You are on page 1of 34

CASSET NO. 1.

NOMBRE: JOSÉ TANCARA


FECHA: 17 DE OCTUBRE DE 2005.

LADO A

J.P.: Jichhurusti jikxat’astanwa aka Luriway markana


ukhamarusa sañan jichhuruxa tunka kimsaqallkun uruxiw
jichhuruxa ukata jiwasaxa nayaxa jikxatt’asisktwa jilata Jose
Tancara uka jilatampi jupampisti jupasti qhananchistaniwa aka
alinak tuqita ukhamaraki ayrunakata quqanakata y nayraqatasti
jupaxa qhananchistaniwa taqi kastanakawa quqanakasa utjaski
sañani kha qullasiñ tuqita nu jilata ukanakat qhanancht’itasmati
haber qhancht’it jilata José. Jamillo ukax kunjamas

Entrevistado: Jamillo parchasiñatakiw uka uywa kayu


pakjatanakatakiwa qulla, uma ch’illkha sañani ukax walirakiki
pachp qulla, ch’akhatiya uka qullax pachparakiki, t’ula sañani,
q’ila q’ila ukax qullarakiki sanqa sataw ukax, chullpa sewulla,
tuwi, murq’u anu, anu k’ara tirmintina parcha ukataki
walirakikiw, sip’aña, ukhamarakiki ukax qullaskarakiw,
qullarakiki ukax mati umaña wila q’uwa, janq’u q’uwa matirakiki
kurus kurus q’uwa, murilaka urqu murilaka paypach ukax,
************* salwiya mati thayantataki wayrataki sañani, phusa
phusa ukax walirakiki, uriganu, ukatsti awki awki janq’u awki
awki wila awki awki ukax ************ cuerpo usuchjasitanakataki
chhuxrinakataki qulla, manzanillax iwal ukax thayan pasatataki
pachp qulla.
JP. Jichhax jilata akata janit juk’amp qhancht’itasma aka
parchasiñ quranakatxa kunjamasa jaqis p’akjaxi uywas p’akjasi
ukax kunjamasa, jay ukham nuwe jichha ukanakatakix
kunjamasa pripart’añax sañan nuwe

Entrevistado.- Pripart’añan sañani ukaxa taqpacha qura pampa


quranaka qullanak plantitanak apthapisa piqthapiña sañaw
parchjama wakiyañ, urpha sañani uskhalla sañani jayukanakampi
jamillo, uma ch’illkha, t’ula, t’uru t’uru jaru phupha sataw ukax,
chullpa sewulla, ukatxa tirmintina ukanaka ********** pampa qura
anch santo rimeryuw ukax accidenti paski hayukanakatakix
paschjam wakt’asa qurxatasiña sañani kaukha usuchjatak
t’unjatak jayukanak ukaru qurxataña may hasta jakth’apiyxix
yasta mä phaxi sanu pä paxsixis yasta nayra cuna sanukan
kikpak tukuyix.

J. Jichhax akax qurakamakit ukaxa janit kuna yaqha kunampis


apxatañakix.

Entrevistado.- Janiw ukakamakiw ukakamak anchhitaxa lagartu


ukaw kusarakix jararankhu ukampiw yapt’añax chhuxu nayra
ch’ukq’ikis jay ukara pachparu tukuyañapataki.

J. Ah ya walikiw jilata José jichha aka kawkiritix matinakataki


ukax kawkniris ancha khusapunix.

Entrevistado.- Jichhax primiru matixa anchhitax aka wila q’uwaw


khusapunix santa rimiriyu.
J. Kuntakis ukax walix.

Entrevistado.- Ukaxa purak usuntatak tayans pasjayastan ya


qhip urasax ususxi ukat mat umantañanix junt’utatayipi
junp’itatay phuthutt’ayasiñ ***** uka kuwirpusax janiy kunjam
ch’uñurus ancha qhatirirs manq’astan ukat sarttan jump’itattan
ukat jump’itar thayt’atax mayx ususxix janiw unxtañjamaxis
kauksarus sartañjamaxis ********** jichhax jay ukat piskt’añan
kimsa wallaqitamp piskt’añax jiwasan lurata ukat misklt’at
umantañan purumpis ukatx jichhas jump’itatar qhathirkir
umantañanixa jump’itatayapuniw kuwerpu yasta jan sartañ
puyrkañan ukat yast qhiphur qhiphurux yast sanit sanukiw
saratatayi ukatakiw ukax walix uka ******** jiskt jay ukax, ukat
uka salwiya jiskt ukaxa wayran katjat wayrax kuna iman huayraw
utji muyu muyu uka kutix wayra katutatakipi walix ukax
ñiq’icht’asiñas matis umantañ jan asukaraniy ukaw ukatakiw wali
origanu iwal matitakiw walix.

J. Jichhax saskayatan ninkhart’axa kawkir kullakanakatakixa


kullakanakatixa sartapki ususinxa wali askiwa san kawkir qurans
ukaxa kunajamasa.

Entrevistado.- Unakaxa qullanakaxa utjixa ukax **********


chhuxrita jakasipxi ukata jan jaktasiñ puyripxiti ukat ukax
rikayra sataw ukanakatakiw ukax wali jiq’icht’asiña ukax
altamintu sataw ukax ukatxa yapa kaylla ukax yapa sataw ukax
jiwasan sillus sillusax walikirakiw animalanakasan sillupas
walikirakiw ukat ukampiw jiq’icht’asiñas uklat ukaxa
jump’itatarakipi wali ukat ukax kurawlirakiw animalanakarux
tañacharakipi purak ustatayi ukax kamachchiy thayt’aypach
ch’uñuqaych ukatakix qullarakixa wallqkir umaw qullaraki ukax
ch’itita satarakiw ch’illa rawarilla satan jayukat jartañ ch’iyar
isimpiw ch’uqantañ ukat phututsuyxi yasta jakatatawayxiw
animalax ukatakiw uka walix

J. A ya walikiw jilata ukhamaxa nayraqatar sarantaskakiñani


ukampisa akan uñt’asktanwa yaqha quranak sañani ukanaka
kuna qhanancht’itasma.

Entrevistado.- Ukanakatak waliraki lankt’astan jaqustan ch’aps


ch’aphintayastan usuchjastan ukatakiw akax walixa ch’uku
ch’uku, ch’uku ch’uku sataw ukxaruxa **************** ukxaruxa
tjarakix sutipas ulluku putukullu ukanakax ********** quqa t’arwa
qala q’awanakax tuqu t’arw satarakiw qiñwanakan tuqus suxkha
******** quqa t’arwa ukaw ukax ukas walikirakiw piru chhistinak
lurañataki iscuyl wawanakaw usu ukataki ukata utjaskakipiniw
bulsa bulsa uka quritaw utji siljir jamach’itunakapi utjix ukaw
phuqhitux manq’as jiwak bulsa bulsa sataw akaxa ampi añathuy
pichaña jay ukham sataw akax aliq qurakirakiy ukax aliq
qurakixarakiw akan utjaskakipiniw suxu suxu siw suxu suxu
wayk’a wayk’a uka wayk’a wayk’axa jiq’icht’axiñatakiw walix ukax
sustjatanakatak ukhama manq’a wink’i ukam sapxi wayraw
apxatawi ukanakatakiw wali ukaxa ñacht’asiñatakiw ukat
phuqhacht’añ sipanxa utjaskakipiniw sutinakapax janiraw
rikunusitakiti pampanakat aptatakit sutikiw aptataski ukamaw
chhua cchua q’ila q’ila uka parchatakirakipi walix turilla ñaqa
t’ula ch’uqi ch’uki antris waylla jay uka sinti qullaskipi ukanakax
ma usurnuktatakix ukaxa jaltasiñapi ukat phuthutsuyasiñ uka
kaluranaka kalinturanakaw utji jay ukanakaru jarsusiña
kuyrpusaru ukapi sanuchix phuskhaña ukax parchasitakirakiw
waliskix accidintinakataki parchatakirakiw sirwi ukat taqi kun
apthapt’asi, waylli k’alla ukanakaxa wawanakar jariña jani
sustjasiñapatakis jani ñanqhanak uñtañapatakis jay ukatakiw
ukax wali ukanakaw wali.

J. Walik jilata ukhamax qhipachparux juk’ampi qhanancht’itata

Entrevistado.- Phuqhacht’askakiñaniw walja sutinakaw utjaski.

J. Ya. Jilata he ukhamasa aksa Qhuchhin uksa tuqinxa ch’uqix


satt’atakipuniw ch’uqixa wali nayraqat sarix kuna jiwasan
manq’asiñasatakix ukamaw nuwi jichhaxa jilata Jose he njanit
qhanañcht’itasma ch’uqi satañ tuqita ukhamaraki ch’uqi he
kunjam qalltapatax qhulliñata y sañani llamayuñkama ukxaruxa
ch’uñu ch’uñu ch’uñutakis apsxapxaraktaw jat alay parkinakarux
jilat ukxat qhanañcht’tasma

Entrevistado.- Awira jilata munat jilata akhamaw ukax ch’uqi


puntuta alimintu ukax jiwasanakax manq’astan wiraxuchanakas
manq’asipxi prophisuranak aka taqpach wawata asta jach’a
jilsuñkama manq’astanxa intuncis uka trawaj uskuñatakixa
wakisiwa nayraqataxa yunta kunsijiña yuntaru yasta alimintaña
trawajañapatakixa intuncis ukatakixa wakt’ayasiña primiraminti
yasta jallupacha purxi yasta tintasyunaw sasaw puxapxi
puriyxapxi karnawal pasxi yast tintasyun lunisax qhullintañaxiw
siw ukatakiw yapuchañatakix qhullintxañaw nayraqatx qhull
tukt’ayasasti yast warwichañarakiw warwichas warwich
tukt’asasti yas kujicharurakiw manxañaraki sañani janiw
panjasktan turawiyax anchhitaxa qhull tuckt’ayasaxa sataña
wakiyxañax satañaw wakiyxañaxi satañ wakiyañatakixa wanuw
apxatt’añaxi qalitanakaw willst’añaxi uka ch’umisitunakaw
wikart’añaxi sum muntuthapt’axi ukatxa yasta jatha chhijllata
utjxiw ukam khumuntasinx satintir sarxañaxiw satantir
sarxasasti tukt’anitaxiw ukatxa yasta k’uphakipt’añaxi suma
qayt’ayañaxi jan umanaka apañpatakisa asat’inak jan
juthañapatakisa larqikipt’aniñaxiw jaya alay ampstanakata
rispacht’añaxiw jawir tuqinakar jay ukham riphintiñatakix ukaw
pasxi ukatxa ikaxiwa yast irnaqaw purinxi irnaqa yasta
irnaqkipt’añaxi yasta rikarunakamp saras mink’a kuna jach’a
yapunakaxipanxa mä pikunaks jaqqhatt’asiwañ ukhamaw
sarantawayxañaxiw ukataxa yast uka irnak tukutatxa yasta
tuqurxarakiw tuqurxipanxa yasta yasta kusicha sisxañaxiw
kujicht’xañaxiw yasta alwat sarantañax jak’uruxarakiw kujich
urasax yasta janiw laq’untañ munxi juch’untañs munxi
************ apur apthapin munasax yast ukaw lurañaxi ukatxa
apthapt’axañarakiw khumthapt’xañarakiw utar apthapt’añaxi yast
utar apthapt’añatakix aphatt’añatakix yasta ch’uñuw warañaxi
juyphi urasaxarakiw yasta ukat ch’uñuw warjxañaxi ch’uñuw
takiñaxi yast ukat khumuskañarakikiw yast utaru waStat
apthapiskañarakiw jathanaka maratakiw satañatakiw qhawqha
kargas phaltani yast uka chhijllxaña jay ukhamanak
apthapisiñaxiw uka purxarakikiw wastitat yast uka milli
ch’uqinakaw sataña jay ukanakatakix jathanakax yast tistinak
tistinat apnuqañaxi sum saquniwa mujarillawa kun t’ir papaw
suntuqur jay ukhamanak iskujiñaw ukax chhijllaña sañaw ukax
pa puntun ukata ukaxa ukham tistinañaw tistin puntun
puntunixiw ukanakax ukatxa k’utxix yastamp ukham kikp
rawajur mantaskarakiktanw ast janipiniw timpux utjkit milliw
satañaxi granuw jawq’añaxi ukhamanakampis ast timp pasatakiw
mara y mara janipiniw timpu utjkiti tiskansu nu hay tiskansu aka
kampisinutakix ukhamaw jilata waliskaspaw parlañax

J. Jilata ukhamaxa walik qhanañcht’awayistaxa satañ tuqita


kunjamas ch’uqix achux jichhaxa jani juk’amp qhanañcht’itasma
aka qhawqha kastanakasa ch’uqix utjixa jilata aksa tuqinxa

Entrevistado.- Ch’uqi jilata munat irmanu akhamaw


ch’uqinakatxa walja kastapiniw jan tukkayaw utji jilata ukham
sañani primirupiniw uñt’ata akaxa ch’iyar imilla sataw papa suma
arinusu sum muxsa asta wali manq’ant’aña ukat janq’u imilla
satarakiw, sani imilla ukata isla sataw utji saq’ampa sataw
axawiri qullunakas yamas walja sutiniw jilat utji aymaranx
sañaxa qhiñi papa sapxiw qullux sapxarakiw wali mayja tistint
sutinakaniw papax jan tukkayapuniw qullu puntuw ukat jiwak ma
sutisti utji k’anwa k’aphi satawa mayaxa sulimana satawa mayaxa
satawa llint’a chulu satawa mayaxa phurixa satarakiwa uka
phurixa pa kastarakiw qullu imillan jay ukhamaw ukat
utjaskakipuniw piru janiw amtañjamakit ratukix jilata
qhiphurunakaw tukt’ayasksn jilata.

J. Walikiniw ukhamaxa jilata. Jilata José he jumanakaxa aksana


satañatakixa kunaimana alinak unch’ukipta jamach’inak
uñch’ukipta ukhamaraki aka pacha tuqitxa taqi kast sañani mä
uñacht’aw churchistu ukas ja ukarjamaw jumanakaxa kunsa
irnaqaptaxa no satañatakisa aski maraniti jan ukax nayra satacha
ukanakatx qhanacht’itasmati jilata.

Entrevistado.- Awir jilata uka satañ tuqita parlt’añani akhamaw


ukax qhulli urasaw yatisi aka ispirit jistan uka jamach’itunak
ch’ijpa sataw ukax ukam sum yatixa suma marañatakixa kimsa
paya ukhamawa tapacht’asi jallu marañatakisti uraqharukiwa
chumich’iñjtanakarukiwa tapachasi ukaru khansu sañaniw
chiwchi qall jansu sañaniw ukata suma marañapatakikix kimsapi
ukat jichhax jallu marañatakisti ch’umi chica ch’uminakaruwa
wawitx uywasix sinu puntarus uywasi ukhamaw uka waña
marañatakiw puntakiw ukat taypi marañatakisti chica taypinkiw
ukat jallu maratakisti uraq ch’umi ch’initanakankiw ukhamaw
uka ispiritunaka yati uka jamach’itunakax ukat tantiyxaña ukat
jichhax jichhax mayu phaxsiw purxi sasaw sapxi yast kurusiruw
chika silun chiqpankiw sapxiw yast jichhax suma maraniw saw
yatipxi ukat jichhax awustutarak asiyawt sarayapxi timpu jallu
marañapx waña marañaps ukata jichhax asiyaw sas ukax primir
asiyaw sikunt asiyaw tirsir asiyaw jay uka timpu nayra
achilanakasax sarayapxiritayna ukat jichha ukhamjamakipi
jichha nayr wayrixa jichhaxa uraspatxay qalltchispa aka pachaxa
upthapinispa yasta jallu purxaspa uraspar pujxaspa intinsis
qhipas nayras iwalakiy puqunchispa ukhamaw timpux sari ukat
jichha akax pampa ch’uminakapi yatixa uka ñuñumaya jistan
waych’a jistan uka t’ula jay ukanak sanqa ukanakaw yati uk
uñch’ukipxiritayn nayra achachilanaka awichanakasasa
ukhamawa jilata part’aña utjaski anchhitaxa uras timpupinjamapi
anchhitax waych’ax waych’ax panqarkixa urasankapuniw ukaw
jilata yatiñanaka utjaski timpunak sarayaña sipanxa uka nayra
awichanakas achilanakas uñtasipxirina ukat jichhax ukhamawa
pachax sari.

J. Ya jilata walikiniw jilata. Jilata he juk’ampi


qhanañcht’askakismati aka siwara kunjamasa satañaxa
kunjamarakis apthapiña ukxaruxa awina satarakisp ukxaruxa
alwirjas jawasas jaw ukanakat qhanañcht’itasma.

Entrevistado.- Yasta jilata akhamaw jilata qhanañchan sipanxa


jawasaxa achhitaxa uraw satañaxa achhita qallpanakaxa
ch’allxatt’aña uma tuiñunakasa janiw waxt’asiñ munxiti mayni
sapakiw tuiñuñ munxi jay ukhamaw pasaski ukat jichhaxa
achhitaxa qallpa mallkux taqiruw purjatt’ix uñjtarusa
kayachatakarusa taqiruw khuchkhacht’i ukat anchhitax jawasas
alwirjas juphas anchhitaw uranixa ukatxa satanak tukt’asaxa
siwara triju awin ukanakax yasta aka turu santu pasanakax
phichkañasiw isk’ yasta uraqirpacha qawxapchixas taqitakixay
wajchatakis puwritakis qarwxapxi yast ukaxa jariykistus jay ukaw
lantiw aka pachaxa puwritakis wajchatakis qarpini yast
urasapiniw jilata ukanakaxa taqiruw wawanakar mantiniñatakisa
ukax apur lurakipt’asiñaxipi ukata urankapintanwa jichhaxa
jilata taqi kunaw utji anchhitaxa urapiniw yas akan istikam turu
sant pasat san anris sañan nawiraratakix yasta
ch’uxñatatawayxañapaw ukaw jilata wakisi.

J. Ya, jichhaxa jumanaka ukanak satthapt’aptax ukarux kunapms


luraptax jumanakax.
Entrevistado.- Ukaruxa luraptxa yasta tukt’asaxa irnaqañanakaw
waktxaraki asta tunqus utj jawasas qurantxakirakispaw
chhaqhayxasp yaniw puqtxaspati intunsis ukarux irnaqañ
quranakaw llaxiña jay ukhamanakaxiw ******* ukat qart’añakirak
ukhamaw jan timpunipiwa ukax irnaqt’añaski khuysarus aksarus
ampsta aynacha asta ja timpun sarnaqt’añaw jilata

J. Ya, walikiw jilata ukhamaxa uka irnaqasinxa jumanakaxa ma


kujicharuw purxaptax kujichax kunjamasa apthapiñaxa
kunjamarakisa ukax imasxaña ********

Entrevistado.- Jilata ukaxa kujich urasax purxarakix yasta


ch’uqi satata uka yast kujichax yast purxchixay papanak
apthapt’asaxaya yast saw jana pasxiw ukakamax kujichax
tukthapxañaw ukat ch’uñu wañt’atax ukat kran jawq’añ triwu
jawq’aña jawas achunak apthapt’añ uka kallchañaxiw
ch’iwthapxan siw ukat mä khulusqullu ñusantxiriw ukat yasta
saw jan pasakamaxa asta apthapt’xañaw yast karminatak
awustutakix tukthapt’xañaw jilata ukat ukaxa salwasix jilata
ñusantxakiraki achakunakas mantxi t’urunxi yasta mä
wawanakaru uywasiñatak janiw puqtxa utxaspatix ukamaw utakar
apthapt’asxañaw apur apurapiniw jilata ukaw wakisix.

J. Uka apthapisiñatakixa sañan nuwi siwaras awinas alwirjanakas


ukat yaqhipax ch’ichiñach uyakhipax jawq’añach ukat jichhax
kawkhit chiqax juk’amp qhanañch siwar tuqit ukhat ukat
kunjampun jumanakax imasxaptax ukat achuki uksa ukat mayni
sañani alinakapa ukx kunjamarus tukt’ayxapta ukanakx.
Entrevistado.- Ukhamaw jilata ukaxa mä jamach’itu kamisati
tapacht’asixa sum ******** apt’anis mä iraw wakt’ayasiña ukaru
jawq’xañaw ukat jawq’susasti wart’añxañarak ukata ************
utarux t’ijint’asxaña pirwant’axiña jay ukhama siw akax ukham
lurapta jilata alwirjakas iwalarakiw jawq’st’añ ukham
jawasakirisa triwukiris ast isti ukhamw pirwunt’asxañaw ukax
jilata uka qhipha maratakixa jathatakis utjañapa t’atnt’itanak
lurt’asiña ukhamanakaw utji jilata janipiniw timpux akch’asur
utjkitixa tiskansuxa jilata

J. Waliki yuspin yuspajaratam parlt’awita jilata José

Entrevistado.- Ukhamarakiy jilata walikiy jumasa ukatakixa


walirakinipï mä jakkir jaqitakixa janipini akchás timpux utjkiti
asta jiwaña utjxan ukhapiniy riskansuw utjxaspax jilata.

J. Ya, walikiw jilata jichhasti sarantakipuniñani ukhamasti


parlt’asiwayañani aksa Khuchini uksa tuqinxa utjaskiwa aka uta
uyankhanakansa jan ukaxa uta manqhanakansa taqi kasta
alinaka nu panqaranak jila parti sañani ukasti mä jiwasatakixa
chuym qhanartayi jisnaw ma maysa tuqitxa maysa tuqitsti
k’achacht’arakiwa jiwasan utasa jan ukax uyanqhanaksa jaw uksa
tuqinakat qhanañcht’itasma jilata José

Entrevistado.- Asta mut jilata ukaxa mä sum qamasiñ sipanxa


ukax chuyma qhanartawiwa uk panqaranak ayrusiñ pur ijimplu
pinus utji iwkaliptus utji mansanas puqu turasnus puquraki
muxsart’asiñataki tunasas puqu jichha yamas walji
uskuntkapxixa jichhakiwa asta wataraskapxi nayra achilanakax
wali uraqinak winkiyasipxiritayna uka aynachanakan ukham ina
jiphiski ukanakat jichhax amtaskapxiw yasta yaqhip chiqan
jilatanakax wali tispituxapxiw thakhinakas mantxi ukham ni
wuritus qarxiti yast awtukiw sarxi ukham kayu sartañas utjxiti
yasta alwat sara si yasta jayp’u urjat purxaña thakxanakank uka
suma yasta rinkans jikxatxapxakiw ratukiw utar purxapxi jilata
janiw ch’amakt’asiñas utjxiti ukham jayriw waranqanakarus
jalantaña utj lanktasas tinkuñax utxji kuna aksirintis pasxi
utankirinaka llakisxarak ukhamaw jilata aka kampunxa pasaskiw
jilata munat jilata parlt’añanakaw waliw utjaskiw uka phrut
tuqinakat utjiw moxsart’asiñax mansanas puq ukham uwasas
puqhiw ukham jawirjanakax altiplanuni wajiyun jay
ukhamanakaw jilata utji ukat umitanakas uka ukham
irpthastt’añaski wali pirtitaskiwa uka jalsu umitanakax janiw ya
waqaychapkiti jilata wali istikirakiw inpiryanakham utji mä suma
lurasiñ munxipan uñch’ukisiñaw utji ukhama yaticht’asiñaxa
purapat kulawurt’asiñaw walispa ukham nax munt jilata juma
jilata waliw chuym ch’allxtayaskapxista aka chiqanx jilata aka
Luriway markasanxa amtaninakaw jan utjkiti miramintukiw utjx
jilata.

J. Walikiwa jilata José ukhamarusa jumaxa juk’am


qhanañcht’itasmati ninkhara saskayatanxa ayrunakaw utji ut
k’achancht’irinaka jan ukax chuyma qhanartirinaka ukham
panqaranakw jila part utjix janiti.

Entrevistado.- Jay jis panqaranakaw utjiw jilata janq’u rusasa


kawilaw sataw ukham kuna iman kuluranakaw utji jilata
liryunakas puquw san jusi sapxiwa jay ukhamanakas puqurakiwa
ay rusitax puquskiwa janiw janitix ukata ukhama yaqhip
jilatanakax yasta impiryasiñampikirakiw ukanakx jik’irpayxapxi
ukham ast jupanakatakis apasxapxakiraki ukhama janiwa alasiñ
yatkapxiti ukham uñaqasikamaxa lurasipxaspa alaqt’asinipxaspa
jay ukham kuna imanarakis almaciwunakax jichha timpunakan
uñstxisa ukham mullinakas ayrunakas utjxaki kunaiman
arwulanakaw utjxi mä utaru chuym ch’allxtayasiñatakix jilata
ukhamaw jilata waliskiw piru parlañax janiw phasil
amthapiñjamakiti jilata.

J. Walikiskiw ukhamaxa jilata José jichhasti.


LADO B

JP. Jichhasti jikxatt’astanwa jilata José ukampi ukatsti juphaxa


arxayt’chistaniwa aka qurata mä quqaw utji ukast satawa Tartaku
jilata ukata qhanañcht’itasma jilata.

Entrevistado. Awir jilata uka tartaku sistan aka Luriway markan


utji tartaku sata uka quraxa qullawa rimatismo sataw ukan
thayan pasjata ch’akha thajataki uka ujampisti qullxatt’asiñawa
mä qarjatakipana jump’itatata kawkhats juttana ukax
wañsuyañkamawa lip’ikipt’ayasiña kawkhati t’aschistu
kuwerpusan janchipaxa ch’akha t’ajitaki ukatakiw qulla uka
tartaku siski uka pampa quraxa.

JP. Jilata José jichhax parlt’kasaxa arxayt’itasmati uwasa ukxa


tuqita ayruñat jan ukaxa jaq’ati nayraqat luraña ukxaruxa winuru
jumanakax tukuyapxtaxa ukamarux k’isas lurt’asitakirakiw uksa
tuqita qhanañcht’itasma jilata José.

Entrevistado. Ah jilata uka muxsa achunaka tuquta parlt’añani


uka achuwitxa wakisiwa uraqi suma thijraña manqhata aptaña
mä mirya luqa sañani sisinta sintimitru u ukat juk’ampix janiraki
ukhamaw ukax thijraña uraqixa primirpachaxa nayrpachaxa ukat
ukata uwasaxa uka sarmintu sataw uka uwas plantañatakix
ukaxa nayra achachilanakasa asint timpun uka jayat juthiri
wiraxuchanakaxa wali pruywisipxana janiw kunphiyasipkanti uka
asintanakanak puquyasipxirinxa uka muxsa achunakxa ukat
jilata ukax jichhax jichha timpunxa liwitarax utjxiwa taqi Bolivian
jaqinakaxa kawkhans puquyxaksnawa jilata ukat sañani ukat
puquyañatakixa kimsa marat puqu uka sarmintuxa ayruntaña
manqha suma wanunakampi thijrakipt’asa ukam ukat qarpaña
umampi ukat brutanxi q’irq’aranxi sañaw ukatxa ukat uka
brutank uka ujanakaruxa axufritumpi qullt’ayaña jan us
katuñpataki sarnantiwa sasaw saña uka usux sarna sataw utji
ukatxa yasta maraxiwa pa maraxiwa kimsa maraxiwa yast
puqhiwa yast achunixiw muxsart’asiñatak utjxiw uka priwa sataw
uka nayrapun puqk ukax ukat ukat yasta qhipa maranakarux
yasta kargat wakiyasxi jilata ukat ukha suma muxsa achunakax
puqu ukatxa yasta kargat kargat mistxi yasta miqk’anakampis
pallañaxi ukat yasta kulqisituru partiqataxi kawkha
siwraranakarus apataxi ukham jan awtus utjkanti nayta
timpunakaxa ukat kuntratt’iriw sarayañanwa jaya markanakaru
awtu thaqtiri thakis janirakiw mantankarakinti sumpacha wali
ch’ama trawaju tukuñaw utji uka muxsa achunakat
yanasiñatakixa jilata ukatxa ukhama puqxipansti yasta
tukuyxañatakixa yast karganaka tukstxi suma phaxsi mamaru
alxt’asiñataki ukat tim pasawinakat kutsuyasxañatakixa
windimya sañaxiwa ukhas yast apthapxañaxiwa wiñaku
lurañataki pisku satawa winu sasa luraña ukat uka jach’a
tilanakaw utji phalkaw phawrikañatakiw utji ukaru
t’amachrantañawa ukat yast ukarux yapantaña pisk
phawrikañatakix azukarampis yapt’aña mä suma fuirte
mistuñapataki mä primiru yast thaysuñatakixa phalkaruw
uskuntaña phuqhantayaña yasta amtxpachachixay qhawkha ur
suyañacha ukham ukat ukax kalkulaña yasta lawanakaw
apnuqt’asiña phalkari phaykataña wallaqiyaña ukhama almurs
phayasktan jay ukhama mistx yast phalkat mistx ukax jiq’i sistan
jay ukham juriw sarxi saraqawayxi yast umaru kuna sirpintinjam
asirjam k’uyuntataw utji ukat yasta pilitatjam chhixsi ukat
umt’añaxi machayiriw mistxi ukam nay phunchhawinakaw utjana
ukanakaruw partiqañatak utjx ukamanak nayra achachilanakasa
awichanakasax lurapxiritayna jichha timpunxa janiw uka
kustumrinak chhaqhayañ munxtan janiw jiwasan trawajusakiw
kuistan ukat jichhax uka imprisaryunaka asta phawrikañ
yatxapxi alkulanak kaymanak lurxi ukanakarukiw kulqichxtan
janiw uka kustumrinak armañak munxtans jiwas pachpataw ukax
lurañax utjaski jilata ukatxa winus ukhamarakiw ukax
lurañarakipi ukat ukax janiw kunampis yapañakit suma puruw
uka winux qullawa suma kullawa jiwasar kuwirpur ch’akha
parpar chhaqkiriw uka winux utji jilata ukax phaysusax piscuk
janiw ukhamakitit pirasats lurañarakikiw turasnuts
lurañarakinwa nayta timpuxa ukax janir rephurmak
lurt’apxakipininwa jichhax riphurmax tukusiwayxi taqi kunas
yast tukusxasmachjakiw jilata ukata turawiya waliw parlañanakax
utjaskaspa jilata ukch’ak part’araksna jilata uka muxsa
achuwinakatxa aka Luriway markanxa jilata.

JP. Jilata aka uwasa ukat parlkaxa jaqhipa uwasanakaxa k’isaru


tukuyatax janicha ukxaruxa kuna usunakasa ak uwasaruxa
katuspa ukanakat qhanañcht’itasm jilata.

Entrevistado. A jisa usunakat jiskasinxa qhanañcht’irismaw


jilata uka nayra timputpachax utjanwa asuphri sañaw ukampiw
qullañana usunak jark’aqt’añatakix uka muxsa achuruxa sarnaw
katurina mä jiwas jaqiris utuntsna qarachis katkistaspa jay
ukhamaw ukax jark’aqt’añax utjana asufri sata jilata ukatw uka
achunakas sum puqurinasuma muxsa suma q’alaki munkaña
paruki sañan ukham ayrupxirina puquyapxirina paranakaw
utjirina kawalliriya satanwa jay ukhamanakax wal suma
munkañapuninwa la lluqunakaw puquntirina ukhamaw lurañan
jilata ukatxa k’isacht’xañarakiw ukaxa karg wakiykasaxa iskujiña
sañawa k’ichiña sañawa ukham pallañaraki ukham waljaninakaw
wakiyapxirina ukat neguys lurasipxakirakirinwa awtunakar asta
kargantañanwa yast ma kimsa tunk kargata pä tunka kargata
ukhamaw wakiyañan jilata ukat nayaxa ik’jatpachaw yattha uka
uwas muxsa achunaka kuyrañ jilata ukhamaw jilata nayra
achachilanakasan tatanakasana sarnaqawinakapax trawaj
pasatanakapax jilata jichha timpun aka wawanakaxa
allchhinakaxtan wawanakaxtan ukanaka armañakwa uka
kustumrinak chhaqhayañak munxtan jilata.

JP. Ya jilata, jichhaxa juk’ampisa aka qhipha maranakanxa aka


uwasa uka achuxa sapa marat sapa marata juk’aptaskiw
juk’aptaski jan suma achxitixa kunatsa ukax ukhamarux
tukusxpach jilata.

Entrevistado. Jilata uka muxsa achunakax tukusiñ munaskixa


jilata uka yaqha tuq jutir jaqinakawa kimiku sata uka wanunak
apanxapxi ukawa a ka muxsa achunak tukhaskisti jilata umarus
willintxapxasmachjakiwa uka jawir pampanakaruw alwirjanak
satantxapxi ukat umampacharuw wininax jilata ukat uka muxsa
achu alinakax tukusiwayxi urax maqharuw rañ lurxi umamp
karpasnaw tañ lurtan jiwas mismuw apt’asisktan jilata uka yaqha
tuq jutir jaqinakaw jiwasarux traysyun luraskistu jilata ukat uka
muxsa achunakax jiwaraski ukatx jiwasax quimikunakampiw wal
uskuntxtan jan jiwasa puyrxtant trawajañs jan kuyrañs
atipjayasxaktan phasilatak munxtan jan ukat arintirur arintjapxi
ukaham yaqhanakax atint’itay si ukat ukanakawa uka musxa
achunakarux amuyjawayxi ukat rikujisxakiraktan ukat
uraqimppachaw ukat wininatjamaxiw jilata ukatwa ukax
achunakaxa tukusiski jilata.

JP. Ya walikiw jilata, niyasajumax sayatawa aka uwasa ukaxa


niya 1940 uka jan ukax juk’amp nayratacha piru kuna
uraskamjamasa uka sumpach achuwayixa y kunaurasatjaraks
jan suma achxarakit jilata.

Entrevistado. Jilata ukaxa achskanwa 1945, 50 ukhakamax janiw


utjkanti uka rephurmax utjxi jay ukatw walja jilatanakax aka
Bolivianjamax uskuntxapxan nayra uka kulunisasyun timpun
jutapxan uka patruna jayat jutir jaqinakaw katuntasxapxan
uraqinaka jaqinakar inkañxapxan ukat ayruntasxapxan ukat ukax
uwas ayrusiñax partisakarux janiw jak’ayiripxanti uka punku
sataw utjana jilaqata sataw utjana kuntrulasxapxanwa
jik’irayanirinwa uka jilaqatanakas uk jichhax sinkuntay tusat
aksaruxa taqiw muxsa achunak uñt’an yatxapxana ukat
puquskanwa wal awtunakarus jilarayapxana awuts janirakiw
utjkanti jayar kuntratasir sarañanwa ukham mulanakat
apapxirina ukhamaskan nayra timpux jilata ukata jichhaxa ukatx
puquskiwa sinkuyntay tusatx asta sitintaysinkama sitinta yast
ukat juk’ampiw ukat yast uka awununak apantanxapxi kimikunak
apantanxapxi ukat yast jirawayxir plantanak uka muxsa
achunakaxa tawi kuna achunakas jiwarawayxi pirasas añch
sumaw puqurina uka thak paskasas kallinakan ast jalanukut
irt’asiwayañiri jichhax janiw uka achunakax utjxiti irtasiñatakis
jilata.

JP. Jilata jichha ratunxa he jumppaxha arxayt’itasma kunjamas


masana uka achuxa achuyañ sañan nu jilata.

Entrevistado. Jilata uka mansan tuqita parlt’añani aka miryu


wallinakan utjxi patxjarana manqharana uma katki jay
ukhanakaruw ayrusitaxi uka mansan tuqitxa jayjamarak puqu mä
kinsi añu vinti añus ukhat uka mansanax tardiw jilata ukat
puqqhipanxa kusaw uka suma urijinal sañani suma alimintuw
uka mansan tuqitxa mä ****** sañani suma imataxa añch sumaw
uka chili mansananakax jutkis uka kikpaw tukxi jichhax nayra
inas jaruwa kuna agriyuw sasaw sapxirina k’allk’uw uka jaru
mansanax janiw ukhamakit jichhax añch sumaw puqxi jilata
ukatx ukax ayru waljaptayañatakix ayrux mä mansanax jijsux
ramanakw k’awuqt’ayaña jilata ukatx saphiqiwa marana pä
marana ukat apst’asina yaqhip chiqar ayrt’añarak yast waljaptay
jilata ukhamaw uka mansan tuqitxa lurañ jilata ukata jilaxipanx
yaqhanakarus partiqt’aña ukham phamillanitan ukanakarus
waxt’art’añ mä muxsart’asiñatakis alajaw ukax utji jilata jichhaxa
jichha timpunx janiw pinsxapxiti nayra achachilanakasaxa kawkit
apanisapuniw ayrusipxirina ukhamataynaw jilata.

JP. Walikiw, jichhasti jilata aksanxa uñjatakirakiw mä achuw utji


tumati nuwi jichhaxa ukata qhanañcht’itasma kunjamasa
yapuchañax uka aka achux.
Entrevistado. Jilata uka tumat tuqita parlt’kasinxa wakixhañaw
uka tumatinaka walja kastakirakiw utjaraki lluqallito sapxiw
jichhax imillax sapxarakiw imill tumatix sapxarakiw ukham
kawkhanakatxay ukanaka uka istinaka apanxapchaxa aka
imprisaryunakw kuna injinyirunakaw kun ingiñirunakaw sapxiw
ukanakaw apanxapachax uka yatichirinakax jutxapxarakiw uka
ayruñatakiw uraqitux sumarakiw wakt’ayaña asta khuysar aksaru
qalanakaw irst’aña ukham quranakas quriyañaxi ukatakix
tumatix suma mä simana quimsur pusur airt’atax jakantxiw yast
uka yast chhixtaña ukat qullt’añarak uka awun kimikumpiw
uskt’apxi jichhax jathintatjamaw puquwayxi jilata ukat ukatxa
wakisiskiw uka qullanakaw utjarakiki ukampiw sum qullapxi
yasta jan qullataxa pirtiwayxakirakiw inamayaw trawaj pasatax
utjxakirak jilata ukat wali trawajupuniw kuystxaraki ukat jan
pachpank ukatxa itunt’atakixiw yasta qhiparukiw sartataxi
priskur wakt’ataki uka sakirakiw uka gant’ataxi qullarawinakats
kutsi uka trawajuwits kutsxakirak wali trawajupunirakiw
kuystarak jilata.

JP. Wakliiw jilata, ukhamasti yaqhipa tumatinakx alxapxtay jan


ukhaxa yaqhipanakxa inasa quchxapsta ukanak juk’amp
qhanancht’itasm jilata.

Entrevistado. Uka jilata uka tumati pasaratanakax jay ukat


q’irwt’apxiw ukat q’irwst’asin wañst’ayapxi ukat almasiwur
q’ucht’apxiw jilata uka quchañatakis quqa wanunakaw jarphiniña
jani puqutaki jay uka laq’anakaruw quchañ jilata uka tumat
puquyañataki puquyan munasaxa ukata wali phuyrsani sum sari
jilata phasilak jakantt’ayaña jilata.
JP. Jilata aksa tuqinxa kawkiritix niya alturanakar makhatkix
ukhanakanxa uñjatawa mä muxsa achu sutipax satawa tunasa
uksa tuqita juk’ampinak qhancht’itasma jilata José.

Entrevistado. Ah jisa uka tunasa tuqita uka muxsa achu tuqita


parlt’aña utjakirakiw jilata aka jawirjat Luriway uk jawirjanakan
utjxiw mä kuchinilla sasaw uskkatxapsi anu t’asitjamakiw
puqurxi jilata ukata ukaxa uka anu t’asit phallayataxa kuchinill
satapi wilakiw wali ch’iyar wilapinipi phallix jichax ukaw jan
puquyxit jilata aka jawirjanakan jichhax kuystanakaruw makhatxi
ukanakan ayruxiñ yatxapxi aka thakhiwjanakan walipiniw
phuqhantxi jichhax ukat ukanakanxa puquyañ yatxapxix uka
tunasas jan kuchinillanik jay uk khakarpayapxiw mä pa phaxsi
kimsa phaxsi ukhamaw khakharpayaña tunas mistupkama
pasjatkamaw khakharpayaña ukat wañart’iw ukat umatjamaw
tukxi k’isartxiw ukat ukaw ratuki ayruntt’aña ukatx saphi
saraqtxi yasta pä pinkan ayruñani kimsa pinkan ayruñani yas pä
mar kimsa marat puqxakiw jilata ukat yast karganakam sarxapxi
yasta anch suma nayra ayrurinakakax uñxatxapxiw
yastatrawajupat uñxatt’asxapxiwukat jichhax jichha ukat nayra
ayrurinaka akat yatiqasxapxiw jichha ast uraqis pist’xakiw yast
uñxasax uñaqasxapchixay yasta thakhinak uskutasiñ munxapxi
yast uraqinakat kijtasxapxi nuwarasxapxi nakanwa kuna kuna
uruxay ayrusiskt yast kun arumat ayrt kunarakist juma kunat
ayrusiskarakisma nayjamax sas kunaw tuwasxapxi sa ukham uka
muxsa achut walpiniy jichhax yasta liyunakar manxapxi
ukhamaxiw jilata piru uraqisti uraqiskiw asta janiw puyritakapxiti
ukat jichhax uñch’ukisiñ yatxapxi phasilatak munxapxi jilata uka
ayrunakt yaqhipa tuwasiñ yatxapxi nankanw uraqix sasa kunas
sisxapxakiw yasta jan puyrxasax ukat uñjaskt nas jik’ips
jik’ipayapxakiw jilata ukat ukax phasilakixhixay jiwasan
thuqtasiñasanakaw pintiskchix jilata.
CASSET NO. 2.
NOMBRE: SEBASTIÁN APAZA
FECHA: 17 DE OCTUBRE DE 2005.

LADO A

JP. Aka aka urasansti jikxatt’astwa comundad Puruma uksa


tuqina y jichhasti parlt’apxawa jilata Sebastián Apaza ukampi
juphawa qhanañcht’stani ah quqanakata ukhamaraki yaqhip
waych’anakata quranakata ukhamaraki tappach alinakata
phuqhnacht’istaniwa aka taqpach quranaka quqanak utji qullasiñ
tuqit nayraqat.

Entrevistado. Ya naturistjam, akhamaxiw ukax


(*******************) qullasipxt nanakax, ukat mansanillaw utji
nuwi ****** umt’apxarakitx uka manzanillas nayratakiw qullaraki
jayp’unakas sawumt’asiñaw (***********) nayrat ch’aq’t’ayasiña
nuwi ukham ukat ukat (*******) utjaraki ukatakix sabilaw utji
nuwi ukat usutanakaruw umapiw (*******) ukat (***********)ma
kutux (**************) sataw ukhamarakiw (**************)
kusarakiw qullxatt’asiña ukamp qullxatt’asiña (*****************)
antris waulla ukas usutatarakiw utji, ukampix ukhamarakiw
(********************) ukham yanasipxi después uka iwkaliptxa
uñt’askt ukax ch’uxutakirakiw ch’uxutakiw ukax umpxi, ukat
rumiru ukax ukhamarakiw ukax (***********) ukax wali ukat
ukampix (****************) ukhamaw nanakan uka qulla utji ukat
qhanapaqu qhañapaqu sañani mä panqaraw utji (*****************)
nuwi ukat ukhamrakiw uka (************) ukax qulla ukat
ukhamarakiw umt’asipxarakiw nada más ukakiw nanakan qulla
utjix (********************************) akanxa Salmiya sat utji
utjarakikiw salwiyax. (*******************) uskax kayunakatakiw
(**********************) ukat naturistanakaxa (*******************)
ukat yatisk naya ukanakx (********************) eso nomas
hermano (**************************)

JP. A ya ukhakiti.

Entrevistado. Ukhakiw utji nayan qullanakax akanxa.

JP. Ya walikiw jilata. Ya e ukhamarusa jilata jichhax janit


qhanancht’itasma manq’aña uksa tuqita uka qu e alinakat un
alinaka quranaka ukhamaraki ahunakat nu jilata.

Entrevistado.(***************) phrutanakax alimintuw jiwasatakixa


mandarina, platanu ukas wal apnaqt’asiñ nuwi después sanawrya
jugux umt’asiñarak ukas despues alfa umañax jugu nuwi ukas
pachp qullarakikiw ukax umt’añarakikiw desayunu después
manq’astana phrutanaka manq’astana mandarina ukax
aliminturakikiw (****************) qullanitaynawdespues mä suma
frutaxa utjistuwa uwa uwax ukhamarakikiw durasnu
ukhamarakiw qulla despues igu igux ukax manq’añarakikitaynaw
desayunuw manq’asiñatayna ukax uka frutax ukaw alimintutayna
sapallu sapallux lu mismu después manq’astanwa kuna fruta
jiwasan utjchistu uka frutanakax manqt’asiñapi taqi kuna
maqt’asiña despues ukaruxa kunas utjistuxa (*********************)
granuxa uka uka tustt’asa ukas (********) umasiñatayna después
ukax nayra timpux qullarakikitaynawnanakax ukax umt’aptxa
(****************) indicapxitu ukampikiw sarnaqaskaratx hermanu
ukch’akispaw nayanx.

JP. Ukhamaruxa nikharax dilata saskayataxa mä manq’aña fruta


tuqit parlaskayataxa durasnu nayaxa ist’wa uka tuqitxa walja
kastanakaw durasnux utjix sasarakis sixa ukat jichhax janit
jumax juk’amppachx qhanacht’itaxmaxa qhawqha kastanaks
jumax uñt’asktax durasnutx.

Entrevistado. Durasnu utjiwa.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.
CASSET NO. 3.
NOMBRE: BASILIO APAZA
FECHA: 17 DE OCTUBRE DE 2005.

LADO A

JP. Jisa jichhuruxa suxta uruwa saraqxi diciembre phaxsitaaka


pa waranqa kimsa tunk maraw ukhaskipan jichhasti jilata Basilio
Apaza ukampiw jikxatt’astana juphampisti parlt’añaniwa jupasti
qhanañcht’istaniwa aka quqanakata alinakata ukhamaraki
quranakata ukanakaxa manq’añatakixa yaqhipaxa askixa
yaqhipanakax qullasiñatakiraki yaqhipanakasti aliqa utanaksa
uta man qhanaksa qhaw uka q’ayacht’iri sañani jan ukaxa
q’achacht’iri, nayraqatxa jiskt’añaniwa kawknir alinakasa
manq’asiñataki ukhamaraki qullasiñatakisa utjpacha, jilata
Basilio qhanacht’awayapxita aka puntu uksa tuqita.

Entrevistado. Aka wakisiwa aka uwasa, uwasaxa


manq’asiñarakiw alimintu uqxarusti pirasa prisaza
manq’añarakiw mayax piramutarakiw ukxarux utjiwa durasnu
ukax vitaminanirakiw uka durasnux pa kastaw uka durasnuxa
mayaxa janq’u durasnu mayaxa chico maya musitu sataw ukaw
jicha mayarakiwa qullaraki uka papaya pakayaxa manq’añarakiw
puqux sumanaka uka istipaxa chirapaxa k’iyt’asiñaw umañataki
uka purgante sirviraki ukax purgante ukxarusti manzanax
wawanakatak qullakirak aliminturaki manzana ukxarux
lujmaukaxa isturyañataki wawanakaxa kunapachatix
kulijyunxapxi ukhaxa universidadanakansa uka manq’apxi lujma
ukaxa sumaw ukax phayasiña ukas mirmilar lurañaw lujmat
ukxarusti tumpu tumpuxa jugu umañaraki (**************)
qullaraki aliminturaki ukxarusti sañani sigusa ukax janiw
qullakit sinus ujapakis qullaraki ukana ukax siñuranakatakiw
qullaraki uka partu katuski ukhaw ukax umt’ayañam uja
ukxaruxa plantanakan utjarakiwa verduras sañani apio qpioxa
qulla ukaxa bilisataki qulla ukhamaraki alimintu y uka isti asilga
ukax qullakirakiw asilgax qullarakiw ukxarux maq’añarakiwa
pirijila ukxarusti qullachsnawa thaqhasksnawa jul’amp
yervanakwa eh malvasa ukatxa ukax qullarakikiw malwasaxa
ukaxa kunapachati maluchastan ukax ujamp uskxatt’asiña
pujicht’asiña ukax ukhamaraki qullarakispawa wirwina wirwin
sataw uka ch’uxña ujaw utji ukaxa kansiratakiw qull ukax kansir
mä k’iyjama llaxwjama ukamp lip’xatayama ukat kawkhati
mantach kansir mantaski uka ukxarusti ma wasuru wakt’ayasma
ukxa umt’arakismaw ukax mati mati umasmay ukampiwa aka
kansira qullasispa janiwa ni midicus qullkaspati sulamente uka
yirwakiw qulliristam jumaruxa ukaw nayaxa sañ munta aka
ratuna piru juk’ampi qullanaka utjaskiwa e ukharuxa utjarakiwa
ist kula de kawallu utj ukax riñunataki igadutaki qulla ukharu
utjaskarakiwa malwasa ukata mayax utjiwa ist sañani altamis
sataw ukax qullaraki altamisasti qullatakiw phutxatañawa
phumint apsuñawa kunapachati maltratastana ma jaqix tinkusa
ukax nuwasipkisa ukax phumint apsuña ukampix ukhamaraki
maya qulla utjarakiwa uka qullasti ujiwa ist satawa apio jiskix
uka qullaxiw ukax iwkaliptu iwkaliptux ma ch’ux kattana
pulmunataki ukax qullarakiw ukxaru utjiwa aka patxanakan
utjistuwa ch’akhakiya sataw ma qullaw utjixa uka ch’akhatiyasti
parchañatakirakiw waliraki kunapachati wallpas kuna uvijas
kunas ist kay pakjasix ukamp piqjasa ukampiw k’iythapiña
ukamp piqjasaw parchañtaña ukat animalarus qullaraki jaqirus
qullarakiwa ukakiw naya sirista.

JP. Walikiw jilata Basilio ukhamarusa juk’ampi quranakaw


utjaspachax aksa tuqinxa ukhamaraki quqanakas utjaskaraki
jilata jiniti juk’amp jichhax qhanañtawayakistasma kawknritixa
uta manqhanaka uta uyanqhanaka k’achat’ki ukanaka jila
partiste panqaranakapachaw jilata.

Entrevistado. Ukasti wakisiwa ma adurnuwa uka panqaranakaxa


jiwasanakar chuyumanak qhanartayistu uka panqaranakax
utanakasan uywasinsnawa simpripiniwa jiwasan jardinsituxa
utjistuxa ukanakana plantasna panqara uka panqarsti wara
panqarawa mayasti gladiola ukxarusti usksnawa rusa ukxarusti
uskuraksnawa manzanills uktkiraksnawa ukas qullakirakiwa piru
uka adurnusti jiwasanakataki ma suma chuyma qhanaririwa
ukatxa uywasiñapiniwa jiwasanakataki ma suma q’uma alimintu
ayri katuqix uka wakisiwa sapa mayni (******************)
uywasinak uka panqaranakax ukasti rusa rusa ispaña sataw
mayax rusa wali suma panqaranakawa nayan utjiwa ukasti tunka
kart panqaranakaw utji ukasti taqi kururaw utji q’illu wila janq’u
rusada (**********************) ukanakaw utji panqaranakax
intuncis uka panqaranakas según (*************) churaraki suma
suma kuyrataxa suma preciuparuw churi uka panqarax y
ukhamarakiwa aka agustu ukhaxa asta kasi duce bolivianos dusin
ukharuw mistuh kinsi ukharu qunapachati panqarax walixix
ukhax riwajarakiwa cinco bolivianos cuatro ukharuw riwajaraki
ukasti wakisiwa jiwasanakana uka panqaraxa uywasiña
ukhamaraki gastu irkatarakistu kunapachati nesitktana ukha
jichhaw naya sañ munta jila.

JP. Walikiw jila, jilata eh juk’ampi qhanañt’awajitasmati


kunjamsa jumanakaxa yapuchapta aka sañani uwasa durazno
pirasa ukanakxa sañani ayruntapxta y uh panqarxi achurxi jicha
kunjams jumanakax aljañkam jumanakax luraptax uka
qjanañcht’awayitasma jilata Basilio.

Entrevistado. Walikiw jila naya qhanañcht’awa jichhax


primiramintixa uraki wakichjapta maqhat kawiysxapta uwas
platañatakixa uwax plantxapt suma wanup wanumpis
uskunt’ataxi ukaruwa liñaparuw ch’iyanuqhapta uwasa surku
ukatxa pur metruta ayruntxapta medio metro según metro nu uka
estak urkxaptha uka almasigu uka ukatxa uka marpachaw uka
uwasaxa phallsxi ukat kimsa maratwa phuqhi uka uwasax
ukaruxa alimintañawa wanumpi umampi ukatsti ma istakaw
uskxañama ruligunjama istaka ukat ñach’kat’añawa watump
chint’xaña ukat (***********) uskuña ukxaruwa alimintu usxaña
asufri ukxaruwa qhipha maran yasta achu churawayxi (**********)
puquwayxi uka uwasax wali sumaw puquwayxi intunsis uka
ciudad mercadunakaraw apxapxi lapasa ururu ukatsti
wakisirakiwa singni luraña ukxarusti wins lurakiraksnawa
uwasatxa ukawa ukham plantaña ukat maya planta utjarakiwa
durasnu ukhamarakikiwa ukax plantañarakiki ukham manqha
(****************) ma medio metrjama p’iyantaña ukxarux abunu
uskuña ukjaruxa pajisunak uskuntaña uka patxaruwa durasnux
plantxataña ukat uka durasnuxa sumaw jilsuwayir yasta pä
maran yasta niya puqurpachawa intunces pa maranxa achuwa
intuns uka inyiksyunakanamp qullañarakiwa ukax phumiyañaraki
jan samantañapataki ukax (*******************) uskt’añaraki
ukhamatwa ukax suma churawayix ukxarusti uka pirasas
ukhamakiraw plantxaña ukham p’iysuña umampi uskuntaña
qullaña ukax puqqhakiraki lujmas ukhamakirakiw mansanas
ukham iwalak plantasiñax uka plantanakax ademas manzanas
puqukiw kawkhansa patanakans puqukiwa (****************
*******************) churaskakiw ukax (************) kankhan
(******************) plantapxi intunsis puqqhakiw sulaminti kuyrak
kuyraña suma abunaña ukakiw wakisi jiwasanakana plant’asiñax
jila.

JP. Walikiw jilata, jilata Reynaldo jumasti janiti


qhanañcht’awayitasma kuna kasta alinakasa aksa Anquioma uksa
tuqinxa utjaski ukhamarusa quqanaka ukxaruxa sañani uta
uyanqha uta manqha q’ayacht’iri uka panqaranaka nuw, bueno
jichha kucha qalltawayañani kawknir quqanakasa manq’añataki
aski uksa tuqinakata.

Entrevistado. Bueno nanaka

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.
JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.
JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.
Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.
Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

JP.

Entrevistado.

You might also like