Polityczny podział

świata.
 Państwo

Państwo jest suwerenną organizacją

terytorialno – polityczną, mającą zdolność
do utrzymywania stosunków
gospodarczych, kulturalnych i politycznych
z innymi organizacjami tego typu.
 Państwo

Państwo powinno mieć

 terytorium,
 ludność,
 suwerenną władzę,
 powinno być uznane przez inne państwa
(de iure, czyli oficjalnie, lub de facto –
nieoficjalnie, np. poprzez kontakty
handlowe)
 Powstawanie nowych państw

• Dekolonizacja.
• Secesja.
• Inkorporacja (wchłonięcie).
• Rozczłonkowanie (z rozpadu państw już
istniejących).
• Zjednoczenie.
• Uzyskanie niepodległości przez państwo
zależne.
 Granice

Obecnie granice państwa są pojmowane nie

jako linie wyznaczające terytorium
państwa, lecz jako te, poprzez które
zachodzą powiązania międzynarodowe.
 Stolica

Stanowi siedzibę naczelnych organów

władzy państwowej.
W niektórych państwach istnieją dwie
stolice, jedna o charakterze formalnym,
druga realnym.
RPA – Kapsztad, Pretoria
Boliwia – La Paz, Sucre
 Stolica

Miasta, które powstały od zera -

zaprojektowane stolice
• Nur-Sułtan
• Canbera
• Brasilia
• Nowe Deli
 Liczba państw świata

Ile jest państw na świecie? Odpowiedź jest jedna zależy kto

liczy.
Według uznania międzynarodowego:
Członkowie ONZ - 193
Członkowie ONZ + Watykan - 194
Członkowie ONZ + Watykan+ Palestyna - 195
Jeżeli dodamy państwa nieuznawane 196 – 204
Terytoria stowarzyszone z Nową Zelandią (Wyspy Kuka,
Niue) - 206
Polska uznaje 195 państw.
 Najmłodsze państwa świata

Sudan Południowy – 2011

Czarnogóra – 2006

Timor Wschodni - 2002

 Państwa nieuznawane

Kosowo (2008)
 Państwa nieuznawane

Abchazja - terytorium na wschodnim wybrzeżu Morza

Czarnego, formalnie część Gruzji, faktycznie państwo
nieuznawane ze stolicą w Suchumi, położone nad
Morzem Czarnym i na zachodnim Kaukazie.
 Państwa nieuznawane

Osetia Południowa - terytorium sporne w północnej

Gruzji, obejmujące tereny istniejącego do 1991 roku
Południowoosetyjskiego Obwodu Autonomicznego
ówczesnej Gruzińskiej SRR..
 Państwa nieuznawane

Górski Karabach- terytorium, formalnie należące

do Azerbejdżanu, w rzeczywistości funkcjonujące jako
niepodległe państwo, które jednak nie jest
uznawane przez żaden kraj na świecie. Jego powstanie,
które proklamowano 6 stycznia 1992 roku.
 Państwa nieuznawane

Cypr Północny - właściwie Turecka Republika Cypru

Północnego – państwo nieuznawane zajmujące
północną część wyspy Cypr zamieszkiwaną przez
ludność turecką.
 Państwa nieuznawane

Nadniestrze - państwo nieuznawane ze stolicą w

Tyraspolu, obejmujące tereny położone na lewym brzegu
Dniestru oraz prawobrzeżne miasto Bendery. Jest to pas
ziemi o długości około 200 km i średniej szerokości około
12–15 km.
 Państwa nieuznawane

Somaliland- islamska republika, nieuznawana przez

społeczność międzynarodową, leżąca we wschodniej
Afryce nad Zatoką Adeńską. Somaliland ogłosił secesję
od Somalii w 1991 roku i od tamtej pory zdołał zbudować
funkcjonujący organizm państwowy z demokratycznie
wybieranym prezydentem i parlamentem
 Państwo

Tajwan - państwo nieuznawane przez

większość społeczności
międzynarodowej, leżące w Azji
wschodniej na wyspie Tajwan.
 Państwo

Sahara Zachodnia – dawna kolonia

hiszpańska (Sahara Hiszpańska), obecnie
terytorium o nieustalonym statusie
międzynarodowym.
 Terytoria autonomiczne

Obszary będące integralna częścią innych

państw, posiadające pewną niezależność
polityczną i ekonomiczną a niekiedy nawet
swoje władze, które jednak nie mogą
reprezentować regionu na zewnątrz, np.
Grenlania (Dania), Autonomia Palestyńska
(Izrael), Tybet (Chiny).
 Terytoria zależne

Państwo zależne jest podmiotem prawa

międzynarodowego tylko w pewnym zakresie, w
innych zaś w jego imieniu występuje państwo, w
którego skład ono wchodzi.
 Terytoria zależne
• terytorium stowarzyszone, np. Portoryko (USA),
Wyspy Cooka (Nowa Zelandia)
• protektoraty, np. Buthan (Indie)
• Dependencje, Wyspa Man, Wyspy
Normandzkie, Wyspa Jersey
• terytoria zamorskie, np. Bermudy, Gibraltar,
Falklandy
• departamenty zamorskie, np. Gujana
Francuska, Martynika
 Terytoria zależne

Na świecie istnieje blisko 70 terytoriów

zależnych – obszarów, które znajdują się
pod różnymi formami zależności politycznej
od jakiegoś państwa.
Nie wszystkim terytoriom niesamodzielnym
zależy na niepodległości. Obecnie mogą
one liczyć na wsparcie kraju‑metropolii.
Bez tego ich sytuacja, zwłaszcza
ekonomiczna, byłaby dużo trudniejsza.
Terytoria zależne
 Terytoria zależne

W 1974 roku na większości wysp

w archipelagu Komorów leżących
u wschodniego wybrzeża Afryki ludność
opowiedziała się za niezależnością.
Obecnie po 40. latach niepodległości
wartość PKB na osobę jest ok. 9 razy
niższa niż na Majotcie, która została przy
Francji.
 Enklawy

Enklawa – terytorium otoczone ze

wszystkich stron terytorium lądowym
innego państwa.
• San Marino
• Watykan
• Lesotho
 Eksklawa
Eksklawa – część terytorium państwa położona w
oddzieleniu od głównego jego obszaru, otoczona
terytorium innego państwa/państw/
Alaska
Obwód Kaliningradzki
Nichiczewańska Republika Autonomiczna
(Azerbejdżan/Armenia)
Pogranicze indyjsko – banglijskie
92 eksklawy Bangladeszu, 109 - Indii
 Największe państwa świata

1. Rosja 17 075 400

2. Kanada 9 976 140
3. Chiny 9 634 057
4. USA 9 372 610
5. Brazylia 8 547 906
 Najmniejsze państwa świata

1. Watykan – powierzchnia 0,44 km²

2. Monako – powierzchnia 1,95 km²
3. Nauru – powierzchnia 21,3 km²
4. Tuvalu – powierzchnia 26 km²
5. San Marino –powierzchnia 61,6 km²
6. Lichtenstein – powierzchnia 160 km²
7. Wyspy Marshalla – powierzchnia 181 km²
8. Saint Kitts i Nevis – powierzchnia 261 km²
9. Malediwy – powierzchnia 300 km²
10. Malta – powierzchnia 316 km²
 Terytoria międzynarodowe

Na mocy Układu Antarktycznego z 1959

roku Antarktyda stała się własnością
międzynarodową gdzie dozwolona jest
wyłącznie działalność naukowo
badawcza. Obecnie Układ Antarktyczny
skupia 27 państw.
 Podział kosmosu

Na podstawie Traktatu o Przestrzeni

Kosmicznej z 1967r Kosmos należy do
wszystkich państw.
Zakazane jest zakładanie baz wojskowych,
przeprowadzanie manewrów wojskowych,
testowanie broni na ciałach niebieskich.
Podział terytorialny mórz
 Podział terytorialny mórz

Strefa otwartego morza – niepodlegająca

władzy żadnego państwa.
Cieśniny i kanały międzynarodowe – drogi
morskie z prawem swobodnej żeglugi.
Cieśniny bałtyckie, czarnomorskie, kanały-
Sueski, panamski, Kiloński.