ALFONS MUHA

Alfons Muha rođen je 24. jula 1860. godine u mestu Ivančice u Moravskoj,
sada Češkoj. Crtanje i pevanje su mu bili hobiji od detinjstva. Sa 11 godina
je postao član crkvenog hora u Katedrali Sv. Petra u Brnu što mu je
omogućilo i da pohađa gimnaziju u tom gradu. Kada mu se glas izmenio
zamoljen je da napusti hor i tako se vratio u svoj rodni grad. Zaposlio se u
opštinskoj upravi ali je nastavio sa časovima crtanja. Ne uspevši da se upiše
na Akademuju umetnosti u Pragu, Muha prihvata poslove vezane za
pozorišni dekor, a 1879. godine prelazi u Beč gde radi kao asistent u firmi
koja se bavila pozorišnom scenografijom. I dalje uzima časove slikanja i
crtanja. Kada je požar u Burg teatru u Beču uništio i Muhinog poslodavca,
on se na kratko vratio u Češku, gde radi kao slobodni umetnik, dekorater i
portretista. Grof Emahof postaje prvi Muhin zaštitnik koji mu omogućava da
se školuje na minhenskoj Akademiji umetnosti. U isto vreme radi ilustracije
za reklame. Prvi reklamni poster pravi 1892. godine, ali pravi proboj i slavu
doživljava dve godine kasnije kada radi prvi u nizu postera za Saru Bernar,
tada najpoznatiju parisku glumicu i njeno “Pozorište renesanse”.
Posle koncerta Bostonske filharmonije na kome je izvedena i “Vltava” Bedžiha Smetane, Alfons Muha
odlučuje da se potpuno posveti slovenskoj istoriji i kulturi. Po povratku u Češku 1910. godine, Muha
počinje da radi na realizaciji onoga što je kasnije postalo poznato kao “Slovenska epopeja”. Na 20
monumentalnih platana Muha je oslikao slovensku mitologiju, istoriju, narodna verovanja i kulturu. Želeo
je da svakoj slovenskoj zajednici posveti po jednu temu i sliku u čast zajedničkog porekla, i kako se
nadao, zajedničke slovenske budućnosti. Posle izložbe prvih jedanaest slika u Pragu 1911. godine, Muha je
neke od ovih dela sa velikim uspehom prikazao i 1921, godine u Čikagu i Njujorku. Svih dvadeset slika
ciklusa “Slovenska epopeja” Muha je 1928. godine poklonio gradu Pragu i češkom narodu. Iste godine
preselio se u svoju kuću u Pragu. Nastavio je sa radom, dekorisao je prozore katedrale u Pragu, a
dizajnirao je i češke banknote. Svoje memoare objavio je 1936. godine.
Najtraženiji prizori u delima ovog umetnika
bile su mlade devojke raskošnih kosa u
lepršavim neoklasičnim haljinama, često
okružene cvećem i drugim dekoracijama.
Sam umetnik je čeznuo da njegova umetnost
bude iznad običnog postera ili ilustracije,
smatrajući da je umetnost način za
izražavanje uzvišenih ideja i duhovnosti.
Kada je Nemačka napala
Čehoslovačku 1939. godine,
Muha je odmah uhapšen.
Zadržan je na razgovoru u
Gestapou, ali ubrzo je i pušten
kući. Ipak, ubrzo nakon toga je i
umro, pod tajanstvenim
okolnostima. Sahranjen je na
praškom groblju na Višegradu.
Danas, kalendari, ilustracije,
plakati i posteri, lepe devojke
bujnih figura i frizura uokvirene
svojevrsnim ramovima od cveća,
postale su simbol jednog
posebnog vremena.
HVALA NA PAŽNJI
Maša Milutinović