3- ÖZDEŞLİKLER :

e)
A- İKİ KARE FARKI ÖZDEŞLİĞİNDEN
YARARLANARAK ÇARPANLARA
AYIRMA :

x 2  y 2  x  y x  y  f)

ÖRNEK 4 : Aşağıdaki ifadeleri iki kare farkı

özdeşliğinden yararlanarak çarpanlarına g)
ayırınız.

a) x 2  4
b) 4 x 2  36
c) 49x y  25z
2 2 2

d) 18x  8 y
4 6
h)
e)  50x 2  98
f) a  b2  c 2
g) a  b2  a  b2 ı)
16  a  1
2
h)
ı) a 4  b 4
i) a 8  b 8
j) 4a  b  9a  2b
2 2
i)
k) a  b  c   a  b  c 
2 2

l) 2a 2  8b 2
1 1
m) 2
 2
x y
n) a 6  b 4
o) 3a  2b2  2a  3b2 j)

ÇÖZÜM 4 :

a)

b)

k)

c)

l)
d)

41
m) c)

n) d)

o)

e)

B - TAM KARE ÖZDEŞLİĞİNDEN

YARARLANARAK ÇARPANLARA AYIRMA : f)

g)

ÖRNEK 5 :
h)
Aşağıdaki ifadeleri tam kare özdeşliğinden
yararlanarak çarpanlarına ayırınız.

a) 4a 2  12.a.b  9b 2
b) 9x 2  6x  1
c) 25  20.a.b  4a 2 .b 2
ı)

d)  x 2  4 xy  4 y 2
e) 18.a 2 .b 2  12.a.b.c.  2c 2
f) a 5  2a 3  a
a 2 ab b 2
g)  
4 5 25 i)
h) x 7  6x 4  9x
ı) x2  y2  2y 1
i) a  6. a  9 ÖRNEK 6 :

ÇÖZÜM 5 : Aşağıdaki ifadelerin açılımlarını yapınız.

a)
a) x  12 b) 2x  y2
c) 2a  3b2 d)  a  b2
b)
42
 x  y  z 2
2
 3
e) a   f)
 a

C- İKİ KÜP TOPLAMI VEYA FARKINDAN

g) x 2
 x  1
2
h)  xx  2
YARARLANARAK ÇARPANLARA AYIRMA :

ı) 
 x 
1 

2

i) 2 x
3 
x 2 
x 3  y 3  x  y . x 2  xy  y 2 
 x

x 3  y 3  x  y . x 2  xy  y 2 
j) a  b  3 2
k) 2  a  b 2

ÖRNEK 7 :
ÇÖZÜM 6 :
Aşağıdaki ifadeleri iki küp toplamı veya farkı
a) özdeşliğinden yararlanarak çarpanlarına ayırınız.

b) a) a3  8 b) 8x 3  1
c) 64x 6  27. y 3 d) x3.y 6  z 9
c)
16a  1  2
3
e) g) x 3  27

d)
h) 8  27a 3 ı) x  13  8
i)
1
27  x 3 j) x6  y6
e) 8
1
k) x3  3
x

f) ÇÖZÜM 7 :

g) a)

b)

c)

h) d)

ı) e)

i)

j)
g)

k) h)

ı)
43
 i)

j)

k)

NOT :

nZ olmak üzere ,


a n  b n  a  b  a n1  a n2 .b  a n3b 2    b n1  olur.

NOT :

nZ ve n tek sayı olmak üzere ,


a n  b n  a  b  a n1  a n2 .b  a n3b 2    b n1  olur.

ÖRNEK 8 :

Aşağıdaki ifadeleri çarpanlarına ayırınız.

E- İKİ TERİMİN TOPLAMININ KÜPÜ
a) 16  x 4
b) x 1
7

c) 32  x 5 x  y3  x 3  3x 2 y  3xy2  y 3
ÇÖZÜM 8 : F- İKİ TERİMİN FARKININ KÜPÜ
a)
x  y 3  x 3  3x 2 y  3xy2  y 3
ÖRNEK 9 :

b) Aşağıdaki ifadelerin açılımlarını yapınız.

c) a) x  23 b) 2x  13

2a  3b3
3
 1
c) a   d)
D- x  y n İFADESİNİN AÇILIMI :  a
e) x  y 4 f) x  15
ÇÖZÜM 9 :

44
a)

b)

c) G- x 2  bx  c İFADESİNİN
ÇARPANLARINA AYRILMASI :

d)

e)
1- b ve c nin işaretleri + ise m ve n ler
pozitiftir.
f)
2- b negatif c pozitif ise m ve n ler
ÖRNEK 10 : negatiftir.
Aşağıdaki ifadeleri çarpanlarına ayırınız . 3- b ve c nin işaretleri negatig ise m ve n den
büyük olan negatif küçük olan pozitiftir
a) 8 a  3.4 a  3.2 a  1
b) x x  3x y  3 x . y  y y 4- b pozitif c negatif ise m ve n den
büyük olan pozitif küçük olan negatiftir
8a  3.12  3.18  27
a a a
c)
ÖRNEK 11 :
ÇÖZÜM 10 :
Aşağıdaki ifadeleri çarpanlarına ayırınız.
a)
a) x 2  2x  8 b) x 2  3 x  2
c) x 2  2ax  a 2 d) x 2  3bx  2b 2
e) x 2  5x  6 f) x 2  5 x  6
g) x2  x  2 h) x 2  9 x  22
b)
ÇÖZÜM 11 :

a)

b)

c) c)

d)

e)
45
f) h)

g) ı)
h)

I- BİR TERİM EKLEYİP ÇIKARARK

H- ax 2  bx  c İFADESİNİN ÇARPANLARA AYIRMA :
ÇARPANLARINA AYRILMASI :
Verilen ifadeleri tam kare yapabilmek için terim
ekleyip veya çıkarma yöntemi uygulayacağız.

ÖRNEK 13 :

16 x 4  7 x 2  1 ifadesini çarpanlarına ayırınız.

ÇÖZÜM 13 :

ÖRNEK 12 : ÖRNEK 14 :

Aşağıdaki ifadeleri çarpanlarına ayırınız. a 4  8a 2 b 2  4b 4 ifadesini çarpanlarına ayırınız.

a) 2x 2  7x  4 b) 3 x 2  10x  8 ÇÖZÜM 14 :
c) 12 x 2  5 x  2 d) 10x 2  11x  6
e) 14x 2  37 x  5 f) 3x 2  x  2
g) 5a 2  9a  2 h) 6 y 2  7 y  20
ı) 6a 2 b 2  11ab  10

ÇÖZÜM 12 :

a) POLİNOMLARDA OBEB – OKEK :

b)

c)

d)

e)

f)

g)
46
 Px  12x 2 x  1 x  2
3 2
ÖRNEK 15 :

ve Qx   x  2 x  x
P x   x 2  3 x  2 Qx  4x 3 x  1 x  1
2
3 2

polinomlarının OKEK ini bulunuz.

Rx  6xx  1x  2
4
polinomlarının OBEB ini
bulunuz.
ÇÖZÜM 15 :

ÇÖZÜM 18 :

ÖRNEK 16 :


Px   6x  1 x 2  4  

 
Qx   8. x 2  1 x  1  polinomlarının OKEK ini ÖRNEK 19 :
5
Rx   4.x  1 x  2 
3

x. y  8 ve x  y  6 ise x  y  ?
2 2
bulunuz.

ÇÖZÜM 16 : ÇÖZÜM 19 :

ÖRNEK 17 : ÖRNEK 20 :

 
Px   x 2  5 x  6 x  2 x. y  6 ve x y 2 ise x  y  ?
2 2

 
Q x   x x 2  4 x  3 polinomlarının OBEB ini ÇÖZÜM 20 :
bulunuz.

ÇÖZÜM 17 :

ÖRNEK 21 :
ÖRNEK 18 :

x 2  y 2  14 ve x. y  4 ise x y ?
47
ÇÖZÜM 21 :
1- a  b2  a  b2  4ab
2- a  b2  a  b2  4ab
a 2  b 2  a  b  2ab
2
3-

a 2  b 2  a  b  2ab
2
4-

a 3  b 3  a  b  3aba  b
3
5-

ÖRNEK 22 : a 3  b 3  a  b  3aba  b
3
6-

x y 8 ve x. y  7 ise x y ? ÖRNEK 23 :

ÇÖZÜM 22 : 1 1
x 5 ise x2  ?
x x2

ÇÖZÜM 23 :

ÖRNEK 24 :

1 1
x 3 ise x4  ?
x x4

ÇÖZÜM 24 :
ÇÖZÜM 22 ( 2. YOL )

NOT :

Özdeşlikler düzenlenirse ; aşağıdaki ifadeler elde

edilir.

48
 xy  xz  yz  ?

ÇÖZÜM 27 :

ÖRNEK 25 :

x  y  3 ve x. y  4 ise x3  y3  ?

ÇÖZÜM 25 :

ÖRNEK 28 :

2 8
x 3 ise x3  ?
x x3

ÇÖZÜM 28 :

ÇÖZÜM 25 ( 2 . YOL ) :

ÖRNEK 29 :

a ve b pozitif tam sayılar olmak üzere

a  b 2  23
2
ise a  ?
ÖRNEK 26 :
ÇÖZÜM 29 :

ve x. y  2 ise x  y  ?
3 3
x y 4

ÇÖZÜM 26 :

ÖRNEK 27 :

ve x  y  z  18 ise
2 2 2
x yz 6
NOT :
49
x 2  y 2  0  x  0 ve y  0 dır.

ÖRNEK 30 :

a 2  2a  b 2  6b  10  0 ise ab  ?

ÇÖZÜM 30 : ÖRNEK 33 :

üç terimlisi bir tam kare

x 2  24x  a  2
Olduğuna göre a  ?

ÇÖZÜM 33 :

ÖRNEK 31 :
ÖRNEK 34 :
x 2  4 x  10 ifadesinin en küçük değerikaçtır ?
x  2y6 ifadesi x in azalan kuvvetlerine göre
ÇÖZÜM 31 : düzenlenerek açılırsa baştan 3. terimin kat
sayısı kaç olur ?

ÇÖZÜM 34 :

ÖRNEK 35 :

25
x 2  3x  5  0 ise x2  ?
x2

ÖRNEK 32 : ÇÖZÜM 35 :

a4  4 ifadesini çarpanlarına ayırınız.

ÇÖZÜM 32 :

50
ÖRNEK 36 : ÖRNEK 38 :

962  8.96  16  ? a  b  c  6 ve a 2  b 2  c 2  20 ise

ab  ac  bc  ?
ÇÖZÜM 36 :
ÇÖZÜM 38 :

ÖRNEK 37 :

2002.2004  1  ? RASYONEL İFADELER :

ÇÖZÜM 37 :

ÖRNEK 39 :

x2  x
ifadesinin en sade hali nedir ?
x2 1

ÇÖZÜM 39 :
ÇÖZÜM 37 ( 2. YOL ) :

51
ÖRNEK 40 :

x 2  3x  2
ifadesinin en sade hali nedir ? ÖRNEK 44 :
x 2  4x  3

ÇÖZÜM 40 : a 2  b 2  2ab  4
?
ab2

ÖRNEK 41 : ÇÖZÜM 44 :

x 2

 4 x 2  5x  6 
x 
ifadesinin en sade hali nedir ?
2
 4 x  4 x  3

ÇÖZÜM 41 :

ÖRNEK 45 :

9a 2  b 2  6a  1
?
9a 2  b 2  3a  b
ÖRNEK 42 :
ÇÖZÜM 45 :
a
1 a  a3

?
2


a  2a  a a 2  a  1
3 2
 
ÇÖZÜM 42 :

ÖRNEK 43 :

x x3
?
 2
ÖRNEK 46 :
x  x2
6

x  y 5   y  x5  x  y 2 z  x  ?
ÇÖZÜM 43 :  y  x.z  x  y x
ÇÖZÜM 46 :

52
 x 1 x 1
 ?
x 1 x 1

ÇÖZÜM 48 :

RASYONEL İFADELERDE DÖRT İŞLEM :

ÖRNEK 49 :

ab 1
 2 ?
a b
2 2
a  ab

ÇÖZÜM 49 :

ÖRNEK 50 :

2 1 3
  ?
9x  1
2
3x  1 3x  1

ÇÖZÜM 50 :
ÖRNEK 47 :

1 2
 ?
x 1 x

ÇÖZÜM 47 :

ÖRNEK 48 :

53
ÖRNEK 51 :
ÖRNEK 53 :
1 x 1
 2  ?
x  1 x  1 xx  1x  1 x2  x  2 x 1
: ?
x 2  3x  2 1  x
ÇÖZÜM 51 :

ÇÖZÜM 53 :

ÖRNEK 54 :

x4  x xy 2  x 2 y 2
: ?
x 2 y  xy  y y3

ÇÖZÜM 54 :

ÖRNEK 55 :

x2  9
:

x 2  3x 2

?
x 2  4x  3 x 2  2x  3

ÇÖZÜM 55 :
ÖRNEK 52 :

x 2  1 2x  4
 ? ÖRNEK 56 :
x 2  4 3x  3

ÇÖZÜM 52 : a 5  8a 2 a  1 a 3  2a 2  4a
 : ?
a 2  4a  5 a 3  2a 2 a5

ÇÖZÜM 56 :

54
ÖRNEK 57 : ÖRNEK 59 :
3𝑥−4 𝐴 𝐵
 a 2  a  6 a 2  2a  15  a 2  25 = + 𝑒ş𝑖𝑡𝑙𝑖ğ𝑖𝑛𝑖 𝑠𝑎ğ𝑙𝑎𝑦𝑎𝑛
 : 2   2 ? (𝑥−1)(𝑥−2) 𝑥−1 𝑥−2
 3a  6a 2a  6a  8  a  3a  4
2

𝐴 =? 𝑣𝑒 𝐵 =?
ÇÖZÜM 57 :
ÇÖZÜM 59 :

RASYONEL BİR İFADEYİ BASİT

KESİRLERİN TOPLAMI BİÇİMİNDE YAZMA :

ÖRNEK 60 :

x2
ÖRNEK 58 : ifadesini basit kesirlerin toplamı
xx  1x  3
biçiminde yazınız.

ÇÖZÜM 60 :

55
 ÖRNEK 63 :
𝑥+2
𝑏𝑎𝑠𝑖𝑡 𝑘𝑒𝑠𝑖𝑟𝑙𝑒𝑟𝑒 𝑎𝑦𝚤𝑟𝚤𝑛𝚤𝑧
𝑥 2−5𝑥+6

ÖRNEK 61 :
ÇÖZÜM 63 :
x2

x x2 1 ifadesini basit kesirler cinsinden yazın.

ÇÖZÜM 61 :

ÖRNEK 64 :
𝑥+2
𝑏𝑎𝑠𝑖𝑡 𝑘𝑒𝑠𝑖𝑟𝑙𝑒𝑟𝑒 𝑎𝑦𝚤𝑟𝚤𝑛𝚤𝑧
𝑥 3−3𝑥 2+2𝑥

ÇÖZÜM 64 :
ÖRNEK 62 :

x 1
ifadesini basit kesirler cinsinden yazın.
x  12
ÇÖZÜM 62 :

56
ÖRNEK 65 :
1
𝑘𝑒𝑠𝑟𝑖𝑛𝑖 𝑏𝑎𝑠𝑖𝑡 𝑘𝑒𝑠𝑖𝑟𝑙𝑒𝑟𝑒 𝑎𝑦𝚤𝑟𝚤𝑛𝚤𝑧
𝑥 3 −𝑥 2+𝑥−1

ÇÖZÜM 65 :

ÖRNEK 67 :

4𝑥 +2𝑥+𝑦+1 +4𝑦 3
=2 𝑖𝑠𝑒 2𝑥−𝑦 =?
4𝑥 −4𝑦

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

ÇÖZÜM 67 :

ÖRNEK 66 :

𝑥3 𝐶 𝐷
= 𝐴𝑥 + 𝐵 + 𝑥+1 + 𝑥−2
𝑥 2 −𝑥−2

𝑒ş𝑖𝑡𝑙𝑖ğ𝑖𝑛𝑑𝑒 𝐶 + 𝐷 =?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

ÇÖZÜM 66 :

57
ÖRNEK 68 :

x yy x 1  xy ÖRNEK 71 :
 ?
x y xy  1 2𝑥 2 5𝑥−3
+ =?
𝑥−1 1−𝑥

A) 1 B)  1 C) 1  x D) x 1 E) y 𝐴) 2𝑥 + 3 𝐵) 2𝑥 − 3 𝐶) 𝑥−3
𝐷) 𝑥 + 3 𝐸) 𝑥 + 1

ÇÖZÜM 68 : ÇÖZÜM 71 :

ÖRNEK 69 :
1 1 ÖRNEK 72 :
𝑥− 𝑥− 2
𝑥 𝑥
: =?
𝑥+1 𝑥 2 +𝑥+1 1 𝑥2
(𝑥−1 + 𝑥 2 + 𝑥 + 1) : 𝑥−1 =?
𝐴) 1 𝐵) 𝑥 𝐶) 𝑥2 𝐷) 𝑥3 𝐸) 𝑥4
1 1
A) x 2 B) C) x  1 D) E) x
ÇÖZÜM 69 : x 1 x

ÇÖZÜM 72 :

ÖRNEK 70 :

𝑏2 𝑥 2 −4 𝑎𝑥−1 2
∙ 𝑎𝑏𝑥 2+(2𝑎−𝑏)𝑥−2 + 𝑏 =? ÖRNEK 73 :
𝑏

2𝑥 3 +16
𝐴) 1 𝐵) − 1 𝐶) 𝑥 𝐷) − 𝑥 𝐸) 𝑏 (𝑥 2−4)(𝑥 2−2𝑥+4)
𝑖𝑓𝑎𝑑𝑒𝑠𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑒𝑛 𝑠𝑎𝑑𝑒 ℎ𝑎𝑙𝑖 𝑛𝑒𝑑𝑖𝑟?

ÇÖZÜM 70 : 𝐴) 2 𝐵)
2
𝐶)
2
𝐷)
1
𝐸) 𝑥
𝑥−2 𝑥+2 𝑥

ÇÖZÜM 73 :

58
ÖRNEK 74 :

ÇÖZÜM 74 :

ÖRNEK 77 :

ÇÖZÜM 77 :

ÖRNEK 75 :

ÇÖZÜM 75 :

ÖRNEK 78 :

ÖRNEK 76 :

ÇÖZÜM 78 :

ÇÖZÜM 76 :

59
ÖRNEK 79 :

ÇÖZÜM 80 (2. YOL ) :

ÇÖZÜM 79 :

ÖRNEK 80 : ÖRNEK 81 :

A  2 x 2  y 2  2 xy  4 x  7 ifadesinin alabileceği
en küçük değer kaçtır ?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

ÇÖZÜM 80 : ÇÖZÜM 81 :

60
ÖRNEK 82 :

2 2 ÖRNEK 84 :
x  4 ise x ifadesinin pozitif
x x 5
değeri kaçtır ? 𝑎+ −2 =0 𝑜𝑙𝑑𝑢ğ𝑢𝑛𝑎 𝑔ö𝑟𝑒 ,
√𝑎

A) 2 B) 2 2 C) 3 D) 4 E) 4 2 𝑎3 − 4𝑎2 + 4𝑎 + 13 =?

ÇÖZÜM 82 : ÇÖZÜM 84 :

ÖRNEK 85 :

𝑥 2 − 𝑥𝑦 = 20 𝑣𝑒 𝑦 2 − 𝑥𝑦 = 4 olduğuna göre

𝑥 2 + 𝑦 2 =?
ÖRNEK 83 :
ÇÖZÜM 85 :
𝑎 𝑏
+ 𝑎 − 2 = 0 𝑜𝑙𝑑𝑢ğ𝑢𝑛𝑎 𝑔ö𝑟𝑒 ,
𝑏

𝑎 𝑏 𝑎2 𝑏2 𝑎3 𝑏3 𝑎20 𝑏20
+ + + + + + ⋯ + 20 + 20 =?
𝑏 𝑎 𝑏2 𝑎2 𝑏3 𝑎3 𝑏 𝑎

ÇÖZÜM 83 :

61
 ÖRNEK 86 :

𝑎 ∈ 𝑅+ 𝑜𝑙𝑚𝑎𝑘 ü𝑧𝑒𝑟𝑒 ,
1
𝑎2 + (𝑎+2)2 = 12 − 4𝑎 𝑜𝑙𝑑𝑢ğ𝑢𝑛𝑎 𝑔ö𝑟𝑒

1
𝑎 + 𝑎+2 =?

ÇÖZÜM 86 :

ÇÖZÜM 85 : ( 2. YOL )

ÖRNEK 87 :
62
 ÖRNEK 89 :
𝑥 2+9
𝑥 = √𝑥 + 3 𝑜𝑙𝑑𝑢ğ𝑢𝑛𝑎 𝑔ö𝑟𝑒 , =?
9𝑥
√𝑥 + √𝑥 − 21 = 7 𝑜𝑙𝑑𝑢ğ𝑢𝑛𝑎 𝑔ö𝑟𝑒
ÇÖZÜM 87 :
√𝑥 − 21 − √𝑥 =?

ÇÖZÜM 89 :

ÖRNEK 88 :

𝑥 ∈ 𝑅 − {1} 𝑜𝑙𝑚𝑎𝑘 ü𝑧𝑒𝑟𝑒 ,

12 ÖRNEK 90 :
𝑥+ = 13 𝑜𝑙𝑑𝑢ğ𝑢𝑛𝑎 𝑔ö𝑟𝑒 ,
√𝑥
8
𝑥 = √3 𝑜𝑙𝑑𝑢ğ𝑢𝑛𝑎 𝑔ö𝑟𝑒 ,
𝑥 + 3√𝑥 =?
(𝑥 − 1)(𝑥 + 1)(𝑥 2 + 1)(𝑥 4 + 1) =?
ÇÖZÜM 88 :
ÇÖZÜM 90 :

ÖRNEK 91 :

𝑥 = (72 + 1)(74 + 1)(78 + 1)(716 + 1)(732 + 1)

𝑜𝑙𝑑𝑢ğ𝑢𝑛𝑎 𝑔ö𝑟𝑒 , 764 𝑖𝑓𝑎𝑑𝑒𝑠𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑥 𝑡ü𝑟ü𝑛𝑑𝑒𝑛

eşiti nedir ?

ÇÖZÜM 91 :

63
ÖRNEK 92 : ÖRNEK 94 :
1 1 1
54 − 1 = 𝑥 𝑜𝑙𝑑𝑢ğ𝑢𝑛𝑎 𝑔ö𝑟𝑒 , 𝑥+𝑥=1 𝑖𝑠𝑒 𝑥 1960 + 𝑥 1960 =?

1
52 −1 ÇÖZÜM 94 :
1 1 =?
(58 −1)(58+1)

ÇÖZÜM 92 :

ÖRNEK 93 :

𝑥 ≠ −1 𝑜𝑙𝑚𝑎𝑘 ü𝑧𝑒𝑟𝑒

𝑥3 + 1 = 0 𝑜𝑙𝑑𝑢ğ𝑢𝑛𝑎 𝑔ö𝑟𝑒

𝑥 4 − 4𝑥 2 + 5𝑥 + 7 =?

ÇÖZÜM 93 : ÖRNEK 95 :

𝑥2 + 𝑥 + 1 = 0 𝑖𝑠𝑒 𝑥 182 + 3𝑥 61 − 5 =?

ÇÖZÜM 95 :

64