ա նօրյա գնահատ մը , պտղի շարժերի , գլխացավերի
վերաբերյալ
7. Պտղի ռեակտիվական թյան որոշ մը
Չի թ յլատրվ մ զամ ղներ և հիպոտենզիվ ջոցների կիրառ մը ։ Եթե Զ/Ճ ը
այնպիսին է որ անհրաժեշտ է անտիհիպերտենզիվ ջոցների կիրառ մը, ապա
դա հանդիսան մ է ց ց մ հղի թյան ընդհատման համար։

17. Էկլամպսիա։ HELLP համախտանիշ։

Էկլամպսիա; Ցնց երի առաջաց մը պրէկլամպսիայով հղիների մոտ։ Հղ.
հիպերտենզիվ խանգար երի զարգացման բարձրագ յն փ լն է։
Բն թագրվ մ է օրգանզի բոլոր օրգան համակարգերի խանգար մով,
մար ի ցնց երով, գիտ. կոր ստով ։
Էկլամպսիային նախորդ մ են նախանշաններ - ԿՆՀ ի, գլխ ղեղի կեղևի
գրգռ մ, ռեֆլեկտոր բարդ դրդվելի թյ ն , գերզգայ ն թյ ն ։ Ուժեղ լ յսը,
աղմ կը, ցավային գրգիռները հրահր մ են ցնց մային նոպան։ Տև մ է 1-2ր.։
Ունի 4 փ լ.
1փ լ« Նախացնց մային» - սկսած կոպերի փոքր թելիկակծկանքից, որոնք
տարածվ մ են դեմքի և վ.վ. վրա , Հայացքը դառն մ է անշարժ, շնչառ թյ նը
պահպանված է։ 20-30վ.
2 փ լ «Լար մային (տոնիկ) ցնց եր- մար ի բոլոր մկանների կծկ մ, գլ խը
հետ է ընկն մ, մար նը ձգվ մ է, ողնաշարը կորան մ է, դեմքը գ նատվ մ է,
ծնոտները ամ ր սեղմված են, բբերը լայնացած, աչքերը «հետ են գն մ »։ 20-30վ.
Շնչառ թյ նը և անոթազարկը բացակայ մ են։
3 փ լ «կլոնիկ կծկ եր» - անընդ ջ, ընդգրկ մ են մկանները վերից վար։ Շնչ.
բացակայ մ է կամ դժվարացած է, պ լս չի որոշվ մ։ Դեմքը կապտա-
կարմրավ ն գ յնի, լծերակները արտահայտված են։ Ցնց երը հազվադեպ և
դադար մ են ։ 30-60վ.
4 փ լ «նոպայի անց մ» - աղմկոտ խորը ներշնչ մ, շնչ մ է դանդաղ և աղմկոտ,
բերանից- փրփրային թ ք, երբե արյան խառն րդով (լեզ ն կծել
հետևանքով)։ Նոպայից հետո հիվանդը գտնվ մ է կոմատոզ վիճակ մ,
գիատկց թյ նը բացակայ մ է, ա եզիա ։

44 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
մե
ու
մի
ու
ու
ու
մի
մն
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մ
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
մե
մն
ու
ու
մե
մն
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
մի
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մե
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
մե
ու
ու
ու
ու
ո
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 Էկլամպսիայով հղիների վար մը
1. Եթե հղիի մոտ սկսվ մ են ցնց եր, հրավիրել անեսթեզիոլոգին, հնարավոր
ինտ բացյա կատարել նպատակով
2. Ն/ե մագնեզի ս լֆատ 6 գ
3. Եթե ցնց երը շար նակվ մ են, ներերակային ներարկվ մ են 5 մգ
Վալի մ ( դիազեպամ ), ներարկ մը կրկնվ մ է ա ն 5 ր կ , նչև
ցնց երի դադարելը
4. Ցնց երի ավարտից հետո շար նակ մ են մագնեզի մ ս լֆատի
ներարկ մը համաձայն արձանագր թյան ։
HELLP համախտանիշ։
H- hemolysis - կրոանգիոպատիկ հեմոլիտիկ սակավ.
EL- elevated liver ferments - պլազմայի ջ լյարդի ֆեր նտների խտ թյան ↑
LP- low plated quantity - թրոմբոցիտոպենիա
Լակտատ-դեհիդրոգենազայի ակտիվ թյան ↑, թրոմբոցիտոպենիայով՝
պրեէկլամպսիայի ջնջված ախտանիշների վրա։
Ցավ էպիգաստրալ շրջան մ , դիսկոմֆորտ, սրտխառնոցց, փսխ մ։
Լյարդը - ծացած, փափ կ/ խիստ պնդացած ։
LH, AST, ALT ↑, թրոմբոցիտ ↓, Hb↓, բիլիռ բին ↑, հնարավոր է հեմոլիզ, ոչ
արտահայտված Զ/Հ։ Անկախ գեստացիոն ժամկետից ց ցված է շտապ
ծննդալ ծ մ՝ կեսարյան հատման ջոցով։
**** բ ժ մը 299.

18. Հղի թյան կրելախախտեր։ Ինքնաբեր վիժ մ,

դասակարգ մը, էթիոլոգիան, մանկաբարձական
տակտիկան։
Հղի թյան ինքնաբեր ընդհատ մը սկսած բեղ ավորման պահից, նչև 37շ.
Ժամկետը կոչվ մ է հղի թյան կրելախախտ։
Ընդհատ մը նչև 22շ. - ինքնաբեր վիժ մ , իսկ նչև 37շ.- վաղաժամ
ծննդաբեր թյ ն։

Սովոր յթային կրելախախտ - 2 և ավելի հղի թյան ինքնաբեր ընդհատ մը ։

Պատճառները ըստ Սլեպցովանի լին մ են բժշկական և սոցիալական։

—Բժշկ. - Ա) Կանացի գործոններ՝
. Ժառանգական պատճառներ -
1. Ժառ ախտաբան թյ ն ( ՇԴ, ադրենոգենիտալ համախտանիշ )
2. Քրոմոսոմային անկանոն թյ ն
3. Խանգար եր գենային մակարդակով (տալասե ա, ֆենիլկետոն րիա)
. Նյարդա-ներզատիչ -
1. Լյ տեինային փ լի անբավ. Համախտանիշ , հիպերանդրոգենիա, պոլիկիստոզ ձև
համախտանիշ
2.վահ. Գեղձի (հիպերթիրեոզ ), ենթաստ. Գեղձի հիվ.
3. Հոգե-սեռական խանգար եր, նևրոզներ

45 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
մն
ու
ու
ու
մն
ու
մի
ու
մի
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
մն
մի
մի
մե
ու
ու
մե
մե
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մի
ու
ու
 . Վարակիչ հիվ.
1.մանրէային հիվ (տ բերկ լյոզ, սիֆիլիս)
2.վիր սային (կարմրախտ, գրիպ )
3.մակաբ յծային
. իմ նաբանական գործոններ
1.իմ նանբավ. վճ.
2.հիպերիմ ն ռ.
3.ա տոիմ ն պրոցեսներ
. Սեռական անկանոն թյ ններ
1.արգանդի զարգացման արատներ
2.սեռական թերզարգաց մ , արգանդի հիպոպլազիա
3.նեղ ց պարանոցային անբավ.(բնածին և ձեռքբերովի)
. Վնասվածքներ - ֆիզ., քիմ., ռադիացոն, հոգեկան
.Նորագոյաց թյ ն - բարորակ և չարորակ
.հղի թյան ախտաբան թւոն
1.հղի թյան գեստոզ
2.պլացենտային գործոններ (պլացենտայի կպման և զարգացման անկան.,
պլաց. վաղաժամ արտահոսք )
3.այլ(գերջր թյ ն, պտղաջրերի վաղաժամ արտահոսք )
. Արտասեռական հիվ.
1.Սիրտ-անոթային համակրգի ախտ.
2.երիկա երի ս ր և քրոնիկական հիվանդ թյ ններ
3.այլ օրգանների և համակրգերի հիվ .
Բ) Պտղային գործոններ՝
.ժառանգաբանական պատճառներ
.Նյարդա-ներզատիչ գործոններ - ժառանգական և ձեռքբերովի
.Հիվանդ թյ ններ- վարակիչ և ոչ վարակիչ
.Գերջր թյ ն
.Ներարգանդային պտղի մահ
Գ) Արական գործոններ՝
.Ժառանգաբանական պատճառներ (քրոմոսոմային անկանոն թյ ններ)
.Ներզատիչ պատճառներ
.Սպերմայի և սեր ահեղ կի ախտաբան թյ ն
.Սեռական վարակ
.իմ նաբանական գործոններ
.Համակարգային հիվանդ թյ ններ

—Սոցիալ ջավայրային
Ա) Տարիք - <18 և 40<
Բ)Էթնիկական առանձնահատկ։
.Սովոր թյ ններ, ավանդ յթներ
.Սն ց մ, աշխատանքի և հանգստի ռեժիմ
.Գոյ թյան ձև և վարքը
Գ)Էկոլոգիա- Կլիմա աշխատ. Առանձնահատկ., շրջական ջ., հող ջ ր առանձ.։
Դ)Կյանքի պայմաններ- սն ց մ, ֆիզիկական ակտիվ թյ , կենցաղային պայմաններ
Ե)Արտադրական ասակարա թյ ն- ֆիզիկական, քիմ., ճառագայթման, նյարդա
հ զ.փոխազդ., ս ր կամ քրոնիկական սթրեսս։

46 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
վն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ո
ու
ու
ու
 Զ)Վնասակար սովոր թյ ններ - ծխախոտ., ալկոհոլ, թմրամոլ, քիմ. Գոլորշ շնչ.։

Հղ. Մինչև 22շ. ընդհատ մը կոչվ մ է Ինքնաբեր վիժ մ ։

Նախորդող պատճառները ՝հանգեցն մ են արգանդի կծկողական թյան ակտիվ թյան
բարձրացմանը, արգանդապատից պտղաձվի շերտազատմանը դ րս մղմանը։
I և II եռամսյակներ մ (պլացենտան ամբողջական չէ ) պտղաձ ն շերտազատվ մ է և
առանց պտղապարկը բացվել դ րս է գալիս արգանդից ։
Իսկ ավելի շ ( երբ պլացենտան ձևավորված է) ընդհատվ մ է ծննդաբեր թյան տիպով՝
վզիկի բաց մ, պտղաջրերի արտահոսք, պտղի ծն նդ, ընկերքի ծն նդ։
Ա նա հաճախ պատճառը ս ր վարակներն են, որոնք ղեկցվ մ են տոքսե այով,
ջերմ թյան բարձ., թ նահարմամբ, թթվածնաքաղցով։
Կլինիկա - լին մ է վաղ վիժ մ ( նչև 16 շ.) և շ վիժ մ (16 շ. անց.)
Փ լերն են
1.Սպառնացող վիժ մ
2.Սկսվող վիժ մ
3.Վիժ մ ընթացքի ջ
4.Թերի վիժ մ
5.Լրիվ վիժ մ

.1.Սպառնացող վիժ մ- պտղաձ ն դեռ ամրացած է արգանդապատին։ Գանգատներ -

կծկանքային ցավ ՝ գոտկային և վերցայլքային շրջան մ ։ Վզիկը փակ է, արգանդի
ծ թյ նը համապատասխան մ է հղի թյան ժամկետին, արյ նային արտադր թյ ն
չկա։
.2.Սկսվող վիժ մ-Կծկանքանման ցավեր, սեռ. Ճեղքից արյ նային արտադր թյ ն կա
(Պտղաձվի շերտազատման հետևանքով ), արգանդի չափը համապատասխան մ է
հղի թյան ժամկետին։ Վզիկը փակ կամ բաց է ՝ թողն մ է մատի ծայրը։
1 և 2 դեպքեր մ հղի թյ նը կարելի է պահպանել՝
1)Բ ժապահպանիչ ռեժիմ- խիստ անկողնային ռեժիմ, ԿՆՀ ի հանգստացնող։
2)Սպազմոլիտիկ - նոշպա, պապավերին , հիդրոքլորիդ մ/մ։
3)Հորմոնյին բ ժ մ - պրոգեստերոն
4)Տ րինալ
5)Խորիոգոնին
6)Արգանդի տոկոլիզ
7)Պոլիվիտա ններ

.3.Վիժ մ ընթացքի ջ-պտղաձ ն ամբողջ թյամբ շերտազատված է

արգանդապատից և դ րս է մղված վզից։ Ցավ և արյ նային արտադր թյ ն։

.4.Թերի վիժ մ-շերտազատված պտղաձվի մասը արտամղված է արգանդի

խոռոչից, մյ ս մասը մ է արգանդի խոռոչ մ։ Դիտվ մ է երկարատև , չափավոր
կամ առատ արյ նային արտադր թյ ն։

.5.Լրիվ կամ ավարտված վիժ մ - լրիվ արտամղ մ է արգանդի խոռոչից

(ամբողջական կամ մասերով), արգանդը կրճատվ մ է, վզիկը փակվ մ է ,
արյ նահոս թյ նը դադար մ է։

3,4,5- ախտորոշիչ քեր մ, հետագա հակամարէական բ ժ մով ։

Ախտորոշ մ-կատարել հատ կ հետազոտ թյ ններ ՝.

47 of 61
մե
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
մե
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 1)Անա եզի հավաք մ
2)Երկձեռքանի հետազոտ.- որովայնապատի հետազոտ. վզիկի զնն մ հայելիների
աօգն թյամբ
3)Հետազոտ մ ֆ նկցիոնալ ախտորոշման տեստերով
4) ՁՀ (դաշտանի 7-9 րդ օրերին )
5)Հետերոսալպինգ թյ ն նեղ ցի չափ մով (16-18րդ օրը )
6)Արյան հորմոնների հետազ.(ՖԽՀ, ԼՀ, պրոլակտին, տեստոստերոն, կորտիզոլ,
սսէստրոգեններ, պրոգեստերոն, TSH 7-9րդ օրերին)
7)բժշկա-ժառանգական հետազոտ թյ ն
8)17 ԿՍ, 17 ՕԿՍ, ԴԷԱ արտազատման որոշ մ դաշտանային պարբերաշրջանի 7-9 և
ա22-24
9)Վզիկի և հեշտոցի մանրէադիկային և մանրէաբանական հետազոտ թյ ն։
10)Վաղածն թյան վարակների որոշ մ (տոքսոպլազմոզ, խլա դիոզ )
11)Արգանդի լորձաթաղանթից կենսազննվածքի վերցն մ (ձևաբանական և
ամանրէակենսաբանական )
12)հեմոստազիոլոգիական հետազոտ թյ ն
13)Իմ նաբանական հետ.
14)Հոգեհ զական վիճակի ս ասիր մ

Ախտածնական բ ժ մը ներառ մ է ՝
1)պլացենտայի ֆ նկցիայի հորմոնալ խթան մ
2)արգանդ-պլացենտային արյան շրջանառ թյան բարելավ մ
3)ստերոիդոգենեզի պրոցեսների շտկ մ
Հորմոնալ բ ժ մը նչև 15-16 շ., նչև պլացենտավորման ավարտը։
Ուշ ինքնաբեր վիժ երի դեպք մ դեպք մ պետք է արգանդի կծկողական ֆ նկցիայի
արգելակ մ (տոկոլիզ, MgSO4, Նոշպա և այլն )։
Բետա-ադրենո տիկների կիրառ մը հակաց ցված է.՝
- պտղի ներարգանդային վարակ
- արգանդային արյ նահոս թյ ն (ընկերքի առաջադիմ թյ ն, նտըվշ)
- ՇԴ
- Սիրտ-անոթային համակարգի հիվ.
- Արգանդի վզիկի բաց մ (3-4 սմ ը ավել)
Խլա դիոզի և կոպլազմոզի դեպք մ նշանակվ մ է էրիտրո ցինային բ ժ մ։
Վաղածն թյամբ տառապող հղիների մոտ ստացիոնար բ ժ մը անհրաժեշտ է
անցկացնել հղի թյան ճգնաժամային փ լեր մ (2-3 շաբաթ տևող թյամբ).
- իմպլանտացիայի փ լ մ
- ընկերքավորման փ լ մ (12-14շ.)
- 18-22 շ. Արգանդի դանդաղ աճի և նրա ծավալի ծացման փ լ մ
- 26-28 շ. Պտղի արագ աճի և արգանդի ծավալի ծացման փ լ մ
- Նախորդ հղի թյան ընդհատման ժամկետ մ
- Սպառնացող և սկսվող վիժման դեպք մ
Նեղ ց-պարանոցայի անբավ. Դեպք մ իրականացվ մ է վիրաբ ժական շտկ մ
(սերկլյաժ), դրվ մ է կար ըստ ՝ Շիրոդկարի , Լյ բիմովի… որոնք սեղմ մ են ներքին օղը ։
Վիրահատական ջամտ թյան ա նաբարենպաստ ժամանակը հղի թյան 13-17շ. Է։

48 of 61
ՈՒ
մի
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
մի
ու
ու
ու
մի
մե
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
մի
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 19. Վաղաժամ ծննդաբեր թյ ն, էթիոլոգիան,
կլինիկական ընթացքի և վարման
առանձնահատկ թյ նները, բ ժ մը։
Վաղաժամ ծննդաբեր թյ ն է համարվ մ ըստ ԱՀԿ-ի 22շ.-ից սկսած, երբ
պտղի քաշը 500գ -ից ↑, իսկ Հայաստան մ հղի թյան ընդհատ մը 28-37 շ.
ժամկետ մ , երբ պտղի զանգվածը կազմ մ է 1000-2500գ, իսկ հասակը
35-45սմ.։
Պատճառագիտ թյ նը ՝
1)մոր հետ կապված՝
ա)հղիյի մոտ արտասեռական ախտաբ. առկայ թյ ն
բ)վարակիչ հիվանդ թյ ններ
2)Մանկաբարձական բարդ թյ ններ՝
ա) պտղի ախտաբանական դր թյ ններ
բ) նեղ ց-պարանոցային անբավ.
գ) արգանդի և պտղի զարգացման արատներ
դ) պտղաջրերի վաղաժամ արտահոսք
ե) ընկերքի տեղակայման անկանոն թյ ն (առաջադիր ընկերք)
զ) գերջր թյ ն
է) բազմապտղ թյ ն
ը) կենսաբանական անհամատեղելի թյ ն պտղի և մոր ջև

Գործելակերպը բաժանվ մ է 3 տիպի (ըստ գեստացիայի)

1) 22-27 շ. (500-1000գ, 18-35սմ )
2) 28-33 շ. (1000-1800գ, 35-40սմ )
3) 34-37 շ. (1800-2500գ, 41-45սմ )
Սպառնացող վաղաժամ ծննդաբեր թյան կլինիկական դրսևոր երը.
1)Կծկանքային ցավեր վերցայլքային գոտկային շրջաններ մ
2)Սեռական ճեղքից լորձա-արյ նային արտադր թյ ն
3)Արգանդի գրգռակն թյան բարձրաց մ
4)Պտղաջրերի արտահոսք
Բ ժ մը
1. Անկողնային ռեժիմ
2. Հոգեբ ժ մ ՝ հանգստացնող ջոցներ
3. Արգանդի կծկողական ֆ նկցիայի ընկճող բ ժ մ ( Mg ս լֆատ,
բետաադրենո տիկներ )
4. Սպազմոլիտիկներ ( նոշպա, բարալգին )
Վար մը՝ Անհաս պտղի համար ծննդաբեր թյան վարման հի ական
առանձնահատկ թյ նը խնայողական ծննդալ ծման ջոցով հետևյալ
բարենպաստ պայմանների ստեղծ է։
1) I շրջան մ ջրերի վաղաժամ արտահոսքի կանխարգել մ

49 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մի
ու
ու
մն
ու
ու
մն
 2) Բարելավվ մ է արգանդ-ընկերքային արյան շրջանառ թյ նը, տարվ մ է
կանխարգել մ պտղի ներարգանդային թթվածնաքաղցի նկատմամբ
3) Սպազմոլիտիկ և ցավազրկող։
4) Արտամղման շրջան մ - պ դենտալ անզգայաց մ, մանկաբարձական
օժանդակ թյ նը կատարվ մ է խնայողաբար, գլխի աս ց խ սափել
համար շեքը չի պահվ մ։
5) Գլխի վրա դիմադր թյ նը քչացնել նպատակով կատարվ մ է շեքահատ մ
6) Բ ռն ծննդական գործ. դեպք մ վարել բետաադրենո տիկների ֆոնի վրա
7) Անհաս պտղի մոտ հիպոթեր այից խ սափել համար վարել տաքացնող
եղանակով ՝ լամպերը պահելով դեպի շեքը
8) Ընկերքային շրջանը վարվ մ է ակտիվ, արգանդը կրճատողների կիրառ մով։
Անհաս նործանի առանձնահատկ թյ նները
1. Մար ի զանգվածը նչև 2500գ է հասակը նչև 45 սմ
2. Անհասի գլխի երկար թյ նը կազմ մ է մար ի երկար թյան 1/3, այն
դեպք մ երբ հաս ն նորածնի մոտ այդ հարաբեր թյ նը կազմ մ է 1/4։
3. Ստորին վերջ յթները ավելի կարճ են քան հաս նների մոտ
4. Ենթամաշկային ճարպաբջջանքը թ յլ է զարգացած, որի հետևանքով մաշկը
չոր է, կար ր, կնճռոտված
5. Ականջների խեցիները փափ կ են, հեշտ փոփոխվ մ են և ամ ր կպն մ են
գլխին
6. Ձեռքերի և ոտների մատների եղ նգները թ յլ են զարգացած և չեն հասն մ
նչև եղ նգները
7. Գանգի ոսկրերը շարժ ն են, փափ կ և հաճախ անցն մ են կը մյ սի
վրայով
8. Փոքր գաղթ նը բաց է, ծ գաղթ նը չափսերով ծ է
9. Կարանները լայն են
10. Ջերմ.կանոն.-ան կենտրոնը ձևավորված չէ, մար ի ջերմ թյ նը կայ ն չէ
11. Շնչառական կենտրոնը աչքի է ընկն մ անհաս թյամբ
12. Իջած է օրգանիզ ռեակտիվական թյ նը, որը նպաստ մ է վարակիչ
հիվանդ թյ նների, այդ թվ մ նաև թարախամաշկ թյան առաջացմանը։
13. Հաճախակի են թոքաբորբերը , որին նպաստ մ են շնչ. համակարգի
անհաս թյ նը և արյան շրջանառ թյան անկատարելի թյ նը
14. Անոթները փխր ն են, հեշտ են ասվ մ և պատճառ դառն մ ղեղային
արյ նազեղ երի առաջացմանը։

20. Հղի թյան առաջին կեսի արյ նահոս թյ ններ՝

արտարգանդային հղի թյ ն։
Հղի թյան առաջին կես մ արյ նահոս թյան պատճառներն են.
1. Արտարգանդային հղի թյան ընդհատ մը
2. Ինքնաբեր վիժ մը

50 of 61
մի
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
մ
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
վն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
մն
ու
ու
ու
ու
մն
ո
մե
ու
ու
ու
ու
ու
վն
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
մե
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
 3. Պտղաթաղանթների հիվ.ը ( բշտիկային զանգված, արգանդի
խորիոնէպիթելոմա )
4. Արգանդի վզիկի քաղցկեղը
5. Սեռական օրգանների ասվածքները
Արտարգանդային հղի թյ ն
Այն հղի թյ նը երբ բեղ ավորված ձվաբջիջը պատվաստման է ենթարկվ մ և
զարգան մ է արգանդի խոռոչի սահմաններից դ րս, կոչվ մ է
արտաարգանդայի (էկտոպիկ) հղի թյ ն։
Դասակարգ մ են ըստ պտղաձվի տեղակայման՝
1)Փողային- ա նահաճախ , լին մ է լայն թային, նեղ ցային, ներպատային
հատվածներ մ ։ Աջ փող մ ավելի հաճախ քան ձախ փող մ ։
2)Ձվարանային - հազվադեպ։ Լին մ են ներպարկ ճային (երբ բեղ ավոր մը և
իմպլանտացյան կատարվ մ է պարկ ճի ջ ) և էպիօֆորալ (բեղ ավոր մը և
իմպլանտացյան ձվարանի մակերեսի վրա)։
3)Որովայնային- ա նա հազվադեպ։ Կարող է տեղակայվել ճարպոնի, լյարդի,
աղիների ստամոքսի վրա։ Լին մ է առաջնային (բեղ ավոր մը և
պատվաստ մը կատարվ մ է որովոայնի խոռոչ մ) և երկրորդային
(բեղ ավորված ձվաբջիջը փողից դ րս է շպրտվ մ որովայնի խոռոչ)։
4) Արտարգանդային հղի թյ ն արգանդի թերաճ (Ռ դի տար) եղջյ ր մ
5)Պարանոցային հղի թյ ն- հասել է Արգանդի խոռոչ, բայց ինչ-ինչ
պատճառներով չի իմպլանտացվել և իջն մ է պարանոցի շրջան։
Պատճառներ
1)Արտարգանդային հղի թյան առաջացման հի ական խանիզմը պտղաձվի
տեղաշարժման խանգար է
2)Հիպոթալամո-մակ ղեղ-ձվարանային համակարգի դիսֆ նկցիայի
հետևանքով խախտվ մ է հորմոնների նորմալ փոխհարաբեր թյ նն
փոխանակ թյ նը, որը հանգեցն մ է փողերի գալարակծկանքների
խեղաթյ րման, նրա սեղմանների և լորձաթաղանթի թարթիչների
դիսֆ նկցիային։
3)Սեռական թերզարգաց թյ ն- փողերը խիստ գալար ն են, երկար շարք
նեղաց երով-» պտղաձվի դանդաղ շարժ և փող. Հղ. Առաջաց մ։
4)պատճառներ կապված բ ն բեղ ավորված ձվաբջջի հետ։ Վաղ է ձեռք բեր մ
պրոտեոլիտիկ հատկ. և շատ արագ տեղաշարժվելով փողով, պատվաստման է
ենթարկվ մ փողի ջ, արգանդի խոռոչի փոխարեն։
Կլինիկա- Լին մ է
1)զարգացող փողային
2)ընդհատված- փողային վիժման և արգանդափողի պատռվածքի տիպով։
Զարգացող- վաղ շրջան մ ն յն արգանդայինի նշանները (կասկածելի և
հավանական- դաշտանի շաց մ, կրծքագեղձերի կոշտաց մ, խեժի
արտադր թյ ն)։

51 of 61
մն
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մե
մե
ու
ու
ու
վն
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
մն
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
մն
ու
մ
ո
ու
ու
ու
ու
ու
 Ներզնն մ- արգանդից հետ և կող այնորեն շոշափվ մ է խմորանման
գոյաց թյ ն։ Հեշտոցի կամարները խորնեն, ազատ, անցավ։
Ախտորոշ մ-ՈւՁՀ, ներզնն մ, ԽԳ զ մ, լապարասկոպյա։
Բորբոք ց տարբերակել համար ՝ հակաբորբոքային բ ժ մ, եթե լավացավ ՝
բորբոք մ է։
Փողային վիժ մ- պտղաձ ն մասկանի կամ ամբողջական շերտազատվ մ է
փողի պատից և արտամղվ մ է լայն յթային մասից դեպի որովայնի խոռոչ,
դրսևորվ մ է ցավային նոպայով։ Ցավը զստափոսերց կ մ է և ճառագայթ մ է
դեպի ղիղ աղիք, ազդր, սրբոսկր, երբե անրակի շրջան և թիակ (ֆրենիկ ս
ախտանիշ)։ Գլխապտ յտ, շաթափ թյ ն, հաճախ փոքր անոթները թրոմբով
փակվ մ են, որը դադարեցն մ է արյ նահոս թյ նը և ցավային
ախտանիշները ղման մ են։ Առաջան մ է հետարգանդային հեմատոմա։
Ախտորոշ մ - անա եզ, սակավարյ ն թյ նը, ցավային նոպաներ որոնց
հետև մ են մ գ շագանակագ յն արտադր թյ նը սեռական ճեղքից, փքված
որովայն։
Գինե. Հետազ.- վզիկի լթ-ը կապտած, քիչ մ գ արյ ն, վզիկի տեղաշարժ մը
ցավոտ (Բոլտի ախտանիշ ), արգանդի չափսերը գեստացյաից փոքր։
Ընդհատ մ Փողային պատռվածքի տիպով
Դիտվ մ է ժեղ ներքին արյ նահոս թյ ն, ս ր սակավարյ ն թյ ն,
հեմոռագիկ ասվածքային շոկ։ Հաճախ պատռվ մ է երբ նեղ ցային կամ
ներպատային հատված մ է։ Ունի ս ր և հանկարծակի սկիզբ ։ Ս ր որովանի
կլինիկա, գ նատ, ճնշ մը իջած։
Վար մ՝
ԱՆհետաձգելի վիրահատ թյ ն + պայքար արյ նահոս թյան և շոկի դեմ ։
Եթե պատռվել է -» հեռաց մ։
Հակաշոկային ջոցառ եր, ռեինֆ զիա։
Վերարտադրողական ֆ.ն պահպանել համար փողի պահպանողական
պլաստիկ վիրահ.։
Վիրահատ թյ նից հետո վերականգնողակա բ ժ մ-արյ նաստեղծ մը
խթանող, դեսենսիբիլիզացնող դեղեր։
21.Հղի թյան առաջին կեսի արյ նահոս թյ ններ`
բշտիկային զանգված

Հղի թյան առաջին կես մ արյ նահոս թյան պատճառներն են.

1. Արտարգանդային հղի թյան ընդհատ մը
2. Ինքնաբեր վիժ մը
3. Պտղաթաղանթների հիվ.ը ( բշտիկային զանգված, արգանդի
խորիոնէպիթելոմա )
4. Արգանդի վզիկի քաղցկեղը
5. Սեռական օրգանների ասվածքները

52 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
վն
ու
ու
ու
մի
ու
մե
մն
ու
ու
ու
վն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 Պտղաթաղանթի հիվանդ թյ ններ. Բշտիկային զանգված
Բշտիկային զանգվածը՝ պտղաթաղանթների հիվանդ թյ ն է, բն թագրվ մ է
խորիոնի թավիկների էպիթելի գերարտահայտված աճով, որի հետևանքով
խորիոնի թավիկները վեր են ածվ մ բշտիկների, լցված թափանցիկ հեղ կով ։
Տարբեր մ են՝
1. Բարորակ՝ առանց պրոլիֆերացիայի և անապլազիայի ( հասարակ ձև )
2. Պոտենցիալ չարորակ՝ խորիալ էպիթելի հիպերպլազիայով և անապլազիայով։
3. Չարորակ՝ արտահայտված հիպերպլազիայով և անապլազիայով։
Ա) պրոլիֆերացվող (քայքայ մ են արգանդի մկանային տարերը և անոթները )
Բ) դեստր կտիվ (քայքայ մ է արգանդը և թափանց մ է որովայնի խոռոչ )
Տարբեր մ են նաև բշտիկային զանգվածի
1. Մասնակի տարբերակ - նկատվ մ է հղի թյան ավելի շ ժամկետներ մ ՝
պլացենտայի թավիկների մասի փոխակ. Բշտիկային զանգվածի։ Հաճախ
պտ ղը մահան մ է, քայքայվ մ և ներծծվ մ, իսկ բշտիկները շար նակ մ
են աճել, արգանդը ծան մ է չափերով , գոյան մ են նաև ձվարանային
երկկողմանի լյ տեինային կիստաներ։
2. Լրիվ տարբերակ -փոխակերպվ մ են բշտիկների ՝ խորիոնալ բոլոր
թավիկները։ Տարբերվ մ է հղի թյան առաջին ա սներին, երբ դեռևս
պլացենտան լրիվ տարբերակված չէ։ Պտ ղը մահան մ է և ներ է ծծվ մ։
Կլինիկա՝
1. Քսվող բն յթի, կրկնվող արգանդային արյ նահոս. Հղի թյան առաջի
ա սներին։
2. Անհամապատասխան թյ ն արգանդի ծ թյան և հղի թյան ժամկետի
ջև։ Արգանդը ավելի ծ է ։
3. Կապված պտղի մահվան և նրա ներծծման հետ, հղի թյան կասկածելի և
հավաստի նշանները բացակայ մ են
4. Հաճախ բշտիկային զանգվածը ղեկցվ մ է վաղ և շ գեստոզներով։
Խորիոնալ գոնադոտրոպինի շատ բարձր պար նակ թյ նը զ մ վկայ մ է
բշտիկային զանգվածի մասին։
Բ ժ մը՝ նչև հղի թյան 12շ կատարվ մ է արգանդի խոռոչի դատարկ մ
վակ մ ասպիրացիայի ջոցով , այն հետև՝ բ թ կյ րետով արգանդի պատերի
զնն մ, հետագա օրերին արգանդի խոռոչի քեր մ , հյ սվածքաբանական
քնն թյամբ։ Արգանդի ավելի ծ չափերի դեպք մ նշանակվ մ են
տերոտոնիկ ջոցներ (օքսիտոցին) բշտիկների շերտազատման և արգանդի
խոռոչից դրանց դ րսբերման նպատակով։
Ուժեղ արյ նահոս թյան և արգանդի վզիկի բացման պայմաններ մ կատար մ
են բշտիկային զանգվածի հեռաց մ։
Նորմալ դեպքեր մ բշտիկային զանգվածը հեռացնել ց հետո 3 շաբաթ անց
խորիոգոնինը դառն մ է բացասական ։ Նշանակվ մ է դիսպանսեր հսկող թյ ն
2-6 տարի։

53 of 61
մի
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
մի
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
մե
մի
ու
ու
մ
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 22. Հղի թյան ախտաբանական երկարաձգ մ։
Գերհաս ն պտ ղ։
Գերհաս ն (իսկական գերհաս ն հղի թյ ն) է կոչվ մ այն հղի թյ նը, որը
տև մ է 42շ ից ավել (294 օր) և ավարտվ մ է Բալենտայն-Ռ նգեի
համախտանիշով ՝ գերհաս ն պտղի ծն նդով , զ գակցված ախտաբանական
փոփոխված պլացենտայի հետ (պլացենտայի պետրիֆիկատներ, ինֆարկտ,
ճարպային կազմափոխ մ )։ Զ գակցվ մ է պտղի ներարգանդային
տառապանքի և գերհաս թյան ախտանիշների հետ։
Տարբեր մ ենք երկարաձգված հղի թյ նից, որը տև մ է 42շ ից ավել և Ծնվ մ է
հաս ն, ֆ նկց. առողջ նորածին առանց գերհաս թյան նշանների։
Պատճառ կարող են լինել այն գործոնները, որոնք հանգեցն մ են
ծննդաբերական դո նանտի և օրգանիզ ծննդաբեր թյանը նյարդահ մորալ
նախապատրաստման խանգարմանը ։
Ախտածն թյ նը ՝ հիմանկան խանիզմը ֆ նկց. Տեղաշարժներն են ԿՆՀ մ,
օրգանիզ վեգետատիվ և էնդոկրին խանգար երը։
Հայտնաբերվ մ է արգանդի կենսաէլեկտրական ակտիվ թյան իջեց մ և ցածր
զգայ ն թյ ն կամ արգանդի վզիկի ընկալիչների առեֆլեքսիա։ Էստրոգենների
3-4 ↓, պրոգեստերոնային բլոկի երկարատև պահպան մ ։
Կլինիկան և ախտորոշ մը՝ կլինիկական ախտանիշները արտահայտված չեն ։
Ախտ. Համար կարևոր են ՁՀ, դոպլերո տրիան, սրտահոսքագր թյ նը,
ա իոսկոպիան, ա իոցենտեզը։
Կլի. Կարևոր ախտ. Է որովայնի շրջագծի փոքրաց մը, որը պայմանավորված է
պտղի դեհիդրատացիայով և նրա զարգացող թերաճով, ինչպես նաև նրա
ջրաթաղանթային հեղ կի անբավարար արտազատման հետևանքով
զարգացող սակավաջր թյամբ։ Ջրաթաղանթային հեղ կի քանակը գերհաս ն
հղի թյան ժ կ ( 42, 43, 44 շաբաթական ժամկետ մ) իջն մ է 450 ml:
ճգնաժամային է համարվ մ սակավաջր թյ նը 400ml չափով, որի ժ կ
պահանջվ մ է շտապ ծննդալ ծ մ։
Անընդ ջ հսկող թյան պայմաններ մ հայտնաբերվ մ Է արգանդի ամր թյան
ծաց մ, որը պայմանավորված է պտղաջրերի քչացմամբ և արգանդի
մկանների կրճատ մով , պտղի գլխի ոսկրերի խիստ ամր թյամբ, գաղթ նների
և կապանների նեղ թյամբ։ Արձանագրվ մ է պտղի ներարգանդային
թթվածնաքաղց, իջն մ է շարժ նակ.ը ։ Գերհաս ն թյան ժ կ նկատվ մ է կնոջ
մաշկի տ րգորի իջեց մ։
Պլացենտայի փոփոխ թյ նները՝ հայտնաբերվ մ են պլացենտայի
մանրադիտակային և խոշորադիտակային փոփոխ թյ ներ, առաջան մ է
սպիտակ ինֆարկտ։ Առաջան մ են պլացենտայի ծերացման նշաններ։
Գերհաս ն պտ ղ Բն թագրվ մ է Բալենտայն-Ռ նգեի համախտանիշով
• Լան գոյի կամ կազեոզ քս քի բացակայ թյ նը,
• գանգի ամ ր ոսկրերը, կարանները և գաղ թները նեղացած
• երկար եղ նգները,

54 of 61
մե
մն
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ՈՒ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 • մաշկի եւ պորտալարի դեղնականաչ գ յնը
• Մաշկը չոր է, կարծես լաքապատված, առկա է «լվացարանի ձեռքեր»
համախտ.
• ձեռքերի ափերի ոտնաթաթերի մացերացված մաշկը,
• մաշկի էլաստիկ թյան նվազ մը
• թ յլ արտահայտված ենթամաշկային ճարպաշերտը:
Նորածնիը համարվ մ է գերհաս ն երբ կա այս ախտանիշներից 2-3 ը ։
Ծննդաբեր թյան առանձնահատկ թյ նները գերհաս ն հղի թյան ժ կ
և վարման գործելակերպը ։
Հղի թյան 41 շ արդեն ց ց մ է հղիին հոսպիտալացնել մասին։
Պտղի ներարգանդային վիճակը գնահատվ մ է «կենսաֆիզիկական» պրոֆիլի
որոշման ջոցով՝
1. Պտղի սրտի տոնների ս ասիրման տվյալներ
2. Պտղի շնչառական ակտիվ թյ ն
3. Ֆետալ շարժ եր
4. Ջրաթաղանթային հեղ կի ծավալը
Ծննդաբեր թյ նը գերհաս ն թյան ժ կ ղեկցվ մ է բարդ թյ ններով
1. Պտղաջրերի վաղաժամ արտահոսքով, վզիկի հարթեցման դանդաղեցմամբ,
մոր և պտղի վերելակ վարակման հաճ. Մեծացմամբ։
2. Ծննդաբերական գործ նե թյ նների անկանոն թյ ններով։
3. Ծննդաբերական ասվածքներով
4. Պտղի թթվածնաքաղց
5. Մեկոնի ասպիրացիոն համախտանիշ
Մանկաբարձական գործելակերպը շատ հաճախ գերհաս ն թյան ժ կ
առաջան մ է ծննդաբեր թյ նը ինդ կցել անհրաժեշտ թյ ն։ Եթե արգանդի
վզիկը հաս ն չէ ապա օգտագործ մ են պրոստոգլանդին 2 կամ օքսիտոցինի ն/ե
ցածր դեղաչափեր։
Կեսարյան հատման ց ց երը գերհաս ն թյան դեպք մ
1. Պտղի գլխի և կոնքի անհամապատասխան թյ ն
2. Խոշոր պտ ղ
3. Հասակավոր առաջնածին
4. Պլացենտայի ախտաբ.
5. Ծննդաբերական գործ. Դեղորայքային թոդներով շտկման չենթարկվող
անկանոն թյ ններ։

23. Ոսկրային կոնքի անոմալիաներ։ Անատո ական նեղ

կոնք։

Ձևով չափսերով , նորմայից շեղված բոլոր կոնքերը անոմալյա են ։

Կա 2 ախտաբանական ձևեր՝ նեղ և լայն կոնք։
Լայն- Այն կոնքը որի բոլոր չափսերը գերազանց մ են նորման 2-3սմ։
55 of 61
ու
ու
ո
ու
ու
մի
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ո
վն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
մն
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
մն
մն
 Պատճառ- բարձրահասակ, խոշոր կին, երբե ջահասակների ջ։
Լայն կոնքի ժ կ Ծննդաբեր թյ նը նորմալ է, բայց կարող է լինել
բարդ թյ ններ՝
1)Գլխի ախտաբանական ներդր մ
2)Ծննդաբ. 2րդ շրջանը արագընթաց՝ կայծակնային, որի պատճառով կարող են
լինել պատռվածքներ։
Նեղ է այն կոնքը որի ոսկրային կմախքը այնքան է փոփոխված, որը
խանիկական արգելք է դառն մ, երբ իր ջով անցն մ է հաս ն պտ ղը։
Բոլոր չափսերը կամ թեկ զ կը փոքր է նորմայից 1.5-2սմ.։
Լին մ է
1)Անատո ական - երբ կոնքի ձևը կամ չափսերը փոփ. և փոքրացած են։
2)Կլինիկական կամ ֆ.ալ - չնայած նորմալ ձևին և չափսին արգելք է
հանդիսան մ ծննդաբեր թյան համար։
Պատճառ՝
1)Ներարգ. կյանք մ մոր տարած վարակ
2)Վաղ մանկական տարիք մ կոնքի ձևավորման վրա բացասական ազդ. նեն
ռախիտը (Օրինակ տափակ և անդրոիդ կոնքը), օստեո ելիտը։
3)Վաղ մանկական տարիք մ և սեռ. հաս ն շրջան մ աղջկա տարած վարակ,
թերսն ց մ
4)Անա եզ մ ողնաշարի, կոնքի ասվածք
5)L5 ողի դ րս պրծած վիճակ
6)Կոնքի ոսկրային ռ ցք , էկզոստոս
Էստրոգենները նպաստ մ են կոնքի լայնական չափսերի ծացմանը, նրա
հաս նացմանը, իսկ անդրոգենները ՝ կմախքի երկայանաձիգ չափսերի
ավելացմանը ։
Դասակարգ մ. Նեղ կոնքը լին մ է՝
Ա)ըստ նեղացման ձևի՝ -Հաճախ հանդիպող ձև
1. ընդհան ր հավասարաչափ
2.Լայնական նեղացած
3.Տափակ կոնք՝ա) հասարակ բ)տափակ-ռախիտիկ կոնք գ)ընդհ. նեղացած
տափակ
Բ)Հազվադեպ հանդիպող ձևեր
1)թեք տեղաշարժված և թեք նեղացած
2)Ձագարաձև
3)Սպոնդիլոլիստետիկ
4)Ասի լյացիոն
5)Օստեոմալյատիկ
6)Կոնք նեղացած էկզոստոնների կոնքի ոսկրերի ոռ ցքների հետևանքով
7)Կիֆոտիկ և րիշ հազվադեպ հանդիպող ձևեր
Գ)Ըստ աստիճանի
Ըստ արտասահմանյան դասակարգման
1)Գինեկոիդ- մ տքը կլոր կամ ջաձիգ ՝ ձվաձև
56 of 61
մե
ու
ու
ու
ու
մն
մի
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
մի
ու
ու
ու
ու
վն
ո
ու
մի
մ
մի
ու
ու
ու
մի
մե
ու
մե
ու
ու
 2)Անդրոիդ - մ տքը մոտ է եռանկյ նաձևին
3)Անդրոպոիդ- երկայնաձիգ ձվաձև
4)Պլատիպելոիդ (տափակ) և խառը ձևի
Հղի թյան ընթացքը նեղ կոնքի դեպք մ;
Հղի թյան առաջին կեսը ընթան մ է առանց առանձնահատկ թյ նների։
Երկրորդ կես մ գեստոզները ավելի հաճախ են հանդիպ մ։ Գլ խը կոնք մ չի
տեղավորվ մ, ստոծանին վերջի շաբաթներին չի իջն մ → շնչարգել թյ ն,
սրտխփոց, հոգնած թյ ն։ Նեղաց մը նպաստ մ է ոչ ճիշտ դր թյ նների (թեք,
ջաձիգ) և կոնքային առաջադր թյան հաճախական թյան ծացմանը։ Գլխի
ֆիքսման բացակայ թյ նը առաջ. է պտղի գերշարժ թյ ն, գլխի սխալ ներդր մ
(ապախոնարհ մ)։ Հպման գոտի չկա, առաջային և հետին պտղաջրերը
սահմանազատված չէն։ Հաճախ դիտվ մ է պտղաջրերի վաղաժամ արտահոսք։
Ծննդաբեր թյան և հետծննդյան շրջանի առանձնահատկ թյ նները նեղ
կոնքի դեպք մ. Կախված է կոնքի նեղացման ձևից , ˚ից , պտղի գլխի
չափսերից, նրա րվագծման կարող թյ նից, ծննդաբերական գործ նե թյան
բն յթից։
Ծննդաբեր թյան ա նից հաճախ հանդիպող բարդ թյւոններից են;
1. Պտղաջրերի վաղաժամ, վաղ արտահոսք։
2. Պորտալարի և մանր մասերի արտանկ մ
3. Բացման շրջանի երկար մ, ձգձ մ
4. Վարակի ներթափանց մ ծննդաբերական ղիներով վեր
5. Ծննդաբերական գործ նե թյան անկանոն թյ ններ՝ առաջնային և
երկրորդային թ լ թյ ն, դիսկորդինացիա։
6. Արգանդի վզիկի առաջային և հետին շրթերի սեղմ մ/ճմլ մ։
7. Գլխի և կոնքի չափսերի անհամապատասխան թյան և բ ռն ճիգային
գործ նե թյան դեպք մ առաջան մ է արգանդի ստորին հատվածի
գերլար մ, արգանդի պատռվածք։
8. Պտղի ներարգանդային թթվածնաքաղց, շնչահեղձ կ, , ասվածքներ։
9. Ընկերքային շրջանի ձգձգ մ, պլացենտայի շերտազատման
անկանոն թյ ններ, արյ նահոս թյ ն ընկերքայի շրջան մ։
Ծննդաբեր թյան վար մը նեղ կոնքի դեպք մ։
Նեղացման IIIº և IVº ի դեպք մ, հղ. վերջին շաբաթ մ կամ ծննդաբեր. առաջին
շրջանի սկզբ մ կյանքի ց ց մով ծննդալ ծ մը կատարվ մ է կեսարյան
հատ մով։
Iº և IIº դեպք մ - կատարել լրաց ցիչ հետազոտ թյ ններ չափ ներ գլ խ-
կոնքային անհամապատասխան թյան (ցեֆալո-պելվիկ դիսպրոպորցիայի)
ախտորոշման համար։
Լրաց ցիչ չափ երից է օրինակ Վաստենի հատկանիշների ս ասիր մը -
Հետազոտողի ձեռքի ափը դրվ մ է ցայլքի վրա և վերևից սահեցվ մ է դեպի
առաջադիր գլխի շրջանը՝

57 of 61
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
վն
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 + գլ խը բարձր է ցայլքային հոդավորման առաջային մակերեսի
հա մատ թյամբ։ Գլխի և կոնքի չափսերի անհամապատասխան թյ ն,
ծննդաբեր թյ նը բնական ղիներով հնարավոր չէ։
= Գլ խը ևն յն հարթ թյան վրա, ելքը կասկածելի, հնարավոր է բնական
ծննդաբեր.
- Գլ խը գտնվ մ է ցայլքային հոդի հարթ թյ նից ավելի ցածր։ Գլխի և կոնքի
ջև առկա է բարենպաստ հարաբեր թյ ն, ծննդաբեր թյ նը բնական
ղիներով հնարավոր է։
Վաստենի հատկանիշը որոշվ մ է գլխի ֆիքսման դեպք մ, բայց կախված է նաև
գլխի ներդրման բն յթից։
Պտղաջրերի վաղաժամ արտահոսքը կանխել համար- խիստ անկողնային
ռեժիմ, պառկել այն կողքի վրա, որտեղ գտնվ մ է պտղի ծոծրակը։
Կեսարյան հատման ց ց երը նեղ կոնքի դեպք մ։
Կեսարյան հատ մ կատարվ մ է նեղ կոնքի դեպք մ, եթե առկա է
1)IIIº և IVº նեղ կոնք
2)Iº և IIº հարաբերական ց ց մ, կատարվ մ են լրաց ցիչ հետազ.
3)Խոշոր պտ ղ
4)Արգանդի վրա սպի
5)Գերհաս ն հղի թյ ն
6)Եթե առաջան մ է արգանդի ստորին հատվածի գերլար մ և բարակ մ,
սահմանային օղի ↑ դիրք, կատարվ մ է անզգայաց մ, սպազմոլիտիկներ կամ
պրո դոլ, այն հետև կեսարյան հատ մ ։
7) Եթե պտղի զարկերը կայ ն իջն մ է և կա կոնյ դ րս բեր մ

24.Կլինիկական նեղ կոնք, խոշոր պտ ղ։

Կլինիկական նեղ կոնքը իրենից ներկայացն մ է անհամապատասխան թյ ն
մոր կոնքի եւ պտղի գլխի ջեւ: Եթե անատո ական նեղ կոնքը ոչ շտ է բեր մ
հղիի կոնքի եւ պտղի գլխի անհամաչափ թյան,ապա կլինիկական նեղ կոնքը
շտ արտացոլ մ է պտղի եւ մոր կոնքի ջեւ անհամապատասխան թյան այս
կամ այն աստիճանը:
ՊԱՏՃԱՌՆԵՐԸ:
- Անատո ական նեղ կոնք
- Մեծ պտ ղ
- Գլխի անբավարար կոնֆիգ րացիա ( րվանկար)
- Ոչ ճիշտ գլխի ներդր մ.
Ախտորոշ մը կլինիկական նեղ կոնքի դրվ մ է այն ծննդաբեր թյան
ժամանակ,երբ ախտանշանները համընկն մ են եւ թ յլ են տալիս բացահայտել
անհամապատասխան թյ նը (անհամաչափ թյ նը) գլխի եւ կոնքի ջեւ:
Կլինիկական նեղ կոնքի առկայ թյան մասին խոս մ է փոքր կոնքի խոռոչ մ
շարժ ն գլխի առկայ թյ նը, հատկապես առաջնածինների մոտ:

58 of 61
մի
ու
մի
ու
ու
մե
ու
մե
ու
մի
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
մի
ու
ո
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 Ծննդաբեր թյան առաջի շրջան մ զարգացող կոնքի եւ գլխի
անհամապատասխան թյան մասին վկայ մ է արգանդի վզիկի բացման
աստիճանի եւ գլխի առաջշարժման համաչափ թյան բացակայ թյ նը:
Վերջնականապես նեղ կոնք ձեւավորվ մ է ծննդաբեր թյան առաջի շրջանի
վերջ մ եւ երկրորդ շրջան մ:
Կլինիկական նեղ կոնքի նշաններն են՝
- Վաստենի դրական ախտանիշ եւ Ցանգե յստերի չափման տվյալներ
- Գլխի արտահայտված կոնֆիգ րացիա
-Մեծ ծննդաբերական ռ ցք
-Լավ ծննդաբերական գործ նե թյան ընթացք մ գլխի առաջշարժման
դանդաղ մ կամ բացակայ թյ ն:
Կոնքի եւ գլխի չափսի անհամապատասխան թյ նը հաճախ ղեկցվ մ են
երկրորդային թ լ թյամբ կամ ծննդաբերական գործ նե թյան
դիսկորդինացիաիայով (Ապակող որոշմամբ, անհամապատասխան թյամբ)
Ուշացած ախտորոշելիս կլինիկական նեղ կոնքը եւ բնական ղիներով
ծննդաբեր թյան շար նակ մը առաջացն մ է սպառնացող արգանդի
պատռվածքի նշաններ ,որոնք կապված են արգանդի ստորին սեգ նտի
գերձգման հետ:
Կլինիկական նեղ կոնքի զարգացման վտանգով հղիների ծննդաբեր թյան
վար մը:
Մեծ պտղի կամ փոքր կոնքի դեպք մ ծննդաբեր թյ նը պետք է անցկացնել
կոնքի ֆ նկցիոնալ գնահատ մով.
Կոնքի ֆ նկցիոնալ գնահատման համար որոշ մ են՝
-Արտաքին եւ ներքին չափսերը,ձեւը եւ նրա նեղացման աստիճանը
-Սոլովեվի ց ցանիշը
-Պտղի ենթադրյալ քաշը
-Գլխի ֆիքս մը փոքր կոնքամ տք մ – Վաստենի եւ Ցանգե յստերի
հատկանիշներ
-Հեշտոցային հետազոտ թյան ժամանակ – գլխի դրման
առանձնահատկ թյ նները եւ ծննդաբեր թյան խանիզ երը, բնորոշ առկա
կոնքի նեղացած ձեւին:
Կլինիկական նեղ կոնքի ախտանիշների ի հայտ գալը ց ց մ է
հանդիսան մ կեսարյան հատման:
Հղի թյան վարման ընթացք մ հաճախ պետք է լին մ տարբերակիչ
հետազոտ թյ ն կատարել կլինիկական նեղ կոնքի եւ ծննդաբերական
գործ նե թյան երկրորդային թ լ թյան ջեւ: Նրանք նեն ընդհան ր
նշան՝դանդաղ գլխի առաջխախաց մ փոքր կոնքի հարթակներով: Այս դեպք մ
օքսիտոցինի օգտագործ մը հնարավոր է այն՝ գլխի եւ կոնքի չափսերի
անհամապատասխան թյան նշանների բացակայ թյան դեպք մ:
Ժամանակից շ տ ծննդալ ծ մը ֆ նկցիոնալ նեղ կոնք նեցող հղիի մոտ
կարող է առաջանալ արգանդի պատռվածքի վտանգ,որին կարող է հաջորդել

59 of 61
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
մե
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
մե
ու
ու
ու
մե
ու
ու
ու
ու
ու
ու
 արգանդի պատռ մը: Հաճախ դրա հավանական թյ նը բարձր է
կրկնածինների մոտ՝օքսիտոցին կիրառելիս:
Ուշացած վիրահատկան ծննդալ ծ մը ,երբ արդեն գլ խը րճված է կոնքի
ջ ,դժվարան մ է նրա դ րս բեր մը կեսարյան հատման ժամանակ ,որին
հաջորդ մ է արգանդի ասման հավանական թյ նը ներգանգային
արյ նազեղ երի առկայ թյ նը երեխայի մոտ:
Ներկայ մս անհի է համար մ սպասողական տակտիկան
գլխի դժվարացած առաջխաղացման դեպք մ:
Խոշոր պտ ղ
Խոշոր է համարվ մ այն պտ ղը, որի քաշը գերազանց մ է 4000գ և 5000գ
գերազանցող պտ ղը համարվ մ է գիգանտ ։ Եթե պտղի զանգվածը կապված է
որևէ պաթոլոգիայի հետ, ապա նա չի դասակարգվի որպես խոշոր պտ ղ ։
(Շար նակ թյ նը xerox *****)

25. Մայրական տրավմատիզմ ։ Շեքի, հեշտոցի, արգանդի

պարանոցի պատռվածքներ։
Ծննդաբեր թյան ժ կ երբե առաջան մ են շեքի, վ լվայի, հեշտոցի և
արգանդի վզիկի պատռվածքներ։
Շեքի և հեշտոցի պատռվածքներ
Շեքի պատռվածքները ա նահաճախ հանդիպող մանկաբարձական
ասվածքներից են.
Պատճառագիտ թյ նը.
1. Շեքի հյ սվածքների անձիգ թյ նն է, որը ավելի հաճախ նկատվ մ է ծ
տարիքի առաջնածինների տ
2. Բարձր շեք
3. Գլխի դրսևոր երը ծ չափսերով։
4. Նեղ կոնք։
5. Խոշոր պտ ղ։
6. Արագընթաց ծննդաբեր թյ ն։
Տարբեր մ են շեքի պատռվածքների երեք աստիճան։
I˚ ասվ մ է հետին կպ կը, շեքի մաշկը և հեշտոցի պատը փոքր հատված մ,
սակայն շեքի մկանները չեն ասվ մ։
II˚ ասվ մ են շեքի մաշկը, հեշտոցի պատը և շեքի մկանները, բացառ թյամբ
ղիղ աղիքի արտաքին սեղմակի։
III˚ ասվ մ են ոչ այն շեքի մաշկը , հեշտոցի պատն շեքի մկանները, այլև
ղիղ աղիքի արտաքին սեղմակը, երբե ղիղ աղ պատը։
Շեքի ասվածքների հետևանքով հետագայ մ առաջան մ է ներիքն սեռական
օրգանների իջեց մ և արտանկ մ։ Շեքի III˚ պատռվածքը կարող է բարդանալ
կղանքի և գազերի ակամա ինքնաբեր արձակմամբ ։
Ախտորոշ մը հեշտոցը րկացվ մ է հայելիների օգն թյամբ, համադրվ մ են
վերքի եզրերը և այն վերականգնվ մ է կետգ տե հանգ ցակարերով։
60 of 61
մե
վն
ու
ու
վն
վն
վն
ու
ու
վն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
մ
ու
մի
մն
ու
մե
վն
ու
ու
մե
մե
ու
մե
ու
ու
ու
վն
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մ
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ու
ու
ու
ու
ու
ո
ո
ու
ու
մխ
ու
ու
ու
մե
ու
ու
 Արգանդի վզիկի պատռվածքներ
Արգանդի վզիկի պատռվածքներ հետևանք են ծանր ախտաբանական
ծննդաբեր թյան և ղեկցվ մ են առատ արյ նահոս թյամբ։
Տարբեր մ են ըստ ծ թյան 3 աստիճան ։
I˚ պատռվածքը գրավ մ է վզիկի երկար թյան 1/3ը, կազմ մ է 1-2սմ։
II˚ ասված է արգանդի վզիկի երկար թյան 2/3ը, պատռվածքը կարող է հասնել
նչև կամարներ։
III˚ ասվածքը հասն մ է նչև կամարները և հաճախ ընդգրկ մ դրանք,
անցն մ արգանդամար ի վրա ։
Մեծ մասամբ արգանդի վզիկի պատռվածքները տեղակայվ մ են
կող այնորեն, երբե անցն մ են հեշտոցի կամարների վրա։
Կլինիկան ։ Արյ նահոս թյ ն, որը սկսվ մ է պտղի ծնվել ց ան ջապես
հետո, ժգն թյ նը կախված է պատռվածքի ծ թյ նից։ Կարևոր է արյան ալ
կար ր գ յնը և տևական լինելը՝ կրճատված արգանդի պայմաններ մ։
Ախտորոշ մը։ Հայելիներով արգանդի վզիկի զննման ժ կ հայտնաբերվ մ է
նրա ամբողջական թյան խախտ մ։
Բ ժ մը։ Անհրաժեշտ է կարել՝ վերականգնել վզիկի ամբողջական թյ նը։
Վերականգն մը պետք է սկսել վերին անկյ նից ընդ որ մ, առաջին կարը պետք
է դնել պատռվածքից վեր։ Մյ ս կարերը դրվ մ են դեպի արգանդի վզիկի
արտաքին բացվածքը։

26. Մայրական տրավմատիզմ ։ Հղի թյան և

ծննդաբեր թյան առանձնահատկ թյ նները արգանդի
սպիյի դեպք մ։

Արգանդի պատռվածքը
Արգանդի պատերի ամբողջական թյ նը խախտ մը կոչվ մ է արգանդի
պատռվածք։ Այն հաճախ հանգեցն մ է կնոջ մահվան։
Դասակարգ մը
1. Ըստ առաջացման ժ կի տարբեր մ են արգանդի պատռվածք՝ առաջացած՝
հղի թյան ընթացք մ. Ծննդաբեր թյան ժ կ.
2. Ըստ պատճառի տարբեր մ են արգանդի
ինքնաբեր. Բռնի. Խառը պատռվածք
3. Ըստ բն յթի ՝ լրիվ և ոչ լրիվ
4. Ըստ տեղակայման ՝ պատռվածք հատակի, մար ի շրջան մ, ստորին
հատված մ արգանդի պոկ մ հեշտոցի կամարների մակարդակով։
5. Ըստ կլինիկական ըմթացքի
սպառնացող, սկսվող, կատարված։
Արգանդի ինքնաբեր պատռվածքը տեղի է նեն մ առանց արտաքին
ջամտ թյան, հաճախ հետևանք է վիրահատակն ծննդալ ծման ժամանակ
թ յլ տրված սխալների բացթող երի։ **** էջ 423
61 of 61
մի
մի
ու
ու
վն
վն
ու
մն
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մե
ու
մն
մ
ու
ու
ու
ո
մն
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
մե
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մն
ու
ու
ու
ու
ու
ու
ու
մի
ու
ու
ու
ու