9 5 31316-Ek

Zemin ve Temel Etüdü Uygulam
Çevre ve Şehircilik Bakanlığ ı

Yapı İşleri Genel Mü dü rlü ğ ü
İÇİNDEKİLER
1 AMAÇ................................................................................................................................................................................ 4
2 KAPSAM.......................................................................................................................................................................... 4
3 TANIMLAR..................................................................................................................................................................... 4
4 GENEL ESASLAR..........................................................................................................................................................4
5 ETÜ T KATEGORİLERİ............................................................................................................................................... 5
5.1 Kategori 1.................................................................................................................................................................. 5
5.1.1 Yapı ve Bileşenlerinin Ö zellikleri ve Bü yü klü kleri Yö nü nden.............................................5
5.1.2 Zemin Birimlerinin Ö zellikleri Yö nü nden....................................................................................5
5.1.3 Civar Yapılar Yö nü nden........................................................................................................................5
5.1.4 Yeraltı Suyu Yö nü nden.........................................................................................................................6
5.1.5 Çevre Koşulları Yö nü nden...................................................................................................................6
5.2 Kategori 2.................................................................................................................................................................. 6
5.2.5 Bö lgesel Deprem Ö zellikleri Yö nü nden.........................................................................................6
5.3 Kategori 3.................................................................................................................................................................. 7
5.3.5 Bö lgesel Deprem Ö zellikleri Yö nü nden.........................................................................................7
6 ETÜ TLERİN PLANLANMASI...................................................................................................................................8
6.1 Amaç............................................................................................................................................................................ 8
6.2 Ö n Bilgilerin Toplanması....................................................................................................................................9
6.3 Saha Ö n İncelemesi............................................................................................................................................... 9
6.3.1 Hazırlık........................................................................................................................................................ 9
6.3.2 Genel Bilgilerin Toplanması.............................................................................................................10
6.3.3 Zeminle İlgili Bilgilerin Toplanması.............................................................................................10
6.3.4 Zemin ve Temel Etü t Çalışmalarında Kolaylık Sağ layacak Bilgilerin Toplanması...10
6.4 Toplanan Bilgilerin Değ erlendirilmesi......................................................................................................11
2
7 ZEMİN VE TEMEL ETÜ TLERİNİN KAPSAMI................................................................................................11
7.1 Kategori 1 İçin Etü t Kapsamı.........................................................................................................................11
7.2.1 Ö n Etü tler.................................................................................................................................................12
7.2.2 Tasarım Etü tleri....................................................................................................................................13
7.2.3 Kontrol Etü tleri..................................................................................................................................... 32
8 ZEMİN VE TEMEL ETÜ T RAPORLARI FORMATI........................................................................................32
9 EKLER............................................................................................................................................................................ 34
Kısaltmalar............................................................................................................................................................................ 35
Standartlar............................................................................................................................................................................ 35
Tablolar.................................................................................................................................................................................. 37
3
1 AMAÇ
Bu uygulama esasları ve rapor formatının amacı; bina ve bina tü rü yapıların tasarım,
projelendirme, inşa ve denetimi için yapılması zorunlu olan zemin ve temel etü tlerinin
planlaması, arazi araştırmaları ve laboratuvar çalışmalarının yapılması, sahada karşılaşılan
zemin birimlerinin (zemin ve/veya kaya) mü hendislik ö zellikleri ile yeraltı suyuna ilişkin
verilerin toplanması, yerel deprem etkilerinin belirlenmesi ve elde edilen verilerin
değ erlendirilmesi sonucunda zemin ve temel etü t raporlarının hazırlanmasına ilişkin usul ve
esasları belirlemektir.
2 KAPSAM
Bu uygulama esasları ve rapor formatı; aşağ ıda verilen kategorilerdeki yeni inşa edilecek
yapılar için; bö lgenin jeolojisi, bö lgesel deprem ö zellikleri, yapı ö zellikleri, zemin ö zellikleri,
civar yapılar, yeraltı suyu durumu ve çevre koşulları dikkate alınarak zemin araştırmaları için
yapılması gereken planlama, arazi araştırmaları ve laboratuvar çalışmalarıyla bu çalışmalara
dayalı olarak hazırlanacak zemin ve temel etü t raporları ile mevcut binaların değ erlendirilmesi,
riskli yapı tespiti ve gü çlendirilmesi sü reçlerinde yapılması gereken zemin araştırmalarını
kapsar.
Statik projeye esas teşkil edecek zemin ve temel etü t raporları, bu uygulama esasları ve
formata gö re hazırlanır ve imzalanır.
3 TANIMLAR
Zemin: Mevcut ve yeni yapılacak binaların temel oturum alanı, temel etki derinliğ i ve çevresini
de içerisine alan toprak, dolgu ve kaya birimlerini tanımlamaktadır.
Zemin ve Temel Etüt Raporu: Her bir parsel için ayrı ayrı olmak ü zere, yapının temel ve statik
hesaplarının yapılabilmesi için zemin araştırma verileri ile geoteknik değ erlendirmeleri içeren,
bu Zemin ve Temel Etü dü Uygulama Esasları ve Rapor Formatına gö re hazırlanan rapordur.
Zemin ve Temel Etüt Ekibi: Zemin ve temel etü dü sorumlusu mü hendis tarafından oluşturulan,
etü t kategorisinin gerektirdiğ i çalışmalara uygun olarak inşaat, jeoloji ve jeofizik
mü hendislerinin yer aldığ ı çalışma grubudur.
Kontrol Mühendisi: Yapılan hizmetin kabulü ne ilişkin ilgili mevzuat (standart, yö netmelik vb.)
bilgisine sahip mü hendistir.
Veri Raporu: Arazi ve laboratuvarda gerçekleştirilmiş zemin araştırmalarından elde edilen
verilerin sunulduğ u rapordur.
Geoteknik Rapor: Statik, dinamik ve deprem etkileri gö z ö nü ne alınarak, arazi zemin modelinin
oluşturulduğ u, zemin tabakaları için geoteknik tasarım parametrelerinin verildiğ i, temel tipleri
seçimine ilişkin seçeneklerin irdelendiğ i, mü hendislik analizleri ve değ erlendirmeler ile temel
tasarımına ilişkin ö nerilerin sunulduğ u rapordur.
4 GENEL ESASLAR
Bu uygulama esasları ve rapor formatı; yeni yapılacak ve/veya mevcut olan bina ve bina
tü rü yapıların zemin ve temel etü tlerinde uyulması gereken usul ve esasları belirler.
Bu uygulama esasları ve rapor formatının içinde yer alan hususlar; zemin ve temel
etü tlerinin gerçekleştirilmesi ve denetimine ilişkin asgari kuralları tanımlamakta olup, zemin ve
temel etü t raporlarının ilgili Tü rk standartlarına ve/veya uluslararası kabul gö rmü ş standartlara
(ISO, ASTM, BSI, Eurocode, DIN vb.) uygun olarak hazırlanması zorunludur.
4
Etü t raporlarında yer alacak değ erlendirmelerin, arazi ve laboratuvar çalışmalarından
elde edilen veriler kullanılarak yapılan hesap ve tahkiklere dayandırılması gerekli olup, dolaylı
yaklaşımlara ve gü venilirliğ i test edilmemiş yö ntemlere dayalı değ erlendirmeler tek başına
kabul edilmez.
Arazi ve laboratuvar deney çalışmalarında, Tü rk standartlarına ve/veya uluslararası
kabul gö rmü ş standartlara (ISO, ASTM, BSI, Eurocode, DIN vb.), ö nerilmiş yö ntemlere (ISRM)
uygun ekipman kullanılmalıdır.
Laboratuvar deneylerinin, resmi makamlarca yetkilendirilmiş zemin ve kaya mekaniğ i
laboratuvarlarında yapılması zorunludur.
Gerek arazi deneyleri gerekse laboratuvar deneyleri bu alanda gerekli eğ itimi almış ve
bu eğ itimi belgelenmiş teknik personelce (mü hendis, tekniker, sondö r veya teknisyen), zemin ve
temel etü dü nden sorumlu ilgili mü hendisin/mü hendislerin kontrolü altında yapılmalıdır.
5 ETÜT KATEGORİLERİ
Zemin ve temel etü tleri kategorik olarak çalışmanın içeriğ i bakımından ü ç sınıfa ayrılır.
Kategori 1, Kategori 2 ve Kategori 3 olarak tanımlanan etü t kategorilerinin içerik ve kapsamı
aşağ ıda tanımlanmıştır.
Planlanan zemin ve temel etü dü nü n aşağ ıda tanımlanan kategorilerden hangisine
gireceğ i etü tler ö ncesi kararlaştırılır. Ancak bu kategori sınıflaması, etü tlerin herhangi bir
aşamasında gerekçesi belirtilerek değ iştirilebilir.
5.1 Kategori 1
Bu kategoride yer alan zemin ve temel etü tleri için EK-1’de yer alan form
doldurulacaktır.
5.1.1 Yapı ve Bileşenlerinin Özellikleri ve Büyüklükleri Yönünden
Bu kategoride; bodrum kat yü ksekliğ i en fazla 3.00 m. olan en çok 1 bodrumlu, bodrum
kat hariç toplam 2 katlı, bodrum kat dahil toplam yü ksekliğ i 10.50 m.’yi geçmeyen, bodrum kat
olmaması durumunda toplam bina yü ksekliğ i 7.50 m.'yi geçmeyen, Bina Kullanım Sınıfı (BKS)=3,
bina ö nem katsayısı (I)=1 ve bodrum kat dahil toplam inşaat alanı 500 m 2’yi geçmeyen, bodrum
kat olmaması durumunda toplam inşaat alanı 300 m 2’yi geçmeyen, kü çü k, basit konut tipi
yapılar (site tipi mü stakil yapılar, endü stri yapıları, oteller vb. yapılar hariç), derin temel sistemi
veya zemin iyileştirmesi gerektirmeyen yapılar, tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar yer alır.
5.1.2 Zemin Birimlerinin Özellikleri Yönünden
Bina oturum alanında sağ lam, sert kayalar, az ayrışmış, orta ayrışmış, orta sağ lam
kayalar, ayrışmış-çok çatlaklı zayıf kayalar ve sert kil tabakalarına rastlanan sahalar bu kategori
içinde yer alır.
Plana Esas Jeolojik-Jeoteknik ve Mikrobö lgeleme Etü t çalışmaları sonucu dü zenlenen
raporlarda yerleşim ve yapılaşmaya uygun gö rü len alanlar (UA), eğ imi %5’i geçmeyen tabii
sahalar bu kategori içinde değ erlendirilir. Ö nlem alınması suretiyle yerleşime uygun gö rü len
Ö nlemli Alan (Ö A) ile dolgu sahalar bu kategori içinde değ erlendirilmez.
Şişme ve/veya yü ksek oturma potansiyeli bilinen zeminler, dolgu zeminler, yumuşak,
gevşek veya organik madde içeren zeminler ile kü tle hareketi tehlikesi (heyelan, kaya dü şmesi
vb.) olan sahalar bu kategori içerisinde değ erlendirilmez.
5
5.1.3 Civar Yapılar Yönünden
Komşu yapılara, yollara ve altyapı şebeke sistemlerine (su, kanalizasyon, gaz, telefon,
elektrik vb.) zarar riski olmamalıdır.
5.1.4 Yeraltı Suyu Yönünden
Mevsimsel değ işimler gö z ö nü ne alınarak belirlenen maksimum yeraltı su seviyesi temel
etki derinliğ i içerisinde olan sahalar bu kategori dışındadır.
5.1.5 Çevre Koşulları Yönünden
Yapı alanı ve yakın çevresinde; hidrojeoloji, tabii bitki ö rtü sü , yü zeysel su rejimi,
şev/yamaç duraysızlığ ı, çö kme ve yer değ iştirme hareketleri vb. doğ al sü reçlerle ilgili sorunların
olmadığ ı alanlar bu kategori içinde değ erlendirilir.
Kategori 1 - Ö rnek Yapılar
Yukarıda tanımlanan maddelerin hepsini sağ lamak şartıyla; konut tü rü yapılar, basit
atö lye tipi yapılar, alt ve ü st zemin seviyeleri arasında yü kseklik farkının 2.00 m.’yi geçmediğ i
istinat yapıları ve kazı iksaları, tarım ve hayvancılık amaçlı basit zirai yapılar ile kö y yerleşim
alanı içerisinde yer alan bakkal, manav, berber, kö y fırını, kö y kahvesi, kö y lokantası, tanıtım ve
teşhir bü feleri, kooperatif işletme binaları bu kategoriye giren yapılara ö rnektir. Site tipi
mü stakil yapılar, endü stri yapıları, oteller, okullar, sağ lık ocakları Kategori 1 içerisinde yer
almaz.
5.2 Kategori 2
Bu kategori; Bina Yü kseklik Sınıfı (BYS) 4-8 arasında kalan yapılar, yü ksek risk
taşımayan, alışılmamış taşıyıcı sistem ve yü kler içermeyen, nicel yö ntemlerle elde edilen
parametrelerden yararlanılarak yapımı gerçekleştirilebilen yapıları kapsar.
Plana Esas Jeolojik-Jeoteknik ve Mikrobö lgeleme Etü t Raporlarında yerleşime uygunluk
değ erlendirmesinde, yapı inşasında sakınca gö rü lmeyen (varsa gerekli ö nlemler alınarak) ve
temel tasarımı için gerekli zemin parametrelerinin; araştırma çukurları, sondajlar, jeofizik
araştırmalar, arazi ve laboratuvar çalışmaları ile belirlenebildiğ i sahalar bu kategori içinde
değ erlendirilir.
Yapılacak/mevcut olan yapının ve yapı ile ilgili uygulamaların (her tü rlü kazılar, iksa
sistemleri, yeraltı suyu seviyesinin dü şü rü lmesi ve drenaj gibi faaliyetler vb.) civar yapılara
zarar vermeyeceğ i durumlar bu kategori içerisinde değ erlendirilir.
Yeraltı suyu seviyesinin ve bileşiminin gerek binanın kendisi gerekse de inşaat
faaliyetleri bakımından ö zel ö nlemler alınmasını gerektirmediğ i durumlar bu kategoride
değ erlendirilir.
5.2.5 Bölgesel Deprem Özellikleri Yönünden
Sahaya ö zel zemin davranışı analizleri gerektirmeyen etü tler bu kategori içerisinde
değ erlendirilir.
6
Yapı alanı ve yakın çevresinde; hidrojeoloji, tabii bitki ö rtü sü , yü zeysel su rejimi,
şev/yamaç duraysızlığ ı, çö kme ve yer değ iştirme hareketleri vb. doğ al sü reçlerle ilgili sorunların
alışılmış yö ntemlerle çö zü lebildiğ i durumlar bu kategori içinde değ erlendirilir.
Kategori 2 - Ö rnek yapılar

Yü zeysel (tekil, sü rekli veya radye) temelli yapılar, zemin iyileştirmesi gerektiren yapılar,
derin temeller, alt-ü st seviye farkı 2.00 m.’yi geçen istinat yapıları, zemin veya kaya ankraj ve
bulonları gibi yapı veya yapı kısımları bu kategoriye giren işlere ö rnektir.
5.3 Kategori 3
Kategori 1 ve 2’ye girmeyen tü m binalar, ö zel veya bü yü k risk taşıyan, çok bü yü k
açıklıklı, ö zel taşıyıcı sistemli, alışılmamış ve/veya karmaşık yü k durumlarına sahip yapılar, Bina
Yü kseklik Sınıfı (BYS) 1-3 arasında kalan yapılar ile deprem yalıtımlı binalar bu kategoride yer
alır.
Mü hendislik tasarımı için alışılmamış ve ender olarak karşılaşılan problemli zemin
koşulları, çok gevşek-gevşek kum-çakıl ve çok yumuşak-yumuşak kil zeminler, sahaya ö zel
değ erlendirme ve araştırma gerektiren zemin koşulları (turba, yü ksek organik içerikli, karstik
bö lgeler, zemin profilinde ani yanal değ işimli zeminler, çö ken-şişen zeminler, sıvılaşabilir
zeminler, hassas killer, kalın kontrolsü z yapay dolgu alanları, gö çebilir zayıf çimentolu zeminler,
doğ al radyoaktivite ve tehlikeli gaz çıkışları vb.), tasarıma ilişkin çok ö zel deneysel yö ntemleri ve
model çalışmalarını gerektiren, ö zel hesap, irdeleme ve yorum gerektiren işler, ayrı araştırmalar
veya ö zel ö nlemler gerektiren, muhtemel kü tle hareketleri ya da sü rekli zemin hareketleri içeren
sahalar bu kategori içindedir.
Yapılacak/mevcut olan yapının ve yapı ile ilgili uygulamaların (her tü rlü kazılar, iksa
sistemleri, yeraltı suyu seviyesinin dü şü rü lmesi ve drenaj gibi faaliyetler vb.) civar yapılara
zarar verebileceğ i durumlar bu kategori içerisinde değ erlendirilir.
Yeraltı suyu seviyesinin altında yapılan veya yeraltı suyundan kaynaklanan risk
etkilerine (basınçlı akiferler, temel çukuruna gelecek ve standart yö ntemlerle bertaraf
edilemeyecek su girişleri, jeotermal sahalar) maruz yapılar bu kategori içinde değ erlendirilir.
5.3.5 Bölgesel Deprem Özellikleri Yönünden
Çalışma sahasında aktif fayın gö rü lebildiğ i veya sahaya ö zel deprem tehlike analizi
gerektiren sahalar bu kategoride değ erlendirilir.
Çevre yö nü nden aşılması gü ç ve karmaşık sorunlara neden olabilecek yapılar bu kategori
içerisinde değ erlendirilir.
Kategori 3 - Ö rnek yapılar
7
Bina Yü kseklik Sınıfı (BYS) 1-3 arasında kalan yapılar, yerleşim bö lgelerinde civar
yapıları etkileyebilecek çok bodrumlu derin kazılar, ağ ır dinamik yü k etkisi altındaki makine
temelleri, zararlı kimyasal maddeler içeren ve depolayan tesisler, silolar bu kategoriye giren
işlere ö rnektir.
6 ETÜTLERİN PLANLANMASI
6.1 Amaç
Zemin ve temel etü tlerinin amacı; hem ekonomik hem de gü venli bir yapı inşa edebilmek
ve zemin yapısından kaynaklanacak herhangi bir potansiyel hasarı ve/veya tehlikeyi ö nceden
tespit edebilmek adına yeterli miktarda gü venilir bilgi toplamaktır. Etü tlerin planlanması, bu
amaç doğ rultusunda Zemin ve Temel Etü t Ekibi tarafından yapılmalıdır.
Yeni inşa edilecek yapılar için bilgi toplamanın yanı sıra, mevcut yapıların deprem
performansının tespiti, mevcut yapılarda meydana gelmiş hasarların zemin yapısıyla
ilişkilendirilebilmesi veya belirli bir sahadaki zemin birimlerinin yapı malzemesi olarak
kullanıma uygunluğ unun belirlenebilmesi amacıyla da zemin ve temel etü tleri yapılmaktadır. Bu
amaçlar doğ rultusunda yapılan etü tlerin planlanması doğ rudan incelenen probleme ö zel
koşullar ve gereklilikler doğ rultusunda yapılmalıdır.
Zemin ve temel etü tlerinin planlanmasında ve elde edilen verilerin
değ erlendirilmesinde; ö ncelikle sahanın jeolojik yapısının iyi anlaşılması bü yü k ö nem
taşımaktadır. Jeolojik yapının çok belirgin olduğ u ve karmaşık mü hendislik problemleri olmayan
durumlarda, sondaj ve araştırma çukurlarıyla teyid edilmiş bir literatü r bilgisi yeterli
olabilirken, diğ er durumlarda ise sahaya ö zel bir jeolojik haritalama yapılması gerekli
olabilmektedir.
Zemin ve temel etü t çalışmalarında ö ncelikli olarak “yapı etki bö lgesi” içinde kalan tü m
zemin ve/veya kaya birimleri ile yeraltı suyu durumuna ilişkin tü m bilgilerin elde edilmesi
hedeflenmeli, bu doğ rultuda sahayı ü ç boyutlu olarak incelemeye yetecek şekilde araştırma
yapılmalıdır. Bu hedef doğ rultusunda 5. Bö lü mde tanımlanan etü t kategorileri ve zemin
ö zellikleri esas alınarak 7. Bö lü mde belirtilen çalışma yö ntemlerinden gerekli olanlarını içerecek
şekilde etü tler planlanmalıdır.
Zemin ve temel etü t çalışmaları sahadaki inşaat faaliyetleri nedeniyle geçici veya kalıcı
değ işimlere uğ rayabilecek tü m zemin birimlerini kapsamalıdır. Bu değ işimler aşağ ıdaki şekilde
tanımlanabilir:
 Gerilme ve buna bağ lı şekil değ iştirmeler,

 Su muhtevası ve buna bağ lı hacimsel değ işimler,
 Yeraltı su seviyesi ve akış dü zenindeki değ işimler,
 Dayanım (mukavemet) ve sıkışabilirlik gibi zemin ö zelliklerinde meydana
gelebilecek değ işimler.
Ö zel durumlarda yeraltında bulunması muhtemel karstik boşluk, eski maden kazısı
boşlukları veya galeri / tü nel gibi bina yü kü altında zemin gö çmesi meydana getirebilecek kadar
bü yü k boşlukların da ö zel yö ntemlerle tespit edilebilmesi gereklidir.
Araştırma sırasında arazi ve laboratuvar verilerinin toplanması, kayıt edilmesi ve
yorumlanması yapılmalıdır. Etü t planlanması,
 Ö n bilgilerin toplanması,
 Saha ö n incelemesi yapılması,
8
 Toplanan bilgilerin değ erlendirilmesi
aşamalarından oluşur. Her aşamada aşağ ıda belirtilen çalışmaların yapılması zorunludur.
Ancak proje gerekliliklerine gö re bu çalışmaların kapsamı Zemin ve Temel Etü t Ekibi tarafından
genişletilebilir.
6.2 Ön Bilgilerin Toplanması

Zemin ve temel etü tlerinin planlanmasına yö nelik toplanacak ö n bilgiler, gerek sahaya
ö zel, bö lgesel coğ rafi ve topoğ rafik ö zellikler, gerekse mevcut/inşa edilecek bina ve/veya
binalarla ilgili ana yapısal ö zellikleri içerir. Etü tlerin planlanmasında her iki veri grubu da
ö nemli rol oynamaktadır.
Coğ rafi ve topoğ rafik ö zellikler kapsamında araştırma sahasına ait gü ncel plankote,
sahanın morfolojisi, bö lgenin jeolojisi, hidrojeolojik ö zellikleri ve bö lgesel deprem ö zellikleri
temin edilir. Bu bilgiler gerek ilgili literatü r, gerekse yerel veya genel idarelerce yayınlanmış
olan dokü manlardan veya yapılacak saha çalışmalarından elde edilmelidir. Ayrıca araştırma
sahasında veya yakın çevresinde ö nceden yapılmış zemin ve temel etü t çalışmalarına ait
raporlar ilgili yerel idareden temin edilmelidir. Bu raporların yasal gerekçelerle tamamının
temin edilememesi halinde en azından sondaj logları, sondaj vaziyet planı ve laboratuvar deney
sonuçları temin edilmelidir.
Sahada inşa edilmesi planlanan bina ve/veya binalarla ilgili ana yapısal ö zellikler
kapsamında ise en az bina oturum alanı, bodrum kat sayısı, toplam kat adedi, yapının sahadaki
yerleşimi gibi bilgiler mimari proje mü ellifinden temin edilmelidir. Bu bilgiler; henü z bir kesinlik
içermese dahi zemin ve temel etü tlerinin doğ ru şekilde planlanabilmesi açısından bü yü k ö nem
arz etmektedir. Etü tlerin devamı sırasında bu verilerde herhangi bir değ işiklik olması halinde
etü t planı da gerekli ilave bilgileri içerecek şekilde revize edilmelidir.
Sahanın daha ö nce ne amaçla kullanıldığ ının bilinmesi de zemin durumunda herhangi bir
değ işiklik olup olmadığ ı hakkında fikir verir. Sahanın daha ö nce başka amaçlarla kullanılmış
olması yeni kullanım amacına ö nemli bir etki yapabilir. Ö nceki kullanım amaçlarının tespiti için
eskiye ait hava fotoğ raflarından veya haritalardan yararlanılabilir, sahanın ö nceki sahiplerinden
veya çevreden bilgi toplanabilir.
Sahanın eski kullanımı; yeraltı madenleri, açık maden kazıları, taş ocağ ı ve/veya ariyet
sahası, hafriyat artığ ı depolama alanı, evsel veya kimyasal atık depolama alanı, konut
yapılaşması, ağ ır sanayi yapılaşması ve antik çağ yapılaşması şeklinde olabilir. Bu tip
durumlarda etü tler planlanırken çevresel tedbirler (toksik gaz ve sıvılardan korunma ve etrafa
yayılmasını engelleme) ilgili gü ncel mevzuatın gerektirdiğ i şekilde eksiksiz olarak alınmalıdır.
Ayrıca eski yapı temelleri veya kalıntıları ile karşılaşma ihtimali ve bunların doğ al zemin
yapısında yaratmış olabileceğ i değ işiklikler de etü tlerin planlanması sırasında dikkate
alınmalıdır. Antik çağ yapılaşması olan sahalarda etü tler yapılmadan ö nce ilgili idarelerden
(Kü ltü r ve Tabiat Varlıklarını Korumakla Gö revli Kurullar gibi) gerekli izinler alınmalı ve bu
yapılara zarar verilmemesine ö zen gö sterilmelidir.
6.3 Saha Ön İncelemesi
Araştırma sahasına ait coğ rafi ve topoğ rafik ö zellikler ile binaya ait ana yapısal
ö zelliklerle ilgili ö n bilgilerin toplanmasının ardından sahada bir ö n inceleme yapılmalıdır. Saha
ö n incelemesinin amacı hem toplanan coğ rafi ve topoğ rafik ö zellik bilgilerinin sahadaki mevcut
duruma ana hatlarıyla uyup uymadığ ını kontrol etmek, hem de etü tlerin en doğ ru şekilde
9
planlanmasına faydalı olabilecek çevresel bilgileri temin edebilmektir. Saha ö n incelemesinden
en yü ksek faydanın sağ lanabilmesi için aşağ ıdaki hususlar gö z ö nü nde bulundurulmalıdır.
6.3.1 Hazırlık
Ö n incelemeye gitmeden ö nce plankote, vaziyet planı, varsa mimari kesit/kesitler,
jeolojik haritalar, hava fotoğ rafları temin edilmiş olmalı, sahaya ve çevre yapılara/sahalara giriş
için gerekli izinler alınmalıdır. Muhtemel çevre kirliliğ i veya diğ er tehlikelerle ilgili gerekli iş
gü venliğ i ve sağ lığ ı tedbirleri alınmalıdır.
6.3.2 Genel Bilgilerin Toplanması
 Tü m saha tercihen yü rü yerek gezilmeli, vaziyet planında gö sterilen bina oturum
yerleri işaretlenmelidir.
 Plankote ve harita ile sahadaki mevcut durum arasında herhangi bir fark olup
olmadığ ı kontrol edilmeli, varsa bunlar ilgili yerlere işlenmelidir.
 Sahada mevcut olan yapılarla ilgili bilgi toplanmalıdır.
 Altyapı hatları, antik çağ yapıları, ağ açlar ve diğ er engeller tespit edilmelidir.
 Sahaya makine erişimi ve sahada makine çalışması ile ilgili ulaşım yolları da dahil
olmak ü zere gerekli kontrol ve tespitler yapılmalıdır.
 Gö rü lebilen su kaynaklarındaki akış ve taşkın su seviyeleri, mevsimsel gel-git
değ işimleri tespit edilmelidir.
 Çevre yapıların ö zellikleri ve planlanan yapıdan etkilenme potansiyeli tespit
edilmeye çalışılmalıdır.
 Herhangi bir maden çıkarma çalışması, çevre ve insan sağ lığ ını tehdit edici bir
unsur, kirlilik, gaz çıkışı veya doğ al rengini kaybetmiş zemin veya bitki olup
olmadığ ı tespit edilmeye çalışılmalıdır.
 Bunların dışında sıradan veya sıradışı olarak yapıya etki edebilecek durumlar
tespit edilmeye çalışılmalıdır.
6.3.3 Zeminle İlgili Bilgilerin Toplanması
Sahada ve çevresinde gerek jeolojik haritalar gerekse plankote ve hava fotoğ raflarıyla
ilişkilendirmek suretiyle aşağ ıdaki yü zey ö zellikleri tespit edilmelidir:
 Yü zey ö zelliklerinin tipi ve değ işkenliğ i,

 Dolgu, yarma ve zemin kaymaları,
 Fay, kırık veya bü yü k yeraltı boşluklarına işaret edebilecek yü zey anomalileri,
 Mevcut yapılarda ve yollarda oturma problemine işaret edebilecek çatlak ve
hasarlar,
 Geçmiş heyelan veya muhtemel heyelanlara işaret edebilecek teraslamalar,
eğ ilmiş ağ açlar veya benzer işaretler,
 Yumuşak malzeme ile dolu yü zeye yakın boşluklara işaret edebilecek krater tipi
çö kü ntü ler (ö zellikle kireçtaşı birimlerinde),
 Eski gö l alanları gibi yumuşak, gevşek ve organik zeminlerin varlığ ına işaret
edebilecek dü şü k kotlu dü z alanlar.
Açık kazı aynalarındaki veya mostralardaki zemin koşulları incelenmeli ve
kaydedilmelidir.
Yeraltı ve yü zey sularının varlığ ı ve kotları ile kuyu ve kaynakların, artezyen akışlarının
varlığ ı incelenmeli ve kaydedilmelidir.
Bitki ö rtü sü nü n cinsi ve nemliliğ i, saha genelinin dışında yeşillenme bulunup
bulunmadığ ı tespit edilmelidir.
10
6.3.4 Zemin ve Temel Etüt Çalışmalarında Kolaylık Sağlayacak Bilgilerin Toplanması
Zemin ve Temel Etü tlerine yö nelik olarak çalışma kolaylığ ı sağ layacak bilgiler, alınması
gereken tedbirlerin ö nceden tespiti ve etü t planlamasında etken olabilecek aşağ ıdaki hususlar
gö zlenmeli ve tespit edilmelidir:
 Sahanın konumu ve ulaşım yollarının durumu,

 Altyapı hatları ve diğ er engellerin mevcudiyeti,
 Gerekli olabileceğ i durumlar için depolama, ofis ve saha laboratuvarı olarak
kullanılabilecek alanlar,
 Uygun bir su kaynağ ının mevcudiyeti,
 Malzeme ve iş gü cü teminine yö nelik yerel imkanlar.
6.4 Toplanan Bilgilerin Değerlendirilmesi
Elde edilen dokü manlar, ö n bilgiler ve sahada ö n inceleme sırasında toplanan ilave
bilgiler bü ro çalışması ile değ erlendirilerek, yapılacak zemin ve temel etü dü nü n kapsamı
belirlenir. Zemin ve temel etü tlerinin kapsamı, bina tasarımına ilişkin parametrelerin elde
edilebilmesi ve sahada karşılaşılabilecek mü hendislik problemleri çö zü mlerinin
geliştirilebilmesine yö nelik yeterli nitelik ve nicelikte veri toplayabilecek şekilde planlanmalı ve
aşağ ıda belirtilen hususlar gö z ö nü nde bulundurulmalıdır.
a) Plana Esas Jeolojik-Jeoteknik ve Mikrobö lgeleme Etü t Raporunda, parselin bulunduğ u
alanın yerleşime uygunluk değ erlendirmesi bö lü mü nde belirtilen ö nlem ve ö neriler,
b) Daha ö nce parsel ve yakın çevresi için gerçekleştirilmiş jeolojik-hidrojeolojik-
mü hendislik jeolojisi-jeokimya vb. etü tlerde ve tıbbi jeolojik araştırmalarda ulaşılan
sonuçlar,
c) Etü t kategorisine gö re aşamaları (ö n etü t, tasarım etü dü , kontrol etü dü ),
d) Ü styapı ve bileşenlerinin ö zellikleri, zemin birimlerinin niteliğ i ve yapısı, yapı temeli
için uygun zemin tabakası derinliğ i ile binadan zemine aktarılacak yü kler vb. gibi
hususlar,
e) Yeraltı suyunun varlığ ı ve yeraltı suyu değ işiminin neden olacağ ı problemler ile
jeotermal kaynaklar ve doğ al mineralli sular ile yerü stü ve yeraltısuyu havzalarına
etkileri,
f) Yerü stü su kaynakları ile yü zey sularının olası etkileri,
g) Yapının inşası esnasında çevresinde meydana getirebileceğ i muhtemel sorunlar,
h) Bö lgesel deprem ö zellikleri,
i) Şev duraylılığ ı analizleri ve dayanma yapıları tasarımı yapılması gerekebilecek
sahalarda bunlara yö nelik yeterli nitelik ve nicelikte veri toplanması gereken
durumlar,
dikkate alınmalıdır. Etü t aşamaları ve/veya çalışmaları sonucunda elde edilen veriler
doğ rultusunda, gerekçesi belirtilerek etü t kategorisi değ iştirilebilir ya da ek etü t talep edilebilir.
7 ZEMİN VE TEMEL ETÜTLERİNİN KAPSAMI

7.1 Kategori 1 İçin Etüt Kapsamı
Etü dü n Kategori 1 kapsamına girebilmesi için 5.1 başlığ ı altında yer alan maddelerin
hepsini sağ laması zorunludur.
Ayrıca, 5.1.2. başlığ ında belirtilen zemin birimlerinin arazi yü zeyinde, temel taban
kotunda ve temel etki derinliğ i içerisinde, araştırma çukurlarında gö zlenmesi gereklidir. Etü t
kapsamı belirlenirken ö ncelikle Plana Esas Jeolojik-Jeoteknik ve Mikrobö lgeleme Etü t
Raporunun ilgili parselin bulunduğ u alana ilişkin bö lü mleri temin edilmelidir. Yapı alanı ve
11
çevresinde gö zlem yapılmalı ve yerel bilgiler toplanmalıdır (jeoloji, morfoloji, yü zey suları, arazi
kullanımı, civar yapılar ve çevre koşulları vb.).
Yapı etki alanı ve çevresini kapsayacak şekilde yapılan gö zlemsel incelemeler ile temel
taban seviyesindeki zemin sınıfı, hiçbir şü pheye yer bırakmayacak şekilde aşağ ıda belirtilen
çalışmalar ile belirlenmelidir.
1) Arazi koşulları ve bina oturum alanına gö re; en az 3 adet olacak şekilde sayısı
belirlenen araştırma çukurlarında karşılaşılan zemin birimlerinden yeterli nitelik ve
nicelikte ö rselenmiş ve/veya ö rselenmemiş numuneler alınmalıdır.
2) Çukur aynasında gö rü len killi birimlerde arazide cep penetrometresi ve el tipi kanatlı
kesici (hand vane) deneyleri yapılmalıdır.
3) Killi birimlerden alınan numuneler ü zerinde laboratuvarda elek analizi ve kıvam
limitleri deneyleri yapılmalıdır. Ö rselenmemiş numune alınmış ise doğ al su
muhtevası, doğ al birim hacim ağ ırlığ ı belirlenmeli ve tek eksenli basınç deneyi
yapılmalıdır.
4) Ö rselenmemiş numuneler TS EN ISO 22475-1 standardına uygun olarak alınmalıdır.
5) Kaya numuneleri ü zerinde laboratuvarda nokta yü kleme ve/veya tek eksenli basınç
deneyi yapılmalıdır.
6) Araştırma çukurlarının kesitleri, alınan deney (yeraltı suyu ve zemin/kaya)
numunelerinin yer, adet ve derinliklerini gö steren ve EK-2’de verilen Araştırma
Çukuru Logunda belirtilen asgari bilgileri sağ layacak şekilde kayıt altına alınmalı,
araştırma çukurlarında karşılaşılan zemin birimleri TS ISO 710 serisi baz alınarak
tanımlanmalı (EK-6), çizim ve kesitler ile arazi araştırmaları sırasında çekilen
fotoğ raflar raporda sunulmalıdır.
7) (Değişik:RG-17/2/2021-31398) Araştırma çukurlarında kaya biriminin
gö zlenememesi halinde; 18/3/2018 tarihli ve 30364 mü kerrer sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Tü rkiye Bina Deprem Yö netmeliğ inin ekinde yer alan 16.4.3
maddesindeki gerekli tahkiklerin yapılabilmesi için sismik yö ntemler, sondaj veya
sondalama, arazi deneyleri (SPT, veyn deneyi ve benzeri) yö ntemler kullanılarak da
zemin sınıfı belirlenmelidir.
8) (Ek:RG-17/2/2021-31398) Jeofizik profillerin birbirini çapraz kestiğ i en az 2 adet
sismik ö lçü (MASW, sismik kırılma, REMİ ve benzeri) ile VS30 hızının 360 m/sn'den
bü yü k olduğ u gö sterilmelidir. Yapılan jeofizik çalışmalar için Ek-8’de verilen kabul
tutanağ ı doldurulmalı, arazi çalışmaları sırasında alınan ham ö lçü ler, çekilen fotoğ raf,
video ve benzeri dokü manlar tutanakla birlikte verilmelidir.
Kategori 1 kapsamında değ erlendirilen yapılardan zemine aktarılan maksimum temel
taban gerilmesi gerek statik gerekse de dinamik yü kleme durumunda 200 kN/m 2’yi
aşmamalıdır.
Kategori 2’de yer alan yapılar için zemin ve temel etü tleri,
a) Ö n etü tler,
b) Tasarım etü tleri,
c) Kontrol etü tleri,
olmak ü zere ü ç aşamada yapılır. Planlama aşamasında belirlenen etü t kapsamı, etü t
çalışmaları aşamasındaki gö zlem ve aletsel ö lçü m sonuçlarının değ erlendirilmesi neticesinde
gerekli gö rü ldü ğ ü takdirde genişletilebilir.
12
7.2.1 Ön Etütler
Ö n etü tler; yapı yerinin genel uygunluk değ erlendirmesi veya gerekiyorsa alternatif yapı
yerlerinin belirlenmesi, inşaat faaliyetlerinin yapı alanı ve çevresindeki muhtemel etkilerinin
tahmin edilmesi, yapı davranışı ü zerinde ö nemli etkiye sahip olacak zemin ö zelliklerinin
belirlenmesi ile tasarım ve kontrol araştırmalarının planlanması (6. Bö lü m: Etü tlerin
Planlanması) amacıyla yapılır. Ö n etü tler, bü ro ve arazi çalışmaları olmak ü zere 2 aşamada
yapılır. Bu kapsamda toplanacak veriler ve yapılacak çalışmalar aşağ ıda belirtilmiştir.
a) Bü ro çalışmaları sırasında:
1) İmar çapı ve kroki gibi imar bilgileri ve plan notları,
2) Plankote,
3) Uydu gö rü ntü leri ve hava fotoğ rafları,
4) Bö lgenin jeolojisi hakkında daha ö nce yapılan çalışmalar ve jeolojik
haritalar,
5) Varsa, bina ve çevresinde ö nceden yapılmış zemin ve temel etü t
çalışmalarına ilişkin raporlar,
6) Plana Esas Jeolojik-Jeoteknik ve Mikrobö lgeleme Etü t Raporunun parselin
bulunduğ u alana ilişkin bö lü mleri,
7) İnsan sağ lığ ı açısından ö nem arz eden jeoloji haritaları (radyoaktivite veya
tıbbi jeoloji amaçlı haritalar vb.) ile ilgili raporlar,
8) Eski haritalar,
9) Bö lgenin depremselliğ i,
10) Yerel iklim koşulları,
hakkında bilgi ve belgeler toplanmalıdır.
b) Arazi çalışmaları sırasında:
1) Topoğ rafik durumun belirlenmesi,
2) Komşu yapıların ve kazıların incelenmesi,
3) Varsa civarda mostra vermiş jeolojik birimlerin incelenmesi,
4) Yü zey ve yeraltı su kaynaklarının tespiti,
5) Araştırma çukurları açılması,
6) Sahanın bü yü klü ğ ü ne gö re ihtiyaç duyulması halinde jeofizik araştırmalar
ve/veya zemin tü rlerinin ve tabaka kalınlıklarının belirlenmesine yetecek
sayı ve derinlikte sondaj yapılması,
gereklidir.
Ö n etü tlerin sonuçlarına gö re planlama aşamasında belirlenen etü t kapsamı yeniden
değ erlendirilmeli, gerekirse revize edilmelidir. Ö n etü t kapsamında yapılan arazi çalışmaları
nitelik ve nicelik açısından uygun olduğ u takdirde tasarım etü tleri sırasında da veri olarak
değ erlendirilebilir.
7.2.2 Tasarım Etütleri
Tasarım etü tleri, mevcut/inşa edilecek yapının etkilediğ i zemin/kaya ortamına ilişkin
tü m veri ve ö zellikler ile yapının beklenen performansı karşılama yeteneğ ine etki eden
faktö rlerin gü venilir bir şekilde saptanması ve tanımlanması amacıyla yapılır. Bu etü tler TS EN
1997-1 ve TS EN 1997-2 standardında belirtilen hususlar gö z ö nü ne alınarak belirlenmelidir.
Tasarım etü tleri kapsamında zemin ve kaya birimlerine ait aşağ ıdaki ö zelliklerin
belirlenmesi gereklidir.
a) Zemin sınıfı, kıvamı, sıkılığ ı, indeks ve fiziksel ö zellikleri,
b) Yanal ve dü şey yö ndeki değ işimleri,
c) Litolojik ve stratigrafik ö zellikleri,
13
d) Mukavemet parametreleri,
e) Gerilme-deformasyon ilişkileri ve modü ller,
f) Sıkışabilirlik ö zellikleri,
g) Şişme, oturma, çö kme, karstik boşluk, sıvılaşma potansiyeli vb.,
h) Kayalardaki ayrışma durumu, kaya kalitesi, kayaların dayanımı,
i) Faylar ve sü reksizliklerin durumu,
j) Atık veya yapay dolgu varsa ö zellikleri,
k) (Değişik:RG-17/2/2021-31398) VS30 kayma dalgası hızı,
Tasarım etü tleri kapsamında yeraltı suyu ile ilgili aşağ ıdaki ö zelliklerin belirlenmesi
gereklidir.
a) Yeraltı suyunun varlığ ı ve derinliğ i,
b) Yeraltı suyunun ve zeminin, betona ve betonarme yapı elemanlarına olası zararlı
etkileri.
Ayrıca gerekli olması durumunda aşağ ıdaki ö zellikler de belirlenmelidir.
a) Yeraltı suyu taşıyan birimin niteliğ i (serbest akifer, basınçlı akifer, tü nek akifer,
mercek/sızıntı suyu vb.) ve olası zararlı çevresel etkileri,
b) Yeraltı suyu depolama ve iletme (permeabilite) ö zellikleri,
c) Bö lgesel don derinliğ i.
Tasarım etü tlerinde yapının oturacağ ı alandaki zemin birimlerinin mü hendislik
ö zelliklerinin belirlenmesi çalışmaları; standartlaşmış ve genel kabul gö ren, araştırma çukurları,
sondajlar, jeofizik çalışmalar, arazi ve laboratuvar deneylerini kapsar. Bu kapsamdaki bü tü n
çalışmalar ilgili standartlara uygun olarak yapılmalıdır. Tasarım araştırmaları kapsamında
uygulanacak yö ntemler aşağ ıda belirtilmiştir.
7.2.2.1 Araştırma Çukurları
Araştırma çukurları, yü zeysel temelli ve az katlı yapıların inşa edileceğ i alanlarda yü zeye
yakın kotlardaki zemin durumunu detaylı olarak belirleyebilmek amacı ile açılır.
Bu çukurlar; binanın oturduğ u alanda yapı temel taban kotunun en az 2.00 m. altında bir
derinliğ e veya inşa edilmesi planlanan ü styapı açısından yeterli taşıyıcı niteliğ e sahip zemin
birimlerine inilecek şekilde planlanmalıdır.
Planlanan araştırma çukurları; arazide yapılan gö zlem, numune alma ve deneye tabi
tutma işlemini gerçekleştirmek için yeterli bü yü klü kte ve derinlikte olmalı, yerleri vaziyet planı
ve plankote ü zerine işlenmelidir. Araştırma çukurlarında, zemin veya kaya birimlerinin litolojik
ö zellikleri, yatay ve dü şey yö nlerdeki dağ ılımı, yeraltı suyunun bulunup bulunmadığ ı gibi
hususlarla ilgili veri toplanmalı, laboratuvar deneyleri için araziyi temsil edecek yeter sayıda
numuneler alınmalıdır. Numuneler TS EN ISO 22475-1 standardına uygun olarak alınmalıdır.
Araştırma çukurlarının yerleri ve bü yü klü kleri ü styapı temel zeminini ö rselemeyecek ve
bir zayıf zon oluşturmayacak şekilde planlanmalı ve gerekli incelemeler tamamlandıktan sonra
aynı gü n içinde doldurularak kapatılmalıdır. Lokasyon ve boyutu itibariyle temel zemininde
zafiyet yaratabilecek araştırma çukurları ise uygun malzeme kullanılarak, usulü ne uygun
doldurulmalı ve bu durum raporda belirtilmelidir.
Araştırma çukurlarının kesitleri, alınan deney (yeraltı suyu ve zemin/kaya)
numunelerinin yer, adet ve derinliklerini gö steren ve EK-2’de verilen Araştırma Çukuru Logunda
belirtilen asgari bilgileri sağ layacak şekilde kayıt altına alınmalı, çizim ve kesitler ile arazi
araştırmaları sırasında çekilen fotoğ raflar raporda sunulmalıdır. Araştırma çukurlarının
14
incelenen saha ü zerindeki yeri EK-3’de yer alan Araştırma Noktaları Vaziyet Planına benzer bir
plan ü zerinde verilmelidir.
Mevcut binaların deprem performansının belirlenmesi amacıyla yapılacak araştırmalar
sırasında açılan araştırma çukurları; zemin birimlerinin ö zelliklerinin belirlenmesinin yanı sıra,
bina temelinin derinliğ i, boyutu ve tipi gibi parametreler ile temel altında bir iyileştirmenin
yapılıp yapılmadığ ının belirlenmesine hizmet edecek biçimde ve bina kenarlarında olacak
şekilde planlanmalı, yapılan tespitler rö leve çalışmasına kaydedilmelidir.
Kontrol mü hendisi tarafından araştırma çukuru ile ilgili bilgileri içeren ve EK-4’de
verilen tutanak doldurularak imzalanmalı ve bu tutanak rapor ekinde verilmelidir.
7.2.2.2 Sondajlar
Sondajlar, yapı etki bö lgesindeki zemin birimlerinin yatay ve dü şey yö ndeki dağ ılımı ile
fiziksel ve mekanik ö zelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılır. Sondajların bir diğ er amacı;
yeraltı suyu seviyesinin belirlenmesi, kuyu içi arazi deneyleri yapılması ve gerekli laboratuvar
deneylerinin yapılması için zemini karakterize edecek sayıda ö rselenmiş ve ö rselenmemiş
numuneler alınmasıdır.
Sondajların planlaması, aşağ ıda belirtilen hususların tü mü bir arada değ erlendirilerek en
gayri mü sait durum, etü dü n amacı, arazi koşulları, çevre yapılar, yapılacak/mevcut yapı
karakteristikleri ve en ekonomik çö zü m dikkate alınarak yapılacaktır.
Sondajlar TS EN ISO 22475-1 standardına uygun olarak yapılmalı ve sondajlarda aşağ ıda
belirtilen hususlara uyulmalıdır:
1) Sondaj sayısı ve derinlikleri, yapı etki derinliğ i, bina oturum alanının ve parselin
bü yü klü ğ ü , arazi eğ imi ve stabilite problemleri, temel taban kotu, temel boyutları ve
zemin birimlerinin ö zellikleri dikkate alınarak en az 3 adet olacak şekilde yeter sayıda
planlanmalıdır.
2) Sondaj yerleri; vaziyet planı ve plankote ü zerine işlenmelidir (EK-3).
3) Sondajların kot ve koordinatları (WGS84 koordinat sistemi), sondaj makinesinin tü rü ,
trafik tescil veya ruhsat tarihi, sondö rü n adı ve soyadı, sondajın başlangıç ve bitiş
tarihleri, hava durumu, yeraltı suyuna ilişkin olarak sondajlar sırasında ve sondajların
tamamlanmasından sonra yapılan gö zlemler, zemin birimlerinin dü şey yö ndeki
değ işimleri, zemin tanımlamaları, deneyler için alınan numunelerin kalitesi ve sınıfı
(ö rselenmiş veya ö rselenmemiş), arazide yapılan deneyler, sondajdan sorumlu olan
ve logu hazırlayan jeoloji mü hendisi tarafından EK-5’te verilen logda belirtilen asgari
bilgileri sağ layacak şekilde kayıt altına alınmalı ve imzalanarak raporda sunulmalıdır.
4) Sondaj verisiyle çizilen kesitlerde sondaj yerleri gö sterilmeli, jeolojik veriler kesitte
farklı renklerde verilmeli, yeraltı suyu seviyesinin en dü şü k ve en yü ksek kotları açık
bir şekilde gö sterilmelidir (EK-3).
5) Sondajlar sırasında alınan numune ve/veya karotlar TS EN ISO 22475-1 standardına
gö re alınmalı (kalite sınıfı belirtilmeli), etiketlenmeli, muhafaza edilmeli ve
fotoğ rafları çekildikten sonra bu bilgiler raporda sunulmalıdır.
6) Sondajlar sırasında yapılacak Standart Penetrasyon Testi’nde (SPT) otomatik
şahmerdan kullanılmalıdır.
7) Sondaj kuyusu boyunca her 1.50 m.’de bir Standart Penetrasyon Testi (SPT)
yapılmalıdır. Her kuyuda en az 2 SPT numunesi (ö rselenmiş numune) alınarak
laboratuvar analizi yaptırılmalıdır.
8) Kohezyonlu (killi ve/veya siltli) zeminlerde açılacak sondaj kuyularının en az 2 adedi
içinde Standart Penetrasyon Testleri’ne ek olarak dü şeyde en çok 3.00 m. arayla
Presiyometre veya Kuyu İçi Veyn (Kanatlı Kesici) deneyleri yapılmalıdır.
15
9) Killi/çakıllı ve bloklu zeminlerde en çok 3.00 m. arayla Presiyometre deneyi
yapılmalıdır.
10) Yapay dolgu tabakalarında açılacak sondaj kuyuları içinde Standart Penetrasyon
Testleri’ne ek olarak dü şeyde en çok 3.00 m. arayla Presiyometre deneyi yapılmalıdır.
11) Kohezyonlu zeminlerde açılacak sondaj kuyularında dü şeyde her 5.00 m.’de bir, her
tabaka değ işiminde (hangisi kü çü kse) ve temel alt kotu seviyesinde 1 adet
ö rselenmemiş numune (UD) alınmalıdır.
12) Yeraltı suyunun gö zlendiğ i durumlarda, projenin ihtiyaçlarına gö re en yü ksek ve en
dü şü k seviye ile akım yö nü tespit edilmeli, debisi ve suyun kimyasal ö zelliklerinin
belirlenebilmesi için numune alınmalıdır.
13) Sondajlarda geçilen birimler, loglarda, plan ve kesitlerde, ilgili Tü rk Standardında
verilen (TS ISO 710-1/2/3/4/5/6/7 serisi) semboller ve renkler kullanılarak
gö sterilmelidir (EK-6).
14) Kaya ortamda tamamen karotlu ilerlenmeli, killi zemin ortamlardan ö rselenmemiş
numune alınmalıdır. Zemin ortamda yapılan sondajlarda, karotlu ilerlenebileceğ i gibi
delgi işleminin burgulu sondaj takımı ile kuru yapılması da istenebilir.
15) Karot yü zdeleri (TCR, SCR, RQD) belirlenerek sondaj loglarına işlenmelidir. Ü ç başlık
altında değ erlendirilen karot yü zdelerinden Toplam Karot Yü zdesi (TCR), yü ksek
(%80-100 aralığ ında) olmalıdır. Bu oranın tanımlanan değ erlerden dü şü k olması
halinde nedenleri açıklanmalı, karot kaybı karot sandığ ında ilgili derinliklerde
işaretlenerek belirtilmelidir. Karot verimini yü kseltmek için en az çift tü plü karotiyer
vb. daha gelişmiş sistemler kullanılmalıdır.
16) RQD değ eri sıfıra yakın, ayrışmış, zayıf kayaların doğ ru tanımlanması için bu
birimlerde SPT deneyi (refü değ eri elde edilmesi durumunda Presiyometre deneyi)
yapılması ve numune alınması gereklidir.
17) Sondaj kuyularının çeperlerindeki gö çmeler ile yü zeyden dü şebilecek parçalar
nedeniyle kuyunun kapanmasının ö nlenmesi amacıyla kuyu tabanına kadar alt kısmı
delikli PVC boru indirilmelidir. Ayrıca; kuyu ağ zına kapak yapılarak kuyu etrafı
betonlanmalı, uzun sü reli yeraltı suyu seviyesi ö lçü mü yapılmasına olanak
sağ lanmalıdır.
18) Mü hendislik problemleri, yerel jeolojik ve hidrojeolojik şartlar esas alınarak sondaj
içindeki numune alım noktalarının sayısı ve derinliğ i belirlenmelidir.
19) Kontrol mü hendisi tarafından, sondaj sırasında yapılan arazi deneyleri, yeraltı suyu
ö lçü mleri ile yeterli sayıda deney numunelerinin aldığ ını gö steren ve EK-7’de verilen
tutanak doldurularak imzalanmalı ve bu tutanak rapor ekinde verilmelidir.
a) (Değişik:RG-17/2/2021-31398) Sondaj Sayıları:
1) Temel taban alanı 300 m2’den az olan ve tek bloktan oluşan yapılarda en az 3 adet
sondaj yapılmalıdır. Taban alanının her 300 m2 artışında bir sondaj ilave edilmelidir.
2) Temel taban alanının çok kü çü k olduğ u ve bu alanlarda sondaj makinesinin çalışma
gü çlü ğ ü bulunduğ u durumlarda (sondaj aralıklarının 1~7m. arasında kaldığ ı
durumlarda), ilgili idarenin uygun gö rmesi koşuluyla; gerekçeleri Veri Raporunda
belirtilmek suretiyle jeofizik yö ntemlerle desteklenerek, sayısı 2’den az olmayacak
şekilde sondaj sayısı azaltılabilir.
3) Site tipi çoklu blokların bulunduğ u sahalarda, minimum sondaj aralıkları dikkate
alınarak, her bloğ un temel tabanının bulunduğ u alanda 300 m2’de en az 1 adet sondaj
olmak ü zere, zemin birimlerini tarifleyecek ve sahayı tarayacak şekilde sondaj adedi
belirlenebilir
4) Sondaj sayısı, taban alanı 1000 m2’yi geçen binalarda, maksimum sondaj aralıklarını
aşmayacak şekilde, taban alanı geometrisine gö re birer adet bina kö şelerinde ve 1
adet ortada olmak ü zere en az beş adet olacak şekilde planlanabilir. Bu tip binalarda
16
planlama yapılırken (1) numaralı maddede belirtilen değ erler de dikkate alınarak
artırılmalıdır.
5) Arsa içerisinde fiziki koşullar nedeniyle hiçbir şekilde sondaj yapılamadığ ı
durumlarda (makinenin girememesi ve benzeri ö zel durumlar), arsa sınırının dışında,
zemin etü t ekibince karar verilecek ve idarece de uygun gö rü lecek uzaklıkta sondaj
yapılabilir.
b) Sondaj Yerleri:
1) Topoğ rafik ve jeomorfolojik koşullar ö zel yerlere işaret etmiyorsa, sondaj yerleri yapı
planının kö şelerine ve ortasına gelecek şekilde seçilebilir.
2) Yapı tipleri ve yerleri belirli ise, geniş sahalarda yapıların yerleşimine uygun olarak ve
sahayı tarayacak şekilde sondaj noktaları seçilebilir.
3) Yerleşimi belirsiz proje sahalarında, bir karelaj ü zerinden sondaj yerleri
planlanabilir.
4) Dilatasyonla ayrılmış binalarda her blok altına en az 1 adet sondaj gelecek şekilde
planlama yapılmalıdır.
5) Sondajlar arasındaki mesafeler 40-50 m.’yi geçmeyecek şekilde belirlenmelidir.
6) Derin kazı yapılması gereken, şev açısı yü ksek olan sahalarda ilgili stabilite
analizlerinin (ö rneğ in ankraj kö k bö lgelerinin yer aldığ ı bö lgede) yapılabilmesi için
arsa sınırı dışında da yeterli derinlikte sondaj yapılması ö nerilir (EK-3’de SK-10, SK-
11).
7) Yeraltı suyu varlığ ı durumunda sondajlar aynı zamanda, ü çgenleme yö ntemiyle kot
cinsinden yeraltı suyu seviye konturları çizilerek yeraltı suyu akım yö nü
belirlenebilecek şekilde tasarlanmalıdır.
8) Sondajlardan en az 3’ü , planda ü çgen oluşturacak şekilde ve 3 zemin kesiti tanımı
yapılabilecek şekilde seçilmelidir.
9) Jeofizik ö lçü mlerde anomaliler ve farklı zemin profillerinin gö zlenmesi halinde
sondaj noktaları bu bö lgedeki birimleri tanımlayacak şekilde planlanmalıdır.
c) Sondaj Derinlikleri:
Aşağ ıda belirtilen derinlik kriterleri projenin bü yü klü ğ ü , ö nemi ve zemin koşullarına
gö re belirlenen sondaj adedinden en az 3’ü nde uygulanmalıdır.
1) Sondaj derinliklerinin, yapı etki bö lgesi içindeki tü m zemin birimlerini kapsadığ ından
emin olunmalıdır. Saha veya yakınında şev bulunması veya derin kazı yapılması
durumunda; şev stabilite hesaplarını yapabilecek ve olası istinat yapılarını
tasarlayabilecek verileri elde edecek şekilde sondaj derinlikleri belirlenmelidir.
2) Şevli yü zeylerde sondaj derinliğ i muhtemel kayma yü zeyinin altına inecek, kayma
yü zeyi altındaki zemin birimleri de tespit edilebilecek şekilde seçilmelidir.
3) Yeraltı suyu altında kalan temel kazısı çukurlarında veya su geçirimsizliğ i sağ lanması
gereken durumlarda sondaj derinliğ i belirlenirken ayrıca hidrojeolojik koşullar da gö z
ö nü nde bulundurulmalıdır.
4) Derin kazı gereken projelerde, sondaj derinliğ i kazı tabanından kazı derinliğ inin en az
yarısı kadar derinliklere inecek şekilde planlanmalıdır.
5) (Değişik:RG-17/2/2021-31398) Sondaj derinliğ i olarak, bina temelleri için temel
tabanından başlayarak yapı genişliğ inin en az 1.5 katı veya net temel taban
basıncından kaynaklanan zemindeki gerilme artışının (Δσ) zeminin kendi ağ ırlığ ından
kaynaklanan efektif gerilmenin (σ'vo) % 10’una eşit olduğ u derinlikten (Δσ =0.10
σ'vo) araştırmaya uygun olanı seçilecektir.
6) (Değişik:RG-17/2/2021-31398) Yü k etki alanları kesişen bitişik nizam veya birden
fazla binanın bulunduğ u alanlarda sondaj derinliğ i, kesişim bö lgesinde, temel alt
17
kotundan itibaren en bü yü k temelin kısa kenar uzunluğ unun 1.5 katı derinliğ inden en
az 3 m. fazla olmalıdır.
7) Kazıklı temel uygulamasının gerekebileceğ i durumlarda, sondaj derinliğ i kazık taşıma
gü cü ve oturma hesaplamalarını yapmaya olanak sağ layacak şekilde seçilecektir.
8) Sondaj derinliğ i, kazıklı temel sistemlerinde ö ngö rü len kazık uç kotundan başlamak
ü zere, kazık grubunun oluşturduğ u dikdö rtgenin kısa kenarı uzunluğ unda (en az 4
m.) seçilmelidir.
9) (Değişik:RG-17/2/2021-31398) Hedeflenen sondaj derinliklerinden ö nce yapı etki
bö lgesi içinde tamamen ayrışmış kaya (W5) ve çok ayrışmış kaya (W4) (ISRM)
birimler hariç olmak ü zere, kaya birimler ile karşılaşılması durumunda; sondaj sahası
için mevcut jeofizik ve jeolojik verilerle de desteklenmesi şartıyla en az 3.00 m. daha
karotlu sondaja devam edilmelidir. Ayrışmış ve rezidü el birimler için en az 5.00 m.
daha sondaja devam edilmelidir.
10) Sondajlarda ü styapıdan gelen yü kler açısından yeterli taşıyıcı niteliğ e sahip zemin
birimlerine inilmelidir.
11) Temel alt kotundan itibaren 10.00m.’lik zemin birimleri içerisinde yeraltı suyu ve
sıvılaşabilir zemine rastlamış ise sondaj derinliğ i temel alt kotundan itibaren en az
20.00 m. olacak şekilde belirlenmelidir.
12) Sondaj derinliğ i, kazıklı temel gerektiren yapılar için kazık ucundan itibaren kazık
çapının 5 katı veya kazık ucunun soketleneceğ i derinlikten az olamayacağ ı kabulü
(en az 5.00 m.) ile planlanmalı ve yapılmalıdır.
d) Numune Alma:
Numune alma esnasında aşağ ıda belirtilen hususlara dikkat edilmelidir.
1) Numune alma sırasında TS EN ISO 22475-1 standardına uyulmalıdır.
2) Numune alma yö ntemi; zeminlerin tanımlanması, sınıflandırılması ve yapılacak
laboratuvar deneyleri için gerekli numune alma kategorisi ve kalite sınıfına gö re
seçilmelidir.
3) Zeminlerde her 1.5 metrede 1 adet veya her zemin birimi değ işiminde en az 1 adet
numune alınacak şekilde numune alımı planlanmalıdır. Bü yü k taneler içeren
zeminlerde, numune çapı, numune alınan malzemenin en bü yü k tane boyutuna gö re
seçilmelidir.
4) Sondajlar sırasında zemin ve/veya kaya numuneleri alınırken, bu numuneler ü zerinde
yapılacak laboratuvar deneyleri ve bu deneylerde kullanılacak numune çapları (3-
eksenli hü cre, konsolidasyon halkası, makaslama kutusu vb.) ö nceden belirlenerek,
numuneler bu deneylerin gerektirdiğ i uygun çap ve boyda alınmalıdır.
5) Numune alma, taşıma, sınıflama ve depolama sü reçleri dikkate alınarak laboratuvar
deney numunelerinin seçimine dikkat edilmeli, deney sonuçlarında bu husus gö z
ö nü ne alınmalıdır.
6) Sert zeminlerde, yü ksek kalitede numune elde etmek için doğ ru sondaj teknikleri
kullanılmalıdır.
7) Durağ an olmayan gevşek zeminlerde kuyular, muhafaza ve/veya sondaj sıvısıyla
desteklendikten sonra deney numuneleri alınmalıdır.
8) Sondaj sıvısı veya çamurunun kullanıldığ ı tekniklerde ö rselenmemiş numune alım
işlemlerinde numunelerin kuru tutulması sağ lanmalıdır.
9) Çakma yö ntemiyle numune alma işleminde, numune alıcılar yavaşça ve
dö ndü rü lmeden kullanılmalıdır.
10) Ö rselenmemiş numune alımında zeminin su içeriğ inin korunması için gerekli
ö nlemler hemen alınmalıdır.
18
11) Numuneler bozulma olmayacak şekilde taşınmalı, depo edilmeli, ısı, donma, titreşim
ile şok etkisinden korunmalıdır.
12) Kayalarda sondajdan numune alımı en azından çift tü plü karotiyerle ilerleme
sağ lanarak yapılmalı, alınan karotlar, karot sandıklarına standartlara uygun olarak
yerleştirilerek laboratuvarlara gö nderilmelidir.
13) Yeraltı suyundan numune alımında, ö ncelikle sondaj ve araştırma çukuru açımı
sırasında kirlenmiş suyun dışarı atılması ve sonrasında numune alınması uygun olup,
gö zlem kuyularının her akiferden ayrı numune alınacak şekilde açılması ve techiz-
tecrit edilmeleri gerekmektedir.
14) Numune alma işlemi kayıt altına alınmalı ve numuneler etiketlenmelidir (EK-10).
Numune alma yö ntemleri A,B ve C olmak ü zere 3 kategoriye ayrılır. Her kategori için
zeminlerde alınabilecek numune kalite sınıfları aşağ ıdaki tabloda belirtilmiştir (Tablo-1).
Tablo-1: Laboratuvar deneyleri için zemin numunelerinin kalite sınıfları ve kullanılan
numune alma kategorileri
Laboratuvar deneyleri için zemin 1 2 3 4 5

numunelerinin kalite sınıfları (En iyi) (Orta) (En kö tü )
(TS EN ISO 22475-1)
A
Numune alma kategorileri B
C
Zemin ve kaya birimleri için numune alma kategorileri Tablo-2'de tanımlandığ ı

şekildedir.
Sondaj yö ntemleri ve donanımı; sondaj kuyusunda yapılan deneyler ve/veya yeraltı suyu
ö lçü mlerinin ve gerekli numune alma kategorisinin bir fonksiyonu olarak seçilmelidir (Tablo-3).
Numune alıcılar kullanılarak elde edilebilecek numune alma kategorisi ile kalite sınıfı
Tablo-4'de belirtilmiştir.
Tablo-2: Numune alma yö ntemleri (TS EN ISO 22475-1)
19
Zemin Numune Alma Yö ntemleri
Tü rü Kategori A Kategori B Kategori C
Sadece kalite sınıfı 1 veya kalite sınıfı 2 olan

Kalite sınıfı 3’ten daha iyi bir numune alma kalite
numuneler elde edilebilir.
sınıfının elde edilmesine imkâ n vermez. Kalite sınıfı 5’ten daha iyi bir numune alma kalite
Bu yö ntem ile numune alma işlemi veya
Bu yö ntemde, numune ile arazideki zeminin sınıfının elde edilmesine imkâ n vermez.
numunenin taşınması sırasında, zemin
orijinal ortamın bü tü n bileşenlerini ihtiva etmesi Bu yö ntem ile numunedeki zeminin yapısı
ö rselenmeden veya çok az ö rselenerek numunenin
ve zeminin doğal su içeriğinin korunması tamamen değişecektir. Bu yö ntemde, farklı zemin
Zemin elde edilmesi hedeflenir. Bu yö ntem ile alınan
hedeflenir. Bu yö ntemde, farklı zemin tabakaları tabakaları veya bileşenlerinin genel dizilişi değişir.
numunenin boşluk oranı ve su içeriği, arazideki
veya bileşenlerinin genel dizilişi tanımlanabilir. Bu Bu durumda, arazideki tabakalar tam doğru bir
boşluk oranı ve su içeriği ile uyumludur. Zeminin
yö ntemde, zeminin yapısı ö rselenmiştir. Jeolojik şekilde tanımlanamaz. Numunenin su içeriği,
kimyasal bileşimi veya bileşenlerinde değişim
tabakada olan değişimler gibi beklenmedik numunenin alındığı zemin tabakasının doğal su
olmamalıdır. Jeolojik tabakada olan değişimler gibi
durumlarda, daha dü şü k kalite sınıfı numunelerin içeriğini temsil etmez.
beklenmedik durumlar, daha dü şü k kalite sınıfı
elde edilmesi sonucu ortaya çıkabilir.
numunelerin elde edilmesi sonucu ortaya çıkabilir.
Alınan kaya numunelerinin arazideki kaya

kü tlesinin tü m bileşenlerinin orjinal oranlarını
Kaya numunesi alma işlemi sırasında kayanın içermesi amaçlanır.
yapısında az veya hiç ö rselenme olmadan kaya Kaya parçacıkları, kayanın dayanım ve
numunelerin elde edilmesi amaçlanır. deformasyon ö zelliklerini, su içeriğini,
Kaya kü tlesinin yapısı ve sü reksizliği tamamıyla
Kaya numunesinin dayanım ve deformasyon yoğunluğunu ve porozitesini içermelidir. Kategori
değişir. Kaya numuneler parçalanmış olabilir.
ö zellikleri, su içeriği, yoğunluğu, porozitesi ve B numune alma yö ntemi kullanıldığında, kaya
Kaya kü tlesinin bileşenlerinde veya kimyasal
Kaya geçirimliliği arazi değerleriyle uyumlu olmalıdır. kü tlesindeki genel sü reksizlik dü zeni
birleşiminde bazı değişiklikler meydana gelebilir.
Kaya kü tlesinin bileşenlerinde veya kimyasal tanımlanabilir. Kaya kü tlesi yapısının zarar
Kaya tipi ile matrisi, dokusu ve yapısı
birleşiminde herhangi bir değişiklik gö rmesi durumunda kaya kü tlesinin dayanım ve
tanımlanabilir.
bulunmamalıdır. Jeolojik şartların değişmesi gibi deformasyon ö zellikleri, su içeriği, yoğunluğu,
belirli ö n gö rü lemeyen durumlar, daha dü şü k porozitesi ve geçirimliliği de zarar gö rü r. eolojik
kaliteli numunelerin elde edilmesine sebep olabilir. şartların değişmesi gibi belirli ö n gö rü lemeyen
durumlar daha dü şü k kaliteli numunelerin elde
edilmesine sebep olabilir.
7.2.2.3 Jeofizik Araştırmalar

Aşağ ıda verilen jeofizik araştırmalardan zeminin ö zelliklerine gö re ihtiyaç duyulanlar,
zemin/kaya birimlerinin ö zellikleri ve yerin anizotrop durumu dikkate alınarak, 2 ya da 3
boyutlu modellemeye uygun, EK-3'de ö rneklendirildiğ i şekilde ve yeter sayıda, tasarım
etü tlerinde kullanılan diğ er yö ntemler ile birlikte yapılmalı ve değ erlendirilmelidir.
Jeofizik araştırmalar yapının etki alanını tam olarak içine alacak şekilde, yeterli tü r ve
sayıda, yeterli açılımı sağ layarak yapılmalı, araştırılan zemin/kaya birimlerinin yanal ve dü şey
yö ndeki yayılımları belirlenmelidir. Uygulanacak yü zey jeofizik yö ntemlerin seçiminde ASTM D
6429-99 standardından yararlanılabilir.
(Değişik paragraf:RG-17/2/2021-31398) Jeofizik araştırmalar, sahadaki zemin ve
kaya ortamının;
1) Fiziksel ö zelliklerini,
2) Karstik boşlukları,
3) Yapay dolgu alanlarını,
4) Potansiyel veya mevcut kü tle hareketlerini,
5) Sıvılaşma potansiyelini,
6) Deprem dalgalarının yayılma ö zelliklerini, frekans içerikleri ve bü yü tme ö zelliklerini,
7) Yeraltı suyunun varlığ ı ve derinliğ ini,
8) Yeraltında gö mü lü doğ al ya da yapay yapılarını,
9) Problemlerin çö zü mü ne katkı sağ layacak tamamlayıcı verilerini,
yeterli detayda belirleyebilecek şekilde planlanmalıdır. Jeofizik araştırmaların yapılacağ ı
yerlerin seçimi Zemin ve Temel Etü t Ekibi tarafından yapılmalı, vaziyet planı ve plankote ü zerine
kot ve koordinat verilerek işlenmeli ve raporda sunulmalıdır.
(Mülga paragraf:RG-17/2/2021-31398)
20
Tablo-3: Zeminde sondaj ile numune alma işlemi (TS EN ISO 22475-1, çizelge 2) (1)
Sütun 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Sütun
Sondaj Yöntemi Donanım Uygulama ve Sınır Değerler İçin Kılavuz d
Elde edilebilen Elde
Toprak Sondaj Borusu numune edilebilen
Satır Sondaj Numune Açıklamalar Satır
zemini çap aralığının Tercih edilen alma kalite
sıvısı alma İsimlendirme Alet Uygun değil d
kesme kılavuz değerleri zemin kategorilerie sınıfı e
kullanımı şekli
yöntemib (mm) (1)
İçi iyi,
Tek tü plü
Kuru sistemli 100 ila 200 Kil, silt, ince kum B(A) 4 (2-3) dışı dışarıda
Dö ner Sondaj karotiyer İri çakıl, taş, blok
1 Kullanılmaz karotlu dö ner kurutulmuş 1
sondaj aleti kaya
sondaj c İçi boş gö vdeli Kil, silt, kum,
100 ila 300 B(A) 3 (1-2) _
burgu organik toprak
Tek tü plü
B(A) 4 (2-3)
karotiyer
Kil, killi ve
Dö ner Sondaj Karotlu dö ner İki tü plü
2 Kullanılır 100 ila 200 Kohezyonsuz zemin çimentolaşmış B(A) 3 (1-2) _ 2
sondaj aleti sondaj karotiyer a zemin, blok kaya
Ü ç tü plü
A 1
karotiyer a
İç tü pü
Dö ner Sondaj Karotlu dö ner
3 Kullanılır uzatılmış iki/ü ç 100 ila 200 Çakıl, taş, blok kaya Kil, silt A 2 (1) _ 3
sondaj aleti sondaj
tü plü karotiyer
Su seviesinin
Spiral halkalı
ü zerindeki tü m
Dö ner Sondaj veya portkronlu De/3'ten bü yü k
4 Kullanılmaz Burgulu sondaj 100 ila 2000 blok zemin,su B(A) 4 (3) _ 4
sondaj aleti tijler; içi boş kaya
seviyesinialtındaki
gö vdeli burgu
tü m kohezyonlu zemin
Sondaj
Dö ner sıvısnın Ters dolaşımlı İçi boşluklu Tü m toprak
5 Kullanılır 150 ila 1300 _ C(B) 5 (4) _ 5
sondaj ters sondaj kırıcı uçlu tij zeminler
dolaşımı
Tane Bü yü klü ğü Su seviyesinin
De/3'ten bü yü k ü zerindeki kilden
Spiral halkalı olaniri çakıl, sıkı orta taneli çakıla Sadece sığ
Çakma ile Sondaj Hafif donanımlı
6 Kullanılmaz veya portkronlu 40 ila 80 zeminler, yeraltı kadar olan zemin; C 5 derinlikler için 6
ilerleme aleti burgulu sondaj f
burgu suyu seviyesinin su seviyesinin kullanılır
altında kohezyonsuz altındaki
zeminler kohezyonlu zemin
İçinde kesici Tabakalı toprak Kohezyonlu
ucu olan zeminlerde tane Kil, silt ve tane toprak zemin: 2 (1) Çarpma
Çakma ile Sondaj Karotlu darbeli darbeli kil kesici, büyüklüğü bü yü klü ğü A sayısına gö re
7 Kullanılmaz 80 ila 200 De/3'ten De/3'e 7
ilerleme aleti sondaj ayrıca manşonlu büyük olan zemin, kadar olan Kohezyonsuz çizilmiş
(veya içi boş örneğin tabakalı zeminler toprak zemin: 3 (2) ilerleme grafiği
gö vdeli burgu) çökelti (varve) B(A)
Kesici ucu Çakıl ve tane Çarpma

Tane bü yü klü ğü
Çakma Sondaj dışarıda olan bü yü klü ğü sayısına gö re
8 Kullanılmaz Darbeli sondaj 150 ila 300 De/3'ten B 4 8
ile ilerleme aleti darbeli kil De/3'e
kadar olan çizilmiş
bü yü kzeminler
olan
kesici b zeminler ilerleme grafiği
Tü p numune Tane bü yü klü ğü Tane bü yü klü ğü Sadece sığ

Çakma Sondaj Çakmalı kü çü k
9 Kullanılmaz alıcıya bağ lı 30 ila 80 De/2'ten De/5'e C 5 derinlikler 9
ile ilerleme aleti çaplı sondaj büolan
yü kzeminler kadar f
çakmalı ilerleme olan zeminler için kullanılır
Kohezyonlu
Çakıl, sert ve sıkı kil
toprak zemin: 2 (1)
Dö ner ile tane bü yü klü ğü
Sondaj Burgulu dö ner Tekli veya ikili Kil, silt, ince kum A
10 çakma ile Kullanılır 100 ila 200 2 mm'den bü yü k _ 10
aleti sondaj karotiyer Kohezyonsuz
ilerleme olan
toprak zemin: 4 (3)
karışık ve saf kumlar
B
İnce duvarlı Kohezyonlu
Tercihe Kullanılmaz
numune alıcı toprak zemin: 4
bağ lı (sadece
Titreşinli veya tercihe B
yavaş indirilen Sondaj
11 (resonance) bağ lı plastik 80 ila 200 _ _ _ 11
dö nmeli muhafaza aleti Kohezyonsuz
sondaj gö mlekli tü pe
titreşimli borusu toprak zemin: 5
sahip tek tü plü
sondaj için C
karotiyer
Su seviyesinin Su seviyesinin
Kablolu darbeli
Sondaj Kablolu darbeli ü zerinde çakıl, su ü zerinde kil ve
12 Darbeli Kullanılmaz portkronlu 150 ila 500 C (B) 4 (3) _ 12
aleti sondaj seviyesinin altında silt, su seviyesinin
burgu
silt, kum ve çakıl altındaki kil
Su eklendiğinde
Sondaj Kablolu darbeli Kablolu valfli Su seviyesinin kohezyonlu
13 Darbeli Kullanılmaz 100 ila 1000 Suda çakıl ve kum C (B) 5 (4) 13
aleti sondaj burgu ü zerinde alma zeminlerde de
kullanılabilir
Tü p numune
Pnö matik/ Kü çü k çaplı Sadece sığ
Sondaj alıcıya bağ lı Sıkı ve iri taneli
14 sü rekli Kullanılmaz pnö matik/sü rekli 30 ila 80 Kil, silt, ince kum C 5 derinlikler için 14
aleti pnö matik/sü rekli zemin f
itmeli itmeli sondaj kullanılır
itmeli
Sert kohezyonlu Su seviyesinin

Çakıl ve tane 4
Çift çeneli zemin, tane ü stü : B
Çift çeneli Sondaj Kablolu çift bü yü klü ğü
15 Kullanılmaz sondaj ile 400 ila 1500 bü yü klü ğü De/2'den _ 15
kepçe ile aleti çeneli kepçe kü çü k olan blok kaya
sondaj De/2'den
bü yü k olan blok Su seviyesinin
taş 5
kaya altı: C
d :De; numune alma aletinin iç

a : Geleneksel veya çelik halatlı karotiyer
b : Çakmalı sondaj yö ntemi kullanıldığında, sondaj aleti ö zel delme aletleriyle ilerleyecektir. Darbeli yö ntem e : çapıdır.
Parantez içinde verilen numune alma kategorisi ve kalite sınıfı, ö zellikle uygun
kullanıldığında, sondaj aleti tekrarlı bir şekilde kaldırılması ve dü şü rü lmesi yoluyla ilerleyecektir . zemin sağ lanabilir. Bu husus bazı durumlarda açıklanmalıdır.
şartlarında
c : Kuru sistemli karotlu dö ner sondaj, zemin etü dü n en ö nemli amacının yeraltı suyu seviyesinin gö zlenmesi f : Numune alma kategorisi B, bazen yumuşak kohezyonlu zeminlerde
mü mkü
Not: Dü zndü r.
dolaşımlı sondaj, bu çizelgede yer almamaktadır. Çü nkü bu sondaj yö ntemi ile numune
olması durumunda yaygın olarak kullanılır.
kalite sınıfı genellikle sınıf 5'ten daha kö tü elde
edilir.
_______________________
(1) 17/2/2021 tarihli ve 31398 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikle bu tablonun (8) numaralı sütununda yer alan “Tercih
edilen yöntem” ibaresi “Tercih edilen zemin” olarak değiştirilmiştir.
21
Tablo-4 Numune alıcı kullanarak numune alma (TS EN ISO 22475-1, çizelge 3)
Kolon 1 2 3 4 5 6 7 8
Tercih edilen Kolon 6’daki
Uygulamalar ve sınırlar Elde
Numune numune boyutları Kullanılan zeminlerde
Satır edilebilir
alıcı tipi b Çap Boy teknik numune alma
Uygun olmadığ ı alanlar Tavsiye edilen kullanım alanları kalite sınıfı a
(mm) (mm) kategorileri a
Yumuşak veya sert kıvamda
Çakıl, su seviyesi altı gevşek A 1
İnce Statik veya kohezyonlu veya organik zeminler
250- kum, sıkı kohezyonlu
1 çeperli 70-120 dinamik Su seviyesi altı (orta) sıkı kum B (A) 3 (2)
1000 zeminler, iri taneler içeren
(OS-T/W) ilerlemeli Sert kıvamda kohezyonlu veya
zeminler A 2 (1)
organik zeminler
Kalın Çakıl, su seviyesi altı kum,
İri taneler içeren zeminler ve
çeperli 250- Dinamik yumuşak ve sıkı kohezyonlu
2 ˃100 yumuşak veya sert kıvamda B (A) 3 (2)
(OS- 1000 ilerlemeli veya organik zeminler, iri
kohezyonlu veya organik zeminler
TK/W) taneler içeren zeminler
Çakıl, çok gevşek ve sıkı kum, kohezyonlu veya organik zeminler ve A 1
İnce
21
Statik yarı sıkı ve sıkı kohezyonlu hassas zeminler

3 çeperli 50-100 600-800
ilerlemeli veya organik zeminler, iri
(PS-T/W)
taneler içeren zeminler Su seviyesi altı kum B 3
Kalın Çakıl, su seviyesi altı kum,
çeperli 600- Statik yumuşak ve sıkı kohezyonlu
4 50-100 kohezyonlu veya organik zeminler ve B (A) 2 (1)
(PS-TK/W 1000 ilerlemeli veya organik zeminler, iri
hassas zeminler
) taneler içeren zeminler
Silindir Statik
5 250 350 Kum Kil, silt A 1
(LS) dö nerli
Silindir Dinamik
6 35 450 İri taneli çakıl, blok Kum, silt, kil B 4
(S-SPT) ilerlemeli
Statik veya
1500-
7 Pencereli 44-98 dinamik Kum, çakıl Silt, kil C 5
3000
ilerlemeli
a
Parantez içerisinde verilen numune alma kategorileri ve elde edilebilir kalite sınıfları, ö zellikle uygun zemin şartlarında sağ lanabilir. Bu durum açıklanmalıdır.
b
OS-T/W İnce çeperli açık tü plü numune alıcı PS-TK/W İnce çeperli pistonlu numune alıcı
OS-TK/W Kalın çeperli açık tü plü numune alıcı LS Geniş çaplı numune alıcı
PS-T/W İnce çeperli pistonlu numune alıcı S-SPT SPT (standart penetrasyon deneyi) ile numune alıcı
Jeofizik çalışmalar sonucunda yanal yö nde değ işimlerin veya zayıf zonların belirlendiğ i
yerlerde, değ işimin sınırını ve değ işim zonundaki zemin durumunu daha detaylı olarak
belirleyebilmek amacıyla ilave mekanik sondajlar yapılabilir veya mekanik sondajların derinliğ i
artırılabilir. Bunun yanında; jeofizik araştırmalar, gerektiğ inde mekanik sondaj sayısını
azaltacak şekilde arada geçilen zemin tabakalarının belirlenmesi, ö zellikleri ve sınırlarının
anlaşılması için kullanılabilir.
Jeofizik çalışmaların amacı, yö ntemi, kullanılan cihaz ve gereçlerin ad ve ö zellikleri,
alınan ö lçü m sonuçları, ö lçü mler sırasında karşılaşılan problemler, ulaşılabilen araştırma
derinliğ i, ö rnekleme aralığ ı, kullanılan sü zgeçler, hesaplanan parametrelerin tabloları, jeofizik
verilerin değ erlendirme grafikleri, haritaları ve 2 ya da 3 boyutlu yeraltı kesitleri, ö lçü m
yerlerinin kot ve koordinat çizelgesi, ö lçü mü yapan jeofizik mü hendisinin adı ve soyadı, hava
durumu, tarihi, rapor içinde ilgili yerlerde ve/veya rapor ekinde verilmelidir.
Kontrol mü hendisi tarafından jeofizik çalışmalarla ilgili bilgileri içeren ve EK-8’de verilen
tutanaklardan ilgili olanları doldurularak imzalanmalı ve bu tutanak/tutanaklar rapor ekinde
verilmelidir.
Tasarım etü tleri kapsamında yapılabilecek jeofizik araştırma yö ntemlerinin hangi
amaçla kullanılacağ ı ve hangi verilerin elde edilebileceğ i hakkında ö zet bilgiler aşağ ıda
verilmiştir.
a) Elektrik Yöntemler
Jeolojik birimlerinin yatay ve dü şey yö ndeki değ işimlerini tanımlamak, elektriksel
ö zelliklerini belirlemek, mekanik sondaj noktalarını birbirine bağ layabilmek ve zemin yapısını
sü rekli olarak tanımlayabilmek, yeraltı su seviyesi ile akım yö nü nü belirleyebilmek amacıyla EK-
3'de ö rneklendirildiğ i şekilde Doğ ru Akım Ö zdirenç (DAÖ ) ö lçü m çalışması yapılır. DAÖ ö lçü m
çalışmaları ASTM D6431–18 standardında belirtilen yö ntemler esas alınarak yapılmalıdır.
Elektrik yö ntemlerle yapılan ö lçü mlerde araştırma derinlikleri, mekanik sondaj
derinliklerinin en az 2 katı kadar olmalıdır. Elde edilen veriler sü rekli kesit ü reten yazılımlar ile
değ erlendirilmeli mü nferit yorumdan uzak durulmalıdır.
Heyelan ve kü tle hareketi olan alanlarda potansiyel kayma yü zeyini ve suya doygun
bö lgeleri belirlemeye yö nelik olarak eğ ime dik yö nde birbirine paralel, heyelan alanının topuk
ve taç kısmı içinde kalacak şekilde en az 2 profil ve bunlara dik 2 profil Elektrik Rezistivite
Tomografi (ERT) çalışması yapılmalıdır.
Korozyona yö nelik çalışmalarda ise TS 4363 ve TS 5141 EN 12954’e gö re gö rü nü r
ö zdirenç ile zemin içinde korozyona neden olabilecek birimlerin tanımlaması yapılabilir.
Yeraltı su seviyesi ve akış yö nü nü n belirlenmesi için (Self/Spontaneous Potential-SP) ve
(Induced Polarızatıon-IP) yö ntemleri de kullanılabilir. IP ve SP yö ntemlerin uygulanmasında
uluslararası standartlara uyulmalıdır.
b) Mikrotremör Ölçümü
Mikrotremö r ö lçü mleri patlatma, balyoz, vibratö r gibi herhangi bir yapay kaynağ a
ihtiyaç duymadan, yerin doğ al titreşimi dinlenerek zemin hakim titreşim periyodunun
bulunması amacıyla kullanılır. Açılım ve dizilim gerektirmeyen bir yö ntem olduğ undan
yerleşimin yoğ un olduğ u dar alanlarda rahatça uygulanabilir. Mikrotremö r ö lçü mleri ayrıca
zemindeki tabakalanma ile bü yü tme ö zelliklerinin belirlenmesi amacıyla da kullanılabilir.
Ö lçü mler yapay gü rü ltü lerin en az olduğ u zamanlarda yapılmalıdır. Ana kayanın mostra verdiğ i
yerlerde bir ö lçü de ana kaya ü zerinde alınmalıdır.
22
Bina Yü kseklik Sınıfı, BYS≤4 olan binalarda ve mikrobö lgeleme etü tlerinin bulunmadığ ı
alanlarda uygun koşullar sağ lanabiliyorsa en az 1 adet mikrotremö r ö lçü mü yapılmalıdır.
c) SPAC ( Spatial Auto Correlation /Uzaysal Özilişki) Yöntemi
Çalışma alanı için derin S dalga hızının belirlenmesine ihtiyaç duyulması halinde
(ö rneğ in VS50 veya VS100) bu yö ntem etkin olarak kullanılır. Yö ntemde kullanılan mikrotremö r
kayıtçılarının yerleşimi (merkezde 1, çevresinde eşit aralıklarda dairesel ve ü çgensel dizilmiş en
az 3 adet), yü zey ve istenilen derinlikteki S dalga hız bilgisi verilebilecek şekilde belirlenmelidir.
Kayıtlar yerel zaman diliminde aynı anda başlatılmalıdır. Alternatif olarak f-k (Frequency-
Wavenumber/Frekans-Dalga Sayısı) Yö ntemi de kullanılabilir.
d) Sismik Kırılma Ölçümü
Sismik kırılma ö lçü mleri jeolojik birimlerin yatay ve dü şey yö ndeki değ işimlerini
tanımlamak, dinamik esneklik direnişlerini belirlemek, sıvılaşma analizlerine yö nelik veri
toplamak amacıyla yapılan, 2 boyutlu jeofizik çalışmalardır. Ö lçü mler, boyuna (P) ve enine (S)
dalga hızları ö lçü lecek şekilde, ö lçü me uygun jeofonlar kullanılarak yapılır. Sismik kırılma
ö lçü mlerinde dü z, ters ve orta atış olmak ü zere en az 3 atış yapılmalı, her atışta yapılacak vuruş
için yığ ma sayısı enerjinin son jeofona kadar iletilebileceğ i şekilde ayarlanmalıdır. Sismik kırılma
çalışmalarında elde edilebilecek veriler aşağ ıda verilmiştir.
1) Anakaya ve ü zerindeki sedimanların tabakalanma ve fiziksel ö zellikleri,
2) Tabakaların dinamik elastik parametreleri,
3) Heyelanların birincil ve ikincil kayma yü zeyleri (sismik tomografi),
4) Yeraltı suyunun varlığ ı,
5) Tabakaların taşıma gü cü ,
6) VS30 hızı.
Sismik kırılma S dalgası ö lçü mü yapıldığ ında polarite ö lçü mleri de yapılmalıdır. Sismik
kırılma ö lçü m çalışmaları ASTM D5777 - 00 (2011) e1 standardında belirtilen yö ntemler esas
alınarak yapılmalıdır.
Sismik kırılma profil sayısı, her iki doğ rultuda en az birer adet olacak şekilde
belirlenmeli, ihtiyaç duyulması halinde yapının taban alanına bağ lı olarak EK-3' de
ö rneklendirildiğ i şekilde profil sayısı arttırılmalıdır.
Heyelan geometrisi belirlenirken; topuk ve taç bö lgesini kapsayacak şekilde, eğ ime dik
yö nde, en az 3 profilde birbirine paralel sismik kırılma ö lçü mü yapılmalıdır.
Heyelan geometrisi belirlenirken; topuk ve taç bö lgesini kapsayacak şekilde, eğ ime dik
yö nde, en az 2 profilde ve bunlara dik en az 2 profil birbirine paralel sismik kırılma tomografi
ö lçü mü yapılmalıdır. Sismik tomografi ö lçü mleri klasik yö nteme ek olarak her jeofon arasından
vuruş yapılarak alınan verilerin birlikte değ erlendirilmesi şeklinde uygulanır.
e) Sismik Yansıma Yöntemi
Sismik yansıma yö ntemi jeolojik birimlerin yatay ve dü şey yö ndeki değ işimlerini
tanımlamak, sığ ve çok sığ yeraltı problemlerinin yü ksek çö zü nü rlü kte araştırılması amacıyla
kullanılmaktadır. Sismik yansıma ö lçü m çalışmaları başta ASTM D7128 - 18 olmak ü zere
uluslararası kabul gö rmü ş standartlarda belirtilen yö ntemler esas alınarak yapılmalıdır.
Sismik yansıma çalışmalarında toplanan veriler ile ilgili olarak; koordinatlar (başlangıç
ve bitiş olmak ü zere x-y/koordinat sistemi belirtilmelidir), kullanılan cihaz bilgisi ve kanal sayısı
(minimum 48 kanal), profil sayısı, numarası ve boyu, jeofon tü rü ve frekansı, jeofon aralığ ı ve
ofset mesafesi, kaynak tü rü , kaydırma sayısı, CDP sayısı (minimum 24), kullanılan filtreler, kayıt
23
uzunluğ u, ö rnekleme aralığ ı, yığ ma sayısı bilgileri Veri Raporunda belirtilmelidir. Veri işlem
aşamalarında ham veri konmalı ve yapılan veri işlem aşamaları adlarıyla yazılmalı, neden
uygulandıkları ve veride ne gibi bir değ işiklik yapıldığ ından kısaca bahsedilmelidir.
Sismik yansıma sonuç kesitlerinin sunumunda verilecek kesitler ü zerinde; gö rü len
tabaka ara yü zeyleri, fay konumu sü reksizlikleri, boşluklar, temel kaya derinliğ i ve konumu vb.
yeraltı unsurları çizilerek yorumlamalar yapılmalıdır.
f) Aktif (MASW) ve Pasif (REMİ) Kaynaklı Yüzey Dalgası Analizi
Aktif kaynaklı yü zey dalgası (MASW) analizleri ö zellikle şehir içlerinde açılım mesafesi
az ve sinyal/gü rü ltü oranı fazla olan, yeraltı suyu bulunan, dü şü k hız zonları (dü şü k dayanımlı
ara tabakaları) barındırabilecek formasyonların (alü vyon birimler, yapay ya da doğ al dolgu
alanları vb.) bulunduğ u parsellerde S dalgası hızlarının belirlenmesi ile anakaya ve ü zerindeki
sedimanların tabakalanma, yumuşaklık-katılık, gevşeklik-sıkılık gibi zemin profillerini
belirlemek amacıyla kullanılmaktadır.
Ö lçü mlerde dü şey bileşenli 4,5 Hz. jeofonlar kullanılır. Sığ çalışmalar için jeofon frekansı
yü kseltilebilir.
Profil boyu (kaynak-son jeofon arası) hedeflenen araştırma derinliğ inin yarısı olarak
alınır. Minimum ofset mesafesi jeofon aralığ ının 4 katı olarak seçilmelidir.
MASW çalışmalarıyla gerekli araştırma derinliğ ine ulaşılamaması durumunda aynı
profilde REMİ ö lçü sü alınarak veriler birlikte değ erlendirilir.
Pasif kaynaklı yü zey dalgası (REMİ) analizi ise ö zellikle yü ksek gü rü ltü lü ortamlarda,
kısa serimle derin tabakalardan veri alınması, VS30 hızının ve S dalgası hızlarının tespitinin
gerektiğ i durumlarda kullanılmaktadır. Bu yö ntemler arazi yü zeyinde rijit kaplamaların (saha
betonu, asfalt, kaldırım vb.) bulunması durumunda da uygulanabilmektedir.
g) Yer Radarı (GPR) Yöntemi
Yer Radarı (GPR) yö ntemi, kullanılan anten frekansına gö re derindeki ya da arazi
yü zeyine yakın jeolojik birimlerin, yapıların ya da boşlukların araştırılması ve bu birimlerin
sü rekliliğ ini 2 ve 3 boyutlu tanımlanabilmesi amacıyla kullanılan, yü ksek çö zü nü rlü klü , hızlı ve
tahribatsız bir yö ntemdir. Çalışmalarda ASTM D6087-08, ASTM D6432-11 ve ASTM D4748-10
standartlarına uyulmalıdır.
Yer radarı çalışmalarından elde edilebilecek bilgiler aşağ ıda belirtilmiştir:
1) Doğ al ya da yapay yeraltı yapılarının (doğ algaz, akaryakıt, su, kanalizasyon, elektrik,
telefon vb. hatlar, LPG ve akaryakıt tankları, mağ ara, karstik boşluk, gö mü lü katı atık
depoları vb.) yer, ebat ve derinlikleri,
2) Arkeolojik yapıların yerleri ve konumları,
3) Yü zeye yakın yeraltı su seviyesi ve akım yö nü ,
4) Su ve kanalizasyon hatlarından, endü striyel atıklardan kaynaklanan kaçak ve
sızıntılar,
5) Heyelan alanlarındaki kayma yü zeyleri (2-3 boyutlu olarak),
6) Yakın yü zeye ait tabakalar, kırık ve çatlakların tespiti.
h) Kuyu Logu ve Kuyu İçi Sismik Ölçümü
Açılan mekanik sondaj kuyularında gö zlenen birimlerin kuyu çevresindeki yanal
değ işimlerinin belirlenmesi, kuyu içerisine gelen sıvı vb. girişimlerin tespiti, detaylı P ve S dalga
hız bilgisi elde etmek ve açılan sondaj kuyuları arasındaki boşluklu alanların belirlenmesi ve
birimlerin detaylı olarak incelenmesi amacıyla kuyu içerisinden yapılan jeofizik ö lçü m teknikleri
24
(rezistivite, doğ al potansiyel, yoğ unluk, sonik, radyoaktif loğ lar, down-hole (yü zey-kuyu), up-
hole (kuyu-yü zey) ve cross-hole (karşıt kuyu) vb.) kullanılır. Cross Hole ö lçü mleri ASTM D5753-
18, ASTM D4428M-14, yü zey-kuyu (down-hole) sismik ö lçü mleri ASTM D7400-17
standartlarına gö re yapılmalıdır.
7.2.2.4 Arazi Deneyleri
İnşa edilecek/mevcut yapının ve zemin birimlerinin ö zellikleri dikkate alınarak, zemin
koşulları ile uyumlu ve proje gereksinimlerini karşılayacak şekilde aşağ ıda genel hatlarıyla
açıklanan arazi deney yö ntemlerinden en az biri seçilerek uygun sayıda deney yapılmalıdır.
Arazi deneylerinin standartların ö ngö rdü ğ ü zemin koşullarında yapılmasına ö nem
verilmelidir. Hangi tü r zeminlerde hangi deneylerin yapılabileceğ i Tablo-5' de verilmiştir.
Hangi arazi deneylerinin yapılacağ ı, zemin koşullarına-dayanımına uygun olarak
belirlenmelidir. Ö rneğ in çok yumuşak killerde arazi veyn veya CPT, ö rselenmemiş numune
alınamayan zeminlerde presiyometre deneyi ilave olarak yapılmalıdır.
Yapılan tü m deneylere ait veriler tablolar halinde raporda verilmeli, deneyler sırasında
belirlenen aşırı farklı değ erler, parametrelerdeki sapmalar ve nedenleri açıklanmalıdır. Deneyler
sırasında karşılaşılan olumsuz etkenler ve gü çlü kler nedenleriyle birlikte raporda belirtilmelidir.
a) Standart Penetrasyon Testi (SPT)
Standart Penetrasyon Testi (SPT), esas olarak kohezyonsuz zeminlerin sıkılık, yoğ unluk
ve içsel sü rtü nme açısının tayini ile kohezyonlu zeminlerin kıvamının belirlenmesinde kullanılır.
Bu deneyin TS EN ISO 22476-3 standardına gö re yapılması gerekmekte olup, deney sonuçları
(araziden elde edilmiş ham SPT verileri) ile deney sonuçlarının gerekli tü m dü zeltme
faktö rlerine (derinlik dü zeltmesi, tij boyu dü zeltmesi, numune alıcı tipi dü zeltmesi, sondaj delgi
çapı dü zeltmesi, enerji oranı dü zeltmesi, ince dane içeriğ ine gö re dü zeltme vb.) bağ lı olarak
değ erlendirilmesi gerekmektedir.
SPT deneyi yapılırken, herhangi bir 15 cm. ilerleme için 50’den fazla darbe gerekiyorsa
veya art arda gelen iki aşamada toplam 30 cm ilerleme için 100'den fazla darbe gerekiyorsa refü
tanımlaması yapılmalı ve sondaj loguna darbe sayısı ve penetrasyon miktarı yazılmalıdır (50
darbe/penetrasyon miktarı).
b) Koni Penetrasyon Testi (CPT)
Koni Penetrasyon Testi (CPT) ö zellikle yumuşak kil ve siltler ile kumlu zeminlerde iyi
sonuçlar veren, ancak çakıllı ve bloklu zeminler ile kayada sonuç alınamayan bir deneydir.
Zemin profili ve ö zelliklerinin sü rekli ve sağ lıklı olarak tayini için, sondajlarla paralel şekilde
planlanmış, Koni Penetrasyon Testleri (CPT ve boşluk suyu basıncı ö lçü mlü -CPTU) yapılması
ö nerilir. Bu deneyde; ekipmanın ağ ırlığ ı, uygulanacak basınca karşı koyacak şekilde seçilmeli,
boşluk suyu basıncı ö lçen cihazlardaki poroz taşlarda polimer ile doygunlaştırma yapılmalıdır.
Bu deneyin TS EN ISO 22476-1, TS EN ISO 22476-12 standartlarına gö re yapılması
gerekmekte olup, deneyde kullanılan aletin markası, mekanik veya elektronik olup olmadığ ı,
penetrometrelerin açık veya kapalı uçlu olup olmadığ ı gibi ö zellikleri, kalibrasyon tarihi ile
ö lçü m cihazından kaynaklanan hatalar raporda belirtilmelidir.
c) Presiyometre Deneyi
Presiyometre deneyi; radyal basınç altında zemin ve kaya (yumuşak/zayıf kaya)
birimlerin gerilme-deformasyon ilişkisinden faydalanılarak, bu tü r birimler ü zerinde veya içinde
inşa edilecek sığ ve derin temellerin taşıma gü cü ve oturma miktarlarının hesaplanması,
25
dayanma yapılarında zemin basınçlarının tayini ve kazıkların yatay yö nde yü klenmelerindeki
davranışlarının belirlenmesi amacıyla yapılır.
26
Muhtemel elde edilebilir sonuçlar
Numune alma Arazi deneyleri Yeraltı suyu
ölçümleri
Zemin Kaya
CPT veya CPTU
Presiyometre c)
Arazi İnceleme
Kapalı sistem
Açık sistem
DPH-DPÇA
DPH-DPO
Yöntemleri a)
SPT d)
DDT
KDT
EDT
PYT
AST
SVT
Kategori A
Kategori A
Kategori B
Kategori B
Kategori C
Kategori C
Temel bilgiler
Zemin tipi C1 F1 C1 F1 C2 F2 - - - C2 F2 C3 F3 - C3 F3 C2 F1 C3 F3 C3 F3 - - C2 F2 - - -
Kaya tipi - - - R1 R1 R2 R3 e) R3 R2 - - - - - - - - -
Tabakaların yayılımı b) C1 F1 C1 F1 C3 F3 R1 R1 R2 C1 F1 R3 C3 F3 R3 C3 F3 C2 F2 C1 F2 C1 F2 F2 - C2 F1 - - -
Yeraltı su seviyesi - - - - - - C2 - - - - - - - - - - R2 C1 F2 R1 C1 F1
Boşluk suyu basıncı - - - - - - C2 F2 F3 - - - - - - - - - R2 C1 F2 R1 C1 F1
Geoteknik özellikler
Tane boyutu C1 F1 C1 F1 R1 R1 R2 - - - - C2 F1 - - - - - - - -
Su içeriğ i C1 F1 C2 F1 C3 F3 R1 R1 - - - - - C2 F2 - - - - - - - -
Atterberg limitleri F1 F1 - - - - - - - - F2 - - - - - - - -
Yoğ unluk C2 F1 C3 F3 - R1 R1 - C2 F2 - - - C2 F2 C2 C2 - - C2 F2 - - -
Kayma mukavemeti C2 F1 - - R1 - - C2 F1 C1 F1 - - C2 F3 C2 F3 C2 F3 C2 F1 C2 F1 R2 C1 F1 - -
Şıkışabilirlik C2 F1 - - R1 - - C1 F2 C1 F1 R1 F1 C2 F2 C2 F2 C2 F2 C2 - C2 F1 C1 F1 - -
Permeabilite C2 F1 - - R1 - - C3 F2 F3 - - - - - - - - - C2 F3 C2 F2
Kimyasal deneyler C1 F1 C1 F1 - R1 R1 - - - - - C2 F2 - - - - - - - -
Açıklamalar R1 Kaya için uygun R2 Kaya için kısmen uygun R3 Kaya için uygun değ il
a) Terim için TS EN ISO 22475-1 standardında belirtilen 3. ve C1 İri taneli zemin için uygun *) C2 İri taneli zemin için kısmen uygun C3 İri taneli zemin için uygun değ il
4. Bö lü mlere bakınız F1 İnce taneli zemin için uygun *) F2 İnce taneli zemin için kısmen uygun F3 İnce taneli zemin için uygun değ il
b) Yatay ve dü şey doğ rultuda
c) Basınçö lçer tipine bağ lı olacak CPT Koni penetrasyon testi DPÇA Dinamik prob çok ağ ır (Tip A-Tip B)
d) Numune alındığ ı varsayılarak CPTU Boşluk su basıncı ö lçü mlü koni EDT Esnek dilatometre testi
e) Yalnızca yumuşak kaya penetrasyon testi SVT Saha veyn deneyi
DDT Dü z dilatometre testi PYT Plaka yü kleme testi
- Uygulanabilir değ il DP Dinamik prob KDT Kaya dilatometre testi
DPH Dinamik prob hafif SPT Standart penetrasyon testi
DPO Dinamik prob orta AST Ağ ırlık sondaj testi
DPA Dinamik prob ağ ır
*)
Ana zemin grupları “kaba” ve “ince” TS EN ISO 14688-1’e gö redir.
NOT: 1- Zemin koşulları (zemin tipi ve yeraltı suyu koşulları gibi) ve planlanan tasarıma bağ lı olarak araştırma yö ntemi farklılık gö sterebilir ve
tablodan sapabilir.
2- Kategori A, B, C: Numune alma yö ntemleri (TS EN ISO 22475-1)
Tablo-5. Uygulanabilir arazi inceleme yö ntemleri
Sondaj sırasında deneyin beklenmeden uygulanması, sondaj çapının presiyometreye
uygun seçilmesi, aksi takdirde presiyometrenin burgu ile açılmış sondaja yerleştirilmesi
gerekmektedir. Deneyin yapılışında TS EN ISO 22476-4 ve ASTM D4719-00 standartlarına
uyulur.
Bu deneyin hangi yö nteme gö re yapıldığ ı, kullanılan cihazların tipi, kalibrasyonuna ait
bilgileri, deneyin mahallinde uygulanışıyla ilgili bilgiler ve karşılaşılan sorunlar Veri Raporunda
belirtilmelidir. Arazide elde edilen deney eğ risi ve dü zeltilmiş deney eğ risi ayrı ayrı verilmeli,
eşdeğ er net limit basınç ile presiyometre modü lü nü n bulunmasında kullanılan formü llerin hangi
kaynaklardan alındığ ı ve geçerlilik koşulları belirtilmelidir. Ayrıca deney sonuçları tablo halinde
raporda yer almalıdır. (Ek cümle:RG-17/2/2021-31398) Etü t kapsamında presiyometre
deneyi planlanmış ise bu deney için ayrı bir sondaj kuyusu açılır.
d) Kanatlı Kesici Deneyi (Veyn Deneyi)
Veyn deneyi, kohezyonlu zeminlerin drenajsız kayma dayanımının arazide
belirlenmesinde kullanılır. Ö zellikle de ö rselenmemiş numune alınmasının gü ç olduğ u yumuşak
kıvamdaki kil ya da siltli killer gibi yumuşak/hassas zemin koşullarının oluştuğ u deniz
çö kellerinde başarılı sonuçlar vermektedir.
Bu deney; kum, çakıl veya benzeri zeminler için uygun değ ildir.
Bu deneyin EN ISO 22476-9 standardına gö re yapılması gerekmekte olup, kullanılan
cihazın ö zellikleri belirtilmelidir. Hesaplamalar, cihazın el kitabında belirtilen ö zellikler dikkate
alınarak yapılmalıdır.
e) Plaka Yükleme Deneyi
Plaka yü kleme deneyi, uygulandığ ı noktadaki gerilme-deformasyon ilişkisi ile
deformasyon modü lü nü bulmak ve bu eğ riden yararlanarak temel taşıma gü cü , yatak
katsayısının hesaplanmasına yö nelik veri elde etmek amacıyla, kaya dışındaki tü m zeminlerde
yapılabilir.
Deney yapılırken kullanılan plakanın çapının 3 katından daha derinde, deney yapılan
birimden daha sağ lam birimin olmasına dikkat edilmelidir.
Kaya birimlerinin dayanım ve deformasyon ö zelliklerinin belirlenmesi için bü yü k çaplı
plaka yü kleme deneyi yapılmalıdır. Bu mü mkü n olmadığ ında; hem kaya malzemesi ö zelliklerini
hem de sü reksizlik ö zelliklerini dikkate alan ampirik yö ntemler (kaya kü tle sınıflandırma
sistemleri, RMR, Q vb. gibi) kullanılarak kaya kü tlesi puanı, buna bağ lı olarak kaya biriminin
deformasyon modü lü belirlenmelidir.
Bu deneyin EN ISO 22476-13 ve TS 5744 standartlarına gö re yapılması gerekmekte olup,
kullanılan cihazın plaka çapı ve ö zellikleri ile deneyin yapıldığ ı yerin koordinatı ve derinliğ i,
plankoteli vaziyet planı ü zerinde gö sterilmeli ve rapor ekinde sunulmalıdır.
f) Kayalarda Dilatometre Deneyi
Dilatomatre deneyi, radyal bir basınç altında kayalarda meydana gelen şekil
değ iştirmenin ö lçü lmesi suretiyle yapılmakta ve kaya tü rü zeminlerin gerilme-deformasyon
ö zelliklerinin tespit edilmesinde kullanılmaktadır. Elde edilen veriler kayaya oturan temellerin
taşıma gü cü ve oturma hesaplamalarında kullanılmaktadır.
Bu deneyin hangi yö nteme gö re yapıldığ ı, kullanılan cihazların tipi ve kalibrasyonuna ait
bilgiler ile zemin parametrelerinin bulunmasında kullanılan formü llerin hangi kaynaklardan
alındığ ı belirtilmeli, deneyler CEN ISO/TS 22476-11 standardına gö re yapılmalı, deney sonuçları
tablo ve grafik halinde raporda yer almalıdır.
28
g) Hidrojeoloji Çalışmaları
Mü hendislik yapılarına ilişkin zemin araştırmalarında yeraltı suyu ile ilgili çalışmalar,
yapıların ü zerinde veya içinde inşa edileceğ i zeminlerin geoteknik ö zelliklerini doğ rudan
etkilemesi nedeniyle, gerekli bilgileri elde edecek kapsamda detaylı olarak planlanmalı ve
gerçekleştirmelidir.
Hidrojeolojik araştırmalar; gerekli olduğ u durumlarda:
1) Yeraltı suyu bulunan zemin ve kaya birimlerinin derinliğ i, yayılımı, kalınlığ ı,
gö zeneklilik ve hidrolik iletkenlik durumu,
2) Kaya zeminlere ait gö zeneklilik ve geçirgenlik bilgilerinin elde edilmesinde
kullanılmak ü zere kırık ve çatlak, eklem sistemi ile tabaka dü zlemlerine ilişkin (aralık,
açıklık, sıklık, dolgu varlığ ı ve tü rü vb.),
3) Yeraltı suyunun veya akiferlerin piyezometrik seviyelerinin kotu, bunların
seviyelerindeki farklılıkların zamanla değ işimleri ve gerçekleşmesi muhtemel
ekstrem koşullardaki yeraltı su seviyesi ve bunların oluşma sıklıkları,
4) Yeraltı suyunun debisi, kimyasal ö zellikleri ve sıcaklığ ı ile boşluk suyu basıncı
dağ ılımı,
bilgilerini sağ layacak şekilde dü zenlenmelidir.
Ö lçü mler ve planlama yapılırken aşağ ıdaki hususlar dikkate alınmalıdır:
1) Yeraltı suyu ö lçü mlerinde kullanılan ekipman tü rü zeminin tü r ve geçirimliliğ ine,
gereken gö zlem sü resine, beklenen yeraltı suyu seviyesi değ işimlerine, zemin ve
kullanılan ekipmanın tepki sü resine uygun olarak seçilmelidir.
2) Ö lçü m istasyonlarının sayısı, konumları ve derinlikleri; ö lçü m amacını, topoğ rafyayı,
stratigrafi ve zemin koşullarını, ö zellikle geçirimlilik ya da belirlenmiş akiferleri
dikkate alarak belirlenmelidir.
3) Çok kısa sü reli değ işimleri ya da hızlı değ işimlerinin izlenmesi gerektiğ inde tü m
zemin ve kaya tü rleri için sensö rler ve veri toplayıcılar kullanılarak sü rekli ö lçü mler
yapılmalıdır.
4) Mevcut/yapılacak yapının imalatı aşamasında ya da yapı tamamlandıktan sonra,
izleme amacıyla yapılan ö lçü mlerde, ö rneğ in yeraltı suyu seviyesi dü şü rme
çalışmalarında, kazılarda, dolgularda ve yeraltı yapılarında, yeraltı suyu ö lçü m
noktaları beklenen değ işiklikleri yansıtacak şekilde seçilmedir.
5) Referans oluşturması amacıyla yeraltı suyundaki doğ al değ işimler belirlenmeli,
mü mkü nse projeden etkilenen alanın dışında da gö zlem yapılmalıdır.
6) Zemin ya da kaya tabakasında amaçlanan noktada boşluk suyu basıncını belirleyecek
ö lçü mlerin elde edilebilmesi için ö lçü len noktanın diğ er tabakalardan veya
akiferlerden etkilenmemesi için yeterince yalıtıldığ ından emin olunmalıdır.
7) Kullanılacak ö lçü m kriterleri ilk okumalarda gö zlenen değ işimler dikkate alınarak
belirlenmelidir.
8) Sondajlarda gü n sonunda yapılan su seviyesi ö lçü mü ile ertesi gü n başında (delgi
başlamadan) yapılan su seviyesi ö lçü mü yeraltı suyu durumunu gö steren ö nemli bir
gö sterge olup kayıt edilmelidir.
9) Sondaj sırasında ani su gelişi veya kaybı ö nemli bilgiler olduğ undan kayıt edilmelidir.
10) Yeraltı suyu seviyesi altında yapılacak kazılarda, kazı çukuru içerisinde kalacak
sondaj kuyuları, kazı içerisine su gelişinin engellenmesi için enjeksiyonlanarak
kapatılmalıdır.
11) Çalışma alanında yeraltı suyuna rastlanması ve yeraltı su seviyesinin temel
seviyesine yakın olması durumunda, yeraltı suyunun kimyasal ö zellikleri açısından
betona ve diğ er imalatlara yapabileceğ i zararlı etkilerin belirlenmesi, yeraltı drenaj
29
sistemlerinde ve filtrelerde tıkanma ve buna benzer etkiler nedeniyle oluşacak
risklerin ortaya konulabilmesi, yapım işleri sonucunda yeraltı suyunda meydana
gelen kalite değ işikliklerinin tanımlaması ve yapı malzemeleri için karışım suyu
olarak uygunluğ unun tespit edilebilmesi için yeraltı suyu numuneleri alınmalı ve bu
numuneler EK-9’de verilen tutanak ile etiketlenmelidir.
12) Yeraltı suyu numuneleri ü zerinde laboratuvar deneyleri (sü lfat içeriğ i, pH (TS EN
ISO 10523) vb.), hidrojeolojik deneyler TS EN ISO 22282-1’e gö re yapılmalı ve
sonuçları raporda verilmelidir.
13) Delikli PVC boru ile teçhiz edilmiş olan sondaj kuyularında, sondaj sıvısı kullanılmış
ise sondaj kuyusu boşaltıldıktan sonra yeraltı suyu seviyesi ve debisi ö lçü mü
yapılmalıdır.
14) Sondaj kuyusundaki yeraltı suyu gö zlemleri ve ö lçü mleri yeraltı suyu seviyesinin
kuyuda dengeye ulaşmasına yetecek kadar uzun bir sü re boyunca yapılacaktır. Su
seviyesi en az 2’şer gü n ara ile yapılacak 3 ardışık ö lçü mde aynı seviyede kalmış ise
dengeye ulaşmış kabul edilir. Ö lçü mler sonunda yeraltı suyu seviyesinde değ işim
devam ettiğ i takdirde bu durum raporda belirtilmeli, seviye ö lçü mleri tablo halinde
raporda verilmelidir.
15) Yeraltı suyu laboratuvar deney sonuçları değ erlendirilerek buna ilişkin sonuçlar
raporda belirtilmelidir.
7.2.2.5 Laboratuvar Deneyleri
Araştırma çukuru veya sondaj çalışmaları sırasında alınan deney numuneleri (zemin,
kaya veya yeraltı suyu) TS EN ISO 22475-1’e uygun biçimde alınmalı ve en kısa sü rede
yetkilendirilmiş laboratuvarlardan birine, EK-9 ve EK-10’da verilen numune alma tutanağ ı ile
birlikte iletilmelidir. Laboratuvar deneyleri, yapı ve zeminin ö zelliklerine gö re projeden sorumlu
inşaat mü hendisi tarafından planlanmalı ve deney sonuçları rapor ekinde verilmelidir.
Dayanım ve gerilme-deformasyon ilişkisini veren laboratuvar deneyleri ile zeminin
yerindeki fiziksel ö zelliklerini ifade eden doğ al su muhtevası ve doğ al birim hacim ağ ırlık gibi
indeks deneyler ö rselenmemiş numuneler ü zerinde yapılmalıdır.
Proje tasarım hesaplarında kullanılacak olan geoteknik parametreler, hem laboratuvar
hem de arazi deney sonuçları ile birlikte değ erlendirilmek suretiyle belirlenmelidir.
Kohezyonlu zeminler için uzun vadede etkin olan "drenajlı durum" parametrelerinin
(efektif gerilme parametreleri) sahadan alınmış olan ö rselenmemiş numuneler ü zerinde
laboratuvarda yapılacak "Konsolidasyonlu-drenajlı" (CD) ü ç eksenli basınç deneylerinden veya
"Konsolidasyonlu-drenajsız" (CU) boşluk suyu ö lçü mlü ü ç eksenli basınç deneyinden veya
konsolidasyonlu-drenajlı direk kesme deneylerinden elde edilmelidir.
Zemin birimlerinin indeks, gerilme-deformasyon, dayanım ve kimyasal ö zellikleri ile
yeraltı suyu etkilerinin belirlenmesi amacıyla TS EN 1997-2'de belirtilen ve/veya aşağ ıda
tanımlanan deney tü rlerinden gerekli olanları yaptırılmalıdır.
Zemin Sınıflama ve Tanımlama Deneyleri
 Boşluk oranı veya porozite
 Su içeriğ i ve doygunluk derecesi
 Doğ al birim hacim ağ ırlık
 Ö zgü l ağ ırlık
 Dane boyu dağ ılımı (elek ve hidrometre/pipet analizleri)
 Kıvam limitleri (Atterberg limitleri)
 Rö latif (gö reli) sıkılık
 Dona karşı hassasiyet
30
Zeminlerde Gerime-Deformasyon ve Dayanım Deneyleri
 Tek eksenli basınç deneyi
 Ü ç eksenli basınç deneyi (UU, CU, CD)
 Kesme kutusu deneyi
 Konsolidasyon deneyi
Zeminlerin Sıkışabilirlik Deneyleri
 Konsolidasyon deneyleri
 Kaliforniya Taşıma Oranı Deneyi (CBR deneyleri)
 Proktor deneyleri (standart veya modifiye)
 Şişme potansiyeli (şişme basıncı ve yü zdesi)
Permeabilite Deneyleri
 Dü şen seviyeli permeabilite
 Sabit seviyeli permeabilite
Zemin ve Yeraltı Suyu Numuneleri Ü zerinde Yapılan Kimyasal Deneyler
 Organik madde içeriğ i
 Karbonat içeriğ i (aşındırıcı karbondioksit)
 Sü lfat içeriğ i
 pH değ eri (asitlik ve alkalite)
 Klorü r içeriğ i
Kaya Zeminlerin Sınıflamasına İlişkin Deneyler
 Kaya tanımlaması
 Su içeriğ i ve birim hacim ağ ırlık
 Porozite
Kaya Zeminlerin Fiziksel ve Mekanik Ö zelliklerinin Tayinine İlişkin Deneyler
 Geçirgenlik/hidrolik iletkenlik
 Şişme basıncı ve yü zdesi
 Tek eksenli basınç deneyi
 Nokta yü kü dayanım indeksi
 Disk makaslama dayanım indeksi
 İğ ne batma indeksi (iğ ne penetrometresi) deneyi
 Çekme dayanımı deneyi (Dolaylı tayin için “Brazilian” deneyi)
 Ü ç eksenli basınç deneyi
 Direkt kesme deneyi
Ayrıca; geoteknik parametrelerin belirlenebilmesi için laboratuvarda yapılabilecek

deneyler Tablo-6'da ö zetlenmiştir.
31
Tablo - 6. Laboratuvar Deneyleri (TS EN 1997-2)
Zemin Tipi
Geoteknik Parametre Normal Aşırı

Turba
Çakıl Kum Silt Konsolide Konsolide
Organik Kil
(NC) Kil (OC) Kil
Ö dometre modü lü (Eoed); (Ö D) (Ö D) ÖD ÖD ÖD ÖD

sıkışma katsayısı (Cc); [bir
boyutlu sıkışabilirlik] (Ü BD) (Ü BD) (Ü BD) (Ü BD) (Ü BD) (Ü BD)
Young Modü lü (E); Kayma

Ü BD Ü BD Ü BD Ü BD Ü BD Ü BD
Modü lü (G)
Drenajlı (efektif) kayma Ü BD Ü BD Ü BD Ü BD Ü BD Ü BD

dayanımı (c’), (φ’) KKD KKD KKD KKD KKD KKD
Kalıcı kayma dayanımı HKD HKD HKD HKD HKD HKD
(c’R), (φ’R) (KKD) (KKD) (KKD) (KKD) (KKD) (KKD)
Ü BD Ü BD Ü BD
Ü BD
Drenajsız kayma dayanımı DKD DKD DKD
  DKD
(cu) (KKD) (KKD) (KKD)
DİD
DİD DİD DİD
Birim hacim ağ ırlık (ρ) BHA BHA BHA BHA BHA BHA
ÖD ÖD ÖD ÖD
Konsolidasyon katsayısı (cv)  
Ü BD Ü BD Ü BD Ü BD
SGD Ü SGD Ü SGD Ü SGD

Ü SGD Ü SGD
Geçirgenlik (k) Ü SGD (DGD) (DGD) (DGD)
TBA TBA
(DGD) (Ö D) (Ö D) (Ö D)
 = uygun değ il
( ) = sadece kısmen uygulanabilir; detaylar için TS EN 1997-2 standardı bö lü m 5’e bakınız
Laboratuvar deneyleri için kısaltmalar:
BHA Birim hacim ağ ırlığ ın belirlenmesi KKD Kesme kutusu deneyi
DKD Direkt basit kesme deneyi DİD Dayanım indeks deneyleri (Normalde sadece ilk fazda
uygulanır.)
ÖD Ö dometre deneyi TBA Tane boyutu analizi
DGD Sabit seviyeli geçirimlilik deneyi Ü BD Ü ç eksenli basınç deneyi
SGD Dü şen seviyeli geçirimlilik deneyi Ü SGD Ü ç eksenli hü crede sabit seviyeli geçirimlilik deneyi (veya
esnek dayanma duvarı permeametresi)
HKD Halka kesme deneyi (Halka kesme

kutusu deneyi)
32
7.2.3 Kontrol Etütleri
Arazi çalışmalarının ü zerinden 1 yıldan fazla zaman geçmesi, parsel topoğ rafyasının
değ işmesi (dolgu veya kazı nedeniyle), çevredeki yapılaşma nedeni ile parsele komşu iksa
yapılarının yapılması, yeraltı suyu seviyesinde değ işiklik olması, parselin doğ al afetlerden
etkilenmesi, komşu parsellerdeki yapılaşmaya bağ lı geri dolgu yapılması durumunda, ilave
kontrol etü tleri yapılmalıdır.
Ayrıca; tasarım etü tleri safhasında belirlenen zemin ve yeraltı suyu koşullarının teyidi
ve/veya proje revizyonundan dolayı ihtiyaç duyulan ilave zemin incelemeleri (arazi ve
laboratuvar deneyleri, jeofizik çalışmalar vb. ) için kontrol etü tleri yapılabilir.
Zemin ve Temel Etü dü çalışmaları sırasında tespit edilen zemin birimleri ile yapım
aşamasındaki kazılarda gö rü len zemin birimleri, yeraltı suyu vb. farklılıkların tespit edilmesi
veya ö nerilen zemin iyileştirme, jetgrout, kazık, ankraj vb. imalatların yapımı sırasında
karşılaşılan (kazık için yapılan forajdan çıkan zemin birimleri gibi) ve projelendirme sırasında
ö ngö rü len veya seçilen parametrelerin yetersiz olması durumunda da kontrol etü tleri
yapılabilir.
Kontrol etü tlerinde, ‘7.2.2. Tasarım Etü tleri’ başlığ ı altında belirtilen araştırma
yö ntemlerinden bir veya birkaçı bir arada kullanılmalıdır.
(Ek paragraf:RG-17/2/2021-31398) Kontrol etü tleri sonrasında mevcut zemin ve
temel etü t raporuna ek rapor dü zenlenmelidir. Ek rapor, yapılan kontrol etü tlerine gö re
Geoteknik Rapor formatında dü zenlenebileceğ i gibi, inceleme ve tespitler ile sonuç ve
değ erlendirmelerin yer aldığ ı rapor şeklinde de dü zenlenebilir.
Kategori 2'ye giren etü tlerin kapsamına ilaveten Kategori 3'e giren etü tlerde işin
ö zelliğ inin gerektirdiğ i ek çalışmalar yapılmalıdır. Ö zel bir deney veya etü t uygulandığ ında takip
edilen yö ntem, deney usulleri ve yorumu ile ilgili hususlar belgelenmeli ve kaynak
gö sterilmelidir.
Ayrıca; sahaya ö zel deprem tehlikesinin belirlenmesi, deprem etkisi altında doğ rusal
olmayan zemin davranış analizleri, deprem etkisi altında doğ rusal olmayan yapı-kazık-zemin
etkileşimi analizleri için yapılan zemin ve temel etü tleri de Kategori 3 kapsamında olup, Zemin
ve Temel Etü dü nü n planlanması aşamasında, belli ise Tasarım Gö zetimi ve Kontrolü hizmetini
veren kişinin gö rü şlerinin alınması ö nerilir.
Etü t kapsamı belirlenirken yapının yukarıda Madde 5.3’e gö re hangi yö nden (yapı
bileşenlerinin ö zellikleri, zemin birimlerinin ö zellikleri, civar yapılar, yeraltı suyu, bö lgesel
deprem ö zellikleri veya çevre koşulları) Kategori 3’e girdiğ i dikkate alınmalı ve yapılacak ilave
araştırmalar bu doğ rultuda gerekli bilgileri elde edecek şekilde planlanmalıdır.
Kategori 3’e giren zemin ve temel etü tlerinde, yukarıda Madde 7.2’de Kategori 2 için
belirtilen zemin ve temel etü dü çalışmalarına ilave olarak, Tü rkiye Bina Deprem Yö netmeliğ i
(TBDY), madde 16.5’te belirtilen ‘Deprem Etkisi Altında Sahaya Ö zel Zemin Davranış Analizleri’
için gerekli tü m arazi ve laboratuvar çalışmaları yapılmalıdır.
8 ZEMİN VE TEMEL ETÜT RAPORLARI FORMATI

Zemin ve Temel Etü t Raporları, zemin araştırmaları sonuçlarının sunulduğ u Veri Raporu
ile tasarıma yö nelik değ erlendirmelerin yapıldığ ı Geoteknik Rapor olarak iki bö lü mden oluşur.
Her iki rapor tek bir kapak sayfası altında (‘…… Sahası Parsel Bazında Zemin ve Temel Etü dü ’
gibi) verilmelidir.
33
Veri Raporu bö lü mü nde, bö lgenin jeolojik yapısı ve proje sahasının jeolojik ö zellikleri,
mevcut veya yeni yapılacak yapının gereklerine uygun olarak adet, yer/konum ve derinlikleri
tespit edilen sondaj ve araştırma çukurlarının logları, zemin kesitleri ve yeraltı su dü zeyi, arazi
ve laboratuvar deney sonuçları, jeofizik araştırma bulguları vb. zemin araştırma sonuçları
verilecektir.
Geoteknik Rapor bö lü mü nde;

a) Veri raporunda sunulan arazi zemin araştırmaları bulguları değ erlendirilerek, arazi
zemin modeli oluşturulacak, yapı yü kleri ve deprem etkisi altında zemin tabakalarının
davranışı irdelenecek, yapının ve temellerinin tasarımına ilişkin geoteknik tasarım
parametreleri verilecektir.
b) Yapı ö zellikleri ve beklenen performans dü zeyi ile uyumlu temel sistemi seçilecek,
taşıma gü cü ile kısa ve uzun sü reli zemin yerdeğ iştirme-oturma değ erleri verilecek, bu
kapsamda zeminlerin şişme davranışı, net temel basınçları ve olası kaldırma kuvvetleri
dikkate alınacaktır.
c) Zemin iyileştirme ve/veya gü çlendirmesine gereksinim duyulması halinde, olası
yö ntemler irdelenecek, ö nerilen yö nteme ilişkin uygulama esasları tanımlanacak,
iyileştirilmiş zemin için hedeflenen zemin ö zellikleri, temellerin taşıma gü cü ve
yerdeğ iştirme değ erleri verilecektir.
d) Geçici veya kalıcı temel kazılarında uygulanacak iksa sistemlerinin tasarımı için gereken
zemin parametreleri verilecektir. Şev duraysızlığ ı tehlikesi olan eğ imli arazilerde inşa
edilecek yapılar için, kazı ve inşa adımları dikkate alınarak, şev duraylılık analizleri
yapılacak ve kaymaya karşı alınacak uygun ö nlemler belirlenecektir.
Geoteknik Raporun, Veri Raporunun tamamlanmasını takiben hazırlanması esas olup,

Geoteknik Raporda gerekli değ erlendirmelerin yapılabilmesi için ü st yapıdan gelen yü klerin ö n
tasarıma olanak sağ layacak şekilde elde edilmiş olması gerekir. Veri Raporu ile Geoteknik
Raporun hazırlandığ ı tarihler raporların başlık bö lü mü nde belirtilmelidir.
(Değişik paragraf:RG-17/2/2021-31398) Zemin ve Temel Etü t Raporlarının
hazırlanmasında ö ncelikle etü t kategorisinin gerektirdiğ i çalışmalar belirlenir. Yapılan etü t ve
mü hendislik hesapları sonucu hazırlanan raporların, yapılan çalışmanın içeriğ i bakımından ilgili
mü hendislik disiplinlerince imzalanması esastır.
(Değişik paragraf:RG-17/2/2021-31398) Veri Raporunun içeriğ i ve etü t kategorisinin
gerektirdiğ i çalışmalar Zemin ve Temel Etü t Ekibi tarafından planlanmalı, Veri ve Geoteknik
Raporun kapağ ı ile sonuç ve ö neriler bö lü mü nde, çalışmada yer alan mü hendislerin imzası
bulunmalıdır. Ayrıca, çalışmaya katılan her mü hendis ilgili raporun içinde kendi mesleki
uzmanlık alanı ile ilgili sayfaları da paraflamalıdır.
(Değişik paragraf:RG-17/2/2021-31398) Zemin ve temel etü tlerinde; Kategori 1
kapsamındaki çalışmalardan ZA ve ZB yerel zemin sınıfı grubuna giren çalışmalar jeoloji
mü hendislerince, diğ er yerel zemin sınıfı grubundaki çalışmalar jeoloji mü hendisi ve jeofizik
mü hendislerince yapılır. Kategori 2 ve kategori 3 kapsamındaki çalışmalar inşaat mü hendisi,
jeoloji mü hendisi ve jeofizik mü hendislerince yü rü tü lü r.
Veri Raporu Formatı EK-11'de, Geoteknik Rapor Formatı da EK-12’de verilmiş olup,
Kategori 1 kapsamındaki etü tler için ayrı ayrı Veri ve Geoteknik Rapor hazırlamak yerine
istenirse EK-13'de yer alan formatta da etü t hazırlanabilir.
34
9 EKLER
1. Kategori 1 İçin Tespit Formu
2. Araştırma Çukuru Logu
3. Araştırma Noktaları Vaziyet Planı
4. Araştırma Çukuru Kabul Tutanağ ı
5. Sondaj Logu
6. Lejant
7. Sondaj Kuyusu Kabul Tutanağ ı
8. Jeofizik Çalışma Kabul Tutanağ ı
9. Yeraltı Suyu Numune Alma Tutanağ ı
10. Numune Alma Etiketi
11. Veri Raporu Formatı
12. Geoteknik Rapor Formatı
13. Kategori 1 Zemin ve Temel Etü t Raporu Formatı
35
Kısaltmalar
ISO Uluslararası Standartlar Teşkilatı (International Organization of
Standardization)
ASTM Amerika Malzeme Tecrü beleri Kurumu (American Society for
Testing and Material)
BSI İngiliz Standartlar Enstitü sü (The British Standards Institution)
DIN Alman Standartları (German Institute for Standardization)
ISRM Uluslararası Kaya Mekaniğ i Derneğ i (International Society for
Rock Mechanics)
EUROCODE Avrupa Standart Serisi (European Standards)
BKS Bina Kullanım Sınıfı
BYS Bina Yü kseklik Sınıfı
TCR Toplam Karot Verimi
SCR Sağ lam Karot Verimi
RQD Kaya Kalite Gö stergesi
RMR Kaya Sınıflama Sistemi
Q Kaya Sınıflama Sistemi
TBDY Tü rkiye Bina Deprem Yö netmeliğ i
UA Uygun Alan
ÖA Ö nlemli Alan
SPT Standart Penetrasyon Testi
CPT Koni Penetrasyon Testi
PVC Poly Vinyl Chloride malzeme yani sert plastik
P Boyuna dalga hızı
S Enine dalga hızı
VS30 Yü zeyden 30 m derinliğ indeki kayma dalgası hızı
CDP Ortak Derinlik Noktası (Common Depth Point)
pH Bir çö zeltinin asitlik veya bazlık derecesini tarif eden ö lçü
birimi
Standartlar
TS EN ISO 22475-1 Jeoteknik etü t ve deneyler - Numune alma yö ntemleri ve yeraltı
suyu ö lçü mleri - Bö lü m 1: Teknik uygulama esasları
TS EN ISO 22476-1 Jeoteknik etü t ve deneyler - Arazi deneyleri - Bö lü m 1: Elektrikli
(İngilizce Metin) konik ve piyezokonik penetrasyon deneyi
TS EN ISO 22476-3 Jeoteknik etü t ve deneyler - Arazi deneyleri - Bö lü m 3: Standard
penetrasyon deneyi
TS EN ISO 22476-4 Jeoteknik etü t ve deneyler - Arazi deneyleri - Bö lü m 4: Menard
(İngilizce Metin) presiyometre deneyi
EN ISO 22476-9 Geoteknik araştırma ve testler (Geotechnical investigation and
testing – Field testing-Part 9:Field vane test)
TS EN ISO 22476-12 Jeoteknik etü t ve deneyler - Arazi deneyleri - Bö lü m 12:
Mekanik konik penetrasyon deneyi (cptm)
EN ISO 22476-13 Geoteknik araştırma ve testler (Geotechnical investigation and
36
testing – Field testing-Part 13: Plate loading test)
TS EN ISO 14688-1 Geoteknik etü t ve deneyler - Zeminlerin tanımlanması ve
(İngilizce Metin) sınıflanması - Bö lü m 1: Tanımlama ve tarif
TS EN ISO 14688-2 Geoteknik etü t ve deneyler - Zeminlerin tanımlanması ve
(İngilizce Metin) sınıflanması - Bö lü m 2: Sınıflandırma prensipleri
TS EN ISO 14689 Geoteknik etü t ve deneyler - Kayaçların tanımlanması, tarif
(İngilizce Metin) edilmesi ve sınıflandırılması
TS EN 1997-1 Eurocode 7: Jeoteknik tasarım- Bö lü m 2: Genel kurallar
(İngilizce Metin)
TS EN 1997-2 Geoteknik tasarım - Bö lü m 2: Zemin etü dü ve deneyleri
(İngilizce Metin) (Eurocode 7)
TS 4363 Doğ al zeminlerin elektrik ö zgü l dirençlerinin sahada tayini-
Wenner dö rt elektrod metodu ile
TS ISO 710 Serisi (TS ISO Jeoloji haritalarında ve kesitlerinde kullanılan semboller (5
710-1/2/3/4/5/6/7 serisi) Bö lü m)
TS 5141 EN 12954 Katodik koruma - Gö mü lü veya suya daldırılmış metalik yapılar
için - Boru hatları için genel prensipler ve uygulama
TS EN ISO 10523 Su kalitesi - pH tayini
TS EN ISO 22282-1 Jeoteknik etü t ve deneyler - Hidrojeolojik deneyler - Bö lü m 1:
Genel kurallar
TS 5744 Plaka yü kleme deneyi ile zemin taşıma gü cü nü n yerinde tayini
ASTM D5753-18 Jeofizik gü nlü ğ ü geoteknik sondaj oluşturma ve planlama için
standart kılavuz (Standard Guide for Planning and Conducting
Geotechnical Borehole Geophysical Logging)
ASTM D6087-08 Zemin Delici Radar Kullanarak Asfalt Kaplı Beton Kö prü
Gü verte Değ erlendirmesinde Standart Test Yö ntemi (Standard
Test Method for Evaluating Asphalt-Covered Concrete Bridge
Decks Using Ground Penetrating Radar)
ASTM D6432-11 Yeraltı Araştırması için Standart Penetrasyon Radar Yö ntemi
(Standard Guide for Using the Surface Ground Penetrating
Radar Method for Subsurface Investigation)
ASTM D4748-10 Kısa darbeli radar kullanarak çiftli dö şeme katmanlarının
kalınlığ ının belirlenmesi için standart test yö ntemi (Standard
Test Method for Determining the Thickness of Bound Pavement
Layers Using Short-Pulse Radar)
ASTM D6429 -99 Yü zey Jeofizik Yö ntemleri Seçmek için Standart Kılavuz
(Standard Guide for Selecting Surface Geophysical Methods)
ASTM D6431 - 18 Yeraltı Saha Karakterizasyonu için Doğ ru Akım Direnç
Metodunun Kullanılması İçin Standart Kılavuz (Standard Guide
for Using the Direct Current Resistivity Method for Subsurface
Site Characterization)
ASTM D5777 - 00(2011)e1 Yeraltı İncelemesi için Sismik Kırılma Yö nteminin Kullanılması
Standart için Kılavuzu (Standard Guide for Using the Seismic
Refraction Method for Subsurface Investigation)
ASTM D4428M-14 Crosshole Sismik Test için Standart Test Yö ntemleri (Standard
Test Methods for Crosshole Seismic Testing)
37
ASTM D7400-17 Downhole Sismik Test için Standart Test Yö ntemleri (Standard
Test Methods for Downhole Seismic Testing)
ASTM D4719-00 Zeminlerde Ö nceden Hazırlanmış Basınç Ö lçer Testi için
Standart Test Yö ntemi (Standard Test Method for Prebored
Pressuremeter Testing in Soils)
ASTM D7128 – 18 Sığ Yeraltı Araştırması İçin Sismik Yansıma Yö nteminin
Kullanılması Standart Kılavuzu (Standard Guide for Using the
Seismic-Reflection Method for Shallow Subsurface
Investigation)
CEN ISO/TS 22476-11 Geoteknik inceleme ve test - Saha testi - Bö lü m 11: Yassı
dilatometre testi (Geotechnical investigation and testing - Field
testing - Part 11: Flat dilatometer test)
Tablolar
Tablo 1 Laboratuvar deneyleri için zemin numunelerinin kalite sınıfları
ve kullanılan numune alma kategorileri
Tablo 2 Numune alma yö ntemleri (TS EN ISO 22475-1)
Tablo 3 Zeminde sondaj ile numune alma işlemi (TS EN ISO 22475-1,
çizelge 2)
Tablo 4 Numune alıcı kullanılarak numune alma (TS EN ISO 22475-1,
çizelge 3)
Tablo 5 Uygulanabilir arazi inceleme yö ntemleri
Tablo 6 Laboratuvar deneyleri (TS EN 1997-2)
38
EK-1
KATEGORİ 1 İÇİN TESPİT FORMU
İşin Sahibi
Proje Adı
Yapı Kullanım Amacı
Köy /
İl / İlçe Ada / Parsel
………………./…………… Mahalle ……….. / ……….. …………. /………..
Yapı ve Bileşenlerin Özellikleri ve Büyüklükleri Yönünden
Yapı Bodrumlu □ Yapı Bodrumsuz □
Yapı 1 bodrum (Bodrum kat yü ksekliğ i 3m.'yi geçmeyen) Yapı en fazla 2 katlı
Evet □ Hayır □
ve en fazla 2 katlı
Bodrum kat dahil toplam yü ksekliğ i 10.5 m'yi geçmeyen Toplam yü ksekliğ i 7.5 m'yi
Evet □ Hayır □
bina geçmeyen bina
Bina kullanım sınıfı 3, bina ö nem katsayısı I=1 Bina kullanım sınıfı 3, bina ö nem
Evet □ Hayır □
katsayısı I=1
Bodrum kat dahil toplam inşaat alanı 500 m2’den az Toplam inşaat alanı 300 m2’den az Evet □ Hayır □
Zemin Birimlerinin Özellikleri Yönünden
Plana esas rapor yoksa: şişme
Plana Esas Jeolojik-Jeoteknik ve Mikrobö lgeleme ve/veya yü ksek oturma potansiyeli
Etü t Raporuna gö re yerleşim ve yapılaşmaya uygun alan bilinen zemin yok, yumuşak / Evet □ Hayır □
(UA) gevşek / organik madde içeren
zeminler yok
Eğ imi %5'i geçmeyen saha Evet □ Hayır □
Tabii (dolgu olmayan) zemin/saha Evet □ Hayır □
Sağ lam, sert kayalar, az ayrışmış, orta sağ lam kayalar, ayrışmış-çok çatlaklı zayıf kayalar ve
Evet □ Hayır □
sert kil tabakaları
VS30 dalga hızı 360 m/sn'den bü yü k Evet □ Hayır □
Civar Yapılar Yönünden
Komşu yapılara, yollara ve altyapı şebeke sistemlerine zarar riski yok Evet □ Hayır □
Yeraltı Suyu Yönünden
Maksimum yeraltı su seviyesi temel etki derinliğ i içerisinde değ il Evet □ Hayır □
Çevre Koşulları Yönünden
Yapı alanı ve yakın çevresinde hidrojeoloji, tabii bitki ö rtü sü , yü zeysel su rejimi, şev/yamaç
Evet □ Hayır □
duraysızlığ ı, çö kme ve yer değ iştirme hareketleri sorunları yok
Yukarıda belirtilen hususların hepsine 'Evet' cevabı verilmiş ise yapıya ait etüt kategorisi
Kategori 1 olarak belirlenir.
Evet Hayır
Etüt kategorisi KATEGORİ 1'dir.
□ □
Yüklenici Kontrol Mühendisi İdare Onayı
İsim - Ü nvan - İmza İsim - Ü nvan - İmza İsim - Ü nvan - İmza
39
ARAŞTIRMA ÇUKURU LOGU
Firma Adı Çukur No:
Proje Adı Koordinatlar X Y
İl Tarih
İlçe Çukur Derinliğ i
Ada Kazıcı Tipi
Parsel Zemin Kotu
Yeraltı Suyu (m) Operatö r
Laboratuvar Sonuçları
Derinlik
Ö rnek Tipi
(m)
Profil YASS Zemin Tanımlaması USCS NEM PP Wn LL PL PI +4 -200

Nosu
% % % % % %
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
Açıklamalar Araştırma Çukuru Fotoğ rafı

PP Cep Penetrometresi VM Çok Nemli
V Veyn Deneyi SM Az Nemli
UD Ö rselenmemiş Ö rnek W Islak
DS Ö rselenmiş Ö rnek Wn Doğ al Su İçeriğ i
BN Blok Ö rnek LL Likit Limit
SN Silindir Ö rnek PL Plastisite İndeksi
TN Torba Ö rnek +4 4 nolu elekte kalan
D Kuru -200 200 nolu elekten
geçen
USCS Birleştirilmiş Zemin Sınıflama Sistemi
Dü şü nceler:
Logu Hazırlayan Kontrol EK-2
40
EK-3
41
EK-4
ARAŞTIRMA ÇUKURU KABUL TUTANAĞI

İşin Adı
Araştırma Çukuru Numarası AÇ - . . .
Arsa Plankotesine Gö re Kuyu Ü st Kotu (m)
Araştırma Çukurunun Koordinatları X Y
Araştırma Çukuru Açılma Tarihi
Araştırma Çukuru Derinliğ i (m)
Alınan Ö rselenmiş Numune Sayısı (adet)
Alınan Ö rselenmemiş Numune Sayısı (adet)
Yeraltı Suyu Seviyesi Derinliğ i (m)
Zeminin boyuna
kesiti ve zemin
birimlerinin litolojik
ö zellikleri
Yukarıda belirtilen araştırma çukuru ……………………………………….. tarafından …./….

/……… tarihinde açılarak gerekli tespitler ve inceleme yapılmış olup, iş bu tutanak … nü sha
olarak tanzim ve imza edilmiştir. …./…. /………
Yü klenici Firma Kontrol Mü hendisi
İmza İmza
NOT: Araştırma çukurundaki zemin ve kaya tanımlamaları TS EN ISO 14688-1,14688-2,14689

standartlarına uygun olarak hazırlanmalıdır.
42
EK-5
Yü klenici Firma SONDAJ LOGU İşveren
Proje Adı
İl Sondaj Derinliğ i (m) Sondaj No
İlçe Başlama Tarihi Sayfa No
Mahalle/Kö y Bitiş Tarihi Sorumlu Jeoloji
Pafta Makine Tipi/Metodu Mü hendisi
Ada SPT Şahmerdan Tipi Otomatik
Parsel Delgi Çapı Adı Soyadı İmza
Sondaj Kotu Derinlik Tarih Açıklama Sondö r Belge No
X Yeraltı Suyu (m)
Koordinatlar Y Adı Soyadı
Standart Penetrasyon Presiyometre Kaya ö zellikleri
Testi (SPT) Deneyi
Sondaj derinliğ i (m)
Sondaj derinliğ i (m)

Ö rnek derinliğ i (m)
Zemin tanımlaması
Darbe sayısı
Kuyu içi deneyler
Muhafaza borusu
Ö rnek tü rü ve no
Zemin profili
Çatlak sıklığ ı
Limit Basınç
Elastisite
(kg/cm2)
Dayanım
derinliğ i
Ayrışma
Modü lü
RQD %
TCR %
15-30
30-45
SCR %
0-15
0,0 0,0
0,5 0,5
1,0 1,0
1,5 1,5
2,0 2,0
2,5 2,5
3,0 3,0
3,5 3,5
4,0 4,0
4,5 4,5
5,0 5,0
5,5 5,5
6,0 6,0
6,5 6,5
7,0 7,0
7,5 7,5
8,0 8,0
8,5 8,5
9,0 9,0
9,5 9,5
10,0 10,0
10,5 10,5
11,0 11,0
11,5 11,5
12,5 12,5
13,0 13,0
13,5 13,5
14,0 14,0
14,5 14,5
15,0 15,0
Kıvam durum (ince daneli) Sıkılık (iri daneli) Oranlar Kırıklar / 30 cm.
N 0-2 Çok yumuşak N 0-4 Çok gevşek 0-10 % Pek az <1 Seyrek
N 3-4 Yumuşak N 5-10 Gevşek 10-20 % Az 1-2 Orta
N 5-8 Orta katı N 11-30 Orta sıkı 20-35 % Çok 2-10 Sık
N 9-15 Katı N 31-50 Sıkı 35-50 % Ve 10-20 Çok sık
N 16-30 Çok katı N >50 Çok sıkı >20 Parçalı
N >30 Sert
Dayanımlılık Ayrışma Derecesi Kaya kalitesi tanımı (RQD) Kısaltmalar
I Çok zayıf I Taze 0-25 % Çok kö tü UD Ö rselenmemiş ö rnek
II Zayıf II Az ayrışmış 25-50 % Kö tü DS Ö rselenmiş ö rnek
SPT Standart Penetrasyon Testi
III Orta III Orta ayrışmış 50-75 % Orta TCR Toplam Karot Yü zdesi
IV Dayanımlı IV Çok ayrışmış 75-90 % İyi SCR Çapını Koruyan Karot %si
V Çok dayanımlı V Tamamen ayrışmış 90-100 % Çok iyi VST Veyn deneyi
VI Kalıntı P Presiyometre deneyi
K/C Karot ö rnek
43
BST Basınçlı su deneyi
44
EK-6
LEJANT
bt Bitkisel toprak Renksiz
al Alü vyon Renksiz
eal Eski Alü vyon Renksiz
tr Taraça Sarı
ym Yamaç Molozu Açık Kahverengi
brk Birikinti Konisi Açık Kahverengi
kl Kil Açık Gri
s Silt Gri
k Kum Sarı
ç Çakıl Koyu Sarı
kit Kiltaşı Koyu Gri
şy Şeyl Koyu Gri
st Silttaşı Turuncu
çmt Çamurtaşı Turuncu
kt Kumtaşı Turuncu
çt Çakıltaşı (Konglomera) Koyu Turuncu
45
brş Breş Koyu Turuncu
ark Arkoz Açık Kahverengi
grv Grovak Kahverengi
kvt Kuvarsit Açık Kahverengi
mls Molas (Eğ imli) Koyu Kahverengi
flş Filiş (Eğ imli) Yeşil
flş Filiş (Kıvrımlı) Yeşil
mrn Marn Koyu Gri
kmrn Kumlu Marn Koyu Gri
klmr Killi Marn Koyu Gri
dol Dolomit Gri-Mavi
kçt Kireçtaşı Mavi
kçt Kireçtaşı (Kumlu) Mavi
kçt Kireçtaşı (Breşimsi) Mavi
kçt Kireçtaşı (Tebeşirli) Mavi
kçt Kireçtaşı (Sileksli) Mavi
kçt Kireçtaşı (Resifal) Mavi
46
Kireçtaşı (Şeyl
kçt Mavi
Aratabakalı)
kçt Kireçtaşı (Marnlı) Mavi
tbş Tebeşir Açık Mavi
kçtf Kireçtaşı Tü fü Mavi
trv Traverten Açık Mavi
klç Kaliçi Açık Mavi
kçt Dolomitik Kireçtaşı Koyu Mavi
kçt Kireçtaşı (Rekristalize) Koyu Mavi
kçt Kireçtaşı (Siltli) Koyu Mavi
Jps Jips Açık Gri
anh Anhidrit Açık Gri
trb Turba Siyah
kmr Kö mü r Siyah
slk Sileks (Çö rt) Gri
dyt Diyatomit Açık Pembe
rdy Radiyolarit Açık Pembe
47
Magmatik Kayaçlar:
trk Trakit Açık Mor
Bazik Derinlik Kayacı

fl Fonolit MorMor
Açık
(ayrışmamış)
grn
dst, rydst Granit
Dasit, Riyodasit Kırmızı
Mor
grdy, mn, Granodiyorit, Monzonit,

adz AndezitMonzonit Açık Kırmızı
Mor
kvmn Kuvars
syn
tadz, lt Siyenit
Trakiandezit, Latit Açık Kırmızı
Mor
dyr,
bz kvdy Diyorit,
Bazalt Kuvars Diyorit AçıkMor
Koyu Kırmızı
grb
spl Gabro
Spilit YeşilMor
Koyu
nrt Volkan Camı (Opsidiyen,

Norit Koyu Yeşil
Mor
Pekstayn, Vitrofir)
Periyodit, Piroksenit,
prd, prk, hrn Sü ngertaşı (Pumis) Koyu Yeşil
Mor
Hornblendit
of Ofiyolit
Volkan Cü rufu Nefti
Mor
Sprkl Piroklastik
Yeşiltaş Kayaçlar
(Serpantin) Koyu Nefti
Mor
(Ayrılmamış)
Granit, Porfir (Pegmatit,
gpr
agl Aglomera Kırmızı
Açık Pembe
Aplit)
spr
vbş Siyenit
VolkanikPorfir
Breş Kırmızı
Koyu Pembe
Kuvars Diyorit Porfir,

kvdyp,
tbş dpr Tü f Breşi Kırmızı
Pembe
Diyorit Porfir
Monzonit Porfir, Gabro

mnpr, gbpr Kırmızı
ltf Lapilli Tü f
Porfir Pembe
dyb
tf Diyabaz
Tü f Nefti
Pembe
lp
ctf Liparit
Tü fit (Riyolit) AçıkPembe
Açık Mor
48
Volkan Kü lü Pembe
Metamorfik Kayaçlar:
gny Gnays Açık Kahverengi
ggny Gö zlü Gnays Açık Kahverengi
Mikaşist (Biyotit,
mşst Kahverengi
Muskovit, Serizit)
kşst Klorit Şist (Yeşil Şist) Kahverengi
tşst Talk Şist Kahverengi
kyr Kayrak Koyu Kahverengi
klşsr Killi Şist (Fillit) Koyu Kahverengi
Amfibollu Şist
aşst (Aktinolitli Hornblend, Koyu Kahverengi
Glukofanlı Şistler)
Piroksenli Şistler
pşst Koyu Nefti
(Serpantin, Eklojit)
kvt Kuvarsit Açık Kahverengi
kşst Kalk Şist Lacivert
mr Mermer Lacivert
49
EK-7
SONDAJ KUYUSU KABUL TUTANAĞI

İşin Adı
Sondaj Numarası SK - . . . .
Arsa Plankotesine Gö re Sondaj Ü st Kotu (m)
Sondajın Tü rü (Zemin / Kaya)
Sondajın Uygulama Şekli (Burgulu–burgusuz /sulu-susuz)
Sondaj Makinesinin Tü rü (Marka/Model)
Başlama Tarihi
Bitiş Tarihi
Sondaj Derinliğ i (m)
Sondaj Noktalarının Koordinatları X Y
Kuyu Çapı/Karot Çapı
Alınan Ö rselenmiş Numune Sayısı (adet)
Alınan Ö rselenmemiş Numune Sayısı (adet)
SPT Adedi
Presiyometre Adedi
BST / Permeabilite Adedi
Kuyu İçi Veyn Adedi
Muhafaza Borusu Boyu
Yeraltı Suyu Seviyesi Derinliğ i (m)
Yukarıda belirtilen sondaj kuyusu ……………………………..……………… tarafından ….. /…. / ……
tarihinde açılarak gerekli tespit ve deneyler yapılmış olup, iş bu tutanak … nü sha olarak tanzim ve
imza edilmiştir. …./….. /…….
Kuzey
Sondaj Lokasyon Krokisi
İmza İmza
50
EK-8
JF – SİSMİK ÇALIŞMALAR KABUL TUTANAĞI
Firma Adı
İşin Adı
Başlama Tarihi
Baş Son
Koordinatlar X
Y
Uygulanan Sismik Yö ntem
Cihazın Markası
Jeofon Aralığ ı- Jeofon Frekansı
Offset
Kanal Sayısı
Kayıt Sü resi
Ö rnekleme Aralığ ı
Kaynak (Balyoz vb.)
Yukarıda belirtilen jeofizik ö lçü m ………………………………….….. tarafından ….. /…. / ….
tarihinde yapılmış olup, iş bu tutanak … nü sha olarak tanzim ve imza edilmiştir. …./…. /…….
İmza İmza
JF – ELEKTRİK ÖZDİRENÇ (DES) KABUL TUTANAĞI

Firma Adı
İşin Adı
Başlama Tarihi
X
Koordinatlar
Y
Cihazın Markası
Dizilim Tü rü
AB/2
İmza İmza
51
EK-8
JF.. – ELEKTRİK REZİSTİVİTE TOMOGRAFİ (ERT) ÇALIŞMALARI KABUL TUTANAĞI

Firma Adı
İşin Adı
Başlama Tarihi
Baş Son
Koordinatlar X
Y
Cihazın Markası
Elektrot Sayısı- Elektrot Aralığ ı
Dizilim Tü rü
İmza İmza
52
EK-9
YERALTI SUYU NUMUNE ALMA TUTANAĞI

Firma Adı
Projenin Adı
Sondaj/Araştırma Çukuru Numarası
Tarih
Numune Numarası
Derinlik
İmza İmza
53
EK-10
NUMUNE ALMA ETİKETİ

Firma Adı
Projenin Adı
Sondaj/Araştırma Çukuru Numarası
Tarih
Numune Numarası
Derinlik
Numunenin Tü rü
(Blok/karot/ö rselenmemiş/ö rselenmiş)
EK-11
Numunenin Kategorisi/Sınıfı
Ö rselenmiş Numune İçin SPT Darbe Sayısı
Ö rselenmemiş Numune İçin Ö rnek Boyu
Karot Numune İçin RQD Değ eri
İmza İmza
…………………………………………………… SAHASI
PARSEL BAZINDA ZEMİN VE TEMEL ETÜDÜ
VERİ RAPORU
Rapor No: …………….
Tarih: …………….
İÇİNDEKİLER
1 GİRİŞ.............................................................................................................................................................(Sayfa No)
1.1 Etü dü n Amacı ve Kapsamı..............................................................................................................(Sayfa No)
1.2 İnceleme Alanının Tanıtılması......................................................................................................(Sayfa No)
1.2.1 Jeomorfolojik ve Çevresel Bilgiler................................................................................(Sayfa No)
1.2.2 İmar Planı Durumu..............................................................................................................(Sayfa No)
1.2.3 İmar Adası İle İlgili Bilgiler..............................................................................................(Sayfa No)
1.2.4 İklim Bilgileri.........................................................................................................................(Sayfa No)
53
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
İmar Bilgileri: ………. İli, ..…….. İlçesi, ………. Mahallesi, …..Pafta, …..Ada, ..…Parsel
1.2.5 Doğ al Afet Tehlikeleri........................................................................................................(Sayfa No)

1.2.6 Yapı Hakkında Bilgiler.......................................................................................................(Sayfa No)
2 JEOLOJİ......................................................................................................................................................... (Sayfa No)
2.1 Bö lgesel Jeoloji.....................................................................................................................................(Sayfa No)
2.2 Yapısal Jeoloji ve Aktif Tektonik..................................................................................................(Sayfa No)
3 ARAZİ ÇALIŞMALARI.............................................................................................................................(Sayfa No)
3.1 Jeofizik Çalışmalar..............................................................................................................................(Sayfa No)
3.2 Araştırma Çukurları...........................................................................................................................(Sayfa No)
3.3 Sondajlar.................................................................................................................................................(Sayfa No)
3.4 Arazi Deneyleri....................................................................................................................................(Sayfa No)
4 HİDROJEOLOJİ...........................................................................................................................................(Sayfa No)
5 LABORATUVAR DENEYLERİ..............................................................................................................(Sayfa No)
6 İNCELEME ALANI MÜ HENDİSLİK JEOLOJİSİ..............................................................................(Sayfa No)
7 JEOLOJİK KESİT........................................................................................................................................ (Sayfa No)
8 SONUÇ VE Ö NERİLER............................................................................................................................(Sayfa No)
9 YARARLANILAN KAYNAKLAR...........................................................................................................(Sayfa No)
10 EKLER........................................................................................................................................................... (Sayfa No)
EK LİSTESİ:
Ek-1 : Araştırma Noktaları Vaziyet Planı

Ek-2: Araştırma Çukuru ve Sondaj Logları, Karot Sandığ ı Fotoğ rafları, Araştırma
Çukuru ve Çıkan Malzeme Fotoğ rafları
Ek-3: Arazi Deneyleri Sonuç Fö yleri
Ek-4 : Jeolojik Kesitler
Ek-5 : Laboratuvar Deney Sonuçları
Ek-6 : Jeofizik Ö lçü m Kayıtları ve Dü zeltilmemiş Saha Verileri
Ek-7 : Fotoğ raflar
Ek-8 : Tapu, İmar Planı, İmar Çapı Sureti
Ek-9 : 1/1000 ya da 1/5000 Ö lçekli Mü nhanili Mü hendislik Jeolojisi Haritası
Ek-10: İlgili Tutanaklar
Ek-11: Tü rkiye Deprem Tehlike Haritaları Bilgileri
Ek-12: Video çekimi (CD/ sondajlar, jeofizik çalışmalar, araştırma çukuru kazımı ve
çıkan malzemenin gö rü ntü leri)
TABLO LİSTESİ:
Firma İletişim Bilgileri

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
Tablo-1: Sondaj Derinlikleri (ağ ız kotları ve dip kotları ile birlikte) (Sayfa No)
Tablo-2: Sondaj Karot Yü zdeleri (her sondajın her derinliğ i için) (Sayfa No)
Tablo-3: Standart Penetrasyon Testi Sonuçları (Sayfa No)
Tablo-4: Presiyometre Deney Sonuçları (Sayfa No)
Tablo-5: Koni Penetrasyon Testi Sonuçları (Sayfa No)
Tablo-6: Bö lgenin Deprem Parametreleri (jeofizik araştırma sonuçları) (Sayfa No)
Tablo-7: Bö lgenin Dinamik Elastik Parametreleri (jeofizik sonuçları) (Sayfa No)
Tablo-8: Yeraltı Su Seviyesi Ö lçü mleri (Sayfa No)
Tablo-9: Zemin Tabakalarına Gö re Arazi Ve Laboratuvar Deney Sonuçları (Sayfa No)
(Yapılan çalışmaların kapsamına gö re başka tablolar eklenebilir veya bazıları çıkartılabilir)
ŞEKİL LİSTESİ:
Şekil-1 : Yer Bulduru Haritası (Sayfa No)

Şekil-2 : Çalışma Alanı ve Çevresinin Genel Jeoloji Haritası (Sayfa No)
Şekil-3 : Jeolojik Harita Lejantı (Sayfa No)
Şekil-4: Mü hendislik Jeolojisi Haritası (Sayfa No)
(Yapılan çalışmaların kapsamına gö re başka şekiller eklenebilir)
Raporu hazırlayan firma ismi ve iletişim bilgileri, proje adı, sahaya ait imar bilgileri, rapor
numarası ve rapor tarihi raporun ö n kapağ ında da belirtilmelidir.

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
1 GİRİŞ
1.1 Etüdün Amacı ve Kapsamı
Etü dü n ne tü r bir yapı ile ilgili zemin koşullarını belirlemek amacıyla yapıldığ ına ek
olarak aşağ ıdaki bilgiler bu bö lü mde verilmelidir:
 Zemin ve temel etü dü nü n yapıldığ ı, il, ilçe, mahalle/kö y, bağ lı olduğ u belediye, imar
pafta, ada, parsel bilgileri,
 Araştırma programının hangi şartname, resmi mevzuat ve esaslara gö re hazırlandığ ı,
 Raporun genel içeriğ i,
 Etü t kategorisi.
1.2 İnceleme Alanının Tanıtılması
İnceleme alanına ait aşağ ıdaki bilgiler mü mkü n olduğ unca detaylı olarak bu bö lü mde
verilmelidir.
1.2.1 Jeomorfolojik ve Çevresel Bilgiler
İlgili parselin tanıtımı, eğ imi, eğ im yö nelimleri ve yü zdesi, en yü ksek ve en dü şü k kotlar,
çevre yapılar ve arsaya yakınlıkları, drenaj yapısı, toprak ve bitki ö rtü sü , çalışma alanının
yerleşim merkezine uzaklığ ı, ulaşım vb. bilgiler verilmelidir. İnceleme alanının yeri; yer bulduru
haritası, uydu gö rü ntü sü veya hava fotoğ rafı ü zerinde işaretlenmelidir.
Arsa ü zerinde veya yeraltında bulunması muhtemel yapıların (bina, tü nel, sarnıç, yol,
elektrik hattı, doğ algaz hattı, arkeolojik kalıntı vb.) durumu ve lokasyonu belirtilmelidir. Bunun
için ö ncelikle ilgili idareden gerekli projeler-dokü manlar temin edilmeli, eğ er projeler yoksa
veya eksikse gerekli araştırmalar yapılmalıdır.
TASLAK
Etü t alanı içinde varsa yapılmış çalışmalar (drenaj, kazı, dolgu, iksa sistemleri, zemin
iyileştirme, derin temel vb.) ve bunların yapılacak/mevcut binaya etkileri belirtilmelidir.
1.2.2 İmar Planı Durumu
İnceleme yapılacak parselin bulunduğ u alanı da içeren alan için yapılmış Plana Esas
Jeolojik-Jeoteknik ve Mikrobö lgeleme Etü t Raporunun incelenmesi, raporun hangi tarihlerde ve
kim tarafından hazırlandığ ı belirtilerek, plan notlarındaki tü m bilgiler, kısaltılmadan, bü tü n
detayıyla yazılarak, uygun alanlar, ö nlemli alanlar, uygun olmayan alanların bilinmesi, parselin
bu alanlardan hangisinde yer aldığ ının tespit edilmesi, ö nerilen ö nlem veya yeni dü zenlemelerin
ilgili idarece uygulanıp uygulanmadığ ının bilinmesi, bu ö neri ve uygulamaların yapılmadığ ının
tespiti halinde parsel için konut veya yapının dışında bu ö nlemlerin uygulanması ö nerisinin
getirilmesi gereklidir. Ayrıca parselin Plana Esas Jeolojik-Jeoteknik ve Mikrobö lgeleme Etü t
Raporuna gö re, herhangi bir afet alanında bulunup bulunmadığ ı, yapı yasağ ı olup olmadığ ı da
belirtilmelidir.
1.2.3 İmar Adası İle İlgili Bilgiler
İlgili parselin de içinde belirtildiğ i, kroki şeklinde bir yerleşim planı
(https://parselsorgu.tkgm.gov.tr/), imar adasının hangi amaçla kullanıldığ ı (konut, ticari vb.),
varsa mevcut komşu yapıların ö zellikleri (kat, kot, bodrum, yerleşim vb.), altyapı durumu (yol,
elektrik, su, doğ algaz vb.) gibi tanıtıcı bilgiler verilmelidir.
İmar adası ö zelinde, eğ im, hidrolojik durum (yü zey akışı, sel, taşkın durumu), kü tle
hareketi riskleri belirtilmelidir.
(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
1.2.4 İklim Bilgileri

Yıllık yağ ış ve sıcaklık (ö zellikle don derinliğ i) verileri, varsa havanın fen noktasından
çalışılmaya uygun olmayan devresi değ erlendirilmelidir.
1.2.5 Doğal Afet Tehlikeleri
Kü tle hareketi (heyelan, kaya dü şmesi, çö kme, krip, toprak akması) ve potansiyeli,
jeolojik birimlerin (kaya/zemin) yapısından kaynaklanan şişme, çö kme potansiyeli, sel, taşkın,
çığ potansiyeli belirtilmelidir.
Arsa koordinatlarına gö re Tü rkiye Deprem Tehlike Haritasından elde edilen Harita
Spektral İvme Katsayıları, maksimum yatay yer ivmesi değ erleri, bina koordinatları ve
haritadaki yeri ilgili internet sayfasından çıktı alınarak rapor ekinde verilmelidir.
Ayrıca meteorolojik kö kenli bir afete maruz kalınıp kalınmayacağ ı, aşırı yağ ışlarda su
baskını, zemin doygunluğ u nedeniyle kayma, heyelan, şev akma hareketi gibi sakıncalara dikkat
çekilmelidir.
İnceleme alanının, Tü rkiye Heyelan Envanter Haritası içindeki yeri irdelenmelidir.
1.2.6 Yapı Hakkında Bilgiler
Sahada inşa edilmesi planlanan/mevcut yapı ve/veya yapıların oturum alanı, bodrum kat
adedi, olası kazı derinliğ i, toplam kat adedi, plan boyutları, yapı yü ksekliğ i, yapı malzemesi
(betonarme/çelik/prefabrik/hafif çelik/yığ ma/karma) ve kullanım amacı ile ilgili bilgiler (Bina
Yü kseklik Sınıfı vb.), gerekiyorsa tablo ve şekillerle de desteklenerek bu bö lü mde verilmelidir.
2 JEOLOJİ TASLAK
2.1 Bölgesel Jeoloji

İnceleme alanının da içinde bulunduğ u bö lgenin genel jeolojisi, mevcut jeolojik
formasyon ve birimlerin durumu, kö keni, stratigrafik konumları, yaşları, litolojik yapı ve
dokuları genel bir stratigrafik kesit ü zerinde ana hatları ile verilmelidir. Bö lgenin genel jeoloji
haritası, ilgili parsel yaklaşık olarak haritanın ortasında kalacak şekilde rapor içinde ya da
ekinde verilmelidir.
Stratigrafik bilgiler Tü rkiye Stratigrafi Komitesi (MTA) normlarına uygun olmalıdır.
2.1.1 Yapısal Jeoloji ve Aktif Tektonik
İnceleme alanı ve bö lgenin yapısal jeolojisi, bö lgedeki ana yapısal unsurların kıvrımları,
kırıklar, varsa bindirme zonlarını gö steren jeolojik harita ve kesitler sunulmalıdır. Ö zellikle kırık
sistemleri, oluşumu, konumu, tipi, hâ lihazırda aktif olup olmadığ ı, sistemin biçimi, fayın cinsi,
aktivitesi gibi hususlar belirtilerek, bö yle bir kırığ ın hangi bü yü klü kte bir depreme kaynaklık
ettiğ i ya da edebileceğ i, yatay ve dü şey atım miktarı belirtilmelidir. Kırık sisteminin aktifliğ inde,
geçmişte deprem ü retmiş olan kırıklar ve bu kırıkların potansiyelleri, inceleme alanına uzaklığ ı
gibi bilgiler olmalıdır. Ayrıca inceleme alanı merkez olacak şekilde, çevresinde 50 km. yarıçaplı
bö lgedeki diri fay haritası ve aletsel magnetü dü 4.0’dan bü yü k olan eski deprem merkez ü sleri
verilmeli ve bunlar ile ilgili değ erlendirmeler yapılmalıdır. Varsa aktif fay etrafındaki tampon
bö lge mesafeleri belirtilmelidir.

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
3 ARAZİ ÇALIŞMALARI
Arazi çalışmalarının başlangıç, bitiş tarihi, hangi şartname doğ rultusunda bu çalışmanın
yapıldığ ı, yapılan çalışmaların ana başlıkları, hangi deneylerin yapıldığ ı (SPT, CPT vb.)
belirtilmelidir.
3.1 Jeofizik Çalışmalar
Arazi araştırmalarında kullanılan yö ntem, kullanılan araçların adı, ö zellikleri bu bö lü mde
belirtilmelidir. Ö lçü m yapılacak sahanın ö zelliklerine gö re ihtiyaç duyulan tü m jeofizik ö lçü mler
(sismik yö ntemler, elektrik yö ntemler, mikrotremö r çalışmaları vb.) ayrı ayrı alt başlıklarda
anlatılır. Ö zet tablolar ve sondaj logları ile korelasyonu yapılan yorumlar (karstik ve erime
boşlukları, sü reksizlikler, zemin birimlerinin kalınlıkları) rapor içinde verilir.
Ü zerinde dü zenleme yapılmamış (işlenmemiş) ham saha verileri, takip eden diğ er
çalışmalarda kullanılmak, gerekirse yeniden değ erlendirilmek ve yorumlayabilmek için
saklanmalı ve bir kopyası rapor ekinde verilmelidir.
Diğ er grafik, tablo, harita, şekil, fotoğ raf, form vb. her tü rlü çıktı, jeofizik mü hendisi
tarafından imzalanmış olarak rapor ekinde verilmelidir.
Tablo-*: Bö lgenin Deprem Parametreleri (jeofizik sonuçları)
Tablo-*: Bö lgenin Dinamik Elastik Parametreleri (jeofizik sonuçları)
Tablo-*: ….
3.2 Araştırma Çukurları
Araştırma çukurunun, nasıl ve ne zaman açıldığ ı, çukurda hangi gö zlem ve ö lçü mler
yapıldığ ı, hangi ö zellik ve sayıda numune alındığ ı anlatılmalı ve çukur açılan yerin konumu ya
TASLAK
ayrı bir vaziyet planında verilmeli ya da mü hendislik jeolojisi haritasına işaretlenmelidir. Yeraltı
su seviyesine rastlanması halinde, derinliğ i belirtilmeli ve çukur aynalarının kendini tutabilme
sü releri, gö zlenen akmalar açıkça anlatılmalıdır.
Bü tü n araştırma çukurlarının, yeri (kot ve koordinat), sayısı, derinliğ i ve gö zlenmiş ise su
seviyesi derinliğ inin belirtildiğ i bir tablo hazırlanmalıdır.
Çukur içinde yerinde deney yapılmış ise, deneyin ne olduğ u, ne amaçla yapıldığ ı ve sayısı,
alınan numune ya da numunelerin ö zelliğ i, sayısı, alındığ ı derinlik, nasıl muhafaza edildiğ i ve
amacı yazılmalıdır. Ancak deney detayları “Arazi Deneyleri” bö lü mü nde verilmelidir.
Araştırma çukurunun açılması sırasında kazılabilirlikle ilgili gö zlem ve yorumlar
belirtilmelidir.
Açılan çukurun içinde, geçilen birimlerin neler olduğ unun ve derinliklerinin, numune
alınan seviye ve derinliklerinin, varsa yeraltı suyu seviyesi ve derinliğ inin, yapılan arazi
deneylerine ilişkin verilerin belirtildiğ i Araştırma Çukuru Logu, açılan çukurun fotoğ rafı (çukur
ve kazıdan çıkan malzeme anlaşılır şekilde fotoğ raflanmalı) ile birlikte hazırlanarak ekler
bö lü mü nde verilmelidir.
3.3 Sondajlar
Açılan sondaj kuyularının sayıları, derinlikleri, sondaj makinesinin ö zellikleri ile sondaja
başlama/bitiş tarihleri ve sondajın hangi firma tarafından açıldığ ı belirtilmelidir.

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
Tü m sondajların kot, koordinat ve derinlikleri tablo halinde dü zenlenmelidir. Sondaj

noktaları, vaziyet planı ve/veya mü hendislik jeolojisi haritası ü zerine işaretlenmeli, sondaj
logları ve karot sandığ ı fotoğ rafları rapor ekinde verilmeli ve bu bö lü mde ek sayısı
belirtilmelidir.
Açılan sondajlarda, makro tanımlar, geçilen birimlerin metreleri, manevra boyları, karot
yü zdeleri, geçilen boşluklar, dolgular, sü reksizlikler dikkatli bir şekilde her sondaj logunda ayrı
ayrı verilmelidir. Sondaj logları ü zerinde, geçilen zemin/kaya birimlerin tanımlamaları
yapılmalı, karot/ö rselenmiş/ö rselenmemiş numune alınan seviyeler gö sterilmelidir. Ayrıca;
zemin birimlerinde SPT-N sayısının derinlikle değ işimi log ü zerinde belirtilmeli ve varsa ani
değ işimlerin yorumu yapılmalıdır.
Açılan sondajda yeraltı suyu olması durumunda seviyesi, ö lçü m tarihi, suyun bulunuş
şekli gibi ayrıntılı bilgiler loglarda ve kuyu anlatımları içinde yer almalıdır.
Sondaj kuyusu içinde hangi deneylerin yapıldığ ı burada belirtilmeli, ancak detayları
“Arazi Deneyleri” bö lü mü nde verilmelidir.
Tablo-*: Sondaj Derinlikleri (yü zey ve dip kotları ile birlikte)

Tablo-*: Sondaj Karot Yü zdeleri (her sondajın her derinliğ i için)
Tablo-*: …
3.4 Arazi Deneyleri

Yapılan tü m arazi deneyleri için ayrı bir alt başlık açılarak hangi standarda gö re hangi
cins deney yapıldığ ı, deneyler sırasında karşılaşılan ö zel durumlar, eksikler, hatalar, geçersiz
TASLAK
veriler, beklenmeyen sonuçlar gerekçeleriyle açıklanmalıdır.

SPT darbe sayıları dü zeltilmemiş olarak bir tabloda verilmeli, dü zeltme için gerekli olan,
sondaj kuyusu çapı, sondaj kuyusu ü zerinde kalan tij boyu, deney dü zeneğ i ve enerji oranı,
kılıflı/kılıfsız boru kullanımı, numune alıcı tipi belirtilmelidir.
Yerinde yapılan deneylere ait grafik, tablo, harita, şekil, fotoğ raf, form vb. her tü rlü çıktı
ilgili mü hendis tarafından imzalanmış olarak rapor ekinde verilmelidir.
Tablo-*: Standart Penetrasyon Testi Sonuçları

Tablo-*: Presiyometre Deney Sonuçları
Tablo-*: Koni Penetrasyon Testi Sonuçları
Tablo-*: Kanatlı Kesici Deney Sonuçları
Tablo-*: Plaka Yü kleme Deney Sonuçları vb.
Tablo-*: …
4 HİDROJEOLOJİ
İncelenen parsel alanı ve yakınında kü çü k dere, çay, nehir, gö l ve benzeri su kaynağ ı
varsa, ilgili parselin bunlardan ne kadar etkileneceğ i belirtilmeli, ilgili kuruluşlardan gerekli
gö rü şler alınmalı, sahadaki ve yakınındaki yeraltı suyu kaynakları hakkında detaylı bilgi
verilmelidir.
Yıllık ortalama yağ ış miktarı biliniyorsa bunun ne kadarının yerü stü ve yeraltı akışı
şeklinde olduğ u belirtilmelidir.
(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
Bö lgede ve dolayısıyla inceleme alanında yeraltı su seviyesinin mevsimlerle değ işkenlik

gö sterip gö stermediğ i, bu durumun temeli ve yapıyı ne kadar etkileyebileceğ i, formasyonların
niteliğ ine gö re yeraltı suyu nedeniyle ne gibi olumsuzlukların beklenebileceğ i irdelenmelidir.
Yeraltı suyunun betona ve donatıya zararlı etkileri ile ilgili yapılan deneylerin sonuçları
bu bö lü mde verilmelidir.
Sismik hız oranları ve elektrik çalışmalar kullanılarak yeraltı su seviyesinin yanal
yö ndeki değ işimi diğ er arazi çalışmaları ile birlikte bu bö lü mde değ erlendirilmelidir.
Sondaj kuyularında yapılan periyodik yeraltı su seviyesi ö lçü mlerinin sonuçları da tarih
ve sondaj numaralarına gö re hazırlanmış ayrı bir tablo halinde dü zenlenerek bu bö lü mde bir alt
başlık açılarak verilmelidir.
Tablo-*: Yeraltı Su Seviyesi Ö lçü mleri

Tablo-*: …
5 LABORATUVAR DENEYLERİ
Laboratuvar deneylerinin amacı, deney programının hangi esaslara gö re belirlendiğ i,
sınıflarına gö re hangi deneylerin yapıldığ ı ve deneylerin hangi laboratuvarda yapıldığ ı
belirtilmelidir. Ayrıca her bir deney için alt başlık açılarak her bir zemin tabakası için elde edilen
en dü şü k, en yü ksek ve ortalama değ erler verilmelidir. Deney sonuçları, ö zet tablosu ve her
deneye ait fö yler rapor ekinde verilmelidir.
6 İNCELEME ALANI MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ

TASLAK
Mü hendislik jeolojisi çalışmalarında; ö ncelikle inceleme alanının bö lgesel jeoloji içinde

hangi formasyon ya da formasyonlar içinde kaldığ ı tanımlanmalıdır. Etü t sahasının yeri jeolojik
harita ü zerinde işaretlenmeli, ilgili parsel merkez olarak seçilerek alanın ö zelliklerini yansıtacak
bü yü klü kteki alanın jeolojik ö zellikleri belirlenmelidir.
İnceleme alanında yer alan kaya/zemin birimlerinin, genel ö zellikleri, kö kenleri ve
jeolojik tanımları ile kaya birimlerin tabaka, eklem ve ayrışma durumlarının, zemin birimlerinin
dane dağ ılımı, sıkılık, kıvam gibi genel mü hendislik ö zellikleri gö zlemsel olarak belirlenmeli ve
mü hendislik jeolojisi haritası ü zerinde de gö sterilmelidir.
Hazırlanacak mü hendislik jeolojisi haritasında parsel boyutu da dikkate alınarak uygun
aralıklı eş yü kselti eğ rileri haritanın esas unsurlarını kapatmayacak şekilde gö sterilmelidir.
Haritanın ö lçeğ i 1/1000 olmalıdır, istisnai durumlarda bu oran 1/500-2000 aralığ ında olabilir.
Harita imar planından alınmalı ve ilgili parsel, alınan kesit/kesitlerin doğ rultusu, eş yü kselti
eğ rilerinin gerçek kot değ eri vb. burada bulunmalıdır.
İnceleme alanı haritası ü zerinden alınacak uygun ö lçekteki jeolojik kesit/kesitler ilgili
parseli kesmelidir. İlgili parsel kesit ekseninin yaklaşık ortasında yer almalıdır.
Harita paftası ü zerinde yö n işareti, ö lçek, koordinat sistemleri, simgeler, yapılan diğ er
arazi çalışmalarına ait (araştırma çukuru, sondaj, jeofizik vb.) gerekli bilgiler bulunmalı, harita
lejandı ile dikey stratigrafik kesit referans gö stererek verilmeli, hazırlayana ait imza ve kaşe sağ
alt kö şede yer almalıdır.

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
Haritada yer alan bü tü n formasyon, birim, tektonik yapı, parsel eğ imi vb. belirtilmelidir.
Bö lgesel jeoloji içinde hangi birimleri kapsadığ ı, ö rneğ in, inceleme alanında yü zeylenen
birimlerin (kiltaşı, jips, serpantin vb.) su ile temas halinde erime ve/veya ayrışma ö zellikleri
(karstik boşluk vb.) ile yapı stabilitesini olumsuz etkileyebilecek ö zel hususlar bu bö lü mde
belirtilmelidir.
7 JEOLOJİK KESİT
Sahada karşılaşılan zemin/kaya formasyonları yü zeyden derine doğ ru kalınlık, alt/ü st
kotları, indeks ö zellikleri ve eğ er jeolojik formasyon ise formasyon ismiyle belirtilmek suretiyle
ayrı birer alt başlıkta tanımlanmalıdır. Tanımlamalar yapılırken her formasyonun bilinen genel
ö zelliklerine de, inceleme alanında gö rü lmemiş olsa bile, değ inilmelidir. Ayrıca muhtemel
davranış hakkında (heyelan potansiyeli, fay zonları, ezik zonlar, şişme ö zelliğ i vb.) bilgi
verilmelidir.
Ayrıca sondajların birbirine olan mesafeleri ve ağ ız kotları dikkate alınarak oluşturulmuş
jeolojik kesitler de herhangi bir idealizasyona tabi tutulmadan olduğ u gibi çizilerek rapor ekinde
sunulmalıdır. Jeolojik kesit oluşturulurken sahada yapılan jeofizik çalışmaların sonuçlarından da
yararlanılmalıdır.
Sondajların hangi birim içinde sonlandırıldığ ı ve en alt tabaka için verilen kalınlığ ın
sondajda ö lçü len kalınlık olduğ u mutlaka belirtilmelidir.
Arazi çalışmaları sırasında ö ncelikle kaya ve zemin birimleri birbirinden ayrılmalı ve
birimler gö z ile tanımlanmalıdır. Tanımlama; Tü rk Standartları ve uluslararası kabul gö rmü ş
standartlara gö re olmalı, yü zey ve araştırma çukuru içindeki numunelerde ya da sondaj
numunelerinde ayrı ayrı yapılmalıdır. TASLAK
Kaya tü rü birimlerde kaya kalitesi gö stergeleri, çatlak dü zeyleri, tabakalaşma, eklemler,

ezilme bö lgesi ve erime boşlukları gibi yapısal sü reksizlikler belirtilmelidir. Ayrıca; meteorolojik
koşullar nedeniyle kaya birimlerde meydana gelebilecek değ işimler (erime boşlukları, şişme
potansiyeli, ayrışma hızı) bu bö lü mde irdelenmelidir.
8 SONUÇ VE ÖNERİLER
Yapılan çalışmaların ö zeti ve dikkat edilmesi gereken hususlar bu bö lü mde verilmelidir.
İnceleme alanındaki yerel zemin/kaya koşulları, zemin sınıfı, enlem-boylam bilgileri ya da ilgili
olduğ u koordinat sistemi belirtilerek binanın koordinatları verilmelidir.
Ayrıca; zemin birimlerine ve yeraltı suyuna bağ lı olarak binanın yapımı tamamlandıktan
sonra olası drenaj koşulları, yeraltı suyu akış yö nü değ işimi, doğ al afet riskleri gibi hususlar bu
bö lü mde yorumlanmalıdır.
Kazı işlerine esas kazı gü çlü ğ ü ve kazı sınıfı ö nerileri, kazıdan çıkan malzemenin daha
sonra hangi amaçla kullanılabileceğ i, koşulları vb. ö neriler bu bö lü mde belirtilmelidir.
9 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor içeriğ inde yapılan alıntılar ve atıflar ile kullanılan abak, tablo, denklem, formü l,
şekil, grafik vb. her tü rlü verinin yazar(lar)ın ad(lar)ı, yayın tarihi, yayının başlığ ı, numarası,
sayfa numarası, yayın yeri ile birlikte, alfabetik ya da metin içerisinde geçiş sırasına gö re
verilmelidir.
Ö rneğ in:
(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
'D' harfi dipnot ö rneğ i; 'K' harfi kaynakça ö rneğ i içindir.

D: Ad Soyad (eserin bir kaç yazarı varsa, isimler arasına virgü l koyularak sırası ile
yazılır), Eser adı (Eserin basıldığ ı yer/şehir: Yayımlayan kuruluş, Yayım yılı), sayfa numarası.
K: Soyad, Ad. (eserin bir kaç yazarı varsa, isimler arasına virgü l koyularak sırası ile
yazılır)Eser adı. Eserin basıldığ ı yer/şehir: Yayımlayan kuruluş, Yayım yılı.
10 EKLER
Rapor metninde geçen her tü rlü çizim, harita, log, form, fö y, çıktı, hesap tablosu, grafik,
fotoğ raf, video çekimleri vb. dokü manlar, A4 boyutunda katlanmış olarak cep dosya veya ayrı
klasö rler içinde verilmelidir. Rapor ekleri raporun başındaki "İçindekiler" bö lü mü nü n altında
her biri ayrı ayrı numaralandırılmak (EK-1, EK-2, ...) suretiyle liste halinde verilmelidir.
TASLAK

(Sayfa No)
Firma Logosu EK-12
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
…………….. SAHASI
PARSEL BAZINDA ZEMİN VE TEMEL ETÜDÜ
GEOTEKNİK RAPORU
Tarih: …………….
İÇİNDEKİLER
1 GİRİŞ.............................................................................................................................................................. (Sayfa No)
2 İNŞAAT SAHASI HAKKINDA BİLGİLER..........................................................................................(Sayfa No)
3 YAPI HAKKINDA BİLGİLER.................................................................................................................(Sayfa No)
4 MEVCUT ZEMİN ARAŞTIRMALARI..................................................................................................(Sayfa No)
5 İLAVE ZEMİN ARAŞTIRMALARI........................................................................................................(Sayfa No)
6 İDEALİZE ZEMİN PROFİLLERİ (ARAZİ ZEMİN MODELİ) VE YERALTI SUYU DURUMLARI
(S.No)
7 GEOTEKNİK TASARIM PARAMETRELERİNİN TESPİTİ..........................................................(Sayfa No)
8 DEPREMSELLİK........................................................................................................................................(Sayfa No)
TASLAK
9 YAPI ZEMİN ETKİLEŞİMİNİN İRDELENMESİ..............................................................................(Sayfa No)

9.1 Temel Sistemine İlişkin Geoteknik Analiz Ve Değ erlendirmeler...................................(Sayfa No)
9.1.1 Yü zeysel Temeller................................................................................................................(Sayfa No)
a) Taşıma Gü cü Analizi............................................................................................................(Sayfa No)
b) Oturma Analizi......................................................................................................................(Sayfa No)
9.1.2 Derin Temeller......................................................................................................................(Sayfa No)
a) Taşıma Gü cü Analizi............................................................................................................(Sayfa No)
b) Oturma Analizi......................................................................................................................(Sayfa No)
9.2 Zemin İyileştirme Alternatifleri...................................................................................................(Sayfa No)
9.3 Ö nerilen Temel Sistemi....................................................................................................................(Sayfa No)
9.4 Yapı Temelleri İle İlgili Diğ er Hususlar.....................................................................................(Sayfa No)
10 İKSA SİSTEMLERİ - ŞEV DURAYLILIK ANALİZLERİ VE DEĞ ERLENDİRMESİ...............(Sayfa No)
13 EKLER........................................................................................................................................................... (Sayfa No)

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
EK LİSTESİ:
Ek-1 : Araştırma Noktaları Vaziyet Planı

Ek-2: Sondaj Logları
Ek-3: Laboratuvar Deney Sonuçları Ö zet Tabloları
(Ayrıca sahaya ve/veya binaya ö zel olarak yapılan çalışmalarla ilgili ekler de burada
belirtilmelidir)
TABLO LİSTESİ:
Tablo-1: Sıvılaşma Analizi Değ erlendirmeleri (Sayfa No)
(Yapılan analiz ve değ erlendirmelerin kapsamına gö re başka tablolar eklenebilir veya
çıkartılabilir) TASLAK
ŞEKİL LİSTESİ:
Şekil-1: İdealize Zemin Kesiti (Sayfa
No)
Raporu hazırlayan firma ismi ve iletişim bilgileri, proje adı, sahaya ait imar bilgileri,
rapor numarası ve rapor tarihi raporun ö n kapağ ında da belirtilmelidir.
Aşağ ıda verilen başlıklar ve açıklamalar Geoteknik Rapor’da bulunması gereken asgari
hususları içermektedir. Bunların dışında sahanın ve binanın nitelikleri itibarıyla gerek kısa
gerekse uzun vadede yapı-zemin etkileşimi açısından ö nem arz eden ö zel konulara da ayrıca
değ inilmelidir.

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
1 GİRİŞ
Bu bö lü mde,
 Raporun konusu ve amacı,
 İnşaat alanının genel konumu, imar bilgileri (il, ilçe, mahalle/kö y, pafta-ada-parsel
vb.),
 Ü styapı mimari proje, statik proje mü ellifi firmaların ve Veri Raporunu
hazırlayanların isimleri,
 Rapora esas alınan çalışmalar (Veri Raporu, plankote, mimari proje, halihazır vb.),
 İnşa edilecek/mevcut yapının tü rü ve kullanım amacı,
 İşverenle ilgili bilgiler,
 Raporda ele alınan konular hakkında bilgiler (depremsellik, zemin profili, zemin
taşıma gü cü , oturmalar, şev stabilitesi, temel sistemi, kazı destek sistemi vb.)
açıklanmalıdır.
Bu bilgilerden uygun olanları bir tabloda da toplanabilir.
2 İNŞAAT SAHASI HAKKINDA BİLGİLER

Bu bö lü mde inşaat sahasının;
 Yeri ve ulaşım durumu,
 Yü zö lçü mü , boyutları, kö şelerin kot ve koordinatları, kenar uzunlukları,
 Topoğ rafyası, en yü ksek ve en dü şü k kotlar, eğ im durumu,
 Sahanın etrafında yer alan yapıların (toplam kat adedi, bodrum kat adedi, inşaat
TASLAK
alanına uzaklıklarını gö steren kroki şeklinde bir yerleşim planı) ve yolların ö zellikleri,
 Varsa çevredeki altyapılar ile ilgili bilgiler (konumları, etü t alanına uzaklıkları vb.)
 Gü nü mü ze kadar ne amaçla kullanıldığ ı (dolgu sahası, hafriyat veya çö p dö kü m
sahası, taş ocağ ı, eski yapı temelleri vb.),
 Halihazırdaki yapılaşma (altyapı/ü styapı tesisleri) durumu,
açıklanmalıdır.
3 YAPI HAKKINDA BİLGİLER

Bu bö lü mde sahada inşa edilecek/mevcut yapının,
 Taşıyıcı sistemi, bodrum ve normal kat adetleri,
 Mimari projedeki boyutları (mimari kesitler ve ilgili planlar rapor ekinde verilmeli),
 Varsa diğ er belirgin ö zellikleri veya farklılıkları, ö zel durumları,
 Yapının kullanım amacı (konut, işyeri, hastane vb.),
 Oturum alanı ve biliniyorsa toplam inşaat alanı,
 Oturum alanındaki en dü şü k ve en yü ksek kotlar,
 Oturum alanındaki topoğ rafik eğ im,
 Bina Kullanım Sınıfı (BKS), Bina Ö nem Katsayısı, Bina Yü kseklik Sınıfı (BYS) vb.
 Yapı temelini etkileyecek yü klerin yaklaşık değ erleri (minimum, maksimum ve
ortalama temel taban gerilmeleri),

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
açıklanmalıdır. Ayrıca vaziyet planı ve yeteri kadar temsili kesit çizimi de şekil olarak bu
bö lü mde verilmelidir.
4 MEVCUT ZEMİN ARAŞTIRMALARI

Bu bö lü mde Zemin ve Temel Etü t kategorisi belirtilerek, mevcut "Zemin ve Temel Etü dü
Veri Raporu" kapsamında yapılmış olan arazi ve laboratuvar araştırma çalışmalarının tarihi,
kapsamı ve sonuçları (sondaj ve araştırma çukuru sayı ve derinlikleri, yerinde (in-situ) deney,
numune tü rleri ve sayıları, laboratuvar deneyleri, jeofizik çalışmalar vb.), hangi araştırmanın ne
amaçla yapıldığ ı ö zet olarak verilmelidir.
5 İLAVE ZEMİN ARAŞTIRMALARI

Bu bö lü mde, mevcut "Zemin ve Temel Etü dü Veri Raporu" kapsamındaki çalışmaların
nitelik ve/veya nicelik bakımından inşaat alanını yeterince temsil etmemesi veya inşa edilecek
yapı hakkında yeterli veriyi sağ lamaması halinde ilave zemin araştırmaları yapılacaktır. Yeni
yapılmış olan zemin araştırmalarının (sondaj, araştırma çukuru, jeofizik araştırmalar vb.), arazi
ve laboratuvar deneylerinin, gö rsel incelemelerin amacı, kapsamı ve sonuçları hakkında ö zet
bilgi ve detayları ekte verilmelidir.
6 İDEALİZE ZEMİN PROFİLLERİ (ARAZİ ZEMİN MODELİ) VE YERALTI

SUYU DURUMLARI
Bu bö lü mde inşaat sahasında yapılan tü m zemin araştırmalarının sonuçlarından
yararlanılarak belirlenen zemin/kaya birimlerinin tanımlamaları, tabaka kalınlıkları, indeks ve
TASLAK
mü hendislik ö zellikleri ve idealize zemin profili (arazi zemin modeli/zemin kesitleri ü zerinde
parametreler işlenmiş şekilde) verilmelidir.
Sahada karşılaşılan her farklı zemin tabakası için ayrı bir alt başlık açılmalı ve paragrafın
sonunda temel zemini olarak uygun olup olmadığ ı hakkında değ erlendirme yapılmalıdır.
Sahadaki zeminin yapısına gö re inşaat alanını bö lgelere ayırmak suretiyle birden fazla
idealize zemin profili ve zemin kesitleri (tercihen birbirine dik iki doğ rultuda, en az birer adet
olmak ü zere toplam en az iki adet) belirlenebilir. Belirlenen idealize zemin profilleri ve zemin
kesitleri sondaj noktalarının kot ve ara mesafeleri dikkate alınmak suretiyle ö lçekli çizimler
halinde rapor ekinde verilmelidir. Zemin kesitlerinde bina sınırı ve temel alt kotu
gö sterilmelidir.
Bu bö lü mde, inşaat alanı için yapılan jeolojik değ erlendirmeler ile arazi ve laboratuvar
çalışmaları bir sü zgeçten geçirilerek yazılmalı, gerektiğ i takdirde kullanılan korelasyonlar rapor
içerisine konulmalıdır.
Sondaj kuyularında yapılan periyodik yeraltı su seviyesi ö lçü mlerinin sonuçları da tarih
ve sondaj numaralarına gö re hazırlanmış ayrı bir tablo halinde dü zenlenerek bu bö lü mde bir alt
başlık açılarak verilmelidir.
İnceleme alanının yü zey suyundan etkilenip etkilenmediğ i, yeraltı ve yü zey sularının
drene edilebilme koşulları ile drenajın yapıldığ ı yerlerin tespiti, yeraltı suyunun drene edilmesi
durumunda olası seviye dü şü mü nü n çevrede neden olacağ ı etkiler ile yapının korunması için
alınması gereken ö nlemler belirlenmelidir.

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
7 GEOTEKNİK TASARIM PARAMETRELERİNİN TESPİTİ

Taşıma gü cü , oturma, sıvılaşma, drenaj boyu, şev stabilitesi, yanal toprak itkileri gibi
geoteknik analizlerde kullanılacak zemin/kaya parametreleri farklı yö ntemlerle belirlenerek
tasarımda kullanılacak değ erler seçilmelidir. Farklı yö ntemlerle belirlenen zemin parametreleri
tablo halinde verilmelidir (Tablo -*). Bu parametre seçiminde ö rselenmiş ve ö rselenmemiş
numunelerden elde edilen laboratuvar ile arazi deney sonuçları birlikte yorumlanmalıdır.
Mukavemet ve konsolidasyon laboratuvar deneylerinin, ö rselenmemiş numuneler ü zerinde
yapılması şarttır. Yü kleme hızı, drenaj durumu, uygulama ve zemin ö zellikleri gö z ö nü nde
bulundurularak drenajlı (uzun dö nem) ve drenajsız (kısa dö nem) zemin kayma dayanımı
parametrelerinden gerekenler değ erlendirilerek belirlenmelidir.
Geoteknik analizlerde kullanılacak olan parametrelerin hangi deneylerden yararlanılarak
elde edildiğ i, deney sonuçları ve seçilen değ erin verildiğ i bir tablo halinde ö zetlenecektir. Bunun
için ö rnek bir tablo aşağ ıda verilmiştir.
Tablo -.....: Geoteknik Parametre Tayini Ö zet Tablosu
Laboratuvar Deneyleri(1) Arazi Deneyleri(1)
Ü ç Eksenli Serbest ............. Arazi Koni Presiyometre ............. Seçilen

Drenajsız Basınç Basınç Deneyi Kanatlı Penetrasyon Deneyi Deneyi Karakteristik
Kayma Deneyi (UU) Deneyi Kesici (CPT) Deneyi Değer
Mukavemeti (Veyn)
(cu) Deneyi
[kPa]
Min: ........ Min: ........ Min: ........ Min: ........ Min: ........ Min: ........ Min: ........
Seçilen Cu
Max: ........ Max: ........ Max: ........ Max: ........ Max: ........ Max: ........ Max: ........
Değ eri (2)
Ort.: ......... Ort.: ......... Ort.: ......... Ort.: ......... Ort.: ......... Ort.: ......... Ort.: .........
Laboratuvar Deneyleri(1) Arazi Deneyleri(1)

TASLAK
Seçilen
Ü ç Eksenli Kesme ............. Koni Presiyometre ............. Deneyi
İçsel Karakteristik
Basınç Kutusu Deneyi Penetrasyon Deneyi
Sü rtü nme Deneyi (CU - Deneyi (CPT) Deneyi Değer
Açısı () CD)
[derece]
Min: ........ Min: ........ Min: ........ Min: ........ Min: ........ Min: ........
Seçilen 
Max: ........ Max: ........ Max: ........ Max: ........ Max: ........ Max: ........
Değ eri (2)
Ort.: ......... Ort.: ......... Ort.: ......... Ort.: ......... Ort.: ......... Ort.: .........
Laboratuvar Deneyleri(1) Arazi Deneyleri(1) Seçilen

Karakteristik
............. ............. ............. ............. Deneyi ............. Deneyi ............. Deneyi
............. () Deneyi Deneyi Deneyi Değer
[.......]
Min: ........ Min: ........ Min: ........ Min: ........ Min: ........ Min: ........
Seçilen 
Max: ........ Max: ........ Max: ........ Max: ........ Max: ........ Max: ........
Değ eri (2)
Ort.: ......... Ort.: ......... Ort.: ......... Ort.: ......... Ort.: ......... Ort.: .........
(1) Her farklı birim için her bir deneyden elde edilen en dü şü k, en yü ksek ve ortalama değ erler ayrı ayrı verilmelidir.
(2) Birimi temsil eden karakteristik değ erin nasıl seçileceğ i, her bir deneyin avantajları, dezavantajları ve deney koşulları da
gö zö nü nde bulundurulmak suretiyle ilgili mü hendislerin insiyatifindedir.
8 DEPREMSELLİK
Bu bö lü mde,
 Etü t sahasının Tü rkiye Deprem Tehlike Haritası esas alınarak belirlenen deprem yer
hareketine ilişkin veriler (Kısa periyot harita spektral ivme katsayısı (S s), 1.0 saniye
(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
periyot için harita spektral ivme katsayısı (S 1)) belirtilmelidir. Bu katsayılar deprem
yer hareketi dü zeylerine gö re ayrı ayrı (DD-1, DD-2, DD-3, DD-4) tespit edilmeli ve
tablolaştırılmalıdır.
 Tü rkiye Bina Deprem Yö netmeliğ ine gö re Yerel Zemin Sınıfları ve Yerel Zemin Etki
Katsayıları (Fs ve F1) belirlenir. Bunlara bağ lı olarak da kısa periyot tasarım spektral
ivme katsayısı (SDS) ve 1.0 saniye periyot için tasarım spektral ivme katsayısı (S D1)
belirlenmelidir.
 ZF yerel zemin sınıfı için yapılan çalışmalar, sahaya ö zel araştırma ve değ erlendirme
gerektiren çalışmalar kapsamında olup, tasarım gö zetim ve kontrolü hizmetine
tabidir.
 Zemin sıvılaşmasının değ erlendirilmesine yö nelik olarak yapılacak zemin araştırma
çalışmaları en az, standart penetrasyon deneyi (SPT) ve/veya koni penetrasyon
deneyinin (CPT) yapımına ek olarak, ilgili zemin tabakalarındaki dane çapı dağ ılımı,
su muhtevası ve Atterberg limit değ erlerinin belirlenmesini içermelidir.
 Zemin sıvılaşma değ erlendirmesinin SPT sonuçları kullanılarak yapılmasına dayanan
genel kabul gö rmü ş bir yö ntem veya "Tü rkiye Bina Deprem Yö netmeliğ i"nde ö nerilen
yö ntem kullanılabilir. Değ erlendirmenin CPT veya kayma dalgası hızına gö re
yapılması durumunda aynı şekilde uygulamada genel kabul gö ren yö ntemler
kullanılabilir.
 Zemin sıvılaşması değ erlendirmesinde sıvılaşma tetiklenmesi riski yanında, sıvılaşma
sonrası zemin mukavemeti ve rijitlik kaybı ile temel zemininde oluşabilecek yer
değ iştirmelerin dikkate alınması gereklidir.
9 YAPI ZEMİN ETKİLEŞİMİNİN İRDELENMESİ

TASLAK
9.1 Temel Sistemine İlişkin Geoteknik Analiz Ve Değerlendirmeler
9.1.1 Yüzeysel Temeller

Temellerin, ü zerindeki yapıları gü venle taşıyabilmeleri için taşıma gü cü ve oturma
kriterlerinin her ikisinin birden sağ laması gerekir.
a) Taşıma Gücü Analizi

Bu bö lü mde yapı, yü zeysel temel sistemine gö re irdelenmeli, sırasıyla tekil, mü temadi ve
radye temel tipleri için yapılacak ö n hesaplara gö re uygun temel tipi belirlenerek, bu temele ait
temel taşıma gü cü karakteristik dayanımı (q k) ve temel taşıma gü cü tasarım dayanımı (q t)
değ erleri Tü rkiye Bina Deprem Yö netmeliğ i'nde belirtilen esaslara gö re hesaplanmalıdır. Hesap
adımları detaylı olarak gö sterilmelidir. Ö nerilen temel sistemi için hesaplanan temel taşıma gü cü
tasarım dayanımı (qt), ü styapıdan dolayı temel seviyesinde etkiyen dü şey yü k ve moment
etkilerinin oluşturduğ u temel taban basıncı (q o) ile karşılaştırılarak taşıma gü cü açısından
ö nerilen temel sisteminin uygunluğ u teyit edilmelidir. Eğ er yü zeysel temel sistemi için taşıma
gü cü yeterli gü venliğ i sağ layamıyor ise, derin temel sistemi veya zemin iyileştirme yö ntemleri
ö nerilmelidir.
Ayrıca; yü zeysel temellerin yatayda kaymaya karşı gelen tasarım dayanımları
hesaplanarak, statik ve depremi içeren yü kleme durumlarındaki tasarım etkilerini karşıladığ ı
gö sterilmelidir.
Kaya kü tlesine oturan sığ temellerin tasarımında:

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
 Yapı için izin verilen oturma değ eri, kaya kü tlesinin deformasyon ö zellikleri ve
dayanımı,
 Temel altında fay zonu, erime boşlukları ve zayıf tabakaların olup olmadığ ı,
 Sü reksizliklerin varlığ ı ve ö zellikleri (dolgu, devamlılık, aralık, ayrışma vb.),
 Kayanın ayrışma, alterasyon ve sü reksizlik derecesi,
 Kaya kü tlesinin doğ al durumunun, yeraltı yapıları, şevlere yakınlık gibi sebeplerle
ö rselenme durumu,
dikkate alınmalıdır.
Kaya kü tleleri için izin verilen taşıma gü cü TS EN 1997-1’de (Eurocode 7) verilen
yö ntemlere gö re hesaplanmalıdır. Çok ayrışmış, çok zayıf kaya kü tlelerinde presiyometre
deneyinde limit basınç elde edilebiliyorsa, kabul gö rmü ş yarı teorik yö ntem ile net limit basınç
değ erlerinden taşıma gü cü bulunabilir. Kaya birimlerinin farklı jeolojik ö zellikleri dikkate
alınarak uluslararası standartlarda belirtilen sayısal, amprik ve/veya yarı amprik yaklaşımlarla
da taşıma gü cü hesabı yapılabilir.
Karmaşık jeolojik yapıya sahip kaya kü tleleri sö z konusu olduğ unda ve/veya yapı yü kleri
nispeten yü ksek olan riskli projelerde ileri sayısal analiz yö ntemleri kullanılmalıdır.
b) Oturma Analizi
Taşıma gü cü açısından uygun gö rü len yü zeysel temellerin, temel tabanından zemine
aktarılan net yü kler altındaki oturmaları bu bö lü mde belirlenmelidir. Belirlenen bu oturmalar
değ işik temel tipi ve yapılar için ulusal ve uluslararası şartnamelerde belirtilen izin verilebilir
oturma limitleri ile karşılaştırılmalıdır. Bu karşılaştırma yapılırken, yapı kullanım koşullarından
kaynaklı ö zel sınırlamalar da dikkate alınmalı, maksimum toplam ve farklı oturma değ erleri
yü zeysel temeller için izin verilen değ erlerin altında olduğ u gö sterilmelidir.
TASLAK
Oturma analizlerinin sonuçlarına gö re, temel taşıma gü cü tasarım dayanımı (q t) değ eri
yeniden değ erlendirilmeli ve gerekirse oturma kriterlerini sağ layacak şekilde dü zenleme
yapılmalıdır.
Kaya kü tlelerinde oturma mekanizması, sü reksizlik ve kaya malzemesinin ö zellikleri
tarafından belirlenir. Elastisite eşitlikleri ile oturma hesaplanırken seçilen deformasyon
modü lü nü n kaya kü tlesini temsil ettiğ inden emin olunmalıdır.
Bununla birlikte homojen ve izotrop yapıda olmayan, erime ve yeraltı boşlukları
(ö rneğ in maden galerileri) içeren, sü reksizliklerin eğ imli, tabaka kalınlıkları ve ö zelliklerinin
değ işken olduğ u, ayrık fay ve makaslama zonu içeren ve krip davranışı gö steren karmaşık
jeolojik yapıya sahip kaya birimlerinde elastisite teorisi eşitlikleri ile oturma hesaplarının
yapılması uygun değ ildir. Bu tü rde karmaşık jeolojik yapıya sahip kaya kü tleleri sö z konusu
olduğ unda ve yapı yü kleri nispeten yü ksek olan riskli projelerde sonlu elemanlar, sonlu farklar,
ayrık elemanlar gibi sayısal analiz yö ntemleri ile deformasyon analizleri yapılmalıdır.
9.1.2 Derin Temeller

Ü styapıdan gelen yü klerin yü zeysel temellerle gerek taşıma gü cü gerekse oturmalar
bakımından yeterli gü venlikle taşınamaması halinde derin temel veya zemin iyileştirme
yö ntemlerine başvurulmalıdır. Taşıma gü cü ve oturma analizlerinde kullanılan zemin
parametrelerinin belirlenmesinde, arazi deneylerinin ve ö rselenmemiş numuneler ü zerinde
yapılan laboratuvar deneylerinin sonuçlarından yararlanılmalıdır. Seçilen derin temel sisteminin
taşıma gü cü ve oturma kriterlerinin ikisini birden sağ laması gerekmektedir.

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
Projelendirme sırasında derin temel elemanlarına gelecek ü styapı yü klerinin eleman

sayısına ve yerleşimine gö re değ işebileceğ i, bu sü recin statik proje mü ellifi ile eş zamanlı
yapılacak çalışmalarla yü rü tü lmesi gerektiğ i belirtilmelidir.
a) Taşıma Gücü Analizi

Derin temel taşıma gü cü analizleri yapılırken ö ncelikle sahadaki zemin ve çevre
koşullarına en uygun derin temel elemanı tipi (yerinde dö kme betonarme fore kazık, prekast
betonarme çakma kazık, prekast çelik kazık, betonla doldurulmuş çelik boru kazık, deplasman
kazığ ı vb.) belirlenmelidir.
Seçilen derin temel elemanı için dü şey (eksenel) ve yanal taşıma gü cü analizleri hem
statik hem de deprem durumu için;
 Zemin ve temel ö zellikleri kullanılarak yapılan teorik hesaplamalar,

 Kazık yü kleme deneyleri (statik ve/veya dinamik),
 Dinamik kazık çakma formü lleri,
yaklaşımlarından en az birine gö re yapılmalıdır. Bu yaklaşımlar sonucunda Tü rkiye Bina
Deprem Yö netmeliğ inde belirtilen karakteristik çevre sü rtü nmesi (Qks), karakteristik uç direnci
(Qku), karakteristik toplam kazık taşıma gü cü (Qktv) ve kazık dü şey tasarım dayanımı (Q tv)
değ erleri ö ncelikle tek bir derin temel elemanı için elde edilecektir. Bu değ erler, literatü re
dayanan ve genel kabul gö rmü ş bağ ıntılar yardımıyla hesaplanacaktır.
Elde edilen kazık dü şey tasarım dayanımının (Q tv) ü styapıdan kazığ a etkiyen dü şey
tasarım kuvvetinden (Ptv) bü yü k olduğ u gö sterilmeli, uç direncinin ancak çevre sü rtü nme direnci
aşıldıktan ve belirli bir miktar oturma gerçekleştikten sonra mobilize olmaya başlayacağ ı
TASLAK
dikkate alınmalıdır.
Zemin veya yü kleme koşullarının gerektirmesi halinde veya yeni dolguların içinden
geçen kazık sistemlerinde negatif çevre sü rtü nmesi etkisi dikkate alınmalıdır.
Toplam kazık taşıma gü cü belirlenirken grup davranışının devreye girmesi halinde; tek
bir kazığ ın davranışı ile kazık grubu davranışının farklı olabileceğ i dikkate alınarak grup etkisi
hesapları yapılmalıdır.
Kaya birimlerine soketlenen kazıklarda uç direnci ve çevre sü rtü nmesi arasındaki yü k
paylaşımının kaya birim içindeki kazık soket boyuna bağ lı olarak değ işebileceğ i dikkate
alınmalıdır.
Deprem Tasarım Sınıfı, DTS = 1, 1a, 2, 2a olan binaların kazıklı temellerinde, her bina
altında en az 1 adet ve proje sahasında kullanılan kazıkların %1'inden az olmamak ü zere en az 2
adet statik yü kleme deneyi yapılarak tasarım kabullerinin yerinde doğ rulanması gerektiğ i
belirtilmelidir. Ö zellikle killi birimlerdeki sü rtü nme kazıklarında deprem tasarım sınıfından
bağ ımsız olarak yeterli sayıda yü kleme deneyi yapılması ö nerilir. Deney sırasında çevre
sü rtü nmesi ve uç direnci ile taşınan yü kleri ayrı ayrı tespit edebilecek şekilde deney kazığ ı
içinde gerekli ö lçü m sistemleri dü zeneğ i kurulması, ayrıca; kazık bü tü nlü k testleri (jeofizik
yö ntemler), ö zellikle jet kazıklarda tam boy karot alımı ile imalatın yerinde gerçekçi olarak
denetlenmesine ilişkin gö rü şler belirtilmelidir.
Gerekmesi halinde deprem etkisi altında “yapı – kazık – zemin etkileşimi” hesapları
Tü rkiye Bina Deprem Yö netmeliğ i’nde belirtilen esaslar doğ rultusunda yapılacak olup, bu
hesaplar tasarım gö zetim ve kontrolü hizmetine tabidir.
(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
b) Oturma Analizi
Taşıma gü cü açısından yeterli bulunan derin temel elemanının ve kazık grubunun
ü styapıdan kazığ a etkiyen dü şey tasarım kuvveti (Ptv) altında yapacağ ı oturma bu bö lü mde
belirlenmelidir. Oturmalar belirlenirken literatü re girmiş ve genel kabul gö rmü ş bağ ıntılar
kullanılmalıdır. Elde edilen oturma değ erlerinin, uluslararası şartnamelerde kazıklı temeller için
verilen izin verilebilir oturma değ erleri ile yapının kullanım koşullarının gerektirdiğ i
sınırlamaların altında kaldığ ı gö sterilmelidir.
Oturma analizlerinin sonuçlarına gö re bir ö nceki bö lü mde verilen kazık dü şey tasarım
dayanımı (Qtv) değ eri yeniden değ erlendirilmeli ve gerekirse oturma kriterlerini sağ layacak
şekilde azaltılmalıdır.
9.2 Zemin İyileştirme Alternatifleri
Yü zeysel temel sistemlerinin ü styapı yü klerini karşılamaya yeterli gelmemesi ve/veya
sıvılaşma riski nedeniyle zemin iyileştirmesi yapılmasının ö nerilmesi durumunda, Tü rkiye Bina
Deprem Yö netmeliğ i’nde belirlenen esaslar dikkate alınarak, sahadaki zemin koşullarına en
uygun zemin iyileştirme yö ntemleri bu bö lü mde belirtilmelidir. Tasarımı yapacak mü hendisin
sistem seçimine ışık tutmak amacıyla ö nerilen her yö ntemin avantajları ve dezavantajlarına
kısaca değ inilmelidir.
Zemin iyileştirme sistemi projesinin hazırlanması Geoteknik Rapor’un kapsamı içinde
olmayıp burada sadece projelendirmeye yö nelik taşıma gü cü değ erleri ve esaslar verilecektir.
Zemin iyileştirme yö ntemlerinin tercih edilmesi halinde yü zeysel temeller için yukarıda bö lü m
9.1.1’de verilen taşıma gü cü ve oturma analizleri “iyileştirilmiş zemin profili” için de
tekrarlanmalıdır. TASLAK
9.3 Önerilen Temel Sistemi

Bu bö lü mde; 9.1 bö lü mü nde verilen hesaplar ve değ erlendirmeler doğ rultusunda, eğ er
yü zeysel temel sistemi uygunsa, seçilen temel tipi (tekil, mü temadi veya radye) belirtilmelidir.
Bu temel tipi için izin verilen toplam ve farklı oturmalara gö re belirlenen net emniyetli taşıma
gü cü bu bö lü mde bir kez daha verilmelidir.
Yü zeysel temel sisteminin uygun olmaması durumunda, ö nerilecek derin temel sistemi
veya zemin iyileştirmesi alternatifleri bu bö lü m içinde yer almalıdır. Değ işik alternatifler
hakkında ö n bilgiler (kazık veya jet-grout çapı, olası minimum derinliğ i vb.) verilmeli ve taşıma
kapasitesine ilişkin ö n analizler yapılmalıdır.
9.4 Yapı Temelleri İle İlgili Diğer Hususlar
Bu bö lü mde; temellerle ilgili olarak şişme, sıvılaşma, gö çme, karstik boşlukların etkisi,
eriyebilen jips vb. birimler, kontrolsü z yapay dolgu, drenaj, temellerin yü zmesi vb. gibi
karşılaşılabilecek ö zel problemlere değ inilmeli ve ilgili problem(ler) hakkında çö zü m ö nerileri
sunulmalıdır. Yapının yeraltı suyunun olası olumsuz etkilerinden korunması için alınacak
tedbirler açıkça belirtilmelidir.
Yapı etki derinliğ i içerisinde yerel zemin sınıfı ZF olan zemin birimleri bulunması
halinde; Tü rkiye Bina Deprem Yö netmeliğ i'nde belirtilen 'Sahaya Ö zel Araştırma, Değ erlendirme
ve Zemin Davranış Analizleri' yapılması gerektiğ i bu bö lü mde belirtilmelidir.

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
10 İKSA SİSTEMLERİ - ŞEV DURAYLILIK ANALİZLERİ VE

DEĞERLENDİRMESİ
Bu bö lü mde; yapı bodrumlarının teşkili için yapılacak temel kazılarında iksa gerekip
gerekmediğ i belirtilmeli, iksa gerekmesi durumunda, alternatif iksa sistemleri
değ erlendirilmelidir. Zemin şartlarından dolayı ö zel bir iksa sisteminin gerekliliğ i halinde, bu
hususa rapor içinde mutlaka yer verilmelidir (temel seviyesi ü zerinde yeraltı su tablası varlığ ı
nedeniyle kesişen kazıklı duvar veya diyafram duvar gerekliliğ i vb.).
İksa yerine şevli kazı ö nerilmesi durumunda, kazı şev eğ imleri stabilite açısından
değ erlendirilmeli ve gerekli gö rü lü rse stabilite analizleri yapılmalıdır.
Uzun ve kısa dö neme ilişkin olarak zemin cinsine uygun bir gö çme modeli kabul edilerek,
zemin ve/veya kaya kü tlesinin dengesi araştırılır ve şevlerin duraylılık analizleri yapılır.
Doğ al ya da yapay şevlerin ü zerinde ve yakınında inşa edilecek yapıların tasarım
depremi etkisinde gü venliğ i ve servis gö rebilirliğ inin korunması için, şevin deprem yü kleri ile
statik yü kler altında duraylı ve işlevsel kalacağ ının tahkik edilmesi gereklidir.
Yapısal elemanlarla destekli şevlerde (ö rneğ in; esnek duvarlar veya kazıklarla destekli
şevler, ankrajlı veya çivili şevler vb.) zemin ve yapısal elemanların gö rece rijitlik farklarının
dikkate alındığ ı zemin-yapı etkileşimi analizlerinin yapılması gerekir.
Deprem durumunda şevlerin duraylılığ ı, killi zeminlerde drenajsız kayma mukavemeti
(Cu) kullanılarak toplam gerilme analizi, kumlu (kohezyonsuz) zeminlerde efektif gerilme analizi
ile hesaplanmalıdır.
TASLAK
Kaya kü tlelerinde şev yenilme mekanizması genellikle sü reksizliklerin yö nelimleri ve

ö zellikleri tarafından belirlenir. Zemin ve kaya birimlerde, stabilite analizi değ erlendirmelerinde
tü m ilgili duraysızlık modellerinin dikkate alınması gerekir.
Çok zayıf kaya malzemesi veya çok kırıklı – parçalanmış kaya kü tlelerinde, zeminlerde
gö zlendiğ i gibi dairesel kayma tü rü duraysızlık oluşabilir. Kayma dü zlemi - mekanizması ayrık
sü reksizlikler ile kontrol ediliyorsa, sü reksizliklerin makaslama dayanımı uygun deneysel
yö ntemler ve arazi ö lçü mleri ile belirlenmelidir.
Şeve yakın veya şev ü zerindeki yapılarda taşıma gü cü ne ilaveten temel yü kleri etkisinde
şev stabilitesi değ erlendirmeleri de dikkate alınmalıdır. Karmaşık duraysızlık tü rlerinin (farklı
duraysızlık mekanizmalarının bir arada gö rü ldü ğ ü yenilme tü rleri) beklendiğ i karmaşık
jeolojiye sahip kaya kü tlelerinde sonlu elemanlar, sonlu farklar, ayrık elemanlar gibi sayısal
analiz tekniklerinin kullanılması gereklidir.
Rapor içerisinde detaylı olarak anlatılan etü t sahası bilgileri, inşa edilecek yapıya ait
bilgiler, yapılan araştırma çalışmaları, idealize zemin profili ve mü hendislik ö zellikleri, yeraltı
suyu durumu, depremsellik bilgileri, temel zemini olmaya uygun zemin tabakaları, yapıdan
beklenen performansa gö re ö nerilen temel sistemi ve/veya zemin iyileştirme yö ntemleri, temel
ve ü styapı statik hesaplarına esas olacak geoteknik parametreler, kazı ve iksa sistemi ile ilgili
değ erlendirme ve ö neriler vb. hususlar bu bö lü mde ö zetlenmelidir. Ayrıca; gerekiyorsa iksa
projelendirmesi, derin temel analizleri vb. hususlar için gerekli gö rü len/ö nerilen ek çalışmalara
da bu bö lü mde değ inilmelidir.

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
verilmelidir.
Ö rneğ in:
yazılır)Eser adı. Eserin basıldığ ı yer/şehir: Yayımlayan kuruluş, Yayım yılı.
13 EKLER
Rapor metninde geçen her tü rlü çizim, harita, log, form, fö y, çıktı, hesap tablosu, grafik,
fotoğ raf vb. dokü manlar, A4 boyutunda katlanmış olarak cep dosya veya ayrı klasö rler içinde
verilmelidir. Rapor ekleri raporun başındaki "İçindekiler" bö lü mü nü n altında her biri ayrı ayrı
numaralandırılmak (EK-1, EK-2, ...) suretiyle liste halinde verilmelidir. Araştırma noktaları
vaziyet planında eski ve yeni çalışmalar bir arada gö sterilmelidir.
TASLAK

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
EK-13
…………………………………………………… SAHASI
KATEGORİ 1 ZEMİN ve TEMEL ETÜT RAPORU
Tarih: …………….
İÇİNDEKİLER
1 GİRİŞ.............................................................................................................................................................. (Sayfa No)
1.1 Etü dü n Amacı ve Kapsamı..............................................................................................................(Sayfa No)
TASLAK
1.2 İnceleme Alanının Tanıtılması......................................................................................................(Sayfa No)

1.2.1 Jeomorfolojik ve Çevresel Bilgiler................................................................................(Sayfa No)
1.2.2 İmar Planı Durumu..............................................................................................................(Sayfa No)
1.2.3 İmar Adası ile İlgili Bilgiler..............................................................................................(Sayfa No)
1.2.4 İklim Bilgileri.........................................................................................................................(Sayfa No)
1.2.5 Yapı Hakkında Bilgiler.......................................................................................................(Sayfa No)
1.2.6 Doğ al Afet Tehlikeleri.........................................................................................................(Sayfa No)
2 JEOLOJİ......................................................................................................................................................... (Sayfa No)
2.1 Bö lgesel Jeoloji.....................................................................................................................................(Sayfa No)
2.2 Yapısal Jeoloji ve Aktif Tektonik..................................................................................................(Sayfa No)
3 ARAZİ VE LABORATUVAR ÇALIŞMALARI....................................................................................(Sayfa No)
3.1 Araştırma Çukurları...........................................................................................................................(Sayfa No)
3.2 Jeofizik Çalışmalar..............................................................................................................................(Sayfa No)
3.2.1 Sismik Çalışmalar.................................................................................................................(Sayfa No)
3.2.2 Elektrik Çalışmalar..............................................................................................................(Sayfa No)
3.3 Sondajlar.................................................................................................................................................(Sayfa No)
3.4 Arazi Deneyleri....................................................................................................................................(Sayfa No)
(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
3.5 Laboratuvar Deneyleri.....................................................................................................................(Sayfa No)

3.6 İnceleme Alanı Mü hendislik Jeolojisi.........................................................................................(Sayfa No)
4 YERALTI VE YERÜ STÜ SULARI.........................................................................................................(Sayfa No)
5 JEOLOJİK KESİT........................................................................................................................................ (Sayfa No)
8 EKLER........................................................................................................................................................... (Sayfa No)
EK LİSTESİ:
Ek-1 : Kategori 1 İçin Tespit Formu (form doldurulmuş ve imzalanmış olarak

verilmelidir)
Ek-2: Araştırma Noktaları Vaziyet Planı
Ek-3: Tapu, İmar Planı, İmar Çapı Sureti
Ek-4 : Araştırma Çukuru Logları, Araştırma Çukuru ve Çıkan Malzeme Fotoğ rafları
Ek-5 : Arazi Deneyleri Sonuç Fö yleri
Ek-6 : Jeolojik Kesitler
Ek-7 : Laboratuvar Deney Sonuçları
Ek-8 : Jeofizik Ö lçü m Kayıtları
TASLAK
Ek-9 : Fotoğ raflar

Ek-10: 1/1000 ya da 1/5000 Ö lçekli Mü nhanili Mü hendislik Jeolojisi Haritası
Ek-11: İlgili Tutanaklar
Ek-12: Video çekimleri
TABLO LİSTESİ:
Tablo-1: Arazi ve Laboratuvar Deney Sonuçları (Sayfa
No)
(Yapılan çalışmaların kapsamına gö re başka tablolar eklenebilir veya bazıları çıkartılabilir)
ŞEKİL LİSTESİ:
Şekil-1 : Yer Bulduru Haritası (Sayfa
No)
Şekil-2 : Araştırma Noktaları Vaziyet Planı (Sayfa
No)
Şekil-3 : Tapu, İmar Planı, İmar Çapı Sureti (Sayfa
No)

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
Raporu hazırlayan firma ismi ve iletişim bilgileri, proje adı, sahaya ait imar bilgileri, rapor
numarası ve rapor tarihi raporun ö n kapağ ında da belirtilmelidir.
TASLAK

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
1 GİRİŞ
1.1 Etüdün Amacı ve Kapsamı
Etü dü n ne tü r bir yapı ile ilgili zemin koşullarını belirlemek amacıyla yapıldığ ına ek
olarak aşağ ıdaki bilgiler bu bö lü mde verilir:
 Zemin ve temel etü dü nü n yapıldığ ı, il, ilçe, mahalle/kö y, bağ lı olduğ u belediye, imar
pafta, ada, parsel bilgileri,
 Raporun genel içeriğ i,
 Etü t kategorisi (Zemin ve Temel Etü dü Uygulama Esasları ve Rapor Formatı - EK-1'de
yer alan form doldurularak rapor ekinde verilecektir).
1.2 İnceleme Alanının Tanıtılması
1.2.1 Jeomorfolojik ve Çevresel Bilgiler
İlgili parselin tanıtımı, eğ imi, eğ im yö nelimleri ve yü zdesi, çevre yapılar ve arsaya
yakınlıkları, drenaj yapısı, toprak ve bitki ö rtü sü , çalışma alanı yakınlık derecesi, ulaşım vb.
bilgiler bu bö lü mde verilir. İnceleme alanının yeri, yer bulduru haritası, uydu gö rü ntü sü veya
hava fotoğ rafı ü zerinde işaretlenmelidir.
Arsa ü zerindeki ve çevresindeki yol, elektrik hattı, doğ algaz hattı vb. altyapıların durumu
ve lokasyonu belirtilmelidir.
1.2.2 İmar Planı Durumu
İnceleme yapılacak parselin bulunduğ u sahayı içeren alan için yapılmış Plana Esas
Jeolojik-Jeoteknik ve Mikrobö lgeleme Etü t Raporu incelenerek, imar planında yer alan ilgili plan
TASLAK
notları, sahanın uygun alan içerisinde yer alıp almadığ ı, herhangi bir afet alanında bulunup
bulunmadığ ı, yapı yasağ ı olup olmadığ ı, ayrıca; referans alınan plana esas raporun hangi
tarihlerde ve kim tarafından hazırlandığ ı bu bö lü mde belirtilmelidir.
1.2.3 İmar Adası ile İlgili Bilgiler
İlgili parselin de içinde bulunduğ u kroki şeklinde bir yerleşim planı
(https://parselsorgu.tkgm.gov.tr), imar adasının hangi amaçla kullanıldığ ı (konut, ticari vb.),
varsa mevcut komşu yapıların ö zellikleri (kat, kot, bodrum, yerleşim vb.) gibi tanıtıcı bilgiler
verilmelidir.
1.2.4 İklim Bilgileri
Yıllık yağ ış ve sıcaklık (ö zellikle donma derinliğ i) verileri, varsa havanın fen noktasından
çalışılmaya uygun olmayan devresi değ erlendirilir.
1.2.5 Yapı Hakkında Bilgiler
Sahada inşa edilmesi planlanan yapı ve/veya yapıların oturum alanı, olası kazı derinliğ i,
toplam kat adedi, plan boyutları, yapı yü ksekliğ i, yapı malzemesi (betonarme/çelik/
prefabrik/hafif çelik/yığ ma) ve kullanım amacı ile ilgili bilgiler bu bö lü mde verilmelidir.
1.2.6 Doğal Afet Tehlikeleri
Saha ve çevresindeki mevcut veya eski kü tle hareketi (heyelan, kaya dü şmesi, çö kme,
krip, toprak akması) ve potansiyeli, jeolojik birimlerin (kaya/zemin) yapısından kaynaklanan
şişme, çö kme potansiyeli, sel, taşkın, çığ potansiyeli bulunmadığ ının bu bö lü mde belirtilmelidir.
Arsa koordinatlarına gö re, Tü rkiye Deprem Tehlike Haritasından DD-2 için elde edilen
Harita Spektral İvme Katsayıları ve diğ er bilgiler belirtilir.
(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
2 JEOLOJİ
2.1 Bölgesel Jeoloji
İnceleme alanının da içinde bulunduğ u bö lgenin genel jeolojisi, jeolojik formasyon ve
birimlerin durumu, kö keni, stratigrafik konumları, yaşları, litolojik yapı ve dokuları genel bir
stratigrafik kesit ü zerinde ana hatları ile verilmelidir. Rapor ekinde ya da içinde bö lgenin genel
jeoloji haritası, ilgili parsel yaklaşık olarak ortada kalacak şekilde verilmelidir.
2.2 Yapısal Jeoloji ve Aktif Tektonik
İnceleme alanı ve bö lgenin yapısal jeolojisi, bö lgedeki ana yapısal unsurların kıvrımları,
kırıklar, varsa bindirme zonlarını gö steren jeolojik harita ve kesitler sunulmalıdır. Ö zellikle kırık
sistemleri, oluşumu, konumu, tipi, hâ lihazırda aktif olup olmadığ ı, sistemin biçimi, fayın cinsi,
aktivitesi gibi hususlar belirtilerek, bö yle bir kırığ ın hangi bü yü klü kte bir depreme kaynaklık
ettiğ i ya da edebileceğ i, yatay ve dü şey atım miktarı belirtilmelidir. Kırık sisteminin aktifliğ inde
geçmişte deprem ü retmiş olan kırıklar ve bu kırıkların potansiyelleri inceleme alanına uzaklığ ı
gibi bilgiler olmalıdır. Ayrıca inceleme alanı merkez olacak şekilde, çevresinde 50 km. yarıçaplı
bö lgedeki diri fay haritası ve aletsel magnetü dü 4.0’dan bü yü k olan eski deprem merkez ü sleri
verilmeli ve bunlar ile ilgili değ erlendirmeler yapılmalıdır. Varsa aktif fay etrafındaki tampon
bö lge mesafeleri belirtilmelidir.
3 ARAZİ VE LABORATUVAR ÇALIŞMALARI
Araştırma çukurları, jeofizik çalışmalar, arazi ile laboratuvar deneyleri Kategori 1'deki
yapıların Zemin ve Temel Etü t Raporunun hazırlanması için kullanılabilecek yö ntemlerdir.
Kategori 1’e giren etü tler, Tablo-1’de belirtilen kaya ve zemin birimlerin bina oturum
alanında yer alması durumunda yapılır. Yapılan arazi ve laboratuvar deneyleri sahadaki
zemin/kaya birimlerin ö zellikleri ile ilgili değ erlendirmeler yapılmasına olanak verecek şekilde
TASLAK
planlanmalıdır.
Tablo -1. Kategori 1’e giren kaya ve zemin sınıfları
Yerel Zemin Zemin Cinsi VS30 Cu
Sınıfları m/s kPa
ZA Sağ lam, sert kayalar > 1500 -
ZB Az ayrışmış, orta sağ lam kayalar 760-1500 -
ZC Sert kil tabakaları ve ayrışmış, çok çatlaklı 360-760 > 250
zayıf kayalar
3.1 Araştırma Çukurları
Araştırma çukurunun, bina temeli altındaki zemin yapısının gö rü lebileceğ i, amacına
uygun bir derinliğ e kadar ve yapılacak yapının temel kazısına zarar vermeyecek şekilde ve
sayıda olması gerekmektedir.
Araştırma çukurunun, nasıl ve ne zaman açıldığ ı, hangi gö zlem ve ö lçü mler yapıldığ ı,
hangi ö zellik ve sayıda numune alındığ ı anlatılmalı ve çukur açılan yerin konumu vaziyet planı
ü zerinde gö sterilmelidir. Yeraltı suyuna rastlanması halinde, derinliğ i belirtilmeli ve çukur
aynalarının kendini tutabilme sü releri, gö zlenen akmalar ve kazılabilirlik ile ilgili gö rü şler
belirtilmelidir.
Çukur içinde yerinde deney yapılmış ise, deneyin ne olduğ u, ne amaçla yapıldığ ı ve sayısı,
alınan numune ya da numunelerin ö zelliğ i, sayısı, alındığ ı derinlik, nasıl muhafaza edildiğ i ve
amacı yazılmalıdır. Ancak deney detayları “Arazi Deneyleri” bö lü mü nde verilmelidir.

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
Bü tü n araştırma çukurlarının, yeri (kot ve koordinat), sayısı, derinliğ i ve gö zlenmiş ise

yeraltı suyu seviyesi derinliğ inin belirtildiğ i bir tablo hazırlanmalı, Araştırma Çukuru Logları,
çukurun fotoğ rafları ile birlikte, raporun ekler bö lü mü nde verilmelidir.
3.2 Jeofizik Çalışmalar
3.2.1 Sismik Çalışmalar
İnceleme yapılan alana uygun sismik çalışmalar (Sismik Kırılma, MASW, REMİ vb.)
seçilerek, saha için sismik hızlar (P dalgası hızı, S dalgası hızı) ve zemin sınıfı tablo halinde
gö sterilmelidir.
3.2.2 Elektrik Çalışmalar
Saha içerisinde yeraltı suyu durumunun araştırılması halinde sahaya uygun elektrik
yö ntemler kullanılabilir.
3.3 Sondajlar
Sondajların kot, koordinat ve derinlikleri tablo halinde dü zenlenmeli, sondaj noktaları,
vaziyet planı ve/veya mü hendislik jeolojisi haritası ü zerine işaretlenmeli, sondaj logları ve karot
sandığ ı fotoğ rafları rapor ekinde verilmelidir.
Sondaj kuyusu içinde hangi deneylerin ne amaçla yapıldığ ı, deney sayısı, alınan numune
veya numunelerin ö zelliğ i, numunelerin sayısı, alındığ ı derinlik belirtilmeli, ancak detayları
“Arazi Deneyleri” bö lü mü nde verilmelidir.
3.4 Arazi Deneyleri
Açılan araştırma çukurlarında temel zeminini temsil edecek zemin/kaya birimlerinde
cep penetrometresi, el veyni, plaka yü kleme, tek nokta yü kleme vb. testler yapılarak sonuçları
tablolar halinde bu bö lü mde rapor edilmelidir. TASLAK
Sondajlarda yapılan SPT, presiyometre vb. deneylerin sonuçları da sondaj logları ve her
deney için ayrı olmak ü zere dü zenlenen tablolarda belirtilmelidir.
3.5 Laboratuvar Deneyleri
Açılan araştırma çukurlarından, sondajlardan ve/veya sahada mostra vermiş kaya
birimlerden temel zeminini temsil edecek şekilde alınacak ö rselenmiş/ö rselenmemiş
zemin/kaya numunelerinde elek analizi, hidrometre, Atterberg limitleri, tek nokta yü kleme
deneyi, tek eksenli basınç deneyi vb. deneyler yapılarak, sonuçlar deney fö ylerinde ve tablolar
halinde verilmelidir. Zemin birimleri; Birleştirilmiş Zemin Sınıflandırma Sistemi’ne gö re, kaya
birimleri ise ISRM standartlarına gö re sınıflandırılmalıdır.
3.6 İnceleme Alanı Mühendislik Jeolojisi
İnceleme alanında yer alan kaya/zemin birimlerinin, genel ö zellikleri, kö kenleri ve
jeolojik tanımları ile kaya birimlerin tabaka, eklem ve ayrışma durumlarının, zemin birimlerinin
dane dağ ılımı, sıkılık, kıvam gibi genel mü hendislik ö zellikleri gö zlemsel olarak belirtilmelidir.
4 YERALTI VE YERÜSTÜ SULARI
İncelenen parsel alanı ve yakınında kü çü k dere, çay, nehir, gö l ve benzeri su kaynağ ı
varsa, ilgili parselin bunlardan ne kadar etkileneceğ i belirtilmeli, ilgili kuruluşlardan gerekli
gö rü şler alınmalı, sahadaki ve yakınındaki yeraltı suyu kaynakları hakkında detaylı bilgi
verilmelidir. Ayrıca meteorolojik kö kenli bir afete maruz kalınıp kalınmayacağ ı hakkında bilgi
verilmelidir. Bö lgede ve dolayısıyla inceleme alanında yeraltı su seviyesinin mevsimlerle
değ işkenlik gö sterip gö stermediğ i, formasyonların niteliğ ine gö re yeraltı suyu nedeniyle ne gibi
olumsuzlukların beklenebileceğ i irdelenmelidir.

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
5 JEOLOJİK KESİT
Sahada karşılaşılan zemin/kaya formasyonları yü zeyden derine doğ ru kalınlık, alt/ü st
kotları, indeks ö zellikleri ve eğ er jeolojik formasyon ise, formasyon ismiyle belirtilmek suretiyle
genel olarak tanımlanmalıdır. Jeolojik kesit oluşturulurken sahada yapılan jeofizik çalışmaların
sonuçlarından da yararlanılmalıdır. Tanımlamalar yapılırken her formasyonun bilinen genel
ö zelliklerine inceleme alanında gö rü lmemiş olsa bile değ inilmelidir.
Yü zey ve araştırma çukuru içindeki numunelerde ya da sondaj numunelerinde ö ncelikle
kaya ve zemin birimleri birbirinden ayrılmalı, Tü rk Standardı ve uluslararası kabul gö rmü ş
standartlara gö re tanımlanmalıdır.
Bu bö lü m aşağ ıda belirtilen değ erleri, değ erlendirme ve ö nerileri içermelidir.
 Zemin koşulları ve yerel zemin sınıfı,
 Saha/bina koordinatları, sismik tehlike haritası spektral ivme katsayıları, en bü yü k
yer ivmesi ve hızı,
 Hesaplanmış ise temel taşıma gü cü nü n karakteristik dayanımı (q k) ve tasarım
sü rtü nme direnci (Rth),
 İnşaat sırasında zeminden kaynaklı karşılaşılabilecek muhtemel sorunların çö zü mü
ve bunlarla ilgili ö neriler,
 Yü zeysel temellerde minimum temel derinliğ i,
 Kazı işlerine esas kazı gü çlü ğ ü ve kazı sınıfı ö nerileri,
 Kazıdan çıkan zeminin dolgu vb. amaçla kullanılabilirliğ i ve koşulları,
 Drenaj ve yalıtım ö nerileri,
 Kategori 1’e giren yapılar için zemin birimlerinin ö zellikleri yö nü nden sağ lam, sert
TASLAK
kayalar, az ayrışmış, orta sağ lam kayalar, ayrışmış, çok çatlaklı zayıf kayalar, sert kil
tabakaları ve ayrışmış, çok çatlaklı zayıf kayalar bu kategori içinde yer alır. Bu tü r
kaya ve zeminlerde, Kategori 1’e giren basit yapıların oluşturacağ ı ilave yü kler altında
oturma ve taşıma gü cü problemleri beklenmemektedir. Ancak; ü styapıya ait statik
analizler sonucu elde edilen yü k kombinasyonlarına gö re maksimum temel taban
gerilmelerinin 200 kN/m2’yi aşmaması gerektiğ i bu bö lü mde belirtilmelidir.
verilmelidir.
Ö rneğ in:
yazılır) Eser adı. Eserin basıldığ ı yer/şehir: Yayımlayan kuruluş, Yayım yılı.
8 EKLER
Ekler, İçindekiler bö lü mü nde verilen ek numaralarına gö re sıralı olarak verilmelidir.

(Sayfa No)
Firma Logosu
Proje Adı: ……………………………………………………………………….
TASLAK

(Sayfa No)

9 5 31316-Ek

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

9 5 31316-Ek

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Zemin ve Temel Etüdü Uygulam

Çevre ve Şehircilik Bakanlığ ı

Kategori 2 - Ö rnek yapılar

 Gerilme ve buna bağ lı şekil değ iştirmeler,

6.2 Ön Bilgilerin Toplanması

 Yü zey ö zelliklerinin tipi ve değ işkenliğ i,

 Sahanın konumu ve ulaşım yollarının durumu,

7 ZEMİN VE TEMEL ETÜTLERİNİN KAPSAMI

Laboratuvar deneyleri için zemin 1 2 3 4 5

Zemin ve kaya birimleri için numune alma kategorileri Tablo-2'de tanımlandığ ı

Tablo-2: Numune alma yö ntemleri (TS EN ISO 22475-1)

Sadece kalite sınıfı 1 veya kalite sınıfı 2 olan

Alınan kaya numunelerinin arazideki kaya

7.2.2.3 Jeofizik Araştırmalar

Kesici ucu Çakıl ve tane Çarpma

Tü p numune Tane bü yü klü ğü Tane bü yü klü ğü Sadece sığ

Sert kohezyonlu Su seviyesinin

d :De; numune alma aletinin iç

Statik yarı sıkı ve sıkı kohezyonlu hassas zeminler

CPT veya CPTU

Ayrıca; geoteknik parametrelerin belirlenebilmesi için laboratuvarda yapılabilecek

Geoteknik Parametre Normal Aşırı

Ö dometre modü lü (Eoed); (Ö D) (Ö D) ÖD ÖD ÖD ÖD

Young Modü lü (E); Kayma

Drenajlı (efektif) kayma Ü BD Ü BD Ü BD Ü BD Ü BD Ü BD

Kalıcı kayma dayanımı HKD HKD HKD HKD HKD HKD

(c’R), (φ’R) (KKD) (KKD) (KKD) (KKD) (KKD) (KKD)

SGD Ü SGD Ü SGD Ü SGD

( ) = sadece kısmen uygulanabilir; detaylar için TS EN 1997-2 standardı bö lü m 5’e bakınız

Laboratuvar deneyleri için kısaltmalar:

BHA Birim hacim ağ ırlığ ın belirlenmesi KKD Kesme kutusu deneyi

ÖD Ö dometre deneyi TBA Tane boyutu analizi

DGD Sabit seviyeli geçirimlilik deneyi Ü BD Ü ç eksenli basınç deneyi

HKD Halka kesme deneyi (Halka kesme

8 ZEMİN VE TEMEL ETÜT RAPORLARI FORMATI

Geoteknik Rapor bö lü mü nde;

Geoteknik Raporun, Veri Raporunun tamamlanmasını takiben hazırlanması esas olup,

KATEGORİ 1 İÇİN TESPİT FORMU

İsim - Ü nvan - İmza İsim - Ü nvan - İmza İsim - Ü nvan - İmza

Profil YASS Zemin Tanımlaması USCS NEM PP Wn LL PL PI +4 -200

Açıklamalar Araştırma Çukuru Fotoğ rafı

ARAŞTIRMA ÇUKURU KABUL TUTANAĞI

Yukarıda belirtilen araştırma çukuru ……………………………………….. tarafından …./….

Yü klenici Firma Kontrol Mü hendisi

NOT: Araştırma çukurundaki zemin ve kaya tanımlamaları TS EN ISO 14688-1,14688-2,14689

Sondaj derinliğ i (m)

bt Bitkisel toprak Renksiz

al Alü vyon Renksiz

eal Eski Alü vyon Renksiz

ym Yamaç Molozu Açık Kahverengi

brk Birikinti Konisi Açık Kahverengi

kl Kil Açık Gri

ç Çakıl Koyu Sarı

kit Kiltaşı Koyu Gri

şy Şeyl Koyu Gri

çmt Çamurtaşı Turuncu

çt Çakıltaşı (Konglomera) Koyu Turuncu

ark Arkoz Açık Kahverengi

grv Grovak Kahverengi

kvt Kuvarsit Açık Kahverengi

mls Molas (Eğ imli) Koyu Kahverengi

flş Filiş (Eğ imli) Yeşil

flş Filiş (Kıvrımlı) Yeşil