KALKULUA, 3.

gaia: etxerako ariketak

ALDAGAI ERREALEKO FUNTZIO ERREALAK

1. Atal bakoitzean azaltzen den u(x) funtzioa idatzi, bere eremua adieraziz:

a) y = x 2 parabolan dagoen P(x,y) puntu bakoitzerako, u(x), P puntutik koordenatu

jatorrirainoko distantziaren berdina da.
b) u(x) funtzioa [ x, π ] tarteari dagokion R erradiodun zirkunferentzia arkuaren luzera
da non x ∈ [ 0, π ] den.
c) y = e x kurbaren P(x,y) puntu bakoitzetik pasatzen den zuzen ukitzailea eta ukitzaile
honekiko perpendikularra den zuzena kalkulatuko ditugu. Ukitzaileak eta bere
perpendikularrak OX ardatza A eta B puntuetan ebakitzen dituzte hurrenez hurren. u(x)
funtzioa ABP triangeluaren azalera da.

2. Ondorengo funtzio errealen R heina kalkulatu:

a) y ( x) = 1 + x + 3 b) y ( x) = 2 + 3sin 2x c) y ( x) = x 2 − 6 x + 8
1 π
d) y ( x) = e) y ( x) = + arcsin x
( x − 2)( x − 4) 2
f) y ( x) = π + 2 arccos x
⎧ x2 + 3 x < 0 bada
g) y ( x) = −3arctan x h) y ( x) = ⎨
⎩sin x x > 0 bada

3. Ondorengo D eremuetan definitutako y(x) funtzioen x(y) alderantzizko funtzioa

definitu beren R definizio eremua adieraziz.

a) y ( x) = 3 + e x , D = R
b) y ( x) = 5 + ( x − 1)( x − 3), D = {x ∈ R / x ≤ 3}
c) y ( x) = ln( x − 2), D = {x ∈ R / x > 2}
e2 x − e−2 x
d) y ( x) = ,D=R
2
e2 x + e −2 x
e) y ( x) = , D = ( −∞,0]
2

4. Ondorengo u(x) funtzio konposatuak kalkulatu:

a) u ( x) = f ( g ( x)) , f ( x) = sin x, g ( x) = x3
b) u ( x) = g ( f ( x)) , f ( x) = sin x, g ( x) = x3
1
c) u ( x) = f ( g (h( x))), f ( x) = e x , g ( x) = x 2 + x + 1, h( x) =
x
⎧1 x ∈ [0,1) bada
d) u ( x) = g ( f ( x)) non g ( x) = x 2 eta f ( x) = ⎨ diren.
⎩− 1 x ∈ [1,2] bada
5. Ondorengo limiteak kalkulatu:

x+4
⎛ 2x +1 ⎞ x+5 −3 x −9
a) lim ⎜ ⎟ b) lim c) lim
x →∞ ⎝ 2 x − 3 ⎠ x →4 x−4 x →9 x − 3

x−3 1 1
d) lim 2 e) lim sin f) lim x sin
x →3 x − 4 x + 3 x →0 x x →0 x

6. Hurrengo y(x) funtzioetarako ematen diren x = a eta ε>0 balioak erabiliz,

∀ x ∈ (a − δ , a + δ ) ⇒ y ( x) − y (a) < ε baldintza bete dadin beharrezkoa den d > 0
balio handiena lortu..

a) y ( x) = 2x + 3,a = 4, ε = 0.1
b) y ( x) = 2x + 3,a = 4, ε = 0.03
c) y ( x) = −5x + 4,a = −2, ε = 0.25
d) y ( x) = −5x + 4, a = −2,ε = 0.0015

7. Ondorengo funtzioen deribatuak kalkulatu:

cos x
a) f ( x) = x 2 sin x b) f ( x) = c) f ( x) = − x + tan x d) f ( x) = x 2 tan x
x
5x + 4 ⎛1⎞
e) f ( x) = f) f ( x) = arctan( x3 ) g) f ( x) = arcsin ⎜ ⎟
x+2 ⎝ x⎠
x
h) f ( x) = arccos( sinx) i) f ( x) = j) f ( x) = e x
x +2
k) x(t ) = 1 + t 2 , y (t ) = tet l) x(t ) = cos3 t , y (t ) = arctan(et )
m) x(t ) = 3 sin t , y (t ) = arcsin(1 − t 3 ) n) ye y = x 2 + 3 o) x3 y 2 = sin( x + y )

dx
8. 3. ariketako y(x) funtzio bakoitzarentzat kalkulatu eta emaitza x-ren menpe zein
dy
y-ren menpe idatzi.

9. Ondoren agertzen diren eskemak eta urratsak erabiliz, y(x) funtzioen deribatua
kalkulatu.
a) y ( x) = x sin x, y´(4.3), kendura zentrala, h = 0.001.
b) y ( x) = x 2e x , y´(−1.6), kendura progresiboa, h = 0.002.
c) y ( x) = tan( x + 1), y´´(1.2), kendura progresiboa, h = 0.001.