‫‪٣‬‬ ‫فصل‌ اول‪ :‬مقدم ‌ه‬

‫‪ -٢-١‬بیان مسئله‌‬
‫یکی‌ از مراکز مصرفکننده آب در کشور ک ‌ه توج ‌ه بس یاری‌ را می‌طلب د‪ ،‬بخش‌ه ای‌ تولی دی‌ و‬
‫ک و ب زرگ‪ ،‬م یزان ق ابل‌ ت وجهی‌ از من ابع‌ آبی‌‬
‫صنعتی‌ هستند‪ .‬بخش‌های‌ تولیدی‌ و صنعتی‌ کوچ ‌‬
‫ن دغ دغه‌های‌ م دیران و تص میم‌گیران‪،‬‬
‫کشور را استفاده می‌کنند‪ ،‬ک ‌ه در حال حاضر‪ ،‬از جدی‌تری ‌‬
‫ت بای د آب م ورد نی از‬
‫تعبی ‌ه سیستم‌های‌ تصفی ‌ه فاضالب در واح دهای‌ ص نعتی‌ اس ت‌‪ .‬بخش‌ ص نع ‌‬
‫ن کن د‪ .‬درص د ق ابل‌‬
‫خود را از طریق‌ تص فی ‌ه فاض الب‪ ،‬و بازی ابی‌ پس اب ب ‌ه ج ای‌ آب ت ازه ت أمی ‌‬
‫توجهی‌ از فاضالب‬
‫ت و اس تفاده مج د د در چ رخ ‌ه تولی د و حّتی‌ فض ای‌ س بز می‌باش د‪ .‬ب ا ت وج ‌ه ب ‌ه‬
‫ل بازی اف ‌‬
‫صنایع‌‪ ،‬قاب ‌‬
‫ن فاضالبها‪ ،‬آب با کیفیت‌ مطلوب ب ‌ه سیکل‌ گردش ی‌ آبه ای‌‬
‫عملیات تصفی ‌ه انجام گرفت ‌ه بر روی‌ ای ‌‬
‫صنعتی‌ برگردانده می‌شود‪ ،‬و برداشت‌ آب از شبک ‌ه آب خام ورودی‌ کاهش‌ می‌یابد‪.‬‬
‫روشهای‌ مختلفی‌ برای‌ تصفی ‌ه فاضالبها وجود دارد ک ‌ه بست ‌ه ب ‌ه مصارف آب و نوع آلودگی‌ از‬
‫ن روشهای‌ تصفی ‌ه آب عبارتاند از‪ :‬تصفی ‌ه مکانیکی‌ آب‪،‬‬
‫این‌ روشها استفاده می‌شود‪ .‬عمدهتری ‌‬
‫فیلتراسیون آب‪ ،‬تصفی ‌ه بیوشیمیایی‌ آب‪ ،‬تصفی ‌ه آب ب ‌ه روش اسمز معکوس‪ ،‬تصفی ‌ه شیمیایی‌ آب‬
‫(م‪ .‬ترکاشوندی‌‪.)١٣٩٢ ،‬‬
‫در یک‌ تع ریف‌ کلی‌ غش اء ب ‌ه عن وان ف ازی‌ ک ‌ه اج زاء جداش ونده در محل ول ب ا س رعت‌های‌‬
‫ن فرآیند معموال تغییر فازی‌ صورت نمی‌گیرد‬
‫متفاوت از آن عبور می‌کنند‪ ،‬تعریف‌ می‌شود‪ .‬در ای ‌‬
‫و محصوالت ن یز در هم دیگر ق ابل‌ ام تزاج هس تند‪ .‬ن یروی‌ مح رک ‌ه الزم در فرآین دهای‌ غش ایی‌‬
‫می‌تواند ب ‌ه صورت اختالف غلظت‌‪ ،‬فشار‪ ،‬دما و پتانسیل‌ الک تریکی‌ باش د‪ .‬فرآین دهای‌ غش ایی‌ ب ا‬
‫ن مزایایی‌ چون کاهش‌ مصرف انرژی‌ ب ‌ه دلیل‌ عدم تغییر فاز‪ ،‬حجم‌ کم‌ و عدم نیاز ب ‌ه فض ای‌‬
‫داشت ‌‬
‫زیاد‪ ،‬تنوع در شکل‌ و اندازه‪ ،‬افت‌ فشار کم‌ و انتقال جرم زیاد‪ ،‬باال بودن راندمان جداسازی‌ برای‌‬
‫محلولهای‌ رقیق‌‪ ،‬نیاز کم‌ ب ‌ه مواد افزودنی‌ و حاللها‪ ،‬ساده بودن طراحی‌ غشاها و سهولت‌ ک اربرد‬
‫ن ب ‌ه دلیل‌‬
‫آنها در مقیاسهای‌ صنعتی‌ و هم‌چنی ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٤‬‬ ‫فصل‌ اول‪ :‬مقدم ‌ه‬

‫اینک ‌ه دوستدار محیط‌زیست‌ هستند‪ ،‬از سایر روشهای‌ جداس ازی‌ متم ایز ش دهاند (م‪ .‬ترکاش وندی‌‪،‬‬
‫‪.)١٣٩٢‬‬
‫انواع فرآیند جداسازی‌ غشایی‌ عمده شامل‌ میکروفیلتراسیون‪ ،١‬اولترافیلتراسیون‪ ،٢‬نانوفیلتراسیون‪،٣‬‬
‫ل بیش تر‬ ‫اسمز معکوس‪ ،‬الکترودیالیز‪ ،٤‬جداسازی‌ گازی‌ و تراوش تبخیری‌ اس ‌‬
‫ت ک ‌ه ت وج ‌ه و تم ای ‌‬
‫ن فراین دهای‌‬
‫ب ‌ه حفاظت‌ از محیط‌زیست‌‪ ،‬تقاضا برای‌ آب تمیز و بازده ان رژی‌ ب اال‪ ،‬اس تفاده از ای ‌‬
‫غشایی‌ را افزایش‌ داده است‌ (م‪ .‬ترکاشوندی‌‪.)١٣٩٢ ،‬‬
‫ن اس مز معک وس‪ ،‬نانوفیلتراس یون و اولترافیلتراس یون ان واعی‌ از روش های‌ تص فی ‌ه‬
‫در این‌ بی ‌‬
‫غشایی‌ هستند ک ‌ه فاز جداسازی‌ را بر اساس اختالف فشار انجام می‌دهن د و در فرآین دهای‌ تص فی ‌ه‬
‫آب و فاضالب مورد استفاده قرار می‌گیرند‪.‬‬
‫موارد کاربرد فرایندهای‌ غشایی‌ در صنعت‌ تصفی ‌ه آب و فاضالب عبارتند از (م‪ .‬ترکاشوندی‌‪،‬‬
‫‪ - :)١٣٩٢‬تصفی ‌ه آب آشامیدنی‌ و یا پیش‌تصفی ‌ه ب ‌ه منظور حذف کدورت‪ ،‬جامدات معلق‌‪،‬‬
‫گو‬
‫ویروس‪ ،‬رن ‌‬
‫برخی‌ مواد آلی‌ استفاده می‌شود‪.‬‬
‫‪ -‬گندزدایی‌ آبهای‌ سطحی‌ و زیرزمینی‌ (همراه با کلرزنی‌)‬
‫‪ -‬تولید آب صنعتی‌ از آب سطحی‌ (حذف جامدات معلق‌ و کلوییدی‌)‬
‫‪ -‬تولید آب از پساب خروجی‌ تصفیه‌خانه‌های‌ فاضالب شهری‌ ‪ /‬صنعت‌‬
‫ک غشای‌ نیمه‌تراوا عبور کرده‬
‫ت ک ‌ه در آن آب با افزایش‌ فشار از ی ‌‬
‫اسمز معکوس روشی‌ اس ‌‬
‫و یونها و مواد معدنی‌ آن حذف می‌شوند‪.‬‬
‫ک فرآیند طبیعی‌ است‌ ک ‌ه در آن آب بدون نیاز ب ‌ه انرژی‌ جریان می‌یابد‪ .‬اما برای‌‬
‫پدیده اسمز ی ‌‬
‫ت معکوس نیاز ب ‌ه واردکردن فشار ب ‌ه آب شورتر است‌‪ .‬غشای‌ اسمز‬
‫ایجاد جریان در جه ‌‬
‫ک‬
‫معکوس ی ‌‬

‫‪Microfiltration 1‬‬
‫‪2 Ultrafiltration 3‬‬
‫‪Nanofiltration 4‬‬
‫‪Electro dialysis‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٥‬‬ ‫فصل‌ اول‪ :‬مقدم ‌ه‬

‫غش ای‌ نیمه‌ت راوا اس ت‌ ک ‌ه ب ‌ه مولکوله ای‌ آب اج ازه عب ور داده‪ ،‬ام ا م انع‌ عب ور م وادی‌ نظ یر‬
‫نمک‌های‌ محلول‪ ،‬مواد آلی‌‪ ،‬باکتری‌ها و‪ ...‬می‌شود‪ .‬ب رای‌ عب ور آب از این‌ غش اء نی از ب ‌ه ایج اد‬
‫فشاری‌ بیشتر از فشار اسمزی‌ ایجاد شده ناشی‌ از تفاوت غلظت‌ محلولها در سمت‌ محلول غلیظ‌تر‬
‫ن میزان فشار‪ ،‬آب از غشاء عبور کرده و نمک‌ها و یونهای‌ محلول در‬
‫ن ای ‌‬
‫است‌‪ .‬در صورت تأمی ‌‬
‫ن صورت عملیات تص فی ‌ه آب و ح ذف نمک‌ه ا ص ورت گ رفت ‌ه و‬
‫آن از غشاء عبور نمی‌کنند‪ .‬بدی ‌‬
‫بسیاری‌ از آلودگی‌های‌ آب حذف می‌شوند‪ .‬در شکل‌ زیر‪ ،‬فرآیند اسمز معکوس ب ‌ه تص ویر کش یده‬
‫شده است‌‪ .‬وقتی‌ ب ‌ه آب شورتر فشار وارد می‌شود‪ ،‬مولکولهای‌ آب از غشای‌ اسمز معکوس عبور‬
‫کرده و سایر محتویات آب از آن جدا می‌شوند (م‪ .‬ترکاشوندی‌‪.)١٣٩٢ ،‬‬

‫شکل‌ ‪ :١-١‬نحوه عملکرد فرآیند اسمز معکوس (م‪ .‬ترکاشوندی‌‪)١٣٩٢ ،‬‬

‫ن‬
‫ن تحقیق‌ کاهش‌ پساب خروجی‌ از دستگاه اسمز معکوس است‌‪ .‬برای‌ رس یدن ب ‌ه ای ‌‬
‫هدف از ای ‌‬
‫ن راه ب ‌ه طور دسته‌بندی‌ شده در دو قسمت‌ پیشنهاد می‌شود‪:‬‬
‫منظور چندی ‌‬
‫‪ -١‬بهینه‌سازی‌ و افزایش‌ عملکرد سیستم‌ اسمز معکوس ‪ -٢‬دفع‌ و استفاده‬
‫مجدد (تصفی ‌ه مجدد) پساب خروجی‌ از سیستم‌ اسمز معکوس با توج ‌ه ب ‌ه‬
‫روش اول‪ ،‬راههای‌ ذیل‌ را می‌توان پیشنهاد کرد‪:‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٦‬‬ ‫فصل‌ اول‪ :‬مقدم ‌ه‬

‫ک واح د اس مز معک وس مرب وط ب ‌ه‬

‫تحقیقات نشان می‌دهد بیش‌ از ‪ ٥٠‬درصد مجموع هزین ‌ه ی ‌‬
‫ن متغیر در ه زین ‌ه بهره برداری‌‬
‫هزین ‌ه سرمایه‌گذاری‌ واحد پیش‌تصفی ‌ه است‌ ک ‌ه می‌تواند بزرگتری ‌‬
‫و عملکرد سیستم‌ اسمز معکوس باشد‪.‬‬

‫منظور از سیستم‌ پیش‌تصفی ‌ه فاضالب‪ ،‬حذف مواد مض ر موج ود در داخل‌ فاض الب اس ت‌ ک ‌ه‬
‫ب برساند‪ .‬در روش اسمز معکوس غش اها در اث ر تم اس ب ا‬
‫می‌تواند ب ‌ه تجهیزات تصفیه‌خان ‌ه آسی ‌‬
‫مواد آلی‌ یا مواد معلق‌ جام د می‌توانن د دچ ار گ رفتگی‌ ی ا رس وبگذاری‌ ش وند‪ .‬ب ‌ه همین‌ دلیل‌ الزم‬
‫ت تا جامدات و مواد مضر حذف شود تا از صدمات احتمالی‌ جلوگ یری‌ ش ود‪ .‬از ط رف دیگ ر‬
‫اس ‌‬
‫‪١‬‬
‫فشار کار پمپ‌ها در روش اسمز معکوس ب ‌ه میزان امالح موجود در آب بستگی‌ دارد و هر چ ‌ه‬
‫‪ TDS‬آب باالتر باشد‪ ،‬فشار اسمزی‌ باالتر بوده و در نتیج ‌ه فشار کاری‌ پمپ‌ ب رای‌ غلب ‌ه ب ر فش ار‬
‫اس مزی‌ و جداس ازی‌ امالح از آب بیش تر خواه د ش د‪ .‬از ط رف دیگ ر انج ام ن دادن پیش‌تص فی ‌ه‬
‫مناسب‌‪ ،‬باعث‌ افزایش‌ تعداد دفعات شستشوی‌ غشاها شده و می‌تواند عملکرد آنه ا از نظ ر م یزان‬
‫آبدهی‌ و درصد عبور امالح و عمر غشاء را کاهش‌ دهد‪ .‬با افزایش‌ تعداد دفعات شستش و‪ ،‬ه زین ‌ه‬
‫ن مواد شیمیایی‌ و و زمان خاموشی‌ سیستم‌ افزایش‌ پیدا می‌کند‪ .‬تصفی ‌ه مق دماتی‌ آب ورودی‌ ب ‌ه‬
‫تامی ‌‬
‫دستگاه ‪ ٢ RO‬ب ‌ه منظور استفاده بهین ‌ه از غشاها و افزایش‌ زمان ک ارکرد غش اء انج ام می‌گ یرد و‬
‫ن عملیات آب آماده عبور از غشاء می‌شود‪ .‬عملیات تص فی ‌ه مق دماتی‌ آب ورودی‌ ش امل‌‬
‫در طی‌ ای ‌‬
‫ت (ع‪ .‬سندگل‌‪:)١٣٩٧ ،‬‬
‫مراحل‌ زیر اس ‌‬
‫ل رسوب‪ :‬در نظر داشت ‌ه باشیم‌ ک ‌ه در آب‬
‫ت جهت‌ جلوگیری‌ از تشکی ‌‬
‫نکته‌‪ :‬تزریق‌ آنتی‌اسکاالن ‌‬
‫ت وجود یونه ای‌ مختلف‌ ک ‌ه ب ا ت وج ‌ه ب ‌ه غلظت‌ آنه ا‪ pH ،‬و دم ای‌ آب‪ ،‬رس وباتی‌ مانن د‬
‫خام ب ‌ه عل ‌‬
‫ل می‌ش ود ک ‌ه ب ر روی‌ غش اء می‌نش ینند‪ .‬ب رای‌ جلوگ یری‌ از‬
‫کربنات‪ ،‬س ولفات‪ ،‬س یلیکات تش کی ‌‬
‫ب دس تگاه س ختی‌گیر و ت زریق‌ آنتی‌اس کاالنت‌ بس یار م ؤثر‬
‫تش کیل‌ رس وب‪ ،‬ت زریق‌ اس ید‪ ،‬نص ‌‬
‫می‌باشد‪ .‬آنتی‌اسکاالنت‌ در‬

‫‪Total dissolved solids‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪2 Reverse osmosis‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٧‬‬ ‫فصل‌ اول‪ :‬مقدم ‌ه‬

‫انواع مختلف‌ وجود دارد ک ‌ه هر کدام بر اساس ن وع آب خ وراك انتخ اب می‌ش ود‪ .‬مق دار ت زریق‌‬
‫آنتی‌اس کاالنت‌ دارای‌ اهمیت‌ بس یار زی ادی‌ اس ت‌‪ .‬ت زریق‌ بیش‌ از ح د آن‪ ،‬خ ود ایج اد رس وب‬
‫ت یونه ای‌ رس وبگذار می‌باش د (ع‪.‬‬
‫می‌نماید‪ .‬از عملکردهای‌ مهم‌ آنتی‌اس کاالنت‌ ب اال ب ردن حاللی ‌‬
‫سندگل‌‪.)١٣٩٧ ،‬‬
‫روش و فناوری‌ پیش‌تص فی ‌ه در سیس تم‌های‌ اس مز معک وس وابس ت ‌ه ب ‌ه ن وع فاض الب ورودی‌‬
‫است‌‪ .‬در انتخاب روش پیش‌تصفیه‌‪ ،‬عالوه بر تفاوت آن الیز ش یمیایی‌ فاض الب‪ ،‬تف اوت و ش رایط‌‬
‫ت باالیی‌ برخوردارند‪.‬‬
‫ت فاضالب در فصول و شرایط‌ آب و هوایی‌ مختلف‌ نیز از اهمی ‌‬
‫کیفی ‌‬
‫دیگر عوامل‌ مؤثر در عملکرد غشاء اسمز معکوس‬
‫ک دو پارامتر کلیدی‌ در بررس ی‌ عملک رد‬
‫شار آب تصفی ‌ه شده خروجی‌ و نیز درصد حذف نم ‌‬
‫ن اسمز معکوس ب ‌ه شمار می‌روند‪ .‬در شرایط‌ عملی اتی‌ یکس ان‪ ،‬ش ار آب تص فی ‌ه‬
‫ک آب شیرین‌ک ‌‬
‫ی ‌‬
‫ک دس تگاه تص فی ‌ه آب اس مز‬
‫ت بیشتر ی ‌‬
‫ک باالتر بیانگر موفقی ‌‬
‫شده خروجی‌ و نیز درصد حذف نم ‌‬
‫ک دستگاه دیگر ب ‌ه ش مار می‌رون د‪ .‬در بررس ی‌هایی‌ ک ‌ه در ادام ‌ه آم ده اس ت‌‪،‬‬
‫معکوس نسبت‌ ب ‌ه ی ‌‬
‫تغییر هر پارامتر با ثابت‌ در نظر گرفتن‌ سایر پارامترها بیان شده است‌؛ اما چ یزی‌ ک ‌ه در حقیقت‌‬
‫ن اتف اق می‌افت دمعموًال تغی یر هم‌زم ان دو ی ا چن د پ ارامتر اس ت‌ ک ‌ه‬
‫ک دس تگاه آب ش یرین‌ک ‌‬
‫در ی ‌‬
‫بررسی‌ عملکرد کلی‌ غشاء دستگاه تصفی ‌ه آب اسمز معکوس را پیچیدهتر می‌کن د‪ .‬نبای د فرام وش‬
‫کرد ک ‌ه پارامترهای‌ فراوانی‌ نیز وجود دارند ک ‌ه تأثیر آنها ب ‌ه ص ورت مس تقیم‌ در عملک رد غش اء‬
‫اسمز معکوس دیده نمی‌شود‪ .‬مسائلی‌ نظیر هزینه‌های‌ تعمیر و نگهداری‌ و ن یز مس ائل‌ مرب وط ب ‌ه‬
‫ک دس تگاه تص فی ‌ه آب اس مز‬
‫م راحل‌ پیش‌تص فی ‌ه م واردی‌ هس تند ک ‌ه می‌توانن د بی انگر برت ری‌ ی ‌‬
‫ک سیستم‌ دیگر باشند (ن‪ .‬مقیمی‌‪.)١٣٩٠ ،‬‬
‫معکوس نسبت‌ ب ‌ه ی ‌‬
‫اثر فشار بر عملکرد غشاء اسمز معکوس‬
‫با افزایش‌ فش ار آب ورودی‌ ب ‌ه سیس تم‌ تص فی ‌ه آب‪ ،‬ش ار آب خ روجی‌ اف زایش‌ ی افت ‌ه و م یزان‬
‫نمک‌های‌ موجود در آن کاهش‌ می‌یابد (ن‪ .‬مقیمی‌‪.)١٣٩٠ ،‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٨‬‬ ‫فصل‌ اول‪ :‬مقدم ‌ه‬

‫اثر دما بر عملکرد غشاء اسمز معکوس‬

‫ت ب اقی‌ مان دن س ایر پارامتره ا‪ ،‬ش ار آب خ روجی‌‬
‫با افزایش‌ دمای‌ آب ورودی‌ و با فرض ثاب ‌‬
‫ک در دس تگاه‬
‫ن درص د ح ذف نم ‌‬
‫ک نیز بیشتر خواهد شد؛ بن ابرای ‌‬
‫افزایش‌ یافت ‌ه و میزان عبور نم ‌‬
‫ن کاهش‌ می‌یابد (ن‪ .‬مقیمی‌‪.)١٣٩٠ ،‬‬
‫آب شیرین‌ک ‌‬
‫ی بر عملکرد غشاء اسمز معکوس‬
‫اثر درصد بازیاب ‌‬
‫درصد بازیابی‌ برابر با نس بت‌ آب تص فی ‌ه ش ده ب ‌ه آب ورودی‌ ب ‌ه دس تگاه تص فی ‌ه آب اس ت‌‪ .‬ب ا‬
‫ن سایر عوامل‌ و افزایش‌ درصد بازیابی‌‪ ،‬شار آب تصفی ‌ه شده کاهش‌ یافت ‌ه و در‬
‫ثابت‌ در نظر گرفت ‌‬
‫نقطه‌ای‌ ک ‌ه فشار اسمزی‌ آب ورودی‌ با فشار اعمال شده برابر می‌شود‪ ،‬متوقف‌ خواهد شد‪ .‬میزان‬
‫ک نیز با افزایش‌ درصد بازیابی‌‪ ،‬کاهش‌ می‌یابد (ن‪ .‬مقیمی‌‪.)١٣٩٠ ،‬‬
‫حذف نم ‌‬
‫ت نمک‌ آب ورودی‌ بر عملکرد غشاء اسمز معکوس‬
‫ش غلظ ‌‬
‫اثر افزای ‌‬
‫ک در آب ورودی‌ ب ‌ه سیستم‌ تصفی ‌ه آب اسمز معکوس و در واقع‌ افزایش‌ ‪،TDS‬‬
‫با افزایش‌ غلظت‌ نم ‌‬
‫ن م یزان‬
‫دبی‌ آب تصفی ‌ه شده خروجی‌ کاهش‌ ی افت ‌ه و م یزان عب ور نمک‌ بیش تر می‌ش ود؛ بن ابرای ‌‬
‫ک در دستگاه تصفی ‌ه آب کاهش‌ می‌یابد (ن‪ .‬مقیمی‌‪.)١٣٩٠ ،‬‬
‫حذف نم ‌‬
‫مطالب‌ بیانشده ب ‌ه صورت خالص ‌ه در جدول زیر آمده است‌‪.‬‬

‫ل مؤثر در عملکرد فیلتر غشاء اسمز معکوس‬

‫جدول ‪ :١-١‬ارزیابی‌ عوام ‌‬
‫افزایش‌ میزان نمک‌های‌ محلول‬ ‫ی آب‬
‫افزایش‌ میزان بازیاب ‌‬
‫ی‬
‫ی آب ورود ‌‬
‫افزایش‌ دما ‌‬ ‫ی‬
‫ش فشار آب ورود ‌‬
‫افزای ‌‬
‫ی‬
‫در آب ورود ‌‬ ‫ن‬
‫نک‌‬
‫شیری ‌‬
‫ش شار آب‬
‫افزای ‌‬ ‫ش شار آب‬
‫افزای ‌‬
‫ش شار آب تصفیه‌شده‬
‫کاه ‌‬ ‫کاهش‌ شار آب تصفیه‌شده‬
‫تصفیه‌شده‬ ‫تصفیه‌شده‬
‫افزایش‌ میزان نمک‌‬ ‫ک‬
‫ش میزان نم ‌‬
‫کاه ‌‬
‫ی‬
‫افزایش‌ میزان نمک‌ عبور ‌‬ ‫افزایش‌ میزان نمک‌ عبوری‌‬
‫ی‬
‫عبور ‌‬ ‫ی‬
‫عبور ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٩‬‬ ‫فصل‌ اول‪ :‬مقدم ‌ه‬

‫در روش دفع‌ و استفاده مجدد جهت‌ کاهش‌ پساب خروجی‌‪ ،‬راههای‌ ذیل‌ پیشنهاد می‌گردد‪:‬‬
‫راههای‌ مختلفی‌ جهت‌ دف ‌ع و یا استفاده مجدد پساب وجود دارد (م‪ .‬جعفرزاده‪:)١٣٩٤ ،‬‬
‫ک ب ‌ه اقیانوس ها‪،‬‬
‫ن روش در محل‌ه ای‌ ن زدی ‌‬
‫ن روش رایج‌ت ری ‌‬
‫ی‪ :‬ای ‌‬
‫‪ -١‬تخلیه‌ به‌ آبه‪77‬ای‌ س‪77‬طح ‌‬
‫دریاها ی ا رودخانه‌ه ا می‌باش د‪ .‬ب ا ت وج ‌ه ب ‌ه اینک ‌ه در بعض ی‌ من اطق‌ آب س طحی‌ و من ابع‌ آبه ای‌‬
‫ن اس ت‌ حی ات موج ودات زن ده ب ‌ه دلیل‌ بعض ی‌ آالین دههای‌‬
‫سطحی‌ وجود ندارد و از ط رفی‌ ممک ‌‬
‫مضر ب ‌ه خطر بیفتد و از ط رف دیگ ر جهت‌ انتق ال پس اب ب ‌ه ه ر نقطه‌ای‌ دارای‌ آبه ای‌ س طحی‌‪،‬‬
‫ن الزم اس ت‌ که‌در ن تیج ‌ه عمًال ای ‌‬
‫ن‬ ‫هزین ‌ه خطوط انتقال‪ ،‬پمپاژ‪ ،‬نگهداری‌ و حف اظت‌ و خری د زمی ‌‬
‫گزین ‌ه حذف می‌گردد (م‪ .‬جعفرزاده‪.)١٣٩٤ ،‬‬
‫ن عمل‌ در ش هرها ک ‌ه دارای‌ ش بک ‌ه فاض الب می‌باش ند‬
‫‪ -٢‬تخلیه‌ به‌ ش‪77‬بکه‌ فاض‪77‬الب‪ :‬انج ام ای ‌‬
‫امری‌ ممکن‌ است‌ اما بایستی‌ در نظر گرفت ‌ه ش ود ک ‌ه در این‌ عمل‌ ه دررفت‌ آب اتف اق می‌افت د (م‪.‬‬
‫جعفرزاده‪.)١٣٩٤ ،‬‬
‫ق‪ :‬با توج ‌ه ب ‌ه این‌ ک ‌ه نگرانی‌ در مورد آلوده ش دن من ابع‌ زیرزمی نی‌‬
‫‪ -٣‬تخلیه‌ به‌ چاههای‌ عمی ‌‬
‫ن‬
‫ن روش از مقبولیت‌ و پذیرش عمومی‌ برخوردار نیست‌‪ .‬عالوه بر ای ‌‬
‫وجود دارد‪ ،‬دفع‌ پساب ب ‌ه ای ‌‬
‫ت و بهرهبرداری‌ پس اب ب ‌ه س فرههای‌ آب زیرزمی نی‌‬
‫ت ک ‌ه بر اثر سهل‌انگاری‌ در ساخ ‌‬
‫ن اس ‌‬
‫ممک ‌‬
‫ح آب زیرزمینی‌ در عمق‌ه ای‌‬
‫ن روش برای‌ مناطقی‌ مناسب‌ است‌ ک ‌ه سط ‌‬
‫ن ای ‌‬
‫نشت‌ پیدا کند‪ .‬هم‌چنی ‌‬
‫بیش‌ از ‪ ٢٠٠‬متر قرار داشت ‌ه باشد (م‪ .‬جعفرزاده‪.)١٣٩٤ ،‬‬
‫ن مورد توج ‌ه شود ک ‌ه حتمًا‬
‫‪ -٤‬تخلیه‌ به‌ حوضچه‌ تبخیری‌‪ :‬در احداث حوضچه‌های‌ تبخیر باید ب ‌ه ای ‌‬
‫ن اراضی‌‬
‫زیر آنها نفوذ ناپذیر باشد تا از نفوذ پساب شور ب ‌ه اعماق جلوگیری‌ شود‪ .‬با توج ‌ه ب ‌ه تأمی ‌‬
‫الزم و ارزیابی‌ کلی‌ آن و تطابق‌ با مبانی‌ طراحی‌ مربوط ‌ه می‌تواند یکی‌ از گزینه‌های‌ برتر در‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٠‬‬ ‫فصل‌ اول‪ :‬مقدم ‌ه‬

‫ت و عمق‌ مورد نیاز برک ‌ه تبخیر در نرخهای‌ بازیافت‌‬

‫ن بخش‌ مساح ‌‬
‫انتخاب روش دفع‌ باشد‪ .‬در ای ‌‬
‫ن کرد (م‪ .‬جعفرزاده‪.)١٣٩٤ ،‬‬
‫مختلف‌ جهت‌ تخلی ‌ه پساب را بایستی‌ تعیی ‌‬
‫ن و یا قابل‌‬
‫‪ -٥‬استفاده از سیستم‌ تقطیر خورشیدی‌‪ :‬یکی‌ دیگر از راههای‌ استحصال آب شیری ‌‬
‫استفاده مج دد در ص نعت‌ از پس اب آب ش یرین‌کن‌‪ ،‬اس تفاده از ان رژی‌ خورش ید اس ت‌‪ .‬در ح الت‌‬
‫عادی‌ و در منطقه‌ای‌ با آب و هوای‌ نسبتًا گرم ب ‌ه طور متوسط‌ روزان ‌ه ‪ ٤‬تا ‪ ٥‬لیتر در هر روز ب ‌ه‬
‫ن تشعشع‌ را دارند ب ‌ه دس ت‌ آم ده اس ت‌‪ .‬در‬
‫ازای‌ هر متر مربع‌ برای‌ روزهای‌ تابستانی‌ ک ‌ه بیشتری ‌‬
‫ن روش آب و هوای‌ منطق ‌ه نقش‌ بسزایی‌ دارد (م‪ .‬جعفرزاده‪.)١٣٩٤ ،‬‬
‫ای ‌‬
‫نو‬
‫ت مص‪7777‬ارف کش‪7777‬اورزی‌ و آبی‪7777‬اری‌‪ :‬ب ‌ه عن وان یکی‌ از مناس ب‌تری ‌‬
‫‪ -٦‬اس‪7777‬تفاده جه ‌‬
‫ت گیاه ان شورپس ند از‬
‫به‌صرفه‌ترین‌ روش استفاده از پساب می‌ت وان ب ‌ه اس تفاده در اراض ی‌ کش ‌‬
‫جمل ‌ه گندم‪ ،‬جو‪ ،‬پست ‌ه و غیره اشاره کرد (م‪ .‬جعفرزاده‪.)١٣٩٤ ،‬‬
‫ن م ورد نظ ر‬
‫ن اس ت‌‪ .‬زمی ‌‬
‫در مصرف مجدد پساب در کشاورزی‌ مهم‌ترین‌ عامل‌‪ ،‬انتخاب زمی ‌‬
‫باید از خصوصیات زیر برخوردار باشد (ا‪ .‬هادیان‪:)١٣٩٤ ،‬‬
‫‪ -‬زمین‌ انتخ ابی‌ بای د ن زدیک‌ اجتماع اتی‌ ک ‌ه فاض الب ناش ی‌ از فعالیت‌ه ای‌ آن ب ‌ه مص رف‬
‫کشاورزی‌ می‌رسد باشد تا از هزینه‌های‌ پرخرج انتقال جلوگیری‌ ب ‌ه عمل‌ آید‪.‬‬
‫ن انتخابی‌ از نظر مناسب‌ بودن برای‌ کشاورزی‌ بایستی‌ مورد توج ‌ه قرار گیرد‪.‬‬
‫‪ -‬کیفیت‌ خاك زمی ‌‬
‫‪-‬جهت‌ باد طوری‌ نباشد ک ‌ه احیانًا بوهای‌ ناشی‌ از تجزی ‌ه مواد آلی‌ فاضالبی‌ ک ‌ه صرف آبیاری‌‬
‫شده ب ‌ه طرف اجتماعات جریان یابد‪.‬‬
‫ل تصفیه‌خان ‌ه طوری‌‬
‫ن نقط ‌ه شبک ‌ه جمع‌آوری‌ فاضالب یا مح ‌‬
‫ن انتخابی‌ از آخری ‌‬
‫‪ -‬فاصل ‌ه زمی ‌‬
‫ن فاصل ‌ه زیاد دور نباشد‪.‬‬
‫ت توسع ‌ه آینده شهری‌ نگردد و ای ‌‬
‫باشد ک ‌ه باعث‌ محدودی ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١١‬‬ ‫فصل‌ اول‪ :‬مقدم ‌ه‬

‫‪ -‬زمین‌ انتخابی‌ برای‌ مصرف فاضالب باید از نظر ب افت‌ وض عیت‌ خ اك‪ ،‬م یزان نفوذپ ذیری‌‬
‫ن و نقشه‌های‌ مربوط ‌ه قبل‌‬
‫ح آبهای‌ زیرزمینی‌ مورد مطالع ‌ه دقیق‌ قرار گیرد و توپوگرافی‌ زمی ‌‬
‫سط ‌‬
‫از اقدام ب ‌ه مصرف مجدد فاضالب در آن ب ‌ه دقت‌ بررس ی‌ گ ردد ت ا نح وه ت وزیع‌ فاض الب در آن‬
‫مشخص‌ شود‪.‬‬
‫وجود مقادیر قابل‌ توجهی‌ فسفات و ازت در فاضالب ک ‌ه تمامًا مواد ب ا ارزش از نظ ر ب اروری‌‬
‫مصرف فاضالب کشاورزی‌ هستند خاصیت‌ افزایش‌ تولیدات کشاورزی‌ را در مصرف فاض الب‬
‫ب ‌ه عنوان آبیاری‌ ب ‌ه آن بخشیده است‌‪ .‬معموًال محصوالتی‌ ک ‌ه از طریق‌ آبیاری‌ با فاضالب ب ‌ه دست‌‬
‫می‌آیند شامل‌ دو قسمت‌ زیر است‌‪:‬‬
‫‪ -١‬محصوالتی‌ ک ‌ه حیوانات از آن استفاده می‌نمایند مانند علوفه‌‪ ،‬ذرت ک ‌ه مخص وص پ رورش‬
‫حیوانات شیرده است‌‪.‬‬

‫ل بررسی‌ است‌‪:‬‬
‫‪ -٢‬محصوالتی‌ ک ‌ه فقط‌ ب ‌ه مصرف انسان می‌رسد ک ‌ه خود در دو گروه متمایز زیر قاب ‌‬
‫‪ -‬محصوالتی‌ ک ‌ه قبل‌ از مصرف پخت ‌ه می‌شوند‪.‬‬
‫‪ -‬محصوالتی‌ ک ‌ه بدون پخت ‌ه شدنمستقیمًا توسط‌ انسان مصرف می‌گردد‪.‬‬
‫بهتر است‌ محصوالت آبیاری‌ شده ب ا فاض الب ب ‌ه گ روه م وادی‌ ک ‌ه ق ابل‌ خ وردن هس تند تعلق‌‬
‫نداش ت ‌ه باش د بعن وان مث ال پنب ‌ه ی ا ان واع درخت‌ ک ‌ه از چ وب آن اس تفاده می‌ش ود را می‌ ت وان ب ا‬
‫فاضالب آبیاری‌ نمود‪ .‬چنانچ ‌ه ب ‌ه علت‌ شرایط‌ خاصی‌ این‌ عمل‌ مقدور نیست‌ الاقل‌ محصوالتی‌ را‬
‫با فاضالب آبیاری‌ کرد ک ‌ه ب ‌ه صورت خام مصرف نمی‌ش وند‪ ،‬مثل‌ س یب‌زمینی‌ و گیاه ان دانه‌ای‌‬
‫(ا‪ .‬هادیان‪.)١٣٩٤ ،‬‬
‫ت استفاده مجدد از پس اب خ روجی‌ سیس تم‌ اس مز‬
‫‪ -٧‬تصفیه‌ مجدد‪ :‬یکی‌ ار روشهای‌ دیگر جه ‌‬
‫معکوس‪ ،‬تصفی ‌ه مجدد آن و رساندن مق دار م ایع‌ در پس اب خ روجی‌ ه‌ب ح داقل‌ ممکن‌ و گاه ًا ب ‌ه‬
‫ت (م‪ .‬جعفرزاده‪.)١٣٩٤ ،‬‬
‫صفر اس ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٢‬‬ ‫فصل‌ اول‪ :‬مقدم ‌ه‬

‫ن سیستم‌ رخ می‌دهد‪ .‬پس ابهای‌‬

‫پس‌ از تصفی ‌ه آب ب ‌ه روش اسمز معکوس‪ ،‬مواج ‌ه با پسابهای‌ ای ‌‬
‫ن تصفی ‌ه آب‪ ،‬غلیظ‌ و از امالح کربناتکلسیم ‌‪،١‬‬
‫ج در حی ‌‬
‫سیستم‌های‌ اسمز معکوس ب ‌ه تدری ‌‬
‫سولفاتکلسیم ‌‪ ،٢‬سولفاتباریم ‌‪ ٣‬و سیلیکا‪ ٤‬فوقاشباع می‌شود‪ .‬یکی‌ از مهم‌ت ری ‌‬
‫ن مش کالت پیش‌ رو در‬
‫ن پساب اغلب‌ دارای‌ ‪ TDS‬یا ش وری‌‬
‫فرآیندهایی‌ نظیر اسمز معکوس تولید پساب مایع‌ می‌باشد‪ .‬ای ‌‬
‫ن پس اب‬
‫ن برای‌ اس تفاده مج دد از ای ‌‬
‫باالیی‌ می‌باشد ک ‌ه دفع‌ آن را با مشکل‌ روبه‌رو می‌کند‪ .‬بنابرای ‌‬
‫ح غش اء و در ن تیج ‌ه ک اهش‌‬
‫باید ب ‌ه دنبال فرآین دهایی‌ ب رای‌ مم انعت‌ از رس وب امالح روی‌ س ط ‌‬
‫نفوذپذیری‌ آن بود‪ .‬شوری‌ پساب ایجاد شده بستگی‌ ب ‌ه شوری‌ آب خام ورودی‌ و تعداد مراحل‌ ‪RO‬‬
‫می‌باشد‪ .‬هرچ ‌ه تعداد مراحل‌ ‪ RO‬بیشتر باشد راندمان شیرین‌سازی‌ و تولید آب باالتر می‌رود ولی‌‬
‫پساب ایجاد شده شورتر خواهد شد‪ .‬با توج ‌ه ب ‌ه محدودیت‌های‌ موجود در سیستم‌های‌ ‪ RO‬نمی‌ت وان‬
‫ب ‌ه بیش‌ از یک‌ راندمان مشخص‌ دس ت‌ ی افت‌‪ .‬مفه وم‪ ٥ ZLD‬ب ‌ه عن وان زنجیره ای‌ از فرآین دهای‌‬
‫ت منجر ب ‌ه تولید پسماند جامد می‌ش ود‪ .‬پس اب خ روجی‌ از تص فیه‌خان ‌ه‬
‫مختلف‌ می‌باشد ک ‌ه در نهای ‌‬
‫فاضالب شهری‌ یا صنعتی‌ ب ‌ه منظور استفاده مجدد در صنعت‌‪ ،‬م راحل‌ مختلفی‌ نظ یر سیس تم‌های‌‬
‫زاللساز‪ ،٦ DAF،‬فیلترهای‌ شنی‌ و کربنی‌‪ ،‬سیس تم‌های‌ اولترافیلتراس یون و‪ ....‬را طی‌ ک رده و در‬
‫نهایت‌ وارد سیستم‌های‌ ‪ RO‬می‌شود‪ .‬محصول تولید شده در سیس تم‌ ‪ RO‬ی ا هم ان آب تص فی ‌ه ش ده‬
‫ت ش ود‪ .‬ام ا ب ا‬
‫برای‌ استفاده وارد مخازن ذخیره می‌شود ولی‌ پساب حاص ل‌ از آن بایس تی‌ م دیری ‌‬
‫ن روش ب رای‌ دفع‌ آن اتخ اذ گ ردد‪.‬‬
‫ن پساب باید بهتری ‌‬
‫توج ‌ه ب ‌ه هزینه‌های‌ بسیار سنگین‌ مدیریت‌ ای ‌‬
‫ت ک ‌ه هر چقدر دبی‌ این‌ پساب کمتر و شوری‌ آن باالتر باشد هزینه‌ه ای‌ دفع‌ آن‬
‫ن اس ‌‬
‫نکت ‌هی‌ مهم‌ ای ‌‬
‫از طریق‌ سیستم‌ ‪ ZLD‬کاهش‌ خواهد یافت‌‪( .‬م‪ .‬کاظمی‌ زاده‪.)١٣٩١ ،‬‬

‫‪Calcium carbonate 1‬‬

‫‪2 Calcium sulfate 3‬‬
‫‪barium sulfate 4‬‬
‫‪silica‬‬
‫(تخلی ‌ه مایع‌ صفر) ‪Zero Liquid Discharge 5‬‬
‫‪6 Dissolved Air Floatation‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٣‬‬ ‫فصل‌ اول‪ :‬مقدم ‌ه‬

‫ق‬
‫ت تحقی ‌‬
‫‪ -٣-١‬ضرورت و اهمی ‌‬
‫ت ق ابل‌‬
‫هدف تصفی ‌ه آب در صنایع‌ و یا دیگر بخش‌ها ب ‌ه روش اسمز معکوس تولید آب ب ا کیفی ‌‬
‫قب ول ب ا ح داقل‌ ه زین ‌ه اس ت‌‪ .‬ب رای‌ مقرونبه‌ص رف ‌ه نم ودن هزینه‌ه ای‌ تولی دی‌‪ ،‬ک اهش‌ ان رژی‌‬
‫ت ان رژی‌ از‬
‫ت فرآیند‪ ،‬حداکثر بازیابی‌ آب و غیره با توج ‌ه ب ‌ه اف زایش‌ جه انی‌ قیم ‌‬
‫مصرفی‌‪ ،‬سرع ‌‬
‫اهمیت‌ ویژهای‌ برخودار است‌‪ .‬صنعت‌ تص فی ‌ه ب ‌ه روش اس مز معک وس درح ال حاض ر از رش د‬
‫ت برخوردار می‌باشد‪ .‬انتظار می‌رود ب ‌ه علت‌ تغی یرات آب و ه وایی‌‪،‬‬
‫چشم‌گیری‌ در تعداد و ظرفی ‌‬
‫کمبود منابع‌ آبی‌ موج ود‪ ،‬افت‌ کیفیت‌ من ابع‌ موج ود‪ ،‬رش د جمعیت‌ جه ان‪ ،‬نی از آب در بخش‌ه ای‌‬
‫ن س امانه‌ها‪ ،‬ظ رفیت‌ و ران دمان‬
‫صنایع‌ و کشاورزی‌ و قیمت‌ انرژی‌ درسالهای‌ آتی‌ شاهد رش د ای ‌‬
‫ح داکثری‌ آنه ا باش یم‌‪ .‬فرآین د غش ایی‌ ب ‌ه ش یوههای‌ ف یزیکی‌ ب رای‌ جداس ازی‌ حالل از نمک‌ه ای‌‬
‫محل ول در آن ب ا اس تفاده ازغش اهای‌ نیمه‌ت راوا اطالق می‌ش ود‪ .‬این‌ فرآین دها در س الهای‌ اخ یر‬
‫پیشرفت‌های‌ زیادی‌ داشت ‌ه اند‪ .‬سابق ‌ه استفاده از غشاء برای‌ صاف کردن ب ‌ه اوایل‌ ق رن بیس تم‌ ب از‬
‫می‌گردد‪ .‬در ده ‌ه سوم قرن بیستم‌ غشاها برای‌ جداسازی‌‪ ،‬خالص‌سازی‌ و ی ا غلیظ‌س ازی‌ محلوله ا‬
‫ب ‌ه ویژه سیالهای‌ حاوی‌ میکروارگانیسم‌ها م ورد اس تفاده ق رار گ رفت‌‪ .‬س یر تک املی‌ این‌ پدی ده ب ا‬
‫انجام پژوهش‌ها بر روی‌ ساخت‌ انواع غشاها و شناخت‌ فرآیند درطی‌ زمان ب ‌ه گونه‌ای‌ ادام ‌ه یافت‌‬
‫ن فرآیند یکی‌ از شیوههای‌ اصلی‌ تصفی ‌ه آب محسوب می‌شود‪ .‬ح ال ک ‌ه اس مز‬
‫ک ‌ه درحال حاضر ای ‌‬
‫ن فرآیندهای‌ تصفی ‌ه می‌باشد‪ ،‬بهرهبرداری‌ ح داکثری‌ و رس اندن پس اب‬
‫معکوس یکی‌ از اصلی‌تری ‌‬
‫ن ه دف بایس تی‌‬
‫خروجی‌ آن ب ‌ه حداقل‌ مقدار هدف ما در این‌ تحقیق‌ اس ت‌‪ .‬ل ذا ب رای‌ رس یدن ب ‌ه ای ‌‬
‫مجموعه‌ای‌ از عملیات ب ‌ه بخش‌های‌ قبلی‌ و بعدی‌ فرآین د اس مز معک وس اض اف ‌ه ش ود ت ا ح داکثر‬
‫بازیابی‌ آب و مقابل ‌ه با بحران کم‌آبی‌ در کشورمان اتفاق بیفتد‪.‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٤‬‬ ‫فصل‌ اول‪ :‬مقدم ‌ه‬

‫ق‬
‫‪ -٤-١‬اهداف تحقی ‌‬
‫ت ت ا ب ا تص فی ‌ه پس ابها ب ‌ه روش اس مز معک وس و پی دا ک ردن‬
‫ن اس ‌‬
‫ن تحقیق‌ سعی‌ ب ر ای ‌‬
‫در ای ‌‬
‫ن‬
‫شرایط‌ بهین ‌ه برای‌ کاهش‌ و یا تصفی ‌ه مجدد پساب خ روجی‌ از سیس تم‌ اس مز معک وس‪ ،‬بت وان ای ‌‬
‫آب را ب ‌ه چرخ ‌ه بازگرداند و هدررفت‌ آب را ب ‌ه حداقل‌ رساند‪.‬‬
‫ق‬
‫‪ -٥-١‬سؤاالت تحقی ‌‬
‫‪ -١‬مکانیزم عملکرد فیلتر غشاء یا اسمز معکوس چگون ‌ه‬
‫است‌ ؟ ‪ -٢‬اسمز معکوس چ ‌ه آلودگی‌هایی‌ را جدا می‌کند؟‬
‫ک سیستم‌ ‪ ZLD‬وجود‬
‫‪ -٣‬چ ‌ه تجهیزات و فرایندهایی‌ ب ‌ه صورت پای ‌ه در ی ‌‬
‫دارد؟ ‪ -٤‬آیا فرآیند ‪ ZLD‬تاکنون در دیگر کشورها مورد استقبال واقع‌ شده‬
‫است‌؟ ‪ -٥‬فرآیند ‪ ZLD‬در چ ‌ه زمینه‌ای‌ کاربرد دارد؟‬
‫‪ -٦‬فرآیند ‪ ZLD‬تا چ ‌ه حدی‌ می‌تواند کارآمد باشد؟‬
‫ش فرضها‬
‫‪ -٦-١‬پی ‌‬
‫ن تحقیق‌ و بررسی‌ بر این‌ است‌‬
‫فرضیات در ای ‌‬
‫ن روش برای‌‬
‫که‌‪ -١ :‬روش ‪ RO‬مناسب‌تری ‌‬
‫تصفی ‌ه است‌‪ -٢ .‬پساب حاصل‌ از ‪ RO‬قابل‌‬
‫تصفی ‌ه است‌‪.‬‬
‫‪ -٣‬امکان رهاسازی‌ در آبهای‌ سطحی‌ و یا هر گون ‌ه دفع‌ پساب در منطق ‌ه وجود‬
‫ندارد‪ -٤ .‬استانداردهای‌ الزم برای‌ استفاده مجدد آب در صنعت‌ مد نظر است‌‪.‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٥‬‬ ‫فصل‌ اول‪ :‬مقدم ‌ه‬

‫ق‬
‫‪ -٧-١‬روش تحقی ‌‬
‫ن تحقیق‌ کاهش‌ و تعیین‌ ش رایط‌ بهین ‌ه عملی اتی‌ تص فی ‌ه‬
‫با توج ‌ه ب ‌ه مطالب‌ بیان شده‪ ،‬هدف از ای ‌‬
‫پساب اسمز معکوس با امالح محلول باال می‌باشد‪ .‬در هنگام تصفی ‌ه آب ب ‌ه روش اس مز معک وس‪،‬‬
‫ن ش ده اس ت‌ و طبق‌‬‫ت الک تریکی‌ مشخص ی‌ می‌باش د ک ‌ه از قبل‌ تع یی ‌‬
‫خ وراك دارای‌ ‪ pH‬و ه دای ‌‬
‫ل پس‌دهی‌‬‫دستورالعمل‌ واحد بایستی‌ میزان حداکثر ه دایت‌ الکتریکی‌مج از و متعاقب ًا م یزان ح داق ‌‬
‫ک لح اظ ش ود‪ .‬پس‌ از تص فی ‌ه آب ب ‌ه روش اس مز معک وس‪ ،‬پس اب حاص ل‌ ب رای‌ رس یدن ب ‌ه‬
‫نم ‌‬
‫ک سیس تم‌ ‪ZLD‬‬
‫حداکثر صرفه‌جویی‌ در هدررفت‌ آب وارد فرآیند ‪ ZLD‬می‌شود‪ .‬جهت‌ ط راحی‌ ی ‌‬
‫مانند هر فرآین د دیگ ری‌ ت وج ‌ه ب ‌ه دو نکت ‌ه بس یار ح ائز اهمیت‌ می‌باش د‪ .‬نکت ‌هی‌ اول دبی‌ خ وراك‬
‫ورودی‌ اس ت‌ ک ‌ه در اینج ا هم ان پس اب می‌باش د‪ .‬م یزان دبی‌ ورودی‌ ب ر م یزان ه زین ‌هی‌‬
‫ن‬
‫سرمایه‌گذاری‌ اولی ‌ه بسیار موثر می‌باش د‪ .‬نکت ‌هی‌ دوم ت رکیب‌ ش یمیایی‌ پس اب اس ت‌‪ .‬ب رای‌ ی افت ‌‬
‫ترکیب‌ شیمیایی‌ بست ‌ه ب ‌ه فرآیند موجود‪ ،‬نیاز ب ‌ه آنالیز پساب از چند نقط ‌هی‌ مختلف‌ می‌باشد‪ .‬عموما‬
‫برای‌ غلظت‌ ترکیبات آلی‌ پارامترهایی‌ مانند ‪،٢ BOD ،١ COD‬‬

‫‪ ٣ TOC‬و برای‌ ترکیبات غیرآلی‌ پارامترهایی‌ مانند ‪ ٤ ORP ،TDS‬مورد سنجش‌ ق رار می‌گیرن د‪.‬‬
‫ک طراحی‌ بهین ‌ه برای‌ سیس تم‌ ‪ ZLD‬انج ام داد‪ .‬هم انطور ک ‌ه‬
‫ن اطالعات مذکور می‌توان ی ‌‬
‫با داشت ‌‬
‫ح داده شد‪ ،‬یکی‌ از پارامترهای‌ مهم‌ طراحی‌ شدت جریان آب می‌باشد‪ .‬در ش دت جریانه ای‌‬
‫توضی ‌‬
‫ک س ری‌ از‬
‫پ ایین‌ سیس تم‌ می‌توان د بس یار س ادهتر از مقیاس های‌ ب زرگ باش د‪ .‬در زی ر ی ‌‬
‫دستورالعمل‌های‌ پذیرفت ‌ه شده برای‌ این‌ سیستم‌ها را در شدت جریانهای‌ مختلف‌ مشاهده می‌شود‪.‬‬

‫‪Chemical Oxygen Demand 2 1‬‬

‫‪Biological Oxygen Demand 3‬‬
‫‪Total Organic Carbon 4‬‬
‫‪Oxidation Reduction Potential‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٦‬‬ ‫فصل‌ اول‪ :‬مقدم ‌ه‬

‫ف‬
‫ی سیست ‌م ‪ ZLD‬در شدت جریانهای‌ مختل ‌‬
‫ی مورد استفاده برا ‌‬
‫جدول ‪ :٢-١‬فرآیندها ‌‬
‫ی سیستم‌ ‪ZLD‬‬
‫فرایند مورد استفاده برا ‌‬ ‫شدت جریان پساب((‪gpm‬‬
‫ی درایر‬
‫ب کریستاالیزر و اسپر ‌‬
‫ترکی ‌‬ ‫کمتر از ‪١٠‬‬

‫کریستاالیزر‬ ‫‪ ١٠‬تا ‪٥٠‬‬

‫‪١‬‬
‫ب ‪ EDR ،RO‬و کریستاالیزر‬
‫ترکی ‌‬ ‫‪ ٥٠‬تا ‪( ١٠٠‬خوراك غیر اشباع)‬
‫ب تبخیرکننده و کریستاالیزر‬
‫ترکی ‌‬ ‫‪ ٥٠‬تا ‪( ١٠٠‬خوراك اشباع)‬
‫ب تبخیرکننده و کریستاالیزر‬
‫ب ‪ RO‬و کریستاالیزر یا ترکی ‌‬
‫ترکی ‌‬ ‫‪ ١٠٠‬تا ‪٥٠٠‬‬
‫ب س ‌ه فرایند ‪ ،RO‬تبخیرکننده و کریستاالیزر‬
‫ترکی ‌‬ ‫‪ ٥٠٠‬تا ‪١٠٠٠‬‬

‫منظور از خوراك اشباع‪ ،‬پسابهایی‌ با شاخص‌ ‪ TDS‬بیش تر از ح دود ‪ ٣٠٠٠٠٠‬میلی‌ گ رم در‬

‫لیتر می‌باش د‪ .‬نکت ‌ه ق ابل‌ ت وج ‌ه در فرآین د ‪ ZLD‬اس تفاده از آلیاژه ای‌ خ اص در بخش‌ مرب وط ب ‌ه‬
‫ن بخش‌ و هم‌چنین‌ دم ای‌ ب االی‌ آب‪ ،‬ن رخ‬ ‫ل امالح زیاد آب در ای ‌‬ ‫کریستاالیزر می‌باشد‪ .‬زیرا ب ‌ه دلی ‌‬
‫خوردگی‌ برای‌ فلزات و آلیاژهای‌ معمول ب ‌ه شدت باال می‌باشد و برای‌ جلوگیری‌ از خوردگی‌ باید‬
‫از آلیاژهای‌ مقاوم در برابر خوردگی‌ استفاده نم ود‪ .‬در بخش‌ کریس تاالیزر ک ‌ه عموم ا از ت رکیب‌‬
‫یک‌ یا چند بدن ‌ه تبخیرکننده و مبدل حرارتی‌ استفاده می‌ش ود‪ ،‬ب ا ت وج ‌ه ب ‌ه ان رژی‌ ک ‌ه ب ‌ه پس اب از‬
‫ن دم ای‌‬ ‫ل از احتراق) داده می‌ش ود‪ ،‬ب اعث‌ ب اال رفت ‌‬ ‫طریق‌ بخار (یا هوای‌ داغ و یا گازهای‌ حاص ‌‬
‫ت اشباع و بع د‬ ‫ت غیراشباع‪ ،‬ب ‌ه حال ‌‬ ‫پساب شده و نرخ تبخیر زیاد شده و پساب رفته‌رفت ‌ه از وضعی ‌‬
‫ن شرایط‌ در مبدل با کاهش‌ جزئی‌ دم ا‪ ،‬بخش ی‌ از امالح‬ ‫از آن ب ‌ه حالت‌ فوقاشباع می‌رسد و در ای ‌‬
‫ل شده با تجهیزاتی‌ از قبیل‌ سانتریفیوژ مواد جامد ج دا ش ده و از ط رف‬ ‫محلول ب ‌ه حالت‌ جامد تبدی ‌‬
‫ل بهینه‌سازی‌ مصرف انرژی‌)‬ ‫دیگر بخار (اشباع یا فوقداغ) بعد از تبادل انرژی‌ با خوراك (ب ‌ه دلی ‌‬
‫ت آب مقط ر را داش ت ‌ه و‬ ‫ن آب‪ ،‬کیفی ‌‬ ‫ب ‌ه سمت‌ مصرفکننده و یا ذخیرهسازی‌ آب ارسال می‌گردد‪ .‬ای ‌‬
‫بخشی‌ از آن می‌تواند دوباره در همین‌ واحد استفاده شود‪ .‬با ت وج ‌ه ب ‌ه توض یحات داده ش ده ه رچ ‌ه‬
‫خوراك ورودی‌ ب ‌ه کریستاالیزر ب ‌ه حالت‌ اشباع نزدیک‌تر باشد ‪ )TDS‬باالتری‌ داشت ‌ه باشد) میزان‬
‫ن سیس تم‌ ب رای‌ خالص‌س ازی‌ ان واع نمک‌ه ای‌ خ وراکی‌ و‬ ‫مصرف ان رژی‌ ک اهش‌ می‌یاب د‪ .‬از ای ‌‬
‫معدنی‌ مانند نمک‌ طعام‪ ،‬کود پتاس و ‪ ...‬استفاده می‌شود‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪electrodialysis reversal‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫فصل‌ دوم‪ :‬مروري‬
‫بر تحقیقات پیشین‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٨‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ق‬
‫‪ -١-٢‬پیشینه‌ تحقی ‌‬
‫جعفر عظمت‌ و همکارانش‌ در پژوهش ی‌ ب ‌ه جداس ازی‌ یونه ای‌ نی ترات از محل ول آبی‌ توس ط‌‬
‫ک‬
‫غشاء گرافن‌اکسید عاملدار شده با هیدروژن ب ‌ه روش اسمز معکوس با روش شبیه‌سازی‌ دینامی ‌‬
‫مولکولی‌ پرداخته‌اند‪ .‬ب ‌ه منظور جداسازی‌ یونها از آب‪ ،‬فشار خارجی‌ ب ‌ه سیس تم‌ اعم ال ش د و در‬
‫اثر آن از حفره تعبی ‌ه شده در غشاء عبور کردند‪ ،‬در ح الی‌ ک ‌ه یونه ای‌ نی ترات ق ادر ب ‌ه عب ور از‬
‫ن مش اهده ش ده اس ت‌ ک ‌ه ب ا اف زایش‌ ش دت فش ار اعم الی‌ ب ‌ه سیس تم‌‪ ،‬دبی‌ آب‬
‫حفره نبودند‪ .‬هم‌چ نی ‌‬
‫عبوری‌ از حفره گرافن‌اکسید افزایش‌ یافت‌ (ج‪ .‬عظمت‌‪.)١٣٩٨ ،‬‬
‫محمود زرگان و همکارانش‌ در تحقیقی‌ ب ‌ه بررسی‌ گرفتگی‌ غشاء واحد اسمز معکوس‬
‫ن واحد در‬
‫ن پدیده بر شدت جریان آب تولیدی‌ از ای ‌‬
‫پاالیشگاه شیرین‌سازی‌ گاز کارون و اثرات ای ‌‬
‫مدت زمان ‪ ١٠‬هفت ‌ه پرداخته‌اند‪ .‬هم‌چنین‌ ب ‌ه اثر دمای‌ آب ورودی‌ بر کاهش‌ شدت جریان آب‬
‫تولیدی‌ نیز اشاره شده است‌‪ .‬برای‌ رفع‌ گرفتگی‌ غشاء از س ‌ه مرحل ‌ه شستشو ک ‌ه شامل‌ مراحل‌‬
‫شستشوی‌ قلیایی‌‪ ،‬گندزدایی‌ و نیز شستشو با اسید استفاده گردید‪ .‬ب ‌ه منظور جلوگیری‌ از گرفتگی‌‬
‫ن شرایط‌ دمایی‌‪ pH ،‬و شدت جریان در هنگام شستشو‬
‫ل غشاء در هنگام شستشو‪ ،‬نگ ‌ه داشت ‌‬
‫کام ‌‬
‫ن تحقیق‌ مقادیر شدت جریان خروجی‌ پس‌ از شستشو از (‪٥/٧ )m³/h‬‬
‫بسیار مهم‌ می‌باشند‪ .‬در ای ‌‬
‫ب ‌ه (‪ ١١ )m³/h‬و ‪ TDS‬آب خروجی‌ از ‪ ppm ١٠٥‬ب ‌ه ‪ ١٢ ppm‬رسید (م‪ .‬زرگان‪.)١٣٩٧ ،‬‬
‫ل اف زایش‌ س ریع‌ تقاض ای‌ آب و ان رژی‌ و‬
‫در تحقیقات یعقوب و لی‌ آورده شده اس ت‌ ک ‌ه ب ‌ه دلی ‌‬
‫ک منبع‌ خارج از دید‪ ،‬در ح ال تغی یر‬
‫هزینه‌های‌ مربوطه‌‪ ،‬نگرش عمومی‌ ب ‌ه فاضالب ب ‌ه عنوان ی ‌‬
‫ک‬
‫ن تحقیق‌‪ ،‬تخلی ‌ه م ایع‌ ص فر ب ‌ه عن وان یک‌ تک نی ‌‬
‫ک منبع‌ ب ا ارزش می‌باش د‪ .‬در ای ‌‬
‫ب ‌ه س مت‌ ی ‌‬
‫نوظهور برای‌ ب ‌ه حداقل‌ رساندن ضایعات‪ ،‬بازیابی‌ منابع‌ و تصفی ‌ه فاضالب صنایع‌ سم ی‌ در نظر‬
‫ت ک ‌ه آل ودگی‌ من ابع‌ آبی‌ را ب ‌ه ح داقل‌ رس انده و‬
‫گرفت ‌ه شده است‌‪ .‬اگرچ ‌ه سیستم‌های‌ ‪ ZLD‬قادر اس ‌‬
‫ن منابع‌ آبی‌ را تقویت‌‬
‫تأمی ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٩‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫کند اما کاربرد مقی اس ص نعتی‌ آن ب ‌ه دلیل‌ ه زین ‌ه ب االی‌ مص رف ان رژی‌ مح دود ش ده اس ت‌‪ .‬در‬
‫سیستم‌های‌ ‪ ،ZLD‬تکنولوژی‌ مبتنی‌ بر غشاء‪ ،‬در آین ده اس تراتژی‌ ج ذابی‌ ب رای‌ احی ای‌ فاض الب‬
‫ن موضوع می‌پردازد ک ‌ه چرا تمرکز بیش تر ب ر حف اظت‌ از‬
‫صنعتی‌ هستند‪ .‬این‌ مقال ‌ه ب ‌ه بررسی‌ ای ‌‬
‫ت آب منج ر ب ‌ه پ ذیرش گس ترده فن اوری‌ ‪ ZLD‬در ص نایع‌ مختلف‌ ش ده اس ت‌‪.‬‬
‫محیط‌زیست‌ و امنی ‌‬
‫ن پروژه طرحهای‌ پردازش ‪ ،ZLD‬از جمل ‌ه فرآیندهای‌ حرارتی‌ و غشایی‌ را مورد تأکید‬
‫محققان ای ‌‬
‫ق رار دادهان د و مح دودیت‌ها و راهحل‌ه ای‌ ب القوه آنه ا را بررس ی‌ کردهان د‪ .‬از ط رفی‌ ک اربرد‬
‫جهانی‌ سیستم‌های‌ ‪ZLD‬‬

‫برای‌ بازیابی‌ من ابع‌ از فاض الب و اث رات زیس ت‌محیطی‌ ب القوه فن اوری‌ ‪ ZLD‬ام ری‌ غ یر ق ابل‌‬
‫چشم‌پوشی‌ است‌‪ .‬اجرای‌ عملی‌ سیستم‌های‌ ‪ ZLD‬در سراسر جهان برای‌ بازیابی‌ منابع‌ ب ‌ه م وقعیت‌‬
‫ن و هن د‬
‫جغرافیایی‌ بس تگی‌ دارد‪ ،‬هم انطور ک ‌ه در اتح ادی ‌ه اروپ ا‪ ،‬آمریک ا‪ ،‬اس ترالیا‪ ،‬کان ادا‪ ،‬چی ‌‬
‫استفاده شده است‌‬
‫‪)M. Yaqub, 2019(.‬‬

‫کاویت ا و همک ارانش‌ در تحقیقی‌ ب رای‌ درك و بررس ی‌ فرآین د متع ارف تص فیه‌‪،‬‬
‫میکروفیلتراس یون‪ ،‬اولترافیلتراس یون‪ ،‬نانوفیلتراس یون و سیس تم‌های‌ غش ایی‌ یکپ ارچ ‌ه ب رای‌‬
‫پیش‌تصفی ‌ه آب دریا‪ ،‬مزایا و محدودیت‌های‌ آنه ا و ت أثیر آب پیش‌تص فی ‌ه ش ده ب ر عملک رد غش اء‬
‫اس مز معک وس تالش کردهان د‪ .‬محقق ان در ط ول س الها دریافتن د ک ‌ه تص فی ‌ه آب دری ا ب ‌ه وس یل ‌ه‬
‫ن فرآین دهای‌‬
‫ن تک نیک‌ در مقایس ‌ه ب ا فرآین دهای‌ دیگ ر اس ت‌‪ .‬مهم‌ت ری ‌‬
‫فرآین دهای‌ غش ایی‌ به تری ‌‬
‫ن حالت‌‪ ،‬آب دریا ب ‌ه مقدار بیشتر از فش ار اس مزی‌ خ ود تحت‌‬
‫غشایی‌‪ ،‬اسمز معکوس است‌‪ .‬در ای ‌‬
‫تأثیر فشار قرار گرفت ‌ه و از غشاء عبور می‌کن د‪ .‬تنه ا مولکوله ای‌ آب از غش اء عب ور می‌کنن د و‬
‫نو‬
‫ن مق ال ‌ه آورده ش ده اس ت‌ که‌‪ ،‬علی‌ ردا حس ی ‌‬
‫ت غشاء باقی‌ می‌ماند‪ .‬در ای ‌‬
‫نمک‌ آب دریا در پش ‌‬
‫همکارانش‌ عملیات کارخان ‌ه نمک‌زدایی‌ اددور در پادشاهی‌ بحرین‌ را مورد بررس ی‌ ق رار دادن د‪.‬‬
‫ن ظ رفیت‌ خ ود رس یده ب ود‪ .‬متخصص ان ب ا‬
‫ن کارخ ان ‌ه ب ا م وانعی‌ م واج ‌ه ش ده و ب ‌ه پ ایین‌تری ‌‬
‫ای ‌‬
‫مشکالتی‌ از جمل ‌ه کاهش‌ جدی‌ تولید‪ ،‬برنامه‌ه ای‌ پاكس ازی‌ ش یمیایی‌ س نگین‌‪ ،‬گ رفتگی‌ غش اهای‌‬
‫ک دوره کوتاه از راهاندازی‌ روبه‌رو بودند‪ .‬آزمایشات‬
‫‪ RO‬و جایگزینی‌ غشاهای‌ ‪ RO‬در ی ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٢٠‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫مختلفی‌ برای‌ شناسایی‌ مشکالت پیش‌ رو و تدبیر راههایی‌ برای‌ برط رف ک ردن آنه ا انج ام ش د‪.‬‬
‫برن ام ‌ه توانبخش ی‌ ب ا تغی یرات عم ده در زیرس اخت‌ سیس تم‌های‌ پیش‌تص فی ‌ه از جمل ‌ه اس تفاده از‬
‫سیستم‌های‪ ١‌ UF‬برای‌ پیش‌تصفی ‌ه و استفاده از غشاهای‌ سلولز‪ ٢‬برای‌ غشاهای‌ ‪ RO‬ارائ ‌ه ش د‪ .‬ب ر‬
‫ت ه ر فرآین د نمک‌زدایی‌ ت ا ح د‬
‫اساس مطالعات نیمه‌صنعتی‌ انجام شده در سراسر جه ان‪ ،‬م وفقی ‌‬
‫زی ادی‌ ب ‌ه فرآین دهای‌ پیش‌تص فی ‌ه بس تگی‌ دارد‪ .‬ت رکیب‌ سیس تم‌ پیش‌تص فی ‌ه متع ارف و سیس تم‌‬
‫ن خوراك را برای‌ غشاء ‪ RO‬فراهم‌ می‌کند ‪)J. Kavitha, 2019(.‬‬
‫پیش‌تصفی ‌ه غشایی‌‪ ،‬مناسب‌تری ‌‬
‫ک تحقیق‌ و مطالعه‌‪ ،‬ش رط الزم تخلی ‌ه م ایع‌ ص فر را پیش نهاد داده و‬
‫گ و همکارانش‌ طی‌ ی ‌‬
‫دن ‌‬
‫ک سیستم‌ آب آالینده با بار جرمی‌ ث ابت‌ بهین ‌ه کردهان د ت ا ج ایی‌ ک ‌ه ب ‌ه‬
‫غلظت‌ بازسازی‌ را برای‌ ی ‌‬
‫ک سیستم‌ تصفی ‌ه آب بدون پسماند م ایع‌ رس یدهاند‪ ZLD .‬می‌توان د زم انی‌ انج ام ش ود ک ‌ه غلظت‌‬
‫ی ‌‬
‫پس‌ از بازس ازی‌ ب االتر از ح داقل‌ غلظت‌ ورودی‌ تم ام عملیاته ا نباش د‪ .‬ح داکثر غلظت‌ بع د از‬
‫بازسازی‌ برای‌ ‪ ZLD‬تعریف‌ شده اس ت‌‪ .‬اگ ر غلظت‌ پس‌ از بازس ازی‌ ب االتر از آن نباش د‪ZLD ،‬‬
‫امکانپذیر است‌(‪Ch. Deng, 2007(.‬‬

‫ک مط الع ‌ه و تحقیق‌ انج ام ش ده توس ط‌ ف ورکس‌‪ ،‬ریس‌ و همکارانش ان عملک رد‬

‫در ی ‌‬
‫نانوفیلتراسیون و اسمز معک وس ب ‌ه عن وان تص فی ‌ه آب س طحی‌ ب رای‌ از بین‌ ب ردن دفع‌ ترکیب ات‬
‫ن ک ردن آب م ورد بررس ی‌ ق رار گ رفت ‌ه اس ت‌‪.‬‬
‫دارویی‌ در غلظت‌های‌ بسیار کم‌ و توان ایی‌ ش یری ‌‬
‫ن مط الع ‌ه انتخ اب ش ده اس ت‌‪ .‬این‌ رودخ ان ‌ه‬
‫رودخان ‌ه دوس در برزیل‌ ب ‌ه عنوان پس‌زمین ‌ه برای‌ ای ‌‬
‫ب فع ال‬
‫ج ت رکی ‌‬
‫ت و ب دون تص فی ‌ه قبلی‌ م ورد اس تفاده ق رار می‌گ یرد‪ .‬پن ‌‬
‫منبع‌ آب آش امیدنی‌ اس ‌‬
‫ن شناس ایی‌ و م ورد بررس ی‌ ق رار‬
‫بتامتازون‪ ،‬فلوکون ازول‪ ،‬ف نیل‌ بوت ازون‪ ،‬پردن یزون‪ ،‬متف رمی ‌‬
‫ت آمده نشان داد ک ‌ه نانوفیلتراسیون (‪ NF(٣‬ممک ‌‬
‫ن است‌ گ زین ‌ه به تری‌ باش د و‬ ‫ج ب ‌ه دس ‌‬
‫گرفتند‪ .‬نتای ‌‬
‫ک ب ‌ه غشاهای‌ ‪ RO‬ب ‌ه دست‌ آمد و در ارزیابی‌ه ا‪ ،‬غش اهای‌‬
‫از طرفی‌ هم‌ راندمان ‪ NF‬بسیار نزدی ‌‬
‫ن غشاء‬
‫‪( DK‬نوعی‌ غشاء نانوفیلتراسیون) ب ‌ه عنوان مناسب‌تری ‌‬

‫‪1‬‬
‫‪Ultrafiltration 2‬‬
‫‪Cellulose 3‬‬
‫‪Nanofiltration‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٢١‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ی شار نفوذ ‪ NF‬از ‪ RO‬بیشتر است‌ که‌ هنگام در نظر گرفتن‌ هزینه‌های‌ عملیاتی‌‬
‫انتخاب شد‪ .‬از طرف ‌‬

‫سودمند است‌‪.‬‬

‫طبق‌ تحقیقات کیم‌ و ه انگ‌‪ ،‬سیس تم‌های‌ اس مز معک وس آب دری ا (‪ SWRO(١‬ب رای‌ تولی د آب‬
‫ن مط الع ‌ه ب ا ه دف بهینه‌س ازی‌ اس مز معک وس آب دری ا (‪ )SWRO‬ب ا‬
‫ن نص ب‌ ش دهاند‪ .‬ای ‌‬
‫ش یری ‌‬
‫استفاده از‬
‫ی شد که‌ انتخاب‬
‫ی انجام شده است‌‪ .‬در پایان چنین‌ نتیجه‌گیر ‌‬ ‫‪ ٢ ISD‬برای‌ کیفی ‌‬
‫ت بهتر آب و بازده انرژ ‌‬

‫تأثیر‬ ‫ت‬
‫در نمک‌زدایی‌ ‪ SWRO‬تح ‌‬ ‫ت آب محصول و کاهش‌‬
‫ترکیبات ‪ ISD‬برای‌ بهبود کیفی ‌‬
‫‪٣‬‬
‫‪SEC‬‬

‫ک فرآیند ‪SWRO‬‬
‫ب ‌ه این‌ ترتیب‌ این‌ مطالع ‌ه ی ‌‬ ‫شرایط‌ عملیاتی‌ نظیر بازیابی ‌‪ ٤‬و شار متوسط‌ می‌باشد‪.‬‬
‫ت ش رایط‌ عملی اتی‌ مختلف‌ شبیه‌س ازی‌‬
‫همراه با ‪ ISD‬با استفاده از س ‌ه ن وع غش اء ‪ SWRO‬را تح ‌‬
‫ن تحقیق‌ و بررس ی‌‪ ،‬به ترین‌ طرحه ای‌ عملک رد ‪ SWRO‬ب ا ‪ ISD‬در ش رایط‌‬
‫ک رده اس ت‌‪ .‬در ای ‌‬
‫ن و ارائ ‌ه شده اس ت‌‪ .‬ب ا اس تفاده از ‪ ISD‬بهینه‌‪ ،‬نمک‌زدایی‌ ‪ SWRO‬می‌توان د‬
‫عملیاتی‌ مختلف‌ تعیی ‌‬
‫استانداردهای‌ آب را همراه با بهرهوری‌ بهتر انرژی‌ برآورده کند ‪)J. Kim, 2018(.‬‬
‫طبق‌ تحقیقات انجام یافت ‌ه توسط‌ لگاناتان و همکارانش‌ ‪ ZLD‬شامل‌ اکسیداسیون شیمیایی‌‪UF ،‬‬

‫ک روش امیدوارکنن ده ب رای‌ نمک‌زدایی‌ اس ت‌‪ .‬ب رخی‌‬

‫پلیمری‌‪ RO ،‬و تکنولوژی‌ تبخ یر‪-‬تبل ور ی ‌‬
‫ت ب االیی‌ از‬
‫نگرانی‌ها در مورد آبهای‌ زیرزمی نی‌ در ماس ه‌های‌ نف تی‌ وج ور دارد ک ‌ه دارای‌ غلظ ‌‬
‫ن مط الع ‌ه آزمایش گاهی‌‪،‬‬
‫ترکیب ات س ازنده س ختی‌‪ ،‬قلی ایی‌ و جام دات محل ول هس تند‪ .‬ه دف از ای ‌‬
‫ن آب زیرزمینی‌ با کیفیتی‌ مناسب‌ برای‌ استفاده مج دد در تولی د نفت‌ مص نوعی‌ می‌باش د‪.‬‬
‫تصفی ‌ه ای ‌‬
‫ب رای‌ دس تیابی‌ ب ‌ه ش رایط‌ تخلی ‌ه م ایع‌ ص فر‪ ،‬سلس ل ‌ه م راحلی‌ ش امل‌ اکسیداس یون ش یمیایی‌‪،‬‬
‫ج نشان داد ک ‌ه واحد‬
‫اولترافیلتراسیون پلیمری‌‪ ،‬اسمز معکوس و تبخیر‪ -‬تبلور مورد نیاز است‌‪ .‬نتای ‌‬
‫ن ب ردن م واد جام د م ؤثر اس ت‌‪ .‬در تص فی ‌ه ب ا ‪ UF‬متوس ط‌ ک دورت ‪ ٠/٢ NTU‬و‬
‫‪ UF‬در از بی ‌‬
‫ن ب ‌ه طور متوسط‌ ‪ ٩/٠‬می‌باشد‪.‬‬
‫ص تراکم‌ لج ‌‬
‫شاخ ‌‬

‫‪Seawater Reverse Osmosis 2 1‬‬

‫‪Internally Staged Design 3‬‬
‫‪Specific Energy Consumption 4‬‬
‫‪Recovery‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٢٢‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ن ماده بر روی‌ غشاهای‌ ‪ UF‬و ‪ RO‬بود‪ .‬تست‌های‌‬

‫ن مهم‌تری ‌‬
‫کالبدشکافی‌ غشایی‌ نشان می‌دهد ک ‌ه آه ‌‬
‫ن مکان تبلور ‪ ZLD‬انجام شد‪ .‬کریستالهای‌ تولید شده در طول آزمایش‌‬
‫آزمایشگاهی‌ ‪ RO‬برای‌ تعیی ‌‬
‫عمدتًا کلریدسدیم‌ بودند‪ .‬نتای ‌‬
‫ج این‌ مطالع ‌ه نشان داد ک ‌ه رویکرد ‪ ZLD‬در تولید آب شیرین‌ و ب ‌ه‬
‫ک مؤثر است‌ ‪)K. Loganathan, 2015(.‬‬
‫حداقل‌ رساندن تخلی ‌ه آبنم ‌‬
‫تحقیقات انیس‌ و همکارانش‌ نشان داد ک ‌ه پیشرفت‌های‌ اخ یر در فنـاوری‌ اسـمز معکـوس بـ ‌ه‬
‫مـواد غشاء‪ ،‬طراحی‌ مدول و بهینه‌سازی‌ فرآیند ‪ RO‬محدود نمی‌شود‪ .‬چالش‌های‌ جـاری‌ گرفتگـی‌‬
‫غشـاء در غشاهای‌ ‪ RO‬را می‌توان با اف زایش‌ ران دمان عملی اتی‌ از ط ریق‌ اس تفاده از گزینه‌ه ای‌‬
‫ح ک ‌ه می‌توانند رسوب آلی‌ و معدنی‌ را با دفع‌ آالیندههای‌ انتخابی‌ قبل‌ از رس یدن‬
‫پیش‌تصفی ‌ه صـحی ‌‬
‫بـ ‌ه واحـد ‪ RO‬کـاهش‌ دهند‪ ،‬بررسی‌ کرد‪ .‬برای‌ ک اهش‌ تم ایل‌ ب ‌ه گ رفتگی‌ غش اء ‪ ،RO‬ض رورت‬
‫ن ام ر ب ‌ه ن وب ‌هی‌ خ ود هزینه‌ه ای‌ پاكس ازی‌‬
‫ک روش پیش‌تصـفی ‌ه مناسـب‌ اجتنابناپ ذیر اس ت‌‪ .‬ای ‌‬
‫ی ‌‬
‫ب فش ارهای‌ پ ایین‌تر‬
‫ن ت رتی ‌‬
‫غشاء را کاهش‌ داده و طول عمر غشاء را افزایش‌ خواهد داد‪ .‬ب ‌ه همی ‌‬
‫برای‌ حفظ‌ رونـد ‪ RO‬کـ ‌ه منجـر بـ ‌ه کـاهش‌ مصرف انرژی‌ می‌شود‪ ،‬مورد نیاز خواهد بود‪ .‬ت ا ب ‌ه‬
‫امروز‪ ،‬بسیاری‌ از روش های‌ پیش‌تص فی ‌ه مت داول و غ یر مرس وم م ورد اس تفاده ق رار گرفته‌ان د‪.‬‬
‫روش های‌ مرس وم پیش‌تص فی ‌ه مت داول شـامل‌ انعق اد‪/‬لختـ ‌ه سـازی‌‪ ،‬اس یدی‌ ش دن‪ ،‬ض دعفونی‌‪،‬‬
‫شناورس ازی‌ ب ا ه وا‪ ،‬حـذف سـختی‌ توسـط‌ آهـک‌‪ ،‬اشـع ‌ه ‪ ،١ UV‬حـذف ذرات توس ط‌ ص افی‌‬
‫ن حال در سالهای‌ اخیر‪ ،‬روش های‌ غیرمرس وم مبت نی‌ ب ر فن اوری‌ غش ایی‌ بـ ‌ه دلیل‌‬
‫می‌باشد‪ .‬با ای ‌‬
‫راندمان باالی‌ جداسـازی‌ مـورد بررسـی‌ قـرار گرفتـه‌انـد‪ .‬فرآینـدهـای‌ مختلـف‌ غشـایی‌ شـامل‌‪:‬‬
‫میکروفیلتراســیون (‪ ،MF(٢‬اولترافیلتراســیون (‪ )UF‬و نانوفیلتراســیون (‪ )NF‬بــرای‌ جداســازی‌‬
‫ب ترکی بی‌ از روش های‌ پـیش‌تصـفیه‌‪،‬‬
‫ذرات مختلف‌ استفاده می‌شوند‪ .‬البت ‌ه الزم ب ‌ه ذکر است‌‪ ،‬اغل ‌‬
‫بسـت ‌ه بـ ‌ه کیفیت‌ تغذی ‌ه ورودی‌‪ ،‬مورد استفاده قرار می‌گیرند ‪)Sh.F. Anis, 2018(.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Ultraviolet 2‬‬
‫‪Microfiltration‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٢٣‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫لی‌ و همکارانش‌ در زمین ‌ه بهبود عملکرد غشاء اسمز معکوس اق داماتی‌ انج ام دادهان د‪ .‬غش اء‬
‫ک‬ ‫نانو لول ‌ه کربنی‌ عمودی‌ (‪ VACNT(١‬با نفوذپذیری‌ فوق العاده آب ی ‌‬
‫ک نوی د ع الی‌ ب ‌ه عن وان ی ‌‬
‫ن تحقیق‌‪ ،‬از غش ای‌ دی واره‬
‫الی ‌ه پشتیبانی‌ جدید برای‌ غشاها ب ‌ه دلیل‌ تخلخل‌ فوقانی‌ می‌باش د‪ .‬در ای ‌‬
‫ک الی ‌ه پشتیبان در تشکیل‌ غشاء اس مز معک وس اس تفاده ش ده اس ت‌‪ .‬ب رای‌ رس یدن ب ‌ه‬
‫ب ‌ه عنوان ی ‌‬
‫ک الی ‌ه انتخابی‌ از پلی‌ آمید (‪ PA(٢‬توسط‌ پلیمریزاسیون سطحی‌ ب ‌ه طور مستقیم‌ ب ر روی‌‬
‫هدف‪ ،‬ی ‌‬
‫ح الی ‌ه پشتیبانی‌‬
‫باالی‌ سط ‌‬
‫ک الی ‌ه ‪ PA‬ن ازك ب ‌ه روش آمادهس ازی‌ اص الح ش ده و تخلخل‌‬
‫‪ VACNT‬ایجاد می‌شود‪ .‬تش کیل‌ ی ‌‬
‫ک‬
‫فوقانی‌ الی ‌ه پشتیبانی‌ ‪ VACNT‬از عوامل‌ اصلی‌ غشاء ‪ RO‬با عملکرد باال هستند‪ .‬این‌ مطالع ‌ه ی ‌‬
‫ک الی ‌ه پش تیبان‬
‫روش جدید برای‌ توسع ‌ه و بهبود عملکرد غشاهای‌ اسمز معکوس ب ا اس تفاده از ی ‌‬
‫ساختار یافت ‌ه است‌ ک ‌ه می‌تواند راهحلی‌ برای‌ غلب ‌ه بر مشکالت موجود در غشاهای‌ سنتی‌ باش د(‪(.‬‬
‫‪K. Li, 2019‬‬
‫گ ب ‌ه تحقیق‌ پرداخته‌اند‪ .‬با توج ‌ه ب ‌ه تولید‬
‫گ و وی‌ در زمین ‌ه صنعت‌ مواد شیمیایی‌ زغالسن ‌‬
‫شیان ‌‬
‫ن رش د‬
‫ت در ده ‌ه گذشت ‌ه ب ‌ه سرعت‌ در چی ‌‬
‫ن صنع ‌‬
‫انبوه سوخت‌ها و مواد شیمیایی‌ از زغالسنگ‌‪ ،‬ای ‌‬
‫ن رون د در س الهای‌ بع د ادام ‌ه یاب د‪ .‬از آنج ا ک ‌ه بس یاری‌ از‬
‫ک رده اس ت‌ و انتظ ار می‌رود ک ‌ه ای ‌‬
‫گ ساخت ‌ه شدهاند و فاق د ظ رفیت‌‬
‫گ در مقیاس وسیع‌ در مناطق‌ غنی‌ زغالسن ‌‬
‫نیروگاههای‌ زغالسن ‌‬
‫زیست‌محیطی‌ برای‌ تخلی ‌ه فاضالب می‌باشند‪ ،‬تخلی ‌ه مایع‌ ص فر بیش‌ از پیش‌ ب ‌ه عن وان اس تراتژی‌‬
‫ت فاضالب در کارخانه‌های‌ جدید شیمیایی‌ زغالسنگ‌ پیشنهاد شده است‌ ک ‌ه اج رای‌ س ریع‌ و‬
‫مدیری ‌‬
‫ن می‌طلبد‪ .‬این‌ مق ال ‌ه وض عیت‌ فعلی‌ عملی ات ‪ ZLD‬ب رای‌ م دیریت‌‬
‫تکامل‌ فناوری‌ ‪ ZLD‬را در چی ‌‬
‫فاضالب و فرآیندهای‌ ‪ZLD‬‬

‫ن را بررسی‌ می‌کن د‪ .‬تج زی ‌ه و تحلیل‌ه ا نش ان‬

‫گ در چی ‌‬
‫ت شیمیایی‌ زغالسن ‌‬
‫مورد استفاده در صنع ‌‬
‫می‌دهد ک ‌ه چالش‌های‌ فنی‌ عمده در راهحل‌های‌ فن اوری‌ ‪ ZLD‬وج ود دارد ک ‌ه رون د تک امل‌ ش امل‌‬
‫فناوری‌ حذف م واد آلی‌‪ ،‬غش ای‌ ترکی بی‌‪ ،‬فن اوری‌ تبل ور و فن اوری‌ غلظت‌ ش وری‌ ب االی‌ غش اء‬
‫می‌باشد ک ‌ه‬

‫‪Vertically Aligned Carbon‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪Nanotube‬‬
‫‪2 Polyamid‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٢٤‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫تمامی‌ این‌ها جهت‌ دستیابی‌ ب ‌ه ثبات بهتر سیستم‌‪ ،‬هزین ‌ه تصفی ‌ه پایین‌تر و بازیافت‌ نمک‌های‌ خالص‌‬
‫مفید می‌باشد ‪)R. Xiong, 2017(.‬‬
‫گ و همکارانش‌ آورده ش ده اس ت‌‪ ،‬تخلی ‌ه م ایع‌ ح داقل‌ ی ا‬
‫طبق‌ آنچ ‌ه در مقاله‌ای‌ دیگر توسط‌ ون ‌‬
‫ص فر (‪ )MLD/ZLD‬اس تراتژی‌های‌ م دیریت‌ فاض الب هس تند ک ‌ه ت وج ‌ه جه انی‌ را ب ‌ه خ ود جلب‌‬
‫کرده است‌‪ .‬در حالی‌ ک ‌ه اسمز معکوس ب ‌ه عنوان یک‌ فناوری‌ امیدبخش‌ در فرآیندهای‌ نمک‌زدایی‌‬
‫‪١‬‬
‫و ‪ZLD MLD/‬‬

‫پیشنهاد می‌شود‪ ،‬با ح داکثر فش ار هی درولیکی‌ ک ‌ه غش اهای‌ ‪ RO‬فعلی‌ و ماژوله ا می‌توانن د تحمل‌‬
‫‪٢‬‬
‫ک کم‌ ( (‪LSRRO‬‬
‫ت تا فرآیند ‪ RO‬ب ا دفع‌ نم ‌‬
‫ن اس ‌‬
‫ن مطالع ‌ه سعی‌ بر ای ‌‬
‫کنند محدود می‌شوند‪ .‬در ای ‌‬
‫ک کم‌ برای‌ نمک‌زدایی‌ یا تغلیظ‌ جریانه ای‌ خ وراك بس یار ش ور‬
‫ک ‌ه با استفاده از غشاهای‌ دفع‌ نم ‌‬
‫ک متوس ط‌ نی از دارن د را توس ع ‌ه ده د‪ .‬ب ر اس اس مدلس ازی‌‬
‫می‌باشد و فقط‌ ب ‌ه فشارهای‌ هیدرولی ‌‬
‫ک ‪ RO‬غلب ‌ه کن د و ب ا‬
‫فرآیند‪ ،‬نشان داده شد ک ‌ه ‪ LSRRO‬می‌تواند بر محدودیت‌های‌ فشار هی درولی ‌‬
‫فشار ‪ ٧٠‬بار‪ ،‬ک ‌ه‬
‫معموًال برای‌ سیستم‌های‌ ‪ RO‬معمولی‌ آب دریا است‌‪ ،‬می‌تواند آب بسیار غلیظی‌ با شوری‌ بیش‌ از ‪M‬‬

‫‪( ٠/٤‬یا ‪ )٢٣٤ g/l‬تولید کند ک ‌ه معموًال برای‌ تسهیل‌ فرآیندهای‌ ‪ MLD/ZLD‬الزم است‌‪ .‬عالوه بر‬
‫ن نشان داده شد ک ‌ه راندمان انرژی‌ ‪ LSRRO‬ب ‌ه طور قابل‌ توجهی‌ باالتر از فناوری‌ سنتی‌ مبتنی‌‬
‫ای ‌‬
‫بر تغییرفاز حرارتی‌ مانند کمپرسور بخار مکانیکی‌ ‪ ٣ MVC‬می‌باشد‪ .‬ب ‌ه عنوان مثال‪ ،‬برای‌ تغلیظ‌‬
‫ک جری ان خ وراك ش ور از ‪ ١/٠‬ت ا ‪ ،M NaCl ٠/١‬مص رف ان رژی‌ وی ژهی‌ ‪ LSRRO‬چه ار‬ ‫ی ‌‬
‫ن ‪ ٤/٢‬تا ‪ ٠/٨‬کیل و وات س اعت‌ ان رژی‌ الک تریکی‌ در ه ر م تر مکعب‌ از من ابع‌ آب‬
‫مرحله‌ای‌ بی ‌‬
‫خوراك تصفی ‌ه شده می‌باشد‪ ،‬حدود چهار برابر کمتر از ‪ MVC‬ک ‌ه ب ‌ه ‪ ٢٠-٢٥‬کیلو وات ساعت‌ بر‬
‫ب نیاز دارد‪LSRRO .‬‬ ‫متر مکع ‌‬

‫پتانسیل‌ تشکیل‌ ستون فقرات فرآیندهای‌ مؤثر و مقرونبه‌صرف ‌ه ‪ MLD/ZLD‬را دارد‪.‬‬

‫‪)2019‬‬

‫‪Minimal liquid 1‬‬

‫‪discharge 2 Low-salt-‬‬
‫‪rejection reverse‬‬
‫‪osmosis 3 Mechanical‬‬
‫‪vapor compressor‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٢٥‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ن راه ب رای‌ تص فی ‌ه فاض الب ص نایع‌ چ وب‬

‫طبق‌ مقاله‌ای‌ نوشت ‌هی‌ پراساد و همکارانش‌‪ ،‬چن دی ‌‬
‫ک‬
‫ن مط الع ‌ه تص فی ‌ه ب ‌ه وس یل ‌ه آه ‌‬
‫ک یکی‌ از آنهاس ت‌‪ .‬در ای ‌‬
‫چن دالی ‌ه وج ود دارد و اس تفاده از آه ‌‬
‫ک ‪g/l‬‬
‫برای‌ دستیابی‌ ب ‌ه تخلی ‌ه مایع‌ صفر در صنعت‌ چوب چند الی ‌ه انجام شده اس ت‌‪ .‬دوز بهین ‌ه آه ‌‬
‫‪ ٥/١‬برای‌ فاضالب واحدهای‌ مالمین‌اورهفرمالدهید‪ ١‬و رزین ‌‪ ٢‬فنل‌فرمالدهید‪ ٣‬استفاده شد‪ .‬بع د از‬
‫تصفیه‌‪ ،‬ح ذف ‪ %٦/٢٨‬و ‪ %٢/٤١‬کل‌ جام د محل ول و ‪ %٨/٣٦‬و ‪ %٥/٣٧‬کل‌ جام د معلق ‌‪ ٤‬در‬
‫ن مالمین‌اورهفرمالدهید و فنل‌فرمالدهید مشاهده شد‪ .‬فاضالب تص فی ‌ه ش ده‬
‫فاضالب واحدهای‌ رزی ‌‬
‫ن مالمین‌اورهفرمالدهید و فنل‌فرمالدهید استفاده شد‪ .‬رزین‌های‌ تهی ‌ه‬
‫ک برای‌ تهی ‌ه رزی ‌‬
‫ب ‌ه وسیل ‌ه آه ‌‬
‫ن شدهی‌ تولید چوب چندالی ‌ه ارائ ‌ه می‌شوند‪ .‬خصوصیات‬
‫شده در ویژگی‌هایی‌ از محدودههای‌ تعیی ‌‬
‫ت ش ده اس ت‌‪ .‬اس تفاده از فاض الب‬
‫فیزیکی‌ و شیمیایی‌ نمون ‌ه تخت ‌ه چن دالی ‌ه ن یز رض ایت‌بخش‌ ی اف ‌‬
‫ک راه مؤثر برای‌ مقابل ‌ه با مشکالت زیست‌محیطی‌ ب رای‌ دس تیابی‌ ب ‌ه‬
‫نی ‌‬
‫تصفی ‌ه شده در تهی ‌ه رزی ‌‬
‫تخلی ‌ه مایع‌ صفر شناخت ‌ه شده است‌ ( ‪.H‬‬
‫‪Prasad, 2019(.‬‬
‫دمتی‌ و همکارانش‌ در مطالعه‌ای‌ نشان دادند ‪ RO‬با فشار کم‌ ‪ )٣٠)bar‬قادر به‌ تصفیه‌ فاضالب با‬
‫فلوراید‪ ٥‬باال نیست‌‪ .‬حداکثر توان آن در حدود ‪ ٦١٤ mg/l‬است‌‪ .‬یک‌ روش شیمیایی‌ مستقل‌ هم‌ نتوانست‌ استانداردها را ب ‌ه‬
‫ل ب ‌ه انجام برساند‪ .‬بنابراین‌‪ ،‬ترکیبی‌ از دو فناوری‌ (‪ HRO(٧‬و تبلور با موفقیت‌ در کاهش‌ فلوراید ب ‌ه‬
‫طور کام ‌‬
‫‪٨‬‬
‫ن تحقیق‌ روش ترکیبی‌ تبلور ‪ -‬اسمز معکوس (‪ )HRO‬را مورد مطالع ‌ه قرار داد‪.‬‬ ‫استاندارد مورد نظر استفاده شد‪ .‬ای ‌‬
‫فاضالب با ‪ = IFC mg/l ٦٦٠٠‬استفاده شد و‬

‫‪Melamine urea formaldehyde‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪(MUF) 2 Resin 3 Phenol‬‬
‫)‪formaldehyde (PF‬‬
‫‪Total suspended solids 5 4‬‬
‫‪Fluoride 6 Initial fluoride‬‬
‫‪concentration‬‬
‫‪Hybrid crystallization-reverse osmosis‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪8 Crystallization‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٢٦‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ن ‪،SRO(١( )٣٠)bar‬‬
‫عملک رد نه ایی‌ ‪ HRO‬ب ا فرآین دهای‌ اس مز معک وس مس تقل‌ فش ار پ ایی ‌‬
‫نانوفیلتراسیون مستقل‌ (‪ SNF(٢‬و جداسازی‌ غشایی‌ مستقل‌ (‪ SMD(٣‬مقایس ‌ه ش د‪ .‬ب ر این‌ اس اس‪،‬‬
‫ن‬
‫مط الع ‌ه ب ر روی‌ ‪ SRO‬و ‪ SNF‬نش ان داد ک ‌ه فش ار‪ pH ،‬خ وراك‪ ،‬ن وع غش اء و ‪ IFC‬مهم‌ت ری ‌‬
‫ل مؤثر بر عملکرد هستند و ‪ SRO‬قادر ب ‌ه تصفی ‌ه مؤثر فاضالب نب ود و نی از ب ‌ه پیش‌تص فی ‌ه‬
‫عوام ‌‬
‫داشت‌‪ .‬در مقایس ‌ه با دیگر فناوری‌های‌ پیشرفت ‌ه مانند ‪ ٤ MD، HRO‬عملکرد بهتری‌ از نظر شار‪،‬‬
‫فلورایدزدایی‌‪ ،‬دوستدار محیط‌زیس ت‌‪ ،‬تم ایل‌ ب ‌ه بازی ابی‌ م واد مع دنی‌‪ ،‬رس وب کم تر م واد آلی‌ و‬
‫صرفه‌جویی‌ در مصرف انرژی‌ نش ان داد‪ .‬بن ابراین‌‪ HRO ،‬کم‌فش ار را می‌ت وان ب ‌ه خ وبی‌ ‪SMD‬‬
‫برای‌ تصفی ‌ه فاضالب صنعتی‌ با فلوراید باال‬
‫استفاده کرد ‪)M. M. Damtie, 2019(.‬‬
‫طبق‌ پژوهش‌ رانکوم و همکارانش‌‪ ،‬برای‌ استفاده مجدد آب صنعتی‌ با تخلی ‌ه مایع‌ صفر (‪،)ZLD‬‬
‫معموًال ی ‌‬
‫ک مرحل ‌ه جداسازی‌ غشایی‌ و ب ‌ه دنبال آن فرآیند تبخیری‌ مورد نیاز است‌‪ .‬در این‌ مقال ‌ه ب ‌ه‬
‫منظور کاهش‌ اثرات زیست‌محیطی‌ مرتبط‌ و هزینه‌های‌ اقتصادی‌ حاصل‌ از فرآیند تبخیر‪ ،‬ب ‌ه‬
‫حداکثر رساندن تصفی ‌ه آب در غشاهای‌ اسمز معکوس (‪ )RO‬هدف قرار گرفت ‌ه است‌‪ .‬با توج ‌ه ب ‌ه‬
‫فاضالب پاالیش‌ نفت‌ با مقدار زیاد مواد معدنی‌ متمایل‌ ب ‌ه رسوبگذاری‌‪ ،‬س ‌ه سناریو برای‌ ‪ZLD‬‬

‫ک مرحل ‌ه اشباعزدایی‌ باریم‌‬

‫ارائ ‌ه شده است‌‪ .‬بازیابی‌ آب ‪( %٥٩ RO‬پیش‌فرض سناریوی‌ (‪ SI‬با ی ‌‬
‫ت (سناریو ‪ SII(.‬بازیابی‌ آب ‪(٣/٩٦ RO‬‬
‫سولفات ( (‪ Baso‬جریان باالدست‌ ب ‌ه ‪ %٢/٨٩‬افزایش‌ یاف ‌‬
‫‪ % )SIII‬با استفاده از صافکننده ‪ RO‬با افزودنی‌ کلسیم‌ اکسید (‪ )Cao‬و کلسیم‌ کربنات ( (‪ Caco‬و‬
‫ن بردن سیلیس‌ اضافی‌ ب ‌ه دست‌ آمد‪ .‬در هم ‌ه موارد‪،‬‬
‫ن منیزیم‌ سولفات ( (‪ Mgso‬برای‌ ازبی ‌‬
‫هم‌ چنی ‌‬
‫ت و تبلور بازیابی‌ می‌شود‪ .‬تجزی ‌ه و‬
‫آب جدا نشده در غشاء ب ‌ه طور کامل‌ در مراحل‌ تبخیر پایین‌دس ‌‬
‫ل نشان می‌دهد ک ‌ه سناریوهای‌ پیشنهادی‌ در کاهش‌ اثرات زیست‌محیطی‌ مربوط ب ‌ه گرم شدن‬
‫تحلی ‌‬
‫ت آب‬
‫کره زمین‌‪ ،‬سمی ‌‬

‫‪Standalone reverse osmosis 2 1‬‬

‫‪Standalone nanofiltration 3‬‬
‫‪Standalone membrane distillation 4‬‬
‫‪Membrane distillation‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٢٧‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫شیرین‌ و مصرف آب مؤثر هستند‪ .‬عالوه بر این‌‪ ،‬سناریوهای‌ پیشنهادی‌ از نظر اقتصادی‌ نیز مطلوب‬
‫بودند ‪)F. M. Ronquim , 2019(.‬‬
‫تی‌ سای‌ و همکارانش‌ در مقاله‌ای‌ بر فناوری‌های‌ مبتنی‌ بر غشاء ک ‌ه یک‌ اس تراتژی‌ ب القوه ب رای‌‬
‫رسیدن ب ‌ه تخلیه‌ مای ‌ع صفر می‌باشد متمرکز شده است‌‪ .‬مطالعات اخیر نش ان داده اس ت‌ ک ‌ه ادغ ام یک‌‬
‫سری‌ فرآیندهای‌ غشایی‌ یک‌ رویکرد مناسب‌ برای‌ دستیابی‌ ب ‌ه ‪ ZLD‬ب رای‌ مص ارف ص نعتی‌ اس ت‌‪.‬‬
‫در این‌ مق اله‌‪ ،‬یک‌ بررس ی‌ از فرآین دهای‌ غش ایی‌ ارائ ‌ه ش ده اس ت‌ که‌ ممکن‌ اس ت‌ در رویکرده ای‌‬
‫‪ ZLD‬مورد استفاده قرار گیرند و مشکالت آنه ا و راهحل‌ه ای‌ ب القوه و فناوری‌ه ای‌ ن وآوران ‌ه ب رای‌‬
‫بهبود عملکرد آنه ا را ش رح دهن د‪ .‬عالوه ب ر این‌‪ ،‬مص رف ان رژی‌ رویکرده ای‌ مختلف‌ محاس به‌ و‬
‫تجزی ‌ه و تحلیل‌ شده است‌‪ ،‬زیرا این‌ عامل‌ سه ‌م عمدهای‌ در کل‌ هزینه‌ دارد‪ .‬فناوری‌ه ای‌ ‪ ZLD‬مبت نی‌‬
‫ب ر غش اء در مقایس ‌ه ب ا فرآین دهای‌ ‪ ZLD‬معم ولی‌ و ح رارتی‌ ب ‌ه دلیل‌ ع وامل‌ اقتص ادی‌ به‌ ط ور‬
‫فزایندهای‌ رایج‌ شدهاند‪ .‬از طرفی‌‪ ،‬اطالعات مفی دی‌ در م ورد مزای ا و مض رات فرآین دهای‌ مختلف‌‬
‫ط عملی اتی‌ فرآین دهای‌‬
‫غشایی‌‪ ،‬تأثیر رس وبگذاری‌ ب ر ک ارایی‌ فرآین د‪ ،‬ت أثیر س اختار خ وراك‪ ،‬ش رای ‌‬
‫مختلف‌‪ ،‬امکان رسوبگذاری‌ و مصرف انرژی‌‬
‫ارائ ‌ه شده است‌ ‪)J. Tsai, 2017(.‬‬
‫در مق ال ‌ه ای‌ حاص ل‌ تحقیق ات لگانات ان و همک ارانش‌‪ ،‬سیس تم‌ نمک‌زدایی‌ ترکی بی‌ ش امل‌‬
‫ک‬
‫الکترودی الیز معک وس ‪ )EDR( -‬اس مز معک وس (‪ )RO‬پیش رفت ‌ه هم راه ب ا ی ‌‬
‫ن ب ‌ه عنوان فرصتی‌ برای‌ تصفی ‌ه سفرهی‌ آب زیرزمینی‌ ب رای‌ تخلی ‌ه‬
‫تبخیرکننده‪/‬تبلورکننده دماپایی ‌‬
‫ن‬
‫ک ب ‌ه صفر ارزیابی‌ شد‪ .‬پیش‌تص فی ‌ه از ط ریق‌ ته‌نش ینی‌ و اولترافیلتراس یون در از بی ‌‬
‫مایع‌ نزدی ‌‬
‫بردن مواد جامد معلق‌ و ک دورت م ؤثر اس ت‌‪ .‬سیس تم‌ نمک‌زدایی‌ ترکی بی‌ ‪ EDR-RO‬ب ‌ه بازی ابی‌‬
‫ک تا ‪mg/l‬‬
‫حدود ‪ %٧٧‬رسید ک ‌ه غلظت‌ آبنم ‌‬
‫ن نشان داد ک ‌ه سیس تم‌ ‪ EDR-RO‬می‌توان د نی از ب ‌ه‬
‫ن مطالع ‌ه آزمایشگاهی‌ هم‌چنی ‌‬
‫‪ ١٢٥٠٠٠‬بود‪ .‬ای ‌‬
‫ک سیستم‌ ‪ RO‬را ح ذف کن د‪ ،‬در ح الی‌ ک ‌ه‬
‫ک و تبادل یونی‌ در جریان باالدست‌ ی ‌‬
‫تصفی ‌ه توسط‌ آه ‌‬
‫ج‬
‫ک را نیز تا ‪ ٢‬برابر بیشتر از مقداری‌ ک ‌ه ‪ RO‬ب ‌ه تنهایی‌ تغلیظ‌ می‌کرد تغلیظ‌ می‌کند‪ .‬نتای ‌‬
‫آبنم ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٢٨‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ک تا رسانایی‌ بیش‌ از ‪ms/cm‬‬

‫ن نشان داد ک ‌ه تبخیرکننده‪/‬تبلورکننده قادر ب ‌ه تغلیظ‌ آبنم ‌‬
‫هم‌چنی ‌‬
‫ن مطالع ‌ه آزمایش گاهی‌ نش ان داد ک ‌ه سیس تم‌ ترکی بی‌‬
‫ن اضافی‌ است‌‪ .‬ای ‌‬
‫ن تولید آب شیری ‌‬
‫‪ ٢٥٠‬ضم ‌‬
‫ک رویک رد م ؤثر ‪ ZLD‬ن زدیک‌ ب ‌ه‬
‫نی ‌‬
‫پیشرفت ‌ه ‪ EDR-RO‬همراه با تبخیرکننده‪/‬تبلورکننده دماپ ایی ‌‬
‫ک در هنگ ام تص فی ‌ه س فرهی‌ آب‬
‫ص فر ب رای‌ تولی د آب ش یرین‌ و ب ‌ه ح داقل‌ رس اندن تخلی ‌ه آبنم ‌‬
‫زیرزمینی‌‬
‫است‌ ‪)K. Loganathan, 2015(.‬‬
‫ق هیجمن‌ و همکارانش‌‪ ،‬تخلی ‌ه م ای ‌ع ص فر ‪ NF/RO‬م ورد ه دف واقع‌ ش ده اس ت‌‪ .‬اولین‌ و‬
‫در تحقی ‌‬
‫اصلی‌ترین‌ مشکل‌ که‌ با تخلیه‌ مای ‌ع صفر باید حل‌ شود‪ ،‬افزایش‌ بازیابی‌ تأسیسات غشایی‌ تا سر حد آن‬
‫ش هزینه‌های‌ آب تولی دی‌ اس ت‌‪ .‬تنه ا امک ان دس تیابی‌ ب ‌ه بازی ابی‌ ب اال در ‪ ،NF/RO‬از بین‌‬
‫بدون افزای ‌‬
‫بردن رسوبگذاری‌ آب خ وراك اس ت‌‪ .‬یک‌ م زیت‌ بس یار مه ‌م از بین‌ ب ردن اج زای‌ رس وبگذاری‌ این‌‬
‫است‌ ک ‌ه نانوفیلتراسیون یا اسمز معکوس می‌توانند در شار باال عمل‌ کنند‪ .‬در این‌ مق ال ‌ه یک‌ رویک رد‬
‫تصفی ‌ه برای‌ تصفی ‌ه آبهای‌ سطحی‌ و دیگری‌ برای‌ تصفیه‌ آبهای‌ زیرزمینی‌ تهیه‌ ش ده اس ت‌‪ .‬رویک رد‬
‫تصفی ‌ه آبهای‌ سطحی‌ عبارت است‌ از‪ :‬تبادل ی ونی‌ م ای ‌ع ب رای‌ از بین‌ ب ردن کاتیونه ای‌ مثبت‌ چن دین‌‬
‫‪١‬‬
‫بنیانی‌ و ب ‌ه دنبال آن اولترافیلتراسیون‪ ،‬نانوفیلتراسیون و فیلتراسیون کربن‌ فع ال ش ده دانه‌دانه‌ای ‌‪ .‬ب ا‬
‫س از آب خ وراك‬
‫این‌ تنظیم‌‪ ،‬بازیابی‌ ‪ %٩٧‬حاصل‌ شد‪ .‬برای‌ دستیابی‌ به‌ بازیابی‌ ب االتر‪ ،‬ح ذف س یلی ‌‬
‫س را می‌توان در ‪ pH‬ب اال در‬
‫نیز حائز اهمیت‌ است‌ زیرا سیلیس‌ می‌تواند بازیابی‌ را محدود کند‪ .‬سیلی ‌‬
‫‪٢‬‬
‫هنگام ته‌نشینی‌ هم‌زم ان منیزیم‌هیدروکس ید از بین‌ ب رد‪ .‬رویک رد تص فی ‌ه آبه ای‌ زیرزمی نی‌ عب ارت‬
‫است‌ از‪ :‬ته‌نشینی‌ در‬
‫‪ PH‬باال‪ ،‬سپس‌ رسوبگذاری‌‪ ،‬تبادل کاتیون اسید ضعیف‌ و نانوفیلتراسیون‪ .‬با این‌ تنظیم‌ ‪ %٩٩‬بازیابی‌‬

‫حاصل‌ شد‬

‫‪Granular activated carbon filtration‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪2 Magnesium hydroxide‬‬

‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪_٦/٩/١٣٩٥‬‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫(از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬

‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_م‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ربوط_شدن ‌‬
 ‫‪٢٩‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ک تولی د ش ده توس ط‌ فرآین د‬

‫س مبلنت‌ و همک اران در مق اله‌ای‌ ب ‌ه م دیریت‌ چ الش‌برانگیز آبنم ‌‬
‫ک و مق دار م واد آلی‌ زی اد پ رداخت ‌ه اس ت‌‪ .‬سیسـتم‌هـای‌ ‪ZLD‬‬
‫ن نم ‌‬
‫ل داش ت ‌‬
‫اسـمز معک وس ب ‌ه دلی ‌‬
‫ممکـن‌ اسـت‌ ش امل‌ یک‌ فرآین د غش ایی‌‪ ،‬ک ‌ه ب رای‌ بازی ابی‌ آب و تغلیظ‌ بیش تر آبنمک‌ اس تفاده‬
‫می‌ش ود‪ ،‬و ب ‌ه دنب ال آن عملی ات ح رارتی‌ باش د‪ .‬در چ نین‌ سیس تم‌هایی‌‪ ،‬دس تیابی‌ ب ‌ه ن رخ ب االی‌‬
‫بازیابی‌ آب بـ ‌ه دلیـل‌ شـروع زود هنگام پوسته‌پوست ‌ه شدن و رس وبگذاری‌ غشـاء دشـوار اسـت‌‪.‬‬
‫بنـابراین‌ پـیش‌تصـفی ‌ه آبنمـک‌ بـرای‌ محافظت‌ از غشاء و تسهیل‌ ‪ ZLD‬امری‌ ضروری‌ است‌‪.‬‬
‫ن فرآیند پیش‌تصفی ‌ه آبنمک‌‪ ،‬ته‌نشینی‌ شیمیایی‌ می‌باشد کـ ‌ه ب ‌ه‬
‫تحقیقات نشان می‌دهد ک ‌ه رایج‌تری ‌‬
‫ن خطرن اكمعموًال پره زین ‌ه اس ت‌‪ .‬عالوه ب ر این‌‪،‬‬
‫دلیل‌ مص رف زی اد م واد ش یمیایی‌ و تولی د لج ‌‬
‫ک و اس تفاده از آنتی‌اس کاالنت‌ها می‌توانن د م انع‌‬
‫عـواملی‌ مانن د نوس انات ت رکیب‌ ش یمیایی‌ آبنم ‌‬
‫ن انج ام‬
‫ن مقال ‌ه یک‌ ارزیابی‌ مهم‌ از گزینه‌ه ای‌ پیش‌تص فی ‌ه ج ایگزی ‌‬
‫عملکرد بهین ‌ه آن شوند‪ .‬در ای ‌‬
‫شد و مشخص‌ شـد کـ ‌ه فرآیندهـای‌ لختـه‌سـازی‌ الکتریکـی ‌‪ ١‬و نانوفیلتراسـیون از نظـر حـذف‬
‫ن ح ال‪ ،‬فرآین دهای‌ انعق ادی‌ و ج ذب‬
‫سـختی‌ و مـواد آلـی‌ عملکـرد امیدوارکنندهای‌ دارند‪ .‬در همی ‌‬
‫در حذف مواد آلی‌ پتانسیل‌ خـوبی‌‬
‫نشان دادند ‪)G. U. Semblante, 2018(.‬‬
‫ک ع امل‌‬
‫ک وب و همک ارانش‌ در مق اله‌ای‌ آوردهان د ک ‌ه رس وبگذاری‌ س یلیس‌ می‌توان د ی ‌‬
‫چ‬
‫محدودکننـده برای‌ تصفی ‌ه غشایی‌ در بازیابی‌های‌ بسیار باال باشد‪ .‬طبق‌ آزمایشات انجام ش ده‪ ،‬هی ‌‬
‫اثر قابل‌تـوجهی‌ از آنتی‌اسکاالنت‌های‌ ‪ BD25‬و ‪ OSM96‬بر روی‌ کریستالیزاس یون س یلیس‌ نش ان‬
‫ن زمان اقامت‌ در پایلوت ‪ ١ RO‬ساعت‌ تخمین‌ زده شد‪ .‬این‌ ب دان مع نی‌ اس ت‌ ک ‌ه‬
‫داده نشد‪ .‬میانگی ‌‬
‫ت با توج ‌ه ب ‌ه رسوبگذاری‌ است‌ زیرا در تأسیسات با مقیاس عادی‌‬
‫ن حال ‌‬
‫دستگاه پـایلوتی‌ در بـدتری ‌‬
‫ت بسیار کمتر است‌ و بنابراین‌ زمان کمتری‌ برای‌ وقوع رس وبگذاری‌ وجـود دارد‪ .‬در‬
‫زمان اقام ‌‬
‫پـایلوت ‪ CIEX-NF-RO‬بازیـابی‌ ‪ %٩٨‬می‌تواند برای‌ ‪ ٢٣‬روز عملیاتی‌ در سیستم‌ م ورد مط الع ‌ه‬
‫وقوع رسوبگذاری‌ مشکل‌ساز در غشای‌ ‪ RO‬با‬

‫‪Electrocoagulation‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٣٠‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫استفاده از آب زیرزمینی‌ پیش‌تصفی ‌ه ش ده ب ‌ه عن وان آب خ وراك و ب دون وج ود آلومینیـوم حفـظ‌‬

‫ن در م رحل ‌ه دوم ب ر روی‌ غش ای‌ ‪ RO‬در بازی ابی‌ ‪ %٩٩‬اتف اق‬
‫شـود‪ .‬رس وبگذاری‌ س یلیس‌ و آه ‌‬
‫چ کدام از دو آنتی‌اسکاالنت‌ها کـ ‌ه مـورد آزمـایش‌ قـرار گرفتنـد‬
‫افتاد و بازیـابی‌ را محدود کرد‪ .‬هی ‌‬
‫ن زمان اق امت‌ ط والنی‌‬
‫نتوانسـتند جلـوی‌ رسوبگذاری‌ در ‪ %٩٩‬را بگیرند‪ .‬دالیل‌ محتمل‌‪ ،‬میانگی ‌‬
‫ن آنتی‌اس کاالنت‌ها و س یلیس‌ و‬
‫ن در عملیات ‪ ،RO‬عدم تعامل‌ بی ‌‬
‫در عملیات ‪ ،RO‬غلظـت‌ باالی‌ آه ‌‬
‫یـا دوزهـای‌ زیـر حـد مجـاز هستند‪ .‬ب ‌ه منظ ور دس تیابی‌ ب ‌ه بازیابی‌ه ای‌ بس یار ب اال ب دون وق وع‬
‫ن موجود در آب در طول پیش‌تص فی ‌ه بای د ب ‌ه ح داقل‌ برس د ‪S.(.‬‬
‫رسوبگـذاری‌ سـیلیس‌‪ ،‬میـزان آهـ ‌‬
‫‪)S. Cob, 2014‬‬
‫ت آب‪ ،‬جمع‌آوری‌ و تحلیل‌ دادهه ای‌ مرب وط‬
‫ت جامع‌ از م دیری ‌‬
‫ک شناخ ‌‬
‫ب ‌ه منظور دستیابی‌ ب ‌ه ی ‌‬
‫ن آگاهس ازی‌ از‬
‫ن اطالع ات‪ ،‬ض م ‌‬
‫ب ‌ه آب دریافتی‌ و مصرفی‌ ض روری‌ اس ت‌‪ .‬ب ‌ه دس ت‌ آوردن ای ‌‬
‫ت آب‬
‫ن مق دار پس اب تولی د و ه دررف ‌‬
‫وضعیت‌ موجود و روند تغییرات‪ ،‬زمین ‌ه خ وبی‌ ب رای‌ تخمی ‌‬
‫فراهم‌ می‌کند‪.‬‬
‫ب ش اخص‌های‌‬
‫از سوی‌ دیگر‪ ،‬نمونه‌برداری‌ درست‌ از پس اب اس مز معک وس‪ ،‬انتخ اب مناس ‌‬
‫آلودگی‌ و اندازهگیری‌ دقیق‌ آنها‪ ،‬ع وامل‌ مهمی‌ در ش ناخت‌ کیفیت‌ و ارزی ابی‌ ق ابلیت‌ بازی افت‌ و‬
‫ن منظور محسوب می‌شوند‪.‬‬
‫استفاده مجدد از آن پساب و یافتن‌ روشهای‌ مناسب‌ برای‌ ای ‌‬
‫ت عملک رد آنه ا ب ا‬
‫ت پس اب اس مز معک وس و کیفی ‌‬
‫ن فصل‌ ب ‌ه انواع روشها ب رای‌ بازی اف ‌‬
‫در ای ‌‬
‫توج ‌ه ب ‌ه تقسیم‌بندی‌ عملیات ب ‌ه س ‌ه بخش‌ پیش‌تصفیه‌‪ ،‬تصفی ‌ه و پس‌تصفی ‌ه طبق‌ مطالعات جمع‌آوری‌‬
‫شده از مقاالت اشاره شده است‌‪ .‬الزم ب ‌ه ذکر است‌ بررسی‌ اقتصادی‌ انجام شده نیز نقش‌ مهمی‌ در‬
‫ن تصمیم‌گیری‌ بر عهده دارد‪.‬‬
‫ای ‌‬
‫ی‬
‫‪ -٢-٢‬انتخاب شاخص‌های‌ آالیندگ ‌‬
‫ت کیفی‌ پساب ک ‌ه برای‌ اهداف مورد نظر ک ارا‬
‫ت از وضعی ‌‬
‫ت آوردن شناختی‌ درس ‌‬
‫برای‌ ب ‌ه دس ‌‬
‫ن ص رفه‌جویی‌ در وقت‌ و‬
‫ت ش اخص‌های‌ آالین دگی‌ ب ‌ه دقت‌ انتخ اب ش وند ت ا ض م ‌‬
‫باشد‪ ،‬الزم اس ‌‬
‫هزینه‌‪ ،‬بتوان‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٣١‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫اطالعات مفیدی‌ از کیفیت‌ پساب برای‌ مراحل‌ بعدی‌ ب ‌ه دست‌ آورد‪ .‬در نمک‌زدایی‌ ب ‌ه روش اسمز‬
‫ت آب خ وراك‪ ،‬ن وع سیس تم‌ پیش رفت ‌ه و عملک رد غش اهای‌ اس مز معک وس ع وامل‌‬
‫معک وس کیفی ‌‬
‫ت پساب تولید شده طی‌ انجام فرآین د هس تند‪ .‬در م رحل ‌ه پیش‌تص فی ‌ه واح د‬
‫ت و کمی ‌‬
‫تعیین‌کننده کیفی ‌‬
‫اسمز معکوس‪ ،‬می‌توان با عبور آب خوراك از چند بس تر فیلتراس یون و اف زودن م واد ش یمیایی‌‪،‬‬
‫ن میکروبزدایی‌‪ ،‬مقدار قابل‌ توجهی‌ از مواد معلق‌ و آالیندههای‌ آلی‌ و غیرآلی‌ محلول و معلق‌‬
‫ضم ‌‬
‫موجود در آب خوراك را حذف کرد‪ .‬در دستگاههای‌ اسمز معک وس ن یز ‪ %٩٥-%٩٩‬نمک‌ه ای‌‬
‫ن م یزان ‪ ١ EC، TDS‬و ش وری‌ پس اب فرآین د اس مز‬
‫حل‌ ش ده در آب پس‌ زده می‌ش وند‪ .‬بن ابرای ‌‬
‫معکوس بسیار باالست‌‪.‬‬
‫افزون بر شرایط‌ عملکرد و خصوصیات آب خوراك واحد اسمز معک وس‪ ،‬ن وع و زمینه‌ه ای‌‬
‫مصرف پساب بازیافت‌ شده نیز در انتخاب شاخص‌های‌ آالیندگی‌ نقش‌ اساسی‌ دارد‪.‬‬
‫ت شده ب رای‌ چ ‌ه ه دفی‌ اس تفاده خواه د ش د و ن وع‬
‫ن شود ک ‌ه پساب بازیاف ‌‬
‫در واقع‌ بایستی‌ تعیی ‌‬
‫ح مجاز آنها برای‌ مورد مصرفی‌ چقدر خواهد بود‪.‬‬
‫آالیندههای‌ مؤثر بر عملکرد و سط ‌‬
‫ن‬
‫مصارف غیر عملیاتی‌ آب نیز می‌توانند زمین ‌ه استفاده مجدد از پسابهای‌ تصفی ‌ه شده باشند‪ .‬ای ‌‬
‫مصارف عمدتًا شامل‌ نظافت‌‪ ،‬شستشوی‌ تجهیزات‪ ،‬آبیاری‌ فضای‌ سبز و کشاورزی‌ در موارد‬
‫خاص است‌‪.‬‬
‫‪ -٣-٢‬اسمز معکوس‬
‫اسمز معکوس برای‌ عملکرد بهتر شامل‌ س ‌ه قسمت‌ اصلی‌ است‌ ک ‌ه عبارتند از‪ :‬پیش‌تص فی ‌ه آب‬
‫خ وراك‪ ،‬دس تگاههای‌ اس مز معک وس و سیس تم‌ پس‌تص فی ‌ه آب محص ول ک ‌ه در ادام ‌ه ب ‌ه ش رح‬
‫عملکرد قسمت‌های‌ مختلف‌ پرداخت ‌ه می‌شود‪.‬‬
‫‪ -١-٣-٢‬پیش‌تصفیه‌ آب خوراك‬
‫وج ود سیس تم‌ پیش‌تص فی ‌ه ب ‌ه منظ ور جلوگ یری‌ از گ رفتگی‌ غش اء ب رای‌ سیس تم‌های‌ اس مز‬
‫ب موجب‌ بهبود عملک رد اس مز معک وس‬
‫معکوس ضروری‌ است‌‪ .‬کاربرد سیستم‌ پیش‌تصفی ‌ه مناس ‌‬
‫ت آب‬
‫و کیفی ‌‬
‫‪Electrical Conductivity‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٣٢‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ن اینک ‌ه افزایش‌ طول عمر غشاء و کاهش‌ هزینه‌های‌ تعم یر و نگه داری‌‬
‫تصفی ‌ه شده می‌شود‪ ،‬ضم ‌‬
‫را نیز ب ‌ه دنبال خواهد داشت‌‪.‬‬
‫ن و ماس ه‌‪،‬‬
‫ل محفظه‌ه ای‌ ح اوی‌ بس ترهای‌ فیلتراس یون ترکی بی‌ ش ‌‬
‫پیش‌تص فی ‌ه می‌توان د ش ام ‌‬
‫ج و‪ ......‬باشد‪.‬‬
‫ن فعال‪ ،‬افزودن مواد شیمیایی‌‪ ،‬فیلترهای‌ کارتری ‌‬
‫بسترهای‌ فیلتراسیون کرب ‌‬
‫ن و ماسه‌‪:‬‬
‫الف‌) فیلترهای‌ بستر مختلط‌ ش ‌‬
‫آب خوراك پس‌ از ذخیرهسازی‌ و تزریق‌ مواد شیمیایی‌ و ضدعفونی‌ شدن‪ ،‬وارد فیلتره ای‌ ب ا‬
‫ن حجم‌ بیش تری‌ از م واد‬
‫ت فشار می‌شود ک ‌ه با هدف اس تفاده از عمق‌ و گ رفت ‌‬
‫بستر مختلط‌ قائم‌ تح ‌‬
‫معلق‌ در حالی‌ ک ‌ه سرعت‌ آب باالست‌‪ ،‬ب ‌ه کار می‌روند‪ .‬ذرات درش ت‌تر در الی ‌ه آنتراس یت‌ ب ‌ه دام‬
‫می‌افتند و ذرات ریزتر با عبور از بستر ماسه‌ای‌ حذف می‌شوند‪ .‬الی ‌ه شنی‌ پایینی‌معموًال ب ‌ه عنوان‬
‫ن ب ‌ه ب اال ب ا ت وج ‌ه ب ‌ه‬
‫نگهدارنده الیه‌های‌ باالیی‌ عمل‌ می‌کن د (ع‪ .‬رس تمی‌‪ .)١٣٨٠ ،‬بس تر از پ ایی ‌‬
‫دانسیت ‌ه مواد پر می‌شود و همواره مواد با دانسیت ‌ه و اندازههای‌ مختلف‌ در الیه‌های‌ مختلف‌ ب ‌ه کار‬
‫ک ن وع از ذرات ری ز ب ا ج رم‬
‫لی ‌‬
‫می‌روند‪ .‬ذرات درش ت‌ ب ا ج رم حجمی‌ کم‌ ک ‌ه در ب اال و ح داق ‌‬
‫حجمی‌ زیاد‪ ،‬پایین‌ فیلتر را پر می‌کنند‪ .‬آب با فشار از باال وارد فیل تر می‌ش ود و پس‌ از عب ور از‬
‫ن مخزن جمع‌ آوری‌ شده و از فیلتر خارج می‌شود (ق‪ .‬غف اری‌‪،‬‬
‫الیه‌ها توسط‌ جمع‌ کنندهها در پایی ‌‬
‫‪.)١٣٨٨‬‬
‫ن فعال‪:‬‬
‫ب) فیلترهای‌ بستر کرب ‌‬
‫ن فیلترها برای‌ جدا سازی‌ مواد‬
‫در پیوست‌ ‪ C‬نمایی‌ از دستگاه فیلتر کربن‌ فعال دیده می‌شود‪ .‬ای ‌‬
‫آلی‌ محل ول و معلق‌‪ ،‬جداس ازی‌ اکس یدکنندهها نظ یر کل ر آزاد‪ ،‬کل روآمین‌ و ذرات حاص ل‌ از‬
‫خوردگی‌ ب ‌ه ک ار می‌رون د‪ .‬آب از ب اال وارد می‌ش ود و پس‌ از عب ور از الیه‌ه ا توس ط‌ جمع‌کنن ده‬
‫ن فعال است‌ و الیه‌های‌ شنی‌‬
‫ن فیلتر کرب ‌‬
‫ن مخزن جمع‌آوری‌ می‌شود‪ .‬بستر اصلی‌ ای ‌‬
‫موجود در پایی ‌‬
‫پایینی‌ معموًال ب ‌ه عنوان نگهدارنده عمل‌ می‌کنند (ق‪ .‬غفاری‌‪.)١٣٨٨ ،‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٣٣‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ج) فیلترهای‌ کارتریج‌‪:‬‬

‫ن فیلترها معموًال در آخرین‌ بخش‌ سیستم‌های‌ ‪ RO‬درس ‌‬
‫ت قبل‌ از ورود آب خوراك ب ‌ه مخ زن‬ ‫ای ‌‬
‫ج پمپ‌ه ا و غش اهای‌ ‪ RO‬را‬
‫خوراك دستگاههای‌ اسمز معکوس قرار می‌گیرند‪ .‬فیلترهای‌ ک ارتری ‌‬
‫ت از بستر فیلترهای‌ قبلی‌ گذشت ‌ه و ی ا ب ‌ه ه ر دلیلی‌‬
‫ن اس ‌‬
‫از خطرات ناشی‌ از وجود ذراتی‌ ک ‌ه ممک ‌‬
‫ج م یزان رس وب‬
‫ن با ب ‌ه کار ب ردن فیلتره ای‌ ک ارتری ‌‬
‫ن قسمت‌ رسیدهاند حفظ‌ می‌کنند‪ .‬بنابرای ‌‬
‫ب ‌ه ای ‌‬
‫در غشاء ‪RO‬‬

‫بسیار کاهش‌ می‌یابد‪ .‬مواد معلق‌ میکرونی‌ باقی‌مانده در آب خوراك با عبور جریان از بستر فیلتر‬
‫ن ذرات‬
‫ن فیلترها ح داقل‌ س طح‌ را دارن د و فقط‌ ب رای‌ ج ذب آخ ری ‌‬
‫ج جدا می‌شوند‪ ،‬زیرا ای ‌‬
‫کارتری ‌‬
‫ن فیلتره ا ب ‌ه‬
‫ن اگ ر م واد معلق‌ زی اد باش د ای ‌‬
‫معلق‌ موجود در آب خوراك طراحی‌ شدهاند‪ .‬بن ابرای ‌‬
‫ت دچار گرفتگی‌ می‌شوند (ق‪ .‬غفاری‌‪.)١٣٨٨ ،‬‬
‫سرع ‌‬
‫ج باید از موادی‌ ساخت ‌ه شوند ک ‌ه در مقابل‌ تغییرات ‪ pH‬مقاوم ب وده و ب ا م واد‬
‫فیلترهای‌ کارتری ‌‬
‫ن ب رای‌ این‌ منظ ور‬
‫م ورد اس تفاده در شستش وی‌ ش یمیایی‌ ‪ RO‬س ازگار باش ند‪ .‬الی اف پلی‌پ روپیل ‌‬
‫مناسب‌ است‌ (ق‪ .‬غفاری‌‪)١٣٨٨ ،‬‬
‫ن فیلترها ب ‌ه ‪ ٥ psi‬برسد یا بع د از دو هفت ‌ه ک ارکرد‬
‫هرگاه اختالف فشار ورودی‌ و خروجی‌ ای ‌‬
‫(هرکدام زودتر اتفاق بیفتد) باید تعویض‌ شوند (ق‪ .‬غفاری‌‪)١٣٨٨ ،‬‬
‫ی در سیستم‌ پیش‌تصفیه‌‬
‫ی افزودن ‌‬
‫‪ -١-١-٣-٢‬مواد شیمیای ‌‬
‫‪١‬‬
‫ق هیپوکلریت‌سدیم ‌ (آب ژاول)‪:‬‬
‫‪ -١‬تزری ‌‬
‫ن م اده‬
‫ن ماده شیمیایی‌ ک ‌ه ب ‌ه آب خوراك ذخیره شده ت زریق‌ می‌ش ود‪ ،‬آب ژاول اس ت‌‪ .‬ای ‌‬
‫نخستی ‌‬
‫شیمیایی‌ برای‌ میکروبزدایی‌ ب ‌ه مخزن ذخیره خوراك تزریق‌ می‌شود (ق‪ .‬غفاری‌‪.)١٣٨٨ ،‬‬

‫‪NaClO‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٣٤‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ق مواد منعقدکننده‪:‬‬
‫‪ -٢‬تزری ‌‬
‫ن مواد با هدف ترسیب‌ و حذف بهتر مواد معلق‌ ریز موجود در آب خام ورودی‌‪ ،‬ب ‌ه خروجی‌‬ ‫ای ‌‬
‫ل لخته‌سازی‌ و بزرگتر شدن ذرات معلق‌ ریز امکان‬ ‫پمپ‌های‌ آب خام تزریق‌ می‌شود‪ .‬با انجام عم ‌‬
‫حذف بیشر ذرات فراهم‌ می‌شود‪ .‬میزان مصرف منعقدکننده بر اساس نوع و شرایط‌ آب می‌تواند‬

‫متفاوت باشد (م‪ .‬علیجانی‌‪)١٣٨٧ ،‬‬

‫ق ضدرسوب‪:‬‬
‫‪ -٣‬تزری ‌‬
‫ضدرسوب برای‌ جلوگیری‌ از تشکیل‌ رسوبات و آلودگی‌ بیولوژیکی‌ در‬
‫غشاهای‌ تزریق‌ می‌شود (ق‪ .‬غفاری‌‪)١٣٨٨ ،‬‬
‫‌به‌ سیستم ‪RO،‬‬
‫استفاده از کلر در سیستم‌ پیش‌تصفی ‌ه ب ‌ه طور عم ده ب ا ه دف میکروب زدایی‌ و‬
‫ک اهش‌ فعالیت‌ه ای‌ بیول وژیکی‌ ص ورت می‌گ یرد‪ .‬ام ا غش اهای‌ ‪ RO‬ب ا جنس‌‬
‫پلی‌آمی د در حض ور م واد اکس یدکننده مثل‌ کل ر آزاد تخ ریب‌ می‌ش وند‪ .‬ب رای‌‬
‫ن فع ال عب ور داد‬
‫جداسازی‌ مواد اکسیدکننده از جریان خوراك‪ ،‬می‌توان خواراك را از بستر ک رب ‌‬
‫و یا مواد شیمیایی‌ احیاکننده مناسب‌ مثل‌ سولفیت‌سدیم ‌‪ ١‬یا بی‌سولفیت‌سدیم ‌‪ ٢‬را ب ا غلظ ‌‬
‫ت مناس ب‌ ب ‌ه‬
‫آب خوراك تزریق‌ کرد (ق‪ .‬غفاری‌‪.)١٣٨٨ ،‬‬
‫ق بی‌سولفیت‌سدیم‌‪:‬‬
‫‪ -٤‬تزری ‌‬

‫ن منظ ور از س دیم‌ مت ا بی‌س ولفیت ‌‪ ٣‬اس تفاده می‌ش ود ک ‌ه ب ا انحالل در آب ب ‌ه س دیم‌‬

‫ب رای‌ ای ‌‬
‫بی‌سولفیت ‌‪ ٤‬تبدیل‌ می‌شود (ق‪ .‬غفاری‌‪.)١٣٨٨ ،‬‬
‫ق اسید سولفوریک‌‪:‬‬
‫‪ -٥‬تزری ‌‬
‫ن روش برای‌ جلوگیری‌ از تشکیل‌ رسوب کلسیم‌ کربنات‪ ،‬تزریق‌ اسید و کاهش‌ ‪pH‬‬
‫مؤثرتری ‌‬
‫می‌باشد‪ .‬حاللیت‌ کلسیم‌ کربنات ب ‌ه غلظت‌ یون کربنات و ‪ pH‬بستگی‌ دارد (ع‪ .‬رستمی‌‪.)١٣٨٠ ،‬‬

‫‪Na SO 1‬‬
‫‪NaHSO 2‬‬
‫‪Na S O 3‬‬
‫‪NaHSO 4‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٣٥‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ن‬
‫ت مناس ب‌ اس ید ب ‌ه جری ان خ وراك ‪ ،RO‬اس ید ی ون بی‌کربن ات را ب ‌ه ک رب ‌‬
‫ب ا ت زریق‌ غلظ ‌‬
‫ت بی‌کربن ات از‬
‫دی‌اکسید تبدیل‌ می‌کن د و غلظت‌ ی ون بی‌کربن ات ک اهش‌ می‌یاب د‪ .‬ب ا ک اهش‌ غلظ ‌‬
‫تشکیل‌ نامحلول کلسیم‌ کربنات جلوگیری‌ می‌شود (ع‪ .‬رستمی‌‪.)١٣٨٠ ،‬‬
‫ک کربنات کلسیم‌ و کلسیم‌‬
‫ل نم ‌‬
‫ن انعقاد و ته‌نشینی‌ مواد معلق‌ از تشکی ‌‬
‫ن تزریق‌ اسید ضم ‌‬
‫بنابرای ‌‬
‫ت فیلتره ای‌‬
‫بی‌کربنات جلوگیری‌ می‌کند‪ .‬برای‌ آبهای‌ با مواد معلق‌ زیاد بهتر است‌ اسید در باالدس ‌‬
‫ت م واد بس تر و لوله‌کش ی‌ها بای د ب ا اس ید س ازگاری‌‬
‫ن حال ‌‬
‫شنی‌ ب ‌ه آب خوراك تزریق‌ شود‪ .‬در ای ‌‬
‫داشت ‌ه باشند (ق‪ .‬غفاری‌‪.)١٣٨٨ ،‬‬
‫ن دی‌اکس ید و عب ور آن از غش اء هم راه ب ا‬
‫اشکال عمده کاربرد ت زریق‌ اس ید تولی د گ از ک رب ‌‬
‫جریان محصول است‌ ک ‌ه وجود این‌ گاز برای‌ بسیاری‌ از ص نایع‌ ن امطلوب اس ت‌‪ .‬معم وًال ب رای‌‬
‫ن مشکل‌ از روش گاززدایی‌ محصول ‪ RO‬استفاده می‌شود (ق‪ .‬غفاری‌‪.)١٣٨٨ ،‬‬
‫رفع‌ ای ‌‬
‫‪ -٢-٣-٢‬دستگاه تصفیه‌ با فناوری‌ اسمز معکوس‬
‫اسمز معکوس فرآیند تصفی ‌ه آبی‌ است‌ ک ‌ه در آن از فشار برای‌ معکوس نمودن جریان اس مزی‌‬
‫ک غش اء نیمه‌ت راوا ب رای‌ تولی د آب خ الص‌ و ح ذف یونه ا‪ ،‬مولکوله ا و ذرات‬
‫آب از درون ی ‌‬
‫ص و آب‬
‫ن دو محلول آب خال ‌‬
‫ک غشاء نیمه‌تراوا بی ‌‬
‫بزرگتر حل‌ شده در آب استفاده می‌شود‪ ،‬اگر ی ‌‬
‫ت خاص یت‌ اس مزی‌ از غلظت‌ ب االتر ب ‌ه غلظت‌‬
‫ص قرار گ یرد آب ب ‌ه ص ورت ط بیعی‌ و تح ‌‬
‫ناخال ‌‬
‫پایین‌تر جریان می‌یاب د‪ .‬این‌ پدی ده ت ا هنگ امی‌ ک ‌ه پتانس یل‌ ش یمیایی‌ دو ط رف براب ر گردن د ادام ‌ه‬
‫خواهد یافت‌‪ .‬در حالت‌ تعادل اختالف فشار بین‌ دو طرف غشاء برابر اختالف فشار اسمزی‌ است‌‪.‬‬
‫اگر فشاری‌ برابر با اختالف فشار اسمزی‌ ب ‌ه محلول غلیظ‌تر اعمال گردد جری ان آب قطع‌ خواه د‬
‫ت جری ان ط بیعی‌ آب‪،‬‬
‫شد‪ .‬در صورتی‌ ک ‌ه فش ار اعم ال ش ده بیش تر از فش ار اس مزی‌ باش د‪ ،‬جه ‌‬
‫معکوس خواهد گردید‪.‬‬
‫ن روش آب با فشار از میان غشایی‌ گذران ده می‌ش ود ک ‌ه نی ترات و س ایر م واد مع دنی‌ و‬
‫در ای ‌‬
‫بسیاری‌ از مواد شیمیایی‌ و میکروارگانیسم‌ها (عمدتًا باکتری‌ها) را ح ذف می‌کن د‪ .‬نیم‌ ت ا دو س وم‬
‫ن‬
‫ت ای ‌‬
‫آب پش ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٣٦‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫غش ا ب اقی‌ می‌مان د ک ‌ه ب ‌ه عن وان آب پس مانده‪ ١‬دور ریخت ‌ه می‌ش ود‪ .‬می‌ت وان پس ماند خ روجی‌ را‬
‫مجددًا ب ‌ه سیستم‌ بازگرداند تا در مصرف آب صرفه‌جویی‌ ب ‌ه عمل‌ آید‪ .‬اگر پسماند خ روجی‌ ک ‌ه نیم‌‬
‫ک س یکل‌ چرخش ی‌ وارد ش ود می‌ت وان ران دمان سیس تم‌ را‬
‫تا دو سوم آب را تشکیل‌ می‌دهد در ی ‌‬
‫افزایش‌ داد‪.‬‬
‫ن روش نمک‌زدایی‌ از آبه ای‌ ش ور اس تفاده از فرآین د اس مز معک وس می‌باش د‪،‬‬
‫هم‌چنین‌ بهتری ‌‬
‫ت کنترل بیشتری‌ از دیگر روشها دارا می‌باش د و‬
‫زیرا سیستم‌ پیچیدهای‌ نداشت ‌ه و راهبری‌ آن قابلی ‌‬
‫ن روش‪ ،‬ت وجی ‌ه‬
‫ب ا ت وج ‌ه ب ‌ه توس ع ‌ه روش های‌ پیش رفت ‌ه تولی د غش اهای‌ پلیم ری‌‪ ،‬ب ‌ه ک ارگیری‌ ای ‌‬
‫بیشتری‌ دارد‪.‬‬
‫صنایع‌ امروز برای‌ تصفی ‌ه آب مورد استفاده در بخش‌های‌ تولید بخار و فرآیند خ ود از سیس تم‌‬
‫ن دس تگاهها ب ر عب ور مولکوله ای‌‬
‫اس مز معک وس ب ‌ه ف راوانی‌ اس تفاده می‌کنن د‪ .‬اس اس ک ار ای ‌‬
‫ن غش اها ب ‌ه ص ورتی‌‬
‫ک غشاء با روزنه‌های‌ بس یار ری ز بن ا ش ده اس ت‌‪ .‬ای ‌‬
‫ل آب از ی ‌‬
‫غیریونی‌ مث ‌‬
‫ساخت ‌ه شدهاند ک ‌ه مولکولهای‌ خنثی‌ را ب ‌ه راحتی‌ از خود عبور می‌دهند‪ .‬ب ‌ه همین‌ دلیل‌ آب ورودی‌‬
‫ب ‌ه سیس تم‌‪ ،‬ک ‌ه دارای‌ امالح مختلف‌اس ت‌ ب ‌ه آب تقریب ًا خ الص‌ تب دیل‌ می‌گ ردد‪ .‬در سیس تم‌ اس مز‬
‫معکوس‪ ،‬جریان ورودی‌ یا خوراك ب ‌ه دو جریان آب تصفی ‌ه شده‪ ٢‬و پساب غلیظ ‌‪ ٣‬یا شورآب تبدیل‌‬
‫می‌شود‪ .‬سیستم‌ اس مز معک وس ک ‌ه ب ‌ه واس ط ‌ه فیل تری‌ ک ‌ه ب ‌ه آن غش اء گفت ‌ه می‌ش ود عملی ات ج دا‬
‫ک‬
‫ن صورت ک ‌ه غشاء یا الیه‌های‌ ب ‌ه هم‌ تابیده ش ده ب ‌ه دور ی ‌‬
‫سازی‌ مولکول را انجام می‌دهد‪ .‬ب ‌ه ای ‌‬
‫ک ده ه زارم‬
‫ک است‌ با روزنه‌ه ایی‌ ک ‌ه ان دازه آنه ا از ی ‌‬
‫لول ‌ه استوانه‌ای‌ ک ‌ه بیشتر از جنس‌ پالستی ‌‬
‫ن آالیندههای‌ آب ش امل‌ نی ترات‪،‬‬
‫میکرون کوچک‌تر هستند آالیندههای‌ آب را جداسازی‌ می‌کند‪ .‬ای ‌‬
‫ک و س ایر امالح محل ول آل وده کنن ده می‌باش ند ‪( .‬‬
‫انگل‌‪ ،‬ب اکتری‌‪ ،‬ق ارچ‪ ،‬س موم کش اورزی‌‪ ،‬نم ‌‬
‫‪)www.fa.wikipedia.org‬‬

‫‪concentrate 2 1‬‬
‫‪permeate 3‬‬
‫‪Concentrate, Brine‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٣٧‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫‪ -١-٢-٣-٢‬اساس کار اسمز معکوس‬

‫ک لول ‌ه‬
‫ک (‪ )١‬و دیگری‌ حاوی‌ آب خالص‌ (‪ )٢‬توسط‌ ی ‌‬
‫فرض کنید دو ظرف‪ ،‬یکی‌ حاوی‌ آبنم ‌‬
‫ک سطح‌ ق رار داش ت ‌ه باش ند‪.‬‬
‫ب ‌ه یکدیگر متصل‌ بوده و هر دو دارای‌ ارتفاع مساوی‌ از آب و در ی ‌‬
‫ک ب ‌ه صورت‬
‫ت یونهای‌ سدیم‌ و کلرید از طرف آبنمک‌‪ ،‬یونهای‌ نم ‌‬
‫ت برقراری‌ تعادل در غلظ ‌‬
‫جه ‌‬
‫ن ه ر دو ط رف برق رار گ ردد‪.‬‬
‫ت بی ‌‬
‫ص انتقال یافت ‌ه تا تعادل غلظ ‌‬
‫نفوذ مولکولی‌ ب ‌ه ظرف آب خال ‌‬
‫ک غش اء ق رار گ یرد ک ‌ه فقط‌ اج ازه ده د‬
‫ن دو ظ رف و در مس یر جری ان آب ی ‌‬
‫ن ای ‌‬
‫ام ا اگ ر بی ‌‬
‫ک اجازه عبور نخواه د داش ت‌؛ ل ذا ب رای‌ برق راری‌‬
‫مولکولهای‌ آب از آن عبور کنند‪ ،‬یونهای‌ نم ‌‬
‫ص از ظرف شماره (‪ )٢‬ب ‌ه ظرف شماره (‪ )١‬انتق ال می‌یاب د و این‌ عمل‌‬
‫تعادل در غلظت‌‪ ،‬آب خال ‌‬
‫تا آنجا ادام ‌ه می‌یابد ک ‌ه افزایش‌ ارتفاع حاص ل ‌ه در ظ رف آبنمک‌‪ ،‬فش ار مض اعف‌ ایج اد ک رده و‬
‫ن فش ار را فش ار اس مزی‌‬
‫اجازه انتقال آب از ظرف شماره (‪ )٢‬ب ‌ه ظرف ش ماره (‪ )١‬را نده د‪ .‬ای ‌‬
‫ک در هر دو ظرف می‌باشد‪.‬‬
‫می‌گویند و تابعی‌ از غلظت‌ نم ‌‬
‫‪ -٢-٢-٣-٢‬انتخاب غشاء‬
‫ت دس تگاه می‌باش د‪ .‬زی را فش ار‬
‫ن و حساس ترین‌ قس م ‌‬
‫در سیستم‌ اسمز معکوس غش اء مهم‌ت ری ‌‬
‫ن غش اء ب ‌ه‬
‫عملیاتی‌ مورد نیاز ارتباط مستقیم‌ با ضخامت‌ غشاء و قطر سوراخهای‌ آن دارد‪ .‬هم‌چنی ‌‬
‫علت‌ تماس مداوم با مواد شیمیایی‌ افزوده شده ب ‌ه آب‪ ،‬بایستی‌ مقاوم بوده و با مواد بازدارن ده ض د‬
‫رسوبگذار و زیست‌کش‌ها‪ ١‬واکنش‌ ندهد‪.‬‬
‫ل مؤثر برای‌ مقایس ‌ه غشاها عبارتند از‪:‬‬
‫عوام ‌‬
‫‪ -‬قطر سوراخها‬
‫‪ -‬ضخامت‌‬
‫‪ -‬مقاومت‌ در مقابل‌ مواد شیمیایی‌ و مقاومت‌ مکانیکی‌‬
‫‪ -‬افت‌ فشار‬

‫‪biocides‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٣٨‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ت سازنده‬
‫‪ -‬شرک ‌‬
‫‪ -‬قیمت‌‬
‫سعی‌ می‌شود آب قبل‌ از ورود ب ‌ه دستگاه اسمز معکوس‪ ،‬حتمًا تصفی ‌ه مقدماتی‌ گردد‪.‬‬
‫ن‬
‫ت بسیار عالی‌ آب خروجی‌ از سیستم‌ اسمز معکوس امروزه بیشتر ص نایع‌ از ای ‌‬
‫ت کیفی ‌‬
‫ب ‌ه عل ‌‬
‫روش‪ ،‬ب ‌ه جای‌ ب ‌ه کارگیری‌ سیستم‌های‌ تبادل یونی‌ استفاده می‌کنند‪ .‬زیرا مبادله‌کنن دههای‌ ی ونی‌ ب ‌ه‬
‫ن تب ادل ی ونی‌‪ ،‬دارای‌ هزینه‌ه ای‌ راه بری‌ و نگه داری‌‬
‫علت‌ مصرف زی اد م واد ش یمیایی‌ و رزی ‌‬
‫زیادی‌ می‌باشند‪.‬‬
‫‪ -٣-٢-٣-٢‬پمپ‌های‌ فشار قوی‌‬
‫پمپ‌های‌ فشارباال فشار الزم برای‌ عبور آب از غشاء را فراهم‌ می‌کنن د‪ .‬فش ار الزم ب رای‌ آب‬
‫لب‌شور معمولی‌ از ‪ ٦/١‬تا ‪ ٦/٢‬مگاپاسکال (‪ ٢٢٥‬تا ‪ )٣٧٦ psi‬است‌‪ .‬در م ورد آب دری ا‪ ،‬فش ار‬
‫ن فشار نی از ب ‌ه مق دار زی ادی‌‬
‫از ‪ ٥/٥‬تا ‪ ٨‬مگاپاسکال (‪ ٨٠٠‬تا ‪ )١١٨٠ psi‬متغیر است‌‪ .‬تأمین‌ ای ‌‬
‫انرژی‌ دارد‪ .‬در سیستم‌هایی‌ ک ‌ه از بازیافت‌ انرژی‌ استفاده می‌شود‪ ،‬بخشی‌ از کار پمپ‌ فش ار ب اال‬
‫ث کاهش‌ انرژی‌ ورودی‌ ب ‌ه سیستم‌ می‌شود‪.‬‬
‫ن می‌شود‪ ،‬ک ‌ه باع ‌‬
‫توسط‌ دستگاه بازیابی‌ انرژی‌ تأمی ‌‬
‫ت آبهای‌ با شوری‌ باال‬
‫ی تصفیه‌ و بازیاف ‌‬
‫‪ -٣-٣-٢‬روشهای‌ حرارت ‌‬
‫ح می‌شود‪.‬‬
‫ن بخش‌ روشهای‌ حرارتی‌ برای‌ بازیافت‌ پساب اسمز معکوس با شوری‌ باال تشری ‌‬
‫در ای ‌‬
‫ی‬
‫ی حرارت ‌‬
‫‪ -١-٣-٣-٢‬فرآیندهای‌ نمک‌زدای ‌‬
‫ش بـوده و شـامل‌ گرمـایش‌ آب‬
‫عملکرد فرآین دهای‌ ح رارتی‌ ب ر اس اس اص ول تبخیـر و چگـال ‌‬
‫‪١‬‬
‫شـور‪ ،‬تبخیر‪ ،‬سردسازی‌ بخار و جمع‌آوری‌ بخار چگالیده شده برای‌ تولید آب خالص‌ است‌‪ .‬طی‌ این‌‬
‫فرآیندها دمای‌ آب افزایش‌ می‌یابد تا زمانی‌ که‌ تبخ یر اتف اق بیفت د‪ .‬در خالل تبخ یر‪ ،‬نمک‌ از آب ج دا‬
‫س بخار تولید شده در مبدل حرارتی‌ دیگری‌ چگالی ده مـی‌شـود‬
‫می‌شـود و در ظرف باقی‌ می‌ماند‪ ،‬سپ ‌‬
‫تـا آبـی‌ بـا‬

‫‪Distillate‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٣٩‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ب تولیــد گــردد‪ .‬در ایــن‌ فرآینــدهــا ‪ TDS‬آب محصــول بســیار نــاچیز مــی‌باشــد‬
‫کیفیــت‌ مناســ ‌‬
‫‪)D. E. Lopez , 2017(.‬‬

‫ن فناوری‌های‌ نمک‌زدایی‌ حرارتی‌ عبارتنـد از‪ :‬تبخیـر ناگهـانی‌ چنـد مرحلـه‌ای‌ (‪(١‬‬
‫اصلی‌تری ‌‬
‫‪ ،MSF‬تقط یر چن د م رحله‌ای‌ (‪ MED(٢‬و ت راکم‌ بخ ار مک انیکی‌ ‪ %٣/٨٧ )MVC(.‬واح دهای‌‬
‫نمک‌زدایی‌ حرارتـی‌ از ن وع ‪ MSF‬ب وده در ح الی‌ ک ‌ه ‪ %٥/١٢‬و ‪ %٢/٠‬واح دهای‌ نمک‌زدایـی‌‬
‫حرارتـی‌ از نـوع ‪ MED‬و ‪MVC‬‬

‫هستند‪ .‬از سایر فناوری‌های‌ نمک‌زدایی‌ حرارتی‌ می‌توان ب ‌ه تقطیر خورشـیدی ‌‪ ،٣‬انجمـاد‪ ٤‬و‪ ........‬اشـاره‬
‫کرد ک ‌ه این‌ فناوری‌ها عمدتًا در مقیاس آزمایش گاهی‌ و نیمه‌ص نعتی‌ به‌ ک ار می‌رون د‪ .‬فرآیندهـای‌ نمـک‌‬
‫زدایــی‌ حرارتــی‌ نســبت‌ بــ ‌ه فرآینــدهــای‌ نمــک‌زدایــی‌ غشــایی‌ انــرژی‌ بیشــتری‌ مصــرف‬
‫مــی‌کننــد‬
‫‪)A. Cipollina, 2009(.‬‬

‫ت واحدهای‌ نمک‌زدایی‌ حرارتی‌ در محدودهی‌ گستردهای‌ قرار دارد و معموًال در‬

‫ظرفی ‌‬
‫بازهی‌ ‪ ٥٠٠‬تا ‪ ٥٥٠٠٠ m³/day‬می‌باشد‪ .‬متوسط‌ ظرفیت‌ واحدهای‌ نمک‌زدایی‌ ‪m³/day MVC‬‬
‫ن مقدار برای‌ واحدهای‌ نمک‌زدایی‌ ‪ MSF‬و ‪ MED‬ب ‌ه‬
‫ت در حالی‌ ک ‌ه ای ‌‬
‫‪ ٣٠٠٠‬گزارش شده اس ‌‬
‫ترتیب‌ ‪ ٣٣٠٠٠‬و ‪ m³/day ١٢٠٠٠‬برآورد می‌شود‪ .‬فناوری‌های‌ ‪ MSF‬و ‪ MED‬اغلب‌ برای‌ تولید‬
‫آب تصفی ‌ه شده در مقیاسهای‌ بزرگ و مصارف شهری‌ ب ‌ه کار می‌روند‪ ،‬ب ‌ه طوری‌ ک ‌ه ظرفیت‌‬
‫ک واحد ‪MSF‬‬
‫تولید ی ‌‬
‫می‌تواند ‪ ٧٥٠٠٠ m³/day‬باشد ‪)A. Cipollina, 2009(.‬‬
‫ی لوله‌ای‌‬
‫‪ -١-١-٣-٣-٢‬عملکرد تبخیرکنندههای‌ حرارت ‌‬
‫در تبخیرکنندههای‌ حرارتی‌ معموًال بخ ار گرمکنن ده در ی ‌‬
‫ک سـمت‌ و آب خـوراك در سـمت‌‬
‫دیگـر دیوارهی‌ لول ‌ه جریان دارن د‪ .‬ب ا چگ الش‌ بخ ار گـرمکننـده‪ ،‬گرمـای‌ نهـان تبخیـر آن آزاد‬
‫ن دمای‌ مایع‌ خوراك در سمت‌ دیگ ر دی وارهی‌‬
‫مـی‌شـود و بـ ‌ه دیوارهی‌ لول ‌ه انتقال می‌یابد‪ .‬بنابرای ‌‬
‫لولـ ‌ه و در تمـاس بـا‬
‫‪multi-stage flash 1‬‬
‫‪desalination 2 multiple-effect‬‬
‫‪distillation 3 solar stills 4‬‬
‫‪freezing‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٤٠‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫سطح‌ گرم افزایش‌ یافت ‌ه و در نهایت‌ تبخیر می‌شود‪ .‬با تبخیر آب خوراك ناخالصی‌ها از آن جدا شـده و‬
‫با چگالش‌ بخار تولیدی‌ آب خالص‌ ب ‌ه دست‌ می‌آید‪ .‬متداولترین‌ تبخیرکننـدههـا‪ ،‬تبخیـرکننـدههـای‌‬
‫لوله‌ای‌ هستند ک ‌ه بخار یا مایع‌ خوراك می‌تواند درون لول ‌ه یا خارج از لولـ ‌ه جریـان داشـته‌ باشـد‪ ،‬امـا‬
‫معموًال کاربرد تبخیرکنندهها با جریان یافتن‌ مایع‌ خوراك درون لوله‌ متداولتر است‌‪ ،‬زیرا دیگـر فشـار‬
‫ش ضریب‌ انتقال حرارت کلی‌ می‌شود‪ ،‬وجـود نـدارد‪ .‬مشـکل‌‬
‫استاتیکی‌ مای ‌ع خارج لول ‌ه ک ‌ه موجب‌ کاه ‌‬
‫عمــدهی‌ تبخیــرکننــدههــا ایجــاد رســوب و خــوردگی‌ ســطوح گرمایشــی‌ و گرفتگــی‌ لولــه‌هاســت‌‬
‫‪)A. Cipollina, 2009(.‬‬

‫تبخیرکنن دههای‌ ل وله‌ای‌ معم وًال ب ‌ه دو ش کل‌ ل ول ‌ه عم ودی‌ و ل ول ‌ه افقی‌ س اخت ‌ه می‌ش وند‪ .‬در‬
‫تبخیرکنن دههای‌ افقی‌ ب ا ک اربرد جری ان پاشش ی‌ آب خ وراك روی‌ س طوح گرمایش ی‌ فش ار‬
‫هیدرواستاتیکی‌ کاهش‌ می‌یابد‪ ،‬اما ب ‌ه منظور کاهش‌ سرعت‌ ایجاد رسوب و خوردگی‌ روی‌ س طوح‬
‫خارجی‌ لوله‌‪ ،‬باید دمای‌ عملکرد معموًال کمتر از ‪ ºC ٧٠‬نگ ‌ه داشت ‌ه شود‪.‬‬
‫در تبخیرکنندههای‌ عمودی‌ لول ‌ه بلند‪ ،‬چیدمان لوله‌ها امک ان تم یز ک ردن م داوم آنه ا را ف راهم‌‬
‫ن اثر رسوب و گرفتگی‌ ک اهش‌ ی افت ‌ه و امک ان عملک رد در دماه ای‌ ب االتر ف راهم‌‬
‫می‌کند‪ ،‬بنابرای ‌‬
‫می‌شود‪ .‬در شکل‌ (‪ )١-٢‬نمایی‌ از یک‌ تبخیرکننده لول ‌ه بلند عمودی‌ ب ا جری ان م ایع‌ فیلم‌ری زان و‬
‫ت جریان آب خوراك و سرعت‌ جری ان‪،‬‬
‫ن شکل‌‪ ،‬جه ‌‬
‫نمون ‌ه صنعتی‌ آن‪ ،‬نشان داده شده است‌‪ .‬در ای ‌‬
‫م یزان ایج اد رس وب را ک اهش‌ می‌ده د‪ .‬از ان واع دیگ ر تبخیرکنن دههای‌ ل وله‌ای‌ می‌ت وان ب ‌ه‬
‫تبخیرکنندههای‌ لوله‌ای‌ عمودی‌ با جریان رو ب ‌ه باال‪ ،‬تبخیرکنندههای‌ ل وله‌ای‌ عم ودی‌ ب ا چ رخش‌‬
‫جریان اجب اری‌ و تبخیرکنن دههای‌ همزن دار اش اره ک رد ‪ )A. Cipollina,2009(.‬تبخیرکنن دههای‌‬
‫لوله‌ای‌ در فرآیندهای‌ نمک‌زدایی‌ آبهای‌ شور در مقیاس صنعتی‌ کاربرد فراوانی‌ دارند‪.‬‬
‫نکات قابل‌ توج ‌ه و فرضیاتی‌ ک ‌ه برای‌ انجام محاسبات و ارزیابی‌ عملکرد تبخیرکننده ح رارتی‌‬
‫لول ‌ه بلند در نظر گرفت ‌ه می‌شود عبارتند از‪:‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٤١‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ل شده منجر ب ‌ه افزایش‌ نقط ‌ه جوش و کاهش‌ فش ار بخ ار آب خواه د ش د‬

‫‪ -١‬وجود نمک‌های‌ ح ‌‬
‫(خواص کولیگاتیو) (گ‪ .‬م‪ .‬بارو‪)١٣٨٨ ،‬‬
‫‪ -٢‬اگر دمای‌ خوراك ورودی‌ ب ‌ه تبخیرکننده برابر دم ای‌ ج وش در فش ار مطلق‌ فض ای‌ بخ ار‬
‫باشد‪ ،‬کل‌ گرمای‌ منتقل‌ شده از طریق‌ سطوح گرمایش‌ صرف تبخیر می‌ش ود‪ .‬اگ ر خ وراك س رد‬
‫باشد‪ ،‬مقداری‌ از گرمای‌ حاصل‌ از چگالش‌ بخار مص رفی‌ ب رای‌ اف زایش‌ دم ای‌ م ایع‌ خ وراك ب ‌ه‬
‫دمای‌ جوش ب ‌ه مص رف می‌رس د و در ص ورتی‌ ک ‌ه دم ای‌ خ وراك ورودی‌ بیش‌ از دم ای‌ ج وش‬
‫باشد‪ ،‬با ورود خوراك ب ‌ه تبخیرکننده‪ ،‬تبخیر آنی‌ رخ خواهد داد (‪)W. L. McCabe , 2001‬‬
‫تبا‬
‫ک تبخیرکنن ده ب ‌ه م ایع‌ درون لوله‌ه ا براب ر اس ‌‬
‫‪ -٣‬نرخ انتقال گرما از سطوح گرمایش‌ ی ‌‬
‫ب کلی‌ انتق ال گرم ا‪ U (W/m².ºC) ،‬و‬
‫ح انتقال گرما‪ ،A (m²) ،‬ض ری ‌‬
‫حاصل‌ ضرب مساحت‌ سط ‌‬
‫ت کلی‌ دما‪،‬‬
‫اف ‌‬
‫(‪ΔT (ºC) )W. L. McCabe, 2001‬‬

‫‪q‬‬ ‫(‪)١-٢‬‬
‫∆‪UA‬‬
‫‪T‬‬

‫(ب)‬ ‫(الف‌)‬
‫شکل‌ ‪ :١-٢‬الف‌‪ -‬نحوه عملکرد (‪،)W. L. McCabe, 2001‬‬
‫ی تبخیرکننده لوله‌‬
‫ب‪ -‬نمونه‌ صنعت ‌‬
‫ی با جریان مایع‌ فیل ‌م‬
‫بلند عمود ‌‬
‫ریزان (‪W. L. McCabe,‬‬
‫‪)2001‬‬
‫ی‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫اطالعات_ایران)_ایرانداك)_ فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٤٢‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫‪-٤‬معموًال در محاسبات انجام شده برای‌ تبخیرکنندههای‌ لوله‌ای‌ از مقاومت‌های‌ موجود در مقابل‌‬
‫ل رسوبات در بیرون و درون لوله‌ها صرف نظر می‌شود (‪)W. L. McCabe, 2001‬‬
‫انتقال گرما مث ‌‬
‫چ گون ‌ه نشتی‌ یا همراه برده شدن قطرات مایع‌ وجود ندارد و اتالف‬
‫‪ -٥‬فرض بر این‌ است‌ ک ‌ه هی ‌‬
‫گرمایی‌ در سیستم‌ تبخیرکننده قابل‌ چشم‌پوشی‌ است‌ (‪)W. L. McCabe, 2001‬‬

‫اگر ‪ mf‬دبی‌ جرمی‌ (‪ )kg/s‬آب خوراك‪ mv ،‬دبی‌ جرمی‌ بخار تولید شده و ‪ m‬دبی‌ جرمی‌ آب‬
‫زیر‬
‫خوراك باقی‌مانده باشد‪ ،‬موازن ‌ه جرم برای‌ مایع‌ خوراك ورودی‌ ب ‌ه تبخیرکننده ب ‌ه شکل‌ نوشت ‌ه‬
‫می‌شود ‪)W. L. McCabe, 2001(:‬‬
‫‪mf  m v  m‬‬ ‫(‪)٢-٢‬‬
‫و موازن ‌ه انرژی‌ جریان خوراك در تبخیرکننده لول ‌ه بلند عمودی‌ ب ‌ه شکل‌ زیر بیان خواهد شد ( ‪.D‬‬
‫(‪E. Lopez, 2017‬‬

‫(‪)٣-٢‬‬
‫‪q  m H m H mH‬‬
‫‪f‬‬ ‫‪f‬‬ ‫‪v‬‬ ‫‪v‬‬

‫ح گرمایش‌‪ Hf )kJ/kg( ،‬آنتالپی‌ ویژه مایع‌‬

‫(‪ )kJ/s‬نرخ انتقال گرما از طریق‌ سط ‌‬
‫خوراك‪H ،‬‬ ‫ک ‌ه ‪q‬‬

‫آنتالپی‌ ویژه بخار تولید شده و ‪ H‬آنتالپی‌ ویژه مایع‌ خوراك باقی‌مانده می‌باشد‪.‬‬
‫ت با ‪W. L. McCabe,(:‬‬
‫ن مقدار انرژی‌ آزاد شده طی‌ چگالش‌ بخار ورودی‌ برابر اس ‌‬ ‫هم‌چنی ‌‬
‫‪)2001‬‬

‫‪q   Hs  Hc  ms  ms λs‬‬ ‫(‪)٤-٢‬‬

‫ح گرمایش‌‪ Hs ،‬آنتالپی‌ ویژه بخار ورودی‌‪H ،‬‬
‫نرخ انتقال گرما از بخار از طریق‌ سط ‌‬
‫آنتالپی‌‬ ‫ک ‌ه ‪qs‬‬

‫ویژه مایع‌ چگالیده شده‪ ms ،‬دبی‌ جرمی‌ بخار ورودی‌ و (‪ λs )kJ/kg‬گرمای‌ نهان چگالش‌ بخار‬
‫ورودی‌ می‌باشد‪.‬‬
‫با چشم‌پوشی‌ از اتالف حرارتی‌ می‌توان گفت‌ ‪ qs  q‬بنابراین‌‪:‬‬

‫‪q  qs  ms λs  mv Hv  mH  mf Hf‬‬ ‫(‪)٥-٢‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٤٣‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫در این‌ تبخیرکنندهها معموًال از بخ ار کم‌فش ار ب ا فش ار مطل ‌‬

‫ق کم تر از‪ ٣ atm‬اس تفاده می‌ش ود و‬
‫ق ‪ ٠٥/٠ atm‬نگ ‌ه داشت ‌ه می‌شود‪ .‬طول لوله‌ها‬
‫اغلب‌ مایع‌ در حال جوش تحت‌ خأل معتدل با فشار مطل ‌‬
‫معموًال بین‌ ‪ ٣-m ١٠‬و قط ر آنه ا در ح الت‌ جری ان م ای ‌ع رو ب ‌ه پ ایین‌ در لوله‌ه ا بین‌ ‪٥٠-mm ٢٥٠‬‬
‫است‌ ( ‪.W . L‬‬
‫‪McCabe, 2001(.‬‬

‫در حالتی‌ ک ‌ه تنها دبی‌ حجمی‌ آب خ وراك در دس ترس باش د‪ ،‬ب رای‌ دس تیابی‌ ب ‌ه دبی‌ ج رمی‌ و‬
‫انجام محاسبات‪ ،‬می‌توان با محاسب ‌ه چگ الی‌ و ت أثیر آن ب ر دبی‌ حجمی‌‪ ،‬م یزان دبی‌ ج رمی‌ م ایع‌‬
‫خوراك را محاسب ‌ه نمود‪.‬‬
‫‪ -٢-٣-٣-٢‬تقطیر خورشیدی‌‬
‫ن ان رژی‌ عم دتًا از‬
‫واح دهای‌ تص فی ‌ه آبه ای‌ ش ور ب ‌ه مق دار ان رژی‌ زی ادی‌ نیازدارن د‪ .‬ای ‌‬
‫ت فس یلی‌ و رون د افزایش ی‌‬
‫ن می‌شود‪ .‬کاهش‌ و نابودی‌ تدریجی‌ منابع‌ سوخ ‌‬
‫سوخت‌های‌ فسیلی‌ تأمی ‌‬
‫ت طی‌‬
‫ن گسترش روز افزون واحدهای‌ نمک‌زدایی‌‪ ،‬سبب‌ ش ده اس ‌‬
‫ن منابع‌ انرژی‌‪ ،‬هم‌چنی ‌‬
‫ت ای ‌‬
‫قیم ‌‬
‫ن ان رژی‌ م ورد نی از فرآین دهای‌‬
‫ده سال گذشته‌‪ ،‬انرژی‌های‌ تجدیدپذیر و ک اربرد آنه ا ب رای‌ ت أمی ‌‬
‫ن‬
‫تصفی ‌ه و نمک‌زدایی‌ ب ‌ه نحو چشم‌گیری‌ مورد ت وج ‌ه ق رار گ یرد‪ .‬من ابع‌ ان رژی‌ تجدیدپ ذیر ض م ‌‬
‫رایگان و در دسترس بودن‪ ،‬آلودگی‌ه ای‌ زیس ت‌محیطی‌ ناش ی‌ از ک اربرد س وخت‌های‌ فس یلی‌ را‬
‫ن میان‪ ،‬کاربرد انرژی‌ خورشیدی‌ ب ‌ه دلیل‌ فراوانی‌ و در دسترس بودن در نواحی‌ کم‌‬
‫ندارند‪ .‬در ای ‌‬
‫ن روبه‌رو هس تند‪ ،‬بیش‌ از س ایر من ابع‌ تجدیدپ ذیر م ورد ت وج ‌ه‬
‫آب ی ا ن واحی‌ کمب ود آب ش یری ‌‬
‫می‌باشد ‪)M. Shatat, 2013(.‬‬
‫تقطیرکنندههای‌ خورشیدی‌ نمون ‌ه اصلی‌ سیس تم‌های‌ نمک‌زدایی‌ خورش یدی‌ هس تند ک ‌ه نح وهی‌‬
‫ت و ام روزه ب ا س اختارهای‌ مختلفی‌‬
‫عملکرد آنها در حقیقت‌ تقلیدی‌ از چرخ ‌هی‌ آب در طبیعت‌ اس ‌‬
‫ن دس تگاه تقط یر خورش یدی‌ در آمریک ا اخ تراع ش د و ب ‌ه‬
‫ب ‌ه کار می‌روند‪ .‬در سال ‪ ١٨٧٠‬نخستی ‌‬
‫ک مهندس سوئدی‌‬
‫شکل‌ آزمایشی‌ مورد بهرهبرداری‌ قرار گرفت‌‪ .‬دو سال بعد‪ ،‬در سال ‪ ،١٨٧٢‬ی ‌‬
‫ب ‌ه نام‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٤٤‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ن واح د تقط یر خورش یدی‌ را در مقی اس ب زرگ در الس سالیناس ‪ ٢‬در‬

‫کارلوس ویلسون‪ ١‬نخس تی ‌‬
‫کشور شیلی ‌‪ ،٣‬طراحی‌ کرد و ساخت‌‪ .‬این‌ واحد با ظ رفیت‌ تولی د ‪ ،٢٠ m³/day‬ب رای‌ نمک‌زدایی‌‬
‫گ جهانی‌ اول‪ ،‬با پیش رفت‌ فن اوری‌ تقط یر خورش یدی‌‬
‫پساب شور معادن ب ‌ه کار رفت‌‪ .‬بعد از جن ‌‬
‫گ جهانی‌ دوم تعداد دستگاههای‌ تقطیر خورشیدی‌ بس یار‬
‫بیشتر مورد توج ‌ه قرار گرفت‌‪ .‬اما تا جن ‌‬
‫گ جهانی‌ دوم فعالیت‌های‌ ق ابل‌ ت وجهی‌ در زمین ‌هی‌ ط راحی‌‬
‫محدود بود‪ .‬در حالی‌ ک ‌ه در طول جن ‌‬
‫تقطیرکنندههای‌ خورشیدی‌ کوچک‌ ک ‌ه برای‌ کاربرد در کشتی‌ها و هواپیماها مناس ب‌ بودن د انج ام‬
‫گ نیز ادام ‌ه یافت‌ ‪)S. A. Kalogirou,2010(.‬‬
‫ن فعالیت‌ها پس‌ از جن ‌‬
‫شد‪ .‬ای ‌‬
‫ک‬
‫ن سیسـتم‌ دارای‌ یـ ‌‬
‫ک تقطیرکننده خورشیدی‌ بسیار شبی ‌ه ب ‌ه گلخان ‌ه اسـت‌‪ .‬ایـ ‌‬
‫ساختمان کلی‌ ی ‌‬
‫ک می‌باشد ک ‌ه محتوی‌ آب شور است‌ و معموًال از بت ‌‬
‫ن س اخت ‌ه می‌ش ود‪ .‬ب رای‌ اف زایش‌ جـذب‬ ‫تشت ‌‬
‫ح ش یب‌دار شیش ه‌ای‌ یـا‬
‫ک ی ا دو س ط ‌‬
‫گ س یاه در می‌آی د‪ .‬ی ‌‬
‫ک ب ‌ه رن ‌‬
‫تـابش‌ خورش یدی‌‪ ،‬کف‌ تش ت ‌‬
‫ک ق رار دارد (ش کل‌ (‪ )٢-٢‬الف‌ و ب) ک ‌ه ت ابش‌‬
‫پالسـتیکی‌ بـ ‌ه شکل‌ سقف‌ یا پوش ش‌ ب االی‌ تش ت ‌‬
‫خورشیدی‌ از آن عبـور کرده و در داخل‌ سیستم‌‪ ،‬گرمایش‌ ایجاد می‌ش ود و دم ای‌ آب ش ور درون‬
‫ل ب ‌ه س طوح‬
‫ک تبخیر می‌ش ود و بخ ار حاص ‌‬
‫ح تشت ‌‬
‫ک افـزایش‌ مـی‌یابـد‪ .‬در نهایت‌ آب از سط ‌‬
‫تشت ‌‬
‫شـیب‌دار مـی‌رسـد‪ .‬در اینجـا بخـار چگالی ده می‌ش ود و از کنارهه ای‌ س طوح ش یب‌دار ب ‌ه س مت‌‬
‫ن جریان می‌یابد و جمع‌آوری‌ مـی‌شـود‪ .‬در سیس تم‌های‌ بس یار س اده گرم ای‌ نه ان چگ الش‌ ب ‌ه‬
‫پایی ‌‬
‫محیط‌ دفع‌ می‌گردد‪ ،‬در حالی‌ ک ‌ه می‌توانـد بـرای‌ پیش‌گرم ایش‌ آب خ وراك و افـزایش‌ بـازده بـ ‌ه‬
‫ن تقطیرکنن دههای‌‬ ‫کـار رود‪ .‬تقطیرکننـدههـای‌ تشـتکی‌ یـا حوضـچه‌ای ‌‪ ٤‬س ادهتری ‌‬
‫ن و ق دیمی‌تری ‌‬
‫خورشیدی‌ هستند‪ .‬اجزاء اصلی‌ تقطیرکننده تشـتکی‌ شـامل‌ ساختمان اصلی‌‪ ،‬ن ور گ ذران شیش ه‌ای‌‬
‫و ظرف تقطیر می‌باشد‪ .‬برای‌ ب ‌ه حداقل‌ رساندن اتالف گرما‪ ،‬زیـر‬

‫‪Carlos 1‬‬
‫‪Wilson 2 Las‬‬
‫‪Salinas 3 Chile‬‬
‫‪4 basin still‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٤٥‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫‪M. Shatat,‬‬ ‫ن نوع تقطیرکننده دارای‌ اتالف حرارتـی‌ زیـادی‌‬

‫ک عایق‌بندی‌ می‌شود‪ .‬ای ‌‬
‫تشت ‌‬
‫مـی‌باشـد(‬
‫‪2013(.‬‬

‫ح‬
‫ک تقطیرکننده خورشیدی‌ ب ‌ه ‪ m² ١‬سط ‌‬
‫ب ‌ه طور کلی‌ برای‌ تولید ‪ ٤ lit‬آب در روز ب ‌ه وسیل ‌ه ی ‌‬
‫ن ب رای‌ تولی د ‪ ٤٠٠٠ m³/day‬آب نمک‌زدایی‌ ش ده ب ‌ه وس یل ‌ه تقطیرکنن ده‬
‫نی از اس ت‌‪ .‬بن ابرای ‌‬
‫ن الزم است‌ ‪)K. S. Reddy, 2018(.‬‬
‫خورشیدی‌ حداقل‌ ‪ ١٠٠‬هکتار زمی ‌‬
‫بازده تقطیرکننده خورشیدی‌ ب ‌ه صورت نسبت‌ انرژی‌ صرف ش ده ب رای‌ تبخ یر آب ب ‌ه ان رژی‌‬
‫ح شیش ‌ه تعریف‌ می‌شود و معم وًال بیش ین ‌ه آن ‪ %٣٥‬اس ت‌‪ .‬تولی د روزان ‌ه ی ‌‬
‫ک‬ ‫تابشی‌ رسیده ب ‌ه سط ‌‬
‫تقطیرکننده‬
‫خورشیدی‌ معموًال در حدود ‪ ٣-٤١ lit/m²‬می‌باشد ‪)K. S. Reddy, 2018(.‬‬

‫از انواع تقطیرکنندههای‌ خورشیدی‌ می‌توان ب ‌ه تقطیرکننده خورشیدی‌ استوانه‌ای‌ سهمی‌وار‪،١‬‬

‫ج شده‪ ،٣‬تقطیرکننده س ینی‌دار‬
‫تقطیرکننده خورشیدی‌ دو تشتکه ‌‪ ،٢‬تقطیرکننده خورشیدی‌ فیتیله‌ای‌ ک ‌‬
‫‪ ٤‬و تقطیرکننده با متمرکزکننده شیشه‌ای ‌‪ ٥‬اشاره کرد ‪)K. S. Reddy, 2018(.‬‬
‫ت ک ‌ه بازده عملک رد خ وبی‌‬
‫امروزه انواع مختلفی‌ از تقطیرکنندههای‌ خورشیدی‌ ساخت ‌ه شده اس ‌‬
‫دارند‪ .‬اما عمدتًا ب ‌ه چند دلیل‌ از ای ‌‬
‫ن فناوری‌ برای‌ نمک‌زدایی‌ در مقی اس ب زرگ اس تفاده نمی‌ش ود؛‬
‫از جمل ‌ه نیاز ب ‌ه فضای‌ قابل‌ توج ‌ه برای‌ افرایش‌ جذب تابش‌ خورشیدی‌‪ ،‬هزین ‌ه سرمایه‌گذاری‌ باال و‬
‫ت تأثیر شرایط‌ آب و هوایی‌ ‪)K. S. Reddy, 2018(.‬‬
‫آسیب‌پذیری‌ تح ‌‬

‫‪Cylindrical Parabolic 1‬‬

‫‪2 double basin solar‬‬
‫‪still 3 ilted-wick still 4‬‬
‫‪multiple-tray tilted stil‬‬
‫‪concentrating mirror still‬‬ ‫‪5‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٤٦‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫(ب)‬ ‫(الف‌)‬
‫ش تک‌ شیبه‌ و ب‪ -‬با پوشش‌ دو شیبه‌‬
‫ی الف‌‪ -‬با پوش ‌‬
‫ی از تقطیرکننده خورشید ‌‬
‫ی سادها ‌‬
‫شکل‌ ‪ :٢-٢‬نما ‌‬
‫(‪)K. S. Reddy, 2018‬‬

‫‪ -١-٢-٣-٣-٢‬تقطیرکنندههای‌ خورشیدی‌ تک‌ شیبه‌‬

‫در سیستم‌های‌ تقطیرکننده خورشیدی‌ میزان تولید بیش‌ از هر چیز ب ‌ه عوامل‌ عملیاتی‌ و شرایط‌‬
‫ک ش یب ‌ه نس بت‌ ب ‌ه‬
‫آب و هوایی‌ بستگی‌ دارد‪ .‬در این‌ میان‪ ،‬تقطیرکنندههای‌ خورشیدی‌ با پوش ش‌ ت ‌‬
‫تقطیرکنندههای‌ با پوشش‌ دو شیب ‌ه در شرایط‌ جغرافیایی‌ و آب و هوایی‌ یکسان ب ‌ه م یزان بیش تری‌‬
‫ن مسئل ‌ه از آنجا استنباط می‌شود ک ‌ه در تقطیرکننده خورشیدی‌‬
‫از تابش‌ خورشیدی‌ بهره می‌برند‪ ،‬ای ‌‬
‫ل ت وجهی‌ از ت ابش‌‬
‫ن بخش‌ ق اب ‌‬
‫ک شیب ‌ه دیوار عقبی‌ محفظ ‌ه بلندتر از دیوار جلویی‌ است‌‪ .‬بن ابرای ‌‬
‫ت ‌‬
‫ب افزایش‌ انرژی‌ دریافتی‌ آب و تسریع‌‬
‫ح آب بازتاب می‌کند ک ‌ه موج ‌‬
‫خورشیدی‌ ورودی‌ را بر سط ‌‬
‫ک بازتابکننده داخلی‌ عمل‌ می‌کند‪ .‬در مقابل‌‪ ،‬دی واره‬
‫ن دیوار ب ‌ه عنوان ی ‌‬
‫فرآیند تبخیر می‌شود و ای ‌‬
‫عقبی‌ تقطیرکننده خورشیدی‌ دو شیب ‌ه کوتاه است‌ و مقدار ناچیزی‌ از تابش‌ خورش یدی‌ دری افتی‌ را‬
‫ح آب بازتاب می‌کن د‪ .‬در این‌ ح الت‌ ان رژی‌ تابش ی‌ کس ب‌ ش ده و س رعت‌ تبخ یر کم تر از‬
‫ب ‌ه سط ‌‬
‫ک شیب ‌ه می‌باشد ‪)A. Madhlopa, 2009(.‬‬
‫تقطیرکننده خورشیدی‌ ت ‌‬
‫در شکل‌ (‪ )٣-٢‬نمایی‌ از عملکرد تقطیرکننده تک‌ شیب ‌ه نشان داده شده است‌‪.‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٤٧‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ی تک‌ شیبه‌ (‪)www.shelf3d.com‬‬

‫شکل‌ ‪ :٣-٢‬نحوه عملکرد دستگاه تقطیرکننده خورشید ‌‬

‫ی‬
‫‪ -٣-٣-٣-٢‬تقطیر غشائ ‌‬

‫ت و عملک رد آن ترکی بی‌ از‬ ‫تقطیر غشائی ‌‪ )MD( ١‬ی ‌‬

‫ک فرآیند جداسازی‌ غشائی‌ غ یر هم‌دماس ‌‬
‫ن فرآیند از سال ‪ ١٩٦٠‬مورد مطالع ‌ه قرار گرفت‌‬
‫دو فرآیند تقطیر و جداسازی‌ غشائی‌ می‌باشد‪ .‬ای ‌‬
‫و با پیشرفت‌های‌ ب ‌ه دست‌ آمده در زمین ‌ه تولید غشاء در سال ‪ ،١٩٨٠‬زمین ‌ه خ وبی‌ ب رای‌ ک اربرد‬
‫گسترده آن‬
‫فراهم‌ شد ‪)M. K. Alsebaeai, 2020(.‬‬
‫تقط یر غش ائی‌ بس ت ‌ه ب ‌ه ن وع عملک رد‪ ،‬س اختارهای‌ گون اگونی‌ دارد و ب ‌ه دلیل‌ ویژگی‌ه ای‌‬
‫انعطافپذیر‪ ،‬برای‌ هدفهای‌ مختلفی‌ ب ‌ه کار می‌رود‪ ،‬از جمل ‌ه تبلور پروتئینی‌‪ ،‬تبل ور بل ور نمک‌ه ا‪،‬‬
‫تغلیظ‌ محلوله ا‪ ،‬بازی ابی‌ اج زاء ف رار و خالص‌س ازی‌ بس یاری‌ از حالله ا‪ .‬در این‌ می ان‪ ،‬یکی‌ از‬
‫ن فرآیند حذف ناخالصی‌ها از آب است‌ ‪)M. K. Alsebaeai, 2020(.‬‬
‫ن کاربردهای‌ ای ‌‬
‫گستردهتری ‌‬
‫ک ط رف و س یال س رد در ط رف‬
‫در سادهترین‌ شکل‌ فرآیند تقطیر غش ائی‌‪ ،‬س یال گ رم در ی ‌‬
‫ت ک ‌ه آب ج زء اص لی‌ آن‬
‫ک غشاء متخلخل‌ آبگریز قرار می‌گیرد‪ .‬سیال گ رم محل ولی‌ اس ‌‬
‫دیگر ی ‌‬
‫ص اس ت‌‪ .‬اختالف دم ا در دو ظ رف غش اء منج ر ب ‌ه اختالف فش ار‬
‫می‌باشد و سیال سرد آب خال ‌‬
‫بخار می‌شود و عبور مولکولهای‌ بخار از روزنه‌های‌ غش اء را ب ‌ه دنب ال خواه د داش ت‌ ‪N. Li.(.‬‬

‫‪)Normam,2011‬‬

‫‪membrane distillation‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٤٨‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ت مقط ر س رد ب ا فش ار بخ ار‬
‫ت محلول داغ با فش ار بخ ار ب االتر ب ‌ه س م ‌‬
‫بخار می‌تواند از سم ‌‬
‫ت آبگریز غشاء ب ‌ه وسیل ‌هی‌ نیروی‌ کشش‌ س طحی‌ از عب ور م ایع‌ و مرط وب‬
‫پایین‌تر برود‪ .‬طبیع ‌‬
‫شدن غشاء جلوگیری‌ می‌کند‪ .‬اجزاء غیر فرار مثل‌ یونها‪ ،‬کلوئیدها و درشت‌ مولکوله ا نمی‌توانن د‬
‫ن فش ار بخ ار را‬
‫تبخیر شده و از غشاء عبور کنند ‪ )N. Li. Normam, 2011(.‬جرئی‌ ک ‌ه ب االتری ‌‬
‫ن نفوذ را خواهد داشت‌ ‪ )M. K. Alsebaeai, 2020(.‬آبگریزی‌ غشاء منج ر ب ‌ه‬
‫داشت ‌ه باشد بیشتری ‌‬
‫ن میان‪ ،‬غشاء فقط‌‬
‫تشکیل‌ فصل‌ مشترك بخار ‪ -‬مایع‌ در دو سمت‌ روزنه‌های‌ غشاء می‌شود‪ .‬در ای ‌‬
‫ل می‌کن د و در‬
‫ن فصل‌ مش ترك در ورودی‌ روزنه‌ه ا عم ‌‬
‫ک دیواره برای‌ نگ ‌ه داشتن‌ ای ‌‬
‫ب ‌ه عنوان ی ‌‬
‫پدیدهی‌ انتقال دخیل‌ نیست‌ ‪ )M. K. Alsebaeai, 2020(.‬بخار پس‌ از عبور از روزنه‌ها در سمت‌‬
‫دیگر چگالیده شده و آب خالص‌ ب ‌ه دست‌ می‌آید‪.‬‬
‫در فرآیند تقطیر غشائی‌ انتقال جرم و ح رارت ب ‌ه ط ور هم‌زم ان رخ می‌ده د و م یزان انتقـال‬
‫جـرم از طریق‌ بدن ‌هی‌ غشاء ناچیز در نظر گرفت ‌ه می‌شود‪ .‬هرچ ‌ه تخلخل‌ غش اء بیش تر باش د ش ار‬
‫بخاری‌ عبوری‌ از آن نیز بیشتر خواهد بـود و انتقـال جـرم افـزایش‌ مـی‌یابـد‪ .‬در شـرایط‌ درسـت‌‬
‫ن‬
‫اخـتالف دمـای‌ بـی ‌‬
‫‪ ١٠-٢٠ ºC‬بــرای‌ دو جریــان ســرد و گــرم مــی‌توانــد بــرای‌ تولیــد محصــول مقطــر مناســب‌‬
‫ت ( ‪.N. Li‬‬
‫باشــد ‪ )S. Adham, 2013(.‬بنــابراین‌ عملیــات تقطیــر غشــائی‌ دارای‌ مشخصــات زیــر اســ ‌‬
‫‪Norman,2011(:‬‬

‫‪ -‬غش اء نبای د ب ‌ه وس یل ‌ه مایع ات موج ود در سیس تم‌ تقط یر غش ائی‌ مرط وب ش ود و فقط‌‬
‫مولکولهای‌ بخار مجاز ب ‌ه عبور از میان روزنه‌های‌ غشاء هستند‪.‬‬
‫ک سمت‌ غشاء در تماس مستقیم‌ با مایع‌ در حال تبخیر قرار دارد‪.‬‬
‫‪ -‬حداقل‌ ی ‌‬
‫چ باریک ‌هی‌ چگالش‌ نباید در داخل‌ روزنه‌های‌ غشاء اتفاق بیفتد‪.‬‬
‫‪ -‬هی ‌‬
‫‪ -‬غشاء نباید تعادل مایع‌ ‪ -‬بخار اجزای‌ مختلف‌ در مایع‌ خوراك را تغییر دهد‪.‬‬
‫‪ -‬برای‌ هر جزء نیرو محرک ‌ه اختالف فشار بخار جزئی‌ ناشی‌ از اختالف دما در دو سمت‌ غشاء است‌‪.‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٤٩‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫مزایای‌ فناوری‌ ‪ MD‬نسبت‌ ب ‌ه روشهای‌ نمک‌زدایی‌ متداول غشائی‌ و حرارتی‌ عبارتند از‪:‬‬
‫‪ -‬سهولت‌ عملکرد (‪)N. Li. Norman, 2011‬‬
‫‪ -‬توانایی‌ حذف کامل‌ حل‌شوندهها و اجزای‌ غیر فرار (‪)N. Li. Norman, 2011‬‬
‫ت ب ‌ه فرآیندهای‌ مت داول تبخ یر و تقط یر‪ ،‬زی را الزم نیس ت‌ م ایع‌‬
‫‪ -‬دمای‌ عملیاتی‌ پایین‌تر نسب ‌‬
‫خوراك تا رسیدن ب ‌ه نقط ‌ه جوش خود گرم شود (‪)N. Li. Norman, 2011‬‬
‫‪ -‬امکان کاربرد منابع‌ محدود انرژی‌ مثل‌ حرارتهای‌ پس‌ زده شده و یا منابع‌ انرژی‌ تجدیدپذیر‬
‫‪ -‬فشار عملیاتی‌ پایین‌تر در دو سمت‌ غشاء نسبت‌ ب ‌ه فرآیندهای‌ فشاری‌ ک ‌ه هزین ‌ه تجه یزات را‬
‫کاهش‌ داده و ایمنی‌ را افزایش‌ می‌دهد (‪)N. Li. Norman, 2011‬‬
‫ت و در غلظت‌ه ای‌ ب االی‌‬
‫ک خ وراك وابس ت ‌ه اس ‌‬
‫ت نم ‌‬
‫‪ -‬ش ار نف وذ ب ‌ه م یزان ان دکی‌ ب ‌ه غلظ ‌‬
‫خوراك میزانتولید و عملکرد تقریبًا ثابت‌ می‌ماند‪ .‬بنابرای ‌‬
‫ن امکان جداس ازی‌ مایع ات ب ا غلظت‌‬
‫بسیار باال‬
‫وجود دارد (‪)S. Adham, 2013‬‬
‫ک عبور تکی‌‪ ،‬در ح الی‌ ک ‌ه در فرآین د ‪ RO‬ب رای‌ ح ذف‬
‫‪ -‬توانایی‌ حذف مطلوب نمک‌ها در ی ‌‬
‫یونها ب ‌ه میزان مطلوب معموًال چند مرحل ‌ه عملیات متوالی‌ نیاز است‌ (‪)K. S. Reddy, 2018‬‬
‫ن‬
‫ت ب ‌ه فرآیندهای‌ غش ائی‌ ‪ RO‬ی ا ‪ UF‬ک ‌ه ای ‌‬
‫‪ -‬رسوبگذاری‌ و فرسایش‌ کمتر بر روی‌ غشاء نسب ‌‬
‫ب ‌ه علت‌ استفاده از غشاهایی‌ با اندازه سوراخ بزرگتر و جلوگیری‌ از عبور مایع‌ از میان غشاء‬
‫می‌باشد ک ‌ه شار نفوذ نیز افزایش‌ می‌یابد (‪)A. Madhlopa, 2009‬‬
‫‪-‬کــاهش‌ فضــای‌ بخــار (تقریبــًا بــ ‌ه ضــخام ‌‬
‫ت غشــاء) در مقایســ ‌ه بــا روشهــای‌ تقطیــر متــداول‬
‫(‪)M. K. Alsebaeai, 2020‬‬

‫‪ -‬حداقل‌سازی‌ هزینه‌های‌ سرمایه‌گذاری‌‪ ،‬عملیاتی‌‪ ،‬تعمیر و نگهداری‌ (‪)M. K. Alsebaeai, 2020‬‬

‫‪ -‬حداقل‌سازی‌ دفع‌ پساب و کاهش‌ آسیب‌های‌ زیست‌محیطی‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٥٠‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ت بــ ‌ه فرآینــدهــای‌ نمــک‌زدایــی‌ حرارتــی‌ و غشــائی‌ متــداول‬

‫‪ -‬مصــرف انــرژی‌ کمتــر نســب ‌‬
‫(‪)M. K. Alsebaeai, 2020‬‬

‫ن اش کال روش ایج اد ن یرو‬

‫فرآیندهای‌ تقطیر غشائی‌ ب ‌ه اشکال مختلفی‌ انجام می‌شوند ک ‌ه در ای ‌‬
‫ک س مت‌‬
‫ن اشکال محلول خوراك گرم در تماس مستقیم‌ با ی ‌‬
‫محرک ‌ه با هم‌ متفاوت است‌‪ .‬در هم ‌ه ای ‌‬
‫ن اش کال عبارتن د از‪:‬‬
‫ت تراوش ی‌ غش اء دی ده می‌ش ود‪ .‬ای ‌‬
‫غشاء قرار دارد و تفاوت اصلی‌ در سم ‌‬
‫تقطیر غشائی‌ تماس مستقیم‌ (‪ ،DCMD(١‬تقطیر غشائی‌ شیار ه وایی‌ (‪ ،AGMD(٢‬تقط یر غش ائی‌‬
‫‪٤‬‬ ‫‪٣‬‬
‫گاز رفت‌ و برگشتی‌ ( (‪ SGMD‬و تقطیر غشائی‌ خالء ( ‪VMD(.‬‬

‫ت ک ‌ه در تحقیق ات‬
‫ن مدلی‌ اس ‌‬
‫در میان چهار سیستم‌ معرفی‌ شده برای‌ ‪ MD، DCMD‬متداولتری ‌‬
‫و فعالیت‌های‌ ‪ MD‬مورد توج ‌ه قرار گرفت ‌ه است‌‪ .‬گ رچ ‌ه م یزان اتالف ح رارتی‌ از ط ریق‌ ب دن ‌هی‌‬
‫ن مدل بیشتر از سایر مدلهای‌ تقطیر غش ائی‌ می‌باش د‪ ،‬ام ا‬
‫غشاء ب ‌ه صورت هدایت‌ حرارتی‌ در ای ‌‬
‫ب ‌ه دلیل‌ سهولت‌ عملک رد‪ ،‬چگ الش‌ بخ ار در داخل‌ م دل و راهان دازی‌ آس ان‪ ،‬هم‌چ نین‌ هزینه‌ه ای‌‬
‫ت ب ‌ه سایر اشکال ‪ ،MD‬بیش‌ از ‪ %٦٠‬فعالیت‌های‌ انجام شده در زمین ‌ه تقطیر غش ائی‌‬
‫پایین‌تر نسب ‌‬
‫با کاربرد مدل ‪DCMD‬‬

‫انج ام ش دهاند‪ ،‬در ح الی‌ ک ‌ه در م دلهای‌ ‪ SGMD‬و ‪ AGMD‬نی از ب ‌ه چگالن ده خ ارجی‌ منج ر ب ‌ه‬
‫پیچیدگی‌ عملکرد و افزایش‌ هزینه‌ها خواهد شد ‪)N. Li. Norman, 2011(.‬‬
‫ن ح ال‪ ،‬فرآین د ‪ DCMD‬هم ان س ادهترین‌ ش کل‌ عملکـرد تقطیـر غشـائی‌ اسـت‌ کـ ‌ه‬
‫در عی ‌‬
‫محلـول خوراك گرم و سیال سرد هر دو در تماس مستقیم‌ ب ا غش اء هس تند‪ .‬مولکوله ای‌ ف رار در‬
‫ن‬
‫ت خـوراك بخـار مـی‌شـوند‪ .‬در ایـ ‌‬
‫ل مشترك گرم م ایع‌ ‪ -‬بخ ار در ده ان ‌ه روزن ‌ه در سـم ‌‬
‫فص ‌‬
‫حالـت‌ اخـتالف دمـای‌ تراغش ائی ‌‪ ٥‬م وجب‌ اختالف فش ار بخ ار می‌ش ود و مولکوله ای‌ بخ ار از‬
‫روزنه‌های‌ غشاء عبـور کـرده و بـ ‌ه‬

‫‪direct contact membrane distillation 2 1‬‬

‫‪air gap membrane distillation 3‬‬
‫‪sweeping gas membrane distillation 4‬‬
‫‪vacuum membrane distillation 5‬‬
‫‪transmembrane temperature difference‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٥١‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫فص ل‌ مش ترك م ایع‌ ‪ -‬بخ ار س رد در ده ان ‌هی‌ روزن ‌ه در س مت‌ س یال س رد می‌رسـند چگالیـده‬
‫ن سیستم‌ شار عبوری‌ از غشاء ب ‌ه اندازه کافی‌ باالست‌‪.‬‬
‫مـی‌شـوند ‪ )N. Li. Norman, 2011(.‬در ای ‌‬
‫در شکل‌ (‪ )٤-٢‬نمایی‌ از سیستم‌های‌ متداول ‪ DCMD‬نشان داده شده است‌‪.‬‬

‫ی با فرآیند ‪T. Y. Cath( ٢٠٠٤( MD‬‬

‫ی نمک‌زدای ‌‬
‫شکل‌ ‪ :٤-٢‬نمای‌ متداول سیستم‌ها ‌‬

‫ک م رحل ‌ه‬
‫روش ‪ MD‬ب ‌ه دلیل‌ ق ابلیت‌ ح ذف ب اال‪ ،‬بیش تر در سیس تم‌های‌ ترکی بی‌ ب ‌ه عن وان ی ‌‬
‫تکمیلی‌ ب ‌ه دنبال سایر روشهای‌ تص فی ‌ه مثل‌ اس مز معک وس و ب ‌ه منظ ور بهین ‌ه س ازی‌ فرآین دهای‌‬
‫ن می‌توان ‪ MD‬را ب ‌ه عنوان گزینه‌ای‌ برای‌ تصفی ‌ه و بازیافت‌ پس اب‬
‫تصفی ‌ه ب ‌ه کار می‌رود‪ .‬بنابرای ‌‬
‫واحد اسمز معکوس مورد توج ‌ه قرار داد‪.‬‬
‫از جمل ‌ه فعالیت‌های‌ انجام شده در زمین ‌ه تقطیر غشائی‌‪ ،‬کاربرد سیست ‌م ترکیبی‌ ‪ NF/RO/MD‬برای‌‬
‫ق گ زارش‬
‫ط دری ولی‌ و همک ارانش‌ می‌باش د‪ .‬در این‌ تحقی ‌‬
‫بهینه‌سازی‌ فرآیند نمک‌زدایی‌ آب دریا توس ‌‬
‫شده در حالی‌ ک ‌ه میزان بازده سیست ‌م نمک‌زدایی‌ ‪ RO‬به‌ تنهایی‌ ‪ %٤٠‬است‌‪ ،‬ب ازده سیس ت ‌م ترکی بی‌ ب ‌ه‬
‫‪ %٨٧‬می‌رسد و مقدار پساب تولید از ‪ %٦٠‬ب ‌ه ‪ %١٤‬خوراك کاهش‌ می‌یابد ‪)E. Drioli, 2005(.‬‬
‫مارتینز دیز و همکارانش‌ نیز کارایی‌ فرآیند تقط یر غش ائی‌ را در تص فی ‌ه پس ابهای‌ ب ا ش وری‌‬
‫ل از جنس‌ پلی‌‬
‫ح ترکیبی‌ متخلخ ‌‬
‫ح مسط ‌‬
‫بسیار باال تأیید کردند‪ ،‬در این‌ تحقیق‌ از غشاء با شکل‌ سط ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٥٢‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ن (‪ PTFE(١ PP -٢‬استفاده شد و مشخص‌ گردید با ب ازگردش دوب اره‬

‫تترافلورواتیلن‌ ‪ -‬پلی‌ پروپیل ‌‬
‫خوراك‪ ،‬میزان شار بخار آب ‪ %١٠-%١٥‬افزایش‌ می‌یابد و اف زایش‌ دم ای‌ خ وراك ن یز م وجب‌‬
‫افزایش‌ شار عبوری‌ از غش اء می‌ش ود ‪ )L. Martinez-Diez, 2008(.‬در تحقیقی‌ دیگ ر‪ ،‬هس و و‬
‫همکارانش‌ سیستم‌ تقطیر غشائی‌ ‪ DCMD‬را ب رای‌ نمک‌زدایی‌ آب دری ا ب ‌ه ک ار بردن د و دو ن وع‬
‫ن ک اربرد بررس ی‌‬
‫غشاء از جنس‌ ‪ PTFE‬با اندازهی‌ روزنه‌‪ ،‬تخلخل‌ و ضخامت‌ متف اوت ب رای‌ ای ‌‬
‫ن تحقیق‌ مشخص‌ شد شار محصول ب ا ک اربرد سیس تم‌ ‪ DCMD‬بس یار به تر از ش ار‬
‫کردند‪ .‬در ای ‌‬
‫ل از کاربرد مدل تقطیر غشائی‌ با شیار‬
‫حاص ‌‬
‫هوایی‌ (‪ )AGMD‬است‌ ‪)S. T. Hsu, 2010(.‬‬
‫پ اك و همک ارش محم دی‌ ن یز ب رای‌ تص فی ‌ه و بازی افت‌ پس اب ش ور واح د نمک‌زدایی‌ در‬
‫ت دهل ران دریافتن د ب ‌ه دلیل‌ غلظت‌ ب االی‌ نمک‌ه ا‪ ،‬دم ای‌ ب اال‪ ،‬لجن‌ و آلودگی‌ه ای‌‬
‫پاالیش گاه نف ‌‬
‫ت پس اب مناس ب‌تر‬
‫بیولوژیکی‌ روش تقطیر غشائی‌ نسبت‌ ب ‌ه اسمز معکوس برای‌ تصفی ‌ه و بازیاف ‌‬
‫است‌‪ .‬زیرا ب ‌ه دلیل‌ اندازهی‌ بزرگتر روزنه‌ها میزان گرفتگی‌ کمتر می‌ش ود و ب ‌ه ان رژی‌ کم تری‌‬
‫ل می‌توان در مصارف صنعتی‌ و کشاورزی‌ استفاده ک رد ‪A.(.‬‬
‫نیاز دارد‪ .‬از آب تصفی ‌ه شده حاص ‌‬
‫ک و آب از پساب واح د نمک‌زدایی‌ ‪ RO‬آب‬
‫‪ )Pak, 2012‬جی‌ و همکارانش‌ نیز برای‌ بازیافت‌ نم ‌‬
‫ن‬
‫دریا‪ ،‬سیستم‌ تقطیر ‪ -‬تبل ور غش ائی‌ را ب ‌ه ک ار بردن د و در مقی اس آزمایش گاهی‌ توانس تند ض م ‌‬
‫بازیابی‌ ‪ %٣٤‬نمک‌ها‪ ،‬بازده واحد را تا ‪ %٩٠‬افزایش‌ دهند ‪ )X. Ji, 2010(.‬در تحقیقی‌ دیگر در‬
‫کشور قطر‪ ،‬برای‌ جلوگیری‌ از دفع‌ پسابهای‌ شور و داغ واحدهای‌ نمک‌زدایی‌ ح رارتی‌ ب ‌ه دری ا‪،‬‬
‫ن پساب توس ط‌ ادهم‌ و همک ارانش‌ م ورد مط الع ‌ه ق رار‬
‫ت ای ‌‬
‫فرآیند ‪ DCMD‬برای‌ تصفی ‌ه و بازیاف ‌‬
‫ح ‪ PTFE - PP‬با اندازه روزن ‌ه و‬
‫ح مسط ‌‬
‫ج نوع غشاء ترکیبی‌ سط ‌‬
‫ن تحقیق‌ عملکرد پن ‌‬
‫گرفت‌‪ .‬در ای ‌‬
‫ص گردید ب ا اف زایش‌ دم ای‌ خ وراك ن یروی‌ مح رک ‌ه و ش ار‬
‫ت مختلف‌ بررسی‌ شد و مشخ ‌‬
‫ضخام ‌‬
‫ت خوراك‬
‫بخار عبوری‌ از غشاء افزایش‌ می‌یابد و ب ‌ه دنبال افزایش‌ غلظ ‌‬

‫‪poly-tetrafluoroethylene 2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪polypropylene‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٥٣‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ص شد طی‌‬
‫شار بخار عبوری‌ در حدود ‪ %٢٠‬کاهش‌ پیدا می‌کند‪ .‬با کاربرد غشاهای‌ مختلف‌ مشخ ‌‬
‫عملیاتتقطیر غشائی‌ تقریبًا ‪ %٩٩/٩٩‬نمک‌ها پس‌ زده می‌شوند ‪)S. Adham, 2013(.‬‬
‫ی‬
‫ب برای‌ تقطیر غشائ ‌‬
‫ی سیستم‌ مناس ‌‬
‫‪ -١-٣-٣-٣-٢‬شناسای ‌‬
‫ک الی ‌ه متخلخل‌‬
‫غش اء م ورد اس تفاده در فرآین د ‪ MD‬بای د متخلخل‌ و آبگری ز باش د‪ .‬ش کل‌ ت ‌‬
‫آبگریز از سایر مدلهای‌ غشائی‌ متداولتر است‌ ‪)N. Li. Norman, 2011(.‬‬
‫ن‬ ‫ل غشاهای‌ مورد استفاده در فرآیند ‪ MD‬معم وًال بی ‌‬
‫ن ‪ ،٦/٠-٩٥/٠‬ان دازهی‌ روزنه‌ه ا بی ‌‬ ‫تخلخ ‌‬
‫‪ ١ -١٠ mμ nm‬و ضخامت‌ آنها در مح دوده ‪ ٠٤/٠-٢٥/٠ mm‬می‌باش د‪ .‬اغلب‌ غش اهای‌ م ورد‬
‫ل بیش‌ از ‪ %٧٠‬هستند ‪)L. M. Camacho, 2013(.‬‬
‫استفاده دارای‌ تخلخ ‌‬
‫دو شکل‌ غشاء ک ‌ه عمدتًا برای‌ فرآیند تقطیر ب ‌ه کار می‌رود مدل لوله‌ای ‌‪ ١‬و مدل صفح ‌ه و قاب‪ ٢‬است‌‬
‫‪)L. M. Camacho, 2013(.‬‬

‫غشائی‌ ک ‌ه ب ‌ه شکل‌ الیاف توخالی ‌‪ ٣‬ساخت ‌ه می‌شود چگالی‌ بسته‌بندی ‌‪( ٤‬سط ‌‬
‫ح غش اء موج ود بـ ‌ه‬
‫ن س اختار غش اء بـ ‌ه دلیـل‌ دارا‬
‫ازای‌ واح د حجم‌ محفظ ‌ه م دول) خ وبی‌ دارد ( ‪ )٣٠٠٠ m²/m‬ای ‌‬
‫ن ش کل‌‬
‫ن مش کل‌ ای ‌‬
‫ح فعال زیاد در مقیاس صنعتی‌ دارای‌ کاربرد وسیعی‌ است‌‪ .‬مهم‌تری ‌‬
‫بـودن سـط ‌‬
‫ن در ص ورت تخ ریب‌ ی ا مرط وب ش دن غش اء در داخل‌ م دول‪،‬‬
‫ن اس ت‌‪ .‬هم‌چ نی ‌‬
‫غشاء شـار پـایی ‌‬
‫ن شکل‌ غش اء ب رای‌ سیس تم‌‬
‫امکان تعویض‌ یا تعمیر وجود ندارد و باید کل‌ مدول تعویض‌ شود‪ .‬ای ‌‬
‫‪MD‬معموًال از جنس‌ پلیمرهای‌ ‪،PP‬‬
‫پلی‌ وینیلیدن فلوراید (‪ PVDF(٥‬و یا ترکیـب‌ ‪ PVDF-PTFE‬سـاخت ‌ه مـی‌شـود ( ‪,L. M. Camacho‬‬
‫‪2013(.‬‬

‫‪tubular module 2 plate 1‬‬

‫‪and frame module 3‬‬
‫‪hollow fiber 4 packing‬‬
‫‪density‬‬
‫‪poly(vinylidenefluoride) 5‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٥٤‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ن ش کل‌‬
‫ح فع ال ای ‌‬
‫ن ‪ ١٠٠-٤٠٠ m²/m‬می‌باشد‪ .‬سط ‌‬
‫ح چگالی‌ بسته‌بندی‌ بی ‌‬
‫در مدل صفح ‌ه مسط ‌‬
‫ن ب ‌ه منظور اف زایش‌‬
‫غشاء پایین‌تر از غشاء الیاف توخالی‌ است‌ اما راحت‌تر ساخت ‌ه می‌شود‪ .‬هم‌چنی ‌‬
‫ن شکل‌ وجود دارد و در ص ورت آس یب‌‬
‫ح فعال ب ‌ه راحتی‌ امکان ساخت‌ غشاهای‌ چند الی ‌ه با ای ‌‬
‫سط ‌‬
‫ن مدل در فعالیت‌های‌ آزمایشگاهی‌ تقطیر غشائی‌ کاربرد گستردهای‌ داشت ‌ه‬
‫ل تعویض‌ می‌باشد‪ .‬ای ‌‬
‫قاب ‌‬
‫و معموًال برای‌ عملکرد ‪ MD‬از جنس‌ ‪ PP، PVDF‬و ‪ PTFE‬ساخت ‌ه می‌ش ود ‪L. M. Camacho,(.‬‬
‫‪)2013‬‬
‫‪ -١-١-٣-٣-٣-٢‬ویژگی‌های‌ ساختاری‌ غشاء مورد استفاده در فرآیند ‪MD‬‬
‫‪ -١‬مواد متداول سازنده غشاء ‪)L. M. Camacho, 2013(:‬‬
‫ن میزان آبگریزی‌‪ ،‬پایداری‌ حرارتی‌ و شیمیایی‌ خوب‪ ،‬مقاوم در برابر اکسید‬
‫‪ PTFE:‬باالتری ‌‬
‫ن اتالف گرما‬
‫ت حرارتی‌ و بیش‌تری ‌‬
‫ن میزان هدای ‌‬
‫شدن‪ ،‬باالتری ‌‬
‫‪ PVDF:‬آبگریزی‌ خوب‪ ،‬مقاومت‌ حرارتی‌ باال‪ ،‬قابلیت‌ دارا بودن روزنه‌های‌ با اندازههای‌ بسیار متنوع‬
‫‪ PP:‬مقاومت‌ حرارتی‌ و شیمیایی‌ خوب‬
‫ن مواد قابل‌ مشاهده است‌‪.‬‬
‫ح انرژی‌ و هدایت‌ حرارتی‌ ای ‌‬
‫در جدول زیر سط ‌‬

‫ت حرارتی‌ مواد متداول سازنده غشاء (‪MD )S. Adham, 2013‬‬

‫ی و هدای ‌‬
‫جدول ‪ :١-٢‬سطح‌ انرژ ‌‬

‫ی ‪×( ١٠ )N/m‬‬
‫سطح‌ انرژ ‌‬ ‫ی( (‪Wm . K‬‬
‫هدایت‌ حرارت ‌‬ ‫س غشاء‬
‫جن ‌‬

‫‪٩-٢٠‬‬ ‫‪~ ٢٥/٠‬‬ ‫‪PTFE‬‬

‫‪٣٠‬‬ ‫‪~١٧/٠‬‬ ‫‪PP‬‬

‫‪٣٠/٣‬‬ ‫‪~١٩/٠‬‬ ‫‪PVDF‬‬

‫جنس‌ غشاء باید با توج ‌ه ب ‌ه مایعاتی‌ ک ‌ه با آن در تماس هستند‪ ،‬هزینه‌‪ ،‬سهولت‌ ساخت‌‪ ،‬دمای‌‬
‫عملکرد مفید و هدایت‌ حرارتی‌ انتخاب شود‪.‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٥٥‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ی‬
‫‪ -٢‬پایداری‌ حرارت ‌‬
‫غشائی‌ ک ‌ه در فرآیند ‪ MD‬ب ‌ه کار می‌رود باید در دماه ای‌ ب اال ح تی‌ بیش‌ از ‪ ºC ١٠٠‬پای داری‌‬
‫ب نشود ‪)N. Li. Norman, 2011(.‬‬
‫حرارتی‌ خوبی‌ داشت ‌ه باشد و دچار تغییر یا تخری ‌‬
‫ی‬
‫‪ -٣‬پایداری‌ شیمیای ‌‬
‫غشاء باید نسبت‌ ب ‌ه محلول خوراك‪ ،‬اجزاء آن و سیاالتی‌ ک ‌ه با غشاء در تماس هس تند از لح اظ‬
‫شیمیایی‌ مقاوم باشد ‪)N. Li. Norman, 2011(.‬‬
‫ن‬
‫‪ -٤‬سطح‌ انرژی‌ پایی ‌‬
‫ن ساخت ‌ه شود ‪)N. Li. Norman, 2011(.‬‬
‫ح انرژی‌ پایی ‌‬
‫غشاء باید از مواد آبگریز با سط ‌‬
‫‪ -٥‬فشار دخول مای ‌ع‬
‫حداقل‌ فشار هیدرواستاتیکی‌ تراغشائی‌ ک ‌ه برای‌ غلب ‌ه بر نیروی‌ آبگریزی‌ غش اء و ورود م ایع‌‬
‫ب ‌ه روزنه‌های‌ غشاء باید ب ‌ه ک ار رود‪ ،‬فش ار دخ ول م ایع‌ (‪ LEP(١‬نامی ده می‌ش ود‪ .‬آگ اهی‌ از ای ‌‬
‫ن‬
‫ک می‌کن د‪ .‬ب رای‌ اجتن اب از مرط وب ش دن‬
‫خصوصیت‌ ب ‌ه جلوگیری‌ از مرطوب شدن غشاء کم ‌‬
‫غشاء باید فشار هیدرواستاتیکی‌ در فرآیند کمتر از ‪ LEP‬باشد ‪)N. Li. Norman, 2011(.‬‬
‫ن‬
‫ی پایی ‌‬
‫ت حرارت ‌‬
‫‪ -٦‬هدای ‌‬
‫انتقال حرارت ب ‌ه صورت هدایت‌ از طریق‌ گاز درون روزنه‌های‌ غشاء و بدن ‌هی‌ آن از سـمت‌‬
‫گـرم بـ ‌ه سمت‌ سرد می‌باشد ک ‌ه گرمای‌ اتالفی‌ در فرآیند تقطیر غش ائی‌ محس وب می‌ش ود‪ .‬ه دایت‌‬
‫حرارتی‌ غشاء‬
‫ترکیب‌ هدایت‌ حرارتی‌ بدن ‌ه پلیمـری‌ غشـاء ‪ kp ‬و گـاز موجـود در روزنـه‌هـای‌ غشـاء ‪ kg ‬اسـت‌‬
‫‪)N. Li. Norman, 2011(:‬‬

‫‪km  εk g  1  εkp‬‬ ‫(‪)٦-٢‬‬

‫‪Liquid entry pressure‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٥٦‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫در اینجا ‪ Ɛ‬میزان تخلخل‌ غشاء را نشان می‌دهد‪.‬‬

‫ن اتالف‬
‫هر چ ‌ه غشاء نازكتر باش د اتالف ح رارتی‌ بیش تر اس ت‌‪ .‬از جمل ‌ه روش های‌ ک اهش‌ ای ‌‬
‫ب هدایت‌ غشاهای‌ متداول‬
‫ت حرارتی‌ کمتر‪ ،‬ضری ‌‬
‫عبارتند از‪ )١ :‬کاربرد غشاهای‌ با ضریب‌ هدای ‌‬
‫در فرآیند ‪MD‬‬

‫ن ‪ ٠٤/٠‬تا ‪ ٠٦/٠ W/m.K‬می‌باشد‪ )٢ ،‬کاربرد غش اء ب ا تخلخل‌ ب اال‪ )٣ ،‬ک اربرد غش اهای‌ ب ا‬

‫بی ‌‬
‫ن م ورد ش ار عب وری‌ از غش اء ک اهش‌ پی دا می‌کن د و ‪ )٤‬اس تفاده از‬
‫ت بیش تر ک ‌ه در ای ‌‬
‫ض خام ‌‬
‫غشاهای‌ ترکیبی‌ ( ‪.N‬‬
‫‪Li. Norman, 2011(.‬‬

‫‪ -٧‬تخلخل‌ باال‬
‫ن ب ازده‬
‫ب می‌ش ود مق اومت‌ ح رارتی‌ و ت راوایی‌ غش اء اف زایش‌ یاب د‪ .‬بن ابرای ‌‬
‫تخلخل‌ باال موج ‌‬
‫انرژی‌ و شار بخار بیشتر خواهد شد‪ .‬اما از سوی‌ دیگر تخلخل‌ بسیار باال موجب‌ کاهش‌ اس تحکام‬
‫ت فش ارهای‌ متوس ط‌ می‌گ ردد ک ‌ه‬
‫مکانیکی‌ غشاء و تم ایل‌ ب ‌ه ت رك خ وردگی‌ ی ا م تراکم‌ ش دن تح ‌‬
‫عملکرد غشاء را مختل‌‬
‫می‌کند ‪)N. Li. Norman, 2011(.‬‬
‫‪ -٨‬نفوذپذیری‌ باال‬
‫شار با افزایش‌ اندازهی‌ روزن ‌ه و تخلخل‌ افزایش‌ می‌یابد و با افزایش‌ ضخامت‌ و انحناء روزن ‌ه‬
‫کاهش‌ پیدا می‌کند‪ .‬بهترین‌ رابط ‌ه ب رای‌ محاس ب ‌ه انحن اء روزن ‌ه توس ط‌ م اکی‌ ‪ -‬میس رز‪ ١‬ب ‌ه دس ت‌‬
‫ت ک ‌ه معادل ‌هی‌ (‪ )٧-٢‬می‌باشد ‪)N. Li. Norman, 2011(.‬‬
‫آمده اس ‌‬
‫‪ԏ‬‬
‫(‪)٧-٢‬‬
‫‪‬‬
‫در بسیاری‌ از مطالعات‬
‫‪‬‬ ‫‪)N. Li. Norman, 2011(.‬‬
‫‪2‬‬

‫‪‬‬

‫‪ε‬‬

‫‪‬‬
‫‪2‬‬

‫‪ε‬‬

‫‪ MD‬برای‌ پیش‌بینی‌ شار‪،‬‬

‫فاکتور انحناء برابر ‪٢‬‬
 ‫در نظر گرفت ‌ه شده است‌‬

‫‪1‬‬
‫‪M‬‬
‫‪a‬‬
‫‪c‬‬
‫‪k‬‬
‫‪i‬‬
‫‪-‬‬
‫‪M‬‬
‫‪e‬‬
‫‪a‬‬
‫‪r‬‬
‫‪e‬‬
‫‪s‬‬

‫ی‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫اطالعات_ایران)_ایرانداك)_ فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٥٧‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫غشاء باید تا حد امکان نازك باشد تا مسیر انتقال بخار از طریق‌ روزنه‌ها کوت اه ش ود وتخلخل‌‬
‫و اندازهی‌ روزنه‌ها باید تا حد امکان برزگ باشد ‪)N. Li. Norman, 2011(.‬‬
‫‪ -٩‬توزی ‌ع اندازه روزنه‌‬
‫با افزایش‌ اندازهی‌ روزن ‌ه شار عبوری‌ از غشاء افزایش‌ می‌یابد اما ه ر چ ‌ه روزنه‌ه ای‌ غش اء‬
‫بزرگتر باشد احتمال مرطوب شدن آن بیشتر می‌شود‪ .‬بنابراین‌ باید توزیع‌ اندازه روزن ‌ه ب ‌ه گونه‌ای‌‬
‫در نظر گرفت ‌ه شود ک ‌ه کارایی‌ سیستم‌ کاهش‌ پیدا نکند ‪)N. Li. Norman, 2011(.‬‬
‫ت پساب واحد اسمز معکوس‬
‫ی تصفیه‌ و بازیاف ‌‬
‫‪ -٤-٣-٢‬روشهای‌ مکانیک ‌‬
‫ن روش ها ب ر اس اس جداس ازی‌ نمک‌ه ای‌ محل ول و م واد مع دنی‌ از آب دری ا ی ا ب ا اعم ال‬
‫ای ‌‬
‫فرآیندهای‌ مکانیکی‌ استوار می‌باشند‪.‬‬
‫ل کمپرس ک ردن بخ ار‪ ١‬و الکترودی الیز‪ ٢‬می‌باش ند‪ .‬در‬
‫ن روش شام ‌‬
‫ل اجرا در ای ‌‬
‫فرآیندهای‌ قاب ‌‬
‫روش کمپرس کردن بخار ک ‌ه در بخش‌ روشهای‌ ح رارتی‌ ن یز ب ‌ه آن اش اره ش د‪ ،‬بخ ار آب ک ‌ه از‬
‫ت جمع‌آوری‌ شده و سپس‌ کمپرس و فشرده می‌ش ود‪ .‬مق دار‬
‫ک ب ‌ه وجود آمده اس ‌‬
‫حرارت دادن آبنم ‌‬
‫ن می‌گ ردد و‬
‫ک در اثر فشرده کردن بخار آب ت أمی ‌‬
‫زیادی‌ از حرارت مورد نیاز جهت‌ تبخیر آبنم ‌‬
‫ن می‌شود‪ .‬عمل‌ کمپرس کردن بخار توس ط‌ کمپرس ور ص ورت‬
‫گ بخار تأمی ‌‬
‫مقداری‌ هم‌ توسط‌ دی ‌‬
‫می‌پ ذیرد‪ .‬ش کل‌ (‪ )٥-٢‬چگ ونگی‌ انج ام روش کم پرس ک ردن بخ ار را نش ان می‌ده د (ف‪.‬‬
‫معمارزاده‪.)١٣٨٨ ،‬‬

‫ی انجام روش کمپرس کردن بخار (ف‪ .‬معمارزاده‪)١٣٨٨ ،‬‬

‫شکل‌ ‪ :٥-٢‬چگونگ ‌‬

‫‪Vapor‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪Compression 2‬‬
‫‪Electrodialysis‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٥٨‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ن تعداد زی ادی‌ غش اهای‌ م وازی‌ و دارای‌ ق ابلیت‌‬

‫در روش الکترودیالیز آب شور ب ‌ه فضای‌ بی ‌‬
‫پ می‌شوند‪ .‬غشاها ب ‌ه صورت یک‌ در میان قابلیت‌ عب ور کاتیونه ا و آنیونه ا را‬
‫تراوایی‌ یونی‌‪ ،‬پم ‌‬
‫ک موج ود در نیمی‌ از فض اها گ رفت ‌ه‬
‫از خ ود دارن د و در ن تیج ‌ه یونه ای‌ مثبت‌ و منفی‌ از آبنم ‌‬
‫می‌شود و آب شیرین‌ شده از آنها خارج می‌شود و مواد محل ول ی ونی‌ در نیم‌ دیگ ری‌ از فض اهای‌‬
‫ت و منفی‌ در دو‬
‫ن غشاها قرار می‌گیرند و جمع‌آوری‌ می‌شوند‪ .‬با اعمال باره ای‌ الک تریکی‌ مثب ‌‬
‫بی ‌‬
‫ت یونها از درون غشاها سرعت‌ بخش یده می‌ش ود‪ .‬ش کل‌ (‪ )٦-٢‬چگ ونگی‌‬
‫سوی‌ دستگاه‪ ،‬ب ‌ه حرک ‌‬
‫انجام روش الکترودیالیز را نشان می‌دهد‪( .‬ف‪ .‬معمارزاده‪)١٣٨٨ ،‬‬

‫ی انجام روش الکترودیالیز (ف‪ .‬معمارزاده‪)١٣٨٨ ،‬‬

‫شکل‌ ‪ :٦-٢‬چگونگ ‌‬

‫ت پساب واحد اسمز معکوس‬

‫ی تصفیه‌ و بازیاف ‌‬
‫‪ -٥-٣-٢‬روشهای‌ شیمیای ‌‬

‫ن ب رای‌ تب ادل و تع ویض‌‬‫عملکرد این‌ روشها بر اساس تبادل یونی ‌‪ ١‬می‌باش د و از سیس تم‌ رزی ‌‬
‫ک ب ا یونه ای‌ مناس ب‌ و دلخ واه اس تفاده می‌ش ود‪ .‬مثًال در‬
‫یونهای‌ غیر دلخواه و نامناسب‌ در آبنم ‌‬
‫ن س ختی‌ آب (یونه ای‌ ‪ +C²‬و (‪ ،+Mg²‬از رزین‌ه ای‌ تب ادل‬
‫من اطق‌ خ انگی‌ و ش هری‌ ب رای‌ گ رفت ‌‬
‫کاتیونی‌ استفاده می‌شود‪.‬‬

‫‪Ion-exchange‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٥٩‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ن دلیل‌ در‬
‫پساب خروجی‌ از واحد اسمز معکوس دارای‌ ناخالص ی‌های‌ مختلفی‌ می‌باش د ب ‌ه همی ‌‬
‫ن واحد ناخالصی‌های‌ محلول در پس اب ب ‌ه روش لخت ‌ه‬
‫ک واحد تصفی ‌ه می‌باشد‪ .‬در ای ‌‬
‫ابتدا نیاز ب ‌ه ی ‌‬
‫ک را تا حد امکان باال برد‪.‬‬
‫شدن از آن جدا می‌شود‪ .‬بعد از تصفی ‌ه پساب باید غلظت‌ نم ‌‬
‫ن آوردن انرژی‌ مصرفی‌ در واحد کریس تاالیزر می‌باش د‪ .‬ب ‌ه‬
‫ک پایی ‌‬
‫دلیل‌ باال بردن غلظت‌ آبنم ‌‬
‫همین‌ دلیل‌ از یک‌ واحد تغلیظ‌ استفاده می‌شود تا با خارج کردن آب اضافی‌ از پس اب تص فی ‌ه ش ده‬
‫ک جری ان ب ‌ه واح د‬
‫ک برای‌ تولی د بلوره ای‌ نم ‌‬
‫غلظت‌ نمک‌ در آن افزایش‌ یابد‪ .‬بعد از تغلیظ‌ آبنم ‌‬
‫ک تا حد ف وق اش باع بلوره ای‌‬
‫ن واحد با باال بردن غلظت‌ نم ‌‬
‫کریستاالیزر فرستاده می‌شود‪ .‬در ای ‌‬
‫ک تشکیل‌ می‌ش وند و دوغ آب حاص ل‌ س پس‌ ب ‌ه واح د جداس ازی‌ فرس تاده می‌ش وند‪ .‬در واح د‬
‫نم ‌‬
‫ک اش باع ج دا ش ده و ب ‌ه ص ورت بلوره ای‌ مرط وب ب ‌ه‬
‫ک از محلول آبنم ‌‬
‫جداسازی‌ بلورهای‌ نم ‌‬
‫ن انتقال می‌یابد تا در آنج ا آب اض افی‌ خ ود را از دس ت‌ داده ب ‌ه ص ورت بلوره ای‌‬
‫واحد خشک‌ک ‌‬
‫ک قابل‌ مصرف می‌باشد (ف‪ .‬معمارزاده‪.)١٣٨٨ ،‬‬
‫خش ‌‬
‫ی با برجهای‌ خنک‌کننده‬
‫‪ -٤-٢‬آشنای ‌‬
‫در اکثر صنایع‌‪ ،‬تجهیزات و کارخانه‌ها نظیر نیروگاهها‪ ،‬صنایع‌ نفت‌‪ ،‬مبدلهای‌ حرارتی‌‪ ،‬کولرها و‪.....‬‬
‫ک کردن برخی‌ تجهیزات ب ‌ه آب سرد نیاز است‌‪ .‬برجهای‌ خنک‌کننده تجهیزاتی‌ هستند ک ‌ه‬
‫جهت‌ خن ‌‬
‫ن منظور مورد اس تفاده ق رار می‌گیرن د و دم ای‌ جری ان آب را از ط ریق‌ انتق ال ح رارت ب ‌ه‬
‫ب ‌ه ای ‌‬
‫محیط‌ اتمسفر کاهش‌ می‌دهند‪ .‬با چرخش‌ آب و تماس آن با هوا و تبخیر قس متی‌ از آب داغ‪ ،‬دم ای‌‬
‫ک می‌گردد‪.‬‬
‫باقی‌ماندهی‌ آن کاهش‌ یافت ‌ه و خن ‌‬
‫در فرآیند تبخیر آب خنک‌کننده‪ ،‬آالیندهها و جامدات محلول موجود در آب‪ ،‬تبخیر نمی‌ش وند و‬
‫ن م واد در آب خنک‌کنن ده اف زایش‌ می‌یاب د و ب ‌ه م یزان‬
‫بنابراین‌ با ادام ‌هی‌ رون د تبخ یر‪ ،‬غلظت‌ ای ‌‬
‫ت بهرهبرداری‌ از برجه ای‌ خنک‌کنن ده هم واره‬
‫ن عل ‌‬
‫اشباع یا باالتر از حد اشباع می‌رسد‪ .‬ب ‌ه همی ‌‬
‫با تخلی ‌ه دورهای‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٦٠‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ن طریق‌ تعداد چرخش ‌‪ ١‬مورد نظر حفظ‌ شده‬

‫آب غلیظ‌ شده در حال چرخش‌ همراه می‌باشد تا از ای ‌‬
‫ت و تغی یر ح الت‌ آنه ا از محل ول ب ‌ه معلق‌‬
‫ت اف زایش‌ غلظ ‌‬
‫و از تجمع‌ جامدات در سیستم‌ ک ‌ه ب ‌ه عل ‌‬
‫رخ می‌دهد‪ ،‬جلوگیری‌ ش ود‪ .‬ب ‌ه تخلی ‌ه دوره ای‌ آب در گ ردش‪ ،‬زی رآبه ‌‪ ٢‬گفت ‌ه می‌ش ود ک ‌ه ح اوی‌‬
‫غلظت‌های‌ باالی‌ جامدات ومواد شیمیایی‌ است‌‪)T. Vermeijlen¸ 1983(. .‬‬
‫با خارج کردن زیرآب ‌ه و جایگزینی‌ آن با آب تازه ک ‌ه ب ‌ه آن آب جبرانی ‌‪ ٣‬گفت ‌ه می‌شود‪ ،‬می‌توان‬
‫میزان جامدات محلول در آب خنک‌کننده را کنترل نمود‪ .‬زیرآب ‌ه خروجی‌ از برجهای‌ خنک‌کننده‬
‫ن بوده و‬ ‫معموًال حاوی‌ ‪ TDS‬بیش‌ از ‪ mg/l ١٥٠٠‬می‌باشد‪ .‬کیفیت‌ ای ‌‬
‫ن آب بسیار پایی ‌‬
‫ن و استانداردهای‌ زیست‌محیطی‌‪ ،‬تخلی ‌ه مستقیم‌‬
‫ت ک ‌ه با توج ‌ه ب ‌ه قوانی ‌‬
‫حاوی‌ آالیندههای‌ متعددی‌ اس ‌‬
‫ن آب را ک ‌ه معموًال حجم‌ زیادی‌ دارد (حدود ‪m³/hr‬‬
‫ن ای ‌‬
‫آن را ب ‌ه محیط‌ غیر مجاز می‌کند‪ .‬بنابرای ‌‬
‫ت زیرآب ‌ه ب ‌ه روشهای‌ مختلفی‌‬
‫‪ ٢٠‬برای‌ پاالیشگاه تبریز)‪ ،‬باید ب ‌ه گونه‌ای‌ مدیریت‌ نمود‪ .‬مدیری ‌‬
‫امکانپذیر است‌ اما معموًال هدف از مدیریت‌ این‌ است‌ ک ‌ه زیرآب ‌ه ب ‌ه گونه‌ای‌ تصفی ‌ه شود تا ب ‌ه کیفیتی‌‬
‫برابر آب جبرانی‌ یا بهتر از آن برسد و بتوان از آن ب ‌ه عنوان آب جبرانی‌ جوشآورها یا برجهای‌‬
‫خنک‌کننده استفاده‬
‫نمود‪.‬‬
‫ت زیرآبه‌ برجهای‌ خنک‌کننده‬
‫‪ -١-٤-٢‬روشهای‌ مدیری ‌‬
‫گزینه‌های‌ در دسترس و امکانپذیر جهت‌ مدیریت‌ زی رآب ‌ه برجه ای‌ خنک‌کنن ده ب ‌ه فاکتوره ایی‌‬
‫ن منطقه‌ای‌ و ن وع فرآین د تص فی ‌هی‌ در نظ ر گ رفت ‌ه ش ده بس تگی‌ دارد‪.‬‬
‫نظ یر کیفیت‌ آب‪ ،‬ق وانی ‌‬
‫روشهای‌ مختلف‌ مدیریت‌ زیرآب ‌ه عبارتند از‪:‬‬

‫‪Cycle of 1‬‬
‫‪Concentratino 2‬‬
‫‪Blowdown 3 Makeup‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٦١‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ن روش در سیسـتم‌هـای‌‬
‫ن گزینـ ‌ه اصـلی‌تـری ‌‬
‫ی و زیرزمینـی‌‪ :‬ایـ ‌‬
‫تخلیه‌ بـه‌ آبهـای‌ سـطح ‌‬
‫ن آب‪،‬‬
‫ت پـایی ‌‬
‫ت کیفی ‌‬
‫ک بار از سیستم‌ می‌گذرد و ب ‌ه عل ‌‬
‫خنک‌کنندهای‌ است‌ ک ‌ه آب خنک‌کننده فقط‌ ی ‌‬
‫امکان چرخش‌ مجدد آن در سیستم‌ خنک‌کننده وجود ندارد‪.‬‬
‫ن پیش نهاد جهت‌‬
‫ن گ زین ‌ه مقرونبه‌ص رفه‌تری ‌‬
‫تخلیه‌ به‌ واح‪77‬د تص‪77‬فیه‌ فاض‪77‬الب ‪ )WWTP(:‬ای ‌‬
‫ن است‌ برای‌ اکثر واحدها امکانپذیر نباش د‪ .‬زی را گ اهی‌ ب ‌ه علت‌‬
‫مدیریت‌ زیرآب ‌ه می‌باشد‪ ،‬اما ممک ‌‬
‫غلظت‌ بسیار باالی‌ مواد جامد و ترکیبات شیمیایی‌ ک ‌ه جهت‌ کنترل خوردگی‌‪ ،‬رسوبگذاری‌ معدنی‌‬
‫ت آن ب ‌ه واح د تص فی ‌ه فاض الب ب دون‬
‫و رسوبگذاری‌ بیولوژیکی‌ ب ‌ه زیرآب ‌ه افزوده می‌شود‪ ،‬ه دای ‌‬
‫چ گون ‌ه پیش‌تصفی ‌ه امکانپذیر نیست‌‪.‬‬
‫هی ‌‬
‫ن گزینه‌‪،‬‬
‫عدم دف ‌ع مای ‌ع به‌ خارج از سیستم‌ ‪ )Zero Liquid Discharge(:‬در صورت انتخاب ای ‌‬
‫چ آبی‌‬ ‫زیرآب ‌ه ب ‌ه گونه‌ای‌ تصفی ‌ه می‌گردد ک ‌ه بتوان از آن مجددًا استفاده کرد و تالش بر آن اس ‌‬
‫ت هی ‌‬
‫ب ‌ه خارج از سیستم‌ دفع‌ نگردد یا حداقل‌ حجم‌ فاضالب خروجی‌ از سیستم‌ کاهش‌ یاب د‪ .‬در من اطقی‌‬
‫ک ‌ه منابع‌ آب محدود است‌ یا هزین ‌هی‌ آب خوراك بسیار باال می‌باشد یا امک ان دفع‌ زی رآب ‌ه ب ‌ه واح د‬
‫تصفی ‌ه فاض الب نباش د‪ ZLD ،‬گ زین ‌هی‌ مناس بی‌ ب رای‌ م دیریت‌ زی رآب ‌ه می‌باش د‪ .‬در ج دول ‪١-٣‬‬
‫ت و همانطور ک ‌ه مشاهده می‌شود‪ ،‬اکثر نیروگاهها‬
‫ت زیرآب ‌ه چند نیروگاه ذکر شده اس ‌‬
‫روش مدیری ‌‬
‫روش ‪ ZLD‬را انتخاب کردهاند ‪)Y. Fong¸ 2009(.‬‬
‫ش حجم‌ زیرآبه‌‪ :‬عالوه بر روشهای‌ قبلی‌‪ ،‬روش جدیدی‌ ن یز وج ود دارد ک ‌ه اس اس آن ب ر‬
‫کاه ‌‬
‫ن روش با اف زودن م واد‬
‫پای ‌هی‌ افزایش‌ تعداد گردش آب در سیستم‌ (افزایش‌ (‪ COC‬می‌باشد‪ .‬در ای ‌‬
‫ضد رسوب و یا حذف ترکیبات قابل‌ رسوب نظیر کلسیم‌ و منیزیم‌‪ ،‬می‌ت وان ب ‌ه گ ونه‌ای‌ از سیس تم‌‬
‫چ مش کلی‌ ت ا ح دود ‪٥٠٠٠ mg/l‬‬
‫ت امالح آب خنک‌کنن ده ب دون هی ‌‬
‫بهره برداری‌ نم ود ک ‌ه غلظ ‌‬
‫ن حجم‌ آب ج برانی‌ م ورد نی از‬
‫ن امر ک اهش‌ چش م‌گیر زی رآب ‌ه و هم‌چ نی ‌‬
‫افزایش‌ یابد ک ‌ه نتیج ‌هی‌ ای ‌‬
‫خواهد بود‬
‫‪)Filmetic peoduct information(.‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٦٢‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫در شهری‌ همچون تبریز ب ‌ه دلیل‌ بحران کمبود آب و نبودن رودخان ‌ه یا دریا در مجاورت شهر‬
‫ب رای‌ تخلی ‌ه آب آل وده‪ ،‬روش س وم بیش تر م ورد ت وج ‌ه می‌باش د‪ .‬جهت‌ دس تیابی‌ ب ‌ه سیس تم‌ ‪ZLD‬‬
‫می‌ت وان از روش های‌ مختلفی‌ اس تفاده ک رد‪ ،‬نظ یر تبخ یر‪ ،‬تص فی ‌ه ب ا آهک‌ و س ودا‪ ،‬تص فی ‌ه ب ا‬
‫رزین‌های‌ تعویض‌ یونی‌‪ ،‬تصفی ‌ه با سیستم‌های‌ غشائی‌ ی ا ک اهش‌ حجم‌ زی رآب ‌ه ب ا اس تفاده از م واد‬
‫ضد رسوب و تکنولوژی‌های‌ مربوطه‌‪ ،‬اما برای‌ انتخاب روش باید ب ‌ه هدف از مدیریت‌ و تص فی ‌ه‬
‫ن ک ‌ه هدف از مدیریت‌ زیرآب ‌ه پاالیش گاه‪ ،‬تولی د‬
‫ن هزینه‌های‌ آن توج ‌ه گردد‪ .‬با توج ‌ه ب ‌ه ای ‌‬
‫و هم‌چنی ‌‬
‫ن ی ا جوش آور می‌باش د‪ ،‬گ زین ‌هی‌ دس تیابی‌ ب ‌ه‬
‫آب قابل‌ استفاده ب ‌ه عن وان آب ج برانی‌ ب رج خنک‌ک ‌‬
‫ن روش فقط‌ از دفع‌ زی رآب ‌ه ب ‌ه محیط‌‬
‫سیس تم‌ ‪ ZLD‬ب ا اس تفاده از تبخ یر‪ ،‬ح ذف می‌ش ود‪ ،‬زی را ای ‌‬
‫جلوگیری‌ کرده و مسائل‌ و مشکالت زیس ت‌ محیطی‌ را ک اهش‌ می‌ده د و روش ی‌ ب رای‌ بازی افت‌‬
‫ن ک ‌ه با توج ‌ه ب ‌ه مطالع ‌هی‌ انجام شده توسط‌ فریتز‪ ١‬هزین ‌هی‌ س رمایه‌گذاری‌ اولی ‌هی‌‬
‫ن ای ‌‬
‫نیست‌‪ ،‬ضم ‌‬
‫ن روش حدود ‪ %١٠‬بیش تر از سیس تم‌های‌ غش ائی‌ ب وده و ه زین ‌هی‌ راه بری‌ آن ن یز ح دود دو‬
‫ای ‌‬
‫برابر سیستم‌های‌ غشائی‌ می‌باشد‪ ،‬لذا نمی‌ت وان آن را ب ‌ه عن وان گ زینه‌ای‌ مناس ب‌ ب رای‌ م دیریت‌‬
‫ک و س ودا‬
‫زیرآب ‌ه در نظر گرفت‌‪ .‬با توج ‌ه ب ‌ه بررسی‌های‌ انجام شده‪ ،‬روش ترسیب‌ شیمیایی‌ با آه ‌‬
‫ب ‌ه عنوان تنها روش تصفی ‌ه و بازیافت‌ زیرآب ‌ه امکانپذیر نیست‌‪ ،‬زیرا با توج ‌ه ب ‌ه ترکیب ات موج ود‬
‫ل ت وجهی‌ نمی‌یاب د و فقط‌ ن وع آن از‬
‫ک این‌ روش امالح محل ول آن ک اهش‌ ق اب ‌‬
‫در زی رآبه‌‪ ،‬ب ‌ه کم ‌‬
‫ک پیش‌ تص فی ‌ه ب رای‌‬
‫ن روش می‌توان د ب ‌ه عن وان ی ‌‬
‫کلسیم‌‪/‬منیزیم‌ ب ‌ه سدیم‌ تغییر خواهد کرد‪ ،‬لذا ای ‌‬
‫فرآیندهای‌ غشائی‌ یا تعویض‌ یونی‌ مطرح گردد‪.‬‬

‫‪Charles H. Fritz‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٦٣‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ی مورد استفاده در هر یک‌ از آنها (ن‪ .‬مقیمی‌‪،‬‬

‫ی تصفیه‌ ‌‬
‫ت زیرآبه‌ چند نیروگاه و تکنولوژ ‌‬
‫جدول ‪ :٢-٢‬روشهای‌ مدیری ‌‬

‫‪)١٣٩٠‬‬

‫ت‬
‫روش مدیری ‌‬
‫روش تصفیه‌‬ ‫زیرآب ‌ه‬ ‫نام واحد‬
‫ک و سودا‪ ،‬فیلتراسیون‪،RO ،‬‬
‫ی با آه ‌‬
‫سختی‌زدای ‌‬
‫‪ZLD‬‬ ‫‪Magnolia‬‬
‫تبخیرکننده‪ ،‬حوضچه‌ تبخیر‬
‫‪WWTP‬‬ ‫‪Emery‬‬
‫‪WWTP‬‬ ‫‪Panda Brandywine‬‬
‫حوضچه‌ تبخیر‬ ‫‪ZLD‬‬ ‫‪Jones Station‬‬
‫تبخیرکننده‪ ،‬حوضچ ‌ه تبخیر‪RO ،‬‬ ‫‪ZLD‬‬ ‫‪San Juan‬‬
‫‪WWTP‬‬ ‫‪Linden‬‬
‫‪ ،RO‬تبخیرکننده‬ ‫‪ZLD‬‬ ‫‪Nixon‬‬

‫‪WWTP‬‬ ‫‪MVPP‬‬

‫‪ ،RO‬حوضچه‌ تبخیر‬ ‫‪ZLD‬‬ ‫‪Palo Verde‬‬

‫‪WWTP‬‬ ‫‪Walnut Creek‬‬

‫‪WWTP‬‬ ‫‪Energy Park‬‬

‫ن هزین ‌هی‌ روشهای‌ مختلف‌ نمک‌زدایی‌ (ک اه ‌‬

‫ش‬ ‫در ادام ‌ه تحقیق‌‪ ،‬در شکل‌ (‪ ،)٨-٢‬مقایسه‌ای‌ بی ‌‬
‫(‪ TDS‬از آب نشان داده شد‪ .‬همانگون ‌ه ک ‌ه در شکل‌ قابل‌ مالحظ ‌ه است‌‪ ،‬برای‌ آبهایی‌ با ‪ TDS‬کمتر‬
‫ت و هزین ‌هی‌ راهبری‌ کمتری‌ نس بت‌ ب ‌ه‬
‫ض یونی‌ مناسب‌ اس ‌‬‫از ‪ ،١٥٠ mg/l‬استفاده از روش تعوی ‌‬
‫س ایر روش ها دارد‪ ،‬ام ا ب ا اف زایش‌ ‪ TDS‬آب خ ام ورودی‌‪ ،‬ه زین ‌هی‌ عملی اتی‌ آن رش د س ریع‌ و‬
‫لگاریتمی‌ پیدا می‌کند‪.‬‬
‫هزین ‌هی‌ تصفی ‌ه با الکترودیالیز نیز برای‌ آب خام با ‪ TDS‬کمتر از ‪ ١٠٠٠ mg/l‬مناسب‌ است‌ و‬
‫ت دارد‪ ،‬ام ا ب ا اف زایش‌ ‪،TDS‬‬
‫اس تفاده از آن ب ‌ه سیس تم‌ اس مز معک وس و نانوفیلتراس یون ارجحی ‌‬
‫ن روش نیز رشد سریعی‌ پیدا می‌کند‪ ،‬لذا با توج ‌ه ب ‌ه عدم ک اهش‌ امالح محل ول‬ ‫هزین ‌هی‌ راهبری‌ ای ‌‬
‫ن انتخاب‬‫توسط‌ فرآیند ترسیب‌ شیمیایی‌ و مقایس ‌هی‌ هزینه‌های‌ عملیاتی‌ مطابق‌ شکل‌ (‪ ،)٨-٢‬بهتری ‌‬
‫ن‬
‫استفاده از فرآیندهای‌ غشائی‌ فشاری‌ (اسمز معکوس و نانوفیلتراسیون) می‌باشد‪ ،‬هرچن د خ ود ای ‌‬
‫روش نیز دارای‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٦٤‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ت ک ‌ه بای د ب ‌ه دقت‌ ب ‌ه آنه ا ت وج ‌ه ش ده و در ط راحی‌ و بهره برداری‌ از سیس تم‌‬

‫محدودیت‌هایی‌ اس ‌‬
‫لحاظ گردند‪.‬‬
‫ی‬
‫‪ -١-١-٤-٢‬طبقه‌بندی‌ فرآیندهای‌ غشائ ‌‬
‫فرآیندهای‌ غشائی‌ را می‌توان با توج ‌ه ب ‌ه نوع نیروی‌ محرکه‌‪ ،‬پیکربندی‌ و نوع غشاء‪ ،‬مکانیزم‬
‫ت آب و‬
‫و قابلیت‌های‌ ح ذف‪ ،‬در گروهه ای‌ مختلف‌ دس ته‌بندی‌ ک رد‪ .‬فرآین دهای‌ غش ائی‌ در ص نع ‌‬
‫فاضالب کاربردهای‌ متف اوتی‌ از ق بیل‌ نمک‌زدایی‌‪ ،‬نرمس ازی‌‪ ،‬ح ذف م واد آلی‌ محل ول و رنگ‌‪،‬‬
‫حذف میکروبها و ذرات و برخی‌ مواد دیگر دارند‪ .‬با اینک ‌ه فرآیندها و تکنولوژی‌ غش ائی‌ بیش‌ از‬
‫ت در ح ال تغی یر و بهب ود‬
‫‪ ٣٠‬سال است‌ ب ‌ه شکل‌ تج اری‌ در دس ترس ق رار دارن د‪ ،‬ام ا ب ‌ه س رع ‌‬
‫هستند‪.‬‬
‫فرآیندهای‌ غشائی‌ را می‌توان بر اس اس ن وع ن یرو مح رک ‌هی‌ م ورد اس تفاده جهت‌ تص فیه‌‪ ،‬ب ‌ه‬
‫شکل‌ زیر دسته‌بندی‌ کرد‪:‬‬
‫‪ -‬فشار‬
‫‪ -‬ولتاژ الکتریکی‌‬
‫‪ -‬دما‬
‫‪ -‬گرادیان غلظتی‌ (اختالف غلظت‌)‬
‫‪ -‬ترکیب‌ بیش‌ از یک‌ نیرو محرک ‌ه‬
‫ل تجاری‌ موجود بوده و‬
‫فرآیندهای‌ غشائی‌ با پای ‌هی‌ نیرو محرک ‌هی‌ فشاری‌ و الکتریکی‌ ب ‌ه شک ‌‬
‫ت عمران سازان مهاب‪،‬‬
‫مرسومتر هستند و در تصفی ‌ه آب و فاضالب ب ‌ه کار می‌روند‪( .‬شرک ‌‬
‫‪)١٣٩٠‬‬
‫فرآیندهای‌ غشائی‌ با نیرو محرک ‌ه فشاری‌ عبارتند از‪:‬‬
‫‪ -‬اسمز معکوس (‪)RO‬‬
‫‪ -‬نانوفیلتراسیون (‪)NF‬‬
‫‪ -‬اولترافیلتراسیون (‪)UF‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٦٥‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫‪ -‬میکروفیلتراسیون (‪)MF‬‬
‫ت با اعمال فشار بر آب ورودی‌ در مخازن خوراك ی ا‬
‫ن اس ‌‬
‫ن نوع فرآیند ممک ‌‬
‫نیرو محرک ‌هی‌ ای ‌‬
‫ن گردد‪ .‬اعم ال خأل فقط‌ در فرآین دهای‌ غش ائی‌‬
‫پ تأمی ‌‬
‫اعمال خأل نسبی‌ بر جریان نفوذی‌ توسط‌ پم ‌‬
‫‪ MF‬یا‬
‫ت فشار ق رار ندارن د غ وطه‌ور هس تند‬
‫‪ UF‬استفاده می‌شود و غشاها در مخزن آب ورودی‌ ک ‌ه تح ‌‬
‫(سازمان محیط‌زیست‌)‪.‬‬
‫فرآیندهای‌ غشائی‌ با نیرو محرک ‌ه فشاری‌ را می‌ت وان ب ‌ه دو ش کل‌ جری ان متق اطع‌ ی ا ح الت‌‬
‫ح غش اء نف وذ‬
‫ت جریان متق اطع‌‪ ،‬جری ان ورودی‌ عم ود ب ر س ط ‌‬
‫انتها بسته‌‪ ،‬طراحی‌ کرد‪ .‬در حال ‌‬
‫ک جری ان پیوس ت ‌ه پس ماند ی ا‬
‫ن ح الت‌ ی ‌‬
‫ح غش اء از آن عب ور می‌کن د‪ .‬در ای ‌‬
‫کرده و مماس بر سط ‌‬
‫همان پس اب غلیظ‌ خ واهیم‌ داش ت‌‪ .‬گ اهی‌ سیس تم‌ جری ان متق اطع‌ را ط وری‌ ط راحی‌ می‌کنن د ک ‌ه‬
‫جریان غلیظ‌ در سیستم‌ چرخش‌ داشت ‌ه باشد‪ .‬اکثر سیستم‌های‌ ‪ MF‬و ‪ UF‬ک ‌ه آبهایی‌ با کدورت نسبتًا‬
‫ن را تصفی ‌ه می‌کنند ب ‌ه گونه‌ای‌ طراحی‌ می‌شوند ک ‌ه ب ‌ه شکل‌ انته ا بس ت ‌ه فرآین د داش ت ‌ه باش ند و‬
‫پایی ‌‬
‫جریان پسماند آن از شستشوی‌‬
‫دورهای‌ سیستم‌ تولید می‌شود ‪)American water works Association¸ 1999(.‬‬

‫ی (ن‪ .‬مقیمی‌‪)١٣٩٠ ،‬‬

‫ی فشار ‌‬
‫ی غشای ‌‬
‫شکل‌ ‪ :٧-٢‬راهنمای‌ کاربرد فرآیندها ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٦٦‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ک از فرآیندهای‌ غشائی‌ با ن یروی‌ فش اری‌ را نش ان می‌ده د و‬

‫ت حذف هر ی ‌‬
‫شکل‌ (‪ )٧-٢‬قابلی ‌‬
‫ن فرآیندها را با فیلتراسیون متعارف مقایس ‌ه کرده است‌‪ .‬فرآیندهای‌ ‪ MF‬و ‪ UF‬مواد را با فرآین د‬
‫ای ‌‬
‫ک ک ردن‪ ١‬از آب ورودی‌ ج دا می‌کنن د‪ .‬فرآین د جداس ازی‌ ب ‌ه ان دازهی‌ س وراخهای‌ غش اء و‬
‫ال ‌‬
‫ح غشاء قرار گرفته‌اند‪ ،‬بس تگی‌ دارد‪ .‬در فرآین د‬
‫برهم‌کنش‌ با مواد قبلی‌ پس‌ زده شده ک ‌ه روی‌ سط ‌‬
‫‪ NF‬و ‪ ،RO‬جداس ازی‌ م ادهی‌ حل‌ ش ده از ط ریق‌ فرآین د نف وذ در یک‌ غش اء ن ازك‪ ،‬م تراکم‌ و‬
‫ک کردن انجام می‌شود‪ .‬با اف زایش‌ ق ابلیت‌ ح ذف م واد‪ ،‬فش ار م ورد‬
‫نیمه‌تراوا‪ ،‬همراه با فرآیند ال ‌‬
‫نیاز برای‌ آب ورودی‌ نیز افزایش‌ می‌یابد (م‪ .‬چالکش‌ امیری‌‪.)١٣٨٨ ،‬‬
‫‪ -٢-١-٤-٢‬تصفیه‌ زیرآبه‌ و استفاده مجدد از آن‬
‫جهت‌ تصفی ‌ه زیرآب ‌ه برجهای‌ خنک‌کننده می‌توان از روشهای‌ مختلفی‌ نظیر تصفی ‌ه ش یمیایی‌ ب ا‬
‫ک و سودا‪ ،‬رزین‌های‌ تعویض‌ یونی‌‪ ،‬الکترودیالیز یا اسمز معکوس استفاده کرد‪ .‬اما با ت وج ‌ه ب ‌ه‬
‫آه ‌‬
‫ب بای د کیفیت‌ آب ب ‌ه دقت‌ آن الیز‬
‫ن نوع فاضالب ‪ )TDS‬ب اال)‪ ،‬قبل‌ از انتخ اب روش مناس ‌‬
‫ماهیت‌ ای ‌‬
‫ک از این‌ روشها و هزینه‌های‌ اقتصادی‌ بررسی‌ گردد‪ .‬همانطور ک ‌ه در‬
‫شده و مزایا و معایب‌ هر ی ‌‬
‫ن ‪ ١٠٠٠‬تا ‪ )٥٠٠٠‬هزین ‌هی‌ تعویض‌ یونی‌‬
‫شکل‌ (‪ )٨-٢‬مشاهده می‌گردد‪ ،‬در ‪TDS‬های‌ متوسط‌ (بی ‌‬
‫ن و شرایط‌‬
‫و الکترودیالیز بیشتر از روش اسمز معکوس است‌‪ .‬البت ‌ه فاکتورهای‌ دیگری‌ نظیر قوانی ‌‬
‫ن هزینه‌های‌ س رمایه‌گذاری‌ و راه بری‌ ن یز بس یار‬
‫منطقه‌ای‌ و در دسترس بودن تجهیزات و هم‌چنی ‌‬
‫ن شکل‌ و با ت وج ‌ه‬
‫ت هستند ک ‌ه قبل‌ از انتخاب هر روش باید مد نظر گیرند‪ .‬با توج ‌ه ب ‌ه ای ‌‬
‫حائز اهمی ‌‬
‫ب ‌ه رشد روزافزون تکنولوژی‌ اسمز معکوس مخصوصًا در تصفی ‌ه فاضالب‪ ،‬در ای ‌‬
‫ن مطالع ‌ه بیشتر‬
‫مورد تأکید قرار گرفت ‌ه است‌‪.‬‬

‫‪Screening‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٦٧‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ف حذف ‪( TDS‬ن‪ .‬مقیمی‌‪)١٣٩٠ ،‬‬

‫ی مختل ‌‬
‫ی روشها ‌‬
‫شکل‌ ‪ :٨-٢‬مقایسه‌ هزینه‌ عملیات ‌‬

‫هنگ امی‌ ک ‌ه تخلی ‌ه زی رآب ‌ه ب ‌ه واح د تص فی ‌ه فاض الب ی ا تخلی ‌ه مس تقیم‌ آن ب ‌ه آبه ای‌ س طحی‌ ی ا‬
‫ت زیرآب ‌ه تص فی ‌ه گ ردد‪.‬‬
‫زیرزمینی‌ امکانپذیر نباشد‪ ،‬یا مواقعی‌ ک ‌ه منابع‌ آب محدود است‌‪ ،‬نیاز اس ‌‬
‫ت آن و رس اندن ب ‌ه کیفی تی‌ براب ر ی ا به تر از آب ج برانی‌ اس ت‌‪ ،‬ب ‌ه‬
‫هدف از تصفی ‌ه زیرآب ‌ه بازیاف ‌‬
‫گونه‌ای‌ ک ‌ه بتوان آن را ب ‌ه چرخ ‌هی‌ سیستم‌ خنک‌کننده بازگردان د و ب ‌ه ش رایط‌ بهره برداری‌ ‪ZLD‬‬

‫ن‬
‫دست‌ یافت‌‪ .‬انتخاب روش تصفی ‌ه ب ‌ه مقدار زیادی‌ ب ‌ه ویژگی‌های‌ زیرآب ‌ه بس تگی‌ دارد ک ‌ه خ ود ای ‌‬
‫نیز ب ‌ه کیفیت‌ آب جبرانی‌‪ ،‬منبع‌ تأمین‌ آب خنک‌کنن ده و ش رایط‌ عملی اتی‌ ب رج خنک‌کنن ده وابس ت ‌ه‬
‫ک و س ودا‪ ،TDS ،‬س ولفات و فس فات را ب ‌ه‬
‫است‌‪ .‬از آنجا ک ‌ه فرآیند نرمسازی‌‪/‬ترسیب‌ سرد ب ا آه ‌‬
‫ن مطالع ‌ه امکانپذیری‌ تصفی ‌ه زیرآب ‌ه برجهای‌ خنک‌کننده با‬
‫مقدار قابل‌ قبولی‌ کاهش‌ نمی‌دهد‪ ،‬در ای ‌‬
‫استفاده از سیستم‌های‌ غشائی‌ مورد بررسی‌ قرار خواهد گرفت‌‪.‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٦٨‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ت‬
‫‪ -١-٢-١-٤-٢‬اسمز معکوس در صنع ‌‬
‫اس مز معک وس تکنول وژی‌ م درنی‌ اس ت‌ ک ‌ه آب را ب رای‌ مص ارف متع ددی‌ از جمل ‌ه ص نایع‌‬
‫غذایی‌‪ ،‬تکنولوژی‌ زیستی‌‪ ،‬داروها‪ ،‬تولی د ب رق‪ ،‬تص فی ‌ه فاض الب‪ ،‬نمک‌زدایی‌ از آب دری ا و آب‬
‫ن دستگاهها بر عبور مولکولهای‌‬
‫آشامیدنی‌ (جهت‌ مصارف شهری‌) تصفی ‌ه می‌نماید‪ .‬اساس کار ای ‌‬
‫ن غش اها ب ‌ه ص ورتی‌‬
‫ک غشاء با روزنه‌های‌ بسیار ریز بن ا ش ده اس ت‌‪ .‬ای ‌‬
‫ل آب از ی ‌‬
‫غیر یونی‌ مث ‌‬
‫ساخت ‌ه شدهاند ک ‌ه مولکولهای‌ خنثی‌ را ب ‌ه راحتی‌ از خود عبور نمی‌دهند‪.‬‬
‫در فرآیند ‪RO‬معموًال از فشار ‪ ٣٥٠‬تا ‪ ٦٠٠ psi‬جهت‌ رسیدن ب ‌ه حد مطلوب جداسازی‌ استفاده‬
‫می‌شود‪ .‬فشارهای‌ متداول در فرآیندهای‌ غش ائی‌ در ج دول (‪ )٣-٢‬ذک ر ش ده اس ت‌‪ .‬از می ان طیف‌‬
‫وسیع‌ مواد غیر آلی‌ و آلی‌ مص نوعی‌ ک ‌ه می‌توانن د م انع‌ از عب ور جام دات محل ول ش وند‪ ،‬س لولز‬
‫ت غشاء ب ‌ه ک ار ب رده می‌ش وند‪ .‬در ح ال‬
‫ت ساخ ‌‬
‫ن موادی‌ هستند ک ‌ه جه ‌‬
‫استات و پلی‌ آمید معمولتری ‌‬
‫ک نوع غشاهای‌ فیبری‌‬
‫ل تجاری‌ در دسترس می‌باشد‪ .‬ی ‌‬
‫حاضر دو نوع غشاء اسمز معکوس ب ‌ه شک ‌‬
‫توخالی ‌‪ ١‬هستند ک ‌ه معموًال در فرآیندهای‌ تصفی ‌ه فاضالب ب ‌ه کار نمی‌روند‪ ،‬زی را پتانس یل‌ گ رفتگی‌‬
‫آنها زیاد است‌‪ .‬نوع دیگر غشاهای‌ مارپیچی ‌‪ ٢‬هستند ک ‌ه عمومًا برای‌ هر دو ن وع پس اب ص نعتی‌ و‬
‫ل تع داد‬
‫تأسیساتی‌ ک اربرد دارد‪ .‬سیس تم‌های‌ اس مز معک وس در مقیاس های‌ ب زرگ و ص نعتی‌ ش ام ‌‬
‫ن غشاء مارپیچی‌ هستند‪.‬‬
‫ن مدولها نیزحاوی‌ چندی ‌‬
‫ک از ای ‌‬
‫زیادی‌ مدولهای‌ غشائی‌ می‌باشند ک ‌ه هر ی ‌‬

‫‪Hollow Fiber Membrane‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪2 Spiral Wound‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٦٩‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ی (ن‪ .‬مقیمی‌‪،‬‬
‫ی فشار ‌‬
‫جدول ‪ :٣-٢‬فشار متداول خوراك در غشاها ‌‬
‫‪)١٣٩٠‬‬

‫دامنه‌ معمول فشار خوراك‬

‫نوع فرآیند غشائی‌‬
‫‪psi‬‬ ‫‪kpa‬‬

‫اسمز معکوس‬
‫ی آب شور‬
‫استفاده برا ‌‬
‫‪ ١٢٥‬تا ‪٣٠٠‬‬ ‫‪ ٨٦٠‬تا‪٢٠٧٠‬‬ ‫فشار پایی ‌‬
‫ن‬
‫‪ ٣٥٠‬تا ‪٦٠٠‬‬ ‫‪ ٢٤١٠‬تا ‪٤١٤٠‬‬ ‫فشار استاندارد‬
‫‪ ٨٠٠‬تا ‪١٢٠٠‬‬ ‫‪ ٥٥٢٠‬تا ‪٨٢٧٠‬‬ ‫ی آب دریا‬‫استفاده برا ‌‬

‫‪ ٥٠‬تا ‪١٥٠‬‬ ‫‪ ٣٤٠‬تا ‪١٠٣٠‬‬ ‫نانوفیلتراسیون‬

‫اولترافیلتراسیون و میکروفیلتراسیون‬
‫‪ ٣‬تا ‪٥٠‬‬ ‫‪ ٢١‬تا ‪٣٤٠‬‬ ‫ی‬
‫نوع فشار ‌‬
‫‪ -١‬تا ‪-١٢‬‬ ‫‪ -٨٣‬تا ‪-٧‬‬ ‫نوع خأل‬

‫ی (ن‪ .‬مقیمی‌‪)١٣٩٠ ،‬‬

‫ک غشاء مارپیچ ‌‬
‫ی از ی ‌‬
‫شکل‌ ‪ :٩-٢‬نمای ‌‬

‫ط یک‌ پای ‌ه از ه ‌م ج دا ش ده و ک امًال آببن دی‌ ش دهاند و ب ‌ه‬

‫در هر جزء غشاء مارپیچی‌ دو غشاء توس ‌‬
‫یک‌ لول ‌هی‌ متخلخل‌ که‌ جریان نفوذی‌ تصفی ‌ه شده را جمع‌آوری‌ می‌کند‪ ،‬متصل‌ ش دهاند‪ .‬یک‌ جداکنن ده‬
‫جهت‌ عب ور جری ان خ وراك ن یز بین‌ غش اها ق رار گ رفته‌ و ه ر دو ب ‌ه دور ل ول ‌هی‌ متخلخل‌ پیچی ده‬
‫ظ از عرض س طح‌ غش اء عب ور می‌کن د و جری ان نف وذی‌ ن یز از می ان غش اهای‌‬
‫شدهاند‪ .‬جریان غلی ‌‬
‫آببندی‌ شده ب ‌ه‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٧٠‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ک‬
‫ن زوجه ا (غش اء و جداکنن ده) درون ی ‌‬
‫ت لول ‌هی‌ متخلخل‌ جری ان می‌یاب د‪ .‬مجم وعه‌ای‌ از ای ‌‬
‫سم ‌‬
‫ت فشار ک ‌ه در آن مسیرهایی‌ جهت‌ ورود خوراك و خروج مایع‌ نف وذی‌ و م ایع‌ غلیظ‌‬
‫محفظ ‌هی‌ تح ‌‬
‫تعبی ‌ه شده است‌‪ ،‬جاسازی‌ می‌شوند (ن‪ .‬مقیمی‌‪.)١٣٩٠ ،‬‬

‫ت کاهش‌ سختی‌‪ ،‬فل زات و جام دات‬

‫ب نباشد‪ ،‬جه ‌‬
‫هنگامی‌ ک ‌ه کیفیت‌ آب خوراك واحد ‪ RO‬مناس ‌‬
‫معلق‌ خوراك برای‌ پیشگیری‌ از رسوب و گرفتگی‌‪ ،‬معموًال نیاز ب ‌ه پیش‌تصفی ‌ه می‌باشد‪ .‬در ج دول‬
‫(‪ ،)٢-٢‬چن د واح د نیروگ اهی‌ ک ‌ه از سیس تم‌ ‪ RO‬جهت‌ تص فی ‌ه زی رآب ‌ه خ ود و دس تیابی‌ ب ‌ه ‪ZLD‬‬
‫استفاده می‌کنند‪ ،‬ذکر شده است‌ (ن‪ .‬مقیمی‌‪.)١٣٩٠ ،‬‬

‫ن از آب دری ا و آب لب‌ش ور تنه ا یک‌ روش می‌توان د ب ا اس مز معک وس‬

‫برای‌ تهی ‌ه آب ش یری ‌‬
‫ن رو مق دار ان رژی‌‬
‫رقابت‌ کند و آن تقطیر است‌‪ .‬چون در اسمز معک وس تغی یر ف از ن داریم‌‪ ،‬از ای ‌‬
‫مورد نیاز در فرآیند اس مز معک وس ب ‌ه ط ور ق ابل‌ ت وجهی‌ کم تر از تقط یر اس ت‌‪ .‬ب رای‌ تهی ‌ه آب‬
‫ن از آب لب‌شور‪ ،‬فقط‌ فرآیند الکترودیالیز می‌تواند از نظر اقتصادی‌ با روش اس مز معک وس‬
‫شیری ‌‬
‫ت کند‪ .‬با توج ‌ه ب ‌ه تولی د حجم‌ زی اد پس ابهای‌ ص نعتی‌ در ص نایع‌ مختلف‌ ش یمیایی‌ و جایگ اه و‬
‫رقاب ‌‬
‫اهمیت‌ بازی ابی‌ در تکنول وژی‌ آین ده‪ ،‬اهمیت‌ اس مز معک وس روزبه‌روز بیش تر می‌ش ود‪ .‬در واقع‌‬
‫ت کار اس مز معک وس می‌باش د و بای د‬
‫ک عامل‌ مهم‌ در بهبود کیفی ‌‬
‫کنترل فشارها در نقاط مختلف‌ ی ‌‬
‫ت اتخاذ گردد‪ .‬اگر فشار جریان آب تصفی ‌ه شده از فشار اتمسفر بیشتر باشد‪،‬‬
‫ن جه ‌‬
‫تدابیر الزم در ای ‌‬
‫ث ک اهش‌‬
‫مطلوب نیس ت‌‪ .‬در واقع‌ فش ار جری ان آب تص فی ‌ه ش ده نقش‌ منفی‌ را ب ازی‌ ک رده و ب اع ‌‬
‫ت معم وًال ش امل‌ چن دین‌ م دول م وازی‌ (ب رای‌‬
‫محصول می‌شود‪ .‬دستگاه اسمز معک وس در ص نع ‌‬
‫چ‬
‫ت هی ‌‬
‫افزایش‌ ظرفیت‌) و حتی‌ سری‌ (برای‌ اف زایش‌ بازی افت‌) ب ‌ه عن وان م رحل ‌ه دوم می‌باش د‪ .‬تح ‌‬
‫ک غلیظ‌ شده‪ ،‬شیر بدون کنترل نصب‌ ک نیم‌‪ ،‬زی را ممکن‌ اس ت‌‬
‫شرایطی‌ نباید در مسیر جریان آبنم ‌‬
‫وقتی‌ فشار آب ورودی‌ ب ‌ه دستگاه اسمز معکوس کاهش‌ یابد‪ ،‬باعث‌‬
‫ن عملکرد منجر ب ‌ه عملکرد اسمز معکوس با بازده ‪%١٠٠‬‬
‫ک تغلیظ‌ گردد‪ .‬ای ‌‬
‫بست ‌ه شدن مسیر آب نم ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٧١‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ث ته‌نش ینی‌ هم ‌ه امالح ورودی‌ و در ن تیج ‌ه از ک ار افت ادن غش اء می‌گ ردد (ن‪.‬‬
‫می‌ش ود ک ‌ه ب اع ‌‬
‫مقیمی‌‪.)١٣٩٠ ،‬‬
‫ب ‪RO/NF‬‬
‫‪ ١-١-٢-١-٤-٢‬مزایا و معای ‌‬
‫ن تکنول وژی‌ در‬
‫استفاده از تکنولوژی‌ غشائی‌ در تصفی ‌ه آب و فاضالب ب ‌ه عنوان پیش رفته‌تری ‌‬
‫ت و پیش‌بینی‌ می‌شود کاربرد آن در آینده بسیار گستردهتر از‬
‫‪ ٢٠‬سال اخیر رواج زیادی‌ یافت ‌ه اس ‌‬
‫حال حاضر گردد‪ .‬فرآیندهای‌ غشائی‌ قادر ب ‌ه حذف آالیندههایی‌ هستند ک ‌ه با س ایر فرآین دها از آب‬
‫ن‬
‫ت ب ‌ه سایر روشها کمتر است‌ و هم‌چ نی ‌‬
‫ن روش نسب ‌‬
‫حذف نمی‌شوند‪ ،‬هزین ‌هی‌ حذف آالیندهها با ای ‌‬
‫ن فرآین دهای‌‬
‫ن م ورد نی از ب رای‌ آن نس بت‌ ب ‌ه س ایر فرآین دها ن یز کم تر اس ت‌‪ .‬از بی ‌‬
‫مساحت‌ زمی ‌‬
‫غشائی‌‪ ،‬دو مورد در حذف امالح محلول از آب مناس ب‌ می‌باش ند‪ ،‬یکی‌ فرآین د اس مز معک وس و‬
‫دیگری‌ نانوفیلتراسیون‪ .‬اگر هدف از تصفی ‌ه فقط‌ حذف سختی‌ از آب باشد‪ ،‬غش اء نانوفیلتراس یون‬
‫ن اینک ‌ه‬
‫ن غشاء در ح ذف یونه ای‌ دو ظرفی تی‌ ک ارآیی‌ ب االیی‌ دارد‪ ،‬ض م ‌‬
‫مناسب‌تر است‌‪ ،‬زیرا ای ‌‬
‫هزین ‌ه راهبری‌ و سرمایه‌گذاری‌ برای‌ آن نیز نسبت‌ ب ‌ه روش اسمز معکوس کم تر اس ت‌‪ .‬ام ا اگ ر‬
‫ت ح ذف‬
‫عالوه بر سختی‌‪ ،‬حذف یونهای‌ تک‌ ظرفیتی‌ ن یز م د نظ ر باش د‪ ،‬ب ا ت وج ‌ه ب ‌ه اینک ‌ه ق ابلی ‌‬
‫ک ظرفیتی‌ با غشاء نانو کم‌ است‌‪ ،‬از غشاء اسمز معکوس اس تفاده می‌ش ود‪ .‬ب ا بررس ی‌‬
‫یونهای‌ ت ‌‬
‫کیفیت‌ آبی‌ ک ‌ه باید تص فی ‌ه ش ود و ه دف از تص فی ‌ه آب‪ ،‬یع نی‌ ح د مج از س ختی‌ و س ایر یونه ا و‬
‫ن روش های‌ تب ادل ی ونی‌‪ ،‬نانوفیلتراس یون و اس مز معک وس‬
‫آالین دهها در آب نه ایی‌‪ ،‬می‌ت وان بی ‌‬
‫ک واحد پیش‌تصفی ‌ه تبادل ی ونی‌‬
‫ک فرآیند غشائی‌ با ی ‌‬
‫ن گزین ‌ه را انتخاب کرد و یا اینک ‌ه از ی ‌‬
‫بهتری ‌‬
‫(روش ترکیبی‌) بهره برد ک ‌ه انتخ اب یک‌ فرآین د نه ایی‌ نیازمن د مطالع ات آزمایش گاهی‌ در محل‌‬
‫مورد نظر است‌ (ن‪ .‬مقیمی‌‪.)١٣٩٠ ،‬‬

‫ن چالش‌ در استفاده از غشاها در تص فی ‌ه آب‪ ،‬م یزان ب االی‌ گ رفتگی‌ و رس وب روی‌‬

‫بزرگتری ‌‬
‫ن‬
‫ث افزایش‌ فشار خوراك می‌ش ود و نی از م داوم ب ‌ه تم یز ک اری‌ دارد‪ .‬ای ‌‬
‫ت ک ‌ه باع ‌‬
‫ح غشاء اس ‌‬
‫سط ‌‬
‫ب باعث‌‬
‫عی ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٧٢‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ن کاهش‌ عمر غشاء می‌ش ود‪ .‬ب رای‌ فرآین د غش ائی‌ در مقی اس‬
‫کاهش‌ بازدهی‌ کلی‌ فرآیند و هم‌چنی ‌‬
‫کاربردی‌‪ ،‬پیش‌تصفی ‌ه نیز امری‌ اجتنابناپذیر است‌‪ .‬البت ‌ه یکی‌ دیگر از مشکالت فرآیندهای‌ غشائی‌‬
‫دفع‌ مایع‌ غلیظ‌ خروجی‌ از واحد است‌ (ن‪ .‬مقیمی‌‪.)١٣٩٠ ،‬‬
‫ی‬
‫ی اقتصادی‌ فرآیندهای‌ نمک‌زدای ‌‬
‫‪ -٢-٤-٢‬ارزیاب ‌‬
‫ک سیست ‌م نمک‌زدایی‌ در صورتی‌ مطلوب خواهد بود که‌ ه ‌م از لحاظ فنی‌ و کیفیت‌ و ه ‌م‬
‫عملکرد ی ‌‬
‫ط مطل وبی‌ ب وده و ه ‌م از نظ ر اقتص ادی‌ به‌ ص رف ‌ه باش د ( ‪F. S.‬‬
‫کمیت‌ آب نمک‌زدایی‌ شده در شرای ‌‬
‫‪,Pinto‬‬
‫‪2017(.‬‬

‫ن ام ر عم دتًا ب ‌ه‬
‫ت و ای ‌‬
‫امروزه هزین ‌ه فرآیندهای‌ نمک‌زدایی‌ ب ‌ه طور مداوم در حال ک اهش‌ اس ‌‬
‫دلیل‌ پیشرفت‌ در طراحی‌ سیستم‌ها و بهبود در شرایط‌ عملکرد می‌باشد ک ‌ه م وجب‌ ک اهش‌ ان رژی‌‬
‫مصرفی‌ و ابعاد واحدها می‌شود ‪)F. S. Pinto, 2017(.‬‬
‫ب ‌ه طور کلی‌ هزین ‌ه تولید‪ ١‬یک‌ سیستم‌ نمک‌زدایی‌ ب ‌ه چندی ‌‬
‫ن متغیر ط راحی‌ و ش رایط‌ عملک رد‬
‫بستگی‌ دارد‪ ،‬از جمل ‌ه ‪)F. S. Pinto, 2017(:‬‬
‫ت آب خوراك‪ :‬ه رچ ‌ه م یزان ش وری‌ آب خ وراك کم تر باش د س رعت‌‬
‫‪ -‬میزان شوری‌ و کیفی ‌‬
‫تولید سیستم‌ نمک‌زدایی‌ افزایش‌ می‌یابد و میزان انرژی‌ و مواد ش یمیایی‌ مص رفی‌ ک اهش‌ پی دا‬
‫می‌کند‪.‬‬
‫ت واحد‪ :‬هرچ ‌ه ظرفیت‌ تولید واحد بیشتر باشد هزین ‌ه ب ‌ه ازای‌ واحد تولید کاهش‌ می‌یابد‬
‫‪ -‬ظرفی ‌‬
‫اما ب ‌ه دلیل‌ افزایش‌ مقیاس هزین ‌ه سرمایه‌گذاری‌ اولی ‌ه افزایش‌ می‌یابد‪.‬‬
‫ی ی‪77‬ا م‪77‬رحله‌ اص‪77‬لی‌)‪ :‬در ص ورتی‌ ک ‌ه سیس تم‌‬
‫ی (م‪77‬رحله‌ تکمیل ‌‬
‫ت واح‪77‬د نمک‌زدای ‌‬
‫‪ -‬م‪77‬وقعی ‌‬
‫ک زدایی‌ ب ‌ه ک ار رود‪،‬‬
‫ک مرحل ‌ه تکمیلی‌ هم راه ب ا س ایر واح دهای‌ نم ‌‬
‫نمک‌زدایی‌ ب ‌ه عنوان ی ‌‬
‫هزین ‌ه مربوط ب ‌ه تجهیزات انتقال خوراك‪ ،‬مواد شیمیایی‌ و میزان پیش‌تصفی ‌ه کاهش‌ می‌یابد‪.‬‬

‫‪product cost‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٧٣‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ت مج رب‪،‬‬
‫ن ک ارگران م اهر‪ ،‬مهندس ان و م دیری ‌‬
‫‪ -‬نیروی‌ کار واجد شرایط‌‪ :‬در اختیار گرفت ‌‬
‫قابلیت‌های‌ واحد‪ ،‬طول عمر سیستم‌ و ظرفیت‌ تولید را افزایش‌ می‌دهد‪.‬‬
‫ت مثل‌ بخارهای‌ اتالفی‌‬
‫‪ -‬هزینه‌ انرژی‌‪ :‬در صورت امکان کاربرد منابع‌ انرژی‌ ارزان قیمت‌ و هدررف ‌‬
‫ت من ابع‌ ان رژی‌ س وخت‌های‌ فس یلی‌‪،‬‬
‫ویا استفاده از منابع‌ انرژی‌ تجدیدپذیر‪ ،‬با توج ‌ه ب ‌ه محدودی ‌‬
‫عالوه بر کاهش‌ آالیندههای‌ زیست‌محیطی‌ تأثیر زیادی‌ بر هزین ‌ه تولید دارد‪.‬‬
‫‪ -‬طول عمر و استهالك‪ :‬افزایش‌ طول عمر واحد‪ ،‬هزین ‌ه تولید را کاهش‌ می‌دهد‪.‬‬

‫ت کلی‌ در دو بخش‌ هزینه‌ه ای‌ س رمایه‌گذاری‌ مس تقیم ‌‪ ١‬و هزینه‌ه ای‌‬

‫هزین ‌ه تولید واحد در ح ال ‌‬
‫سرمایه‌گذاری‌ غیر مستقیم ‌‪ ٢‬ق رار می‌گیرن د ک ‌ه مجم وع ای ‌‬
‫ن دو گ روه در هزینه‌ه ای‌ کلی‌ س الیان ‌ه‬
‫عملکرد‪ ٣‬قرار می‌گیرند ‪)F. S. Pinto, 2017(.‬‬
‫‪ -‬هزینه‌ه‪77‬ای‌ س‪77‬رمایه‌گذاری‌ مس‪77‬تقیم‌‪ :‬این‌ هزینه‌ه ا ش امل‌ ه زین ‌ه خری د تجه یزات اص لی‌‪،‬‬
‫ن و ساخت‌ می‌باشد ‪)F. S. Pinto, 2017(.‬‬
‫تجهیزات مکمل‌ و کمکی‌‪ ،‬زمی ‌‬
‫ی غ‪77‬یر مس‪77‬تقیم‌‪ :‬این‌ هزینه‌ه ا عم دتًا ش امل‌ ه زین ‌ه حمل‌ و نقل‌ و بیمه‌‪،‬‬
‫ی س‪77‬رمایه‌گذار ‌‬
‫‪ -‬هزینه‌ه‪77‬ا ‌‬
‫هزینه‌های‌ باال سری‌ شامل‌‪ :‬ساعت‌ عملکرد کارگر‪ ،‬نظارت‪ ،‬تجهیزات مـوقتی‌‪ ،‬تجهیـزات سـاختمان‪،‬‬
‫دســتگاههــای‌ کوچــک‌‪ ،‬ســود پیمانکــار و مخــارج متفرقــه‌‪ ،‬هزینــه‌هــای‌ متفرقــ ‌ه مــی‌باشــد‬
‫‪)F. S. Pinto, 2017(.‬‬

‫ت ک ‌ه پس‌ از‬
‫ل مخ ارجی‌ اس ‌‬
‫ی س‪77‬الیانه‌‪ :‬این‌ هزینه‌ها در ح الت‌ کلی‌ ش ام ‌‬
‫‪ -‬هزینه‌ه‪77‬ای‌ عملی‪77‬ات ‌‬
‫راهاندازی‌ واحد و در طول عملیات واقعی‌ ایجاد می‌شود و شامل‌ هزین ‌ه کارگر‪ ،‬انرژی‌‪ ،‬م واد‬
‫ن‬
‫ض و م واد متف رق ‌ه می‌باش د‪ .‬از م وارد دیگ ری‌ ک ‌ه در محاس ب ‌ه ای ‌‬
‫شیمیایی‌‪ ،‬هزینه‌ه ای‌ تع وی ‌‬
‫هزین ‌ه‬

‫‪Direct capital costs 2 1‬‬

‫‪indirect capital costs 3‬‬
‫‪annual operating costs‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٧٤‬‬ ‫ن‬
‫فصل‌ دوم‪ :‬مروری‌ بر تحقیقات پیشی ‌‬

‫ت شامل‌ هزین ‌ه برق‪ ،‬کارگر‪ ،‬تعویض‌ غشاء‪ ،‬تعمیر و نگهداری‌‪ ،‬بیم ‌ه و استهالك می‌باشد‬
‫دخیل‌ اس ‌‬
‫‪)F. S. Pinto, 2017(.‬‬

‫اما در عین‌ حال‪ ،‬برای‌ تخمین‌ هزینه‌ هر واحد نمک‌زدایی‌ مهم‌ترین‌ موارد ه زینه‌ اس تهالك و ان رژی‌‬
‫است‌‪ .‬هزینه‌ مواد شیمیایی‌ و کارگر تأثیر کمتری‌ بر واحد ه زینه‌ تولی د دارد ‪ )S. Frioui, 2008(.‬م یزان‬
‫انرژی‌ مصرفی‌ و هزینه‌ سیستم‌های‌ نمک‌زدایی‌ عوامل‌ اصلی‌ مؤثر بر انتخاب یک‌ سیسـتم‌ نمـک‌زدایـی‌‬
‫ص و تعیین‌کنن ده ه زین ‌ه نه ایی‌ آب نمک‌زدایی‌ ش ده هسـتند ‪ )S. Frioui, 2008(.‬بـ ‌ه طـور کلـی‌‬
‫مش خ ‌‬
‫گزینه‌های‌ قابل‌ توجه‌ برای‌ سیستم‌ نمک‌زدایی‌ مطلوب مصـرف انـرژی‌ پـایین‌‪ ،‬هزینـ ‌ه سـرمایه‌گـذاری‌‬
‫پــایین‌‪ ،‬طــول عمــر بــاال و قابلیــت‌ عملکــرد بــاال بــا حــداقل‌ میــزان تعمیــر و نگهــداری‌ مــی‌باشــد‬
‫‪)S. Frioui, 2008(.‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫فصل‌ سوم‪:‬‬
‫ق‬
‫روش تحقی ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٧٦‬‬ ‫فصل‌ سوم‪ :‬روش تحقیق‌‬

‫‪ -١-٣‬مقدمه‌‬
‫مدیریت‌ زیرآب ‌ه برجهای‌ خنک‌کننده یکی‌ از موضوعات اساسی‌ در بهرهبرداری‌ از آنها می‌باشد‬
‫ک ‌ه معموًال برای‌ رسیدن ب ‌ه استانداردها و قوانی ‌‬
‫ن ملی‌ و بین‌المللی‌ نیاز ب ‌ه تصفی ‌ه دارد‪ .‬روشهای‌‬
‫معمول مدیریت‌ زیرآب ‌ه شامل‌ دفع‌ ب ‌ه آبهای‌ سطحی‌ و زیرزمینی‌ یا واحدهای‌ تصفی ‌ه فاضالب؛ و‬
‫ح داده می‌شود‪ ،‬زیرا‬
‫سیستم‌ بدون دفع‌ مایع‌ (‪ )ZLD‬می‌باشد‪ .‬در مقایس ‌ه با سایر روشها‪ ZLD ،‬ترجی ‌‬
‫عالوه بر کاهش‌ اثرات زیست‌محیطی‌ نیروگاهها و پاالیشگاهها‪ ،‬می‌توان آن را بازیافت‌ نمود‪.‬‬
‫‪ ZLD‬وعًان شامل‌ ی ‌‬
‫ک یا ترکیبی‌ از تصفیه‌های‌ پیشرفت ‌هی‌ (‪ )١‬فیلتراسیون غشائی‌؛ (‪)٢‬‬
‫الکترودیالیز؛ (‪ )٣‬تبخیر؛ و (‪ )٤‬ترسیب‌ شیمیایی‌ با آهک‌ و سودا می‌شود‪ .‬هدف از تصفی ‌هی‌‬
‫ن می‌باشد‪ ،‬ب ‌ه گونه‌ای‌‬
‫زیرآبه‌‪ ،‬بازیافت‌ آن با کیفیتی‌ برابر یا بهتر از آب جبرانی‌ برجهای‌ خنک‌ک ‌‬
‫ک ‌ه بتوان آن را ب ‌ه چرخ ‌هی‌ سیستم‌ خنک‌کننده‬
‫بازگرداند‪.‬‬

‫ی (‪P. Cuda( ٢٠٠٦‬‬

‫ش آب در سیست ‌م خنک‌کننده یک‌ نیروگاه حرارت ‌‬
‫ی از چرخ ‌‬
‫شکل‌ ‪ :١-٣‬نمای ‌‬

‫‪ -٢-٣‬مکانیزم حذف در اسمز معکوس‬

‫غشاها حائل‌هایی‌ هستند ک ‌ه دو فاز را از یکدیگر جدا می‌کنند و ب ‌ه شکل‌ انتخابی‌ از انتقال مواد‬
‫شیمیایی‌ مختلف‌ جلوگیری‌ می‌کنند‪ .‬غشاها ب ‌ه شکل‌های‌ مختلفی‌ طبقه‌بندی‌ می‌شوند ک ‌ه یکی‌ از‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٧٧‬‬ ‫فصل‌ سوم‪ :‬روش تحقیق‌‬

‫ن اس اس فرآین دهای‌ غش ائی‌ تحت‌‬

‫آنها اندازهی‌ ذراتی‌ است‌ ک ‌ه می‌تواند از آنه ا عب ور کن د‪ .‬ب ر ای ‌‬
‫عنوان میکروفیلتراسیون‪ ،‬اولترافیلتراسیون‪ ،‬نانوفیلتراسیون و اسمز معکوس دسته‌بندی‌ می‌شوند‪.‬‬

‫جذب به‌ داخل‌ منافذ‬ ‫ی سطح‌‬

‫ی رو ‌‬
‫تجمع‌ کیک ‌‬ ‫ی‬
‫تجمع‌ سطح ‌‬ ‫ی‬
‫غربال سطح ‌‬

‫ی فیلتراسیون (‪J. A. Bendick( ٢٠٠٣‬‬

‫شکل‌ ‪ :٢-٣‬مکانیزمها ‌‬

‫چهار مکانیزم برای‌ حذف ذرات وجود دارد‪ .‬غرب ال س طحی‌‪ ،‬ذرات را ب ا ت وج ‌ه ب ‌ه ان دازهی‌‬
‫منافذ غشاء دفع‌ می‌کند‪ .‬تجمع‌ سطحی‌‪ ،‬ذرات را ب ‌ه واسط ‌هی‌ میل‌ آنها ب ‌ه چسبیدن ب ‌ه غشاء ب ‌ه علت‌‬
‫ک س طحی‌ ن یز از ط ریق‌‬
‫ل کی ‌‬
‫ص دفع‌ می‌کن د‪ .‬تش کی ‌‬
‫بار سطحی‌ یا سایر نیروهای‌ ج اذب ‌ه نامش خ ‌‬
‫ح غشاء بر حذف ذرات تأثیر می‌گذارد و ب ‌ه ش کل‌ م ؤثری‌‬
‫ک گون ‌هی‌ ذرات بر روی‌ سط ‌‬
‫تجمع‌ کی ‌‬
‫اندازهی‌ منافذ غشاء را کاهش‌ می‌دهد‪ .‬جذب ب ‌ه داخل‌ منافذ غشاء هنگامی‌ رخ می‌دهد ک ‌ه ذرات ب ‌ه‬
‫ح‬
‫جدارهی‌ داخلی‌ مناف ذ می‌چس بند و از جری ان آب نف وذی‌ ح ذف می‌گردن د‪ .‬ذراتی‌ ک ‌ه روی‌ س ط ‌‬
‫غشاء و درون منافذ غشاء انباشت ‌ه می‌شوند تحت‌ عنوان رسوب یا گرفتگی‌ شناخت ‌ه می‌شوند‪.‬‬

‫ی اسمز معکوس (‪)www.fa.wikipedia.org‬‬

‫ی و دو مرحله‌ا ‌‬
‫ک مرحله‌ا ‌‬
‫ی از یک‌ سیست ‌م ت ‌‬
‫شکل‌ ‪ :٣-٣‬نمای ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٧٨‬‬ ‫فصل‌ سوم‪ :‬روش تحقیق‌‬

‫‪ -٣-٣‬مواد‪ ،‬تجهیزات و روشها‬

‫ت امالح محل ول‬
‫ن مطالع ‌ه عبارتند از فش ار خ وراك‪ ،‬غلظ ‌‬
‫متغیرهای‌ در نظر گرفت ‌ه شده در ای ‌‬
‫در خوراك (‪ pH ،)TDS‬و دمای‌ خوراك ک ‌ه با توج ‌ه ب ‌ه عدم وجود پمپ‌ ب ا س رعت‌ متغ یر‪ ،‬فش ار‬
‫خوراك و درصد بازیافت‌ ب ‌ه شکل‌ متغیرهای‌ وابست ‌ه عمل‌ می‌کنند (با تغییر درصد بازیافت‌‪ ،‬فشار‬
‫خوراك تغییر می‌کند)‪.‬‬
‫سیستم‌های‌ غشائی‌ را می‌توان بر اساس نوع غشاء و پیکربن دی‌ غش اء دس ته‌بندی‌ ک رد‪ .‬چه ار‬
‫نوع پیکربندی‌ اصلی‌ غشاها عبارتند از انتها بسته‌‪ ،‬م ارپیچی‌‪ ،‬جری ان متق اطع‌ و فی بری‌ توخ الی‌‪.‬‬
‫ت تس هیل‌ دس تیابی‌ ب ‌ه ش ار بیش تر م ایع‌ نف وذی‌‪ ،‬انعطافپ ذیری‌ فرآین د و س هولت‌ نگه داری‌ و‬
‫جه ‌‬
‫بهرهبرداری‌ در کاربرد های‌ مخصوص‪ ،‬پیکربندی‌های‌ مختلف‌ ایجاد شدند‪.‬‬
‫‪ -١-٣-٣‬آنالیز آب خوراك‬
‫ن گام شناخت‌ خ واص خ وراك اس ت‌‪ .‬پیش‌ از‬
‫ت تفاوت گستردهی‌ انواع آب خوراك‪ ،‬اولی ‌‬
‫ب ‌ه عل ‌‬
‫طراحی‌ سیستم‌ ‪ ،RO/NF‬باید آنالیز ک امل‌ و دقیقی‌ از آب تهی ‌ه گ ردد‪ .‬بای د ت وج ‌ه ش ود ک ‌ه ال زامی‌‬
‫ت و درستی‌ درج شود و پیشنهاد می‌شود ب ‌ه ص ورت مطلق‌ درج گ ردد‪،‬‬
‫است‌ درج ‌ه حرارت ب ‌ه دق ‌‬
‫زیرا تغییر درج ‌ه حرارت تأثیر شدیدی‌ بر پتانسیل‌ رسوبگذاری‌ و جرمگرفتگی‌ دارد‪ ،‬مخصوص ًا‬
‫ن پس‌ از ش روع‬
‫وق تی‌ ک ‌ه آب خ وراك دارای‌ مق دار زی ادی‌ س یلیس‌ و بی‌کربن ات باش د‪ .‬هم‌چ نی ‌‬
‫بهرهبرداری‌ از غشاها‪ ،‬آب خوراك باید ب ‌ه ط ور م رتب‌ آن الیز ش ود ت ا پیش‌ تص فی ‌ه و تأسیس ات‬
‫اصلی‌ بتوانند مطابق‌ با مشخصات خوراك عمل‌ نمایند‪ .‬استانداردهای‌ زیادی‌ برای‌ روشهای‌ آن الیز‬
‫ن آنها‬
‫آب وجود دارد ک ‌ه بهتری ‌‬
‫)‪ ASTM(www.astm.org‬می‌باشد‪.‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٧٩‬‬ ‫فصل‌ سوم‪ :‬روش تحقیق‌‬

‫‪ -٢-٣-٣‬عوامل‌ مؤثر در عملکرد اسمز معکوس و نانوفیلتر‬

‫شدت جریان نفوذ آب تصفی ‌ه شده و مقدار دفع‌ نمک‌‪ ،‬پارامترهای‌ کلیدی‌ در عملکرد فرآیندهای‌‬
‫اسمز معکوس و نانوفیلتر می‌باشند‪ .‬در شرایط‌ ثابت‌‪ ،‬شدت جریان نفوذ و مقدار دفع‌ جزو خواص‬
‫ت تأثیر عوامل‌ زیر می‌باشند‪:‬‬ ‫ذاتی‌ عملکرد غشاء می‌باشند‪ .‬اصوًال ای ‌‬
‫ن دو خاصیت‌ تح ‌‬
‫‪ -‬فشار‬
‫‪ -‬دما‬
‫‪ -‬بازیافت‌‬
‫‪ -‬غلظت‌ امالح محلول خوراك‬
‫ک بستگی‌ کمی‌ ب ‌ه شرایط‌ عملیاتی‌ دارد‪ .‬البت ‌ه نباید از چند عامل‌ اصلی‌ ک ‌ه‬
‫در نانوفیلتر‪ ،‬دفع‌ نم ‌‬
‫مستقیمًا در عملکرد سیستم‌ ظاهر نمی‌شوند‪ ،‬غفلت‌ ورزید‪ .‬این‌ عوامل‌ شامل‌ نگهداری‌ و‬
‫بهرهبرداری‌ از‬
‫دستگاه‪ ،‬همراه با طراحی‌ مناسب‌ پیش‌تصفی ‌ه مهم‌ می‌باشند‪.‬‬
‫ی‬
‫‪ -٣-٣-٣‬انتخاب فرآیند غشائ ‌‬
‫ن ه زین ‌ه در ط ول عم ر فرآین د‪ ،‬اه داف تص فی ‌ه‬
‫همیش ‌ه باید فرآیندی‌ انتخاب شود ک ‌ه ب ا کم تری ‌‬
‫ن‬
‫ص کردن اهداف کلی‌ و تعیی ‌‬
‫مورد نظر را تأمین‌ کنند‪ .‬اولین‌ مرحل ‌ه در انتخاب نوع فرآیند‪ ،‬مشخ ‌‬
‫ت آب خام مورد استفاده را بای د ب ا کیفیت‌ آب م ورد نی از مقایس ‌ه‬
‫ح اهداف تصفی ‌ه است‌‪ .‬کیفی ‌‬
‫صحی ‌‬
‫ن اس ت‌ فقط‌ توس ط‌ فرآین د‬
‫کرد تا میزان حذف برای‌ اجزاء مختلف‌ مشخص‌ شود‪ .‬حذف مواد ممک ‌‬
‫غشائی‌ باشد یا با فرآیند پیش‌تصفی ‌ه نیز همراه گردد‪.‬‬
‫در انتخاب نوع فرآیند غشائی‌ فاکتورهای‌ زیر باید در نظر گرفت ‌ه شود‪:‬‬
‫‪ -‬مشخصات آب خام مورد استفاده‬
‫‪ -‬ملزومات پیش‌تصفی ‌ه و پس‌تصفی ‌ه‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٨٠‬‬ ‫فصل‌ سوم‪ :‬روش تحقیق‌‬

‫‪ -‬کیفیت‌ مورد نیاز آب تصفی ‌ه شده و بررسی‌ گزینه‌های‌ مخل وط ک ردن آب تص فی ‌ه ش ده ب ا آب‬
‫خام‬
‫‪ -‬نحوهی‌ دفع‌ پسماند و رسوبات‬
‫‪ -‬نیاز ب ‌ه بررسی‌های‌ پایلوت و آزمایشگاهی‌‬
‫‪ -‬هزینه‌های‌ سرمایه‌گذاری‌ اولی ‌ه و هزینه‌های‌ بهرهبرداری‌ و نگهداری‌‬
‫ک نقط ‌ه شروع برای‌ محاسبات مق دماتی‌ اینک ‌ه ک دام فرآین د غش ائی‌ را انتخ اب‬
‫جدول (‪ )١-٣‬ی ‌‬
‫ن کنند‪.‬‬
‫ص کرده است‌‪ ،‬البت ‌ه در صورتی‌ ک ‌ه فرآیندهای‌ غشائی‌ اهداف مورد نظر را تأمی ‌‬
‫کنیم‌ مشخ ‌‬
‫ن است‌ نیاز ب ‌ه‬
‫ص کردن این‌ ک ‌ه کدام فرآیند میزان حذف مطلوب را فراهم‌ می‌کند‪ ،‬ممک ‌‬
‫برای‌ مشخ ‌‬
‫مطالعات‬
‫پایلوتی‌ و آزمایشگاهی‌ نیز باشد ‪)American Water Works Association¸ 1999(.‬‬

‫ی (¸‪American Water Works Association‬‬

‫ی فرآیندهای‌ غشائ ‌‬
‫ی از کاربردها ‌‬
‫جدول ‪ :١-٣‬نمونه‌ا ‌‬
‫‪)1999‬‬

‫ک‬ ‫نوع فرآیند‬

‫ا‬
‫ر‬
‫ب‬
‫ر‬
‫د‬
‫ل امالح‬
‫شک‌‬
‫کاه ‌‬

‫ی آب‬
‫شیرین‌ساز ‌‬
‫اسمز معکوس و الکترودیالیز‬
‫ی آب شور‬ ‫شیرین‌ساز ‌‬
‫ش از‬
‫ی ‪ TDS‬بی ‌‬ ‫(برا ‌‬
‫ت‬
‫‪ RO ،٢٠٠٠ mg/l‬نسب ‌‬
‫به‌ ‪ ED‬اقتصادی‌تر است‌)‬
‫ی‬
‫شیرین‌ساز ‌‬
‫ت‬
‫آب با غلظ ‌‬
‫س باال‬‫سیلی ‌‬
‫‪ )ED‬و‬
‫‪EDR‬‬
‫ت‬
‫ارجحی ‌‬
‫دارند) حذف‬
‫ی غیر‬ ‫یونها ‌‬ ‫نانوفیلتراسیون‬
‫ی فلورید‪،‬‬ ‫آل ‌‬
‫کلسی ‌م و‬
‫منیزی ‌م‬
‫(سختی‌)‬

‫مواد‬
‫ی‬
‫مغذ ‌‬
‫(نیترات‬

‫نیتریت‌‪،‬‬
 ‫آمونیوم‪ ،‬فسفات) عناصر رادیو اکتیو (فقط‌ (‬
‫‪DBPs،‬‬ ‫‪RO‬‬
‫ی که‌ در استاندارد ها آمده‬
‫سایر موارد ‌‬
‫) رنگ‌‬ ‫ی محلول (فقط‌ (‪RO‬‬ ‫ت حذف مواد آل ‌‬‫اس ‌‬
‫‪DBPs، THMs‬‬
‫ی(‬‫ی آلی‌ مصنوع ‌‬ ‫حشرهکش‌ها‪ ،‬مواد شیمیای ‌‬
‫ی‬
‫‪ )SOCs‬رنگ‌ حذف سخت ‌‬

‫ی‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫اطالعات_ایران)_ایرانداك)_ فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٨‬‬ ‫فص ‌ل سوم‪ :‬روش تحقیق‌‬
‫‪١‬‬

‫نوع فرآیند‬
‫ک‬
‫ا‬
‫ر‬
‫ب‬
‫ر‬
‫د‬
‫ق جامدات معلق‌‬
‫حذف ذرات معل ‌‬

‫‪ UF‬و ‪MF‬‬
‫ویروس (فقط‌ ‪UF‬؛ ‪MF‬‬
‫ی از‬‫می‌توان د ب رخ ‌‬
‫ی‬
‫ویروسها را در ص ورت ‌‬
‫بیده و‬ ‫که‌ به‌ ه ‌م چس‬
‫برزگ باشند حذف کند)‬
‫ی (ح ذف‬ ‫ح ذف م واد آل ‌‬
‫طب ا‬‫ی محل ول فق ‌‬ ‫م واد آل ‌‬
‫‪UF‬؛ وابس ته‌ به‌ ان دازه و‬
‫یو‬ ‫جرم مولکولی‌ ماده آل ‌‬
‫اندازه روزنه‌ غشاء ‪UF‬؛‬
‫ب ا این‌ ح ال در ص ورت‬
‫اس تفاده از لخته‌س از و‬
‫ک ربن‌ فع ال ‪ MF‬و ‪UF‬‬
‫ی را‬‫می‌توانن د م واد آل ‌‬
‫حذف کنند)‬
‫حذف مواد‬
‫ی‬
‫شیمیای ‌‬
‫ی‬
‫غیرآل ‌‬
‫(بعد از‬
‫ب‬
‫ترسی ‌‬
‫یو‬ ‫شیمیای ‌‬
‫تنظی ‌م (‬
‫‪ PH‬فسفر‬
‫ی‬
‫سخت ‌‬

‫فلزات (مانند آهن‌‪،‬‬

‫منگنز‪ ،‬آرسنیک‌ و‪).....‬‬

‫ک سیستم‌ اسمز معکوس ک ‌ه جهت‌ تصفی ‌ه زیرآب ‌ه می‌توان ب ‌ه کار‬

‫حال ی ‌‬
‫برد‪ ،‬بررسی‌ می‌شود‪.‬‬
‫ت تصفیه‌ زیر آبه‌‬
‫ی شده جه ‌‬
‫ی از سیست ‌م اسمز معکوس طراح ‌‬
‫ی شماتیک ‌‬
‫شکل‌ ‪ :٤-٣‬نما ‌‬
‫(ن‪ .‬مقیمی‌‪)١٣٩٠ ،‬‬

‫پ بوس تر‪ ،‬فیل تر ک ارتریج‌‪،‬‬

‫ن سیستم‌ ش امل‌ مخ زن‪ ،‬پم ‌‬
‫ای ‌‬
‫فیل تر کرب نی‌‪ ،‬پمپ‌ فش ار ق وی‌ و محفظ ‌هی‌ تحت‌ فش ار‬
‫می‌باشد ک ‌ه غشاء در آن قرار می‌گ یرد‪ .‬زی رآب ‌ه توس ط‌ پمپ‌‬
‫ج ‪ ٥‬میکرومتری‌ تزریق‌ می‌گ ردد ت ا‬
‫بوستر ب ‌ه فیلتر کارتری ‌‬
‫تم امی‌ جام دات معلق‌ (‪ )TSS‬بزرگ تر از ‪ ٥‬میک رون آن‬
‫ج ‪ ١‬میکرونی‌ عب ور داده‬
‫حذف شده و سپس‌ از فیلتر کارتری ‌‬
‫ن با‬
‫می‌شود تا از گرفتگی‌ غشاء پیش‌گیری‌ گردد‪ .‬هم‌چنی ‌‬

‫ی‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫اطالعات_ایران)_ایرانداك)_ فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٨٢‬‬ ‫فصل‌ سوم‪ :‬روش تحقیق‌‬

‫تتا‬
‫ن فعال تعبی ‌ه ش ده اس ‌‬
‫ک فیلتر کرب ‌‬
‫جی ‌‬
‫توج ‌ه ب ‌ه وجود کلر آزاد در زیرآب ‌ه بعد از فیلتر کارتری ‌‬
‫کلر آزاد (میزان کلر آزاد بر طبق‌ گزارشات در حدود ‪ ٢١/٠ ppm‬می‌باشد ک ‌ه طبق‌ دس تورالعمل‌‬
‫استفاده از غشاهای‌ ‪ ،Filmtec‬کلر آزاد بای د کم تر از ‪ ١/٠ ppm‬باش د) و مق ادیر ن اچیز احتم الی‌‬
‫ج و بع د از فیل تر کرب نی‌‬
‫ل از فیل تر ک ارتری ‌‬
‫ن و م واد اکس یدکننده را ح ذف نمای د‪ .‬قب ‌‬
‫فلزات س نگی ‌‬
‫ج تعبی ‌ه می‌گردد ت ا در ص ورت افت‌ فش ار بیش‌ از ح د (افت‌ فش ار نش اندهندهی‌ گ رفتگی‌‬
‫فشارسن ‌‬
‫ج اق دام ش ود‪ .‬پس‌ از عب ور زی رآب ‌ه از‬
‫ض فیل تر ک ارتری ‌‬
‫ت ب ‌ه تع وی ‌‬
‫ج می‌باش د) نس ب ‌‬
‫فیلتر ک ارتری ‌‬
‫فیلترهای‌ تعبی ‌ه شده‪ ،‬کدورت و مواد معلق‌ آن ب ‌ه اندازهی‌ کافی‌ گرفت ‌ه می‌شود و آم ادهی‌ عب ور از‬
‫ن می‌گ ردد‪ .‬در مس یر‬
‫غشاء می‌باشد‪ .‬فشار مورد نیاز خوراك غشاء توسط‌ یک‌ پمپ‌ ‪ ١٦‬بار ت أمی ‌‬
‫ج نص ب‌ می‌ش ود ت ا در ص ورت افت‌ فش ار بیش‌ از ح د ک ‌ه‬
‫ورودی‌ و خروجی‌ غشاء نیز فشارسن ‌‬
‫نش اندهندهی‌ گ رفتگی‌ آن می‌باش د‪ ،‬غش اها شستش و ش وند‪ .‬در مس یر آب نف وذی‌ و آب غلیظ‌ ن یز‬
‫ک آن دبی‌ خوراك و آب نفوذی‌ اندازهگیری‌ گ ردد‪ .‬کیفیت‌ زی ر آب ‌ه‬
‫فلومتر نصب‌ می‌شود تا ب ‌ه کم ‌‬
‫ن‬
‫برجهای‌ خنک‌کننده پاالیشگاه متغیر است‌‪ .‬جدول (‪ )٢-٣‬مشخصات نمون ‌ه زیرآب ‌ه م د نظ ر در ای ‌‬
‫ن‬
‫ن در ج دول (‪ )٣-٣‬مشخص ات آب ج برانی‌ آورده ش ده اس ت‌‪ .‬ای ‌‬
‫مطالع ‌ه را نشان می‌دهد‪ .‬هم‌چنی ‌‬
‫مشخصات بایستی‌ ب ‌ه عنوان اهداف تصفی ‌ه برای‌ دستیابی‌ ب ‌ه شرایط‌ برابر و یا بهتر از آب جبرانی‌‬
‫مد نظر قرار گیرند‪.‬‬
‫جدول ‪ :٢-٣‬خصوصیات زیرآبه‌ برج خنک‌کننده پاالیشگاه تبریز‬
‫مقدار‬ ‫خصوصیات (زیرآبه‌)‬
‫‪٢٥-ºC ٢٩‬‬ ‫دما‬
‫‪١/٨‬‬ ‫‪pH‬‬
‫‪١‬‬
‫‪٤٨٢٧ μs/cm‬‬ ‫‪EC‬‬
‫‪١٠٠٠ mg/L‬‬ ‫‪TDS‬‬
‫(‪٨٥٩)ppm as CaCO3‬‬ ‫سختی‌ کلسی ‌م‬
‫‪ppm ٨٥/٩٦٢‬‬ ‫کلراید‬
‫‪٥ ppm‬‬ ‫فسفات‬
‫‪٢١/٠ ppm‬‬ ‫کلر آزاد‬
‫‪٥/١ ppm‬‬ ‫ی‬
‫رو ‌‬

‫‪Electrical conductivity‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٨٣‬‬ ‫فصل‌ سوم‪ :‬روش تحقیق‌‬

‫جدول ‪ :٣-٣‬خصوصیات آب جبرانی‌ برج خنک‌کننده پاالیشگاه تبریز‬

‫مقدار‬ ‫خصوصیات (آب جبرانی‌)‬

‫‪٧/٨‬‬ ‫‪pH‬‬
‫‪٣٣٣٦ μs/cm‬‬ ‫‪EC‬‬
‫‪٦/٥٧٥ mg/L‬‬ ‫‪TDS‬‬
‫(‪٥/٤٧٧ )ppm as CaCO3‬‬ ‫سختی‌ کلسی ‌م‬
‫‪٦١٥ ppm‬‬ ‫کلراید‬

‫ت تصفیه‌ زیرآبه‌‬
‫‪ -٤-٣-٣‬انتخاب نوع غشاء جه ‌‬
‫غشاها دارای‌ انواع مختلفی‌ می‌باشند ک ‌ه هر کدام کاربرد متفاوتی‌ دارن د و ب ‌ه منظ ور دس تیابی‌‬
‫ن غش اها ش امل‌ چن د دس ت ‌هی‌ کلی‌‬
‫ب ‌ه میزان حذف متفاوت‪ ،‬از انواع مختلف‌ آن استفاده می‌شود‪ .‬ای ‌‬
‫می‌شوند ک ‌ه هر دست ‌ه نیز دارای‌ انواع مختلف‌ می‌باشند‪ .‬دسته‌بندی‌ کلی‌ شامل‌ غشاء ‪NF‬‬

‫(نانوفیلتراسیون)‪( ١ TW ،‬تصفی ‌ه آب شیر)‪( ٢ BW ،‬تصفی ‌ه آب لب‌شور) و ‪( ٣ SW‬آب دریا)‬

‫ت حذف ‪ %٩٠‬امالح محلول‪ ،‬حذف باالی‌ آهن‌ و آفت‌کش‌ها‬
‫می‌باشد‪ .‬غشاهای‌ ‪ NF90‬دارای‌ قابلی ‌‬
‫و علف‌کش‌ها می‌باشند ک ‌ه با توج ‌ه ب ‌ه غلظت‌ امالح محلول زیرآب ‌ه و با توج ‌ه ب ‌ه هزینه‌های‌‬
‫ت ب ‌ه غشاهای‌ ‪( RO‬نیاز ب ‌ه فشار عملیاتی‌ کمتر) می‌توانند‬
‫ن نوع غشاها نسب ‌‬
‫راهبری‌ کمتر ای ‌‬
‫انتخاب مناسبی‌ باشند‪ .‬غشاهای‌‬
‫‪ BW30‬ن یز ب رای‌ آب لب‌ش ور (غلظت‌ امالح ت ا ‪ )٥٠٠٠ mg/l‬مناس ب‌ هس تند و علی‌ رغم‌ ش ار‬
‫ت ب ‌ه غشاهای‌ ‪ ،NF90‬کیفیت‌ آب خروجی‌ آنه ا به تر می‌باش د‪ .‬از‬
‫کمتر و فشار عملیاتی‌ بیشتر نسب ‌‬
‫ن غش اها نظ یر‬
‫ن رو با توج ‌ه ب ‌ه کیفیت‌ زیرآبه‌‪ ،‬دو نوع غشاء می‌تواند انتخاب ش ود‪ .‬خ واص ای ‌‬
‫ای ‌‬
‫ح م ؤثر‪ ،‬دبی‌ آب نف وذی‌ و م یزان دفع‌ نمک‌‪ ،‬در ج دول (‪ )٢-٣‬آم ده اس ت‌ (دادهه ا طبق‌‬
‫سط‌‬
‫ن شده از سوی‌ ایشان می‌باشند)‪.‬‬
‫اظهارات سازنده و در شرایط‌ استاندارد تعیی ‌‬

‫‪Tap water 1‬‬

‫‪2 Brine water‬‬
‫‪3 Sea water‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٨٤‬‬ ‫فصل‌ سوم‪ :‬روش تحقیق‌‬

‫ی مد نظر (‪)Filmtec product information‬‬

‫جدول ‪ :٤-٣‬مشخصات غشاها ‌‬

‫‪BW30‬‬ ‫‪NF90‬‬ ‫پارامتر‪/‬نوع غشاء‬

‫ی‬
‫ی آمید ‌‬
‫غشاء نازك پل ‌‬ ‫ی‬
‫ی آمید ‌‬
‫غشاء نازك پل ‌‬ ‫س غشاء‬
‫جن ‌‬
‫ی گراد‬
‫‪ ٤٥‬درجه‌ سانت ‌‬ ‫‪ ٤٥‬درجه‌ سانتی‌ گراد‬ ‫ی‬
‫ی عملیات ‌‬
‫حداکثر دما ‌‬
‫‪ ٤١‬بار‬ ‫‪ ٤١‬بار‬ ‫حداکثر فشار عملیاتی‌‬
‫‪٦/٣ m³/h‬‬ ‫‪m³/h ٦/٣‬‬ ‫ی خوراك‬
‫حداکثر دب ‌‬
‫‪ ١‬بار‬ ‫‪ ١‬بار‬ ‫ت فشار‬
‫حداکثر اف ‌‬
‫‪٢-١١‬‬ ‫‪٢-١١‬‬ ‫ی پیوست ‌ه‬
‫گستره ‪ ،pH‬بهرهبردار ‌‬
‫‪١-١٣‬‬ ‫‪١-١٢‬‬ ‫ی کوتاه مدت‬
‫گستره ‪ ،pH‬شستشو ‌‬

‫‪SDI 5‬‬ ‫‪SDI 5‬‬ ‫س خوراك‬

‫ت سیلی ‌‬
‫حداکثر شاخص‌ غلظ ‌‬

‫‪<١/٠ ppm‬‬ ‫‪<ppm ١/٠‬‬ ‫حد قابل‌ تحمل‌ کلر آزاد‬

‫‪%›٥/٩٩‬‬ ‫‪%›٩٧‬‬ ‫درصد حذف امالح (در شرایط‌ استاندارد(‪²‬‬

‫ط استاندارد)‪،‬‬
‫ی (در شرای ‌‬‫ی آب نفوذ ‌‬ ‫دب ‌‬
‫‪١/٩‬‬ ‫‪٦/٧‬‬
‫‪m³/day‬‬
‫ی عملیاتی‪ ٣٥ ‌º C‬می‌باشد‪.‬‬
‫ی ‪ ،١٠‬حداکثر دما ‌‬
‫ی پیوسته‌ و ‪ pH‬باال ‌‬‫‪ -١‬در بهرهبردار ‌‬
‫ت ‪ %١٥‬و‬
‫ت از‪ ،ppm MgSO4 ، 25 ºC 2000:‬بازیاف ‌‬ ‫ی غشاء ‪ NF90‬عبارت اس ‌‬ ‫ط استاندارد برا ‌‬
‫‪ -٢‬شرای ‌‬
‫فشار ‪ ٥/١٥‬بار‬
‫با استفاده از روابط‌ زیر درصد حذف و میزان بازیافت‌ سیستم‌ تصفی ‌ه آب محاسب ‌ه می‌گردد ک ‌ه‬
‫برای‌ بررسی‌ ب ‌ه صرف ‌ه و کاربردی‌ بودن سیستم‌ دارای‌ اهمیت‌ می‌باشد‪.‬‬
‫درصد حذف امالح با استفاده از معادل ‌هی‌ (‪ )١-٣‬محاسب ‌ه می‌شود ‪)P. Cuda 2006(:‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪‬‬
‫‪e jection  %  1‬‬ ‫‪pf‬‬
‫(‪)١-٣‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0‬‬

‫‪0‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬
‫‪١‬‬
‫ک در آب عبوری‌ و‬
‫‪ cp‬غلظت‌ نم ‌‬
‫ک در آب خوراك‬ ‫‪ ٢ cf‬غلظت‌ نم ‌‬
‫می‌باشد‪ .‬محاسب ‌ه میزان بازیافت‌‬
‫سیستم‌ نیز ب ‌ه شکل‌ زیر می‌باشد ‪(:‬‬
‫‪)P. Cuda 2006‬‬
 ‫‪1‬‬
‫‪P‬‬
‫‪e‬‬
‫‪r‬‬
‫‪m‬‬
‫‪e‬‬
‫‪a‬‬
‫‪t‬‬
‫‪e‬‬

‫‪c‬‬
‫‪o‬‬
‫‪n‬‬
‫‪c‬‬
‫‪e‬‬
‫‪n‬‬
‫‪t‬‬
‫‪r‬‬
‫‪a‬‬
‫‪t‬‬
‫‪i‬‬
‫‪o‬‬
‫‪n‬‬

‫‪2‬‬

‫‪F‬‬
‫‪e‬‬
‫‪e‬‬
‫‪d‬‬

‫‪c‬‬
‫‪o‬‬
‫‪n‬‬
‫‪c‬‬
‫‪e‬‬
‫‪n‬‬
‫‪t‬‬
‫‪r‬‬
‫‪a‬‬
‫‪t‬‬
‫‪i‬‬
‫‪o‬‬
‫‪n‬‬

‫ی‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫اطالعات_ایران)_ایرانداك)_ فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
‫‪٨٥‬‬ ‫فصل‌ سوم‪ :‬روش تحقیق‌‬

‫(‪)٢-٣‬‬
‫‪100‬‬
‫‪pf‬‬
 ‫‪f‬‬
‫‪Re cov ery  %  1‬‬
‫‪f‬‬
‫‪ ١ fp‬دبی‌ آب عبوری‌ و ‪ ٢ ff‬دبی‌ آب خوراك می‌باشد‪.‬‬
‫ت امالح محلول مرتبط‌ می‌شود‬
‫ک محلول‪ ،‬با توج ‌ه ب ‌ه معادل ‌هی‌ ‪ ،٣-٤‬ب ‌ه غلظ ‌‬
‫فشار اسمزی‌ ی ‌‬
‫( ‪.P‬‬
‫‪Cuda 2006(:‬‬

‫(‪)٣-٣‬‬
‫‪π 1.19t  273  mi ‬‬

‫ب درج ‌ه سانتی‌گراد و ‪‬‬

‫ک ‌ه در آن ‪ Π‬فشار اسمزی‌ بر حسب‌ ‪ psi، t‬دمای‌ محلول بر حس ‌‬
‫‪Σmi‬‬

‫مجموع غلظت‌های‌ موالل امالح محلول می‌باشد‪ .‬مقدار تقریبی‌ فشار اسمزی‌ (‪ )Π‬نیز از‬
‫معادل ‌هی‌ زیر قابل‌ محاسب ‌ه است‌ ‪)P. Cuda 2006(:‬‬
‫‪0.0385C t  273‬‬
‫‪π‬‬ ‫(‪)٤-٣‬‬
‫‪C‬‬
‫‪ 1000‬‬
‫‪1000‬‬

‫ک ‌ه در آن ‪ ،٣ C‬غلظت‌ کل‌ امالح محلول (‪ )TDS‬بر‬

‫حسب‌ ‪ mg/l‬می‌باشد‪ .‬نرخ عبور آب از غشاء اسمز‬
‫معکوس نیز با استفاده از رابط ‌هی‌ ‪ ٥-٤‬محاسب ‌ه می‌شود ‪:‬‬
‫(‪)P. Cuda 2006‬‬
‫(‪)٥-٣‬‬
‫‪F k‬‬ ‫‪∆P∆πA / X‬‬
‫‪w‬‬ ‫‪w‬‬

‫‪1‬‬
‫‪P‬‬
‫‪e‬‬
‫‪r‬‬
‫‪m‬‬
‫‪e‬‬
‫‪a‬‬
‫‪t‬‬
‫‪e‬‬

‫‪f‬‬
‫‪l‬‬
‫‪o‬‬
‫‪w‬‬

‫‪r‬‬
‫‪a‬‬
 ‫‪t‬‬
‫‪e‬‬

‫‪2‬‬

‫‪F‬‬
‫‪e‬‬
‫‪e‬‬
‫‪d‬‬

‫‪f‬‬
‫‪l‬‬
‫‪o‬‬
‫‪w‬‬

‫‪r‬‬
‫‪a‬‬
‫‪t‬‬
‫‪e‬‬

‫‪3‬‬

‫‪c‬‬
‫‪o‬‬
‫‪n‬‬
‫‪c‬‬
‫‪e‬‬
‫‪n‬‬
‫‪t‬‬
‫‪r‬‬
‫‪a‬‬
‫‪t‬‬
‫‪i‬‬
‫‪o‬‬
‫‪n‬‬

‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪_٦/٩/١٣٩٥‬‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_ فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫(از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
 ‫‪٨٦‬‬ ‫فصل‌ سوم‪ :‬روش تحقیق‌‬

‫‪١‬‬
‫که‌ در آن ‪ Fw‬دبی‌ آب عبوری‌ در غشاء اسمز معکوس‪ kw،‬ضریب‌ نفوذپذیری‌ غشاء برای‌ آب عبوری‌‪ P ،‬اختالف‬
‫ی سر تا سر غشاء‪ Π ،‬اختالف فشار اسمزی‌ سر تا سر غشاء‪A ،‬‬
‫فشار هیدرولیک ‌‬

‫ت غشاء می‌باشد‪.‬‬
‫ح مؤثر غشاء و ‪ X‬ضخام ‌‬
‫سط ‌‬

‫‪Water flow rate‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫فصل‌ چهارم‪:‬‬
‫ج‬
‫ث و نتای ‌‬
‫بح ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٨٧‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ی نتایج‌‬
‫‪ -١-٤‬بررس ‌‬
‫زیرآب ‌ه برجهای‌ خنک‌کننده پاالیشگاه تبریز را با دو نوع غشاء ‪ NF90‬و‪ BW30‬می‌ت وان فیل تر‬
‫ت امالح محل ول و فش ار‬
‫کرد تا امکانپذیری‌ حذف ‪ TDS‬با سیستم‌های‌ غشائی‌ بررسی‌ گردد‪ .‬غلظ ‌‬
‫ن متغیره ا ب ر کیفیت‌ و دبی‌ آب نف وذی‌ می‌باش ند‪.‬‬
‫ن و تأثیرگ ذارتری ‌‬
‫عملی اتی‌ خ وراك از مهم‌ت ری ‌‬
‫مطابق‌ روابط‌ ذکر شده‪ ،‬برای‌ عبور آب از غش اء بای د فش اری‌ بیش‌ از فش ار اس مزی‌ ب ‌ه خ وراك‬
‫ن اختالف بیشتر شود‪ ،‬نیروی‌ محرک ‌ه بیشتری‌ اعمال شده و دبی‌ آب عبوری‌‬
‫وارد شود و هرچ ‌ه ای ‌‬
‫افزایش‌ می‌یابد‪.‬‬
‫ت امالح محل ول آن ک اهش‌‬
‫در ابتدا با افزایش‌ فش ار‪ ،‬کیفیت‌ آب نف وذی‌ ن یز به تر ش ده و غلظ ‌‬
‫می‌یابد‪ ،‬زیرا با افزایش‌ فشار‪ ،‬آب بیشتری‌ از غشاء عبور می‌کند‪ ،‬اما اجازه عب ور امالح محل ول‬
‫داده نمی‌شود ک ‌ه نتیج ‌هی‌ آن بهبود کیفیت‌ آب نفوذی‌ خواهد بود‪ .‬البت ‌ه با بیشتر ش دن اختالف فش ار‬
‫ک نقط ‌ه ب ‌ه بعد‪ ،‬غلظت‌ امالح در آب عبوری‌ نیز بیش‌ت ر خواه د‬
‫اعمال شده با فشار اسمزی‌‪ ،‬از ی ‌‬
‫شد و عالوه بر آن عمر غشاء نیز کوتاه می‌گردد‪.‬‬
‫طبق‌ مطالعات انجام شده و شرایط‌ استاندارد ارائ ‌ه شده توسط‌ شرکت‌ سازنده غشاء ب ا اف زایش‌‬
‫ن اف زایش‌ ب رای‌ غش اء‬
‫ک از سیس تم‌ اف زایش‌ ی افت ‌ه (ای ‌‬
‫فشار از ‪ ١٢‬ب ‌ه ‪ ١٤‬ب ار‪ ،‬م یزان عب ور نم ‌‬
‫ن نش ان از ورود امالح محل ول ب ‌ه‬
‫‪ NF90‬بیشتر از م یزان آن ب رای‌ غش اء ‪ BW30‬می‌باش د) و ای ‌‬
‫درون منافذ غشاء در اثر اعمال فشار باال می‌باشد (ن‪ .‬مقیمی‌‪.)١٣٩٠ ،‬‬
‫ن هزین ‌ه نگهداری‌ و جایگزینی‌ غشاء‪ ،‬عملی ات در فش ارهای‌ بیش‌ از‬
‫ن با در نظر گرفت ‌‬
‫بنابرای ‌‬
‫‪ ١٢‬بار پیشنهاد نمی‌شود‪ .‬البت ‌ه ب ا اف زایش‌ فش ار خ وراك‪ ،‬درص د ح ذف امالح در غش اء ‪BW30‬‬
‫ت ان دازهی‌ ک وچک‌تر مناف ذ آن می‌باش د و‬
‫ن ام ر ب ‌ه عل ‌‬
‫ل مالحظه‌ای‌ ن دارد ک ‌ه ای ‌‬
‫تغی یر ق اب ‌‬
‫نشاندهندهی‌ عملکرد بهتر آن در فشارهای‌ باال است‌‪.‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٨٨‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫مانند فشار خوراك‪ ،‬غلظت‌ امالح محلول در خ وراك ن یز ت أثیر مس تقیم‌ ب ر ن یروی‌ مح رک ‌هی‌‬
‫ت آب نف وذی‌ دارد‪ ،‬زی را مط ابق‌ مع ادل ‌ه ی‌ ‪ ،١-٤‬ب ا اف زایش‌‬
‫اعم الی‌ و در ن تیج ‌ه ب ر دبی‌ و کیفی ‌‬
‫ن ب رای‌ ث ابت‌ مان دن ن یروی‌ مح رک ‌ه ک ‌ه در واقع‌‬
‫‪ ،TDS‬فش ار اس مزی‌ اف زایش‌ می‌یاب د و بن ابرای ‌‬
‫اختالف فشار اعمالی‌ با فشار‬
‫اسمزی‌ می‌باشد‪ ،‬باید فشار خوراك افزایش‌ یابد‪.‬‬
‫طبق‌ آزمایشات انجام یافت ‌ه ب ا اف زایش‌ غلظت‌ امالح محل ول خ وراك از ‪ ١٠٠٠ mg/l‬ت ا ‪mg/l‬‬
‫ت امالح محل ول آب عب وری‌ اف زایش‌ ی افت ‌ه و‬
‫‪ ٢٥٠٠‬در ه ر دو غش اء ‪ NF90‬و ‪ ،BW30‬غلظ ‌‬
‫ج در فش ار ‪١٠‬‬
‫ن نتای ‌‬
‫ت ک ‌ه ای ‌‬
‫ک و دبی‌ آب عبوری‌ کاهش‌ می‌یابد‪ .‬الزم ب ‌ه ذکر اس ‌‬
‫درصد حذف نم ‌‬
‫بار حاصل‌ شده است‌ (ن‪.‬‬
‫مقیمی‌‪.)١٣٩٠،‬‬
‫غلظت‌ امالح محل ول زی رآب ‌ه برجه ای‌ خنک‌کنن ده اغلب‌ در مح دوده ‪١٠٠٠-١٥٠٠ mg/l‬‬
‫ن غلظت‌ تا حدود ‪ ٣٠٠٠ mg/l‬نیز می‌رسد ک ‌ه بازه زمانی‌ آن بسیار کم‌ ب وده‬
‫می‌باشد‪ ،‬اما گاهی‌ ای ‌‬
‫و پس‌ از مدت‬
‫کوتاهی‌ غلظت‌ ب ‌ه مبزان نرمال خود باز می‌گردد‪.‬‬
‫رابط ‌ه تئوری‌ عبور نمک‌ از غشاء ب ‌ه شکل‌ زیر می‌باشد ‪)P. Cuda 2006(:‬‬
‫‪Fs  k s c f  c p ‬‬ ‫(‪)١-٤‬‬
‫‪١‬‬
‫ب نفوذپذیری‌ غشاء ب رای‌ نمک‌‪Cf ،‬‬
‫ک از غشاء‪ ks ،‬ضری ‌‬
‫ن رابط ‌ه ‪ Fs‬دبی‌ عبور نم ‌‬
‫ک ‌ه در ای ‌‬
‫غلظت‌ در خ وراك و ‪ C‬غلظت‌ نمک‌ در آب نف وذی‌ می‌باش د‪ .‬هم انگون ‌ه ک ‌ه از رابط ‌ه مش خص‌‬
‫ک اف زایش‌ ی افت ‌ه و‬
‫است‌‪ ،‬با افزایش‌ اختالف غلظت‌ امالح در خوراك و آب نفوذی‌‪ ،‬دبی‌ عبور نم ‌‬
‫ک در دو ط رف غش اء‪،‬‬
‫ک کمتر خواهد ش د‪ .‬در واقع‌ اختالف غلظت‌ نم ‌‬
‫ن درصد حذف نم ‌‬
‫بنابرای ‌‬
‫ک می‌باشد ک ‌ه با افزایش‌ اختالف غلظت‌‪ ،‬نیرو محرک ‌ه افزایش‌ یافت ‌ه و در‬
‫نیرو محرک ‌هی‌ عبور نم ‌‬
‫نتیج ‌ه ‪ TDS‬آب نفوذی‌ افزایش‌ خواهد یافت‌‪.‬‬

‫‪Salt flow rate‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٨٩‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ت غشاء ‪ NF90‬باالتر می‌باش د و ب ا‬

‫میزان حذف امالح در غشاء ‪ BW30‬بهتر است‌‪ ،‬اما بازیاف ‌‬
‫ل قب ول ب وده‪ ،‬اس تفاده از‬
‫ن ک ‌ه بازه ‪ TDS‬آب عبوری‌ ب رای‌ ه ر دو غش اء در ب ازه ق اب ‌‬
‫توج ‌ه ب ‌ه ای ‌‬
‫ت بازی افت‌ بیش تر و نی از ب ‌ه فش ار کم تر و در ن تیج ‌ه مص رف ان رژی‌ کم تر‪،‬‬
‫غشاء ‪ NF90‬ب ‌ه عل ‌‬
‫مناسب‌تر است‌‪.‬‬
‫با افزایش‌ دمای‌ خ وراك‪ ،‬م یزان نف وذ آب ب ‌ه غش اء اف زایش‌ می‌یاب د‪ ،‬زی را گران روی‌ محل ول‬
‫کاهش‌ یافت ‌ه و میزان نفوذ بیش تری‌ حاص ل‌ خواه د ش د‪ .‬اف زایش‌ دم ای‌ خ وراك‪ ،‬ب ‌ه علت‌ اف زایش‌‬
‫ک (افزایش‌ عبور نمک‌) می‌شود‪.‬‬
‫میزان نفوذ نمک‌ در غشاء باعث‌ کاهش‌ دفع‌ نم ‌‬
‫تغییر شار آب نفوذی‌ با دما ب ‌ه وسیل ‌ه ی‌ فرمول زیر قابل‌ محاسب ‌ه است‌ (‪)P. Cuda 2006‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪xp K ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫(‪)٢-٤‬‬
‫‪ t 273‬‬ ‫‪298 ‬‬

‫ک ثابت‌ ک ‌ه ب ‌ه ن وع‬
‫ح دما‪ K ،‬ی ‌‬
‫ب تصحی ‌‬ ‫ک ‌ه ‪ ١ TCF‬ضری ‌‬
‫مادهی‌ غشاء بستگی‌ دارد و ‪ t‬دم ای‌ آب خ وراك ب ر حس ب‌‬
‫ن فرمول بر اس اس دم ای‌ پ ای ‌ه‬ ‫درج ‌ه سانتی‌گراد می‌باشد‪ .‬ای ‌‬
‫ی‌ ‪ ٢٥ ºC‬بوده و ‪TCF‬‬
‫ن دما براب ر ‪ ١‬می‌باش د‪ .‬ب ا ت وج ‌ه ب ‌ه این‌ فرم ول ب ‌ه‬
‫برای‌ ای ‌‬
‫ازای‌ افزایش‌ هر درج ‌ه دم ای‌ خ وراك‪ ،‬ش ار آب نف وذی‌ ب ‌ه‬
‫میزان ‪ %٣‬افزایش‌ خواهد یافت‌‪.‬‬
‫با افزایش‌ دمای‌ آب خ وراك‪ ،‬ب رای‌ دس تیابی‌ ب ‌ه دبی‌ آب‬
‫نف وذی‌ ث ابت‌‪ ،‬فش ار اعم الی‌ م ورد نی از ک اهش‌ می‌یاب د و‬
‫غلظت‌ امالح محلول آب نفوذی‌ نیز افزایش‌ خواهد یافت‌‪ .‬ب ا‬
‫کاهش‌ فشار اعمالی‌‪ ،‬مص رف ان رژی‌ ن یز ک اهش‌ می‌یاب د‪.‬‬
‫بهرهبرداری‌ در دمای‌ باال‪ ،‬ب ازدهی‌ را اف زایش‌ داده و اگ ر‬
‫اج ازه داده ش ود دبی‌ آب نف وذی‌ ب ا اف زایش‌ دم ای‌ خ وراك‬
‫افزایش‌ می‌یابد‪ ،‬ب ‌ه تعداد المانهای‌ کم تری‌ نی از خواه د ب ود‬
‫ک ‌ه ب اعث‌ ص رفه‌جویی‌ ق ابل‌ ت وجهی‌ در ه زین ‌ه تص فی ‌ه آب‬
‫می‌شود‪.‬‬
‫ب ا ت وج ‌ه ب ‌ه دس تورالعمل‌ غش اها‪ ،‬بیش ترین‌ دم ای‌ ق ابل‌‬
‫تحمل‌ توسط‌ آنها ‪ ٤٥ ºC‬می‌باشد‪ ،‬اما با افزایش‌ ‪ pH‬خوراك‬
‫ن مقدار ب ‌ه ‪ ٣٥ ºC‬کاهش‌ خواهد یافت‌‪ .‬لذا‬
‫ب ‌ه بیش‌ از ‪ ،١٠‬ای ‌‬
‫برای‌ جلوگیری‌ از‬
 ‫‪1‬‬
‫‪Temperatu‬‬
‫‪re‬‬
‫‪correction‬‬
‫‪factor‬‬

‫ی‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫اطالعات_ایران)_ایرانداك)_ فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٩٠‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫آسیب‌ ب ‌ه غشاء در شوكهای‌ احتمالی‌ و در صورت عدم کنترل مناسب‌ دما‪ ،‬پیشنهاد می‌گردد دمای‌‬
‫ن ‪ ٣٠‬تا ‪ ٣٥ ºC‬حفظ‌ شود ‪)Filmtec product information(.‬‬
‫خوراك بی ‌‬
‫ن دم ای‌ ب اال‬
‫ن ک ‌ه خوراك واحد ‪ ،RO‬زی رآب ‌ه برجه ای‌ خنک‌کنن ده می‌باش د‪ ،‬ت أمی ‌‬
‫با توج ‌ه ب ‌ه ای ‌‬
‫هزینه‌ای‌ نداشت ‌ه و می‌توان قبل‌ از عبور آب خنک‌کننده از برجهای‌ خنک‌کننده و کاهش‌ دم ای‌ آن‪،‬‬
‫ن در صورتی‌ است‌‬
‫زیرآب ‌ه خارج شده و تصفی ‌ه گردد تا بازدهی‌ فرآیند تصفی ‌ه افزایش‌ یابد‪ .‬البت ‌ه ای ‌‬
‫ن ص ورت‬
‫ک ‌ه هدف تصفی ‌ه و بازی افت‌ زی رآبه‌‪ ،‬بازگش ت‌ آن ب ‌ه سیس تم‌ خنک‌کنن ده باش د ک ‌ه در ای ‌‬
‫افزایش‌ جزئی‌ ‪ TDS‬آب عبوری‌ مشکلی‌ ایجاد نخواهد کرد‪ ،‬اما در صورتی‌ ک ‌ه ه دف از تص فیه‌‪،‬‬
‫استفاده از آن ب ‌ه عنوان آب جبرانی‌ یا خوراك جوشآورها یا سایر مصارفی‌ باشد ک ‌ه نی از ب ‌ه آب ب ا‬
‫ن دارند‪ ،‬باید دمای‌ عملیاتی‌ را کاهش‌ داد ک ‌ه نتیج ‌ه آن ن یز ک اهش‌ دبی‌ آب‬
‫امالح محلول بسیار پایی ‌‬
‫عبوری‌ و بازدهی‌ خواهد بود‪.‬‬
‫تغییر ‪ pH‬تأثیر زیادی‌ بر حاللیت‌ یونهای‌ محلول در آب خوراك دارد‪ .‬از س وی‌ دیگ ر ب ازهی‌‬
‫عملیاتی‌ ‪ pH‬برای‌ غشاهای‌ مختلف‌ متفاوت اس ت‌ و هنگ ام انتخ اب غش اء بای د طبق‌ اظه ار نظ ر‬
‫ن طی‌ شستشوی‌ کوتاه مدت توج ‌ه گردد‪.‬‬
‫سازنده ب ‌ه بازهی‌ تحمل‌ ‪ pH‬در بهرهبرداری‌ و هم‌چنی ‌‬
‫با توج ‌ه ب ‌ه اظهارات شرکت‌ ‪ ،Filmtec‬تغییر ‪ pH‬اثر چندانی‌ بر دبی‌ آب نفوذی‌ و درصد ح ذف‬
‫ن ع امل‌ اهمیت‌‬
‫ک ندارد‪ .‬اما با توج ‌ه ب ‌ه تأثیر مستقیم‌ ‪ pH‬ب ر پتانس یل‌ ایج اد رس وب‪ ،‬کن ترل ای ‌‬
‫نم ‌‬
‫زیادی‌ دارد؛ زیرا در صورت کنترل رسوب با تنظیم‌ ‪( pH‬ب ‌ه عنوان مثال با اف زایش‌ ‪ pH‬پتانس یل‌‬
‫ل رسوبگذاری‌ کربنات کلس یم‌ ک اهش‌‬
‫رسوبگذاری‌ سیلیکا کاهش‌ می‌یابد و با کاهش‌ ‪ pH‬نیز پتانسی ‌‬
‫ن ترکیب اتی‌ ک ‌ه‬
‫ت ی افت‌‪ .‬از جمل ‌ه مهم‌ت ری ‌‬
‫می‌یابد) می‌توان ب ‌ه بازیافت‌ و دبی‌ بیشتر آب نف وذی‌ دس ‌‬
‫قابلیت‌ رسوبگذاری‌ دارند‪ ،‬می‌ت وان ب ‌ه کربن ات کلس یم‌‪ ،‬س ولفات کلس یم‌‪ ،‬فس فات کلس یم‌ و س یلیکا‬
‫ک کنن ده‪،‬‬
‫ن میان با توج ‌ه ب ‌ه غلظت‌ زیاد قلیائیت‌ و کلسیم‌ در زیرآب ‌ه برجه ای‌ خن ‌‬
‫اشاره نمود‪ .‬از ای ‌‬
‫ت زیادی‌ دارد‪.‬‬
‫کنترل آن اهمی ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٩١‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ت ک ‌ه الی ‌هی‌ رسوب ایجاد شده بر سطح‌ غشاء ناشی‌ از تصفی ‌هی‌ آب در ‪pH‬‬
‫مطالعات نشان داده اس ‌‬
‫پایین‌‪ ،‬دارای‌ تخلخل‌ بیشتری‌ بوده و ساختار نرمتری‌ نسبت‌ ب ‌ه الی ‌هی‌ رس وب در ‪ pH‬ب االتر دارد‪،‬‬
‫ل ش ده در ‪ pH‬ب اال فش ردهتر ب وده و س اختار ژله‌ای‌ دارد‪.‬‬
‫در ص ورتی‌ ک ‌ه الی ‌هی‌ رس وب تش کی ‌‬
‫ن با بهرهبرداری‌ از غشاء در ‪ pH‬باال‪ ،‬ب ‌ه مرور الی ‌هی‌ رسوبی‌ ضخیم‌تر شده و با توج ‌ه ب ‌ه‬
‫بنابرای ‌‬
‫ساختار ژله‌ای‌ آن‪ ،‬نفوذپ ذیری‌ آب در غش اء ک اهش‌ می‌یاب د ک ‌ه ک اهش‌ ش ار آب نف وذی‌ را در پی‌‬
‫ن مناس ب‌تر باش د‪،‬‬
‫خواهد داشت‌‪ .‬مکانیزم دیگری‌ ک ‌ه ب اعث‌ می‌ش ود عملک رد سیس تم‌ در ‪ pH‬پ ایی ‌‬
‫ن‬
‫ح غشاء هنگ ام عب ور آب اس یدی‌ می‌باش د‪ ،‬بن ابرای ‌‬
‫ل شده روی‌ سط ‌‬
‫تجزی ‌هی‌ الی ‌هی‌ رسوب تشکی ‌‬
‫ن‬
‫غشاء در وضعیت‌ »خود شستشویی‌« قرار خواهد گرفت‌‪ .‬مزیت‌ دیگر بهرهبرداری‌ در ‪ pH‬پ ایی ‌‬
‫ن است‌ ک ‌ه با توج ‌ه ب ‌ه افزایش‌ ‪ pH‬آب پس‌ از عبور از غشاء آب نف وذی‌ ب ‌ه ‪ pH‬خن ثی‌ نزدیک‌ت ر‬
‫ای ‌‬
‫شده ک ‌ه نیاز ب ‌ه تزریق‌ اسید برای‌ تثبیت‌ آب را حذف کرده یا کاهش‌ می‌دهد‪ .‬بهره برداری‌ در ‪pH‬‬

‫پ ایین‌ ب اعث‌ مح دودیت‌ ب ‌ه علت‌ ایج اد رس وب س یلیکا می‌ش ود‪ .‬ب ا ک اهش‌ ‪ pH‬ب ‌ه کم تر از ‪،٨‬‬
‫ن ام ر اغلب‌‬
‫ک شده و قابلیت‌ رسوبگذاری‌ آن افزایش‌ می‌یاب د‪ .‬ای ‌‬
‫یونیزاسیون سیلیکا ب ‌ه صفر نزدی ‌‬
‫ت بیش‌ از ‪ %٧٥‬را غیر ممکن‌ می‌سازد‪ ،‬زیرا با اف زایش‌ م یزان بازی افت‌‪،‬‬
‫بهرهبرداری‌ با بازیاف ‌‬
‫ل ایجاد رسوب سیلیکا افزایش‌ می‌یاب د‪ .‬ام ا ب ا‬
‫غلظت‌ سیلیکا در پساب غلیظ‌ افزایش‌ یافت ‌ه و پتانسی ‌‬
‫ت آن) در ‪ pH‬ه ای‌ ب االتر از ‪ ،٩‬هیچ‌ مح دودیتی‌ جهت‌‬
‫کن ترل رس وب س یلیکا (اف زایش‌ حاللی ‌‬
‫ن ام ر در ص ورتی‌ امکانپ ذیر‬
‫ت بیش‌ از ‪ %٩٠‬وجود ندارد‪ .‬ق ابل‌ ذک ر اس ت‌ ای ‌‬
‫دستیابی‌ ب ‌ه بازیاف ‌‬
‫ت ک ‌ه احتمال رس وب کربن ات کلس یم‌ وج ود نداش ت ‌ه باش د‪ ،‬زی را در ‪ pH‬ب اال‪ ،‬غلظت‌ کربن ات‬
‫اس ‌‬
‫ن‬
‫افزایش‌ یافت ‌ه و پتانسیل‌ ایجاد رسوب کربنات کلسیم‌ ب ‌ه شدت افزایش‌ می‌یابد‪ .‬تنها راه مقابل ‌ه ب ا ای ‌‬
‫ن امر می‌توان د ب ‌ه روش های‌‬
‫مشکل‌ نیز حذف تمام سختی‌ قبل‌ از ورود ب ‌ه غشاء ‪ RO‬می‌باشد ک ‌ه ای ‌‬
‫ض یونی‌ یا ترکیبی‌ از هر دو روش انجام گیرد‪.‬‬
‫ک و سودا یا تعوی ‌‬
‫مرسوم نظیر سختی‌زدایی‌ با آه ‌‬
‫در این‌ صورت عالوه بر اینک ‌ه پتانسیل‌ ایجاد رسوب کاهش‌ ی افت ‌ه و نی از ب ‌ه ت زریق‌ ض د رس وب‬
‫حذف می‌گردد‪،‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٩٢‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ن خواهد رفت‌‪ .‬ب ‌ه‬

‫ب ‌ه علت‌ بهرهبرداری‌ در ‪ pH‬باال‪ ،‬احتمال ایجاد رسوب بیولوژیکی‌ نیز از بی ‌‬
‫فرآیند اسمز معکوس در ‪ pH‬باال‪ HERO«١» ،‬یا »اسمز معکوس با بازدهی‌ باال« گفت ‌ه می‌شود‪.‬‬
‫تمامی‌ شرایط‌ بهین ‌ه بر طبق‌ بررسی‌های‌ انجام شده در جدول (‪ )١-٤‬آورده شده است‌‪.‬‬

‫ی‬
‫جدول ‪ :١-٤‬شرایط‌ بهینه‌ عملیات ‌‬

‫ط بهینه‌‬
‫شرای ‌‬ ‫متغیرها‬

‫در محدوده ‪ ١٢‬بار‬ ‫فشار‬

‫‪ ١٠٠٠-١٥٠٠‬میلی‌ گرم بر لیتر‬ ‫ت امالح محلول در خوراك‬

‫غلظ ‌‬

‫‪ ٣٠ ºC‬تا ‪٣٥ ºC‬‬ ‫دما‬

‫باالتر از ‪٩‬‬ ‫‪pH‬‬

‫ی فرآیند اسمز معکوس‬

‫‪ -١-١-٤‬الگوی‌ ارزیاب ‌‬
‫ک سیستم‌ اسمز معکوس از مؤلفه‌های‌ اصلی‌ زیر ساخت ‌ه شده است‌‪:‬‬
‫ی ‌‬
‫‪ -‬پیش‌ تصفی ‌ه‬
‫پ فشار قوی‌‬
‫‪ -‬پم ‌‬
‫‪ -‬مجموع ‌ه غشائی‌‬
‫‪ -‬تصفی ‌ه ثانوی ‌ه‬
‫ح غشاها بایستی‌ تمیز باقی‌ بمانند‪.‬‬
‫پیش‌تصفی ‌ه در روش اسمز معکوس بسیار مهم‌ می‌باشد زیرا سط ‌‬
‫ک و یا رشد‬
‫بنابراین‌‪ ،‬بایستی‌ مواد معلق‌ حذف شده و آب پیش‌تصفی ‌ه شود تا جایی‌ ک ‌ه ته‌نشینی‌ نم ‌‬
‫میکروبی‌ بر روی‌ غشاها اتفاق نیفتد‪ .‬معموًال عملیات پیش‌تصفی ‌ه شامل‌ فیلتراسیون مناسب‌ و‬
‫اضاف ‌ه کردن اسید یا سایر مواد شیمیایی‌‪ ،‬ب ‌ه منظور جلوگیری‌ از تشکیل‌ رسوب و رشد‬
‫میکروارگانیسم‌ها‪،‬‬

‫‪High Efficiency Reverse Osmosis‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٩٣‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ک پیش‌تص فی ‌ه معم ولی‌ ش امل‌ کل رزنی‌‪ ،‬لخته‌س ازی‌‪ ،‬اف زودن اس ید‪ ،‬فیلتراس یون چن د‬
‫می‌باش د‪ .‬ی ‌‬
‫بخش ی‌‪ ،‬فیل تر ک ارتریجی‌ میک رونی‌ و کل رزدایی‌ می‌باش د‪ .‬ن وع پیش‌تص فی ‌ه عم دتًا بس تگی‌ ب ‌ه‬
‫ت آب تولیدی‌ دارد‪ .‬م واد گون اگون‬
‫ت و کیفی ‌‬
‫خصوصیات خوراك ورودی‌‪ ،‬نوع غشاء‪ ،‬نرخ بازیاف ‌‬
‫ت س دیم‌ جهت‌ جلوگ یری‌ از رش د میکروارگانیس م‌ها‪ ،‬کلری د‬
‫شیمیایی‌ اضاف ‌ه شده ب ‌ه آب هیپ وکلری ‌‬
‫ت یا لخته‌سازی‌‪ ،‬اس ید س ولفوریک‌ ب رای‌ تنظیم‌ ‪ pH‬و کن ترل هی درولیز و‬
‫ن ب ‌ه عنوان فلوکوالن ‌‬
‫آه ‌‬
‫ت سدیم‌ برای‌ کلرزدایی‌ می‌باشند‪.‬‬
‫تشکیل‌ رسوب و بی‌سولفی ‌‬
‫ن فش ار‬
‫ت عبور آب از میان غشاها می‌باش د‪ .‬ای ‌‬
‫پمپ‌ فشار قوی‌ تأمین‌کننده فشار مورد نیاز جه ‌‬
‫ن ‪ ٤٥‬ت ا ‪ ٨٠‬ب ار می‌باش د ‪O.K.(.‬‬
‫ن ‪ ١٥‬ت ا ‪ ٢٥‬ب ار و ب رای‌ آب دری ا بی ‌‬
‫ب رای‌ آبه ای‌ لب‌ش ور بی ‌‬
‫‪)Buros¸ 2000‬‬
‫عملیات تصفی ‌ه ثانوی ‌ه ش امل‌ پایدارس ازی‌ آب و آمادهس ازی‌ آن جهت‌ ت وزیع‌‪ ،‬ح ذف گازه ایی‌‬
‫مانند سولفید هیدروژن و تنظیم‌ ‪ pH‬می‌باشد‪.‬‬
‫در ده ‌ه اخیر دو پیشرفت‌ فن‌آوری‌ باعث‌ کاهش‌ هزین ‌ه عملکرد واحدهای‌ اس مز معک وس ش ده‬
‫است‌‪ :‬توسع ‌ه غشاهایی‌ ب ا ران دمان ب االتر و اس تفاده از ادوات بازی افت‌ ان رژی‌‪ .‬در ح ال حاض ر‬
‫غش اها دارای‌ گ ذردهی‌ ب االتر آب‪ ،‬مم انعت‌ بیش تر از عب ور نمک‌‪ ،‬ارزان تر و ط ول عم ر‬
‫طوالنی‌تری‌ می‌باشند‪.‬‬
‫ن وس ایل‌ ب ‌ه جری ان آب غلیظ‌‬
‫امروزه استفاده از وسایل‌ بازیافت‌ ان رژی‌ مت داول ش ده اس ت‌‪ .‬ای ‌‬
‫ن ش ده توس ط‌ پمپ‌ فش ار‬
‫خروجی‌ از وسل‌ ک ‌ه دارای‌ فشاری‌ حدود ‪ ٤‬تا ‪ ٥‬بار کمتر از فش ار ت أمی ‌‬
‫ل مب دلهای‌‬
‫ن ادوات ب ‌ه صورت مک انیکی‌ ب وده و در اص ل‌ ش ام ‌‬
‫قوی‌ می‌باشد‪ ،‬متصل‌ می‌شوند‪ .‬ای ‌‬
‫فشاری‌‪ ،‬توربین‌ها و یا نوعی‌ از پمپ‌هاست‌ ک ‌ه توانایی‌ تبدیل‌ اختالف فشار ب ‌ه ان رژی‌ چرخش ی‌ و‬
‫یا سایر انرژی‌هایی‌ ک ‌ه ب ‌ه کاهش‌ انرژی‌ مورد نیاز کمک‌ می‌کنند را دارا هستند‪ .‬این‌ امر می‌تواند‬
‫ل اقتصادی‌ واحدهای‌ بزرگتر داشت ‌ه باشد ‪)O.K. Buros¸ 2000(.‬‬
‫تأثیر چشم‌گیری‌ بر مسائ ‌‬
‫مصرف انرژی‌ واحدهای‌ اسمز معکوس تقریبًا ‪ ٦‬تا ‪ ٨‬کیلو وات ساعت‌ ب ر م تر مکعب‌ ب دون‬
‫ک وس یل ‌ه بازی افت‌ ان رژی‌ ب ‌ه ط ور ک امًال‬
‫ت ان رژی‌ می‌باش د‪ .‬نص ب‌ ی ‌‬
‫ن بازی اف ‌‬
‫در نظ ر گ رفت ‌‬
‫چشم‌گیری‌ مصرف انرژی‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٩٤‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ب کاهش‌ می‌دهد‪ .‬مص رف ان رژی‌ واح د می‌توان د ب ‌ه‬

‫را تا ‪ ٤‬الی‌ ‪ ٥‬کیلو وات ساعت‌ بر متر مکع ‌‬
‫ن مق دار چش م‌گیر و ب ا‬
‫ت بر متر مکعب‌ ک اهش‌ پی دا کن د‪ .‬رس یدن ب ‌ه ای ‌‬
‫کمتر از ‪ ٢‬کیلو وات ساع ‌‬
‫نوآوری‌ در تجهیزات بازیافت‌ انرژی‌ قابل‌ دسترسی‌ است‌‪.‬‬
‫در مورد آبهای‌ لب‌شور روش اسمز معکوس ق ادر ب ‌ه ح ذف م واد آلی‌ و میکروارگانیس م‌ها از‬
‫ک داش ت ‌ه و امک ان‬
‫آب می‌باشد‪ .‬امروزه غشاهای‌ اس مز معک وس ق ابلیت‌ ب االیی‌ در جداس ازی‌ نم ‌‬
‫رقیق‌سازی‌ آب ش ور را در س طح‌ ب اال ف راهم‌ می‌آورن د‪ .‬اص وًال روش اس مز معک وس نس بت‌ ب ‌ه‬
‫روش های‌ تقط یری‌ دارای‌ ه زین ‌ه س رمایه‌گذاری‌ و عملی اتی‌ کم تری‌ می‌باش د‪ .‬پمپ‌ ه ای‌ ورودی‌‬
‫ت درآین د ک ‌ه اج ازهی‌ جفت‌ ش دن ب ا‬
‫ت ب ا توربین‌ه ای‌ بخ ار ب ‌ه ح رک ‌‬
‫ن اس ‌‬
‫اس مز معک وس ممک ‌‬
‫ن‬
‫مولدهای‌ بخار ب ‌ه عنوان تأسیسات چند منظوره را فراهم‌ می‌آورد‪ .‬انتخ اب م واد در س اختمان ای ‌‬
‫روش بسیار مهم‌ است‌‪ ،‬ولی‌ ب ‌ه اندازهی‌ روشهای‌ حرارتی‌ دما ‪ -‬باال‪ ١‬بحرانی‌ نیس ت‌‪ .‬پیش‌تص فی ‌ه‬
‫ب ‌ه طور ویژهای‌ برای‌ روش اسمز معکوس حیاتی‌ است‌‪ ،‬ب ‌ه خص وص ک ‌ه پیش‌تص فی ‌ه هزینه‌ه ای‌‬
‫سرمایه‌گذاری‌ و عملکرد را افزایش‌ می‌دهد‪.‬‬
‫ن ان رژی‌ مص رفی‌ در‬
‫اسمز معکوس فرآیندی‌ غشائی‌ با نیرو محرک ‌هی‌ فش اری‌ اس ت‌‪ .‬بن ابرای ‌‬
‫ن فرآیند صرف تأمین‌ نیرو محرک ‌هی‌ مورد نیاز فشاری‌ می‌شود‪ .‬م یزان فش ار اعم الی‌ ب ‌ه فش ار‬
‫ای ‌‬
‫اسمزی‌ محلول خوراك و میزان محصول مورد نظر بستگی‌ دارد‪ .‬میزان فشار اس مزی‌ ب ‌ه غلظت‌‬
‫ل شده در محلول خوراك بستگی‌ دارد‪.‬‬
‫نمک‌های‌ ح ‌‬
‫ح‬
‫نسط‌‬
‫از سوی‌ دیگر در فرآیند اسمز معکوس مانند سایر فرآیندهای‌ جداس ازی‌ غش ائی‌ تع یی ‌‬
‫مورد نیاز غشائی‌ از عوامل‌ اص لی‌ تعیین‌کنن دهی‌ عملک رد فرآین د محس وب می‌ش ود و ب ‌ه ن وعی‌‬
‫نشانگر فضای‌ مورد نیاز برای‌ فرآیند است‌‪ .‬برای‌ ارزیابی‌ فرآیند اس مز معک وس ن یز الزم اس ت‌‬
‫ن نکت ‌ه‬
‫شرایط‌ موجود‪ ،‬فرضیات مورد نیاز و موارد مطل وب شناس ایی‌ ش ود‪ .‬پیش‌ از هم ‌ه ذک ر ای ‌‬
‫الزم است‌ که‌‪:‬‬
‫‪ -١‬دبی‌ حجمی‌ آب خوراك معلوم است‌‬

‫‪High Temprature‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٩٥‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ن شاخص‌های‌‬
‫‪ -٢‬دبی‌ حجمی‌ آب تصفی ‌ه شده مقدار مشخصی‌ در نظر گرفت ‌ه می‌شود ‪ -٣‬تعیی ‌‬
‫آالیندگی‌ و غلظت‌ نمک‌های‌ حل‌ شده در پساب موجود‪ ،‬با محاسب ‌هی‌ فشار‬
‫ب با مشخصات ساختاری‌ و عملکردی‌ مناس ب‌ ب رای‌ ارزی ابی‌‬
‫اسمزی‌ مدول غشائی‌ تجاری‌ مناس ‌‬
‫عملکرد فرآیند اسمز معکوس انتخاب می‌شود‪.‬‬
‫طبق‌ تحقیقات ب ‌ه عمل‌ آمده‪ ،‬در هر ساعت‌ ‪ ٢٠ m³‬زیرآب ‌ه در پاالیشگاه تبریز تولید می‌شود ک ‌ه‬
‫ن پس اب می‌توان د‬
‫ت ای ‌‬
‫ن تص فی ‌ه و بازی اف ‌‬
‫ن رقم‌ ساالن ‌ه در حدود ‪١٧٥٢٠٠ m³‬می‌باش د‪ ،‬بن ابرای ‌‬
‫ای ‌‬
‫تأثیر مطلوبی‌ بر آب دریافتی‌ پاالیشگاه و هزینه‌های‌ آن داشت ‌ه باشد‪ .‬هم‌چنین‌ برای‌ بررس ی‌ ه رچ ‌ه‬
‫دقیق‌تر تأثیر بازیافت‌ زیرآب ‌ه بر عملکرد پاالیشگاه الزم است‌ ب ا ب رآورد هزینه‌ه ای‌ کلی‌ تص فیه‌‪،‬‬
‫بازیافت‌ و استفاده مجدد از زیرآب ‌ه و مقایس ‌ه با هزینه‌های‌ دریافت‌‪ ،‬تصفی ‌هی‌ آب خ ام و هزینه‌ه ای‌‬
‫تصفی ‌ه زیرآبه‌‪ ،‬ای دهی‌ بازی افت‌ زی رآب ‌ه ب ‌ه عن وان راهک اری‌ ب رای‌ بهینه‌س ازی‌ مص ارف آب در‬
‫پاالیشگاه را از جنبه‌های‌ اقتصادی‌ نیز بررسی‌ نمود‪.‬‬
‫ث می‌شود ط ول‬
‫ک شدن آن ب ‌ه مقدار قابل‌ تحمل‌ مدول غشائی‌ باع ‌‬
‫افزایش‌ فشار اعمالی‌ و نزدی ‌‬
‫عمر و قابلیت‌ عملکرد مدول غشاء در مدت زمان کوت اهی‌ ک اهش‌ پی دا کن د ک ‌ه منج ر ب ‌ه اف زایش‌‬
‫هزینه‌ه ای‌ تعم یر و نگه‌داری‌ خواه د ش د و کیفیت‌ عملک رد فرآین د ک اهش‌ می‌یاب د‪ .‬هم‌چ نین‌ در‬
‫ل تحمل‌ بیشتر‪ ،‬ه زین ‌هی‌ س رمایه‌گذاری‌‬
‫صورت کاربرد مدول غشائی‌ مقاومتر با حداکثر فشار قاب ‌‬
‫افزایش‌ می‌یابد‪.‬‬
‫ن در صورت تصفی ‌ه مستقیم‌ زیرآب ‌ه در حال خروج‪ ،‬چون با سرعت‌ مشخص ی‌ در ح ال‬
‫هم‌چنی ‌‬
‫ن برای‌ رسیدن ب ‌ه دبی‌ مطلوب ب رای‌ ورود ب ‌ه سیس تم‌ تص فی ‌ه ان رژی‌ کم تری‌‬
‫خروج است‌ بنابرای ‌‬
‫ن می‌باشد‪ ،‬پس‌ ب رای‌ انتق ال ب ‌ه‬
‫ت ساک ‌‬
‫نیاز است‌‪ .‬اما از آنجا ک ‌ه زیرآب ‌هی‌ ذخیره شده دارای‌ وضعی ‌‬
‫ن امر موجب‌ افزایش‌ هزینه‌های‌ عملیاتی‌ می‌شود‪.‬‬
‫سیستم‌ تصفی ‌ه ب ‌ه انرژی‌ بیشتری‌ نیاز دارد ک ‌ه ای ‌‬
‫ل زیر مورد توج ‌ه قرار گرفت ‌ه‬
‫ن تحقیق‌ فرآیند اسمز معکوس ب ‌ه دالی ‌‬
‫در ای ‌‬
‫ن‬
‫ب پایی ‌‬
‫است‌‪ - :‬هزین ‌ه نص ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٩٦‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ت تولید باال در دستگاههای‌ اسمز معکوس (از ‪ ٦٠٠٠‬تا ‪ ٢٥٠٠٠‬م تر مکعب‌ در روز‬
‫‪ -‬ظرفی ‌‬
‫می‌باشد)‬
‫ن انرژی‌ (برای‌ تولی د ‪ ١٠٠٠‬لی تر آب حاص ل‌ از آب ش ور ح دود ‪ ٣‬کیل و وات‬
‫‪ -‬مصرف پایی ‌‬
‫ت انرژی‌ نیاز می‌باشد)‬
‫ساع ‌‬
‫‪ -‬حداقل‌ استفاده از مواد شیمیایی‌‬
‫در جدول زیر درصد عبور نمک‌ها از غشاهای‌ اسمز معکوس قابل‌ مشاهده است‌ تا بتوان با‬
‫ن فرآیند بیشتر آشنا شد‪.‬‬
‫کارایی‌ ای ‌‬

‫ی اسمز معکوس (‪)Filmtec product information‬‬

‫جدول ‪ :١-٤‬درصد عبور نمک‌ها از غشاها ‌‬

‫درصد‬
‫عبور‬ ‫فرمول نمک‌‬
‫‪١‬‬ ‫‪MgSo4‬‬
‫‪١‬‬ ‫‪KHCO3‬‬
‫‪١٥‬‬ ‫‪Ca(NO3)2‬‬
‫‪١٥‬‬ ‫‪NaNO3‬‬
‫‪١٥‬‬ ‫‪Mg(NO3)2‬‬
‫‪٣‬‬ ‫‪CaF2‬‬
‫‪٦‬‬ ‫‪NaF‬‬
‫‪٦‬‬ ‫‪KF‬‬

‫‪ -٢-١-٤‬معیارهای‌ مه ‌م در انتخاب‬
‫روش تصفیه‌‬
‫‪ -١‬ویژگی‌های‌ آب خام ورودی‌‬
‫‪:١‬‬
 ‫درصد‬
‫عبور‬ ‫فرمول نمک‌‬
‫‪١‬‬ ‫‪CaSO4‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪Ca(HCO3)2‬‬
‫‪٣‬‬ ‫‪NaCl‬‬
‫‪٣‬‬ ‫‪NaHCO3‬‬
‫‪١‬‬ ‫‪Na2SO4‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪CaCl2‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪Mg(HCO3)2‬‬
‫‪٣‬‬ ‫‪KCl‬‬
‫ن وع و غلظت‌ منبع‌ آب ورودی‌ ام ری‌ مهم‌ می‌باش د‪ .‬آب‬
‫دری ا‪ ،‬آبه ای‌ لب‌ش ور و فاض الب ص نعتی‌ و ش هری‌ از‬
‫من ابعی‌ هس تند ک ‌ه می‌توانن د ب ‌ه عن وان آب خ ام ورودی‌‬
‫سیستم‌های‌ تصفی ‌ه م ورد اس تفاده ق رار گیرن د‪ .‬غلظت‌ م واد‬
‫ب و ن وع م واد محل ول و معلق‌‬
‫محل ول‪ ،‬دم ا‪ ، pH ،‬ت رکی ‌‬
‫موجود در آب خام ورودی‌ و ق ابلیت‌ اطمین ان منبع‌ خ وراك‬
‫ورودی‌‪ ،‬برخی‌ از ویژگی‌ه ایی‌ هس تند ک ‌ه بایس تی‌ در نظ ر‬
‫گرفت ‌ه شوند‪ .‬طبق‌ مطالعات واتسون و همک ارانش‌‪ ،‬چن انچ ‌ه‬
‫غلظت‌ آب خام ورودی‌ ‪ ٥٠‬تا ‪ ٥٠٠٠٠‬میلی‌گرم بر لیتر‬

‫‪Feed 1‬‬
‫‪Water‬‬
‫‪Charact‬‬
‫‪eristics‬‬

‫ی‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫اطالعات_ایران)_ایرانداك)_ فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٩٧‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫باشد ‪ RO‬ب ‌ه عنوان روشی‌ مناسب‌ برای‌ تصفی ‌ه انتخاب می‌گردد‪ .‬در مورد روش اس مز معک وس‪،‬‬
‫حداکثر میزان ‪ TDS‬قابل‌ قبول آب ورودی‌ جهت‌ تصفی ‌ه در اصل‌ وابست ‌ه ب ‌ه ویژگی‌ه ای‌ غش اء‪ ،‬و‬
‫ب ‌ه ط ور وی ژه ب ‌ه ق ابلیت‌ نمک‌زدایی‌ آن‪ ،‬می‌باش د‪ .‬این‌ روش ب رای‌ تم ام دامنه‌ه ای‌ ش وری‌ آب‬
‫ن سود می‌برند‬
‫ورودی‌ می‌تواند در نظر گرفت ‌ه شود‪ .‬روشهای‌ تقطیری‌ از آب ورودی‌ با دمای‌ پایی ‌‬
‫در حالی‌ ک ‌ه روشهای‌ غشائی‌ از آب با دمای‌ باالتر بیشتر سود می‌برند ‪)I.C. Watson¸ 2003(.‬‬
‫ت خ وراك ورودی‌ و ط راحی‌ مناس ب‌‬
‫تصفی ‌ه آب ب ‌ه روش اسمز معکوس بسیار وابست ‌ه ب ‌ه کیفی ‌‬
‫سیستم‌ پیش‌تصفی ‌ه می‌باشد‪ .‬در روش اسمز معکوس با اف زایش‌ دم ای‌ آب ورودی‌ م یزان ت راوش‬
‫غشاها افزایش‌ می‌یابد‪ .‬در مورد غشاهای‌ از جنس‌ سلولز استات‪ ،‬ب ‌ه ج ز در دورهه ای‌ کوت اه‪ ،‬ب ‌ه‬
‫ت هی درولیز و م تراکم‌ ش دن این‌ غش اها‪ ،‬دم ای‌ آب ورودی‌ نبایس تی‌‬
‫منظ ور جلوگ یری‌ از س رع ‌‬
‫باالتر از ‪ ٣٥‬درج ‌ه سانتی‌گراد باشد‪ .‬غش اهای‌ م رکب‌ فیلم‌ ن ازك می‌توانن د ت ا دم ای‌ ح داکثر ‪٤٥‬‬
‫ن حال عملک رد در دماه ای‌ ب االتر می‌توان د پتانس یل‌ گ رفتگی‌‬
‫درج ‌ه سانتی‌گراد کار کنند‪ .‬اما با ای ‌‬
‫غشاها را افزایش‌ دهد (م‪ .‬علیشیری‌‪ ،‬ف‪ .‬فرهادی‌‪)R. Clayton¸ 2011(. )١٣٨٥ ،‬‬
‫ت آب تولیدی‌‪:‬‬
‫‪ -٢‬کیفی ‌‬
‫هم انگون ‌ه ک ‌ه می‌دانیم‌ م یزان ‪ TDS‬آب نمک‌زدایی‌ ش ده ب رای‌ مص ارف مختلف‌ بای د متف اوت‬
‫ن میزان باید کمتر از ‪ ٥٠٠ ppm‬باش د‪ .‬در ح الی‌ ک ‌ه‬
‫باشد‪ .‬ب ‌ه عنوان مثال برای‌ مصارف شهری‌ ای ‌‬
‫ن م یزان می‌بایس ت‌ بس یار پ ایین‌تر آی د و به‌وی ژه در پاالیش گاهها و‬
‫ب رای‌ مص ارف ص نعتی‌ ای ‌‬
‫ک شود‪ TDS .‬محص ول نه ایی‌ روش های‌ غش ائی‌ بس یار بیش تر از‬
‫نیروگاههای‌ برق ب ‌ه صفر نزدی ‌‬
‫روشهای‌ حرارتی‌ می‌باشد‪ .‬ب ‌ه همین‌ س بب‌‪ ،‬معم وًال در ص نایع‌ حس اس از روش های‌ غش ائی‌ به ره‬
‫گیرن د‪ ،‬احتم اًال بای د ت رکیب‌ آن ب ا ی ‌‬
‫ک روش دیگ ر را ب ‌ه ک ار برن د (ن‪ .‬ناهی دی‌‪ ،‬غ‪.‬ر‪ .‬زاه دی‌‪،‬‬
‫‪.)١٣٨٧‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٩٨‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫از بررسی‌ منابع‌ و مراجع‌ گوناگون می‌توان این‌طور جمع‌بندی‌ کرد ک ‌ه روشهای‌ حرارتی‌ قادر‬
‫ب ‌ه تولید آبی‌ با ‪ TDS‬کمتر از ‪ ٥٠‬میلی‌گرم بر لی تر و روش اس مز معک وس ق ادر ب ‌ه تولی د آبی‌ ب ا‬
‫ن ‪ ١٠٠‬ت ا ‪ ٥٠٠‬میلی‌گ رم ب ر لی تر می‌باش ند (م‪ .‬علیش یری‌‪ ،‬ف‪ .‬فره ادی‌‪( )١٣٨٥ ،‬ن‪.‬‬
‫‪ TDS‬بی ‌‬
‫افراسیابی‌‪ ،‬م‪.‬‬
‫احتشامی‌‪)I.C. Watson¸ 2003( )J.E. Blank¸2007(. )١٣٨٧ ،‬‬

‫‪ -٣‬نرخ بازیافت ‌‪:١‬‬

‫اینک ‌ه هر کدام از تکنولوژی‌ها‪ ،‬قادر ب ‌ه شیرین‌سازی‌ چ ‌ه درصدی‌ از خ وراك ورودی‌ هس تند‪،‬‬
‫ت ک ‌ه در پارامترهایی‌ مانند هزین ‌ه تمامش ده و م یزان مص رف ان رژی‌ ن یز‬
‫مسئله‌ای‌ بسیار مهم‌ اس ‌‬
‫ن میزان برای‌ فرآیندهای‌ مختلف‌ متفاوت اس ت‌ و عالوه ب ر ن وع تکنول وژی‌ ب ‌ه‬
‫تأثیرگذار است‌‪ .‬ای ‌‬
‫ن تولیدی‌ و نحوه طراحی‌ فرآیند نیز در‬
‫ت مورد نیاز آب شیری ‌‬
‫کار رفته‌‪ ،‬عوامل‌ دیگری‌ مانند کیفی ‌‬
‫ت آب تولیدی‌ ب ‌ه آب خ ام ورودی‌ تع ریف‌ می‌ش ود و‬
‫ت ب ‌ه صورت نسب ‌‬
‫آن تأثیرگذارند‪ .‬نرخ بازیاف ‌‬
‫ن ف اکتور ب ا‬
‫ت ک ‌ه ب ‌ه آب تصفی ‌ه شده تبدیل‌ می‌شود‪ .‬لذا ای ‌‬
‫بیانکننده درصدی‌ از آب خام ورودی‌ اس ‌‬
‫ت مد نظر سایت‌‪ ،‬تعیین‌کننده اندازه و ظرفیت‌ س ازهی‌ ده ان ‌ه آبگ یر می‌باش د‪ .‬ن رخ‬
‫توج ‌ه ب ‌ه ظرفی ‌‬
‫ن بر روی‌ انرژی‌ مصرفی‌ نیز تأثیرگذار می‌باشد‪ .‬نرخ بازیافت‌ معموًال ب ر اس اس‬
‫بازیافت‌ هم‌چنی ‌‬
‫ک ن یز در‬
‫ت نم ‌‬
‫ن ض ریب‌‪ ،‬م یزان غلظ ‌‬
‫پتانسیل‌ رسوبدهی‌ انتخاب می‌شود‪ .‬در صورت افزایش‌ ای ‌‬
‫ت میزان انحاللپ ذیری‌ نمک‌ه ای‌ ب ا‬
‫ن اس ‌‬
‫آب برگشتی‌ زیاد می‌شود‪ .‬در مقادیر باالتر بازیافت‌ ممک ‌‬
‫ق ابلیت‌ انحالل کم‌ از مق ادیر ح داکثر تج اوز کن د و ب ‌ه ته‌نش ینی‌ و رس وب آنه ا منج ر گ ردد (ك‪.‬‬
‫ل محم دی‌‪ )M. Hajeeh¸ A. AI-Othman¸ 2005(. )١٣٨٧،‬ب ا ت وج ‌ه ب ‌ه اینک ‌ه‬
‫محم دی‌‪ ،‬گ‪ .‬گ ‌‬
‫‪ SWRO‬دارای‌ نرخ بازیافت‌ ‪ ٣٠‬تا ‪ ٦٠‬درصد و ‪ BWRO‬دارای‌ نرخ بازیافت‌ ‪ ٦٠‬ت ا ‪ ٨٥‬درص د‬
‫می‌باشد‪ RO ،‬فرآین دی‌ مطل وب ب ‌ه ش مار می‌رود‪ .‬ل ذا کارشناس ان و متخصص ان بی ان کردن د ک ‌ه‬
‫ن‬
‫ک م تر مکعب‌ آب ش یری ‌‬
‫ن ‪ ٨٠‬ت ا ‪ ٨٥‬درص د ب رای‌ تولی د ی ‌‬
‫انتظار می‌رود ب ا ن رخ بازی افتی‌ بی ‌‬
‫نیازمند ‪ ٢/١‬تا ‪ ٥/١‬متر مکعب‌ آب خام ورودی‌‬

‫‪Recovery Ratio‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪٩٩‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ت ک ‌ه روش های‌ ح رارتی‌ نیازمن د ح دود ‪ ٨‬م تر مکعب‌ آب خ ام‬

‫ن در ح الی‌ اس ‌‬
‫خ واهیم‌ ب ود و ای ‌‬
‫ن می‌باشند‪.‬‬
‫ک متر مکعب‌ آب شیری ‌‬
‫ورودی‌ ب ‌ه منظور تولید ی ‌‬
‫‪ -٤‬انرژی‌ مصرفی ‌‪:١‬‬
‫میزان و نوع انرژی‌ مصرفی‌ نقش‌ مهمی‌ در انتخاب فرآیند دارد‪ .‬در فرآیندهای‌ تبخ یری‌ واح د ب ‌ه‬
‫هر دو نوع انرژی‌ الک تریکی‌ و ح رارتی‌ نی از دارد در ح الی‌ ک ‌ه فرآین دهای‌ غش ائی‌ تنه ا ب ‌ه ان رژی‌‬
‫الکتریکی‌ احتیاج دارند‪ .‬میزان انرژی‌ مصرفی‌ به‌ عواملی‌ مانند تکنول وژی‌ م ورد اس تفاده‪ ،‬مهندس ی‌‬
‫ط عملیاتی‌‪ ،‬مکان تأسیسات نمک‌زدایی‌ و ظ رفیت‌ واح د بس تگی‌ دارد‬
‫طراحی‌ و کارایی‌ سیستم‌‪ ،‬شرای ‌‬
‫ک ‌ه در روشهای‌ غشائی‌ باید کیفیت‌ خوراك ورودی‌ را نیز ب ‌ه این‌ پارامترها اف زود‪ .‬ب ا ت وجه‌ ب ‌ه آن ک ‌ه‬
‫هزینه‌ انرژی‌ مصرفی‌‪ ،‬قسمت‌ عمدهای‌ از هزین ‌ه کلی‌ را ب ‌ه خود اختصاص می‌ده د‪ ،‬ب ‌ه ط ور منطقی‌‬
‫می‌توان این‌ موضوع را در انتخاب تأثرگذار دانست‌ و ب ‌ه طور جداگانه‌ (حتی‌ ج دا و ج دی‌تر از ن وع‬
‫انرژی‌ مصرفی‌) بررسی‌ نمود‪ .‬چون تنها انرژی‌ مصرفی‌ سیستم‌های‌ غشائی‌ انرژی‌ الکتریکی‌ است‌‪،‬‬
‫میزان مص رف ان رژی‌ این‌ سیس تم‌ها کم تر از سیس تم‌های‌ دیگ ر اس ت‌‪ .‬به‌ همین‌ دلیل‌ در تص فی ‌ه آب‬
‫لب‌شور این‌ سیستم‌ها مناسب‌ترند‪ .‬انرژی‌ مورد نیاز ب رای‌ سیس تم‌ اس مز معک وس تقریب ًا متناس ب‌ ب ا‬
‫ش میزان فشار عملکرد سیست ‌م افزایش‌ می‌یابد‪ .‬سیس تم‌های‌ آب لب‌ش ور دارای‌ مص رف وی ژهی‌‬
‫افزای ‌‬
‫انرژی‌ بین‌ ‪ ١‬تا ‪ ٣‬کیلو وات ساعت‌ به‌ ازای‌ هر متر مکعب‌ آب تولیدی‌ می‌باشند‪ .‬ان رژی‌ م ورد نی از‬
‫سیستم‌های‌ اسمز معکوس آب دریا در مقایس ‌ه با سیستم‌های‌ آب لب‌شور بسیار باالترن د‪ .‬علت‌ این‌ ام ر‬
‫فشار عملکرد باالتر و نیز م یزان بازی افت‌ آب تولی د ش ده کم تر‪ ،‬اس ت‌‪ .‬پس‌ از عب ور آب از غش اء‪،‬‬
‫ظ شده همچنان باالست‌‪ .‬در این‌ حالت‌‬
‫فشار آب ب ‌ه حد فشار اتمسفر می‌رسد‪ ،‬در حالی‌ ک ‌ه فشار آب غلی ‌‬
‫ظ ش ده بازی افت‌ ک رده و‬
‫با به‌ کار بردن یک‌ سیست ‌م بازیافت‌ انرژی‌ می‌توان این‌ ان رژی‌ را از آب غلی ‌‬
‫مق دار مص رف ان رژی‌ کل‌ سیس تم‌ را ت ا ‪ ٥٠‬درص د بهب ود بخش ید‪ .‬سیس تم‌های‌ آب دری ا که‌ به‌ این‌‬
‫ابزارهای‌ جدید بازیافت‌ انرژی‌ مجهز شدهاند‪،‬‬

‫‪Energy consumption‬‬ ‫‪1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٠٠‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ب می‌باش ند (ك‪.‬‬
‫ن ‪ ٥/٢‬ت ا ‪ ٤‬کیل و وات س اعت‌ ب ر م تر مکع ‌‬
‫دارای‌ مصرف انرژی‌ مخصوص بی ‌‬
‫ل محمدی‌‪.)١٣٨٧،‬‬
‫محمدی‌‪ ،‬گ‪ .‬گ ‌‬
‫جدول ‪ :٢-٤‬مصرف انرژی‌ ویژه (‪T. Mezher( ٢٠١١. ESCWA ٢٠٠٩‬‬

‫ی الکتریکی‌ (‪)KWh/m³‬‬
‫انرژ ‌‬ ‫ی تصفی ‌ه آب‬
‫فن‌آور ‌‬

‫‪ ٢‬تا ‪٣‬‬ ‫‪BWRO‬‬

‫‪ ٤‬تا ‪٨‬‬ ‫‪SWRO‬‬

‫ی به‌ تکنولوژی ‌‪:١‬‬

‫‪ -٥‬دسترس ‌‬
‫ن فن اوری‌‬
‫ب ‌ه لحاظ تجاری‌ روشهای‌ مختلف‌ تصفی ‌هی‌ آب در دسترس می‌باشند‪ .‬در اختیار داش ت ‌‬
‫مورد استفاده‪ ،‬نکته‌ایست‌ ک ‌ه ب ‌ه ویژه برای‌ کشور در حال توسع ‌ه ک ‌ه گ اه مجب ور ب ‌ه خری د و وارد‬
‫ن‬
‫ن راس تا ذک ر ای ‌‬
‫ک ردن فناوری‌ه ا ب ‌ه قیمت‌ گ زاف می‌ش وند‪ ،‬می‌توان د ح ائز اهمیت‌ باش د‪ .‬در ای ‌‬
‫مسئل ‌ه خالی‌ از لطف‌ نیست‌ ک ‌ه در چند سال اخیر‪ ،‬روشهای‌ غشائی‌ با دس تیابی‌ ب ‌ه فن اوری‌ س اخت‌‬
‫غشاء در داخل‌ کشور‪ ،‬روشی‌ ب ‌ه صرف ‌ه تلقی‌ می‌گردد‪.‬‬
‫ت سایت ‌‪ ٢‬شیرین‌سازی‌‪:‬‬
‫‪ -٦‬ظرفی ‌‬
‫ک محدوده ظرفیت‌ خاصی‌ عملکرد مناسبی‌ دارند و‬
‫هر یک‌ از تکنولوژی‌های‌ تصفی ‌ه آب در ی ‌‬
‫ن محدوده ظرفیتی‌ مجاز نیست‌‪ .‬بست ‌ه ب ‌ه اه داف در نظ ر گ رفت ‌ه ش ده بای د‬
‫کاربرد آنها خارج از ای ‌‬
‫ن تحقیق‌ میزان ‪ ٢٠ m³/h‬آب ورودی‌ در نظ ر گ رفت ‌ه ش ده‬
‫ن نمود‪ ،‬ک ‌ه در ای ‌‬
‫ظرفیت‌ واحد را تعیی ‌‬
‫است‌‪.‬‬
‫‪ -٧‬هزینه‌های‌ تولید آب شیرین‌‪:‬‬
‫هزینه‌های‌ تص فی ‌هی‌ آب نقش‌ بس زایی‌ در انتخ اب مناس ب‌ترین‌ روش ایف ا می‌کنن د‪ .‬مؤلفه‌ه ای‌‬
‫اقتصادی‌ دخیل‌ در هزینه‌های‌ تصفی ‌ه عبارتند از‪ :‬هزین ‌ه سرمایه‌گذاری‌ اولیه‌‪ ،‬هزینه‌ه ای‌ ان رژی‌‪،‬‬
‫مواد‬

‫‪Available Technology‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪2 Site Capacity‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٠١‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ن معی ار‬
‫مصرفی‌‪ ،‬نیروی‌ کار انسانی‌‪ ،‬نگهداری‌ و تعویض‌ قطعات‪ ،‬هزینه‌های‌ عمرانی‌ و‪ . .....‬ای ‌‬
‫عالوه بر آن ک ‌ه ب ‌ه تکنولوژی‌ مورد اس تفاده بس تگی‌ دارد‪ ،‬ب ‌ه ع وامل‌ مهم‌ دیگ ری‌ مانن د ن احی ‌هی‌‬
‫جغرافیایی‌ و شرایط‌ عملیاتی‌ نیز وابست ‌ه است‌‪ .‬تأثیر ناحی ‌ه جغرافیایی‌ در مسائلی‌ مانن د تف اوت در‬
‫هزینه‌های‌ انرژی‌ مورد استفاده‪ ،‬نیروی‌ انسانی‌ و‪ .....‬بروز می‌نماید‪ .‬هزینه‌های‌ عملیاتی‌ و تعم یر‬
‫ت ب ‌ه روشهای‌ دیگر باالتر است‌ ک ‌ه علت‌ آن را می‌توان در عواملی‌‬
‫و نگهداری‌ در روش ‪ RO‬نسب ‌‬
‫مانند عمر اقتصادی‌ نسبتًا کوتاه روش‬
‫ض غشاء و هم‌چنین‌ استفاده از پیش‌فرآیند بسیار تکمیل‌تر دانست‌‪ .‬ام ا‬
‫‪ RO‬و نیاز دورهای‌ ب ‌ه تعوی ‌‬
‫در خصوص میزان سرمای ‌ه اولیه‌‪ ،‬برتری‌ با روش ‪ RO‬است‌‪.‬‬
‫در مرجع‌ (‪ )I.C. Karagiannis¸ P.G. Soldatos¸ 2008‬هزینه‌های‌ تصفی ‌ه آب با توج ‌ه ب ‌ه‬
‫پارامترهای‌ گوناگون مانند کیفیت‌ آب خام ورودی‌‪ ،‬نوع انرژی‌ مصرفی‌ و روش شیرین‌سازی‌‪ ،‬جمع‌بندی‌‬
‫ج را مالحظ ‌ه می‌کنید‪.‬‬
‫ن نتای ‌‬
‫و کالسه‌بندی‌ شده است‌‪ .‬در جداول زیر مختصری‌ از ای ‌‬
‫جدول ‪ :٣-٤‬هزینه‌ واحد تولید آب در روش اسمز معکوس (‪)I.C. Karagiannis¸ P.G. Soldatos¸ 2008‬‬

‫هزینه‌ واحد تولید آب( ( ‪m/‬‬ ‫ت (‪)m³/day‬‬

‫ت سای ‌‬
‫ظرفی ‌‬ ‫ی‬
‫نوع آب خام ورود ‌‬
‫‪ ٥/٤‬تا ‪٣٢/١٠‬‬ ‫‪< ٢٠‬‬
‫‪ ٦٢/٠‬تا ‪٠٦/١‬‬ ‫‪ ٢٠‬تا ‪١٢٠٠‬‬ ‫ی لب‌شور‬
‫آبها ‌‬
‫‪ ٢١/٠‬تا ‪٤٣/٠‬‬ ‫‪ ٤٠٠٠٠‬تا ‪٤٦٠٠٠‬‬
‫‪ ٢/١‬تا ‪١٥‬‬ ‫‪< ١٠٠‬‬
‫‪ ١‬تا ‪١٤/٣‬‬ ‫‪ ٢٥٠‬تا ‪١٠٠٠‬‬
‫‪ ٥٦/٠‬تا ‪٣٨/١‬‬ ‫‪ ١٠٠٠‬تا ‪٤٨٠٠‬‬ ‫آب دریا‬
‫‪ ٣٨/٠‬تا ‪٣/١‬‬ ‫‪ ١٥٠٠٠‬تا ‪٦٠٠٠٠‬‬
‫‪ ٤٥/٠‬تا ‪٦٦/٠‬‬ ‫‪ ١٠٠٠٠٠‬تا ‪٣٢٠٠٠٠‬‬

‫در مرجعی‌ دیگر (‪ )M. K. Wittholz¸2008‬هزینه‌های‌ سرمایه‌گذاری‌ و واح د آب تولی دی‌ ب ا‬

‫ن نت ایج‌ در‬
‫ت ک ‌ه ای ‌‬
‫ت وج ‌ه ب ‌ه ن وع روش شیرین‌س ازی‌ و در چه ار ظ رفیت‌ مختلف‌ بی ان ش ده اس ‌‬
‫جدول (‪ )٤-٤‬قابل‌ مشاهده است‌‪.‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٠٢‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ت متفاوت (‪)M. K. Wittholz ¸2008‬‬

‫ی تصفیه‌ آب در چهار ظرفی ‌‬
‫جدول ‪ :٤-٤‬خالصه‌ای‌ از هزینه‌ها ‌‬

‫هزینه‌ واحد آب‬ ‫ی‬

‫هزینه‌ سرمایه‌گذار ‌‬ ‫ت‬
‫ت سای ‌‬
‫ظرفی ‌‬
‫نوع روش‬
‫ی(( ‪US$/m3‬‬ ‫تولید ‌‬ ‫(‪)US$E+6‬‬ ‫(‪)m³/day‬‬
‫‪٩٥/٠‬‬ ‫‪١/٢٠‬‬ ‫‪١٠٠٠‬‬
‫‪٧٠/٠‬‬ ‫‪٧٤‬‬ ‫‪٥٠٠٠٠‬‬
‫‪SWRO‬‬
‫‪٥٠/٠‬‬ ‫‪٢٩٣‬‬ ‫‪٢٧٥٠٠٠‬‬
‫‪٤٥/٠‬‬ ‫‪٧/٤٧٦‬‬ ‫‪٥٠٠٠٠٠‬‬
‫‪٣٨/٠‬‬ ‫‪١/٨‬‬ ‫‪١٠٠٠‬‬
‫‪٢٥/٠‬‬ ‫‪٥/٢٦‬‬ ‫‪٥٠٠٠٠‬‬
‫‪BWRO‬‬
‫‪١٦/٠‬‬ ‫‪٥/٩٣‬‬ ‫‪٢٧٥٠٠٠‬‬
‫‪١٤/٠‬‬ ‫‪٤/١٤٥‬‬ ‫‪٥٠٠٠٠٠‬‬

‫‪ -٨‬مسائل‌ زیست‌محیطی‌‪:‬‬
‫ن مطالعات ابتدایی‌ جهت‌ انتخاب فرآیند‪ ،‬طراحان باید نیازمندی‌های‌ زیس ت‌محیطی‌ و محلی‌‬
‫حی ‌‬
‫را نیز در نظر داشت ‌ه باشند‪ .‬این‌ ت أثیرات ش امل‌ نش ر گ از ب ‌ه اتمس فر‪ ،‬غلظت‌ پس اب خ روجی‌ از‬
‫ح آلودگی‌ صوتی‌ و ایم نی‌ عم ومی‌‬
‫واحد ب ‌ه دریا یا ب ‌ه محلی‌ دیگر و تأثیر آن بر محیط‌زیست‌‪ ،‬سط ‌‬
‫ن ساخت‌ و عملیات‪ ،‬آلودگی‌ هوا‪ ،‬تأثیرات روی‌ محیط‌ فیزیکی‌ و محیط‌زیست‌ است‌‪.‬‬
‫حی ‌‬
‫ی غشاء اسمز معکوس‬
‫ی فن ‌‬
‫‪ -٣-١-٤‬ارزیاب ‌‬
‫چ در سیس تم‌ اس مز معک وس اس ت‌‪.‬‬
‫ن غش اهای‌های‌ ‪ ٨‬این ‌‬
‫چ ‪ BW30‬از پرکاربردتری ‌‬
‫غشاء ‪ ٨‬این ‌‬
‫ن ص نعتی‌ ن یز ش ناخت ‌ه ش ده اس ت‌‪ ،‬در تص فی ‌ه آب ص نعتی‌ و‬
‫ن غشاء ک ‌ه با عنوان آب ش یرین‌ک ‌‬
‫ای ‌‬
‫ن ک اربرد را دارد‪ .‬غش اء ‪BW30‬‬
‫ن تولی د آب آش امیدنی‌ ش هری‌ بیش تری ‌‬
‫نمک‌زدایی‌ آن و هم‌چ نی ‌‬
‫ن فیلتر تصفی ‌ه آب صنعتی‌ برای‌ دستگاههای‌ اسمز معک وس اس ت‌ک ‌ه ب ا ط راحی‌ ک امًال‬
‫مناسب‌تری ‌‬
‫ن کارایی‌ را در تصفی ‌ه آبهای‌ لب‌شور دارد‪.‬‬
‫ک الیه‌های‌ غشای‌ باالتری ‌‬
‫اتوماتی ‌‬
‫چ با انواع سیستم‌های‌ اسمز معکوس سازگاری‌ داش ت ‌ه و ب ‌ه دلیل‌ تکنول وژی‌ ب ‌ه روز‬
‫غشاء ‪ ٨‬این ‌‬
‫ن‬
‫این‌ غشای‌ نیمه‌تراوا نسبت‌ ب ‌ه سایر غشاهای‌ تصفی ‌ه آب صنعتی‌ طول عمر بسیار ب اال و ب االتری ‌‬
‫کیفیت‌ و‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٠٣‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ن فیلتره ایی‌ هس تند‬

‫چ صنعتی‌ از پر مص رفتری ‌‬
‫خلوص آب تصفی ‌ه شده را نیز دارد‪ .‬غشاهای‌ ‪ ٨‬این ‌‬
‫ک ‌ه در دستگاههای‌ اس مز معک وس ص نعتی‌ اس تفاده می‌ش وند‪ .‬در می ان فیلتره ای‌ ‪ ٨‬اینچ‌‪ ،‬غش اء‬
‫ن کاربرد را برای‌ تصفی ‌ه آب داشت ‌ه است‌‪.‬‬
‫‪ BW30‬تا ب ‌ه حال بیشتری ‌‬
‫ح داده خواهد شد‪ ،‬اما در ابتدا ساختار غشاء‬
‫ن غشاء توضی ‌‬
‫در ادام ‌ه در مورد مزایا و کاربردهای‌ ای ‌‬
‫‪ RO‬و نحوه کارکرد آن برای‌ تصفی ‌ه آب صنعتی‌ شرح داده می‌شود‪.‬‬

‫‪ -١-٣-١-٤‬نحوه عملکرد غشاء ‪BW30‬‬

‫چ ب ‌ه دور‬
‫ن الی ‌ه ن ازك ب ‌ه هم‌ فش رده اس ت‌ ک ‌ه ب ‌ه ص ورت م ارپی ‌‬
‫غشاء صنعتی‌ متشکل‌ از چندی ‌‬
‫ن الیه‌ه ا از ن وع م واد نیمه‌ت راوا ی ا‬
‫یک‌ ل ول ‌ه پالس تیکی‌ پیچان ده ش دهاند‪ .‬م واد تش کیل‌دهنده ای ‌‬
‫نیمه‌نفوذپذیر می‌باشد ک ‌ه کلی ‌ه آلودگی‌های‌ شیمیایی‌‪ ،‬امالح و شوری‌‪ ،‬نیترات و نیتریت‌‪ ،‬آرس نیک‌‪،‬‬
‫نو‬
‫جیوه‪ ،‬آالیندههای‌ میکروبیولوژیکی‌ مانند آندوتوکسین‌ها‪ ،‬ویروس ها‪ ،‬باکتری‌ه ا‪ ،‬فل زات س نگی ‌‬
‫سایر ناخالصی‌های‌ موجود در آب را حذف می‌کن د‪ .‬در واقع‌ آب تنه ا م اده خ روجی‌ از غش اء ب ا‬
‫خلوص بسیار باال (‪ )%٦/٩٩‬است‌‪ .‬غشاء مورد نظر کلی ‌ه امالح و آالین دههای‌ ت ا ابع اد ‪٠٠٠١/٠‬‬
‫میکرون را از آب حذف می‌کند‪ .‬در ادام ‌ه ب ‌ه بررسی‌ دقیق‌ مشخصات و ویژگی‌های‌ غشاء ‪BW30‬‬
‫پرداخت ‌ه خواهد شد‪.‬‬
‫ی ‪ ٨‬اینچ‌ ‪BW30‬‬
‫‪ -٢-٣-١-٤‬ویژگی‌ها و مزایای‌ غشاء صنعت ‌‬
‫ن تکنول وژی‌ ط راحی‌‬
‫ن محصوالت تولید ش ده مط ابق‌ ب ا آخ ری ‌‬
‫چ ‪ BW30‬از برتری ‌‬
‫غشاء ‪ ٨‬این ‌‬
‫ن غشاء دارای‌ ویژگی‌ها و مزای ایی‌ اس ت‌ ک ‌ه آن را از س ایر‬
‫الیه‌های‌ غشای‌ نیمه‌تراوا می‌باشد‪ .‬ای ‌‬
‫غشاهای‌ هم‌رده موجود در بازار متمایز می‌کند‪ .‬از جمله‌‪:‬‬
‫چ ‪ BW30‬کلی ‌ه جامدات محلول (‪)TDS‬‬
‫‪ -‬قابلیت‌ حذف کلی ‌ه امالح و آالیندهها‪ :‬غشاء صنعتی‌ ‪ ٨‬این ‌‬
‫ک از آالین دهها از ق بیل‌‪ :‬نی ترات و نی تریت‌‪ ،‬آرس نیک‌‪،‬‬
‫چی ‌‬
‫آب را ک اهش‌ داده و اج ازه عب ور هی ‌‬
‫جی وه‪ ،‬آالین دههای‌ میکروبیول وژیکی‌ مانن د آندوتوکس ین‌ها‪ ،‬ویروس ها‪ ،‬باکتری‌ه ا و س ایر‬
‫ناخالصی‌های‌ موجود در‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٠٤‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫آب‪ ،‬فلزات سنگین‌‪ ،‬انواع نمک‌ها و امالح را نمی‌دهد؛ در نتیج ‌ه تنه ا م اده خ روجی‌ از این‌ فیل تر‬
‫آب خالص‌ و سالم‌ است‌‪.‬‬

‫چ ‪ BW30‬در محدوده وسیعی‌ از (‪pH )١-١٣‬‬

‫ل محدوده وسیعی‌ از‪ pH:‬غشاء ‪ ٨‬این ‌‬
‫‪ -‬قابلیت‌ تحم ‌‬
‫عملکرد بسیار مطلوبی‌ دارد‪.‬‬
‫ن ک اربرد را در تص فی ‌ه آب در‬
‫چ بیش تری ‌‬
‫‪ -‬طیف‌ وس یعی‌ از کاربرده ا‪ :‬غش اء ص نعتی‌ ‪ ٨‬این ‌‬
‫ن غش اء در‬
‫ن کاربرده ای‌ ای ‌‬
‫ص نایع‌ مختلف‌ و تهی ‌ه آب ش رب از آب لب‌ش ور دارد‪ .‬مهم‌ت ری ‌‬
‫دستگاههای‌ تصفی ‌ه آب‬
‫ت تص فی ‌ه آب کارخانه‌ه ای‌ ص نایع‌ مختلف‌ مانن د ص نایع‌ لب نی‌‪ ،‬داروس ازی‌‪ ،‬آب‬
‫‪ RO‬صنعتی‌ جه ‌‬
‫معدنی‌ و نوشابه‌سازی‌‪ ،‬صنایع‌ نساجی‌ و ریسندگی‌ بافندگی‌‪ ،‬بویلرها و دیگ‌های‌ بخار‪ ،‬سیستم‌های‌‬
‫ن‬
‫ن از غش اء ‪ BW30‬در دس تگاههای‌ آب ش یرین‌ک ‌‬
‫سرمایشی‌ و گرمایش ی‌ و‪ .....‬می‌باش د‪ .‬هم‌ چ نی ‌‬
‫کشاورزی‌ جهت‌ تصفی ‌ه آب مورد استفاده در گلخانه‌ها‪ ،‬باغها و مزارع استفاده می‌ش ود ک ‌ه ب اعث‌‬
‫ن بخش‌ می‌شود‪.‬‬
‫افزایش‌ تولید و بهرهوری‌ محصول در ای ‌‬
‫‪ -‬بدن ‌ه مقاوم فیلتر‪ :‬غشاء ‪ BW30‬دارای‌ بدن ‌ه بسیار مقاومی‌ است‌‪.‬‬
‫ک در طی‌ فرآیند تصفی ‌ه آب با کلر و‬
‫ن دفع‌ باالی‌ نم ‌‬
‫چ ضم ‌‬
‫‪ -‬طول عمر بسیار باال‪ :‬غشاء ‪ ٨‬این ‌‬
‫ن دلیل‌ نس بت‌‬
‫سایر آالیندههایی‌ ک ‌ه باعث‌ اکسید شدن الیه‌های‌ آن می‌شوند واکنشی‌ نمی‌دهد‪ ،‬ب ‌ه همی ‌‬
‫گ‬
‫ن ب ‌ه دلیل‌ بهره وری‌ ب اال و ن رخ ف ولین ‌‬
‫ب ‌ه سایر غشاهای‌ ‪ RO‬طول عمر بیش تری‌ دارد‪ .‬هم‌چ نی ‌‬
‫ن غشاء ‪ ،BW30‬نیازی‌ ب ‌ه استفاده از فشار خوراك باالتر برای‌ عملکرد مناسب‌‬
‫(کثیف‌ شدگی‌) پایی ‌‬
‫چ تحمل‌ دبی‌ه ای‌ ب االتر را داش ت ‌ه و در‬
‫ن مع نی‌ اس ت‌ ک ‌ه غش اء ‪ ٨‬این ‌‬
‫ن جمل ‌ه ب ‌ه ای ‌‬
‫فیلتر نیس ت‌‪ .‬ای ‌‬
‫نتیج ‌ه طول عمر باالتری‌ نیز خواهد داشت‌‪.‬‬

‫نکت ‌ه بسیار مهم‌‪ :‬وجود کلر و سایر آالیندههایی‌ ک ‌ه باعث‌ اکسید شدن الیه‌های‌ غشاء می‌شوند‪،‬‬
‫ن بردن غشاء می‌باشند‪.‬‬
‫ن عوامل‌ برای‌ از بی ‌‬
‫از مضرتری ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٠٥‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ح مؤثر فیلتراسیون ‪ ٣٧‬م تر م ربع‌‬

‫ن غشاء دارای‌ مساحت‌ سط ‌‬
‫‪ -‬ساخت‌ سیستم‌های‌ کم‌هزینه‌‪ :‬ای ‌‬
‫ت سیستم‌های‌ ‪ RO‬ب ا تع داد غش اء کم تر و ه زین ‌ه پ ایین‌تر را ایج اد ک رده‬
‫می‌باشد ک ‌ه امکان ساخ ‌‬
‫ث صرفه‌جویی‌ در‬
‫ن استفاده از غشاء ‪ BW30‬در ساخت‌ دستگاههای‌ صنعتی‌ ‪ RO‬باع ‌‬
‫است‌‪ .‬بنابرای ‌‬
‫ن طراحی‌ سیستم‌هایی‌ می‌شود ک ‌ه فضای‌ کمتری‌ اشغال‬
‫ب دستگاه و هم‌چنی ‌‬
‫هزینه‌های‌ تجهیز و نص ‌‬
‫خواهند کرد‪.‬‬
‫ی غشاء ‪ ٨‬اینچ‌ ‪BW30:‬‬
‫‪ -٣-٣-١-٤‬مشخصات فن ‌‬
‫ح موثر فیلتراسیون‪ ٣٧ :‬مترمربع‌‬
‫‪ -‬سط ‌‬
‫ت الی ‌ه ‪٢٨ Feed Spacer:‬میلیمتر‬
‫‪ -‬ضخام ‌‬
‫‪ -‬میزان حذف امالح‪%٥/٩٩ :‬‬
‫‪ -‬نوع غشاء‪Polyamide Thin-Film Composite :‬‬

‫‪ -‬حداکثر دمای‌ کاری‌‪ ٤٥ :‬درج ‌ه سانتی‌گراد‬

‫‪ -‬حداکثر فشار کاری‌‪ ٤١ :‬بار‬
‫‪ -‬حداکثر جریان آب خام ورودی‌‪ ١٩ :‬مترمکعب‌ بر ساعت‌‬
‫ت فشار‪ ١ :‬بار‬
‫‪ -‬حداکثر اف ‌‬
‫ل قبول در زمان عملیات پیوسته‌‪١١-٢ :‬‬
‫‪ -‬محدوده ‪ pH‬قاب ‌‬
‫‪ -‬محدوده ‪ pH‬قابل‌ قبول در زمان شستشو‪١٣-١ :‬‬
‫‪ -‬حداکثر میزان کدورت قابل‌ قبول آب خام ورودی‌‪SDI ٥ :‬‬

‫‪ -‬حداکثر میزان کلر قابل‌ تحمل‌‪:‬کمتر از ‪ppm ١/٠‬‬

‫در شکل‌های‌ (‪ )١-٤‬و (‪ )٢-٤‬نماهایی‌ از غشاء ‪ BW30‬قابل‌ مشاهده می‌باشند‪.‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٠٦‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ی (‪BW30 )Filmtec product information‬‬

‫ی از غشا ‌‬
‫شکل‌ ‪ :١-٤‬نمای ‌‬

‫ی (‪BW30 )Filmtec product information‬‬

‫ی مارپیچ ‌‬
‫ی از غشا ‌‬
‫ی داخل ‌‬
‫شکل‌ ‪ :٢-٤‬نما ‌‬

‫ث اقتصادی‌‬
‫ی مباح ‌‬
‫‪ -٤-١-٤‬ارزیاب ‌‬
‫ک سیستم‌ اسمز معکوس می‌ت وان هزینه‌ه ا را ب ‌ه س ‌ه بخش‌‬
‫در مطالع ‌هی‌ هزینه‌های‌ اقتصادی‌ ی ‌‬
‫عمده تقسیم‌ نمود ک ‌ه عبارت از هزین ‌ه اولی ‌ه خری د تجه یزات‪ ،‬ه زین ‌ه تعم یر و نگه داری‌ و ه زین ‌ه‬
‫ن ت أثیر‬
‫ت تولید آب می‌باشند‪ .‬هزین ‌ه تجهیزات و هزین ‌ه ان رژی‌ بیش تری ‌‬
‫مواد و انرژی‌ مصرفی‌ جه ‌‬
‫تتا‬
‫ن اس ‌‬
‫ن اطالعات در هر پروژه ممک ‌‬
‫را در هزین ‌ه تمام شده آب دارند‪ .‬الزم ب ‌ه ذکر است‌ ک ‌ه ای ‌‬
‫ت تم ام‬
‫حدودی‌ متفاوت باشد‪ .‬هرچ ‌ه ظرفیت‌ دستگاه بزرگتر باشد‪ ،‬درصد هزین ‌ه تجه یزات در قیم ‌‬
‫شده کاهش‌ می‌یابد‪.‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٠٧‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫شکل‌ ‪ :٣-٤‬درصد هزینه‌ها در یک‌ پروژه آب شیرین‌ کن‌ اسمز معکوس از آب دریا ( ‪Emerging trends in‬‬

‫‪desalination( ٢٠٠٨‬‬

‫ک دستگاه تجاری‌ ب ‌ه عنوان نمون ‌ه انتخاب شده و‬

‫برای‌ محاسب ‌هی‌ میزان انرژی‌ مورد نیاز‪ ،‬ی ‌‬
‫ص اطالعات مربوط ب ‌ه آن استخراج گردیده است‌‪.‬‬
‫در شرایط‌ مشخ ‌‬

‫ف (‪)Filmtec product information‬‬

‫شکل‌ ‪ :٤-٤‬میزان انرژی‌ مورد نیاز جهت‌ تصفیه‌ آب با کیفیت‌ مختل ‌‬

‫هزین ‌ه مصرف انرژی‌ ب ‌ه طور عمده در پمپ‌ آن صورت می‌گیرد‪ .‬با افزایش‌ فشار ب ‌ه طور‬
‫هم‌زمان آب تولیدی‌ و هزین ‌ه پمپاژ افزایش‌ می‌یابند‪ .‬در نتیج ‌ه با افزایش‌ فشار میزان انرژی‌ مورد‬
‫نیاز باالتر خواهد‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٠٨‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ن ورودی‌ و خ روجی‌‬
‫بود‪ .‬مقدار ان رژی‌ مص رفی‌ در پمپ‌ ب ‌ه دبی‌ جری ان آب و اختالف فش ار بی ‌‬
‫ن ک ‌ه مق دار آن ب ‌ه‬
‫ل ای ‌‬
‫ل بازده پمپ‌ نیز تغییر پی دا می‌کن د‪ ،‬ک ‌ه ب ‌ه دلی ‌‬
‫پ وابست ‌ه است‌‪ .‬البت ‌ه در عم ‌‬
‫پم ‌‬
‫ن جا از آن ص رف نظ ر ش ده اس ت‌‪ .‬ام ا ب رای‌‬
‫مشخصات فنی‌ و ساختی‌ پمپ‌ مربوط است‌‪ ،‬در ای ‌‬
‫پ باید دبی‌ آب خام شور را در نظر گرفت‌‪.‬‬
‫محاسب ‌هی‌ انرژی‌ الکتریکی‌ در پم ‌‬
‫ت بازی ابی‌ ب ‌ه‬
‫ن تولیدی‌ ب ‌ه آب خام ورودی‌ نسبت‌ بازیابی‌ گفت ‌ه می‌ش ود‪ .‬نس ب ‌‬
‫ب ‌ه نسبت‌ آب شیری ‌‬
‫وی ژه ب ‌ه ن وع غش اء و م یزان فش ار وابس ت ‌ه اس ت‌‪ ،‬در س الهای‌ اخ یر مق دار آن ب ‌ه ط ور ق ابل‌‬
‫ن ‪ ١٠‬تا ‪ ٥٠‬درصد متغیر اس ت‌ ‪ )D. Paul¸2004(.‬در‬
‫ن مقدار بی ‌‬
‫مالحظه‌ای‌ افزایش‌ یافت ‌ه است‌‪ .‬ای ‌‬
‫ن در فش ار و نس بت‌ بازی ابی‌ مختلف‌‬
‫جدول (‪ )٥-٤‬میزان انرژی‌ مورد نیاز جهت‌ تولید آب ش یری ‌‬
‫مشاهده می‌شود‪.‬‬

‫ب ‪S. Avlonitis( ٢٠٠٣( kWh/m³‬‬

‫جدول ‪ :٥-٤‬میزان انرژی‌ مورد نیاز جهت‌ تولید آب شیرین‌ بر حس ‌‬

‫‪P‬‬
‫فشار‬ ‫(‪)bar‬‬ ‫‪١٠‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪٣٠‬‬ ‫‪٤٠‬‬ ‫‪٥٠‬‬ ‫‪٦٠‬‬ ‫‪٧٠‬‬
‫نسبت‌‬
‫‪psi‬‬ ‫‪١٤٥‬‬ ‫‪٢٩٠‬‬ ‫‪٤٣٥‬‬ ‫‪٥٨٠‬‬ ‫‪٧٢٥‬‬ ‫‪٨٧٠‬‬ ‫‪١٠١٥‬‬
‫بازیابی‌‬
‫‪١٠‬‬ ‫‪٧٨/٢‬‬ ‫‪٥٦/٥‬‬ ‫‪٣٣/٨‬‬ ‫‪١١/١١‬‬ ‫‪٨٩/١٣‬‬ ‫‪٦٧/١٦‬‬ ‫‪٤٤/١٩‬‬

‫‪٢٠‬‬ ‫‪٣٩/١‬‬ ‫‪٧٨/٢‬‬ ‫‪١٧/٤‬‬ ‫‪٥٦/٥‬‬ ‫‪٩٤/٦‬‬ ‫‪٣٣/٨‬‬ ‫‪٧٢/٩‬‬

‫‪٣٠‬‬ ‫‪٩٣/٠‬‬ ‫‪٨٥/١‬‬ ‫‪٧٨/٢‬‬ ‫‪٧٠/٣‬‬ ‫‪٦٣/٤‬‬ ‫‪٥٦/٥‬‬ ‫‪٤٨/٦‬‬
‫‪٤٠‬‬ ‫‪٦٩/٠‬‬ ‫‪٣٩/١‬‬ ‫‪٠٨/٢‬‬ ‫‪٧٨/٢‬‬ ‫‪٤٧/٣‬‬ ‫‪١٧/٤‬‬ ‫‪٨٦/٤‬‬
‫‪٥٠‬‬ ‫‪٥٦/٠‬‬ ‫‪١١/١‬‬ ‫‪٦٧/١‬‬ ‫‪٢٢/٢‬‬ ‫‪٧٨/٢‬‬ ‫‪٣٣/٣‬‬ ‫‪٨٩/٣‬‬

‫ن می‌کن د‬
‫فش ار و نس بت‌ بازی ابی‌ را می‌ت وان از روی‌ اطالع ات ف نی‌ ک ‌ه س ازنده غش اء ت أمی ‌‬
‫استخراج ک رد‪ .‬از ط رف دیگ ر غلظت‌ آب ش ور ورودی‌ ن یز ب ر مص رف ان رژی‌ و م یزان آب‬
‫تولیدی‌ تأثیرگذار است‌‪ .‬هرچ ‌ه غلظت‌ آب شور باالتر باشد‪ ،‬مقدار نسبت‌ بازیابی‌ کمتر خواهد شد‪،‬‬
‫در نتیج ‌ه توان مصرفی‌ در پمپ‌ نیز افزایش‌ خواهد یافت‌‪.‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١٠٩‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫‪ -١-٤-١-٤‬هزینه‌ها‬
‫طبق‌ ج داول ارائ ‌ه ش ده ه زین ‌ه س رمایه‌گذاری‌ اولی ‌ه ب رای‌ تص فی ‌ه زی رآب ‌ه ب رج خنک‌کنن ده‬
‫پاالیش گاه ت بریز براب ر ‪ ٣/١٠٤‬میلی ارد توم ان و ه زین ‌ه تولی د ‪ ٣٧٤/١‬میلی ارد توم ان در س ال‬
‫ن‬
‫می‌باشد‪ .‬از طرفی‌ دیگر‪ ،‬اگر این‌ تصفی ‌ه اتفاق نیفتد و تمامی‌ زیرآب ‌ه با آب خام ص نعتی‌ ج ایگزی ‌‬
‫ن صورت هزین ‌ه مورد نیاز بر طبق‌ ‪ ٧٠٥٦‬لایر برای‌ هر متر مکعب‌ آب برابر ‪١٢٤‬‬
‫گردد‪ ،‬در ای ‌‬
‫میلیون تومان در سال خواهد بود‪.‬‬
‫ن تصفی ‌ه زیرآب ‌ه و یا جایگزینی‌ آن با آب خ ام ب ‌ه دالیلی‌ از جمل ‌ه‬
‫ن تفاوت هزین ‌هی‌ چشم‌گیر بی ‌‬
‫ای ‌‬
‫ت دالر (نی از ب ‌ه واردات تجه یزات‬
‫قیمت‌ پایین‌ آب در ایران نسبت‌ ب ‌ه سایر کشورها و افزایش‌ قیم ‌‬
‫تصفی ‌ه آب) می‌باشد‪.‬‬
‫در ش کل‌ (‪ )٥-٤‬ارزش کل‌ آب در ب رخی‌ کش ورهای‌ منتخب‌ جه ان ق ابل‌ مش اهده می‌باش د‪.‬‬
‫ن شکل‌‪ ،‬ارزش آب در ایران حتی‌ پایین‌تر از متوسط‌ جهانی‌ می‌باشد‪.‬‬
‫مطابق‌ ای ‌‬

‫ب جهان (دالر در هر متر مکعب‌)‬

‫ی منتخ ‌‬
‫ی از کشورها ‌‬
‫شکل‌ ‪ :٥-٤‬ارزش کل‌ آب در برخ ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١١٠‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫ن رو طبق‌ شکل‌ (‪ )٦-٤‬میزان مصرف سران ‌ه آب در ایران بسیار باالست‌‪ ،‬لذا میزان‬
‫از ای ‌‬
‫مصرف آب خیلی‌ بیشتر از منابع‌ موجود می‌باشد‪.‬‬

‫ب در سال) ‪ ١٩٩٦‬تا ‪٢٠٠٥‬‬

‫ی و خارجی‌ (متر مکع ‌‬
‫شکل‌ ‪ :٦-٤‬مصرف سرانه‌ آب از منابع‌ داخل ‌‬

‫طبق‌ کل‌ (‪ ١٧ ،)٧-٤‬کشور ک ‌ه ب ‌ه طور عمده در خاورمیان ‌ه مستقر هستند تنش‌ آبی‌ بسیار‬
‫باالیی‌ دارند‪.‬‬

‫ش آبی‌ در خاورمیانه‪‌١‬‬
‫شکل‌ ‪ :٧-٤‬میزان تن ‌‬

‫‪/http://www.bloomberg.com/graphics/2019-countries-facing-water-crisis 1‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١١١‬‬ ‫ث و نتایج‌‬
‫فصل‌ چهارم‪ :‬بح ‌‬

‫الزم ب ‌ه ذکر می‌باشد ک ‌ه متوسط‌ قیمت‌ جهانی‌ آب برابر ‪ ١٠‬دالر می‌باش د‪ .‬اگ ر م یزان زی رآب ‌ه‬
‫ن ص ورت ه زین ‌ه‬
‫موجود ‪ )٢٠ )m³/hr‬با آب خام صنعتی‌ ب ‌ه قیمت‌ ‪ ١٠‬دالر جایگزین‌ شود‪ ،‬در ای ‌‬
‫برآورد شده برابر ‪ ٣٥‬میلیارد تومان در سال می‌باش د ک ‌ه ح دود ‪ ٢٨٢‬براب ر ه زین ‌ه محاس باتی‌ ب ا‬
‫قیمت‌ آب در ایران می‌باشد‪.‬‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫فصل‌ پنجم‌‪:‬‬
‫نتیجه‌گیري و پیشنهادات‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫‪١١٣‬‬ ‫فصل‌ پنجم‌‪ :‬نتیجه‌گیری‌ و پیشنهادات‬

‫‪ -١-٥‬جمع‌بندی‌ و نتیجه‌گیری‌‬
‫ن مط الع ‌ه امک ان س نجی‌ به‌ک ارگیری‌ سیس تم‌های‌ غش ائی‌ ب رای‌ ح ذف امالح محل ول از‬
‫در ای ‌‬
‫ج ب ‌ه دست‌ آمده‪ ،‬مشخص‌ ش د ب ا اس تفاده از‬
‫ن بررسی‌ شد و با توج ‌ه ب ‌ه نتای ‌‬
‫زیرآب ‌ه برجهای‌ خنک‌ک ‌‬
‫ن روش می‌توان بیش‌ از حدود ‪ %٩٥‬از امالح محلول را حذف نمود‪.‬‬
‫ای ‌‬
‫ج حاصل‌ شده ب ‌ه شرح ذیل‌ می‌باشد‪:‬‬
‫ن نتای ‌‬
‫مهم‌تری ‌‬
‫ل از غشاء ‪ BW30‬پایدارتر است‌‬
‫ج حاص ‌‬
‫‪ -‬با تغییر متغیرهای‌ عملیاتی‌‪ ،‬نتای ‌‬
‫‪ -‬افزایش‌ فشار باعث‌ افزایش‌ انرژی‌ مورد نیاز‪ ،‬افزایش‌ میزان گ رفتگی‌ غ یر ق ابل‌ بازگش ت‌‬
‫غشاء و کاهش‌ عمر آن خواهد شد‬
‫‪ -‬با افزایش‌ دما انرژی‌ مورد نیاز جهت‌ فرآیند اسمز معکوس کاهش‌ می‌یابد‬
‫ت سیستم‌ تغییر محسوسی‌‬
‫‪ -‬تغییر ‪ TDS‬خوراك‪ ،‬تأثیر زیادی‌ بر میزان حذف امالح ندارد اما بازیاف ‌‬
‫دارد ‪-‬آنالیز روزان ‌ه زیرآب ‌ه مخصوصًا در کلر تزریقی‌‪ ،‬میزان کلر آزاد و غلظت‌ مادهی‌ ضد‬
‫رسوب‪ ،‬ضروری‌‬

‫می‌باشد‬
‫ت و دبی‌ آب ورودی‌ ب ‌ه سیس تم‌ تص فیه‌‪ ،‬از می ان روش های‌ مختلف‌‪ ،‬روش‬
‫‪ -‬ب ا ت وج ‌ه ب ‌ه غلظ ‌‬
‫اس مز معک وس ب ا م دل غش ائی‌ ‪ ٨ BW30‬اینچی‌‪ ،‬ک ‌ه ارزی ابی‌ ف نی‌ و اقتص ادی‌ آن انج ام ش د‪،‬‬
‫گزینه‌ای‌ مناسب‌ می‌باشد‪.‬‬
‫‪ -‬بر اساس معیارهای‌ هزین ‌هی‌ تولی د آب ش یرین‌‪ ،‬مالحظ ات زیس ت‌محیطی‌‪ ،‬ن رخ بازی افت‌ و‬
‫ت ب ‌ه روشهای‌ حرارتی‌ مناسب‌تر می‌باشد‪.‬‬
‫انرژی‌ مصرفی‌‪ ،‬روش تصفیه‌ای‌ ‪ RO‬نسب ‌‬
‫‪ -‬وجود ضد رسوب در زیرآب ‌ه از نکات مثبتی‌ می‌باشد ک ‌ه با بررسی‌ پتانسیل‌ رسوب ب ر روی‌‬
‫ت نیاز ب ‌ه پیش‌تصفی ‌ه حذف شود یا کاهش‌ یابد‪.‬‬
‫ن اس ‌‬
‫غشاء و اعمال تغییرات جزئی‌ ممک ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
‫‪١١٤‬‬ ‫فصل‌ پنجم‌‪ :‬نتیجه‌گیری‌ و پیشنهادات‬

‫ب ‌ه طور خالص ‌ه برای‌ تصفی ‌ه زیرآب ‌ه برجهای‌ خنک‌کننده با سیستم‌های‌ غشائی‌ ‪ BW30‬و فش ار‬
‫‪ ١٠‬تا ‪ ١٢‬بار‪ ،‬دمای‌ ‪ ٣٠‬تا ‪ ٣٥‬درج ‌ه سانتی‌گراد را می‌توان پیشنهاد نمود‪ .‬البت ‌ه با کامل‌تر ک ردن‬
‫پایلوت ساخت ‌ه شده و بهینه‌سازی‌ سیستم‌های‌ پیش‌تصفیه‌‪ ،‬می‌توان شرایط‌ عملی اتی‌ را تغی یر داده و‬
‫نهایتًا ب ‌ه آب عبوری‌ با کیفیت‌ بهتر و شار بیشتر دست‌ یافت‌‪.‬‬
‫ن آب جبرانی‌ برجهای‌ خنک‌کننده‪ ،‬آب شهر‬
‫ن نکت ‌ه می‌باشد ک ‌ه منبع‌ تأمی ‌‬
‫ن الزم ب ‌ه ذکر ای ‌‬
‫هم‌چنی ‌‬
‫می‌باشد و هزین ‌ه پرداختی‌ ب ‌ه ازای‌ هر متر مکعب‌ آن حدودًا براب ر ‪ ٧٠٥٦‬لایر اس ت‌‪ ،‬ولی‌ بن ا ب ‌ه‬
‫دالیلی‌ از جمل ‌ه ارزش پایین‌ آب در ایران و نیاز ب ‌ه واردات تجهیزات تص فی ‌ه آب ص نعتی‌‪ ،‬هن وز‬
‫ت تشویق‌ صاحبان صنایع‌ ب ‌ه عدم تخلی ‌ه زیرآب ‌ه وجود ندارد‪.‬‬
‫زیر ساخت‌های‌ الزم جه ‌‬
‫در پاالیش گاه ت بریز‪ ،‬بیش‌ از ‪ ٢٠ m³/hr‬زی رآب ‌ه خ ارج می‌گ ردد ک ‌ه در ص ورت بک ارگیری‌‬
‫نیا‬
‫ت آن جهت‌ اس تفاده مج دد ب ‌ه عن وان آب ج برانی‌ برجه ای‌ خنک‌ک ‌‬
‫روشهای‌ م ذکور و بازی اف ‌‬
‫ت بیش‌ از ‪ %٨٠‬از‬
‫جوشآورها‪ ،‬می‌توان ساالن ‌ه صرفه‌جویی‌ زیادی‌ انجام داد‪ .‬در ص ورت بازی اف ‌‬
‫ن آب‪ ،‬ساالن ‌ه ‪ ١٤٠١٦٠‬متر مکعب‌ در مصرف آب صرفه‌جویی‌ خواهد شد‪.‬‬
‫ای ‌‬
‫‪ -٢-٥‬پیشنهادات‬
‫‪ -‬مدلسازی‌ تصفی ‌ه زیرآب ‌ه برجهای‌ خنک‌کننده با سیستم‌ غشائی‌‬
‫‪ -‬بررسی‌ دیگر سیستم‌های‌ پیش‌تصفی ‌ه امکانپذیر و مناسب‌ با توج ‌ه ب ‌ه آنالیز زیرآب ‌ه‬
‫ک غشاء‬
‫‪ -‬استفاده از پایلوتهای‌ کامل‌تر با امکان استفاده از المانهای‌ با بیش‌ از ی ‌‬
‫‪ -‬بررسی‌ روشهای‌ کاهش‌ زیرآب ‌ه نظیر افزودن ضد رسوب و افزایش‌ کیفیت‌ آب جبرانی‌‬
‫‪ -‬تولید داخلی‌ تمامی‌ تجهیزات ب رای‌ ک اهش‌ هزینه‌ه ا و مق رون ب ‌ه ص رف ‌ه نم ودن تص فی ‌ه آب‬
‫ت ب ‌ه استفاده از آب خام‬
‫نسب ‌‬
‫‪ -‬بررسی‌ روشهای‌ دفع‌ مایع‌ غلیظ‌ حاصل‌ از فرآیندهای‌ غشائی‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
‫‪١١٥‬‬ ‫فصل‌ پنجم‌‪ :‬نتیجه‌گیری‌ و پیشنهادات‬

‫ت و بهینه‌سازی‌ غشاهای‌ اسمز معکوس‬

‫‪ -‬مطالع ‌ه در مورد نحوهی‌ ساخ ‌‬
‫‪ -‬استفاده از انرژی‌های‌ تجدیدپذیر در تصفی ‌ه آب‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬
 ‫ت مناب ‌ع و ماخذ‬
‫فهرس ‌‬

‫ی اطالعات_ایران)_ایرانداك)_‬
‫ی_ایران)_گنج‌)_در_پژوهشگاه_علوم_و_فنــاور ‌‬
‫ی_به‌_شمارة_‪/١٩٥٩٢٩‬و_تاریخ‌_‪( _٦/٩/١٣٩٥‬از_پایگاه_اطالعات_علم ‌‬
‫ت_از_حقوق_پدیدآوران_در_آنها)_وزارت_علوم‪_،‬تحقیقات‪__،‬فناور ‌‬
‫ی_و_صیان ‌‬
‫ی_تحصیالت_تکمیل ‌‬
‫ت_و_اشاعه‌_پیشنهاده_ها‪_،‬پایان_نامه‌_ها‪_،‬و_رساله‌_ها ‌‬
‫ی_به‌_این‌_مدرك_بر_پایه‌_آیین‌_نامه‌_ثب ‌‬
‫دسترس ‌‬

‫ی_است‌‪.‬‬
‫ی_آن_و_سایر_قوانین‌_و_مقررات_مربوط_شدن ‌‬
‫ت_از_مؤلفان‪_،‬مصنفان‪_،‬و_هنرمندان)_‪(_١٣٤٨‬و_الحاقات_و_اصالحات_بعد ‌‬
‫ی_و_بر_پایه‌_قانون_حمای ‌‬
‫ی_علمی‌‪_،‬آموزشی‌‪_،‬و_پژوهش ‌‬
‫ی_هدف_ها ‌‬
‫ت_کامل‌_حقوق_پدیدآوران_و_تنها_برا ‌‬
‫فراه ‌م_شده_و_استفاده_از_آن_با_رعای ‌‬