Systematyka – dziedzina biologi, która opisuje, nazywa i klasyfikuje organizmy

Organizmy grupuje się w jednostki klasyfikacji biologicznej

➢ Królestwo (zwierzęta) ➢ Królestwo (rośliny)
➢ typ ➢ gromada
➢ gromada ➢ klasa
➢ rząd ➢ rząd
➢ rodzina ➢ rodzina
➢ rodzaj ➢ rodzaj
➢ gatunek ➢ gatunek

Organizmy dzielimy na 5 królestw

a) zwierząt
• wielokomórkowe
• w komórce mają jądro komórkowe
• cudzożywne
b) roślin
• wielokomórkowe
• w komórce mają jądro komórkowe
• samożywne
c) grzybów
• jednokomórkowe lub wielokomórkowe
• w komórce mają jedno jądro lub wiele jąder komórkowych
• cudzożywne
d) protistów
•jednokomórkowe lub wielokomórkowe
• w komórce mają jedno jądro lub wiele jąder komórkowych
• cudzożywne lub samożywne
e) bakterii
• jednokomórkowe
• w komórce nie mają jądra komórkowego
• cudzożywne lub samożywne

Gatunek to podstawowa jednostka klasyfikacji biologicznej. Organizmy należące do jednego

gatunku mają podobną budowę i zbliżone wymagania życiowe; mogą się rozmnażać płciowo i mieć
płodne potomstwo

Wirusy nie są żywymi organizmami bo nie mają budowy komórkowej i nie wykonują żadnych
czynności życiowych. Są to małe cząstki zakaźne które po wniknięciu do komórek organizmów
mogą wywołać choroby. Zbudowane są z kwasu nukleinowego i otoczki z białek

Bakterie
☺ zbudowane są z: ściana komórkowa, błona komórkowa, otoczka, cytozol, rybosom, nić DNA,
rzęska
☺ są organizmami jednokomórkowymi, nie mają jądra komórkowego
☺ oddychają tlenowo lub beztlenowo (fermentacja)
☺ odżywiają się cudzożywnie (żyją w ścisłym związku z innym organizmem lub rozkładają
szczątki organizmów) lub samożywnie
☺ rozmnażają się bezpłciowo, przez podział komórki, kosztem żywiciela
 ☺ żyją w powietrzu, na innych przedmiotach, dłoniach
☺ są kuliste, podłużne, sprialne
☺ są ważne w przyrodzie bo rozkładają szczątki organizmów i uczestniczą w tworzeniu gleby
☺ dla człowiek bakterie są pożyteczne (wykorzystywane do produkcji serów, kefirów –
wytwarzanie niektórych leków – rozkład zanieczyszczeń w oczyszczalni ścieków) lub
szkodliwe (wywołują proces gnilny, wywołują choroby)

Sposób
Choroby wirusowe Choroby bakteryjne
rozprzestrzeniania się
• Grypa
• ospa wietrzna
Drogą kropelkową • odra • gruźlica
• różyczka
• świnka
• Borelioza
Przez krew • AIDS
• tężec
Drogą płciową • AIDS
Przez pokarm • salmonelloza

Protisty
Cecha Pantofelek Euglena Listownica
Ile komórek jednokomórkowe jednokomórkowe wielokomórkowe
Odżywianie cudzożywne Samożywne, cudzożywne samożywne
Oddychanie tlenowe tlenowe tlenowe
Rozmnażanie Bezpłciowe (podział Bezpłciowe (podział Bezpłciowe (odrywanie
komórki) komórki) fragmentów ciała) płciowe
(komórki jajowe i plemniki)
Ile jąder dwa jedno wiele
komórkowych
Sposób rzęski Długa wić
poruszania
Środowisko życia Wody słodkie np. jeziora, Wody słodkie np. stawy, Wody słone np. Morze
stawy, kałuże jeziora
Steruje Jądro komórkowe Jądro komórkowe
czynnościami
życiowymi
Usuwa nadmiar Wodniczka tętniąca Wodniczka tętniąca
wody

Znaczenie protistów
• protisty żyjące w wodach, które mają zdolność do fotosyntezy dostarczają tlen i są
pokarmem dla innych
• żyjące w żołądkach zwierząt umożliwiają im trawienie pokarmów
• protisty pasożytnicze wywołują groźne choroby np. malaria, toksoplazmoza
Grzyby

Jednokomórkowe Wielokomórkowe np
• drożdże • muchomor
• pleśniaki • koźlarz
• pieczarka
• purchawica

➔ w komórkach mają jedno lub wiele jąder komórkowych

➔ komórki są otoczone ścianą komórkową i nie mają chloroplastów
➔ ich ciało (Grzybnia) jest zbudowane ze strzępek
➔ są cudzożywne
➔ oddychają tlenowo lub beztlenowo (fermentacja)
➔ zasiedlają głównie środowisko lądowe
➔ grzyby żyjące na powierzchni lub w ciele innych organizmów to pasożyty
➔ grzyby rozkładające martwe szczątki roślin i zwierząt to destruenci

Porosty
✔ organizmy zbudowane ze strzępek grzyba i komórek glonu
✔ grzyb chroni glon i dostarcza mu wody i soli mineralnych
✔ glon dostarcza grzybowi pokarmu, który produkuje podczas fotosyntezy
✔ są to organizmy pionierskie (mają niewielkie wymagania życiowe, a dopiero na
przygotowanym przez nie podłożu mogą rozwijać się inne rośliny)