SADRŽAJ

PREDGOVOR ..................................................................................................................5
EL-DŽAMI’US-SAHIH IMAMA EL-BUHARIJA ........................................................9

POČETAK OBJAVE
1. Kako je počela Objava Allahovom Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem .........17

KNJIGA O VJEROVANJU (IMANU)

1. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Islam se temelji
na pet principa”.......................................................................................................29
2. Ogranci imana ...........................................................................................................30
3. Musliman je onaj od čijeg su jezika i ruke mirni (ostali) muslimani...................31
4. Ko je najvredniji musliman ......................................................................................32
5. Nahraniti gladnog je od islama ...............................................................................32
6. Od vjerovanja je i to da (osoba) želi svome bratu ono šte želi sebi ....................32
7. Ljubav prema Allahovom Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, je dio imana 33
8. O slasti vjerovanja ....................................................................................................34
9. Ljubav prema ensarijama je znak imana ...............................................................34
10. Još jedno poglavlje (o ensarijama) .......................................................................35
11. Bijeg od nereda (smutnji) je dio imana.................................................................36
12. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi vesellem, riječima: “Od svih vas, ja
najbolje poznajem Allaha.” i to da je spoznaja djelo srca .................................36
13. Da neko prezire povratak u nevjerstvo, kao što prezire da bude bačen u
vatru, je dio imana ..................................................................................................37
14. Vrednovanje vjernika prema njihovim djelima ...................................................37
15. Stid je od imana .......................................................................................................38
16. A ako se pokaju i budu obavljali namaz i davali zekat, ostavite ih na miru ....39
17. O onima koji kažu: “Iman je djelovanje.” ..............................................................40
18. Kada se islam ne prihvati istinski nego prividno ili iz straha od ubistva .........41
19. Širenje selama je dio imana ...................................................................................41

653
SADRŽAJ

20. Nezahvalnost mužu spada u nevjerstvo, ali ne u ono koje izvodi iz vjere .......42
21. Grijesi iz džahilijeta ne čine njihovog izvršioca nevjernikom, izuzev
idolopoklonstva ......................................................................................................43
22. Kada se sukobe dvije skupine vjernika, izmirite ih .............................................44
23. O nasilju koje ne spada u pravo nasilje ................................................................44
24. Obilježje licemjera (munafika) ...............................................................................45
25. Provođenje noći Lejletul-kadr u namazu je znak imana ....................................46
26. Borba na Allahovom putu je dio imana................................................................46
27. Dobrovoljni (noćni) namaz za vrijeme ramazana je znak imana ......................47
28. Postiti ramazan nadajući se nagradi je dio imana .............................................47
29. Vjera je lahka ............................................................................................................48
30. Namaz je dio imana ................................................................................................48
31. O savršenstvu čovjekovog islama .........................................................................49
32. Uzvišenom Allahu je najdraže ono djelo na kome se ustrajava ........................50
33. O povećanju i smanjenju imana ...........................................................................50
34. Davanje zekata je od imana ...................................................................................52
35. Ispraćaj dženaze je znak imana .............................................................................53
36. Strahovanje vjernika da mu djela ne propadnu, a da to i ne osjeti ..................54
37. Džibrilovo pitanje Vjerovjesniku, sallallahu alejhi ve sellem, o imanu,
islamu, ihsanu i Sudnjem danu.............................................................................55
38. O istoj temi ...............................................................................................................57
39. O vrijednosti onog koji čuva svoju vjeru ...............................................................58
40. Davanje petine (ratnog plijena) je od imana .......................................................58
41. O tome da se djela vrednuju prema namjeri i očekivanju nagrade, te da
će svakom pripasti nagrada shodno tome ..........................................................59
42. O riječima Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem: “Vjera je iskren
odnos prema Allahu, Njegovom Poslaniku, muslimanskim vođama i
ostalim muslimanima.” ..........................................................................................61

KNJIGA O NAUCI
1. O vrijednosti nauke ...................................................................................................63
2. O onome koji bude upitan za nešto iz oblasti nauke, a bude zauzet svojim
izlaganjem, pa pošto završi izlaganje, odgovori onome koji ga je pitao .........64
3. O onome ko podigne svoj glas radi znanja ............................................................64
4. Riječi muhaddisa: ispričao nam je, obavijestio nas je i saopćio nam je............65
5. Vođino postavljanje pitanja svojim drugovima radi provjere njihovog znanja 66

654
SADRŽAJ

6. O znanju .....................................................................................................................67
7. O dodavanju i zapisivanju znanja od strane učenjaka i njegovog slanja u
druge pokrajine ......................................................................................................69
8. O onome koji sjedne izvan kružoka i onome koji vidi prazno mjesto u
kružoku i tu sjedne..................................................................................................71
9. Vjerovjesnikove, sallallahu alejhi ve sellem, riječi: “Često onaj kome se
prenese upamti bolje od onoga koji prenosi.” ....................................................71
10. Znanje prije riječi i djela ........................................................................................72
11. Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, ih je savjetovao i podučavao s
vremena na vrijeme kako ih ne bi rastjerao ........................................................73
12. O onome koji onima što traže nauku odredi dane za to ....................................74
13. Kome Allah hoće dobro uputi ga da shvati i razumije vjeru ..............................74
14. O razumijevanju u nauci .........................................................................................75
15. O zavisti u znanju i mudrosti ..................................................................................75
16. O Musaovom, alejhisselam, odlasku morem do El-Hadira (Hidra) ...................76
17. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Allahu, pouči
ga Knjizi.” ..................................................................................................................77
18. Kada dijete treba početi sa slušanjem (hadisa) ..................................................78
19. Izlazak (od kuće) u traženju nauke ........................................................................79
20. O vrijednosti onoga koji nauči, a zatim druge poučava .....................................80
21. Uzdignuće znanja i pojava neznanja ....................................................................81
22. O višku znanja ..........................................................................................................82
23. O davanju odgovora (fetvi) sa životinje ili nečega drugog .................................82
24. O davanju odgovora (fetvi) išaretom ....................................................................83
25. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, podsticaju da
izaslanstvo plemena Abdulkajs upamti osnove vjerovanja i druga
saznanja i da o tome obavijeste one što su ostali iza njih .................................85
26. Putovanje u svrhu traganja za odgovorom na neko pitanje i poučavanje
vlastite porodice .....................................................................................................86
27. O naizmjeničnom traženju nauke .........................................................................87
28. Srdžba (predavača) kada tokom predavanja ili poučavanja vidi nešto što
mu se ne dopada ....................................................................................................87
29. O onome koji pred imamom ili muhadisom sjedne na koljena ........................90
30. O onome koji je hadis ponovio tri puta da bi bio bolje shvaćen, a onda
rekao: “I laž i lažno svjedočenje.”..........................................................................90
31. O čovjekovom poučavanju njegove robinje i porodice ......................................91

655
SADRŽAJ

32. O imamovom savjetovanju i poučavanju žena ...................................................92

33. O podsticaju na hadis .............................................................................................93
34. Kako će isčeznuti znanje ........................................................................................93
35. Hoće li se ženama odrediti zaseban dan za stjecanje znanja............................94
36. Ko nešto čuje i ne shvati, pa se povrati da bi mu se pojasnilo ..........................95
37. Neka prisutni znanje prenese odsutnom .............................................................96
38. O grijehu onoga koji slaže na Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem .........97
39. O bilježenju znanja ..................................................................................................99
40. O stjecanju znanja i predavanjima noću ............................................................ 101
41. Nespavanje radi traženja znanja ......................................................................... 102
42. Pamćenje znanja ................................................................................................... 103
43. O tome da se pred ulemom šuti .......................................................................... 104
44. Lijepo je da učenjak, ukoliko bude upitan: “Ko je najznaniji?”, kaže:
“Allah je najznaniji.” .............................................................................................. 106
45. O onome koji ustane i pita učenjaka koji sjedi .................................................. 107
46. O pitanjima i odgovorima u toku bacanja kamenčića ..................................... 108
47. O riječima Uzvišenog Allaha: ...a vama je dato smo malo znanja. ................... 108
48. O onome koji izostavi nešto iz bojazni da ga neki ljudi neće površno
razumjeti i tako zapasti u neprilike..................................................................... 109
49. O onome koji da prednost jednim ljudima nad drugima u pogledu
stjecanja znanja, iz bojazni da ovi neće dobro razumjeti ............................... 110
50. O stidu u pogledu traženja znanja ...................................................................... 111
51. O onome ko se postidi pa drugog zamoli da nešto upita................................. 112
52. O izlaganju znanja i fetvi u džamiji ...................................................................... 113
53. O onome koji opširnije odgovori onome koji pita nego što je zahtijevalo
pitanje..................................................................................................................... 114

KNJIGA O ABDESTU
1. Šta je došlo u pogledu abdesta ............................................................................. 115
2. Namaz se ne prima bez abdesta ........................................................................... 116
3. O vrijednosti abdesta i tragovima od abdesta na čelu, rukama i nogama ..... 116
4. O onome ko ne obnavlja abdest radi sumnje nego samo kad je uvjeren
da ga je izgubio...................................................................................................... 117
5. O smanjenju potrošnje vode prilikom uzimanja abdesta ................................. 118
6. O propisnom uzimanju abdesta ........................................................................... 119

656
SADRŽAJ

7. O pranju lica objema rukama jednom šakom vode ........................................... 119

8. O učenju Bismile u svakoj situaciji, pa i prilikom spolnog odnosa .................. 120
9. Šta se izgovara prije ulaska u nužnik .................................................................... 120
10. O stavljanju vode u nužnik ................................................................................... 121
11. Prilikom obavljanja velike ili male nužde, nemojte se okretati u pravcu
kible, osim ako se to čini u zgradi naspram zida i slično ................................. 122
12. O vršenju nužde klečeći na dvije cigle ................................................................ 122
13. O izlasku žena radi fiziološke potrebe ................................................................ 123
14. O obavljanju nužde u kućama ............................................................................. 124
15. O istoj temi ............................................................................................................. 124
16. O čišćenju vodom nakon obavljene nužde ........................................................ 126
17. O onome koji sa sobom ponese vodu radi čišćenja .......................................... 126
18. O nošenju štapa i vode za pranje......................................................................... 127
19. O zabrani pranja (nakon nužde) desnom rukom............................................... 127
20. Neka onaj koji obavlja malu nuždu ne drži svoj spolni organ desnom
rukom ..................................................................................................................... 128
21. O čišćenju kamenjem nakon obavljene velike nužde ....................................... 128
22. Nije dozvoljeno čišćenje balegom nakon obavljene velike nužde ................. 129
23. Pranje prilikom uzimanja abdesta po jedanput ............................................... 130
24. Pranje prilikom uzimanja abdesta po dvaput ................................................... 130
25. Pranje prilikom uzimanja abdesta po tri puta .................................................. 131
26. O ispiranju nosa prilikom uzimanja abdesta ..................................................... 132
27. O čišćenju nakon nužde neparnim brojem kamenčića .................................... 133
28. O pranju nogu, a ne samo potiranju stopala .................................................... 133
29. O ispiranju usta prilikom uzimanja abdesta ...................................................... 134
30. O pranju peta ......................................................................................................... 134
31. Noge će se u sandalama prati, a neće se činiti mesh po sandalama ............. 135
32. O pranju prvo desnih dijelova tijela prilikom uzimanja abdesta ili kupanja 136
33. O traganju za vodom kada nastupi vrijeme namaza ........................................ 137
34. O vodi kojom je oprana čovjekova kosa ............................................................. 137
35. O mišljenju onih koji smatraju da se abdest mora obnoviti samo u
slučaju kad nešto iziđe iz spolnog organa i stražnjice ..................................... 140
36. O pomaganju pri uzimanju abdesta ................................................................... 143
37. O učenju Kur’ana i drugog bez abdesta .............................................................. 144

657
SADRŽAJ

38. O onome koji smatra da abdest treba obnoviti samo nakon duboke
besvijesti ................................................................................................................ 145
39. O potiranju cijele glave ......................................................................................... 146
40. O pranju nogu do iznad članaka ......................................................................... 147
41. O upotrebi vode koja preostane iza ljudi nakon što uzmu abdest ................. 148
42. O istoj temi ............................................................................................................. 149
43. O onome koji je isprao usta i nos iz jedne šake vode ....................................... 150
44. O potiranju glave jedanput .................................................................................. 150
45. O uzimanju abdesta supruga i supruge iz jedne posude i višku koji
ostane iza žene ...................................................................................................... 151
46. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, prskanju
onesviješćenoga vodom kojom je abdestio ..................................................... 151
47. O kupanju i uzimanju abdesta iz tekneta i čaše od drveta i kamena ............. 152
48. O uzimanju abdesta iz zdjelice ............................................................................ 154
49. O uzimanju abdesta jednim muddom vode ..................................................... 155
50. O potiranju po mestvama .................................................................................... 155
51. O obuvanju mestvi na čiste noge (nakon uzetog abdesta) .............................. 157
52. O onome koji nije abdestio zbog bravljeg mesa i kaše od finog brašna ........ 158
53. O onome ko je ispirao usta poslije jedenja kaše, a nije ponovo abdestio .... 159
54. Hoće li se usta ispirati nakon pijenja mlijeka .................................................... 159
55. O uzimanju abdesta nakon spavanja i mišljenju da zbog jednog ili dva
drijemanja ili, pak, klimanja glavom nije potrebno obnoviti abdest ........... 160
56. O uzimanju abdesta, a da nije prethodno izgubljen ........................................ 161
57. Veliki je grijeh ne paziti se mokraće .................................................................... 162
58. Šta je došlo u pogledu pranja mokraće.............................................................. 163
59. Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, i ljudi su pustili beduina koji je
mokrio u džamiji da završi mokrenje ................................................................. 164
60. O izlijevanju vode po mokraći u džamiji ............................................................ 165
61. O izlijevanju vode po mokraći .............................................................................. 166
62. O mokraći djece (dojenčadi) ................................................................................ 166
63. O obavljanju male nužde stojeći i klečeći .......................................................... 167
64. O obavljanju male nužde pored nekog, zaklonivši se za zid ........................... 168
65. O obavljanju male nužde kraj smetljišta ............................................................ 168
66. O pranju krvi........................................................................................................... 168
67. O pranju i istiranju sperme i pranju ženine sekrecije ........................................ 170

658
SADRŽAJ

68. O tome kada se sperma i drugo operu, ali ostane njihov trag ........................ 171
69. O mokraći kamila, krupne stoke i brava u torovima......................................... 172
70. O nečistima koje upadnu u maslo ili vodu ......................................................... 173
71. O mokrenju u stajaću vodu .................................................................................. 174
72. Stavljanje nečisti ili strvi na leđa klanjača ne kvari njegov namaz................. 176
73. O pljuvački, slinama i tome sličnom na odjeći .................................................. 177
74. Nije dozvoljeno uzimati abdest turšijom niti opojnom tekućinom ............... 178
75. O ženinom pranju krvi sa lica njenog oca .......................................................... 178
76. O misvaku ............................................................................................................... 179
77. O uručenju misvaka najstarijem .......................................................................... 180
78. O vrijednosti onoga koji legne pod abdestom .................................................. 180

KNJIGA O KUPANJU (GUSULU)

1. O uzimanju abdesta prije kupanja ........................................................................ 182
2. O kupanju muža skupa sa suprugom ................................................................... 183
3. O kupanju jednim sa’om vode ili približno tome ................................................ 183
4. Onome ko na glavu tri puta sipa vodu ................................................................ 184
5. O kupanju sipajući vodi jedanput ......................................................................... 185
6. O onome ko je kod kupanja prvo tražio posudu za mužu s vodom ili parfem 186
7. O ispiranju usta i nosa prilikom kupanja radi džunupluka ................................ 187
8. O trljanju ruke o zemlju kako bi se bolje očistila ................................................ 187
9. Hoće li džunub osoba staviti svoju ruku u posudu prije nego je opere ako
na njoj nema druge prljavštine osim džunupluka ............................................ 188
10. O razdvajanju kupanja i abdesta ......................................................................... 189
11. O onome koji je, prilikom kupanja, desnom rukom polio po lijevoj............... 190
12. O tome kada neko ponovi spolni odnos i onome koji je obišao svoje
supruge sa jednim kupanjem .............................................................................. 190
13. O pranju mezija i uzimanju abdesta zbog toga ................................................. 192
14. O onome koji se naparfemiše i okupa, a trag parfema ostane na njemu ...... 192
15. O trljanju kose dok se ne uvjeri da je voda prodrla do kože; tad će se
politi vodom .......................................................................................................... 193
16. O onome koji je uzeo abdest (prije kupanja) zbog džunupluka, a potom
oprao cijelo tijelo, da nije ponovo prao dijelove tijela koje je oprao
prilikom uzimanja abdesta .................................................................................. 194
17. Kada se osoba u džamiji sjeti da je džunub, izići će a neće uzeti tejemum ... 194

659
SADRŽAJ

18. O otresnju vode s ruku nakon kupanja zbog džunupluka ............................... 195
19. O onome koji je kupanje započeo pranjem desne strane glave ...................... 195
20. O onome koji se sam kupa nag i onome koji se zastre dok se kupa, a
zastiranje je bolje .................................................................................................. 196
21. O zastiranju prilikom kupanja.............................................................................. 197
22. O tome kada žena polucira u snu ........................................................................ 198
23. O znoju džunub osobe i tome da musliman, u osnovi, ne može biti nečist .. 199
24. Nečista osoba (džunub) može izlaziti na pijacu i druga mjesta ...................... 200
25. O boravljenju džunuba koji uzme abdest, a ne okupa se u kući ..................... 200
26. O spavanju džunub osobe .................................................................................... 201
27. Nek džunub uzme abdest i neka spava .............................................................. 201
28. Kada se dotaknu vrh (muškog) i otvor (ženskog) spolnog organa ................. 202
29. O pranju sekrecije koja iziđe iz ženinog spolnog organa ................................ 203

KNJIGA O MJESEČNOM PRANJU

1. O tome kako je započelo mjesečno pranje .......................................................... 205
2. O pranju glave i češljanju kose mužu od strane žene koja ima menstruaciju 206
3. O čovjekovom učenju Kur’ana na krilu žene koja ima menstruaciju ............... 207
4. O onome ko je nifas (porođajni ciklus) nazivao menstruacijom i
menstruaciju nifasom .......................................................................................... 207
5. O milovanju žene u vrijeme menstruacije ........................................................... 208
6. Žena neće postiti u toku menstruacije ................................................................ 210
7. Žena koja dobije menzes obavit će sve obrede hadža, osim obilaska oko
Kabe ........................................................................................................................ 211
8. O istihazi (ženinom krvarenju nakon mjesečnog ili postporođajnog
ciklusa) .................................................................................................................. 212
9. O pranju krvi od menzesa ...................................................................................... 212
10. O boravku u itikafu žene koja ima istihazu ........................................................ 213
11. Da li žena može klanjati u odjeći u kojoj je dobila menzes .............................. 214
12. O parfemisanju žene nakon kupanja poslije hajza ........................................... 215
13. Žena će prilikom kupanja, nakon prestanka menstruacije, istrljati
tragove krvi krpom natopljenom mošusom .................................................... 215
14. O pranju krvi od menstruacije ............................................................................. 216
15. O ženinom češljanju nakon kupanja po prestanku menstruacije .................. 216
16. Žena će rasplitati kosu prilikom kupanja poslije mjesečnog pranja .............. 217

660
SADRŽAJ

17. O riječima Uzvišenog Allaha: ...zatim od grude mesa vidiljivih i nevidljivih

udova... ................................................................................................................... 218
18. Kako žena koja ima menstruaciju nijeti hadž i umru ....................................... 219
19. O pojavi i prestanku menstruacije ...................................................................... 219
20. Žena neće naklanjavati namaze koje je propustila za vrijeme mjesečnog
ciklusa..................................................................................................................... 220
21. O spavanju sa odjevenom ženom koja ima menstruaciju .............................. 221
22. O oblačenju odjeće koja se nosi u toku menstruacije umjesto
svakodnevne odjeće ............................................................................................. 222
23. Prisustvo žena koje imaju menstruaciju Bajramima i dovama
muslimana i njihovo udaljavanje sa musale ..................................................... 222
24. Ukoliko žena u mjesecu bude imala tri ciklusa; šta povjerovati ženama u
pogledu menzesa i trudnoće, i koliko je ciklusa moguće imati u jednom
mjesecu .................................................................................................................. 223
25. O pojavi žute i mutne tečnosti izvan menstruacije........................................... 224
26. O odlivu iz vene / istihazi ...................................................................................... 224
27. O ženi koja dobije mjesečno pranje nakon što obavi tavaful-ifadu ................ 225
28. O tome kada žena koja ima istihazu primijeti da joj je krvarenje prestalo ... 226
29. O dženazi ženi koja umre u postporođajnom ciklusu i njenom načinu
klanjanja................................................................................................................. 227
30. O istoj temi ............................................................................................................. 227

KNJIGA O TEJEMUMU
1. O situaciji kada osoba ne nađe ni vode ni zemlje ............................................... 231
2. O uzimanju tejemuma kod kuće kada osoba ne nađe vode a boji se da će
joj proći vrijeme namaza...................................................................................... 232
3. Hoće li osoba koja uzima tejemum puhati u ruke .............................................. 233
4. Tejemum je potiranje lica i šaka ........................................................................... 234
5. Čista zemlja muslimanu služi za čišćenje; ona mu zamjenjuje vodu ............... 236
6. Ukoliko se osoba koja je džunub boji upotrijebiti vodu, zbog bolesti,
smrti ili strahuje da kasnije neće imati za piće, uzet će tejemum .................. 238
7. Tejemum je potiranje zemljom.............................................................................. 240
8. O istoj temi ............................................................................................................... 241

661
SADRŽAJ

KNJIGA O NAMAZU
1. Kako je propisan namaz na Israu .......................................................................... 243
2. O dužnosti klanjanja namaza u odjeći ................................................................. 246
3. O vezivanju platna na zatioku u namazu ............................................................. 247
4. O klanjanju u jednom platnu na sebi ................................................................... 248
5. Ukoliko neko klanja ogrnut jednim plaštom, neka ga prebaci preko ramena 250
6. Ako je odjeća tijesna ............................................................................................... 251
7. O klanjanju u šamskom ogrtaču ........................................................................... 252
8. O pokuđenosti razgolićenosti u namazu i izvan njega ....................................... 252
9. O klanjanju u košulji, gaćama, kratkim hlačama i ogrtaču ............................... 253
10. Koje dijelove tijela treba pokriti .......................................................................... 254
11. O klanjanju namaza bez ogrtača ......................................................................... 256
12. Šta je spomenuto u vezi sa stegnom .................................................................. 257
13. U koliko dijelova odjeće žena može klanjati ...................................................... 258
14. Kada neko klanja u odjeći sa šarama i gleda u njih .......................................... 259
15. Ako neko klanja u odjeći po kojoj su krstići i slike, hoće li mu to pokvariti
namaz, i šta je od toga zabranjeno ..................................................................... 259
16. O onome koji klanja u svilenom ogrtaču, a potom ga skine ........................... 260
17. O klanjanju u crvenoj odjeći ................................................................................. 260
18. O klanjanju na stropu, minberu i drvetu ............................................................ 261
19. Kada odjeća čovjeka koji klanja pada po njegovoj supruzi dok ide na
sedždu .................................................................................................................... 263
20. O klanjanju na hasuri ............................................................................................ 264
21. O klanjanju na sedžadi od palminog lišća.......................................................... 264
22. O klanjanju na prostirci ........................................................................................ 265
23. O činjenju sedžde na odjeći prilikom velike žege.............................................. 266
24. O klanjanju u obući ............................................................................................... 266
25. O klanjanju u mestvama....................................................................................... 267
26. O tome kada se sedžda ne upotpuni .................................................................. 268
27. Ne sedždi treba osloboditi strane odmaknuvši od njih ruke ........................... 269
28. O vrijednosti okretanja prema kibli .................................................................... 269
29. O kibli stanovnika Medine, Šama i istoka........................................................... 271
30. O riječima Uzvišenog Allaha: Neka vam mjesto na kome je stajao Ibrahim
bude prostor iza koga ćete molitvu obavljati. (El-Bekare, 125) ........................ 272

662
SADRŽAJ

31. O okretanju prema kibli ma gdje bio .................................................................. 274

32. O kibli i o mišljenju da ne treba obnavljati namaz onaj koji je klanjao
okrenut od kible .................................................................................................... 276
33. O brisanju rukom pljuvačke u džamiji ................................................................ 278
34. O brisanju sline sa zida džamije kamenčićem ................................................... 279
35. Neka osoba u namazu ne pljuje na svoju desnu stranu ................................... 279
36. Ukoliko neko mora pljunuti (u namazu), neka pljune na svoju lijevu
stranu ili pod lijevo stopalo ................................................................................. 280
37. O iskupu za pljuvanje po džamiji ......................................................................... 281
38. O zatrpavanju pljuvačke u džamiji ...................................................................... 282
39. Ako neko bude primoran da pljune (dok je u namazu), neka to uradi u
kraj svoje odjeće.................................................................................................... 282
40. O imamovom savjetovanju ljudi u vezi sa upotpunjenjem namaza i
spomenu kible ....................................................................................................... 283
41. Može li se kazati (za neku džamiju): “Džamija tog i tog.”.................................. 283
42. O dijeljenju i vješanju grozdova (hurmi) u džamiji ............................................ 284
43. O onome koji je pozvan na objed u džamiji i o onome koji se na njega
odazvao .................................................................................................................. 285
44. O suđenju i zakletvi supružnika u vlastitu nevinost i prizivanju
prokletstva na sebe, u džamiji ............................................................................ 286
45. Kada neko uđe u tuđu kuću, hoće li klanjati gdje on hoće ili gdje mu
domaćin odredi; i ne smije zavirivati po tuđoj kući......................................... 286
46. O prostorijama u kući namijenjenim za obavljanje namaza ........................... 287
47. O ulasku desnom nogom u džamiju, i o počinjanju desnom stranom u
poslovima .............................................................................................................. 288
48. Mogu li se ekshumirati grobovi mušrika predislamskog doba i na tim
mjestima graditi džamije .................................................................................... 289
49. O klanjanju u ovčijim torovima ........................................................................... 291
50. O klanjanju u oborima kamila ............................................................................. 291
51. O onome ko klanja naspram peći ili vatre, ili drugoga od onoga što ljudi
obožavaju, ali on želi Allaha ................................................................................ 292
52. O pokuđenosti klanjanja u mezarju .................................................................... 292
53. O namazu u mjestima koja su doživjela poniženje i kaznu ............................. 293
54. O namazu u crkvi ili sinagogi ............................................................................... 293
55. O riječima Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem: “Cijela Zemlja mi je
učinjena prostorom za klanjanje i čistom.” ....................................................... 295
56. O spavanju žene u džamiji.................................................................................... 296

663
SADRŽAJ

57. O spavanju muškaraca u džamiji ......................................................................... 296

58. O namazu nakon povratka s putovanja ............................................................. 298
59. Kad neko uđe u džamiju, neka klanja dva rekata prije nego sjedne .............. 298
60. O puštanju vjetra u džamiji .................................................................................. 299
61. O građenju džamije ............................................................................................... 299
62. O međusobnom potpomaganju u izgradnji džamije........................................ 300
63. O traženju pomoći stolara i graditelja prilikom gradnje minbera i džamije .. 301
64. O onome ko sagradi džamiju ............................................................................... 302
65. Kada neko sa strijelom prolazi kroz džamiju, držat će je za vrh...................... 302
66. O prolasku kroz džamiju (sa strijelama)............................................................. 302
67. O recitiranju poezije u džamiji ............................................................................. 303
68. O ljudima s kopljem u džamiji ............................................................................. 303
69. O spominjanju kupoprodaje na minberu u džamiji .......................................... 304
70. O potraživanju duga u džamiji i ustrajavanju na tome..................................... 305
71. O metenju džamije i izbacivanju smeća, otpadaka i nečisti iz nje .................. 306
72. O zabrani trgovanja alkoholom u džamiji .......................................................... 306
73. O posluzi u džamiji ................................................................................................ 306
74. Zarobljenik ili dužnik se mogu vezati u džamiji................................................. 307
75. O kupanju prilikom primanja islama i vezivanju zarobljenika u džamiji ...... 308
76. O postavljanju šatora za bolesnike u džamiji ................................................... 308
77. O uvođenju kamile u džamiju zbog nečega ....................................................... 309
78. Vratašca i prolaz u džamiju .................................................................................. 310
79. O zaključavanju vrata Kabe i džamija ................................................................. 311
80. O ulasku mušrika u džamiju................................................................................. 312
81. O podizanju tona u džamiji .................................................................................. 312
82. O halkama i sjedenju u džamiji............................................................................ 313
83. O ležanju na leđima i pružanju nogu u džamiji ................................................. 315
84. Džamija može biti i na putu, ukoliko to ljudima ne smeta .............................. 315
85. O namazu u čaršijskoj džamiji ............................................................................. 316
86. O preplitanju prstiju u džamiji i na drugim mjestima ...................................... 317
87. O džamijama na putevima Medine i na mjestima na kojima je
Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, klanjao ............................................. 319

664
SADRŽAJ

POGLAVLJA O SUTRI
1. Sutra imama je dovoljna i onima koji klanjaju za njim ...................................... 323
2. Kolika treba biti razdaljina između klanjača i sutre ........................................... 325
3. O klanjanju naspram kratkog koplja .................................................................... 325
4. O klanjanju prema štapu........................................................................................ 326
5. Postavljanje sutre u Mekki i drugim mjestima .................................................... 326
6. Klanjanje prema stubu ........................................................................................... 327
7. Klanjanje između stubova izvan džemata ........................................................... 328
8. Klanjanje prema jahalici, kamili, stablu ili sedlu ................................................ 329
9. Klanjanje prema krevetu ........................................................................................ 329
10. Klanjač će odbiti onoga koji pokuša da prođe ispred njega ............................ 330
11. O grijehu onoga koji prođe ispred klanjača ....................................................... 331
12. O okretanju prema drugu ili nečemu drugome u namazu .............................. 332
13. O klanjanju iza osobe koja spava ........................................................................ 333
14. O klanjanju nafile iza žene.................................................................................... 333
15. Mišljenje onog koji kaže: “Ništa sa strane ne može prekinuti namaz.” .......... 334
16. Kada neko u namazu stavi malu djevojčicu sebi za vrat .................................. 335
17. Kada neko klanja prema postelji u kojoj leži žena sa menzesom ................... 335
18. Može li čovjek, prilikom obavljanja sedžde gurnuti svoju suprugu da bi
mogao učiniti sedždu ........................................................................................... 336
19. Žena će zbaciti s klanjača neugodnost ............................................................... 337

POGLAVLJA O NAMASKIM VREMENIMA

1. Namaska vremena i njihov značaj ........................................................................ 338
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...obraćajući Mu se predano! ............................... 340
3. Prisega za (uredno) obavljanje namaza ............................................................... 341
4. Namaz je iskup za grijehe ...................................................................................... 342
5. O vrijednosti klanjanja namaza na vrijeme ......................................................... 343
6. Pet dnevnih namaza iskupljuju grijehe ................................................................ 343
7. Propuštanje namaza iz njegovog vremena.......................................................... 344
8. Klanjač šapatom doziva Gospodara Uzvišenog.................................................. 345
9. Odgađanje podnevskog namaza pri velikoj žegi ................................................ 346
10. Odgađanje podne-namaza dok zahladi tokom putovanja .............................. 347
11. Vrijeme podne-namaza nastupa kada Sunce izađe iz zenita .......................... 348

665
SADRŽAJ

12. Odgađanje podne-namaza do pred ikindiju ...................................................... 350

13. Vrijeme ikindija-namaza ....................................................................................... 351
14. O grijehu onoga kome prođe ikindija ................................................................. 353
15. Ko propusti ikindiju ............................................................................................... 354
16. O vrijednosti ikindijskog namaza ........................................................................ 354
17. O onome koji, prije zalaska Sunca, stigne klanjati jedan rekat ikindijskog
farza ........................................................................................................................ 355
18. Vrijeme akšam-namaza ........................................................................................ 358
19. O onome ko je prezirao da se za akšam kaže jacija .......................................... 359
20. O spominjanju izraza iša’ i el-ateme i o onome ko to smatra opsežnim ........ 360
21. Vrijeme jacije je kada se svijet iskupi ili kada zakasni ...................................... 361
22. O vrijednosti jacije................................................................................................. 361
23. O pokuđenosti spavanja prije jacije.................................................................... 362
24. O spavanju prije jacije onoga koga san savlada................................................ 363
25. Vrijeme jacije je do pola noći ............................................................................... 365
26. O vrijednosti sabah-namaza ................................................................................ 366
27. Vrijeme sabah-namaza ......................................................................................... 367
28. Ko stigne na jedan rekat sabaha ......................................................................... 368
29. Ko stigne klanjati jedan rekat namaza na vrijeme............................................ 369
30. O namazu nakon sabaha pa dok se Sunce ne podigne.................................... 369
31. Ne težite da klanjate namaz pred zalazak Sunca .............................................. 371
32. Ko je prezirao klanjanje namaza samo poslije ikindije i poslije sabaha ........ 372
33. Šta se od propuštenih namaza i slično može klanjati poslije ikindije............ 373
34. O ranjenju s ikindijom kad je oblačan dan ........................................................ 374
35. Ezan po izmaku namaskog vremena .................................................................. 375
36. Ko je ljudima imamio nakon što je prošlo namasko vrijeme .......................... 375
37. Ko zaboravi namaz neka ga klanja kad ga se sjeti, i samo će taj namaz
klanjati.................................................................................................................... 376
38. Namaze treba naklanjavati prema redosljedu propuštanja ........................... 377
39. Pokuđeno je sijeljenje poslije jacije ................................................................... 377
40. Sijeljenje poslije jacije radi izučavanja fikha i drugog dobra .......................... 378
41. O sijelenju (poslije jacije) s gostom i porodicom ............................................... 380

KNJIGA O EZANU
1. O nastanku ezana.................................................................................................... 381
2. Kod ezana se riječi ponavljaju po dva puta ......................................................... 382

666
SADRŽAJ

3. Kod ikameta riječi treba izgovarati po jedanput osim: kad kametis-salatu .... 383
4. O vrijednosti ezana ................................................................................................. 384
5. O dizanju glasa pri učenju ezana .......................................................................... 384
6. Učenje ezana sprečava prolijevanje krvi.............................................................. 385
7. Šta izgovara osoba kada čuje mujezina ............................................................... 385
8. O dovi poslije ezana ................................................................................................ 387
9. O određivanju kockom ko će učiti ezan ............................................................... 387
10. O razgovoru tokom učenja ezana ........................................................................ 388
11. Ezan može učiti i slijepa osoba ukoliko ima nekog ko će je obavještavati
o nastupu namaskih vremena ............................................................................ 389
12. O učenju ezana nakon svitanja ........................................................................... 389
13. O učenju ezana prije zore ..................................................................................... 391
14. Koliki je vremenski razmak između ezana i ikameta ....................................... 391
15. O onome ko iščekuje ikamet ................................................................................ 393
16. Između svaka dva ezana je namaz za onoga ko ga želi (klanjati) ................... 394
17. O onome ko kaže: “Neka na putovanju ezan uči jedan mujezin.” .................. 394
18. Ezan i ikamet za putnika kada klanjaju u džematu na Arefatu i Muzdelifi,
i riječima mujezina da se namaz u hladnoj i kišovitoj noći klanja u
svojim šatorima..................................................................................................... 395
19. Hoće li mujezin prilikom učenja ezana okretati glavu (desno i lijevo), i da
li će se on cio okretati .......................................................................................... 397
20. O riječima: “Prošao nam je namaz.” ................................................................... 398
21. Na namaz se ne trči, već će ide polagahno i dostojanstveno .......................... 399
22. Kad će ljudi ustati prilikom učenja ikameta ...................................................... 399
23. Na namaz se ne žuri, nego se ide polagahno i dostojanstveno ...................... 400
24. Može li se zbog nečega izići iz džamije ............................................................... 400
25. Ukoliko imam kaže: “Ostanite na svojim mjestima dok se ne vratim.”,
treba ga poslušati ................................................................................................. 401
26. Riječi upućene Vjerovjesniku, sallallahu alejhi ve sellem: “Nismo klanjali.” 401
27. O tome kada imamu iskrsne nešto što treba obaviti nakon što ikamet
bude proučen ........................................................................................................ 402
28. O razgovoru nakon proučenog ikameta ............................................................. 403

POGLAVLJA O NAMAZU U DŽEMATU I IMAMETU

1. O dužnosti klanjanja u džematu ........................................................................... 404
2. O vrijednosti namaza u džematu .......................................................................... 406

667
SADRŽAJ

3. O vrijednosti klanjanja sabaha u džematu .......................................................... 407

4. O vrijednosti odlaska na podne-namaz po vrućini ............................................ 408
5. Obračunavanje koraka ........................................................................................... 409
6. O vrijednosti klanjanja jacije u džematu ............................................................. 410
7. Dvojica i više čine džemat ...................................................................................... 411
8. O onome koji sjedi u džamiji i čeka namaz, i o vrijednosti džamija ................. 411
9. Vrijednosti onoga koji jutrom i večerom ide u džamiju ..................................... 413
10. Pošto se prouči ikamet, može se klanjati samo propisani namaz.................. 413
11. Do kojeg stadija bolesti je osoba dužna prisustvovati namazu u džematu... 415
12. O povlastici da se zbog kiše ili nekog drugog razloga klanja u boravištu ...... 416
13. Hoće li imam klanjati sa prisutnima i hoće li držati hutbu petkom kad je
kiša .......................................................................................................................... 417
14. Kada jelo bude postavljeno, a zauči ikamet za namaz..................................... 419
15. Ukoliko imama pozovu na namaz a u ruci mu bude hrana ............................. 420
16. O onome koji je pomagao svojoj ženi, a kada je proučen ikamet, otišao
je na (namaz) ......................................................................................................... 420
17. O onome ko je klanjao ljudima s ciljem da ih pouči Vjerovjesnikovom,
sallallahu alejhi ve sellem, namazu, i njegovim sunnetima............................ 421
18. Učeni i vrijedni imaju najveće pravo da imame ................................................ 422
19. O onome koji je stao pored imama zbog bolesti............................................... 424
20. Ko pređe naprijed da ljudima imami, a potom dođe prvi imam, namaz
mu je valjan, svejedno da li ustupio mjesto prvom imamu ili ne ................... 425
21. Ukoliko ljudi budu podjednako poznavali Kur’an, imamit će im najstariji
među njima ............................................................................................................ 427
22. Kada imam ode u posjetu nekim ljudima i imami im ...................................... 427
23. Imam se slijedi ...................................................................................................... 428
24. Kada čini sedždu onaj ko klanja za imamom .................................................... 431
25. Grijeh onoga koji podiže glavu prije imama ...................................................... 432
26. O imametu roba i štićenika .................................................................................. 432
27. Kada imam ne upotpuni namaz a upotpune ga muktedije ............................ 433
28. O imamljenju bezumnika i novotara .................................................................. 434
29. Kada u džematu budu klanjali dvojica, drugi će stati s desne strane
imama..................................................................................................................... 435
30. Ukoliko bi neko stao s lijeve strane imama pa ga imam (u namazu)
premjesti na svoju desnu stranu, namaz im neće biti pokvaren .................... 435

668
SADRŽAJ

31. Ukoliko čovjek ne bude imao namjeru da klanja kao imam, a potom
dođu ljudi i on im imami ...................................................................................... 436
32. Ukoliko imam odulji u namazu, a nekome iskrsne neka potreba te iziđe i
kasnije klanja ........................................................................................................ 436
33. O imamovoj kratkoći kijama, a upotpunjenju ruku’a i sedždi ........................ 437
34. Kada neko klanja sam, neka odulji koliko hoće ................................................ 438
35. O onome koji se požali na svoga imama kada odulji namaz .......................... 438
36. O kratkoći namaza i njegovom upotpunjenju ................................................... 440
37. O onome ko skrati namaz kad začuje plač djeteta............................................ 440
38. Kada neko klanja, a zatim imami narodu (taj namaz) ..................................... 441
39. O onome koji svijetu prenosi tekbir imama ....................................................... 442
40. O čovjeku koji slijedi imama, a ostali njega ....................................................... 443
41. Da li će imam, ukoliko bude u dilemi, prihvatiti sugestiju ljudi ...................... 444
42. Ukoliko imam zaplače u namazu ........................................................................ 445
43. O ravnanju safova prilikom učenja ikameta i poslije njega ............................. 446
44. O imamovom okretanju prema ljudima prilikom izravnavanja safova ......... 446
45. O prvom safu .......................................................................................................... 447
46. Ispravljanje safa je (uvjet) za upotpunjenje namaza ....................................... 448
47. O grijehu onoga koji ne popunjava safove ......................................................... 448
48. O prislanjanju ramena uz rame i stopala uz stopalo u safu ............................ 449
49. Ukoliko neko stane s imamove lijeve strane, pa ga imam premjesti na
svoju desnu stranu, namaz mu je ispravan ...................................................... 450
50. Kada u džematu klanja jedna žena, sama će biti u safu .................................. 450
51. Desna strana džamije je i desna imamova strana............................................. 450
52. Ukoliko između imama i džematlija bude zid ili zastor ................................... 451
53. O noćnom namazu ................................................................................................ 452

POGLAVLJA O OPISU NAMAZA

1. Izgovor početnog tekbira i stupanje u namaz ..................................................... 453
2. O dizanju ruku prilikom početnog tekbira i stupanja u namaz ........................ 455
3. O dizanju ruku pri izgovoru početnog tekbira i pri odlasku na ruku i
vraćanju sa ruku’a ................................................................................................. 456
4. Dokle (klanjač) diže ruke........................................................................................ 456
5. O dizanju ruku kada se ustaje sa sjedenja nakon dva rekata ........................... 457
6. O stavljanju desne ruke po lijevoj u namazu....................................................... 458
7. O skrušenosti u namazu ......................................................................................... 459

669
SADRŽAJ

8. Šta se uči nakon početnog tekbira ....................................................................... 460

9. O istoj temi ............................................................................................................... 461
10. O dizanju pogleda prema imamu u namazu ..................................................... 462
11. O dizanju pogleda u nebo u namazu .................................................................. 464
12. O okretanju u namazu........................................................................................... 465
13. Može li se klanjač osvrnuti zbog nečega što ga snađe, ili ako nešto
ugleda, ili zbog pljuvačke na zidu u pravcu kible ............................................. 466
14. Obavezno učenje Kur’ana i imamu i muktediji u svim namazima, i kod
kuće i na putovanju; i o tome u kojim namazima se uči naglas, a u
kojima u sebi.......................................................................................................... 468
15. O učenju u podnevskom namazu ........................................................................ 470
16. O učenju na ikindijskom namazu ........................................................................ 471
17. O učenju na akšamskom namazu........................................................................ 472
18. O učenju na akšamu naglas ................................................................................. 473
19. O učenju naglas na jaciji ...................................................................................... 473
20. O učenju na jaciji sura u kojima se nalazi sedžda ............................................. 474
21. O učenju na jaciji ................................................................................................... 474
22. Na prva dva rekata se uči duže u odnosu na druga dva................................... 475
23. O učenju na sabahu............................................................................................... 475
24. O učenju naglas na sabahu ................................................................................. 477
25. O učenju dviju sura na jednom rekatu, o učenju posljednjih dijelova
sura, o učenju sure prije sure i o učenju početnih ajeta sure .......................... 479
26. Na druga dva rekata kod farzova uči se samo Fatiha ....................................... 480
27. O onome ko je na podne-namazu i na ikindiji učio u sebi ............................... 480
28. Kada imam hoće da se čuje učenje Kur’ana ...................................................... 481
29. Na prvom rekatu se uči duže ............................................................................... 481
30. Imamovo izgovaranje amin naglas ..................................................................... 482
31. O vrijednosti izgovaranja amin ............................................................................ 482
32. Oni što klanjaju za imamom naglas će izgovoriti amin.................................... 483
33. Ukoliko neko ode na ruku’ prije nego je stao u saf ........................................... 484
34. O upotpunjenju tekbira prilikom ruku’a ........................................................... 485
35. O upotpunjenju tekbira pri sedždama ............................................................... 485
36. O izgovoru tekbira prilikom ustajanja sa sedžde .............................................. 486
37. O stavljanju dlanova na koljena na ruku’u ......................................................... 487
38. Kada klanjač ne upotpuni ruku’ ......................................................................... 488
39. O izravnavanju leđa na ruku’u ............................................................................. 488

670
SADRŽAJ

40. O granici upotpunjavanja ruku’a, izravnavanja leđa i smirenosti na njemu 489

41. Vjerovjesnikovo, sallallahu alejhi ve sellem, naređenje onome koji nije
upotpunjavao ruku’ da obnovi namaz............................................................... 489
42. O dovama na ruku’u .............................................................................................. 490
43. Šta izgovaraju imam i muktedije kada se podižu sa ruku’a ............................. 491
44. O vrijednosti izgovora riječi: Allahumme rabbena lekel-hamd ....................... 491
45. O istoj temi ............................................................................................................. 492
46. O smirenosti klanjača kada se podiže sa ruku’a .............................................. 493
47. O spuštanju na sedždu s tekbirom ...................................................................... 494
48. O vrijednosti sedždi .............................................................................................. 497
49. O odmicanju nadlaktica od tijela na sedždi ...................................................... 499
50. Klanjač će vrhove nožnih prstiju okrenuti prema kibli .................................... 499
51. Ukoliko klanjač ne upotpuni sedžde .................................................................. 499
52. O činjenu sedždi na sedam udova ...................................................................... 500
53. O činjenu sedžde i nosom .................................................................................... 501
54. O činjenju sedžde nosom i na blatu .................................................................... 502
55. O vezanju i stezanju odjeće; i o onome ko stegne odjeću iz bojazni da mu
se ne otkrije stidni dio tijela ................................................................................ 502
56. Dok klanja, osoba neće namještati kosu............................................................ 503
57. Dok klanja, osoba neće namještati svoju odjeću .............................................. 503
58. O riječima slave i dovi na sedždama................................................................... 504
59. O zadržavanju između dvije sedžde .................................................................... 504
60. Podlaktice se na sedždama ne spuštaju na tlo ................................................. 506
61. O onome ko se malo zadrži u sjedećem položaju kad hoće ustati sa
neparnih rekata, i onda ustane .......................................................................... 506
62. Kako se osloniti o tlo prilikom ustajanja (sa završenog) rekata ..................... 507
63. Klanjač će izgovoriti tekbir i kada se podiže sa druge sedžde ........................ 507
64. Kako je sunnet sjediti na tešehudu ..................................................................... 508
65. O onima koji prvi tešehhud ne smatraju vadžibom.......................................... 510
66. O prvom sjedenju u namazu ................................................................................ 510
67. O sjedenju na kraju namaza ................................................................................. 511
68. O dovi koja se uči prije selama ............................................................................ 512
69. O neobaveznoj dovi poslije tešehuda ................................................................ 513
70. O onome koji ne potire čelo i nos dok ne preklanja ......................................... 514
71. O predavanju selama ............................................................................................ 514
72. Muktedije predaju selam kad i imam ................................................................. 515

671
SADRŽAJ

73. O mišljenju da imamu nije potrebno uzvratiti na selam, nego da se treba

zadovoljiti selamom namaza .............................................................................. 515
74. O zikru poslije namaza .......................................................................................... 516
75. Kada preda selam, imam će se okrenuti prema džematlijama ...................... 519
76. O imamovom zadržavanju na mjestu obavljenog namaza nakon selama .... 520
77. O imamu koji se tokom namaza nečega sjetio, te je (nakon namaza)
počeo prelaziti preko klanjača ............................................................................ 521
78. O odlasku imama na desnu i na lijevu stranu ................................................... 522
79. O bijelom i crvenom luku i prasi ......................................................................... 523
80. O abdestu djece i o njihovoj obavezi kupanja, čišćenja, prisustvovanja
zajedničkom namazu, bajramima i dženazama, i o njihovim safovima........ 525
81. O odlasku žena u džamiju noću i u zoru dok je još sumrak ............................. 528
82. O čekanju svijeta da prvo ustane imam učeni ................................................... 529
83. O klanjanju žena iza muškaraca .......................................................................... 531
84. O užurbanom odlasku žena sa sabaha i njihovom kratkom zadržavanju
u džamiji ................................................................................................................. 532
85. Žena je dužna da traži dozvolu svoga muža za odlazak u džamiju ................ 532

KNJIGA O DŽUMI
1. O obligatnosti džume ............................................................................................. 533
2. O vrijednosti kupanja petkom i da li su i djeca i žene obavezni
prisustvovati džumi .............................................................................................. 534
3. O parfemisanju petkom ......................................................................................... 536
4. O vrijednosti džume-namaza ................................................................................ 537
5. O istoj temi ............................................................................................................... 538
6. O mazanju kose uljem radi džume ....................................................................... 538
7. Za odlazak u džamiju osoba treba obući najljepšu odjeću koju ima ............... 540
8. O korišćenju misvaka petkom ............................................................................... 540
9. O upotrebi tuđeg misvaka...................................................................................... 542
10. Šta se uči u petak na sabah-namazu .................................................................. 543
11. O klanjanju džume u selima i gradovima .......................................................... 543
12. Je li kupanje obavezno onima koji ne prisustvuju džumi-namazu kao što
su žene, djeca i drugi ............................................................................................ 544
13. O olakšici čovjeku da po kiši ne prisustvuje džuma-namazu .......................... 547
14. Iz koje se udaljenosti dolazi na džumu i kome je ona obavezna .................... 547
15. Vrijeme džume je kada se Sunce makne sa zenita ............................................ 548

672
SADRŽAJ

16. Kada petkom bude jaka žega............................................................................... 550

17. O odlasku na džumu .............................................................................................. 550
18. Petkom se neće prolaziti između dvojice ........................................................... 552
19. Neka petkom niko ne podiže svoga brata da bi sjeo na njegovo mjesto ....... 552
20. O ezanu petkom..................................................................................................... 553
21. O jednom mujezinu petkom ................................................................................ 554
22. Imam će, na minberu, kada začuje ezan, odgovarati na riječi ezana............. 554
23. O sjedenju (imama) na minberu dok uči ezan................................................... 555
24. O učenju ezana prije hutbe .................................................................................. 555
25. O držanju hutbe na minberu ................................................................................ 556
26. Hutba se drži stojeći .............................................................................................. 558
27. Imam će se prilikom držanja hutbe okrenuti ljudima, a ljudi će se
okrenuti prema imamu ....................................................................................... 559
28. O onome ko je u hutbi, nakon zahvale, govorio: Emma ba’d... / A potom... . 560
29. O sjedenju petkom između dvije hutbe.............................................................. 564
30. O slušanju hutbe.................................................................................................... 564
31. Kada imam, dok drži hutbu, vidi da je stigao neki čovjek, kazat će mu da
klanja dva rekata................................................................................................... 565
32. Ko dođe (u džamiju) dok imam drži hutbu, kratko će klanjati dva rekata .... 565
33. O podizanju ruku na hutbi.................................................................................... 566
34. O učenju kišne dove na hutbi petkom ................................................................ 566
35. O šutnji dok imam drži hutbu petkom; i ako neko svom drugu kaže da
šuti, pogriješio je .................................................................................................. 567
36. O trenutku koji se nalazi u petku ......................................................................... 568
37. Ukoliko ljudi napuste imama na džuma-namazu, pa je imam klanja sa
ostatkom svijeta, džuma vrijedi .......................................................................... 568
38. O namazu prije i poslije džumanskog farza ....................................................... 569
39. Riječi Uzvišenog Allaha: A kada se molitva obavi, onda se po Zemlji
raziđite i Allahovu blagodat tražite ..................................................................... 570
40. O odmaranju poslije džuma-namaza ................................................................. 571

KNJIGA O NAMAZU U STRAHU

1. O klanjanju namaza u vrijeme straha stojeći i jašući ......................................... 574
2. Dok budu klanjali namaz u vrijeme straha, čuvat će jedni druge .................... 575
3. O klanjanju namaza prilikom osvajanja uporišta i susreta sa neprijateljem .. 575

673
SADRŽAJ

4. O namazu onoga koji za nekim traga jašući (čineći ruku’ i sedžde)

pokretima glave .................................................................................................... 576
5. O ranjenju sa klanjanjem sabaha za sumraka i klanjanju u toku napada i
borbe ...................................................................................................................... 577

KNJIGA O BAJRAMIMA
1. O bajramima i gizdanju na njima .......................................................................... 579
2. O korišćenju kratkih kopalja i kožnih štitova na dan Bajrama.......................... 580
3. Radnje koje su muslimanima sunnet za vrijeme Bajrama ............................... 581
4. O jelu prije izlaska na na Ramazanski bajram..................................................... 582
5. O jelu prije izlaska na Kurban-bajram .................................................................. 582
6. O izlasku na musallu bez minbera ........................................................................ 584
7. O odlasku na Bajram pješice i jašući i klanjanje bajram-namaza prije
hutbe bez ezana i bez ikameta ............................................................................ 585
8. Hutba se drži poslije bajramskog namaza........................................................... 586
9. Šta je od oružja mekruh nositi na Bajram i u Hram ........................................... 588
10. O ranom ustajanju na bajram-namaz ................................................................. 589
11. O vrijednosti djela u danima Kurban-bajrama .................................................. 590
12. O tekbirima u danima Mine i kada se krene na Arefat ...................................... 591
13. O klanjanju bajrama naspram koplja ................................................................. 592
14. O nošenju štapa ili koplja ispred imama na dan Bajrama ............................... 593
15. O izlasku žena sa i bez mjesečnice na musallu.................................................. 593
16. O izlasku djece na musallu ................................................................................... 594
17. Okretanje imama, prilikom držanja bajramske hutbe, prema ljudima .......... 594
18. Obilježje musalle ................................................................................................... 595
19. O imamovom vazu ženama na Bajram ............................................................... 596
20. Ukoliko žena na Bajram nema ogrtača .............................................................. 597
21. Žene s mjesečnicom trebaju izbjegavati da ulaze u krug musalle.................. 598
22. O ubadanju i klanju kurbana na musalli ............................................................ 598
23. O govoru imama i ljudi u vrijeme bajramske hutbe i o tome kada imam
bude za nešto upitan dok drži hutbu ................................................................. 599
24. O onome ko se, nakon klanjanja bajrama, vraćao drugim putem ................. 600
25. Kada čovjek propusti klanjanje bajrama, klanjat će dva rekata, a isto će
učiniti i žene, one koje ne izlaze iz odaja i oni u selima ................................... 601
26. O namazu prije i poslije bajram-namaza ........................................................... 602

674
SADRŽAJ

POGLAVLJA O VITR-NAMAZU
1. Šta je došlo o vitr-namazu ..................................................................................... 603
2. Vrijeme klanjanja vitr-namaza .............................................................................. 606
3. O Vjerovjesnikovom buđenju supruge radi klanjanja vitr-namaza .................. 607
4. Neka onaj (koji klanja noćni namaz) vitr učini svojim posljednjim
namazom .............................................................................................................. 607
5. O klanjanju vitr-namaza na jahalici ...................................................................... 608
6. O klanjanju vitr-namaza na putovanju ................................................................ 608
7. O učenju Kunut-dove prije i poslije ruku’a ........................................................... 609

KNJIGA O KIŠNOJ DOVI

1. O kišnoj dovi i Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, izlasku radi
njenog učenja ........................................................................................................ 612
2. O Vjerovjesnikovoj, sallallahu alejhi ve sellem, dovi: Allahu, učini im
godine teške, poput Jusufovih! ............................................................................ 613
3. Kada ih snađe suša, ljudi će od imama zahtijevati učenje dove za kišu ........ 615
4. O izvratanju ogrtača prilikom učenja dove za kišu ............................................. 616
5. O učenju dove za kišu u džamiji u kojoj se klanja džuma-namaz..................... 617
6. O učenju dove za kišu petkom u vrijeme hutbe bez okretanja prema kibli .... 619
7. O učenju dove za kišu sa minbera ......................................................................... 620
8. O onome koji smatra da je dovoljno na džuma-namazu moliti za kišu .......... 620
9. O dovi koja se uči kada se putevi isprekidaju od obilne kiše ............................ 621
10. Šta je rečeno u vezi s tim da Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, nije
preokretao svoj ogrtač petkom, prilikom učenja dove za kišu ....................... 621
11. Ukoliko ljudi zatraže od imama da im prouči dovu za kišu, ne bi ih trebao
odbiti ...................................................................................................................... 622
12. Ukoliko idolopoklonici zatraže intervenciju muslimana prilikom suše i
oskudice ................................................................................................................. 623
13. O dovi kada kiša previše pada: “Allahu, okreni je oko nas, a ne na nas!” ...... 624
14. O učenju dove za kišu stojeći ............................................................................... 624
15. O učenju Kur’ana naglas u namazu prilikom dove za kišu .............................. 625
16. Kako je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, svijetu okrenuo leđa ......... 625
17. Namaz koji se klanja prilikom dove za kišu ima dva rekata............................. 626
18. O učenju dove za kišu na musalli ........................................................................ 626
19. O okretanju prema kibli prilikom učenja dove za kišu ..................................... 627

675
SADRŽAJ

20. Ljudi će skupa sa imamom dići ruke prilikom učenja dove za kišu ................ 627
21. Imam će podići ruke prilikom učenja dove za kišu ........................................... 628
22. Šta se izgovara kada kiša počne padati ............................................................. 629
23. O onome ko je pokisao toliko da mu se slijevalo niz bradu ............................ 630
24. Kada puše jak vjetar .............................................................................................. 630
25. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Ja sam
potpomognut istočnim vjetrom.” ....................................................................... 631
26. Šta je rečeno o zemljotresima i drugim fenomenima ...................................... 631
27. O riječima Uzvišenog Allaha: Umjesto zahvalnosti što vam je hrana
darovana – vi u njega ne vjerujete. ...................................................................... 633
28. Samo Allah zna kad će biti kiše ........................................................................... 633

POGLAVLJA O POMRAČENJU SUNCA

1. O namazu prilikom pomračenja Sunca................................................................ 635
2. O dijeljenju milostinje prilikom pomračenja Sunca ........................................... 637
3. O načinu pozivanja na zajednički namaz prilikom pomračenja Sunca ili
Mjeseca ................................................................................................................... 638
4. O hutbi (govoru) imama pri pomračenju ........................................................... 639
5. Je li ispravnije reći: kesefetiš-šemsu ili: hasefetiš-šemsu? ................................. 640
6. Vjerovjesnikove, sallallahu alejhi ve sellem, riječi: “Allah pomračenjem
zastrašuje Svoje robove.” ..................................................................................... 641
7. Traženje utočišta od kaburske patnje prilikom pomračenja (Sunca ili
Mjeseca).................................................................................................................. 642
8. O dugom ostajanju na sedždi u namazu prilikom pomračenja (Sunca ili
Mjeseca).................................................................................................................. 643
9. Namaz pri pomračenju (Sunca ili meseca) se klanja zajednički ....................... 644
10. Žene će skupa sa muškarcima klanjati namaz pri pomračenju ...................... 645
11. O onome ko je volio osloboditi roba prilikom pomračenja Sunca i Mjeseca 646
12. O namazu u džamiji prilikom pomračenja (Sunca i Mjeseca) ......................... 646
13. Pomračenje Sunca ne nastupa ni zbog čije smrti niti života ........................... 647
14. O spominjanju Allaha prilikom pomračenja (Sunca i Mjeseca)....................... 649
15. O učenju dove prilikom pomračenja (Sunca i Mjeseca) ................................... 649
16. O imamovim riječima: A potom, izgovorenim na hutbi prilikom
pomračenja Sunca i Mjeseca ............................................................................... 650
17. O namazu prilikom pomračenja Mjeseca ........................................................... 650
18. Prvi rekat namaza koji se klanja prilikom pomračenja (Sunca i Mjeseca)
duži je od drugog .................................................................................................. 651
19. U namazu pri pomračenju (Sunca i Mjeseca) Kur‘an se uči naglas ................ 651

676
 SADRŽAJ

KNJIGA O SEDŽDAMA U KUR‘ANU

1. Šta je došlo o sedždama u Kur‘anu i Sunnetu .................................................... 5
2. O sedždi u suri Es-Sedžde ..................................................................................... 6
3. O sedždi u suri Sad ................................................................................................ 7
4. O sedždi u suri En-Nedžm ..................................................................................... 7
5. O činjenju sedždi muslamana skupa sa mušricima, a mušrik je nečist i
nema abdesta ..................................................................................................... 8
6. O onome ko prouči ajet u kome je sedžda, a ne učini sedždu ............................ 9
7. O sedždi u suri El-Inšikak .................................................................................... 10
8. O onome ko učini sedždu zbog sedžde učača ................................................... 10
9. O stisci dok imam čini sedždu ............................................................................ 11
10. Ko smatra da je Uzvišeni Allah te sedžde učinio obaveznim........................... 12
11. O onome ko je proučio ajet u kome je sedžda i učinio sedždu........................ 13
12. Ko, zbog gužve, ne nađe mjesto na kome će učiniti sedždu ........................... 13

KNJIGA O SKRAĆIVANJU NAMAZA

1. O skraćivanju namaza, i o tome koliko će vremena putnik, boraveći u
jednom mjestu, skraćivati namaz .................................................................... 14
2. O namazu na Mini ............................................................................................... 16
3. Koliko je dana Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, proveo (u Mekki)
za vrijeme hodočašća ....................................................................................... 17
4. Na kojoj se udaljenosti krati namaz ................................................................... 18
5. Putnik će početi s kraćenjem namaza kad iziđe iz svog mjesta boravka ......... 20
6. Akšam se i na putu klanja sa tri rekata .............................................................. 21
7. O klanjanju nafile na jahalici ma u kom pravcu bila okrenuta ........................ 22
8. O klanjanju na životinji (čineći ruku’ i sedžde) pokretima glave ...................... 23
9. Treba sići s jahalice radi obaveznog namaza..................................................... 24
10. O klanjanju nafile na magarcu .......................................................................... 25
11. Ko na putovanju ne klanja nafilu ni prije ni poslije farzova ............................ 26
12. O onome ko je klanjao nafilu na putu, ali ne odmah poslije ili prije farza...... 27

638
SADRŽAJ

13. O sastavljanju akšama i jacije prilikom putovanja .......................................... 28

14. Hoće li putnik učiti ezan ili ikamet ukoliko sastavlja akšam i jaciju ............... 30
15. Putnik će odgoditi podne do ikindije kada na put krene prije nego Sunce
pređe zenit......................................................................................................... 30
16. Ako putnik krene na put nakon što je Sunce prešlo zenit, klanjat će
podne, a onda uzjahati jahalicu i poći ........................................................... 31
17. O klanjanju sjedeći ............................................................................................ 31
18. O klanjanju sjedeći, čineći (ruku’ i sedžde) pokretom glave .......................... 33
19. Ukoliko neko ne bude mogao klanjati sjedeći, klanjat će ležeći ..................... 34
20. Ako je neko počeo klanjati sjedeći, a zatim ozdravio ili osjetio olakšanje,
dovršit će namaz stojeći ................................................................................... 34

KNJIGA O NOĆNOM BDIJENJU

1. Klanjanje noćnog namaza .................................................................................. 37
2. O vrijednosti noćnog namaza ............................................................................ 38
3. O dugom ostajanju na sedždi u noćnom namazu ............................................. 39
4. Izostavljanje noćnog namaza za bolesnika ....................................................... 39
5. Vjerovjesnikovo, sallallahu alejhi ve sellem, podsticanje na klanjanje
noćnog namaza i nafila, ali ih nije učinio obaveznim ..................................... 40
6. Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, bi toliko dugo stajao na noćnom
namazu da bi mu noge otekle .......................................................................... 42
7. O spavanju pred zoru .......................................................................................... 42
8. O onome ko bi na sehuru jeo, potom klanjao (sabahske sunnete), i ne bi
spavao dok ne bi klanjao sabahski farz ........................................................... 44
9. O dugom stajanju na noćnom namazu .............................................................. 44
10. Kako je izgledao Vjerovjesnikov, sallallahu alejhi ve sellem, namaz i
koliko je rekata klanjao noću ........................................................................... 45
11. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, buđenju radi noćnog
namaza, i o tome šta je od noćnog namaza derogirano ................................. 47
12. O čvorovima koje šejtan sveže insanu na zatioku ukoliko ne klanja noćni
namaz ................................................................................................................ 48
13. Kada neko legne da spava a nije klanjao, šejtan mu se pomokri u uho ........ 49
14. O dovi u namazu krajem noći ........................................................................... 50
15. O spavanju s početka noći i ustajanje na kraju noći ........................................ 51
16. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, dobrovoljnom namazu
noću tokom ramazana i izvan njega ................................................................ 51
17. O vrijednosti čišćenja (uzimanja abdesta) noću i danju, i o klanjanju
nakon uzetog abdesta noću i danju ................................................................. 53
18. O pokuđenosti pretjerivanja u ibadetu ............................................................ 53

639
SADRŽAJ

19. Onome ko je prakticirao klanjati noćni namaz mekruh je da ga ostavi.......... 54

20. O istoj temi ......................................................................................................... 55
21. O vrijednosti onoga koji se noću probudi i klanja ........................................... 55
22. O ustrajavanju u klanjanju dva rekata sabahskog sunneta ............................ 57
23. O lijeganju na desnu stranu nakon što se klanjaju dva rekata sabahskog
sunneta ............................................................................................................. 58
24. O onome ko je razgovarao nakon dva rekata sabahskog sunneta i nije
prilegao.............................................................................................................. 59
25. O razgovoru nakon klanjanja dva rekata sabahskog sunneta ........................ 59
26. O redovnom obavljanju sabahskog sunneta i ko ga je nazvao nafilom ......... 60
27. Šta se uči na dva rekata sabahskog sunneta .................................................... 60
28. Šta je došlo o klanjanju nafile sa po dva rekata .............................................. 61
29. O dobrovoljnom namazu poslije farza ............................................................. 64
30. Ko nakon obaveznog ne klanja dobrovoljni namaz ........................................ 65
31. O duha-namazu na putovanju .......................................................................... 66
32. Ko ne klanja duha-namaz smatrajući to pitanjem izbora ............................... 67
33. O duha-namazu kod kuće ................................................................................. 67
34. O dva rekata (sunneta) prije podnevskog farza ............................................... 68
35. O namazu prije akšamskog farza ...................................................................... 69
36. O klanjanju nafila u džematu ............................................................................ 70
37. O klanjanju nafila u kući .................................................................................... 72

VRIJEDNOST NAMAZA
1. O vrijednosti namaza u džamiji u Mekki i Medini .............................................. 73
2. O džamiji u Kubau ............................................................................................... 74
3. O onome ko je svake subote dolazio u džamiju u Kubau.................................. 75
4. O odlasku u džamiju u Kubau, pješke i jašući .................................................... 75
5. Vrijednost prostora između mezera i minbera (Allahovog Poslanika,
sallallahu alejhi ve sellem) ............................................................................... 76
6. Džamija Bejtul-Makdis ........................................................................................ 77

KNJIGA O NEKIM RADNJAMA U NAMAZU

1. Potpomaganje rukom u onome što pomaže obavljanju namaza .................... 79
2. Šta je od razgovora zabranjeno u namazu ........................................................ 80
3. Koje je riječi slave i hvale muškarcima dopušteno izgovarati u namazu ........ 81
4. O onome koji je imenovao ljude ili je u namazu selam izgovorio na
drugog, a on za to i ne zna ................................................................................ 83
5. Pljeskanje rukama je za žene ............................................................................. 83

640
SADRŽAJ

6. O onome ko se u namazu zbog nečega vrati natrag ili pomjeri naprijed ......... 84
7. O tome kada majka pozove dijete koje je u namazu ......................................... 85
8. O doticanju pijeska u namazu ............................................................................ 86
9. O prostiranju odjeće tokom namaza radi činjenja sedžde................................ 86
10. O tome šta je dozvoljeno u namazu ................................................................. 86
11. Kad jahaća životinja tokom klanjanja namaza pobjegne................................ 88
12. Šta je od pljuvanja i puhanja u namazu dozvoljeno ....................................... 89
13. Onome ko u namazu upozori neznalicu pljeskajući rukama namaz neće
biti pokvaren ..................................................................................................... 90
14. Neće smetati ukoliko se klanjaču kaže: “Pođi naprijed!” ili: “Sačekaj!”, pa
on pođe naprijed ili sačeka .............................................................................. 90
15. Dok je u namazu, osoba neće uzvraćati na selam ........................................... 91
16. O dizanju ruku u namazu s razlogom ............................................................... 92
17. O stavljanju ruku na pojas u namazu................................................................ 93
18. O razmišljanju o nečemu dok je osoba u namazu ........................................... 94

ZABORAV U NAMAZU
1. O tome kada neko, zaboravivši, ustane nakon dva rekata farza ...................... 96
2. O tome kada neko klanja pet rekata .................................................................. 97
3. Kada neko preda selam nakon dva ili tri rekata, učinit će dvije sedžde
poput namaskih ili još duže ............................................................................. 98
4. O onome koji nije ponovo učio ono što se uči na tešehudu nakon
obavljenih sedždi .............................................................................................. 99
5. O onome koji je izgovarao tekbir pri obavljanju sehvi-sedždi ........................ 100
6. Kada neko ne zna da li je klanjao tri ili četiri rekata, učinit će sehvi-sedždu . 101
7. O sehvi-sedždi u obaveznom i u dobrovoljnom namazu ................................ 102
8. Kad se neko obrati osobi dok je u namazu i ona ga sasluša i rukom mu
pokaže da sačeka ............................................................................................ 103
9. O išaretu (pokazivanju rukom) u namazu ........................................................ 104

KNJIGA O DŽENAZI
1. O dženazi i o onome čije posljednje riječi budu: La ilahe illellah/Samo je
Allah Bog .......................................................................................................... 106
2. Naredba o slijeđenju dženaze .......................................................................... 108
3. O ulaženju kod umrlog nakon što bude umotan u ćefine ............................... 109
4. O tome da treba obavijestiti rodbinu umrlog o njegovoj smrti ...................... 111
5. O obavijesti o dženazi ....................................................................................... 113
6. O vrijednosti onih kojima umre dijete a oni za to (sabur) očekuju nagradu .. 114

641
SADRŽAJ

7. Riječi koje je čovjek pored mezara uputio ženi bile su: “Budi strpljiva!”........ 115
8. O kupanju mejta vodom i lotosovim listom i uzimanju abdesta umrlom ..... 116
9. Mustehab je da se mejt kupa neparan broj puta ............................................. 117
10. Kupanje umrlog treba početi od njegove desne strane................................. 117
11. Kupanje umrlog počinje pranjem dijelova tijela koji se peru kod abdesta .. 118
12. Da li se tijelo žene može umotati u plašt muškarca....................................... 118
13. Kamfor se stavlja prilikom posljednjeg kupanja ............................................ 118
14. O raspletanju kose ženi (pri kupanju) ............................................................. 119
15. Kako se umotava mejt .................................................................................... 120
16. Hoće li se kosa ženi oplesti u tri pletenice...................................................... 120
17. Kosa se ženi prebacuje na leđa ....................................................................... 121
18. O upotrebi bijelih čaršafa za ćefine ................................................................ 121
19. Ćefini od dvije tkanine ..................................................................................... 122
20. O parfemisanju umrlog ................................................................................... 122
21. Kako se umotava u ćefine osoba koja umre u ihramu ................................... 123
22. O oblačenju košulje umrlom svejedno da li je dovoljno velika ili ne i
onome ko bude umotan u kefine bez košulje ............................................... 124
23. O ćefinima bez košulje .................................................................................... 125
24. O ćefinima bez saruka ..................................................................................... 126
25. Opremanje umrlog podmiruje se iz (njegove) imovine ................................. 126
26. O tome kada se nađe samo jedna tkanina ..................................................... 127
27. Ako imamo samo toliko tkanine da se umrlom ne mogu umotati i glava i
tijelo, nego samo jedno, umotat će mu se glava ........................................... 128
28. O onome koji je (sebi za života) pripremio ćefine u doba Vjerovjesnika,
sallallahu alejhi ve sellem, i na to mu niko nije stavio prigovor ................... 128
29. O učestvovanju žena u ispraćaju dženaze ...................................................... 129
30. O ženinom žaljenju za drugim osim za mužem.............................................. 129
31. O posjećivanju kabura ..................................................................................... 131
32. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi vesellem, riječima: “Umrli će patiti
zbog nekih vidova plača njegove porodice za njim, ako je naricanje bilo
običaj umrlog.” ................................................................................................ 132
33. O pokuđenosti naricanja za umrlim ............................................................... 136
34. O istoj temi....................................................................................................... 137
35. O čupanju odjeće ............................................................................................. 137
36. Vjerovjesnikova, sallallahu alejhi ve sellem, žalost za Sa’dom b. Havleom . 138
37. Šta se zabranjuje od brijanja kose prilikom nesreće...................................... 139
38. Nije od nas onaj koji se (pri nesreći) udara po obrazima .............................. 140
39. Šta je zabranjeno od naricanja i džahilijjetskih riječi prilikom nesreće ........ 140

642
SADRŽAJ

40. Ko sjedi prilikom nesreće a na njemu se vidi tuga ......................................... 141

41. O onome ko pri nesreći ne pokazuje tugu ...................................................... 142
42. O strpljenju pri prvom udarcu ........................................................................ 143
43. Vjerovjesnikove, sallallahu alejhi ve sellem, riječi: “Mi smo za tobom
ožalošćeni.” ..................................................................................................... 144
44. O plakanju pored bolesnika............................................................................ 145
45. Šta se od naricanja i plakanja zabranjuje i sprečavanje toga ....................... 145
46. O ustajanju pred dženazom ............................................................................ 146
47. Kad će osoba koja je ustala pred dženazom sjesti ......................................... 147
48. Onaj ko prati dženazu neka ne sjeda dok ljudi ne spuste mejta s ramena,
a ako neko sjedne prije toga, naredit će mu se da ustane ............................ 148
49. O onome koji je ustao pred jevrejskom dženazom ........................................ 148
50. Mejta nose samo muškarci ............................................................................. 149
51. O žurenju sa dženazom ................................................................................... 150
52. O riječima umrlog kad je na nosilima: “Požurite sa mnom!” ........................ 150
53. O onome koji je na dženazi poredao ljude u dva ili tri safa iza imama ......... 151
54. O formiranju safova za dženazu...................................................................... 151
55. O prisustvu djece sa ljudima na dženazi ........................................................ 152
56. O načinu klanjanja dženaza-namaza ............................................................ 153
57. O vrijednosti ispraćaja dženaza ...................................................................... 154
58. O onome ko bude čekao dok se umrli ukopa................................................. 155
59. O klanjanju dženaze djece zajedno sa ljudima .............................................. 156
60. O klanjanju dženaze na musalli i u džamiji .................................................... 156
61. O pokuđenosti uzimanja mezara za mjesta za klanjanje .............................. 157
62. O klanjanju dženaze ženi koja umre na porođaju ......................................... 157
63. Gdje imam stoji prilikom klanjanja dženaze ženi a gdje muškarcu .............. 158
64. O izgovoru četiri tekbira u dženaza-namazu.................................................. 159
65. O učenju Fatihe na dženazi ............................................................................. 160
66. O klanjanju dženaze prema mezaru nakon što se umrli bude sahranio ...... 160
67. Umrli čuje klepet obuće .................................................................................. 162
68. O onome ko bi želio da bude ukopan u svetoj zemlji (Bejtul-Makdisu) ili
njoj sličnoj ....................................................................................................... 163
69. O kopanju umrlog noću................................................................................... 164
70. O podizanju bogomolja na grobovima........................................................... 164
71. Ko će sići u ženin mezar .................................................................................. 165
72. O klanjanju dženaze šehidu ............................................................................ 166
73. O stavljanju po dva ili tri mejta u jedan mezar............................................... 167
74. O tome da šehide ne treba gasuliti ................................................................. 167

643
SADRŽAJ

75. Ko će prvi biti stavljen u ‘lahd’ do kible.......................................................... 168

76. O upotrebi mirisne žukve i suhe trave za mezare prilikom zagrtanja zemlje 169
77. Može li se umrli izvaditi iz mezara iz nekog razloga ....................................... 170
78. O usjeku sa desne strane i u sredini mezara .................................................. 171
79. Kada dijete primi islam i umre, hoće li mu se klanjati dženaza, i hoće li
se djetetu nuditi islam .................................................................................... 172
80. Ukoliko mušrik na samrti izgovori: La ilahe illellah ....................................... 177
81. O stavljanju palmine grane na mezar ............................................................. 178
82. O držanju vaza kraj mezara i sjedenju onih koji slušaju oko njega .............. 179
83. O samoubici ..................................................................................................... 180
84. O pokuđenosti klanjanja dženaze licemjerima i o pokuđenosti traženja
oprosta mušricima .......................................................................................... 182
85. O hvaljenju umrlog od strane svijeta .............................................................. 183
86. O patnji u kaburu............................................................................................. 184
87. O traženju utočišta od kaburske patnje.......................................................... 188
88. O patnji u kaburu zbog ogovaranja i mokraće ............................................... 189
89. Umrlom se jutrom i večerom predočava njegovo mjesto ............................. 190
90. O govoru umrlog na nosilima ......................................................................... 190
91. O djeci muslimana ........................................................................................... 191
92. Šta je rečeno u vezi sa djecom idolopoklonika .............................................. 192
93. O istoj temi ....................................................................................................... 194
94. O smrti ponedjeljkom ..................................................................................... 195
95. O iznenadnoj, nenadanoj smrti ...................................................................... 196
96. O mezaru Vjerovjesnika, sallallahu alejhi veselleme, Ebu Bekra i Omera,
radijallahu anhuma ........................................................................................ 197
97. Šta je zabranjeno od grđenja umrlih .............................................................. 200
98. O spominjanju loših umrlih ............................................................................ 201

KNJIGA O ZEKATU
1. O obaveznosti zekata ........................................................................................ 202
2. O prisegi u pogledu davanja zekata ................................................................. 206
3. O grijehu onoga koji ne daje zekat ................................................................... 207
4. Imovina na koju se daje zekat ne smatra se nagomilanim kapitalom ........... 209
5. O dijeljenju imetka tamo gdje je to propisano ................................................ 212
6. O pretvaranju prilikom dijeljenja milostinje .................................................... 212
7. Allah ne prima milostinju iz imetka stečenog prevarom, On prima samo
milostinju koja se podijeli iz halal imetka ..................................................... 212
8. O milostinji podijeljenoj iz na halal način stečenog imetka ........................... 213

644
SADRŽAJ

9. 9. O dijeljenju milostinje prije nego se bude odbijala ..................................... 214

10. Čuvajte se Vatre pa makar polovinom hurme i minimalnom milostinjom .. 216
11. O vrijednosti milostinje i o milostinji koju podijeli zdrava i gramziva osoba 218
12. O istoj temi ....................................................................................................... 219
13. O dijeljenju milostinje javno ........................................................................... 219
14. O dijeljenju milostinje tajno ............................................................................ 219
15. Kada osoba, ne znajući, da milostinju imućnom ........................................... 220
16. Kada neko, ne osjetivši, da milostinju svome sinu ........................................ 221
17. O dijeljenju milostinje desnom rukom ........................................................... 222
18. O onome ko naredi slugi da podijeli milostinju a ne daje je on lično ........... 223
19. Samo imućni daju milostinju .......................................................................... 224
20. O čovjeku koji prigovori za ono što podijeli ................................................... 225
21. O onome koji voli da žuri sa dijeljenjem milostinje istog dana .................... 226
22. O podsticaju na dijeljenje sadake i zauzimanje u vezi s njom ...................... 226
23. O dijeljenju u skladu sa mogućnostima ......................................................... 227
24. Milostinja iskupljuje grijehe ............................................................................ 228
25. Ko je dijelio milostinju kao mušrik a potom primio islam ............................ 229
26. O nagradi slugi ukoliko da milostinju po naređenju svoga gospodara, ali
bez pretjerivanja ............................................................................................. 230
27. Nagrada ženi kada, bez pretjerivanja, podijeli milostinju ili nahrani
gladnog iz kuće svoga muža ........................................................................... 230
28. O riječima Uzvišenog Allaha: Onome koji udjeljuje i ne griješi i ono
najljepše smatra istinitim, njemu ćemo Džennet pripremiti ........................... 231
29. Primjer onoga koji dijeli i onoga koji škrtari................................................... 232
30. O milostinji od pošteno stečene imovine i trgovine ...................................... 233
31. Svaki musliman je dužan dijeliti milostinju, a ako nema, neka radi ono
što je dobro ..................................................................................................... 233
32. Iznos koji se daje na ime zekata i sadake, i o onome koji je dao cijelu ovcu 234
33. O zekatu na srebro........................................................................................... 235
34. O zekatu u pokretninama ............................................................................... 236
35. Neće se spajati stada različitih vlasnika, niti će se razdvajati stado
jednog vlasnika ............................................................................................... 237
36. Zekat na pomiješanu imovinu dvojice suvlasnika raspodijelit će se na
njih dvojicu podjednako ................................................................................. 238
37. O zekatu na kamile .......................................................................................... 238
38. O onome koji je na ime zekata dužan dati dvogodišnju kamilu a on je
nema ................................................................................................................ 239
39. Zekat na brave (sitnu stoku) ........................................................................... 240

645
SADRŽAJ

40. Neće se, na ime zekata uzimati, oronulo i ćoravo hajvanče, a ni mužjak
za oplodnju, osim ukoliko to onaj koji daje zekat želi................................... 241
41. O uzimanju ženskog janjeta (ili jareta) na ime zekata ................................... 242
42. Od ljudi se, na ime zekata, neće uzimati najbolja imovina ........................... 242
43. Nema zekata na kamile ako ih je manje od pet ............................................. 243
44. O zekatu na goveda ......................................................................................... 244
45. O davanju zekata bližnjima ............................................................................ 245
46. Musliman nije dužan dati zekat na konja ....................................................... 247
47. Musliman nije dužan dati zekat na roba ......................................................... 248
48. O dijeljenju milostinje siročadi ....................................................................... 248
49. O davanju zekata mužu i siročadi pod skrbništvom ...................................... 249
50. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i za otkup iz ropstva, i prezaduženima, i na
Allahovom putu................................................................................................ 251
51. O sustezanju od prosjačenja ........................................................................... 252
52. O onome kome Allah podari nešto bez pohlepe i bez traženja..................... 254
53. O onome ko prosjači radi gomilanja imovine ................................................ 254
54. O riječima Allaha Uzvišenog: Oni proseći ne dodijavaju ................................ 255
55. O procjeni hurmi .............................................................................................. 259
56. Na prihode sa zemlje koja se natapa oborinama i tekućom vodom na
ime zekata se daje desetina ........................................................................... 260
57. Nema zekata na poljoprivredne proizvode ako ih je manje od pet tovara ... 261
58. O uzimanju zekata prilikom branja palmi i hoće li se dopustiti djetetu da
uzima iz hurmi koje su date kao zekat ........................................................... 262
59. Ko proda svoj plod, palmovik, zemlju ili usjeve na koje je bio dužan
dati desetinu na ime zekata pa ga da iz druge imovine ili, pak, proda
imovinu na koju nije dužan dati zekat ........................................................... 263
60. Može li čovjek kupiti ono što je dao na ime sadake ....................................... 264
61. O tome šta se spominje o zekatu Vjerovjesniku, sallallahu alejhi ve
sellem, i njegovoj porodici.............................................................................. 265
62. O davanju zekata štićenicima Vjerovjesnikovih, sallallahu alejhi ve
sellem, supruga ............................................................................................... 266
63. Kada zekat promijeni status ........................................................................... 267
64. Zekat se uzima od imućnih i prosljeđuje siromašnima, ma gdje se oni
nalazili ............................................................................................................. 268
65. Imamova molitva i njegova dova upućena za onoga koji je dao zekat......... 268
66. O onome što se izvadi iz mora ........................................................................ 269
67. Na nađeno zakopano blago daje se petina .................................................... 270
68. O riječima Uzvišenog Allaha: i onima koji ga skupljaju i polaganje računa
sakupljača zekata emiru ................................................................................. 271

646
SADRŽAJ

69. O korišćenju kamila od zekata i njihovog mlijeka za usluge putnicima ....... 272
70. Svojeručno vođino obilježavanje kamila od zekata ...................................... 273

POGLAVLJA O SADEKATUL-FITRU
1. Obaveznost sadekatul-fitra .............................................................................. 274
2. Sadektul-fitr se daje za roba i za svakog drugog muslimana ......................... 275
3. Sadekatul-fitr iznosi jedan sa’ ječma ............................................................... 275
4. Sadekatul-fitr iznosi jedan sa’ hrane ............................................................... 276
5. Davanje jednog sa’a hurmi na ime sadekatul-fitra ......................................... 276
6. Davanje jednog sa’a suhog grožđa na ime sadekatul-fitra ............................. 277
7. Sadekatul-fitr treba dati prije klanjanja bajram-namaza ............................... 277
8. Sadekatul-fitr je dužna dati i slobodna osoba i rob ........................................ 278
9. Davanje sadekatul-fitra i za malodobnu i za odraslu osobu ........................... 279

KNJIGA O HADŽU
1. O obaveznosti hadža i njegovoj vrijednosti ..................................................... 280
2. O riječima Uzvišenog Allaha: i oglasi ljudima hadž! Dolazit će ti pješke i
na jahalicama: dolazit će iz mjesta dalekih; i o riječima Uzvišenog: da bi
koristi imali (El-Hadž, 27-28) ........................................................................... 281
3. O obavljanju obreda hadža na jahalici ............................................................ 282
4. O vrijednosti propisno obavljenog hadža........................................................ 283
5. O mikatima za hadž i umru............................................................................... 285
6. O riječima Allaha, Uzvišenog: I onim što vam je potrebno za put snabdijte
se, a najbolja opskrba je bogobojaznost. ....................................................... 285
7. Mikat za stanovnike Mekke ............................................................................... 286
8. Mikat za stanovnike Medine ............................................................................. 286
9. Mikat za stanovnike Šama ................................................................................ 287
10. Mikat za stanovnike Nedžda ........................................................................... 288
11. Odakle će oblačiti ihram (za hadž i umru) oni koji žive između
spomenutih mikata i Mekke ........................................................................... 288
12. Mikat za stanovnike Jemena ........................................................................... 289
13. Zatu Irk je mikat za stanovnike Iraka .............................................................. 289
14. O istoj temi ....................................................................................................... 290
15. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, izlasku iz (Medine za
Mekku) putem pored drveta ........................................................................... 290
16. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Akik je
blagoslovljena dolina.” ................................................................................... 291

647
SADRŽAJ

17. O pranju jakog parfema sa odjeće tri puta ..................................................... 292

18. O parfemu prilikom oblačenja ihrama; o tome šta će hodočasnik obući
kada hoće stupiti u ihram, i o češljanju i mazanju ........................................ 293
19. Ko, zanijetivši (hadž ili umru), Telbijju izgovara namazane kose .................. 294
20. O nijetu i kod džamije na Zul-Hulejfi .............................................................. 294
21. Šta osobi dok je u ihramu nije dozvoljeno obući ........................................... 295
22. O jahanju na životinji i na sapima iza jahača za vrijeme obreda hadždža ... 296
23. Šta osoba dok je u ihramu može obući od odjeće, ogrtača i čaršafa ............ 297
24. O onome ko je do zore spavao na Zul-Hulejfi................................................. 298
25. O dizanju glasa prilikom izgovaranja telbijje ................................................. 298
26. O Telbijji ........................................................................................................... 299
27. O zahvaljivanju, slavljenju i veličanju Allaha prije izgovaranja Telbijje,
prilikom uzjahivanja životinje ........................................................................ 300
28. O onome ko izgovori Telbijju nakon što ustane njegova kamila ................... 301
29. O izgovoru Telbijje okrenuvši se prema kibli.................................................. 301
30. O izgovaranju Telbijje prilikom silaska u dolinu ............................................ 302
31. Kako će postupiti žena koja bude u mjesečnom i postporođajnom
ciklusu u pogledu obreda hadža .................................................................... 303
32. O onome ko je u doba Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, zanijetio
hadž onako kako ga je zanijetio Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem ... 304
33. O riječima Uzvišenog Allaha: Hadž je u određenim mjesecima...................... 307
34. O vrstama hadža: temettu’u, kiranu i ifradu i preokretanju hadža u umru
za onoga ko sa sobom nije poveo kurban ..................................................... 308
35. O onome ko izgovori Telbijju za hadž imenujući ga ....................................... 312
36. O temettu’u u doba Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem ..................... 313
37. Riječi Uzvišenog Allaha: To je za onoga ko nije iz Mekke... (El-Bekare, 196)... 314
38. O kupanju pri ulasku u Mekku ........................................................................ 315
39. O ulasku u Mekku danju ili noću ..................................................................... 315
40. Odakle se ulazi u Mekku.................................................................................. 316
41. Kuda se izlazi iz Mekke .................................................................................... 317
42. O vrijednosti Mekke i njenog utemeljenja ...................................................... 319
43. O vrijednosti Hrama (u Mekki) ........................................................................ 323
44. O nasljeđivanju kuća u Mekki, i njihovoj kupoprodaji, i o tome da su ljudi
u Mesdžidul-Haramu ravnopravni.................................................................. 324
45. O odsjedanju Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, u Mekki ................. 325

648
SADRŽAJ

46. O riječima Uzvišenog Allaha: A kada Ibrahim reče: “Gospodaru Moj, učini
ovaj grad bezbjednim...” .................................................................................. 326
47. I o riječima Uzvišenog Allaha: Allah je učinio da Kaba, Časni hram, bude
preporod za ljude... .......................................................................................... 327
48. O ogrtaču Kabe ................................................................................................ 328
49. O rušenju Kabe ................................................................................................ 329
50. Šta je spomenuto o Hadžerul-Esvedu ............................................................ 330
51. O ključanju Kabe i klanjanju na bilo kojoj strani Kabe ................................. 330
52. O klanjanju u Kabi ........................................................................................... 331
53. Ko nije ulazio u Kabu ....................................................................................... 332
54. O onome ko je izgovarao tekbir u svakom kutu Kabe ................................... 332
55. Kako je počeo er-reml ..................................................................................... 333
56. O doticanju Hadžerul-Esveda; kada hodočasnik stigne u Mekku prvo će
učiniti tavaf oko Kabe, idući užurbano u prva tri kruga tavafa ..................... 334
57. O er-remlu kod hadža i kod umre ................................................................... 335
58. O doticanju Crnog kamena štapom ............................................................... 336
59. O onome ko je dotakao samo dva jemenska kuta ......................................... 336
60. O ljubljenju Crnog kamena ............................................................................. 337
61. Ko je pružao ruku prema Crnom kamenu kada bi došao naspram njega .... 338
62. O izgovoru tekbira kod Hadžerul-Esveda ....................................................... 339
63. O onome koji je stigavši u Mekku, a prije nego se vrato kući, obavio tavaf
oko Kabe, klanjao dva rekata a onda izišao na Safu ..................................... 339
64. O tavafu žena skupa sa muškarcima .............................................................. 341
65. O razgovoru prilikom tavafa............................................................................ 342
66. Ukoliko hodočasnik vidi kaiš ili što drugo što prezire tokom tavafa,
presjeći će ga ................................................................................................... 342
67. Nag čovjek ne može obilaziti Kabu, niti je mušrik može hodočastiti ............ 343
68. Kada osoba zastane u tavafu .......................................................................... 343
69. Klanjao je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, dva rekata nakon što
bi obišao sedam puta oko Kabe ..................................................................... 344
70. Ko se, nakon prvog tavafa, više ne približava Kabi i ne obilazi oko nje,
dok ne izađe na Arefat i ne vrati se sa njega .................................................. 345
71. O onome ko klanja dva rekata nakon obavljenog tavafa izvan kruga
džamije ............................................................................................................ 345
72. O klanjanju dva rekata nakon tavafa iza Mekami Ibrahima .......................... 346
73. O obilasku oko Kabe nakon sabahskog i ikindijskog farza ............................ 346

649
SADRŽAJ

74. Bolesnik će oko Kabe obilaziti jašući.............................................................. 348

75. O pojenju hadžija............................................................................................. 349
76. O Zemzemu ...................................................................................................... 350
77. O obilasku karina oko Kabe ............................................................................ 351
78. O obilasku oko Kabe pod abdestom .............................................................. 353
79. O obaveznosti sa’ja između Safe i Merve časnih Allahovih mjesta ............... 355
80. O sa’ju između Safe i Merve ............................................................................ 356
81. Žena koja dobije menstruaciju obavljat će sve obrede hadža osim tavafa
oko Kabe i ukoliko neko čini sa’j između Safe i Merve bez abdesta ............. 358
82. O stupanju u ihram iz doline El-Batha i drugih mjesta za Mekkeliju i o
hadžiji kada iziđe na Minu .............................................................................. 361
83. Gdje hodočasnik klanja podne osmog zul-hidžeta........................................ 361
84. O namazu na Mini ............................................................................................ 362
85. O postu na Dan Arefata ................................................................................... 363
86. O učenju Telbije i tekbira kada hadžija jutrom ide sa Mine na Arefat ........... 364
87. O putovanju na Dan Arefata po podnevnoj žegi............................................. 365
88. O stajanju na Arefatu na jahalici ..................................................................... 365
89. O sastavljanju namaza na Arefatu .................................................................. 366
90. O kratkoći govora na Arefatu ......................................................................... 366
91. O žurenju na mjesto stajanja i o stajanju na Arefatu ..................................... 367
92. O načinu kretanja hadžija kad se vraćaju s Arefata ....................................... 368
93. O odsjedanju između Arefata i Muzdelife ....................................................... 369
94. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, naređivanju mira i
dostojanstva prilikom kretanja s Arefata i njegovom uperenju u njih
bičem .............................................................................................................. 370
95. O sastavljanju dvaju namaza na Muzdelifi ..................................................... 371
96. O onome ko je sastavio akšam i jaciju (na Muzdelifi), a između njih nije
ništa drugo klanjao ......................................................................................... 371
97. O onome ko je učio i ezan i ikamet za svaki namaz (na Muzdelifi) ................ 372
98. O onome ko je poslao svoje slabašne ukućane s Muzdelife noću; oni su
boravili na Muzdelifi i učili dove, a kada je mjesec zašao, on ih je poslao
prije ostalih...................................................................................................... 373
99. Kada se klanja sabah na Muzdelifi.................................................................. 376
100. Kad se kreće s Muzdelife ................................................................................ 377
101. O izgovaranju telbije i tekbira ujutro prvog dana Bajrama sve dok se ne
bace kamenčići na Akabi, i o jahanju na sapima životinje iza jahača .......... 377

650
SADRŽAJ

102. Obavite umru do hadža i zakoljite kurban do kojeg možete lahko doći. ....... 379
103. O jahanju kamile namijenjene za kurban ..................................................... 380
104. O onome ko sa sobom potjera kurban ......................................................... 381
105. O onome ko je kupio kurban na putu za Mekku ........................................... 382
106. O onome ko je označio kurban i stavio mu ogrlicu oko vrata na Zul-
Hulejfi a onda obukao ihram .......................................................................... 383
107. O pletenju ogrlica za kamile i krave namijenjenim u kurbane ..................... 384
108. O obilježavanju kamila (namijenjenim za kurban) rasijecanjem njihove
grbe .................................................................................................................. 385
109. O onome koji je svojom rukom kurbanu stavio ogrlicu oko vrata ............... 386
110. O stavljanju ogrlice bravčetu ......................................................................... 386
111. O ogrlicama od vune ...................................................................................... 387
112. O stavljanju kurbanu nanula oko vrata ......................................................... 388
113. O pokrivačima za kamile................................................................................ 388
114. O onome ko svoj kurban kupi na putu (za Mekku) i stavi mu oglicu oko
vrata ................................................................................................................. 389
115. O čovjekovu klanju krave u kurban za supruge bez njihovog insistiranja ... 390
116. O klanju kurbana na Mini na mjestu na kome ih je klao Vjerovjesnik,
sallallahu alejhi ve sellem .............................................................................. 390
117. O onome koji je zaklao svoj kurban svojom rukom ...................................... 391
118. O klanju ukoljenčene kamile ......................................................................... 391
119. O klanju kamila u stojećem položaju ............................................................ 392
120. Onome koji kolje kurban neće se ništa dati od kurbana .............................. 393
121. Kože od kurbana će se podijeliti na ime sadake ........................................... 394
122. Pokrivače kamila treba podijeliti na ime sadake ......................................... 394
123. O istoj temi ..................................................................................................... 395
124. Šta je dozvoljeno jesti od kamila (kurbana) a šta treba podijeliti ............... 395
125. O klanju kurbana prije brijanja glave ............................................................ 396
126. O onome ko je ulijepio svoju kosu prilikom oblačenja, a obrijao je
prilikom skidanja ihrama................................................................................ 399
127. O brijanju glave i potkraćivanju kose prilikom skidanja ihrama.................. 399
128. O kraćenju kose hadžiji koji je zanijetio hadž mut’a nakon obavljene
umre ................................................................................................................ 401
129. O obavljanju tavafuz-zijare prvog dana Kurban-bajrama ............................ 401
130. Kada neko, iz zaborava ili neznanja, baci kamenčiće (na Akabi) nakon
što je omrkao i obrije glavu prije nego je zaklao kurban .............................. 403

651
SADRŽAJ

131. O davanju odgovora (ljudima) s kamile kod Džemretul-Akabe ................... 403

132. O hutbi u danima Mine .................................................................................. 405
133. Hoće li snabdjevači hadžija vodom i drugi noći Mine spavati u Mekki ........ 408
134. O bacanju kamenčića .................................................................................... 409
135. O bacanju kamenčića iz sredine doline ........................................................ 410
136. Na džemreta se baca po sedam kamenčića ................................................. 410
137. O onome koji je, bacajući kamenčiće na Akabi, stao tako da mu je Kaba
došla sa lijeve strane....................................................................................... 411
138. Izgovarat će se tekbir pri bacanju svakog kamenčića .................................. 411
139. O onome ko je, ne zastajući, na Akabi bacio kamenčiće .............................. 412
140. Kada hadžija baci kamenčiće na dva džemreta, spustivši se u dolinu i
okrenuvši se prema kibli, stat će .................................................................... 412
141. O dizanju ruku kod dva džemreta: najbližeg (Mesdžidul-Hajfi) i srednjeg .. 413
142. O učenju dove kod (prva) dva džemreta ....................................................... 414
143. O korišćenju parfema nakon bacanja kamenčića na džemreta i brijanju
glave prije tavaful-ifadea ................................................................................ 414
144. O oproštajnom tavafu ................................................................................... 415
145. Ukoliko žena dobije mjesečnicu nakon što obavi tavaful-ifadu .................. 415
146. Ko je klanjao ikindiju na dan odlaska u dolinu El-Ebtah ............................. 418
147. O El-Muhassabu .............................................................................................. 418
148. O odsjedanju u dolini Zu-Tuva prije ulaska u Mekku i El-Bathau na Zul-
Hulejfi po povratku iz Mekke .......................................................................... 419
149. O onome ko je odsjedao u dolini Zu-Tuva kada se vraćao iz Mekke ............ 420
150. O trgovanju u danima hadža i prodavanju robe po trgovima iz
predislamskog doba ....................................................................................... 421
151. O putovanju iz doline El-Muhassab pred zoru .............................................. 421

KNJIGA O UMRI
1. O obaveznosti umre i njenoj vrijednosti .......................................................... 423
2. O obavljanju umre prije hadža ......................................................................... 424
3. Koliko je umri obavio Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem ...................... 425
4. O umri u mjesecu ramazanu ............................................................................ 427
5. O umri u noći konačenja u El-Muhassabu i drugom mjestu ........................... 428
6. O umri iz mjesta Et-Ten’im................................................................................ 429
7. O obavljanju umre neposredno nakon hadža, bez kurbana ........................... 430
8. Nagrada za umru bit će shodno uloženom novcu i trudu............................... 431

652
SADRŽAJ

9. Da li će onome koji obavlja umru, ako obavi tavaf za umru i ode kući, taj
tavaf biti dovoljan i kao oproštajni tavaf ....................................................... 432
10. Osoba će tokom obavljanja umre činiti ono što čini i tokom obavljanja
hadža ............................................................................................................... 433
11. Kada će onaj koji čini umru skinuti ihram ...................................................... 434
12. Šta izgovara osoba koja se vraća s hadža, umre ili vojnog pohoda .............. 437
13. O dočeku hodočasnika i jahanju trojice na jednoj kamili.............................. 438
14. O dolasku kući jutrom ..................................................................................... 438
15. O vraćanju kući predvečer............................................................................... 438
16. Čovjek neće kucati svojoj porodici ukoliko u grad stigne noću .................... 439
17. O onome koji je potjerao kamilu kada je stigao u Medinu ............................ 439
18. Riječi Uzvišenog Allaha: U kuće na vrata njihova ulazite. (El-Bekare, 189) ... 440
19. Putovanje je dio patnje ................................................................................... 440
20. Kada putniku dotuži putovanje, neka požuri svojoj porodici ....................... 441

KNJIGA O SPRIJEČENOSTI (U NEČEMU) I KAZNI ZA LOV

1. Kada onaj koji naumi obaviti umru bude spriječen u tome............................ 443
2. O spriječenosti hodočašća ............................................................................... 444
3. O klanju kurbana prije brijanja prilikom spriječenosti hodočašća ................ 445
4. O onome ko je rekao da osoba koja bude spriječena da obavi hadž nije
dužna obaviti naknadni hadž ......................................................................... 446
5. O riječima Uzvišenog Allaha: A onaj među vama koji se razboli ili ga
glavobolja muči neka se postom, ili milostinjom, ili kurbanom iskupi. (El-
Bekare, 196)..................................................................................................... 447
6. Riječi Uzvišenog Allaha: ili milostinjom ............................................................ 447
7. Hrana siromahu na ime otkupa iznosi pola sa’a ............................................. 448
8. Kurban se odnosi na ovcu ................................................................................ 449
9. Riječi Uzvišenog Allaha: nema snošaja sa ženama .......................................... 449
10. Riječi Uzvišenog Allaha: i nema ružnih riječi i nema svađe (rasprave) za
vrijeme hadža .................................................................................................. 450

KNJIGA O KAZNI ZA LOV

1. Riječi Uzvišenog Allaha: ................................................................................... 451
2. Ukoliko ulovi neko ko nije u ihramu i ulov pokloni onome ko je u ihramu,
on će ga jesti .................................................................................................... 452

653
SADRŽAJ

3. Kada oni koji su u ihramu vide divljač i nasmiju se a onaj što nije u
ihramu to shvati .............................................................................................. 453
4. Muhrim neće pomoći u lovu onome koji nije u ihramu .................................. 454
5. Muhrim neće pokazivati na životinju da bi je onaj što nije u ihramu ubio ..... 455
6. Ukoliko osoba koja nije u ihramu pokloni muhrimu živog divljeg
magarca, on ga neće primiti ........................................................................... 456
7. Koje životinje muhrim može ubijati ................................................................. 456
8. Drveće se u krugu Harema ne smije sjeći ........................................................ 459
9. Ne smije se plašiti ulov Harema ....................................................................... 460
10. Nije dozvoljena borba u Mekki........................................................................ 461
11. O Hidžami za muhrima .................................................................................... 462
12. O ženidbi osobe u ihramu ............................................................................... 462
13. Šta je muhrimu zabranjeno od parfema ........................................................ 463
14. O kupanju osobe u ihramu .............................................................................. 465
15. O muhrimovom obuvanju cipela kada nema sandale .................................. 465
16. Kada muhrim nema donji ogrtač može obući gaće ....................................... 466
17. O muhrimovom nošenju oružja ...................................................................... 467
18. O ulasku u Harem i u Mekku bez ihrama ........................................................ 467
19. Kada neko iz neznanja obuče ihram, a na njemu ostane košulja ................ 468
20. O muhrimu koji umre na Arefatu .................................................................... 469
21. O načinu postupanja sa muhrimom ukoliko umre ........................................ 470
22. O obavljanju hadža i zavjetu za umrlog.......................................................... 470
23. O obavljanju hadža za onoga ko nije ustanju da se drži na jahaćoj životinji 471
24. O hadžu žene za muškarca .............................................................................. 472
25. O hadžu djece .................................................................................................. 472
26. O hadžu žena ................................................................................................... 474
27. O onom koji se zavjetovao da će otići pješke do Kabe .................................. 477

KNJIGA O VRIJEDNOSTI MEDINE

1. O haremu Medine .............................................................................................. 479
2. O odlici Medine i tome da ona od sebe udaljava loše ljude............................ 481
3. Medina je ugodan grad ..................................................................................... 482
4. O kamenjarima Medine .................................................................................... 482
5. O onima koji će mrziti Medinu .......................................................................... 483
6. Vjerovanje će se vraćati u Medinu .................................................................... 484

654
SADRŽAJ

7. O grijehu onoga ko spletkari među stanovnicima Medine ............................. 484

8. O utvrdama Medine .......................................................................................... 485
9. U Medinu neće moći ući Dedžal........................................................................ 485
10. Medina odstranjuje nevaljalce ........................................................................ 487
11. O istoj temi ....................................................................................................... 488
12. Prezirao je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, da se iz okolice
Medine seli u Medinu ...................................................................................... 488
13. O istoj temi ....................................................................................................... 489

KNJIGA O POSTU
1. O obaveznosti posta ramazana ........................................................................ 491
2. O vrijednosti posta ............................................................................................ 493
3. Post je iskup za grijehe ..................................................................................... 494
4. Džennetska kapija Rejjan je samo za postače ................................................. 495
5. Da li se kaže ramazan ili mjesec ramazan, i o onome koji smatra da je
ispravno i jedno i drugo .................................................................................. 496
6. O onome ko je postio ramazan vjerujući u Allaha i očekujući nagradu ......... 498
7. Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, je bio najdarežljiviji u ramazanu .... 498
8. O onome ko ne napusti laž i postupanje po njoj dok posti ............................ 499
9. Da li će onaj koji posti ukoliko ga neko počne grditi reći: “Ja postim.” .......... 499
10. O postu za onoga koji se boji svoje neženjenosti........................................... 500
11. Vjerovjesnikove, sallallahu alejhi ve sellem, riječi: “Kada ugledate
mlađak (ramazana) postite, a kada ugledate mlađak (ševvala) prekinite
post.”................................................................................................................ 500
12. Dva mjeseca, u kojima su bajrami, se ne umanjuju ....................................... 503
13. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Mi ne pišemo i
ne računamo.” ................................................................................................. 504
14. Ne može se ramazan pomjeriti naprijed postom jednog ili dva dana prije
njega ................................................................................................................ 504
15. Riječi Uzvišenog Allaha: Dozvoljava vam se da se u noćima dok traje post
sastajete sa svojim ženama ............................................................................. 505
16. Riječi Uzvišenog Allaha: I jedite i pijte sve dok ne budete mogli razlikovati
bijelu nit od crne niti zore; od tada postite do noći. ........................................ 506
17. Vjerovjesnikove, sallallahu alejhi ve sellem, riječi: “Neka vas od sehura
ne omete Bilalov ezan.” .................................................................................. 507
18. O odgađanju sehura ....................................................................................... 507
19. Koliko je vrijeme između sehura i sabahskog ezana ..................................... 508

655
SADRŽAJ

20. Blagoslovljenost sehura koji nije obavezan ................................................... 508

21. O nijećenju posta tokom dana ........................................................................ 509
22. O postaču koji osvane nečist (džunub) .......................................................... 510
23. O postačevom milovanju (supruge) ............................................................... 511
24. O postačevom ljubljenju (supruge) ................................................................ 512
25. O postačevom kupanju ................................................................................... 513
26. Ukoliko postač nešto iz zaborava pojede i popije ......................................... 514
27. O postačevoj upotrebi sirovog i suhog misvaka ............................................ 515
28. Vjerovjesnikove, sallallahu alejhi ve sellem, riječi: “Kada neko uzima
abdest, neka vodom ispere šupljinu svoga nosa.” ........................................ 516
29. O postačevom spolnom općenju po danu ..................................................... 516
30. Ukoliko postač po danu, uz ramazan, spolno opći sa svojom suprugom,
a ne bude imao ništa što bi dao na ime otkupa, pa mu neko da
milostinju, neka se time otkupi ...................................................................... 517
31. Može li, onaj koji je spolno općio uz ramazan sa svojom suprugom, od
otkupnine nahraniti svoju porodicu, ukoliko su u oskudici.......................... 518
32. O postačevom puštanju krvi pomoću kupice i o povraćanju ........................ 519
33. O pošćenju i nepošćenju na putu ................................................................... 521
34. Kada neko isposti nekoliko dana ramazana a onda krene na put ................ 522
35. O istoj temi ....................................................................................................... 523
36. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima onome koji je
postio po žegi, pa mu je pravljen hlad: “Ne spada u dobročinstvo post
tokom putovanja.” .......................................................................................... 523
37. Vjerovjesnikovi, sallallahu alejhi ve sellem, ashabi nisu korili jedni druge
zbog toga što su neki (tokom putovanja) postili a neki prekidali post ........ 524
38. O onome ko je tokom putovanja javno prekinuo post da bi ga svijet vidio . 524
39. A onima koji ga (post) jedva podnose otkup je da jednog siromaha nahrane 525
40. Kada se napaštaju propušteni dani ramazana .............................................. 526
41. Žena u mjesečnom ciklusu će propustiti namaz i post ................................. 527
42. O onome ko je umro a ostao dužan post (ramazana).................................... 527
43. Kada će se postač iftariti ................................................................................. 529
44. Postač se iftari vodom ili nečim drugim što mu je dostupno ........................ 530
45. O žurenju sa iftarom ........................................................................................ 530
46. Kada se postač uz ramazan iftari a onda se ukaže Sunce ............................. 531
47. Post djece ......................................................................................................... 532
48. O sastavljanju posta i onome koji kaže da nema posta noću ....................... 533

656
SADRŽAJ

49. O primjernom kažnjavanju onoga koji mnogo sastavlja (dane posta) ......... 534
50. O produženju posta do sehura ....................................................................... 535
51. O onome ko je zakleo svoga brata da prekine dobrovoljni post
smatrajući da ga nije dužan napostiti ako je tako prikladnije ...................... 536
52. O postu u šabanu............................................................................................. 537
53. Šta je spomenuto od Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, u
pogledu njegovog pošćenja i nepošćenja...................................................... 538
54. O pravu gosta u vezi s postom ....................................................................... 539
55. O dužnosti prema tijelu u vrijeme posta ........................................................ 540
56. O doživotnom postu........................................................................................ 541
57. O dužnosti prema ženi u vrijeme posta .......................................................... 542
58. O tome da osoba posti dan a prekida post dan............................................. 543
59. O Davudovom, alejhisselam, postu ................................................................ 543
60. O postu bijelih dana – trinaestog, četrnaestog i petnaestog u mjesecu ...... 544
61. O onome ko je posjetio neke ljude a nije prekidao post kod njih ................. 545
62. O postu na kraju mjeseca................................................................................ 546
63. O postu petkom: ukoliko neko osvane posteći petak, dužan je prekinuti
post .................................................................................................................. 546
64. Da li se neki dani posebno preporučuju postiti ............................................. 548
65. O postu na Dan Arefata ................................................................................... 548
66. O postu na dan Ramazanskog bajrama ......................................................... 550
67. O postu prvog dana Kurban-bajrama ............................................................. 550
68. O postu u posljednja tri dana Kurban-bajrama ............................................ 552
69. O postu Dana Ašure ......................................................................................... 553

KNJIGA O TERAVIH-NAMAZU
1. O vrijednosti onoga koji klanja dobrovljni namaz u ramazanu ...................... 556

KNJIGA O NOĆI KADR

1. O vrijednosti noći Kadr ..................................................................................... 560
2. O traganju za noći Kadr u posljednjih sedam noći .......................................... 561
3. O traganju za noći Kadr u neparnim noćima posljednjih deset noći
ramazana ......................................................................................................... 562
4. O uzdignuću znanja o noći Kadr zbog prepirke ljudi...................................... 565
5. O trudu u zadnjih deset noći ramazana ........................................................... 565

657
SADRŽAJ

KNJIGA O ITIKAFU
1. O itikafu u zadnjih deset dana i itikafu u svim džamijama ............................. 566
2. Žena koja ima mjesečnicu može češljati onoga koji je u itikafu ..................... 568
3. Onaj ko je u itikafu ulazit će u kuću samo radi fiziološke potrebe ................. 568
4. O pranju onoga ko je u itikafu .......................................................................... 569
5. O itikafu noću .................................................................................................... 569
6. O itikafu žena .................................................................................................... 570
7. O šatorima u džamiji ......................................................................................... 570
8. Može li onaj ko je u itikafu izlaziti iz džamije radi svojih potreba ................... 571
9. O itikafu i Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, izlasku iz njega
dvadesetog dana (ramazana) ujutro.............................................................. 572
10. O itikafu žene koja ima istihazu ...................................................................... 572
11. O ženinoj posjeti mužu u itikafu...................................................................... 573
12. Hoće li onaj u itikafu odbijati sumnju od sebe ............................................... 574
13. O izlasku iz itikafa ujutro ................................................................................. 574
14. O itikafu u ševvalu ........................................................................................... 575
15. O onome ko smatra da nije dužan postiti ukoliko u itikafu boravi (izvan
ramazana) ....................................................................................................... 576
16. Ukoliko se neko zavjetovao u predislamsko doba, a potom primio islam ... 576
17. O itikafu srednjih deset noći ramazana .......................................................... 577
18. O onome koji je htio biti u itkafu te mu naumpalo i izišao ............................ 577
19. Onaj ko je u itikafu može promoliti svoju glavu u sobu radi pranja (kose) ... 578

KNJIGA O KUPOPRODAJI
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ........................................................................... 580
2. Halal je jasan i haram je jasan, a između njih ima sumnjivih stvari ............... 583
3. O pojašnjenju sumnjivih stvari ......................................................................... 583
4. O sumnjivim stvarima od kojih se treba sustezati........................................... 586
5. O onome koji ružne misli i slično nije smatrao sumnjivim činima ................. 586
6. O riječima Uzvišenog Allaha: Ali kad oni kakvu robu trgovačku ili veselje
ugledaju, pohrle mu. ....................................................................................... 587
7. O onome ko ne vodi računa kako stiče imovinu .............................................. 587
8. O trgovini na kopnu .......................................................................................... 588
9. O odlasku na pijace radi trgovine ..................................................................... 589
10. O trgovini na moru........................................................................................... 590

658
SADRŽAJ

11. Ali kad oni kakvu robu trgovačku ili veselje ugledaju, pohrle mu. ................ 591
12. Riječi Uzvišenog Allaha: Udjeljujte od lijepih stvari koje stičete. .................... 591
13. Ko želi da mu se opskrba uveća ...................................................................... 592
14. O Vjerovjesnikovoj, sallallahu alejhi ve sellem, kupovini na veresiju ........... 592
15. O čovjekovom privređivanju vlastitim rukama ............................................. 593
16. O obazrivosti i tolerantnosti prilikom kupovine i prodaje; ko bude tražio
svoje pravo nek to čini na uljudan način ....................................................... 596
17. O onome ko je bogatom davao robu na odgođeno plaćanje ........................ 596
18. O onome ko je siromahu davao robu na odgođeno plaćanje ....................... 597
19. Kada prodavac i kupac trguju, a ne skrivaju mahane svoje robe.................. 598
20. O prodaji miješanih hurmi .............................................................................. 598
21. Šta je rečeno o mesaru kasapinu? .................................................................. 599
22. Šta u trgovini umanjuju laž i skrivanje mahana ............................................ 599
23. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, bezdušni zelenaši ne budite, i
Allaha se bojte, jer ćete tako postići što želite. ................................................ 600
24. O onome koji jede kamatu, koji za nju svjedoči i koji je upisuje ................... 600
25. O onome koji daje kamatu .............................................................................. 602
26. Allah uništava kamatu, a unapređuje milosrđa. Allah ne voli nijednog
nevjernika, grješnika........................................................................................ 602
27. Šta je od zakletvi pokuđeno u prodaji ............................................................ 603
28. Šta je rečeno u vezi sa zlatarem...................................................................... 603
29. O spomenu kovača i gvožđara ........................................................................ 605
30. O spomenu krojača ......................................................................................... 605
31. O spomenu tkalca............................................................................................ 606
32. O stolaru .......................................................................................................... 607
33. O imamovoj kupovini sopstvenih potrepština............................................... 608
34. O kupovini jahaćih životinja i magaraca; i o tome ako neko kupi jahaću
životinju ili devca dok ga prodavac jaše hoće li se smatrati da je preuzeo
jahalicu prije nego (prodavac) sjaše s nje ...................................................... 609
35. O pijacama iz predislamskog doba na koje je svijet išao, kao i u doba
islama .............................................................................................................. 610
36. O kupovini od žeđi bolesne ili šugave kamile ................................................ 610
37. O prodaji oružja u doba nereda i drugim sličnim situacijama ...................... 611
38. O prodavcu parfema i trgovini mošusom....................................................... 611
39. O spomenu kupičara ....................................................................................... 612
40. O trgovini robom čija je nošnja zabranjena muškarcima i ženama .............. 613
41. Najpreče je da vlasnik robe odredi cijenu svojoj robi .................................... 614

659
SADRŽAJ

42. Koliko kupoprodavci imaju vremena da potvrde ili odbiju kupoprodaju .... 614
43. Je li dozvoljena kupoprodaja ukoliko nije precizirano vrijeme izbora ......... 615
44. Kupoprodavci imaju pravo izbora (da prihvate ili odbiju kupoprodaju)
dok se ne raziđu .............................................................................................. 616
45. Ukoliko stranka da pravo izbora svome drugu nakon sklopljenog pazara,
prodaja je obavezna ....................................................................................... 617
46. Ako prodavac ima pravo izbora, je li takva kupoprodaja dozvoljena ........... 617
47. Ako je kupac nešto kupio i to poklonio drugom prije nego su se razišli i
prodavac mu to nije osporio, ili ako je kupio roba pa ga oslobodio ............ 618
48. O pokuđenosti prevara u trgovoni.................................................................. 619
49. Šta je spomenuto u vezi sa pijacama ............................................................. 620
50. O pokuđenosti galame na pijaci ..................................................................... 623
51. Mjerenje je i za onoga koji prodaje i za onoga koji daje ................................. 624
52. Šta je mustehab kod vaganja.......................................................................... 625
53. O blagoslovu u Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, sa’u i
muddu ............................................................................................................. 626
54. Šta je spomenuto u vezi sa prodajom hrane i njenog gomilanja .................. 626
55. O prodaji hrane prije nego se preuzme i prodaji nečega što se ne
posjeduje ......................................................................................................... 628
56. O onome ko je smatrao da hranu, kada je kupi, ne treba prodati dok je
ne smjesti u svoje skladište, i o kazni ako tako ne uradi ............................... 629
57. Kada neko kupi robu ili životinju i ostavi je kod prodavca, ili ako kupac
umre prije nego preuzme kupljenu robu ...................................................... 629
58. Neka se niko u kupovini ne nadmeće sa svojim bratom i neka ne daje
više od cijene svoga brata sve dok mu to on ne dozvoli ili dok on ne
odustane od kupovine .................................................................................... 630
59. O prodaji licitacijom ........................................................................................ 631
60. O lažnom nadmetanju u kupoprodaji, i o onom koji kaže da takav vid
trgovine nije dopušten.................................................................................... 632
61. O prodaji u kojoj ima obmane i o prodaji mladunčeta od mladunčeta
koje još nije ni rođeno ..................................................................................... 632
62. O kupoprodaji na bazi doticanja .................................................................... 633
63. O kupoprodaji na bazi dobacivanja robe kupcu ............................................ 634
64. O zabrani prodavcu (mlijeka) da, po nekoliko dana, ne muze kamilu,
kravu, ovcu i svu ostalu stoku ........................................................................ 635
65. Ukoliko kupac želi da vrati nemuženu životinju, on će za mlijeko koje je
muzao dati jedan sa’ hurmi ............................................................................ 636
66. O prodaji roba bludnika .................................................................................. 637

660
SADRŽAJ

SADRŽAJ
67. O prodaji i kupovini žena (robinja) ..................................................................... 5
68. Može li žitelj grada prodavati robu seljanina bez naknade i može li mu
pomagati ili ga savjetovati? ................................................................................ 6
69. O onome ko je smatrao pokuđenim da žitelj grada prodaje za žitelja sela
uz naknadu .......................................................................................................... 7
70. Žitelj grada neće posredovati u kupoprodaji za žitelja sela .............................. 8
71. O zabrani presretanja (trgovačkih) karavana ..................................................... 8
72. O krajnjoj granici presretanja ........................................................................... 10
73. O postavljanju nedopuštenih uvjeta prilikom kupoprodaje ........................... 11
74. O prodaji hurmi za hurme ................................................................................. 12
75. O prodaju suhog grožđa i hrane za hranu ........................................................ 12
76. O prodaji ječma za ječam .................................................................................. 13
77. O mijenjanju zlata za zlato ................................................................................ 14
78. O mijenjanju srebra za srebro ........................................................................... 15
79. O prodaji dinara za dinar na poček................................................................... 16
80. O prodaji srebra za zlato na poček ................................................................... 16
81. O prodaji zlata za srebro iz ruke u ruku ............................................................ 17
82. O el-muzabeni ................................................................................................... 17
83. O prodaji plodova hurmi na stablu za zlato ili srebro...................................... 19
84. O pojašnjenju izraza araja ................................................................................ 20
85. O prodaji plodova prije nego počnu sazrijevati ............................................... 21
86. O prodaji ploda palme prije nego počne sazrijevati ........................................ 23
87. Ukoliko neko proda plod prije nego počne sazrijevati, pa ga dohvati
plamenjača, štetu snosi prodavac ................................................................... 23
88. O kupovini hrane na odgođeno plaćanje ........................................................ 24
89. Kada neko želi da proda slabije hurme za bolje .............................................. 25
90. O onome ko proda oprašene palme ili zasijanu zemlju ili ih da pod zakup ... 25
91. O prodaji usjeva za hranu mjereći šupljom mjerom ........................................ 26
92. O prodaji stabala palmi ..................................................................................... 26

637
SADRŽAJ

93. O prodaji ploda dok je zelen ............................................................................. 27

94. O prodaji i jedenju srčike s vrha palme ............................................................ 28
95. O onome ko je primjenjivao stvari na način kako su bile uobičajene u
pokrajinama u vezi sa kupoprodajom, zakupom, načinom mjerenja i
vaganja, a u skladu sa njihovom praksom, njihovim namjerama i pravcima 28
96. O prodaji svoga dijela ortaku ............................................................................ 30
97. O prodaji zajedničke nepodijeljene zemlje, kuća i drugih nekretnina ............ 30
98. Ukoliko neko kupi nešto nekome bez dopuštenja toga i on tim bude
zadovoljan ......................................................................................................... 31
99. O kupoprodaji s idolopoklonicima i s nevjernicima ........................................ 32
100. O kupovini roba od nevjernika i njegovom darovanju ili oslobađanju ......... 33
101. O kožama uginulih životinja prije nego se uštave .......................................... 36
102. O ubijanju svinja .............................................................................................. 36
103. Nije dozvoljeno topiti loj uginule životinje, prodavati ga i mazati njime ..... 37
104. O prodaji slika (statua) onoga u čemu nema duše, i šta je pokuđeno od
toga činiti ........................................................................................................... 38
105. O zabrani trgovanja alkoholom ....................................................................... 39
106. O grijehu onoga ko proda slobodnu osobu .................................................... 39
107. O prodaji robova i životinje za životinju na poček .......................................... 40
108. O prodaji robova .............................................................................................. 41
109. O prodaji roba kome je gospodar obećao slobodu nakon svoje smrti ......... 41
110. Može li čovjek putovati s robinjom prije nego se uvjeri da li je trudna.......... 43
111. O prodaji (koža) uginulih životinja i kipova ..................................................... 44
112. O prodaji psa .................................................................................................... 44

KNJIGA O PLAĆANJU UNAPRIJED

1. O plaćanju unaprijed određene količine ........................................................... 47
2. O plaćanju unaprijed određene težine .............................................................. 48
3. O plaćanju prodavcu unaprijed za robu koju on ne posjeduje kod sebe ......... 49
4. O plaćanju ploda palme unaprijed .................................................................... 51
5. O jamstvu prilikom plaćanja unaprijed ............................................................. 52
6. O zalogu kod plaćanja unaprijed ....................................................................... 52
7. O plaćanju unaprijed do određenog roka .......................................................... 52
8. O plaćanju mladunčeta kamile unaprijed do vremena dok se ne rodi ............ 53

638
SADRŽAJ

KNJIGA O PRAVU PREČE KUPNJE

1. Pravo preče kupnje je u onome što nije podijeljeno, a kada se posjedi
razgraniče više nema prava preče kupnje........................................................ 55
2. Prodavac nerazgraničenog posjeda dužan je prilikom prodaje da svoj dio
ponudi suvlasniku koji ima pravo preče kupnje .............................................. 56
3. Koji se susjed smatra najbližim .......................................................................... 57

KNJIGA O ZAKUPU
1. Unajmljivanje dobrog čovjeka............................................................................ 58
2. O čuvanju stada u Kararitu ................................................................................. 59
3. O unajmljivanju idolopoklonika u nuždi ili kada nema muslimana................. 60
4. Kada neko unajmi radnika da mu radi poslije tri dana, ili jednog mjeseca,
ili jedne godine oni će da ispoštuju dogovorene uvjete ................................. 61
5. O uzimanju najamnika u vojnom pohodu ......................................................... 61
6. O unajmljivanju radnika na određeno vrijeme bez jasno preciziranog posla . 62
7. Dozvoljeno je da neko unajmi radnika da mu popravi zid koji hoće da se
sruši ................................................................................................................... 62
8. O unajmljivanju radnika na pola dana .............................................................. 63
9. O unajmljivanju radnika za rad do ikindije ........................................................ 64
10. O grijehu onoga koji ne isplati radnika............................................................. 64
11. O unajmljivanju radnika za rad od ikindije do noći.......................................... 65
12. O onome koji je unajmio radnika, koji je ostavio svoju zaradu kojom
poslodavac radi i uveća je, ili onome koji radi tuđom imovinom i uveća je.. 66
13. O onome koji se angažuje da prenosi teret na leđima a onda tu zaradu
podijeli i o zaradi nosača tereta ....................................................................... 67
14. O naknadi posredniku (u trgovini) .................................................................... 68
15. Je li dopušteno muslimanu da se zaposli kod idolopoklonika u
neislamskoj zemlji? ........................................................................................... 69
16. O onome što je dato za rukju Fatihom u arapskim naseljima ........................ 70
17. O porezu roba i o međusobnom dogovoru sa robinjama u pogledu
njihovih poreza.................................................................................................. 71
18. O naknadi onome koji pomoću kupice pušta krv ............................................ 71
19. O onome ko je razgovarao sa vlasnicima roba da mu smanje namet ............ 72
20. O zaradi prostitutki i robinja ............................................................................. 73
21. O iznajmljivanju mužjaka (životinja) radi oplodnje ......................................... 74
22. Kada neko izda pod zakup zemlju pa jedan od te dvojice umre ..................... 74

639
SADRŽAJ

KNJIGA O PRENOSU DUGOVANJA

1. O prenosu dugovanja i da li se može odustati u pogledu prenosa dugovanja 76
2. Ukoliko neko bude upućen da umjesto od svoga dužnika dug traži od
njegovog dužnika neka ne odbija .................................................................... 77
3. Dozvoljeno je dug umrlog prenijeti na drugog .................................................. 77

KNJIGA O JAMSTVU
1. O jamstvu kod kredita i drugih dugovanja čašću i drugim ............................... 79
2. Riječi Uzvišenog Allaha: A onima s kojima ste sklopili ugovore – podajte
njihov dio – Allah je, zaista, svemu svjedok. ...................................................... 81
3. Ko zajamči vraćanje duga za umrlog ne može odustati .................................... 82
4. O zaštiti Ebu Bekra u vrijeme Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, i
njegovom ugovoru ............................................................................................ 84
5. O dugu ................................................................................................................. 86

KNJIGA O PUNOMOĆI
1. O tome da ortak ortaku da punomoć u pogledu raspodjele dobiti i drugih
poslova .............................................................................................................. 87
2. Musliman može opunomoćiti nemuslimana u neislamskoj i u islamskoj
zemlji ................................................................................................................. 88
3. O punomoći u razmjeni novca i na vagi ............................................................. 89
4. Ukoliko pastir ili opunomoćenik ugleda ovcu da umire on će je priklati ili
ako vidi da nešto propada on će ga popraviti ................................................. 90
5. Dozvoljeno je opunomoćiti i prisutnog i odsutnog ........................................... 90
6. O opunomoćenju u pogledu isplate duga ......................................................... 91
7. Dozvoljava se da neko nešto pokloni opunomoćeniku ili zastupniku ............. 92
8. Kada neko opunomoći nekoga da u njegovo ime nešto da, ali mu ne kaže
koliko i on da onoliko koliko su dali i ostali ljudi ............................................. 93
9. O ženinoj punomoći imamu prilikom vjenčanja ............................................... 94
10. Dozvoljeno je da neko nekoga opunomoći i da taj nešto propusti pa mu
opunomoćitelj to kasnije odobri; ili da opunomoćenik nekome nešto
pozajmi do određenog roka ............................................................................. 95
11. Ukoliko punomoćnik nešto proda nezakonito kupoprodaja se poništava .... 96
12. O punomoći u pogledu vakufa i njegovog rashoda i tome da
opunomoćenik može iz njega nahraniti prijatelja i sebe u granicama
dozvoljenog ....................................................................................................... 97

640
SADRŽAJ

13. O punomoći u pogledu upravljanja kamilama za kurbane i brige oko njih.... 98

14. O tome kada čovjek opunomoćeniku svome kaže: “Evo ti ovo pa podijeli
kome hoćeš.” A on odgovori: “Uredu, čuo sam šta si rekao.“ ......................... 99
15. O punomoći povjereniku u vezi sa čuvanjem riznice i drugoga ...................... 99

KNJIGA O OBRAĐIVANJU ZEMLJE

1. O vrijednosti sijanja zemlje i sađenja voća ukoliko se od njega jede ............. 101
2. O čuvanju od pretjerane zaokupljenosti poljoprivredom što može imati
za posljedicu prelaženje preko propisane granice ........................................ 102
3. O držanju psa za čuvanje usjeva....................................................................... 102
4. O korišćenju goveda za oranje ......................................................................... 103
5. Kada neko nekome kaže: “Pomozi mi u obradi palmovika i drugog, učinit
ću da sudjeluješ u raspodjeli ploda.“ ............................................................. 104
6. O sječi stabala i palmovika ............................................................................... 104
7. O istoj temi ........................................................................................................ 105
8. O obrađivanju zemlje na polovicu i slično ....................................................... 106
9. Kada prilikom obrađivanja zemlje pod zakup nisu uvjetovane godine ......... 107
10. O istoj temi ....................................................................................................... 107
11. O obrađivanju zemlje sa Jevrejima ................................................................. 108
12. Šta je pokuđeno uvjetovati prilikom izdavanja zemlje pod zakup ............... 108
13. Ukoliko neko posije zemlju imovinom drugih bez njihovog dopuštenja,
hoće li i oni imati udjela u tome ..................................................................... 109
14. O vakufima Vjerovjesnikovih, sallallahu alejhi ve sellem, ashaba i zemlji
na koju se ubire zemljarina, i njeno izdavanje pod zakup da se sije i
obrađuje .......................................................................................................... 110
15. O onome ko obrađuje zapuštenu zemlju ....................................................... 111
16. O istoj temi ....................................................................................................... 112
17. Kada vlasnik zemlje nekome rekne: “Zadržat ću te onoliko koliko te Allah
zadrži.“, ne spominjući određeni rok na obostarno zadovoljstvo ................ 113
18. Vjerovjesnikovi, sallallahu alejhi ve sellem, ashabi su pomagali jedni
drugima u pogledu sjetve i skupljanja plodova ............................................ 113
19. O zakupu zemlje za zlato i srebro.................................................................... 116
20. O istoj temi ....................................................................................................... 117
21. O sađenju voća ................................................................................................ 117

KNJIGA O NAVODNJAVANJU
1. O napajanju ....................................................................................................... 119

641
SADRŽAJ

2. O napajanju i onom ko smatra da se voda može dati kao milostinja,

pokloniti i oporučiti bez obzira da li je podijeljena ili nije ............................ 120
3. O onome ko je kazao: “Vlasnik vode ima najveće pravo na vodu dok se ne
podmiri.” .......................................................................................................... 121
4. Ko iskopa bunar u svome imanju nema odgovornosti (ukoliko nešto
padne u njega) ................................................................................................ 122
5. O parnici i presudi u vezi sa bunarom .............................................................. 122
6. O grijehu onoga koji spriječi putnika da se napije vode ................................ 123
7. O zatvaranju brana ............................................................................................ 124
8. Gornji navodnjava prije donjeg ....................................................................... 125
9. Gornji će navodnjavati do članka ..................................................................... 125
10. O vrijednosti pojenja vodom .......................................................................... 126
11. Vlasnik bunara i mješine ima najveće pravo na vodu iz njih ......................... 127
12. Nema zabrane osim one koja uslijedi od Allaha i Njegovog Poslanika,
sallallahu alejhi ve sellem .............................................................................. 129
13. O pojenju ljudi i stoke iz rijeka ....................................................................... 130
14. O prodaji drva i trave (sijena) .......................................................................... 131
15. O dijelovima (parcelama) ............................................................................... 133
16. O popisu parcela.............................................................................................. 134
17. O muži kamila pored vode .............................................................................. 134
18. Čovjekovo je pravo da ima prolaz u vrt ili palmovik ili pravo na njihovo
zalijevanje ....................................................................................................... 135

KNJIGA O ZAJMU, OTPLATI DUGOVA,

OGRANIČENJU I BANKROTU
1. O onome ko kupi na kredit, jer nema novca ili ga nema kod sebe ................. 137
2. O onome ko uzme imovinu ljudi s namjerom da je plati ili da je uništi ......... 138
3. O isplati duga .................................................................................................... 139
4. O uzimanju kamila na zajam ............................................................................ 140
5. O potraživanju na lijep način............................................................................ 140
6. Može li se dati kamila starija od pozajmljene? ................................................ 141
7. O urednom vraćanju duga ................................................................................ 141
8. Kada dužnik nastoji isplatiti ispod vjerovnikova potraživanja ili da mu ga
on oprosti ........................................................................................................ 142
9. Kada neko za otplatu duga ustupi stvar ili za hurme vjerovniku da hurmi
od oka ili mu pak da nešto drugo ................................................................... 143

642
SADRŽAJ

10. O onome ko se Allahu utjecao od duga .......................................................... 144

11. O klanjanju dženaze dužniku .......................................................................... 144
12. Odugovlačenje imućnog s vraćanjem duga je nasilje.................................... 145
13. Ko potražuje taj ima i riječ............................................................................... 145
14. Kada čovjek nađe svoju robu kod bankrota kojem je dao da je prodaje,
ili ju je dao na zajam ili ju je pohranio kod njega, on na nju ima najveće
pravo ................................................................................................................ 146
15. Odgađanje isplate duga do sutra ili slično ne smatra se odugovlačenjem .. 147
16. O onome koji proda imovinu bankrota ili siromaha i razdijeli je
vjerovnicima ili je dadne njemu dok je potpuno ne potroši ......................... 147
17. Ukoliko neko nekome da nešto na zajam do određenog roka ili mu
prilikom kupoprodaje odredi rok plaćanja.................................................... 148
18. O posredovanju u pogledu smanjenja duga .................................................. 148
19. O zabrani rasipanja imovine ........................................................................... 150
20. Rob je pastir imovine svoga vlasnika i radi samo po njegovom odobrenju . 151

KNJIGA O SPOROVIMA
1. Šta se spominje o ličnostima i sporovima između muslimana i Jevreja ....... 152
2. O onome ko je odbio posao rasipnika i maloumnika za koga sudac nije
uveo mjeru opreza .......................................................................................... 154
3. Ukoliko neko proda nešto od imovine maloumnika, ili njemu sličnog, i
preda mu novac i zapovijedi mu da ga čuva i racionalno troši za svoje
potrebe, ukoliko ga bude rasipao on će ga u tome spriječiti ........................ 155
4. O riječima parničara jednih o drugima ............................................................ 156
5. O tjeranju iz kuća griješnika i smutljivaca kada se sazna ............................... 158
6. O tvrdnji onoga kome je oporučeno u pogledu oporuke umrlog .................. 158
7. O osiguranju od onoga čije se štete čovjek boji ............................................... 159
8. O vezanju i hapšenju u krugu Harema ............................................................. 160
9. O ustrajnosti u potraživanju duga .................................................................... 160
10. O naplati duga ................................................................................................. 161

KNJIGA O NAĐENIM STVARIMA

1. Ako vlasnik nađenih stvari iznese dokaze, bit će mu predate ........................ 162
2. O odlutaloj kamili ............................................................................................. 163
3. O zalutalom bravčetu........................................................................................ 164
4. Ukoliko se ne javi vlasnik nađenog blaga ni nakon godine ono pripada
nalazaču .......................................................................................................... 165

643
SADRŽAJ

5. Ukoliko neko u moru nađe drvo, bič ili slično ................................................. 165
6. Kada neko na putu nađe hurmu ...................................................................... 166
7. Kako Mekelije obavještavaju o nađenim stvarima .......................................... 167
8. Ničija se stoka ne može musti bez njegova dopuštenja ................................. 168
9. Ukoliko se vlasnik nađene stvari nakon godine pojavi, ona će mu se
vratiti jer je ona bila samo pohranjena kod njega ......................................... 169
10. Nalazač će uzeti nađeno blago, a neće ga ostaviti da propadne ili da ga
uzme neko kome ne pripada .......................................................................... 169
11. O onome ko oglašava nađene stvari a ne predaje ih predstavnicima vlasti 170

KNJIGA O NASILNOM UZIMANJU I OTIMAČINI

1. O vraćanju nasilno uzetog ................................................................................ 173
2. O riječima Allaha Uzvišenog: Neka Allahovo prokletstvo stigne nasilnike! ..... 174
3. Musliman muslimanu neće činiti nasilja niti će ga (neprijatelju) izdati ......... 174
4. Pomozi svome bratu, svejedno da li on nasilje činio drugom ili ga drugi
činio njemu...................................................................................................... 175
5. O pomoći obespravljenom ............................................................................... 176
6. O pomoći protiv nasilnika ................................................................................ 176
7. O praštanju obespravljenom ............................................................................ 177
8. Nasilje će biti tmina na Sudnjem danu ............................................................ 177
9. O čuvanju i oprezu od kletve onoga kome je nasilje učinjeno ........................ 177
10. Hoće li onaj koji je nekome učinio nasilje, pa mu ovaj oprostio morati
objašnjasniti o kakvom se nasilju radi ........................................................... 178
11. Ukoliko onaj kome je učinjena nepravda počiniocu oprosti više to ne
može opovrgnuti ............................................................................................. 179
12. Ukoliko neko nešto dopusti ili oprosti a ne pojasni koliko ........................... 180
13. O grijehu onoga koji uzurpira nešto od tuđe zemlje ..................................... 180
14. Ako osoba nekome nešto dozvoli, može to činiti........................................... 181
15. O riječima Uzvišenog Allaha: ...a najljući su protivnici. .................................. 182
16. O grijehu onoga koji se spori oko nečega za što zna da nije njegovo ........... 183
17. O onome koji kada se sa nekim prepire bestidno govori............................... 183
18. O nadoknadi obespravljenom kada se domogne imovine onoga ko ga je
obespravio....................................................................................................... 184
19. O hladovima nadstrešnica .............................................................................. 185
20. Neka susjed ne zabranjuje susjedu da stavi svoju gredu u njegov zid ......... 185
21. O prolijevanju alkohola po putu ..................................................................... 186

644
SADRŽAJ

22. O kućnim dvorištima, sjedenju po njima i sjedenju po putevima ................ 187

23. O bunarima pokraj puteva ukoliko nema uznemiravanja zbog njih............. 187
24. O uklanjanju s puta onoga što smeta ............................................................. 188
25. O sobi, prostoriji na krovu i drugim uzvišenjima pogledom na tuđe kuće
ili bez njega...................................................................................................... 188
26. O onom ko je svezao svoju kamilu za kamen ili džamijska vrata .................. 193
27. O stajanju i obavljanju male nužde pored smetljišta .................................... 194
28. O onome ko s puta ukloni granu ili nešto drugo što smeta ljudima ............ 194
29. Kada se ljudi raziđu u pogledu širine javnog puta ......................................... 195
30. O uzimanju imovine bez dopuštenja njenog vlasnika ................................... 195
31. O lomljenju krsta i ubijanju svinje .................................................................. 196
32. Hoće li biti porazbijane bačve i pocijepane mješine s alkoholom ............... 196
33. O onom ko se bori braneći svoju imovinu ...................................................... 198
34. Ukoliko neko razbije tuđu zdjelu ili slično...................................................... 198
35. Ukoliko neko sruši (tuđi) zid neka mu sazida isti ........................................... 199

KNJIGA O PARTNERSTVU
1. O partnerstvu u hrani, putnim troškovima, robi, te raspodjeli onoga što
se mjeri šupljom mjerom i vagom, od oka, ili pregršt po pregršt ................. 200
2. Dvojica jednakih dioničara će podjednako izdvojiti na ime zekata ............... 202
3. O rapodjeli brava............................................................................................... 203
4. Neće osoba, prilikom zajedničkog objeda, uzimati po dvije hurme dok joj
ne dozvole ostali saučesnici ........................................................................... 204
5. O pravičnom utvrđivanju stvarne vrijednosti stvari među partnerima ......... 205
6. Hoće li se pri diobi bacati strelice kod odabira ............................................... 206
7. Sudioništvo sa siročetom i nasljednicima ....................................................... 206
8. O suvlasništvu u zemlji i drugom ..................................................................... 207
9. Kada suvlasnici rapodijele kuće i drugo, oni nemaju prava opoziva niti
imaju prava preče kupnje ............................................................................... 208
10. O suvlasništvu u zlatu, srebru u drugom u čemu se vrši razmjena ............... 208
11. O saradnji s nemuslimanom i mušrikom u poljoprivredi .............................. 209
12. O podjeli brava (stečenih u ratu) i pravednosti u tome ................................. 209
13. O partnerstvu u hrani i drugom ...................................................................... 210
14. O suvlasništvu robova ..................................................................................... 210
15. O sudjelovanju u kurbanu u kamili i kada čovjek primi drugog čovjeka da
sudjeluje u njegovom kurbanu nakon što ga je poslao u (Mekku) ............... 211

645
SADRŽAJ

16. O onom koji je prilikom raspodjele (plijena) deset brava izjednačio s

kamilom .......................................................................................................... 213

POGLAVLJA O ZALOGU
1. O zalogu kod kuće ............................................................................................. 214
2. O onome ko je dao u zalog svoj pancir ............................................................ 215
3. O davanju oružja u zalog ................................................................................. 215
4. O davanju u zalog jahaće i muzne životinje..................................................... 216
5. O ostavljanju zaloga kod Jevreja i kod drugih ................................................. 217
6. Ukoliko se zalogodavac i zalogoprimac u nečemu raziđu, tužitelj je dužan
dovesti svjedoke dok je tuženom dovoljna zakletva..................................... 217

KNJIGA O OSLOBAĐANJU ROBA

1. O vrijednosti oslobađanja roba ........................................................................ 219
2. Koji je rob najvrjedniji ....................................................................................... 220
3. Lijepo je oslobađati robove u vrijeme pomračenja Sunca i drugih
fenomena ........................................................................................................ 220
4. O oslobađanju roba ili robinje dvaju ili više suvlasnika .................................. 221
5. Kada neko oslobodi roba za svoj udio u njemu............................................... 223
6. O grešci i zaboravu prilikom oslobađanja roba, razvoda žene i drugom ....... 224
7. Kada neko za svoga roba rekne: “On pripada Allahu...”, a namjerava ga
osloboditi pred svjedocima ............................................................................ 225
8. O djetetovoj majci ............................................................................................. 227
9. O prodaji roba kome je vlasnik obećao slobodu nakon njegove smrti .......... 227
10. O prodaji zaostavštine oslobođenog roba ..................................................... 228
11. Ukoliko bude zarobljen brat ili amidža nekog čovjeka, hoće li se moći
otkupiti ako je idolopoklonik ......................................................................... 229
12. O oslobođenju mušrika ................................................................................... 229
13. O Arapu koji je posjedovao roba pa ga darovao ili prodao, ili sa robinjom
polno općio, ili ih otkupio, a njihove potomke zadržao sužnjima ................ 230
14. O vrijednosti onoga koji bude odgajao i podučavao svoju robinju .............. 233
15. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Robovi su vaša
braća pa ih hranite onim što vi jedete.” ......................................................... 233
16. O robu koji je odan Allahu i iskren prema svome vlasniku............................ 234
17. O pokuđenosti odugovlačenja sa oslobađanjem roba i riječima njegova
vlasnika: “Moj rob i moja robinja“ .................................................................. 235
18. O tome kad čovjeku sluga donese jelo ........................................................... 238

646
SADRŽAJ

19. Rob je pastir imovine svoga vlasnika.............................................................. 238

20. Kad neko tuče roba, neka izbjegava da ga udara po licu .............................. 239

ROB KOJI POSJEDUJE UGOVOR O

OSLOBOĐENJU UZ OTKUP
1. O robu koji posjeduje ugovor o oslobođenju uz otkup i njegovoj visini
rate svake godine ............................................................................................ 241
2. Šta se dozvoljava od uvjeta pri ugovaranju otkupa roba i onome ko
postavi uvjet koga nema u Allahovoj Knjizi ................................................... 242
3. O pomaganju roba koji ima ugovor o otkupu i njegovom traženju pomoći
od ljudi ............................................................................................................. 243
4. O prodaji roba koji ima ugovor o otkupu ukoliko je time zadovoljan ............ 244
5. Kada rob koji ima ugovor o otkupu nekom rekne: “Kupi me i oslobodi.“,
te ga on zbog toga kupi................................................................................... 245

KNJIGA O POKLONU, NJEGOVOM ZNAČAJU

I PODSTICAJU NA DAROVANJE
1. O značaju darovanja ......................................................................................... 246
2. O skromnom poklonu ....................................................................................... 247
3. O onome ko od svojih drugova zatraži nešto na poklon ................................. 248
4. O onome ko je zatražio vode ............................................................................ 249
5. O primanju poklona od ulova........................................................................... 250
6. O primanju poklona .......................................................................................... 250
7. O onome koji je darivao svoga druga dok je bio kod jedne od svojih
supruga............................................................................................................ 253
8. O poklonu koji se ne odbija .............................................................................. 256
9. O onome koji smatra da je dozvoljeno darovati nešto što se ne posjeduje... 256
10. O naknadi za poklon........................................................................................ 257
11. O poklonu djetetu ............................................................................................ 257
12. O svjedocima prilikom darovanja ................................................................... 258
13. O muževljevom poklonu supruzi i supruginom poklonu mužu .................... 259
14. Ženi se dozvoljava da dā poklon i nekome drugom osim mužu i
da oslobodi roba, pod uvjetom da nije neuračunljiva; ukoliko je
neuračunljiva to joj se ne dozvoljava ............................................................. 260
15. Od koga se počinje s poklonom? .................................................................... 261
16. O onome ko iz nekakvog razloga nije htio primiti poklon ............................. 262

647
SADRŽAJ

17. Kada neko nekome daruje nešto, ili mu obeća poklon, pa umre prije toga . 263
18. Kako se primaju rob i prtljag........................................................................... 264
19. Kada jedan da poklon a drugi ga uzme ne rekavši: “Primam ga.“ ................ 265
20. Kada neko otpiše dug dužniku ....................................................................... 266
21. O poklonu pojedinca skupini .......................................................................... 267
22. O primljenom i neprimljenom poklonu, označenom i neoznačenom.......... 267
23. Kada skupina ljudi pokloni nešto narodu ...................................................... 269
24. Kome bude dat poklon u društvu njegovih drugova, on na njega ima
najveće pravo .................................................................................................. 270
25. Ukoliko bi neko poklonio kamilu onome koji je jaše, to bi bilo dozvoljeno 271
26. O poklonu koji je mekruh oblačiti .................................................................. 272
27. O primanju poklona od mušrika ..................................................................... 273
28. O poklonu idolopoklonicima .......................................................................... 275
29. Nikome nije dozvoljeno tražiti natrag poklon ili milostinju .......................... 276
30. O istoj temi ....................................................................................................... 277
31. Šta je rečeno u vezi sa darivanjem na doživotno korišćenje, i o davanju
na doživotno uživanje uz uslov da ostane vlasništvo preživjelog ................ 278
32. O onome ko je od ljudi uzeo konja, životinju i slično..................................... 279
33. O posuđivanju za nevjestu prilikom svadbe .................................................. 279
34. O vrijednosti davanja životinje na korišćenje ................................................ 280
35. Dozvoljeno je da neko nekome kaže: “Dajem ti ovu djevojku da te služi.”,
kako je svijet imao običaj govoriti .................................................................. 283
36. Ukoliko neko nekome da konja za borbu, to postaje doživotni poklon i
milostinja i ne može se tražiti natrag ............................................................. 283

KNJIGA O SVJEDOČENJIMA
1. O svjedocima za tužitelja .................................................................................. 285
2. Kada čovjek svjedoči o nekome pa kaže: “O njemu znamo samo dobro!”
ili kaže: “O njemu znam samo dobro!” .......................................................... 286
3. O svjedočenju osobe koja skriva istinu ............................................................ 286
4. Ako jedan ili više svjedoka nešto posvjedoče, a drugi kažu: “Mi to ne
znamo!“, presudit će se u skladu sa izjavom onoga koji je posvjedočio ...... 288
5. O poštenim svjedocima .................................................................................... 289
6. Koliko osoba treba posvjedočiti da bi se utvrdila nečija ispravnost .............. 289
7. Svjedočenje o porijeklu, razglašenom dojenju i davnašnjoj smrti ................. 291
8. O svjedočenju klevetnika, kradljivca i bludnika .............................................. 293

648
SADRŽAJ

9. Ukoliko neko bude uzet za svjedoka, neće lažno svjedočiti ........................... 294
10. O lažnom svjedočenju ..................................................................................... 296
11. O svjedočenju slijepca, njegovoj sposobnosti, ženidbi, vjenčanju,
kupoprodaji, učenju ezana i drugoga što se uči glasno ................................ 297
12. O svjedočenju žena.......................................................................................... 299
13. O svjedočenju robinja i robova ....................................................................... 300
14. O svjedočenju dojilje ....................................................................................... 300
15. O međusobnoj tvrdnji žena o ispravnosti drugih žena .................................. 304
16. Ako jedan čovjek o nekom posvjedoči da je pošten, to je dovoljno ............. 307
17. Pokuđeno je nekoga pretjerano hvaliti, treba reći samo ono što se o
njemu zna ........................................................................................................ 308
18. O punoljetnosti djece i njihovom svjedočenju ............................................... 309
19. Sudijino pitanje tužitelju je: “Imaš li svjedoke?“ prije zakletve ..................... 310
20. Zakletva je za tuženog kod imovinsko-kaznenih sporova ............................. 310
21. Ukoliko neko nekoga optuži ili potvori optuženi će od njega tražiti za to
svjedoke........................................................................................................... 312
22. O zaklinjanju poslije ikindije ........................................................................... 312
23. Optuženi će se zakleti čim se od njega zakletva zatraži i neće se
pomjerati s mjesta na mjesto ......................................................................... 313
24. Kada se svijet bude utrkivao u zakletvi .......................................................... 314
25. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni koji obavezu svoju prema Allahu i
zakletve svoje zamjenjuju nečim što malo vrijedi... (Ali Imran, 77) ................ 314
26. Kako se traži zakletva? .................................................................................... 315
27. Ko, nakon zakletve tuženog, dovede svjedoke .............................................. 316
28. Ko je naredio ispunjenje obećanja ................................................................. 317
29. Od idolopoklonika se ne traži svjedočenje niti išta drugo............................. 319
30. O bacanju kocke kod problematičnih poslova .............................................. 320

KNJIGA O IZMIRENJU LJUDI

1. O izmirenju zavađenih ...................................................................................... 324
2. Ne laže onaj koji miri ljude ............................................................................... 326
3. O riječima vođe: “Pođite sa nama da mirimo zavađene!” .............................. 326
4. O riječima Uzvišenog Allaha: Ako se nagode, a nagodba je najbolji način... .. 327
5. Ukoliko zavađene stranke pristanu na nepravedan sporazum, on neće
biti punovažan ................................................................................................ 328

649
SADRŽAJ

6. Kako će se napisati: Ovo je ono o čemu su se sporazumjeli sin toga i sin

toga – ako ne navedu pripadnost plemenu i porijeklo ................................. 329
7. Mirovni sporazum s mušricima......................................................................... 331
8. O sporazumu u vezi s krvarinom ...................................................................... 332
9. O riječima Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, o El-Hasanu b. Aliji,
radijallahu anhu: “Ovaj moj unuk će biti vođa čijim će gestom Allah
izmiriti dvije ogromne skupine.” .................................................................... 334
10. Hoće li vođa inicirati sporazum ...................................................................... 335
11. O vrijednosti mirenja ljudi i pravednom postupku među njima ................... 336
12. Ukoliko vođa inicira izmirenje pa jedna od strana to odbije, presudit će
joj se po pravdi ................................................................................................ 336
13. O nasumičnom sporazumu između zajmodavaca i nasljednika ................... 338
14. O sporazumu u vezi sa dugom i stvarima ....................................................... 339

KNJIGA O UVJETIMA
1. Šta je od uvjeta u šerijatskim propisima dozvoljeno u islamu i kod
zaključivanja ugovora ..................................................................................... 340
2. Kada neko proda oprašene palme, a plod nije uslovljen................................ 342
3. O uvjetima u kupoprodaji ................................................................................. 343
4. Ukoliko prodavac jahaće životinje uvjetuje da je jaše do određenog
mjesta, to će mu se dozvoliti .......................................................................... 344
5. O uvjetima u međusobnom poslovanju........................................................... 345
6. O uvjetima vjenčanog dara prilikom sklapanja braka .................................... 346
7. O uvjetima u zemljoradnji................................................................................. 346
8. Koji uvjeti nisu dozvoljeni prilikom sklapanja braka ...................................... 347
9. O uvjetima koji nisu dopušteni kod preciziranih kazni ................................... 348
10. Šta je dopušteno robu koji ima ugovor o otkupu i koji je zadovoljan
prodajom da bi se otkupio ............................................................................. 348
11. O uvjetima pri rastavi braka ............................................................................ 349
12. O usmenim uvjetima sa ljudima ..................................................................... 350
13. O uvjetima u pravu naslijeđa na imovinu oslobođenog roba ....................... 351
14. Ukoliko zakupodavac u ugovoru o zakupu zemlje uvjetuje: “Otkazat ću ti
zakup kad god budem htio!” .......................................................................... 352
15. O uvjetima u borbi, o sporozumu sa neprijateljem i o pisanju tih uvjeta ..... 357
16. O uvjetima kod zajma ...................................................................................... 363
17. O robu koji ima ugovor o otkupu i uvjetima koji nisu dopušteni ukoliko
su u suprotnosti s Allahovom Knjigom .......................................................... 364

650
SADRŽAJ

18. O dozvoljenim uvjetima kod priznanja, o uvjetima koji su poznati među

ljudima, i o tome kada neko kaže: “Stotinu, izuzev jedan ili dva.“ ............... 364
19. O uvjetima prilikom uvakufljenja.................................................................... 365

KNJIGA O TESTAMENTIMA
1. O oporukama .................................................................................................... 366
2. Da neko svoje nasljednike ostavi bogatim bolje je nego da ih ostavi da
prosjače ........................................................................................................... 368
3. Oporučiti se može samo do jedne trećine ....................................................... 369
4. O riječima oporučitelja izvršiocu njegove oporuke: “Pazi mi dijete!”, i o
tome šta je izvršiocu oporuke od tvrdnji dozvoljeno .................................... 371
5. Ukoliko bolesnik (u znak odobravanja) klimne glavom, njegovo
svjedočenje će se uvažiti................................................................................. 371
6. O tome da nema oporuke nasljedniku ............................................................ 372
7. O dijeljenju milostinje na samrti ...................................................................... 373
8. O riječima Uzvišenog Allaha: Pošto se izvrši oporuka koju ste ostavili, ili
podmiri dug... (En-Nisa, 2)............................................................................... 373
9. O pojašnjenu riječi Uzvišenog Allaha: Pošto se izvrši oporuka koju ste
ostavili, ili podmiri dug... ................................................................................. 375
10. Ukoliko neko uvakufi ili oporuči nešto bližnjima, i ko se sve smatra
bližnjim ............................................................................................................ 376
11. Da li u bližnje spadaju žene i djeca ................................................................. 378
12. Može li se vakif koristiti svojim vakufom? ...................................................... 378
13. Čovjeku koji uvakufi nešto dozvoljeno je da se time koristi prije nego ga
preda u vakuf................................................................................................... 379
14. Ukoliko neko kaže: “Moja kuća je sadaka, u ime Allaha.“, a ne pojasni
određuje li je siromasima ili nekome drugom, pa je onda da bližnjima ili
nekome drugom – to je dozvoljeno ............................................................... 380
15. Ukoliko neko kaže: “Moja zemlja (ili: Moj vrt) je vakuf, u ime Allaha, za
moju majku, to je punovažno iako nije precizirano za što je namijenjeno .. 380
16. Dozvoljeno je da neko na ime sadake da ili uvakufi dio svoje imovine, ili
neke robove, ili određeni broj životinja ......................................................... 381
17. Ko da uvakufljenu imovinu svome zastupniku, pa mu je on kasnije vrati .... 381
18. O riječima Uzvišenog Allaha: A kada diobi prisustvuju rođaci, siročad i
siromasi, i njima nešto darujte i lijepu riječ im recite. ..................................... 382
19. Lijepo je da ukućani za onoga koji iznenada umre podijele sadaku i
izvrše njegov zavjet ......................................................................................... 383

651
SADRŽAJ

20. O angažiranju svjedoka prilikom uvakufljenja i davanja u dobrotvorne

svrhe ................................................................................................................ 384
21. O riječima Uzvišenog Allaha: I siročadima imanja njihova uručite... ............. 385
22. O riječima Uzvišenog Allaha: I provjeravajte siročad dok ne stasaju za
brak... .............................................................................................................. 386
23. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni koji bez ikakvog prava jedu imetke
siročadi doista jedu ono što će ih u vatru odvesti i oni će u ognju gorjeti. ...... 387
24. O riječima Uzvišenog Allaha: I pitaju te o siročadi ... ...................................... 388
25. O uzimanju siročeta za poslugu na putu i kod kuće, kada je to za njegovu
korist; i o nadzoru majke ili muža nad siroticom .......................................... 388
26. O tome ukoliko neko uvakufi zemlju ne označivši joj granice, isto je i sa
sadakom, i to je dozvoljeno ............................................................................ 389
27. Kada više suvlasnika uvakufi zemlju nerazgraničenu, to je punovažno ....... 390
28. Kako se vakuf registrira ................................................................................... 391
29. O uvakufljenju u korist imućnog, siromaha i gosta ....................................... 391
30. O uvakufljenju zemlje za džamiju ................................................................... 392
31. O uvakufljenju stoke, konja, pokućstva i novca (zlata i srebra) .................... 392
32. O izdržavanju iz vakufa vakufskih službenika ................................................ 393
33. Kada neko uvakufi zemlju ili bunar i uvjetuje nešto za sebe, poput kofe iz
koje će piti muslimani ..................................................................................... 394
34. Dozvoljeno je da vakif kaže: “Vrijednost uvakufljenog tražim samo od
Allaha.“ ............................................................................................................ 394
35. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, kada vam se približi smrt... ............. 395
36. Izvršilac oporuke može isplatiti dugove umrlog i bez prisustva
nasljednika ...................................................................................................... 397

KNJIGA O DŽIHADU I VOJNIM POHODIMA

1. O vrijednosti džihada i vojnih pohoda ............................................................. 398
2. Najbolji vjernik je onaj koji se bori na Allahovom putu svojim životom i
svojim imetkom .............................................................................................. 401
3. I ljudi i žene mogu moliti Allaha da im omogući da učestvuju u borbi na
Njegovom putu i da padnu kao šehidi ........................................................... 402
4. Deredže boraca na Allahovom putu................................................................. 403
5. O jutarnjem i večernjem izlasku u borbu na Allahovom putu i o tome da
je prostor u Džennetu u dužini luka bolji (od ovoga svijeta) ......................... 404
6. O hurijama krupnih očiju i njihovom opisu ..................................................... 405
7. O priželjkivanju šehadeta (pogibije na Allahovom putu) ................................ 406

652
SADRŽAJ

8. O vrijednosti onoga ko padne na Allahovom putu i umre, on je šehid .......... 407

9. O onome ko doživi nezgodu na Allahovom putu............................................. 408
10. O onome ko bude ranjen u borbi na Allahovom putu ................................... 409
11. O riječima Uzvišenog Allaha: Očekujete li za nas šta drugo do jedno od
dva dobra? ....................................................................................................... 410
12. O riječima Uzvišenog Allaha: Ima vjernika koji ispunjavaju zavjet dat
Allahu, ima ih koji su poginuli, i ima ih koji to čekaju – nisu ništa izmijenili.... 411
13. Dobro djelo prije borbe ................................................................................... 412
14. . O onome koga pogodi zalutala strijela i ubije ga ......................................... 413
15. O onome ko se bori da Allahova riječ bude dominantna .............................. 414
16. O onome čije se noge upraše na Allahovom putu ......................................... 414
17. O brisanju prašine s glave na Allahovom putu ............................................... 415
18. O kupanju nakon borbe i prašine ................................................................... 415
19. O vrijednosti riječi Uzvišenog Allaha: Nikako ne smatraj mrtvima one koji
su na Allahovom putu izginuli! ........................................................................ 416
20. Meleki prave hlad šehidu ................................................................................ 417
21. O želji šehida da se vrati na ovaj svijet ........................................................... 418
22. Džennet je ispod sijevanja mačeva................................................................. 418
23. O onome ko traži dijete radi borbe na Allahovom putu ................................ 419
24. O hrabrosti i plašljivosti u borbi...................................................................... 419
25. Čime se traži utočište od strašljivosti ............................................................. 420
26. O onome ko je pričao o svom učešću u borbi ................................................ 421
27. O obaveznosti odlaska u borbu i obavezi džihada i namjere ........................ 422
28. O nevjerniku koji ubije muslimana, zatim primi islam, živi u islamu, i
poslije i on bude ubijen .................................................................................. 423
29. O onom ko je odabrao borbu u odnosu na (dobrovoljni) post ..................... 424
30. O sedam vrsta šehida, mimo onog koji pogine na Allahovom putu ............. 424
31. O riječima Uzvišenog Allaha: Vjernici koji se ne bore – osim onih koji su za
borbu nesposobni – nisu jednaki onima koji se na Allahovom putu bore
imecima svojim i životima svojim... ................................................................ 425
32. O strpljenju za vrijeme borbe.......................................................................... 426
33. O bodrenju na borbu ....................................................................................... 427
34. O kopanju hendeka ......................................................................................... 427
35. O izostajanju iz borbe iz nekog razloga .......................................................... 428
36. O vrijednosti posta u borbi na Allahovom putu ............................................. 429
37. O vrijednosti trošenja imetka na Allahovom putu ......................................... 430

653
SADRŽAJ

38. O vrijednosti onoga koji opremi ratnika ili se brine o njegovoj porodici ...... 431
39. O parfemisanju pred borbu parfemom kojim se mirišu umrli ...................... 432
40. O vrijednosti izvidnika..................................................................................... 433
41. Može li se u izviđanje slati pojedinac .............................................................. 433
42. O putovanju dvojice ........................................................................................ 434
43. U grivama konja je dobro do Sudnjeg dana ................................................... 434
44. Borba na Allahovom putu je obavezna i s pravednim i s nepravednim
vođom.............................................................................................................. 435
45. O onome ko drži konja radi borbe na Allahovom putu.................................. 436
46. O imenu konja i magarca ................................................................................ 436
47. Šta se spominje u vezi sa konjem ................................................................... 438
48. Konji se drže radi troga ................................................................................... 439
49. O onome ko u vojnom pohodu udari tuđu životinju ..................................... 440
50. O jahanju na jogunastom ždrijepcu ............................................................... 441
51. O dionici na konja ........................................................................................... 441
52. O onome ko je poveo tuđu životinju u borbu ................................................ 442
53. O željeznim i kožnim uzengijama za jahaću životinju ................................... 442
54. O jahanju konja bez sedla ............................................................................... 442
55. O konju sitnog koraka ..................................................................................... 443
56. O trkama konja ................................................................................................ 443
57. O treniranju konja za trku................................................................................ 444
58. Cilj trke treniranih konja ................................................................................. 444
59. O Vjerovjesnikovoj, sallallahu alejhi ve sellem, kamili .................................. 445
60. O Vjerovjesnikovoj, sallallahu alejhi ve sellem, mazgi .................................. 446
61. O džihadu žena ................................................................................................ 447
62. O ratovanju žene na moru............................................................................... 448
63. O čovjeku koji je u borbu poveo jednu od svojih supruga, a druge ostavio . 448
64. O učešću žena u vojnom pohodu i njihovoj borbi skupa s muškarcima ...... 449
65. Žene su za vrijeme bitke nosile muškarcima mješine s vodom .................... 450
66. Žene su tokom borbe liječile ranjenike .......................................................... 450
67. Žene su vraćale ranjene i poginule u Medinu ................................................. 450
68. O vađenju strijele iz tijela ................................................................................ 451
69. O stražarenju u borbi na Allahovom putu ...................................................... 451
70. O vrijednosti služenja (boraca) tokom borbe ................................................ 453

654
SADRŽAJ

71. Nagrada onome ko prilikom putovanja svome drugu pomogne ponijeti

prtljag .............................................................................................................. 454
72. O vrijednosti bdijenja samo jednog dana na vojnom položaju u borbi na
Allahovom putu............................................................................................... 455
73. O onome ko je pošao u vojni pohod s dječakom za hizmećenje................... 456
74. O plovidbi morem ............................................................................................ 457
75. O onome ko je u borbi tražio pomoć od slabašnih i dobrih ljudi .................. 457
76. Ne treba govoriti: “Taj je šehid!“ ..................................................................... 459
77. O podsticaju na streljaštvo ............................................................................. 460
78. O zabavljanju kopljima i sličnim oružjem ...................................................... 461
79. O štitu i onome ko se štitio pancirom svoga druga........................................ 461
80. O kožnom štitu ................................................................................................ 463
81. O remenima mača i vješanju mača o vrat ..................................................... 464
82. O ukrašavanju mačeva .................................................................................... 464
83. O onome ko je, prilikom putovanja, okačio mač o stablo u vrijeme
popodnevnog odmora .................................................................................... 465
84. O nošenju kacige ............................................................................................. 466
85. O onome ko je smatrao da ne treba lomiti oružje nakon smrti njegovog
vlasnika ........................................................................................................... 466
86. O razdvajanju boraca od zapovjednika prilikom popodnevnog odmora,
zbog traženja hlada ispod stabala drveća ..................................................... 467
87. O tome šta je rečeno o kopljima ..................................................................... 468
88. Šta je rečeno o Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, panciru i
plaštu u ratu .................................................................................................... 468
89. O ogrtaču na putu i u ratu ............................................................................... 470
90. O oblačenju svile u ratu................................................................................... 470
91. Šta je spomenuto o nožu................................................................................. 472
92. Šta je rečeno u vezi sa borbom s Bizantincima .............................................. 472
93. O borbi protiv Jevreja...................................................................................... 473
94. O borbi protiv Turaka ...................................................................................... 473
95. O sukobu s narodom čija će odjeća biti od krzna .......................................... 475
96. O onome ko je poredao svoje ashabe prilikom poraza, zatim sišao sa
svoje jahalice i zatražio pomoć ...................................................................... 475
97. O dovi protiv mušrika da budu poraženi i uzdrmani ..................................... 476
98. Hoće li musliman ostalim sljedbenicima objavljene Knjige ukazivati na
Pravi put i poučavati ih Kur’anu ..................................................................... 478

655
SADRŽAJ

99. O dovi za mušrike (da ih Allah uputi) na Pravi put kako bi se pridobili u
islam ................................................................................................................ 478
100. O pozivanju Jevreja i hrišćana u islam, o tome kada će se ustati protiv
njih, te šta je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, pisao perzijskom i
bizantijskom caru, i o pozivanju u islam pred početak borbe ...................... 479
101. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, pozivanju ljudi u islam i
priznanju vjerovjesništva, i o tome da jedni druge obožavaju, a ne Allaha . 480
102. O onome ko je želio u vojni pohod, a govorio da hoće nešto drugo, i o
onome ko je volio (na putovanja) kretati četvrtkom ..................................... 487
103. O kretanju na put poslije podne .................................................................... 488
104. O polasku na put pred kraj mjeseca ............................................................. 489
105. O polasku na put u ramazan.......................................................................... 489
106. O oproštaju (prilikom odlaska na putovanje) .............................................. 490
107. O poslušnosti i pokornosti vođi ..................................................................... 490
108. Iza vođe se bori i iza njega se zaklanja .......................................................... 491
109. O zakletvi u ratu da se neće bježati ............................................................... 492
110. Vođa će od ljudi tražiti ono što mogu uraditi ................................................ 494
111. Ukoliko Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, ne bi počeo borbu
početkom dana, odgodio bi je do vremena kada Sunce pređe zenit ........... 494
112. O traženju dopuštenja od vođe ..................................................................... 496
113. O onome ko je pošao u borbu odmah nakon što se oženio ......................... 497
114. O onome ko je odabrao borbu neposredno poslije prve bračne noći ........ 497
115. O žurbi vođe prilikom straha ......................................................................... 497
116. O žurbi i galopiranju prilikom straha............................................................. 498
117. O naknadi onome koji za nekoga ratuje, o darovanju životinja za
jahanje, i o prenosu tereta u borbi na Allahovom putu ................................ 498
118. O najamniku (u borbi) .................................................................................... 500
119. O Vjerovjesnikovoj, sallallahu alejhi ve sellem, zastavi ................................ 500
120. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Potpomognut
sam strahom na razdaljini od mjesec dana hoda.” ...................................... 502
121. O nošenju u borbu onoga što je potrebno .................................................... 503
122. O nošenju opskrbe o vratu ............................................................................ 505
123. O postavljanju žene na devu iza njenog brata .............................................. 505
124. O stavljanju nekoga iza sebe na jahalicu idući u vojni pohod ili na hadž ... 506
125. O stavljanju nekoga iza sebe na magarca ..................................................... 506
126. O pomoći nekome da uzjaše, i o drugome ................................................... 507
127. O putovanju s Mushafima u neprijateljsku zemlju ....................................... 508

656
SADRŽAJ

128. O tekbiru u toku rata ...................................................................................... 509

129. Kada je mekruh dizati glas pri izgovoru tekbira ........................................... 509
130. O izgovaranju riječi subhanallah prilikom spuštanja u dolinu .................... 510
131. O izgovaranju tekbira na uzvišenjima .......................................................... 510
132. Putniku se piše isto ono što je radio kod kuće.............................................. 511
133. O putovanju sâm ............................................................................................ 511
134. O žurbi prilikom putovanja ............................................................................ 512
135. Kada neko nekome daruje konja za borbu na Allahovom putu, a onda
ga vidi kako se prodaje ................................................................................... 514
136. O borbi na Allahovom putu s dopuštenjem roditelja ................................... 514
137. Šta je rečeno o zvonu i sličnom na vratovima kamila .................................. 515
138. Hoće li se onome ko se upisao u vojsku, a žena mu ide na hadž ili ima
neki drugi razlog, dozvoliti da izostane iz borbe ........................................... 515
139. O špijunu......................................................................................................... 516
140. O odjeći za zarobljenike ................................................................................. 518
141. O vrijednosti onoga čijim sebebom neko primi islam .................................. 519
142. O stavljanju zarobljenika u lance .................................................................. 519
143. O vrijednosti onoga koji je, primivši islam, slijedio dvije knjige .................. 520
144. Je li dozvoljeno neprijatelja napasti noću i tako mu ugroziti djecu i
potomstvo ....................................................................................................... 521
145. O ubijanju djece u ratu ................................................................................... 521
146. O ubijanju žena u ratu.................................................................................... 522
147. Ne može se kažnjavati onim čime Allah kažnjava ........................................ 522
148. O riječima Uzvišenog Allaha: A onda ih vežite, i poslije ili ih velikodušno
sužanjstva oslobodite ili otkupninu zahtijevajte. ............................................ 523
149. Da li je zarobljeniku (muslimanu) dozvoljeno ubiti i prevariti one koji su
ga zarobili kako bi se spasio od nevjernika ................................................... 523
150. Ukoliko mušrik prži muslimana (na vatri), hoće li i on biti pržen ................ 524
151. O paljenju kuća i palmi .................................................................................. 525
152. O ubistvu mušrika na spavanju ..................................................................... 527
153. Ne priželjkujte sukob s neprijateljem............................................................ 528
154. Rat je varka ..................................................................................................... 529
155. O laganju u ratu .............................................................................................. 530
156. O mučkom ubistvu ratnog neprijatelja ......................................................... 531
157. O tome šta je od lukavstva dopušteno, i o opreznosti sa onim od čije se
prevare strahuje .............................................................................................. 531
158. O pjevanju u ratu i dizanju tona prilikom kopanja hendeka........................ 532
159. O onome ko je bio nestabilan na konju ........................................................ 533

657
SADRŽAJ

160. O liječenju rana (pepelom) od spaljene hasure, o ženinom spiranju krvi

sa lica njenog oca, i o donošenju vode u štitu ............................................... 534
161. Šta je pokuđeno od podvojenosti i prepirki u ratu i o kazni za onoga ko
protivrječi zapovjedniku ................................................................................. 534
162. O tome kada se ljudi uplaše noću ................................................................. 536
163. O onome ko je ugledao neprijatelja i iz sveg glasa povikao: “Napad
neprijatelja!“ – da bi ljudi čuli ........................................................................ 537
164. O onome ko je rekao: “Primi je, ja sam sin toga.“ ........................................ 538
165. O tome kada neprijatelj prihvati arbitražu muslimana................................ 538
166. O ubistvu zarobljenika i drugoga što je vezano ............................................ 539
167. O tome hoće li se musliman predati, o onome koji se nije htio predati, i
o onome koji je klanjao dva rekata prije ubistva........................................... 541
168. O oslobađanju zarobljenika .......................................................................... 542
169. O otkupnini mušrika ...................................................................................... 543
170. Kada neprijateljski borac, bez ikakvog jamstva, uđe u muslimansku
državu .............................................................................................................. 544
171. Borit će se za zaštitu nemuslimana podanika u islamskoj državi i oni se
neće uzimati kao roblje .................................................................................. 544
172. O darovima izaslanstvima, o tome da li se zauzima za nemuslimane
islamske države, i o načinu postupanja sa njima .......................................... 545
173. O dotjerivanju radi delegacija ....................................................................... 546
174. O načinu izlaganja islama djetetu ................................................................. 547
175. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima upućenim
Jevrejima ......................................................................................................... 549
176. Ukoliko narod prihvati islam u neislamskoj zemlji, a ima imovinu i
posjede, to ostaje njima ................................................................................. 549
177. Vođin zahtjev za popis stanovništva ............................................................. 551
178. Uistinu će Allah pomoći vjeru nemoralnim čovjekom ................................. 552
179. O preuzimanju komande bez naredbe pretpostavljenih, ukoliko postoji
bojazan od neprijatelja ................................................................................... 553
180. O ispomoći u ljudstvu .................................................................................... 553
181. O onome ko je pobijedio neprijatelja i na njihovoj teritoriji proveo tri
dana ................................................................................................................. 554
182. O onome ko je podijelio ratni plijen u toku bitke i u toku putovanja .......... 555
183. Kada mušrici zaplijene imovinu muslimana, pa je musliman nađe ............ 555
184. Ko je progovorio perzijskim i nearapskim jezikom ...................................... 556
185. O utaji ratnog plijena ..................................................................................... 558
186. O utaji male količine ratnog plijena .............................................................. 559
187. Koje je kamile i brave od ratnog plijena pokuđeno klati.............................. 559

658
SADRŽAJ

188. O dobrim vijestima u vezi sa osvajanjem ..................................................... 561

189. Šta se daje donosiocu radosne vijesti ........................................................... 561
190. Nema hidžre nakon Osvajanja Mekke ........................................................... 562
191. Kada čovjek bude primoran gledati u kosu nemuslimanke ili vjernice
kada pogriješe Allahu da ih liši odjeće ........................................................... 563
192. O dočeku ratnika ............................................................................................ 564
193. Šta govori ratnik prilikom povratka iz borbe ................................................ 565
194. O namazu po povratku s putovanja .............................................................. 566
195. O pripremanju jela nakon povratka s putovanja .......................................... 567

KNJIGA O PROPISIVANJU PETINE

1. Izdvajanje petine je od vjere ............................................................................. 574
2. O opskrbi Vjerovjesnikovih, sallallahu alejhi ve sellem, supruga, nakon
njegove smrti................................................................................................... 575
3. O sobama Vjerovjesnikovih, sallallahu alejhi ve sellem, supruga i onome
što je od soba pripisivano njima .................................................................... 576
4. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, panciru, štapu, maču,
vrču i pečatu, o tome šta su poslije njega halife upotrebljavali od toga,
a što se ne spominje da je dijeljeno nasljednicima, te o njegovoj kosi,
obući, posuđu, čijom su upotrebom željeli bereket njegovi ashabi i
ostali muslimani nakon njegove smrti ........................................................... 579
5. Dokaz da je petina predviđena za potrebe Allahovog Poslanika, sallallahu
alejhi ve sellem, i za nevoljnike i Vjerovjesnikovo, sallallahu alejhi ve
sellem, davanje prednosti beskućnicima sa sofe i udovicama .................... 583
6. O Riječima uzvišenog Allaha: jedna petina pripada Allahu i Poslaniku .......... 584
7. O riječima Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem: “Dozvoljen vam je
plijen!“ ............................................................................................................. 586
8. Plijen pripada onima koji su učestvovali u borbi ............................................ 589
9. Da li će nagrada biti umanjena onom ko je u borbu pošao radi ratnog
plijena .............................................................................................................. 589
10. O vođinom dijeljenju onoga što dobije i o ostavljanju onome ko je
odsutan............................................................................................................ 590
11. Kako je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, podijelio imovinu
plemena Kurejza i En-Nadir i šta je od toga uzeo za svoje troškove ............. 591
12. O bereketu u imovini borca koji se borio s Vjerovjesnikom, sallallahu
alejhi ve sellem, i drugim vođama, i za njegovog života i poslije njegove
smrti................................................................................................................. 592
13. Ukoliko vođa pošalje glasnika zbog nekog posla ili mu naredi da ostane
(u svom mjestu), hoće li mu pripasti dio plijena ........................................... 594

659
SADRŽAJ

14. Dokaz da je petina predviđena i za potrebe (siromašnih) muslimana ........ 595

15. Odakle je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, davao zarobljenicima
ako nije uzimao iz petine ................................................................................ 600
16. Od dokaza da imam vrši raspodjelu petine je i taj da on, iz nje, može
dati nekim svojim bližnjima, a nekima ne dati.............................................. 601
17. O onome ko u petinu nije uzimao naoružanje i opremu ............................... 602
18. Šta je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, iz petine i drugih prihoda,
davao onima čija je srca trebalo pridobiti za islam....................................... 604
19. O hrani koju ratnik zarobi u nemuslimanskoj zemlji ..................................... 610

KNJIGA O GLAVARINI (DŽIZJI)

1. O glavarini i primirju sa neprijateljem ............................................................. 612
2. Kada vođa postigne sporazum s vladarem jednog naselja, da li taj
sporazum važi i za ostale? .............................................................................. 616
3. O oporuci u vezi sa štićenikom Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve
sellem .............................................................................................................. 616
4. Šta je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, odvojio iz Bahrejna i šta je
obećao od glavarine Bahrejna, te kome se dijele plijen i glavarina ............. 617
5. Grijeh onoga ko ubije štićenika bez ikakva zločina ......................................... 619
6. O iseljavanju Jevreja s Arabijskog poluotoka ................................................. 619
7. Ukoliko mušrici iznevjere muslimane, hoće li im se to oprostiti .................... 621
8. Vođina dova protiv onoga ko prekrši sporazum ............................................. 622
9. O garanciji i jamstvu ženama ........................................................................... 623
10. Jamčenje sigurnosti nemuslimanima koje da jedan musliman važeće je
za sve muslimane, njega može pružiti i najslabiji od njih ............................. 624
11. Kada su nevjernici rekli: “Promijenili smo vjeru!“, a nisu rekli: “Privatili
smo islam!“ ..................................................................................................... 624
12. O sporazumu i primirju s idolopoklonicima uz imovinsku i drugu
potporu i grijehu onoga ko prekrši sporazum ............................................... 625
13. O vrijednosti ispunjenja ugovora ................................................................... 626
14. Da li će se zimiji oprostiti ako na nekoga baci čini (sihr)............................... 626
15. Koje se prevare treba paziti ............................................................................ 627
16. Kako se otkazuje ugovor s onima s kojima je sklopljen ................................ 628
17. O grijehu onog koji sklopi ugovor a potom ga pronevjeri ............................. 628
18. O istoj temi ....................................................................................................... 630
19. O sporazumu na tri dana ili na određeno vrijeme ......................................... 632
20. O sporazumu na neodređeno vrijeme ........................................................... 633
21. O bacanju leševa idolopoklonika u jamu i neuzimanju novca za njih ......... 633
22. O grijehu onoga koji iznevjeri i poštenog i nepoštenog ................................ 634

660
 SADRŽAJ

KNJIGA O POČETKU STVARANJA

1. Šta se navodi u vezi sa riječima Uzvišenog Allaha: On je Taj Koji iz ničega
stvara i On će to ponovo učiniti, to je Njemu lahko. ............................................ 5
2. Šta je došlo o sedam zemalja ............................................................................... 8
3. O nebeskim tijelima ............................................................................................ 10
4. Opis Sunca i Mjeseca, koji utvrđenim putanjama plove ................................... 11
5. O riječima Uzvišenog: I On šalje vjetrove kao radosnu vijest, kao
prethodnicu milosti Svoje. ................................................................................. 15
6. O spominjanju meleka........................................................................................ 17
7. Kada neko izgovori amin, a i meleki na nebu kažu amin, pa se njegov
izgovor podudari sa izgovorom meleka, bit će mu oprošteni raniji grijesi .... 27
8. O opisu Dženneta i o tome da je on već stvoren ............................................... 34
9. O opisu džennetskih kapija ................................................................................ 43
10. O opisu Džehennema i o tome da je on već stvoren ....................................... 43
11. O opisu Iblisa i njegove vojske .......................................................................... 48
12. O spomenu džina i njihovom nagrađivanju i kažnjavanju .............................. 61
13. O riječima Uzvišenog Allaha: Kada ti poslasmo nekoliko džina da Kur‘an
slušaju ................................................................................................................ 62
14. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i po njoj životinje svih vrsta razasuo. .............. 63
15. Najbolja imovina muslimana su bravi za kojima ide po vrhovima brda i
planina............................................................................................................... 65
16. Pet vrsta životinja su štetne i mogu se ubijati u Haremu ................................ 69
17. Kad u piće nekog od vas upadne muha, nek je cijelu zagnjuri jer je u
jednom njenom krilu bolest, a u drugom lijek ................................................ 72

KNJIGA O VJEROVJESNICIMA
1. O stvaranju Adema, salavatullahi alejhi, i njegovog potomstva ...................... 75
2. Duše su regrutovane vojske................................................................................ 81
3. O riječima Uzvišenog Allaha: I Nuha poslasmo narodu njegovom. .................. 82

636
SADRŽAJ

4. O riječima Uzvišenog Allaha: Mi smo poslali Nuha narodu njegovom:

“Opominji narod svoj prije nego ga stigne patnja nesnosna...“ ........................ 82
5. O istoj temi .......................................................................................................... 86
6. O spomenu Idrisa, alejhisselam ......................................................................... 87
7. O riječima Uzvišenog Allaha: I Adu brata njihovog Huda. “O narode moj,“ –
govorio je on – “Allahu se klanjajte.“ ................................................................ 89
8. Kazivanje o Jedžudžu i Medžudžu...................................................................... 91
9. O riječima Uzvišenog Allaha: A Ibrahima je Allah uzeo za prijatelja. ............... 94
10. O istoj temi ....................................................................................................... 100
11. O riječima Uzvišenog Allaha: I obavijesti ih o gostima Ibrahimovim, kada
su mu ušli... ...................................................................................................... 112
12. O riječima Uzvišenog Allaha: I spomeni u Knjizi Ismaila! On je ispunjavao
dato obećanje. ................................................................................................ 113
13. Kazivanje o Ishaku, Ibrahimovom, alejhima selam, sinu .............................. 113
14. O istoj temi ....................................................................................................... 114
15. Poglavlje........................................................................................................... 115
16. O riječima Uzvišenog Allaha: A Semudu – njegovog brata Saliha... I
poslanici Hidžra su poslanike lažnim smatrali. .............................................. 116
17. O riječima Uzvišenog Allaha: U Jusufu i braći njegovoj nalaze se pouke za
sve koji se raspituju. (Jusuf, 7) ......................................................................... 119
18. O riječima Uzvišenog Allaha: I Ejjubu se, kad je Gospodaru svome
zavapio: “Mene je nevolja snašla, a Ti si od milostivih najmilostiviji.“ ............ 123
19. Poglavlje .......................................................................................................... 124
20. O riječima Uzvišenog Allaha: A da li je do tebe doprla vijest o Musau, kada
je vatru ugledao............................................................................................... 126
21. Poglavlje........................................................................................................... 127
22. O riječima Uzvišenog Allaha: A da li je do tebe doprla vijest o Musau? I o
Njegovim riječima: A Allah je, sigurno, s Musaom razgovarao ....................... 127
23. O riječima Uzvišenog Allaha: Mi odredismo da čas susreta sa Musaom
bude kad se napuni trideset noći .................................................................... 129
24. O razgovoru Hidra s Musaom, alejhisselam ................................................... 131
25. Poglavlje .......................................................................................................... 137
26. Poglavlje .......................................................................................................... 137
27. O Musaovoj smrti i njegovu spomenu poslije................................................. 138
28. O riječima Uzvišenog Allaha: A onima koji vjeruju – Allah kao pouku
navodi ženu Faraonovu ................................................................................... 140
29. Poglavlje .......................................................................................................... 141

637
SADRŽAJ

30. O riječima Uzvišenog Allaha: I Medjenu – brata njihova Šuajba... ................. 141
31. O riječima Uzvišenog Allaha: I Junus je bio poslanik ...................................... 142
32. Poglavlje .......................................................................................................... 144
33. O riječima Uzvišenog Allaha: A Davudu smo dali Zebur. ................................ 145
34. Allahu su najdraži Davudov namaz i Davudov post....................................... 147
35. Poglavlje .......................................................................................................... 148
36. O riječima Uzvišenog Allaha: Mi smo Davudu poklonili Sulejmana ............... 149
37. O riječima Uzvišenog Allaha: A Mi smo Lukmanu mudrost darovali. Budi
zahvalan Allahu! ............................................................................................. 152
38. Poglavlje .......................................................................................................... 153
39. O riječima Uzvišenog Allaha: Kazivanje o milosti Gospodara tvoga prema
robu Njegovom Zekerijji ................................................................................... 154
40. O riječima Uzvišenog Allaha: I spomeni u Knjizi Merjemu: kad se od
ukućana svojih na istočnu stranu povukla ...................................................... 156
41. Poglavlje........................................................................................................... 157
42. O riječima Uzvišenog Allaha: A kad meleki rekoše: “O Merjema, Allah ti
javlja radosnu vijest, od Njega Riječ................................................................ 158
43. O riječima Uzvišenog Allaha: O sljedbenici Knjige, ne zastranjujte u svom
vjerovanju i o Allahu govorite samo istinu! ..................................................... 159
44. O riječima Uzvišenog Allaha: I spomeni u Knjizi Merjemu: kad se od
ukućana svojih na istočnu stranu povukla. ..................................................... 160
45. Silazak Isaa, sina Merjeminog, alejhisselam .................................................. 167
46. O onome što je spomenuto u vezi sa Izraelćanima ....................................... 168
47. Kazivanje o gubavcu, slijepcu i ćelavcu od Izraelićana.................................. 174
48. Poglavlje .......................................................................................................... 175
49. Govor o pećini .................................................................................................. 176

KNJIGA O VRLINAMA

1. O riječima uzvišenog Allaha: O ljudi, Mi vas od jednog čovjeka i jedne žene

stvaramo .......................................................................................................... 188
2. Poglavlje ............................................................................................................ 191
3. O vrlinama Kurejšija.......................................................................................... 192
4. Kur’an je objavljen na kurejšijskom jeziku ...................................................... 195
5. O vezi Jemena s Ismailom ................................................................................ 195
6. Poglavlje ............................................................................................................ 196

638
SADRŽAJ

7. O spomenu plemena Eslem, Gifar, Muzejne, Džuhejne i Ešdže‘a .................... 197

8. O spomenu (plemena) Kahtan ......................................................................... 199
9. Šta se zabranjuje od predislamskih prizivanja ................................................ 200
10. Kazivanje o (plemenu) Huza’a ........................................................................ 201
11. Kazivanje o Zemzemu...................................................................................... 203
12. Kazivanje o Zemzemu i neznanju Arapa ......................................................... 204
13. O onome ko svoje porijeklo vezuje za svoje pretke u islamu i u
neznaboštvu .................................................................................................... 205
14. Sin od sestre jednog naroda ili njihov štićenik pripada njima ...................... 206
15. Kazivanje o Abesincima, i o riječima Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve
sellem: “O Benu Erfide!“ ................................................................................. 206
16. Ko želi da mu se ne grdi porijeklo ................................................................... 207
17. O imenima Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem......................... 208
18. O Pečatu vjerovjesnika, sallallahu alejhim ve sellem .................................... 209
19. O smrti Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem .......................................... 210
20. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, nadimku po djetetu ......... 210
21. Poglavlje........................................................................................................... 211
22. O muhuru poslanstva ...................................................................................... 212
23. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, opisu ................................. 212
24. Vjerovjesnikovo, sallallahu alejhi ve sellem, oko bi spavalo a srce ne bi ..... 221
25. Znaci vjerovjesništva u islamu ........................................................................ 223
26. O riječima Uzvišenog Allaha: Znaju Poslanika kao što sinove svoje znaju,
ali neki od njih, doista, svjesno istinu prikrivaju.............................................. 257
27. Zahtjev mušrika da im Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, pokaže
neki znak, pa im je pokazao polovljenje Mjeseca.......................................... 257
28. Poglavlje .......................................................................................................... 258
29. O vrlinama Vjerovjesnikovih, sallallahu alejhi ve sellem, ashaba................. 263
30. O vrlinama muhadžira i njihovim vrijednostima ........................................... 265
31. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Zatvorite sva
vrata, osim Ebu Bekrovih!” ............................................................................. 267
32. Ebu Bekr je, po vrijednosti, odmah iza Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve
sellem .............................................................................................................. 267
33. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Da sam
uzimao prijatelja...” ......................................................................................... 268
34. O vrlinama Omera b. El-Hattaba Ebu Hafsa el-Kurejšija el-Adevija,
radijallahu anhu .............................................................................................. 282

639
SADRŽAJ

35. O vrlinama Osmana b. Affana Ebu Amra el-Kurešija, radijallahu anhu ........ 290
36. O jednoglasnom izboru Osmana b. Affana za halifu i kazivanje o ubistvu
Omera, radijallahu anhu ................................................................................. 296
37. O vrlinama Alije b. Ebi Taliba Ebul-Hasana el-Kurešija el-Hašimija,
radijallahu anhu .............................................................................................. 299
38. O vrlinama Džafera b. Ebi Taliba el-Hašimija, radijallahu anhu .................... 303
39. O spomenu El-Abbasa b. Abdulmuttaliba, radijallahu anhu ......................... 304
40. O vrlinama Vjerovjesnikovih, sallallahu alejhi ve sellem, bližnjih, a
posebno njegove kćerke Fatime, radijallahu anha ....................................... 304
41. O vrlinama Ez-Zubejra b. Avvama, radijallahu anhu ...................................... 307
42. O spomenu Talhe b. Ubejdullaha, radijallahu anhu ...................................... 309
43. O vrlinama Sa‘da b. Ebi Vekkasa ez-Zuhrija, radijallahu anhu ...................... 310
44. O spomenu Vjerovjesnikovih, sallallahu alejhi ve sellem, zetova, a među
njima i Ebul-Asa b. Er-Rebi‘a, radijallahu anhu ............................................. 311
45. O vrlinama Zejda b. Harisea, radijallahu anhu, Vjerovjesnikovog,
sallallahu alejhi ve sellem, štićenika ............................................................. 312
46. O spomenu Usamea b. Zejda, radijallahu anhu ............................................ 313
47. O vrlinama Abdullaha b. Omera b. El-Hattaba, radijallahu anhu.................. 316
48. O vrlinama Ammara i Huzejfea, radijallahu anhuma .................................... 318
49. O vrlinama Ebu Ubejdea b. El-Džerraha, radijallahu anhu ............................ 319
50. O vrlinama Hasana i Husejna, raijallahu anhuma ......................................... 320
51. O vrlinama Bilala b. Rebaha, Ebu Bekrovog, radijallahu anhu, štićenika .... 323
52. O spomenu Ibn Abbasa, radijallahu anhu ...................................................... 324
53. O vrlinama Halida b. El-Velida, radijallahu anhu ........................................... 324
54. O vrlinama Salima, Ebu Huzejfinog štićenika, radijallahu anhu ................... 325
55. O vrlinama Abdullaha b. Mes’uda, radijallahu anhu ..................................... 326
56. O spomenu Muavije, rsdijallahu anhu............................................................ 328
57. O vrlinama Fatime, radijallahu anha .............................................................. 329
58. O vrlinama Aiše, radijallahu anha .................................................................. 330
59. O vrlinama ensarija ......................................................................................... 333
60. O riječima Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem: “Da nije bilo hidžre,
bio bih ensarija.” ............................................................................................. 335
61. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, bratimljenju muhadžira
i ensarija .......................................................................................................... 335
62. Ljubav prema ensarijama je znak imana ....................................................... 337

640
SADRŽAJ

63. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima upućenim

ensarijama: “Vi ste mi najdraži!” .................................................................... 338
64. O sljedbenicima ensarija ................................................................................ 338
65. O vrijednosti ensarijskih plemena .................................................................. 339
66. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima ensarijama:
“Budite strpljivi dok me ne susretnete na Vrelu!” ......................................... 341
67. O Vjerovjesnikovoj, sallallahu alejhi ve sellem dovi: “Allahu, popravi
stanje ensarija i muhadžira!”.......................................................................... 342
68. O riječima Uzvišenog Allaha: I više vole njima nego sebi, mada im je i
samima potrebno. .......................................................................................... 343
69. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Prihvatite
njihova dobra, a prelazite preko njihovih loših djela.” .................................. 344
70. O vrlinama Sa’da b. Muaza, radijallahu anhu ................................................ 346
71. O vrlinama Usejda b. Hudajra i Abbada b. Bišra, radijallahu anhuma.......... 348
72. O vrlinama Muaza b. Džebela.......................................................................... 348
73. O vrlinama Sa’da b. Ubadea, radijallahu anhu .............................................. 349
74. O vrlinama Ubejja b. Ka’ba, radijallahu anhu ................................................ 349
75. O vrlinama Zejda b. Sabita, radijallahu anhu ................................................ 350
76. O vrlinama Ebu Talhe, radijallahu anhu ......................................................... 351
77. O vrlinama Abdullaha b. Sellama, radijallahu anhu ...................................... 352
78. O Vjerovjesnikovoj, sallallahu alejhi ve sellem, ženidbi Hatidžom,
radijallahu anha, i njenim vrlinama ............................................................... 354
79. O spomenu Džerira b. Abdullaha el-Bedželija, radijallahu anhu .................. 357
80. O spomenu Huzejfea b. El-Jemana el-Absija, radijallahu anhu .................... 358
81. O spomenu Hinde bint Utbe b. Rebi’a, radijallahu anha ............................... 359
82. Slučaj Zejda b. Amra b. Nufejla ....................................................................... 359
83. O gradnji Kabe ................................................................................................. 361
84. O predislamskom dobu................................................................................... 362
85. O zakletvi u predislamsko doba...................................................................... 368
86. O slanju Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, ....................................... 372
87. Šta su Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, i njegovi ashabi preživjeli
od mušrika u Mekki ......................................................................................... 373
88. O primanju islama Ebu Bekra Es-Siddika, radijallahu anhu ......................... 376
89. O primanju islama Sa’da b. Ebi Vekkasa, radijallahu anhu ........................... 376
90. O spomenu džina ............................................................................................ 377
91. O primanju islama Ebu Zerra el-Gifarija, radijallahu anhu ........................... 379

641
SADRŽAJ

92. O primanju islama Seida b. Zejda, radijallahu anhu ..................................... 380

93. O primanju islama Omera b. El-Hattaba, radijallahu anhu .......................... 380
94. O raspolućenju Mjeseca .................................................................................. 383
95. O hidžri u Abesiniju.......................................................................................... 385
96. O Negusovoj smrti ........................................................................................... 388
97. O međusobnoj zakletvi mušrika protiv Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve
sellem .............................................................................................................. 390
98. Kazivanje o Ebu Talibu .................................................................................... 390
99. Kazivanje o Israu.............................................................................................. 392
100. O Mi’radžu ...................................................................................................... 394
101. O izaslanstvu ensarija Vjerovjesniku, sallallahu alejhi ve sellem, u Mekki
i njihovoj prisezi na Akabi ............................................................................... 397
102. O Vjerovjesnikovoj, sallallahu alejhi ve sellem, ženidbi Aišom, o
njezinom dolasku u Medinu, i o Poslanikovom spolnom odnosu s njom .... 400
103. O hidžri Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, i njegovih ashaba u
Medinu ............................................................................................................. 401
104. O dolasku Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, i njegovih ashaba u
Medinu ............................................................................................................. 422
105. O boravku muhadžira u Mekki nakon obavljenog hadža ili umre ............... 428
106. O povijesti i o tome otkad se ona računa ..................................................... 428
107. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Allahu,
produži mojim ashabima Hidžru!”, te o njegovom žaljenju za onim ko
umre u Mekki ................................................................................................... 429
108. Kako je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, pobratimio svoje ashabe430
109. O istoj temi ..................................................................................................... 431
110. O odlasku Jevreja kod Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem,
prilikom njegovog dolaska u Medinu ............................................................. 433
111. O primanju islama Selmana el-Farisija, radijallahu anhu ............................ 435

KNJIGA O VOJNIM POHODIMA

1. O Pohodu na El-Ušejra ili El-Usejra .................................................................. 436
2. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi vesellem, spomenu onih koji će biti
ubijeni na Bedru .............................................................................................. 438
3. O Bici na Bedru .................................................................................................. 439
4. O riječima Uzvišenog Allaha: I kad ste od Gospodara svoga pomoć
zatražili, On vam se odazvao ........................................................................... 440
5. O istoj temi ........................................................................................................ 441

642
SADRŽAJ

6. O broju učesnika Bedra..................................................................................... 442

7. O Vjerovjesnikovoj, sallallahu alejhi ve sellem, dovi protiv kurejšijskih
nevjernika Šejbea, Utbea, El-Velida i Ebu Džehla b. Hišama i molbi za
njihovu propast ............................................................................................... 443
8. O Ebu Džehlovom ubistvu ................................................................................ 444
9. O vrijednosti učesnika Bedra ............................................................................ 452
10. O istoj temi ....................................................................................................... 453
11. O učešću meleka u Bici na Bedru .................................................................... 459
12. O istoj temi ....................................................................................................... 461
13. Imena učesnika Bedra ..................................................................................... 475
14. Slučaj Benu Nadira i odlazak Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve
sellem, kod njih radi krvarine za dvojicu ljudi ............................................... 476
15. Ubistvo Ka’ba b. Ešrefa.................................................................................... 483
16. Ubistvo Ebu Rafi’a Abdullaha b. Ebi el-Hukajka............................................ 484
17. O Bici na Uhudu ............................................................................................... 488
18. O riječima Uzvišenog Allaha: Kada dva krila vaša gotovo nisu uzmakla ....... 494
19. O riječima Uzvišenog Allaha: One među vama koji su uzmakli na dan
kada su se dvije vojske sukobile ...................................................................... 500
20. O riječima Uzvišenog Allaha: Kad ste ono uzmicali, ne obazirući se ni na
koga ................................................................................................................. 501
21. O riječima Uzvišenog Allaha: Zatim vam je, poslije nevolje, spokojstvo
ulio, san je neke od vas uhvatio ....................................................................... 502
22. O riječima Uzvišenog Allaha: Od tebe ne zavisi da li će On pokajanje
njihovo primiti ili će ih na muke staviti, jer oni su zaista nasilnici. ................. 503
23. O spomenu Ummu Selit .................................................................................. 504
24. O ubistvu Hamze b. Abdulmuttaliba, radijallahu anhu ................................. 505
25. O ranama koje je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, zadobio na
Uhudu .............................................................................................................. 506
26. O onima koji su se odazvali Allahu i Poslaniku .............................................. 508
27. Ko je od muslimana ubijen na Uhudu ............................................................ 509
28. O tome da Uhud voli nas, a i mi volimo njega................................................ 511
29. O pohodu na Er-Redži’, Ri’l, Zekvan i bunar Meune i priča o Adalu, El-
Kareu i Asimu b. Sabitu, Hubejbu i njihovim drugovima .............................. 513
30. O Bici na Hendeku, a to je bitka protiv saveznika .......................................... 521
31. O povratku Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, s Hendeka i
odlasku protiv plemena Benu Kurejza i držanju istog pod opsadom .......... 531
32. O Pohodu na Zatur-Rika’ ................................................................................. 535

643
SADRŽAJ

33. Pohod na Benu Mustalik iz plemena Benu Huza’a - Bitka na Murejsiji ......... 541
34. O Pohodu na Enmar ........................................................................................ 543
35. O slučaju potvore............................................................................................. 547
36. O Pohodu na Hudejbijju .................................................................................. 554
37. O slučaju ljudi Ukla i Urejne ............................................................................ 571
38. O Pohodu na Zu-Kared .................................................................................... 573
39. O Pohodu na Hajber ........................................................................................ 574
40. O Vjerovjesniovom, sallallahu alejhi ve sellem, postavljanju guvernera
stanovnicima Hajbera..................................................................................... 597
41. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, postupanju sa
stanovnicima Hajbera..................................................................................... 598
42. O ovčijem mesu u koje je stavljen otrov i koje je dato Vjerovjesniku,
sallallahu alejhi ve sellem .............................................................................. 599
43. O Pohodu Zejda b. Harisea.............................................................................. 599
44. O naknadnoj umri ........................................................................................... 600
45. O Bitki na Muti u Šamu .................................................................................... 604
46. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, slanju Usamea b. Zejda
Hurkatu iz Džuhejne ....................................................................................... 607
47. O oslobođenju Mekke i onome što je poslao Hatib b. Ebi Beltea
stanovnicima Mekke obavještavajući ih o Vjerovjesnikovom, sallallahu
alejhi ve selle, pohodu ................................................................................... 610
48. O tome da je Pohod za oslobođenje Mekke bio u ramazanu ....................... 611
49. Gdje je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, pobo zastavu na dan
Oslobođenja Mekke ........................................................................................ 614
50. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, ulasku u Mekku s gornje
strane ............................................................................................................... 618
51. Gdje je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, odsjeo na dan
Oslobođenja Mekke ........................................................................................ 619
52. O istoj temi ....................................................................................................... 619
53. O boravku Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, u Mekki nakon
njena oslobođenja .......................................................................................... 622
54. O istoj temi....................................................................................................... 623
55. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah vas je na mnogim bojištima pomogao,
a i onoga dana na Hunejnu kad vas je mnoštvo vaše zanijelo........................ 630

644
 SADRŽAJ
56. O Pohodu na Evtas ....................................................................................................5
57. O Pohodu na Taif........................................................................................................6
58. O izviđačkom vodu upućenom u pravcu Nedžda ...............................................15
59. Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, je poslao Halida b. Velida protiv
plemena Benu Džezime .........................................................................................16
60. O izviđačkom vodu u kome su bili i Abdullah b. Huzafe es-Sehmi i
Alkama b. Mudžezziz el-Mudlidži ..........................................................................16
61. O slanju Ebu Musaa i Muaza u Jemen prije Oproštajnog hadža........................17
62. O slanju Alije b. Ebi Taliba i Halida b. El-Velida u Jemen prije
Oproštajnog hadža .................................................................................................21
63. Pohod na Zul-Halesu...............................................................................................24
64. O Pohodu Zatus-Sulasil ..........................................................................................27
65. O Džerirovu odlasku u Jemen ................................................................................28
66. O Pohodu na obalu mora .......................................................................................29
67. O Ebu Bekrovom hadžu s ljudima godine po Hidžri ...........................................31
68. O izaslanstvu Benu Temima...................................................................................32
69. O istoj temi ...............................................................................................................32
70. O izaslanstvu Abdulkajsa .......................................................................................34
71. O izaslanstvu Benu Hanife i o slučaju Sumamea b. Usala .................................37
72. Kazivanje o El-Esvedu el-Ansiju .............................................................................40
73. Kazivanje o stanovnicima Nedžrana.....................................................................41
74. Kazivanje o Umanu i Bahrejnu...............................................................................43
75. O dolasku El-Eš’arija i stanovnika Jemena ..........................................................44
76. Kazivanje o plemenu Devsu i Et-Tufejlu b. Amru ed-Devsiju .............................48
77. Kazivanje o izaslanstvu plemena Tajj’ i hadisu Adija b. Hatima........................49
78. O Oproštajnom hadžu.............................................................................................50
79. O Pohodu na Tebuk, a bio je to težak pohod .......................................................60
80. O slučaju Ka’ba b. Malika........................................................................................65
81. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, dolasku u Hidžr ....................70

641
SADRŽAJ

82. O istoj temi ...............................................................................................................71

83. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, pismu Kisri i Kajsaru ...........72
84. O Vjerovjesnikovoj, sallallahu alejhi ve sellem, bolesti i smrti..........................74
85. O onome što je posljednje izgovorio Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve
sellem .......................................................................................................................88
86. O Vjerovjesnikovoj, sallallahu alejhi ve sellem, smrti........................................89
87. O istoj temi................................................................................................................89
88. O vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, slanju Usamea b. Zejda,
radijalahu anhu, u vojni pohod u vrijeme bolesti od koje je umro ..................90
89. O istoj temi ...............................................................................................................91
90. O broju Vjerovjesnikovih, sallallahu alejhi ve sellem, vojnih pohoda ..............91

KNJIGA O TUMAČENJU KUR’ANA

1. Šta je došlo o Fatihi ...................................................................................................94
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...a ne na put onih koji su protiv sebe srdžbu
izazvali, niti onih koji su zalutali! ...........................................................................94
SURA EL-BEKARE ......................................................................................................95
1. O riječima Uzvišenog Allaha: I pouči On Adema nazivima svih stvari... ..............95
2. O istoj temi .................................................................................................................97
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Zato ne smatrajte svjesno Allahu ravnim .............98
4. O riječima Uzvišenog Allaha: I Mi smo vam od oblaka hladovinu načinili i
manu .........................................................................................................................99
5. O riječima Uzvišenog Allaha: I kada smo rekli: “Uđite u ovaj grad i jedite
što god hoćete i koliko god hoćete .........................................................................99
6. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: “Ko je neprijatelj Džibrilu?” ......................... 100
7. O riječima Uzvišenog Allaha: Mi nijedan propis ne promijenimo, niti ga u
zaborav potisnemo, a da bolji od njega ili sličan njemu ne donesemo............ 101
8. O riječima Uzvišenog Allaha: Nevjernici govore: “Allah je uzeo Sebi dijete.”
Hvaljen neka je On! ............................................................................................... 102
9. O riječima Uzvišenog Allaha: Neka vam mjesto na kome je stajao Ibrahim
bude prostor iza koga ćete namaz obavljati....................................................... 103
10. O riječima Uzvišenog Allaha: I dok su Ibrahim i Ismail temelje Hrama
podizali ................................................................................................................... 104
11. O riječima Uzvišenog Allaha: Recite: “Mi vjerujemo u Allaha i u ono što se
objavljuje nama...” ................................................................................................. 105
12. O riječima Uzvišenog Allaha: Neki ljudi kratke pameti reći će: “Šta ih je
odvratilo od kible njihove prema kojoj su se okretali?” ..................................... 106

642
SADRŽAJ

13. O riječima Uzvišenog Allaha: I tako smo od vas stvorili pravednu

zajednicu da budete svjedoci protiv ostalih ljudi, i da Poslanik bude protiv
vas svjedok. ............................................................................................................ 107
14. O riječima Uzvišenog Allaha: I Mi smo promijenili kiblu prema kojoj si se
prije okretao ........................................................................................................... 107
15. O riječima Uzvišenog Allaha: Vidimo Mi kako sa žudnjom bacaš pogled
prema nebu ............................................................................................................ 108
16. O riječima Uzvišenog Allaha: I kada bi ti onima kojima je data Knjiga sve
dokaze donio, oni opet ne bi prihvatili tvoju kiblu.............................................. 109
17. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni kojima smo dali Knjigu znaju Poslanika
kao što sinove svoje znaju ..................................................................................... 109
18. O riječima Uzvišenog Allaha: Svako se okreće prema svojoj kibli, a vi se
potrudite da druge, čineći dobra djela, preteknete! Ma gdje bili, Allah će
vas sve sabrati – Allah, zaista, sve može. ............................................................ 110
19. O riječima Uzvišenog Allaha: I iz svakog mjesta u kome budeš, ti lice svoje
Časnom hramu okreni, istina, doista, od Gospodara tvoga dolazi – Allah
motri na ono što radite.......................................................................................... 110
20. O riječima Uzvišenog Allaha: I iz svakog mjesta u koje dođeš, ti lice svoje
Svetom hramu okreni ............................................................................................ 111
21. O riječima Uzvišenog Allaha: Saffa i Merva su Allahova časna mjesta ............ 112
22. O riječima Uzvišenog Allaha: Ima ljudi koji su umjesto Allaha kumire
prihvatili, vole ih kao što se Allah voli... .............................................................. 113
23. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, propisuje vam se odmazda za
ubijene .................................................................................................................... 114
24. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, propisuje vam se post, kao što je
propisan onima prije vas, da biste se grijeha klonili. ......................................... 116
25. O riječima Uzvišenog Allaha: I to neznatan broj dana; a onome od vas koji
bude bolestan ili na putu – isti broj drugih dana................................................ 117
26. O riječima Uzvišenog Allaha: Ko od vas u tom mjesecu bude kod kuće,
neka ga u postu provede....................................................................................... 118
27. O riječima Uzvišenog Allaha: Dozvoljava vam se da se, u noćima dok traje
post, sastajete sa svojim ženama ........................................................................ 119
28. O riječima Uzvišenog Allaha: Jedite i pijte sve dok ne budete mogli
razlikovati bijelu nit od crne niti zore ................................................................... 120
29. O riječima Uzvišenog Allaha: Ne iskazuje se čestitost u tome da sa
stražnje strane u kuće ulazite ............................................................................... 121
30. O riječima Uzvišenog Allaha: I borite se protiv njih sve dok mnogoboštva
ne nestane i dok se Allahova vjera slobodno ispovijedati ne mogne ............... 122

643
SADRŽAJ

31. O riječima Uzvišenog Allaha: I imetak na Allahovom putu žrtvujte, i sami

sebe u propast ne dovodite, i dobro činite; Allah, zaista, voli one koji dobra
djela čine. ............................................................................................................... 123
32. O riječima Uzvišenog Allaha: A onoga među vama koji se razboli ili ga
glavobolja muči... .................................................................................................. 124
33. O riječima Uzvišenog Allaha: Obavite umru do hadža i zakoljite kurban........ 125
34. O riječima Uzvišenog Allaha: Ne pripisuje vam se u grijeh ako od
Gospodara svoga molite da vam pomogne da nešto steknete......................... 126
35. O riječima Uzvišenog Allaha: Zatim krenite odakle kreću ostali ljudi... ........... 126
36. O riječima Uzvišenog Allaha: A ima i onih koji govore: “Gospodaru naš,
podaj nam dobro i na ovom i na Onom svijetu i sačuvaj nas patnje u
Ognju!”.................................................................................................................... 128
37. O riječima Uzvišenog Allaha: ...a najljući su protivnici. ..................................... 128
38. O riječima Uzvišenog Allaha: Zar vi mislite da ćete ući u Džennet, a još
niste iskusili ono što su iskusili oni koji su prije vas bili i nestali? ...................... 129
39. O riječima Uzvišenog Allaha: Žene vaše su njive vaše, i vi njivama svojim
prilazite kako hoćete, a pripremite što i za duše svoje... .................................... 130
40. O riječima Uzvišenog Allaha: A kada pustite žene i one ispune propisano
vrijeme za čekanje, ne smetajte im da se ponovo udaju za svoje muževe... .... 131
41. O riječima Uzvišenog Allaha: Žene su dužne da čekaju četiri mjeseca i
deset dana poslije smrti svojih muževa. ............................................................. 132
42. O riječima Uzvišenog Allaha: Redovno namaz obavljajte, naročito onaj
krajem dana. .......................................................................................................... 135
43. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i pred Allahom ponizno stojte. ........................ 135
44. O riječima Uzvišenog Allaha: Ako se budete nečega bojali, onda klanjajte
hodeći ili jašući. A kada budete sigurni, spomenite Allaha onako kako vas
je On naučio onome što niste znali. ..................................................................... 136
45. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni među vama kojima se primiče smrt, a
koji iza sebe ostavljaju žene... .............................................................................. 137
47. O riječima Uzvišenog Allaha: Kome bi od vas bilo drago da posjeduje
bašču punu palmi i vinove loze ............................................................................ 138
46. O riječima Uzvišenog Allaha: Gospodaru moj, pokaži mi kako umrle
oživljuješ! ................................................................................................................ 138
48. O riječima Uzvišenog Allaha: ...oni proseći ne dodijavaju ljudima... ............... 139
49. O riječima Uzvišenog Allaha: A Allah je dozvolio trgovinu, a zabranio
kamatu... ................................................................................................................ 140
50. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah uništava kamatu........................................ 140
51. O riječima Uzvišenog Allaha: ...eto vam onda, nek znate, rata od Allaha i
Poslanika Njegovog! ............................................................................................. 141

644
SADRŽAJ

52. O riječima Uzvišenog Allaha: A ako je u nevolji, onda pričekajte dok bude
imao; a još vam je bolje, nek znate, da dug poklonite. ...................................... 141
53. O riječima Uzvišenog Allaha: I bojte se dana kad ćete se svi Allahu vratiti... .. 142
54. O riječima Uzvišenog Allaha: Pokazivali vi ono što je u dušama vašim ili to
krili, Allah će vas za to pitati; oprostit će onom kome On hoće, a kaznit će
onoga koga On hoće – Allah je kadar sve. ........................................................... 142
55. O riječima Uzvišenog Allaha: Poslanik vjeruje u ono što mu se objavljuje
od Gospodara njegovog... ..................................................................................... 143
SURA ALI IMRAN ..................................................................................................... 144
1. O riječima Uzvišenog Allaha: U njoj su ajeti jasni... ............................................. 144
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i ja nju i porod njezin stavljam pod Tvoje
okrilje od prokletog šejtana. ................................................................................. 145
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni koji obavezu svoju prema Allahu i
zakletve svoje zamjenjuju nečim što malo vrijedi – na Onom svijetu
nikakva dobra neće imati... .................................................................................. 146
4. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: “O sljedbenici Knjige, dođite da se
okupimo oko jedne riječi i nama i vama zajedničke: da se nikome osim
Allahu ne klanjamo i da nikoga Njemu ravnim ne smatramo...” ...................... 150
5. O riječima Uzvišenog Allaha: Nećete zaslužiti nagradu sve dok ne udijelite
dio od onoga što vam je najdraže; a bilo šta vi udijelili, Allah će, sigurno,
za to znati. .............................................................................................................. 152
6. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: “Donesite Tevrat pa ga čitajte, ako
istinu govorite.” ...................................................................................................... 153
7. O riječima Uzvišenog Allaha: Vi ste narod najbolji od svih koji se ikada
pojavio... ................................................................................................................. 154
8. O riječima Uzvišenog Allaha: Kada dva krila vaša gotovo nisu uzmakla... ...... 155
9. O riječima Uzvišenog Allaha: Od tebe ne zavisi... ................................................ 155
10. O riječima Uzvišenog Allaha: ...dok vas je Poslanik zvao iza vaših leđa... ...... 156
11. O riječima Uzvišenog Allaha: Zatim vam je, poslije nevolje, spokojstvo
ulio, san je neke od vas uhvatio............................................................................ 157
12. O riječima Uzvišenog Allaha: One koji su se Allahu i Poslaniku, i nakon
zadobijenih rana, odazvali, one između njih, koji su dobro činili i
bogobojazni bili – čeka velika nagrada. .............................................................. 158
13. O riječima Uzvišenog Allaha: Neprijatelji se okupljaju zbog vas, treba da
ih se pričuvate... ..................................................................................................... 158
14. O riječima Uzvišenog Allaha: Neka oni koji škrtare u onom što im Allah iz
obilja Svoga daje nikako ne misle da je to dobro za njih ................................... 159
15. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i slušat ćete, doista, mnoge uvrede od onih
kojima je data Knjiga prije vas i od mnogobožaca... ......................................... 161

645
SADRŽAJ

16. O riječima Uzvišenog Allaha: Ne misli nikako da će oni koje veseli ono što
rade... ...................................................................................................................... 162
17. O riječima Uzvišenog Allaha: U stvaranju nebesa i Zemlje i u izmjeni noći i
dana su, zaista, znamenja za razumom obdarene. ........................................... 164
18. O riječima Uzvišenog Allaha: Za one koji i stojeći i sjedeći i ležeći Allaha
spominju i o stvaranju nebesa i Zemlje razmišljaju. .......................................... 165
19. O riječima Uzvišenog Allaha: Gospodaru naš, onoga koga Ti budeš u
Vatru ubacio Ti si ga već osramotio, a nevjernicima neće niko u pomoć
priteći. ..................................................................................................................... 166
20. O riječima Uzvišenog Allaha: Gospodaru naš, mi smo čuli glasnika koji
poziva u vjeru... ...................................................................................................... 167
SURA EN-NISA .......................................................................................................... 168
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Ako se bojite da prema ženama sirotim
nećete pravedni biti... ............................................................................................ 168
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...a ko je siromašan – neka onoliko koliko
mu je, prema običaju, neophodno troši. A imetke im uručujte i u prisustvu
svjedoka. A dosta je što će se pred Allahom račun polagati. ............................. 169
3. O riječima Uzvišenog Allaha: A kada diobi prisustvuju rođaci, siročad i
siromasi... ............................................................................................................... 170
4. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah vam naređuje da od djece vaše... .............. 170
5. O riječima Uzvišenog Allaha: A vama pripada polovina onoga što ostave
žene vaše... ............................................................................................................. 171
6. O riječima Uzvišenog Allaha: Zabranjuje vam se da žene kao stvari
nasljeđujete, preko volje njihove, i da im teškoće pričinjavate, s namjerom
da nešto od onoga što ste im darovali prisvojite... ............................................. 172
7. O riječima Uzvišenog Allaha: Mi smo odredili nasljednike svemu onome što
ostave roditelji i rođaci. A onima s kojima ste sklopili ugovore – podajte
njihov dio – Allah je, zaista, svemu svjedok. ........................................................ 173
8. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah neće nikome ni trunku nepravde učiniti.... 174
9. O riječima Uzvišenog Allaha: A šta će, tek, biti kada dovedemo svjedoka iz
svakog naroda, a tebe dovedemo kao svjedoka protiv ovih?............................ 176
10. O riječima Uzvišenog Allaha: A ako ste bolesni ili na putu ili ako ste izvršili
prirodnu potrebu... ................................................................................................ 176
11. O riječima Uzvišenog Allaha: Pokoravajte se Allahu i pokoravajte se
Poslaniku i predstavnicima vašim... .................................................................... 177
12. O riječima Uzvišenog Allaha: I tako mi Gospodara tvoga, oni neće biti
vjernici dok za sudiju u sporovima međusobnim tebe ne prihvate... ............... 178
13. O riječima Uzvišenog Allaha: ...bit će u društvu vjerovjesnika, i
pravednika, i šehida, i dobrih ljudi, kojima je Allah milost Svoju darovao....... 179

646
SADRŽAJ

14. O riječima Uzvišenog Allaha: A zašto se vi ne biste borili na Allahovom

putu za potlačene, za muškarce i žene... ............................................................. 179
15. O riječima Uzvišenog Allaha: Zašto se podvajate kada su u pitanju
licemjeri koje je Allah vratio u nevjernike zbog postupaka njihovih! ................ 180
16. O riječima Uzvišenog Allaha: Kada saznaju za nešto važno, a tiče se
bezbijednosti ili opasnosti, oni to razglase... ...................................................... 181
17. O riječima Uzvišenog Allaha: Onome ko hotimično ubije vjernika kazna će
biti Džehennem... ................................................................................................... 181
18. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i onome ko vam nazove selam ne recite:
“Ti nisi vjernik!” ...................................................................................................... 182
19. O riječima Uzvišenog Allaha: Vjernici koji se ne bore – osim onih koji su za
borbu nesposobni – nisu jednaki onima koji se na Allahovom putu bore
imecima svojim i životima svojim. ....................................................................... 183
20. O riječima Uzvišenog Allaha: Kad budu uzimali duše onima koji su se
prema sebi ogriješili, meleki će upitati: “Šta je bilo s vama?” .......................... 185
21. O riječima Uzvišenog Allaha: Samo nemoćnim muškarcima, i ženama, i
djeci, koji nisu bili dovoljno snalažljivi i nisu znali puta... .................................. 186
22. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah će, ima nade, oprostiti jer Allah briše
grijehe i prašta. ...................................................................................................... 186
23. O riječima Uzvišenog Allaha: A ako vam bude smetala kiša ili ako bolesni
budete, nije vam grijeh da oružje svoje odložite... ............................................. 187
24. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni traže od tebe propise o ženama. Reci:
“Allah će vam objasniti propise o njima – nešto vam je već kazano u Knjizi
o ženama sirotama...” ........................................................................................... 187
25. O riječima Uzvišenog Allaha: Ako se neka žena plaši da će joj se muž
početi joguniti ili da će je zanemariti... ................................................................ 188
26. O riječima Uzvišenog Allaha: Licemjeri će na samom dnu Džehennema
biti i ti im nećeš zaštitnika naći............................................................................. 189
27. O riječima Uzvišenog Allaha: Mi objavljujemo tebi kao što smo objavljivali
Nuhu i vjerovjesnicima poslije njega, a objavljivali smo i Ibrahimu, i
Ismailu, i Ishaku, i Jakubu i unucima, i Isau, i Ejjubu, i Junusu i Sulejmanu... 189
28. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni traže od tebe tumačenje, reci: “Allah će
vam kazati propis o ‘kelali’ ................................................................................... 190
SURA EL-MAIDE ....................................................................................................... 191
1. Poglavlje .................................................................................................................. 191
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Sada sam vam vjeru vašu usavršio... .................. 192
3. O riječima Uzvišenog Allaha: A ne nađete vode, onda rukama svojim čistu
zemlju dotaknite... ................................................................................................. 193
4. O riječima Uzvišenog Allaha: Idite ti i Gospodar tvoj pa se borite, mi ćemo
ovdje ostati. ............................................................................................................ 194

647
SADRŽAJ

5. O riječima Uzvišenog Allaha: Kazna za one koji protiv Allaha i Poslanika

Njegova vojuju i koji nered na Zemlji čine ........................................................... 195
6. O riječima Uzvišenog Allaha: ...a da rane treba uzvratiti... ................................ 196
7. O riječima Uzvišenog Allaha: O Poslaniče, kazuj ono što ti se objavljuje od
Gospodara tvoga... ................................................................................................ 197
8. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah vas neće kazniti ako se zakunete
nenamjerno... ......................................................................................................... 198
9. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, ne uskraćujte sebi lijepe stvari koje
vam je Allah dozvolio............................................................................................. 199
10. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, vino, kocka i kumiri i strelice za
gatanje su odvratne stvari, šejtanovo djelo... ..................................................... 199
11. O riječima Uzvišenog Allaha: Onima koji vjeruju i dobra djela čine nema
nikakvog grijeha u onome što oni pojedu i popiju kad se klone onoga što
im je zabranjeno i kad vjeruju i dobra djela čine... ............................................. 201
12. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, ne zapitkujte o onome što će vam
pričiniti neprijatnosti ako vam se objasni... ........................................................ 202
13. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah nije propisao ni behiru, ni saibu, ni
vasilu, a ni hama.................................................................................................... 204
14. O riječima Uzvišenog Allaha: I ja sam nad njima bdio dok sam među
njima bio, a kad si mi Ti dušu uzeo, Ti si ih jedini nadzirao. Ti nad svim
bdiješ....................................................................................................................... 205
15. O riječima Uzvišenog Allaha: Ako ih kazniš, robovi su Tvoji, a ako im
oprostiš, silan i mudar Ti si. .................................................................................. 206
SURA EL-EN’AM ....................................................................................................... 207
1. O riječima Uzvišenog Allaha: U Njega su ključevi svih tajni, samo ih On zna... 208
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: “On je kadar da pošalje protiv vas
kaznu iznad vaših glava ili ispod vaših nogu...” ................................................. 209
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Bit će sigurni samo oni koji vjeruju i
vjerovanje svoje s nasiljem ne miješaju. .............................................................. 209
4. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i Junusa i Luta – i svima smo prednost nad
svijetom ostalim dali. ............................................................................................ 210
5. O riječima Uzvišenog Allaha: Njih je Allah uputio, zato slijedi njihov Pravi
put... ........................................................................................................................ 211
6. O riječima Uzvišenog Allaha: Jevrejima smo sve životinje koje imaju kopita
ili kandže zabranili, a od goveda i brava njihov loj... ......................................... 212
7. O riječima Uzvišenog Allaha: Ne približavajte se nevaljalštinama, bile
javne ili tajne... ....................................................................................................... 212
8. O riječima Uzvišenog Allaha: Dovedite svoje svjedoke... .................................... 213
9. O riječima Uzvišenog Allaha: ...nijednom čovjeku neće biti od koristi to što
će tada vjerovati ako prije nije vjerovao .............................................................. 214

648
SADRŽAJ

SURA EL-A’RAF ......................................................................................................... 215

1. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: “Gospodar moj zabranjuje razvrat, i
javni i potajni...” ..................................................................................................... 216
2. O riječima Uzvišenog Allaha: I kad Nam Musa dođe u određeno vrijeme ......... 217
4. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: “O ljudi, ja sam svima vama Allahov
poslanik...” .............................................................................................................. 218
3. O riječima Uzvišenog Allaha: I manu i prepelice im davali... .............................. 218
5. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i recite: “Oprosti!”............................................... 219
6. O riječima Uzvišenog Allaha: Ti sa svakim – lijepo! I traži da se čine dobra
djela, a neznalica se kloni! .................................................................................... 220
SURA EL-ENFAL........................................................................................................ 222
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Pitaju te o plijenu. Reci: “Plijen pripada
Allahu i Poslaniku.” Zato se bojte Allaha i izgladite međusobne razmirice... ... 222
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Najgora bića kod Allaha su oni koji su gluhi i
nijemi, koji neće da shvaćaju. ............................................................................... 222
3. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, odazovite se Allahu i Poslaniku.......... 223
4. O riječima Uzvišenog Allaha: A kad su oni rekli: “Bože, ako je ovo zbilja
istina od Tebe, Ti spusti na nas kamenje s neba kao kišu ili nam pošalji
patnju nesnosnu!” ................................................................................................. 224
5. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah ih nije kaznio, jer si ti među njima bio; i
Allah ih neće kazniti sve dok neki od njih mole da im se oprosti. ...................... 225
6. O riječima Uzvišenog Allaha: I borite se protiv njih dok mnogoboštvo ne
iščezne... ................................................................................................................. 226
7. O riječima Uzvišenog Allaha: O Vjerovjesniče, bodri vjernike na borbu! ........... 227
8. O riječima Uzvišenog Allaha: Sada vam Allah daje olakšicu; On zna da ste
izmoreni .................................................................................................................. 228
SURA ET-TEVBE ....................................................................................................... 229
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Obznana od Allaha i Njegovog Poslanika
onim mnogobošcima s kojima ste zaključili ugovore. ....................................... 229
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Putujte po svijetu još četiri mjeseca, ali znajte
da Allahu nećete umaći i da će Allah nevjernike osramotiti. ............................. 230
3. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i proglas od Allaha i Njegovog Poslanika
ljudima na dan velikog hadža .............................................................................. 231
4. O riječima Uzvišenog Allaha: Mnogobošcima s kojima imate zaključene
ugovore koje oni nisu ni u čemu povrijedili, niti su ikoga protiv vas
pomagali, ispunite ugovore do ugovorenog roka. Allah, zaista, voli
pobožne. ................................................................................................................. 232
6. O riječima Uzvišenog Allaha: Onima koji zlato i srebro gomilaju i ne troše
ga na Allahovom putu – navijesti bolnu patnju. ................................................. 233

649
SADRŽAJ

5. O riječima Uzvišenog Allaha: A ako prekrše zakletve svoje, poslije

zaključenja ugovora s njima ................................................................................. 233
7. O riječima Uzvišenog Allaha: Na Dan kad se ono u vatri džehennemskoj
bude usijalo, pa se njime čela njihova i slabine njihove i leđa njihova budu
žigosala .................................................................................................................. 234
8. O riječima Uzvišenog Allaha: Broj mjeseci u Allaha je dvanaest, prema
Allahovoj Knjizi, od dana kada je nebesa i Zemlju stvorio, a četiri su sveta;
to je prava vjera... .................................................................................................. 235
9. O riječima Uzvišenog Allaha: Ako ga vi ne pomognete, pa pomogao ga je
Allah onda kad su ga oni koji ne vjeruju prisilili da ode ..................................... 235
10. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i onima čija srca treba pridobiti... ................... 238
11. O riječima Uzvišenog Allaha: One koji vjernike ogovaraju zato što zekat
daju... ...................................................................................................................... 239
12. O riječima Uzvišenog Allaha: Molio ti oprosta za njih ili ne molio, molio
čak i sedamdeset puta, Allah im neće oprostiti... ............................................... 240
14. O riječima Uzvišenog Allaha: Kad se među njih vratite, zaklinjat će vam se
Allahom, samo da ih se okanite ........................................................................... 242
13. O riječima Uzvišenog Allaha: I nijednom od njih, kad umre, nemoj molitvu
obaviti, niti sahrani njegovoj prisustvovati... ...................................................... 242
15. O riječima Uzvišenog Allaha: A ima i drugih koji su grijehe svoje priznali,
i koji su djela dobra s drugim, koja su hrđava, pomiješali, njima će, može
biti, Allah oprostiti jer Allah prašta i samilostan je. ............................................ 243
16. O riječima Uzvišenog Allaha: Vjerovjesniku i vjernicima nije dopušteno da
mole oprosta za mnogobošce... ........................................................................... 244
17. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah je oprostio Vjerovjesniku, i
muhadžirima i ensarijama ................................................................................... 245
18. O riječima Uzvišenog Allaha: A i onoj trojici koja su bila izostala ..................... 246
19. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, bojte se Allaha i budite s onima
koji su iskreni!......................................................................................................... 247
20. O riječima Uzvišenog Allaha: Došao vam je Poslanik, jedan od vas, teško
mu je što ćete na muke udarati, jedva čeka da Pravim putem pođete, a
prema vjernicima je blag i milostiv. ..................................................................... 249
SURA JUNUS ............................................................................................................. 250
1. O riječima Uzvišenog Allaha: I Mi prevedosmo preko mora sinove Israilove .... 251
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Eto, oni grudi svoje okreću sa željom da se od
Njega sakriju .......................................................................................................... 252
SURA HUD.................................................................................................................. 252
2. O riječima Uzvišenog Allaha ...a Njegov prijesto je iznad vode bio.................... 254

650
SADRŽAJ

3. O riječima Uzvišenog Allaha: I Medjenu – brata njihovog Šuajba... .................. 254

4. O riječima Uzvišenog Allaha: ...a svjedoci će reći: “Ovi su izmišljali laži o
Gospodaru svome!” Neka Allahovo prokletstvo stigne mnogobošce. .............. 255
5. O riječima Uzvišenog Allaha: Eto, tako Gospodar tvoj kažnjava sela i
gradove koji su nasilje činili. Kažnjavanje Njegovo je zaista bolno i strašno. . 256
6. O riječima Uzvišenog Allaha: I obavljaj molitvu početkom i krajem dana, i
prvim časovima noći! Dobra djela zaista poništavaju hrđava. To je pouka
za one koji pouku žele. .......................................................................................... 257
SURA JUSUF .............................................................................................................. 258
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i milošću Svojom tebe i Jakubovu porodicu
obasuti, kao što je prije obasuo pretke tvoje, Ibrahima i Ishaka. ..................... 259
2. O riječima Uzvišenog Allaha: U Jusufu i braći njegovoj nalaze se pouke za
sve koji se raspituju. .............................................................................................. 259
3. O riječima Uzvišenog Allaha: “Nije tako.” – reče Jakub – “U dušama vašim
je ponikla zla misao, i ja se neću jadati...” ........................................................... 260
4. O riječima Uzvišenog Allaha: I poče da ga na grijeh navodi ona u čijoj je
kući bio, pa zaključa sva vrata i reče: “Hodi!” ..................................................... 261
5. O riječima Uzvišenog Allaha: I kad Jusufu izaslanik dođe .................................. 262
6. O riječima Uzvišenog Allaha: I kad bi poslanici gotovo nadu izgubili... ............ 263
SURA ER-RA’D........................................................................................................... 265
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah zna šta svaka žena nosi i koliko se
materice stežu... ..................................................................................................... 266
SURA IBRAHIM ......................................................................................................... 267
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...kao lijepo drvo: korijen mu je čvrsto u
zemlji, a grane prema nebu; ono plod svoj daje u svako doba... ...................... 267
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah će vjernike postojanom riječju učvrstiti... . 268
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Zar ne vidiš one koji su, umjesto zahvalnosti,
Allahu na blagodatima nezahvalnošću uzvratili................................................ 268
SURA EL-HIDŽR........................................................................................................ 269
1. O riječima Uzvišenog Allaha: A onoga koji kradom prisluškuje stiže
svjetlica vidljiva...................................................................................................... 270
2. O riječima Uzvišenog Allaha: I stanovnici Hidžra su poslanike lažnim
smatrali. ................................................................................................................. 271
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Mi smo ti objavili sedam ajeta, koji se
ponavljaju, i Kur’an veličanstveni ti objavljujemo. ............................................ 272
4. O riječima Uzvišenog Allaha: ...one koji Kur’an na dijelove dijele. .................... 272
5. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i sve dok si živ, Gospodaru svome se klanjaj! .. 273

651
SADRŽAJ

SURA EN-NAHL ........................................................................................................ 274

1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...ima vas koji duboku starost doživite................ 275
SURA BENU-ISRAIL (EL-ISRA) ............................................................................. 276
1. O riječima Uzvišenog Allaha: I Mi smo u Knjizi objavili sinovima Israilovim... .. 276
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Hvaljen neka je Onaj Koji je u jednom času
noći preveo Svoga roba iz Hrama časnog u Hram daleki... (El-Isra’, 1) ............ 277
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Mi smo sinove Ademove, doista odlikovali... ...... 278
4. O riječima Uzvišenog Allaha: Kad hoćemo da jedan grad uništimo, onima
koji su u njemu na raskoš navikli prepustimo da se razvratu odaju... .............. 279
5. O riječima Uzvišenog Allaha: O potomci onih koje smo s Nuhom nosili! On
je, doista, bio rob zahvalni. ................................................................................... 280
6. O riječima Uzvišenog Allaha: ...a Davudu smo Zebur dali. ................................. 282
7. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: “Molite se onima koje, pored Njega,
smatrate bogovima, ali vas oni neće moći nevolje osloboditi niti je
izmijeniti.” ............................................................................................................... 282
8. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni kojima se oni mole sami traže načina
kako će se što više Gospodaru svome približiti... ................................................ 283
9. O riječima Uzvišenog Allaha: A san koji smo ti dali da usniješ i drvo ukleto,
u Kur’anu spomenuto, iskušenje su za ljude... .................................................... 283
10. O riječima Uzvišenog Allaha: ...jer molitvi u zoru mnogi prisustvuju. .............. 284
11. O riječima Uzvišenog Allaha: Gospodar tvoj će ti na Onom svijetu hvale
dostojno mjesto darovati. ..................................................................................... 285
12. O riječima Uzvišenog Allaha: I reci: “Došla je istina, a nestalo je laži; laž,
zaista, nestaje.” ...................................................................................................... 286
13. O riječima Uzvišenog Allaha: Pitaju te o duši... .................................................. 286
14. O riječima Uzvišenog Allaha: Ne izgovaraj na sav glas Kur’an kad molitvu
obavljaš, a i ne prigušuj ga... ................................................................................ 287
SURA EL-KEHF .......................................................................................................... 288
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...ali je čovjek više nego iko spreman da
raspravlja. .............................................................................................................. 289
2. O riječima Uzvišenog Allaha: A kada Musa reče momku svome: “Sve ću ići
dok ne stignem do mjesta gdje se sastaju dva mora, ili ću dugo dugo ići.” .... 291
3. O riječima Uzvišenog Allaha: I kad njih dvojica stigoše do mjesta na kome
se ona sastaju, zaboraviše na ribu svoju, pa ona u more kliznu. ...................... 295
4. O riječima Uzvišenog Allaha: A kada se udaljiše, Musa reče momku svome:
“Daj nam užinu našu, jer smo se od ovog putovanja umorili.” ......................... 297

652
SADRŽAJ

5. O riječima Uzvišenog Allaha: “Vidi!” – reče on – “Kad smo kod one stijene
svratili, ja sam zaboravio onu ribu...” .................................................................. 298
6. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: “Hoćete li da vam kažem čija djela neće
nikako priznata biti?” ............................................................................................ 300
7. O riječima Uzvišenog Allaha: To su oni koji u dokaze Gospodara svoga ne
budu vjerovali i koji budu poricali da će pred Njega izići; zbog toga će trud
njihov uzaludan biti... ............................................................................................ 301

SURA MERJEM (KAF-HA-JA-AJN-SAD) ........................................................... 301

1. O riječima Uzvišenog Allaha: I opomeni ih na Dan tuge... .................................. 302
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Zar nisi vidio onoga koji u dokaze Naše ne
vjeruje i govori: “Zacijelo će mi biti dato bogatstvo i djeca!”... .......................... 303
2. O riječima Uzvišenog Allaha: A mi silazimo samo s naredbom tvoga
Gospodara. ............................................................................................................. 303
4. O riječima Uzvišenog Allaha: Ili je budućnost prozreo, ili je od Milostivog
obećanje primio. .................................................................................................... 304
5. O riječima Uzvišenog Allaha: Nijedno! Mi ćemo ono što on govori zapisati i
patnju mu veoma produžiti. ................................................................................. 305
6. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i sam samcat će Nam se vratiti......................... 306

SURA TA-HA .............................................................................................................. 307

2. O riječima Uzvišenog Allaha: Mi objavismo Musau: Noću izvedi robove Moje .. 308
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Ja sam te za Sebe izabrao. .................................. 308
3. O riječima Uzvišenog Allaha: ...zato nikako ne dozvoli da on bude uzrok
vašem izlasku iz Dženneta... ................................................................................. 309

SURA EL-ENBIJA ...................................................................................................... 310

1. O riječima Uzvišenog Allaha: Onako kako smo vas prvi put iz ničeg stvorili,
tako ćemo vas ponovo iz ništa stvoriti. To je obećanje Naše. ............................ 311

SURA EL-HADŽDŽ................................................................................................... 312

1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i ti ćeš vidjeti ljude pijane... ............................... 313
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Ima ljudi koji se Allahu klanjaju, ali bez
pravog uvjerenja .................................................................................................... 314
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Ova dva protivnička tabora spore se oko
Gospodara svoga... ................................................................................................ 314

653
SADRŽAJ

SURA EL-MU’MINUN .............................................................................................. 315

SURA EN-NUR ........................................................................................................... 316
1. O riječima Uzvišenog Allaha: A oni koji okrive svoje žene, a ne budu imali
drugih svjedoka, nego su samo oni svjedoci, potvrdit će svoje svjedočenje
zakletvom Allahom, i to četiri puta da zaista govore istinu. .............................. 317
2. O riječima Uzvišenog Allaha: A peti put da ga pogodi Allahovo prokletstvo,
ako laže! ................................................................................................................. 318
3. O riječima Uzvišenog Allaha: A ona će kazne biti pošteđena, ako se četiri
puta Allahom zakune da on, doista, laže. ........................................................... 319
4. O riječima Uzvišenog Allaha: A peti put da je stigne Allahova srdžba, ako
on govori istinu! ..................................................................................................... 321
5. O riječima Uzvišenog Allaha: Među vama je bilo onih koji su iznosili potvoru. 321
6. O riječima Uzvišenog Allaha: Zašto, čim ste to čuli, nisu vjernici i vjernice
jedni o dugima dobro pomislili............................................................................. 325
7. O riječima Uzvišenog Allaha: A da nije Allahove dobrote prema vama i
milosti Njegove i na ovom i na Onom svijetu, već bi vas stigla teška kazna
zbog onoga u što ste se upustili. .......................................................................... 329
8. O riječima Uzvišenog Allaha: Kad ste to jezicima prepričavati stali i kad
ste na sva usta govorili ono o čemu niste ništa znali, vi ste to sitnicom
smatrali, ali je ono Allahu krupno. ....................................................................... 329
9. O riječima Uzvišenog Allaha: Zašto niste, čim ste to čuli, rekli: “Ne dolikuje
nam da o tome govorimo, hvaljen neka si Ti! To je velika potvora!” ................ 330
10. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah vam naređuje da više nikad tako nešto
ne ponovite, ako ste vjernici. ................................................................................ 331
11. O riječima Uzvišenog Allaha: I Allah vam propise objašnjava; a Allah sve
zna i mudar je......................................................................................................... 331
12. O riječima Uzvišenog Allaha: One koji vole da se o vjernicima šire bestidne
glasine čeka teška kazna i na ovom i na Onom svijetu ...................................... 334
13. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i neka vela svoja spuste na grudi svoje. ......... 336
SURA FURKAN .......................................................................................................... 337
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni koji budu lica okrenutih zemlji u
Džehennem vučeni bit će u najgorem položaju i najvećoj nevolji. .................... 338
2. O riječima Uzvišenog Allaha: I oni koji se mimo Allaha drugom bogu ne
klanjaju, i koji, one koje je Allah zabranio, ne ubijaju, osim kad pravda
zahtijeva, i koji ne bludniče; a ko to radi iskusit će kaznu. ................................. 339
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Patnja će mu na Onom svijetu udvostručena
biti i vječno će u njoj ponižen ostati. .................................................................... 340

654
SADRŽAJ

4. O riječima Uzvišenog Allaha: Ali onima koji se pokaju i uzvjeruju i dobra

djela čine, Allah će njihova hrđava djela u dobra promijeniti, a Allah
prašta i samilostan je. ........................................................................................... 341
5. O riječima Uzvišenog Allaha: ...neminovno vas čeka patnja. ............................. 342
SURA EŠ-ŠU’ARA’..................................................................................................... 343
1. O riječima Uzvišenog Allaha: I ne osramoti me na Dan kad će ljudi oživljeni
biti. .......................................................................................................................... 343
2. O riječima Uzvišenog Allaha: I opominji rodbinu svoju najbližu i budi
ljubazan prema vjernicima koji te slijede! .......................................................... 344
SURA EN-NEML ........................................................................................................ 345
SURA EL-KASAS ....................................................................................................... 346
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Ti, doista, ne možeš uputiti na Pravi put
onoga koga ti želiš da uputiš. Allah ukazuje na Pravi put onome kome On
hoće... ...................................................................................................................... 347
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Onaj koji ti objavljuje Kur’an................................ 348
SURA EL-ANKEBUT ................................................................................................. 348
SURA ER-RUM........................................................................................................... 349
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...neće se kod Allaha uvećati... ............................. 349
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...ne treba da se mijenja Allahova vjera... .......... 350
SURA LUKMAN ......................................................................................................... 351
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...ne smatraj druge Allahu ravnim,
mnogoboštvo je, zaista, velika nepravda............................................................ 351
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Samo Allah zna kad će Smak svijeta
nastupiti...”............................................................................................................. 352
SURA SEDŽDA .......................................................................................................... 353
1. O riječima Uzvišenog Allaha: I niko ne zna kakve ih, kao nagrada za ono
što su činili, skrivene radosti čekaju..................................................................... 354
SURA EL-AHZAB ...................................................................................................... 355
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Vjerovjesnik treba da bude preči vjernicima
nego oni sami sebi... .............................................................................................. 355
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Zovite ih po očevima njihovim, to je kod
Allaha ispravnije... ................................................................................................. 356
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Ima ih koji su poginuli, i ima ih koji to očekuju
– nisu ništa izmijenili. ............................................................................................ 356
4. O riječima Uzvišenog Allaha: O Vjerovjesniče, reci ženama svojim: “Ako
želite život na ovom svijetu i njegov sjaj, onda se odlučite, dat ću vam
pristojnu otpremu i lijepo ću vas otpustiti.” ........................................................ 357

655
SADRŽAJ

5. O riječima Uzvišenog Allaha: A ako želite Allaha, i Poslanika Njegovog, i

Onaj svijet, pa, Allah je, doista, onima među vama koje čine dobra djela
pripremio nagradu veliku. .................................................................................... 358
6. O riječima Uzvišenog Allaha: ...u sebi si skrivao ono što će Allah
objelodaniti i ljudi si se bojao, a preče je da se Allaha bojiš. ............................. 359
7. O riječima Uzvišenog Allaha: Možeš zanemariti one među njima koje hoćeš
i možeš pozvati sebi onu koju hoćeš, a možeš zatražiti onu koju si udaljio,
nijedno od toga nije tvoj grijeh............................................................................. 360
8. O riječima Uzvišenog Allaha: One koji vole da se o vjernicima šire bestidne
glasine čeka teška kazna i na ovom i na Onom svijetu ...................................... 361
9. O riječima Uzvišenog Allaha: Iznosili vi o tome šta u javnost ili to u sebi
krili, pa, Allah sve zna. ........................................................................................... 365
10. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah i meleki Njegovi blagosiljaju
Vjerovjesnika. O vjernici, blagosiljajte ga i vi i šaljite mu pozdrav. ................... 366
11. O riječima Uzvišenog Allaha: ...ne budite kao oni koji su Musaa
uznemiravali... ....................................................................................................... 368
SURA SEBE’ ................................................................................................................ 369
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i kad iz srca njihovih nestane straha, oni će
upitati: “Šta je to rekao Gospodar vaš?” “Istinu.” – odgovorit će, a On je
Uzvišeni i Veliki. ...................................................................................................... 369
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...On vas samo prije teške patnje opominje. ...... 370
SURA MELEKI (ILI FATIR)....................................................................................... 371
SURA JA-SIN.............................................................................................................. 371
1. O riječima Uzvišenog Allaha: I Sunce se kreće do svoje određene granice,
to je odredba Silnoga i Sveznajućega. ................................................................ 372
SURA ES-SAFFAT ..................................................................................................... 373
1. O riječima Uzvišenog Allaha: I Junus je bio poslanik. ......................................... 373
SURA SAD .................................................................................................................. 374
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i daruj mi vlast kakvu niko, osim mene,
neće imati. Ti, uistinu, bogato daruješ. ............................................................... 375
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i ja nisam izvještačen......................................... 376
SURA EZ-ZUMER ..................................................................................................... 377
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: “O robovi Moji koji ste se prema sebi
ogriješili, ne gubite nadu u Allahovu milost! Allah će, sigurno, sve grijehe
oprostiti. On, doista, mnogo prašta i On je milostiv.”......................................... 378
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni ne veličaju Allaha onako kako Ga treba
veličati... ................................................................................................................. 379

656
SADRŽAJ

4. O riječima Uzvišenog Allaha: I u Rog će se puhnuti, i umrijet će oni na

nebesima i oni na Zemlji, ostat će samo oni koje bude Allah odabrao ............ 380
3. O riječima Uzvišenog Allaha: ...a čitava Zemlja će na Sudnjem danu u šaci
Njegovoj biti, a nebesa će u desnici Njegovoj smotana ostati... ....................... 380
SURA EL-MU’MIN (ILI GAFIR).............................................................................. 382
SURA FUSSILET ........................................................................................................ 384
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Vi se niste krili zato da ne bi uši vaše i oči vaše
i kože vaše protiv vas svjedočile, već zato što ste vjerovali da Allah neće
saznati mnogo štošta što ste radili. ..................................................................... 386
2. O riječima Uzvišenog Allaha: I to vaše uvjerenje, koje ste o Gospodaru
svome imali, upropastilo vas je, i sada ste nastradali. ...................................... 386
SURA HA-MIM-AJN-SIN-KAF (ŠURA)............................................................... 388
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: “Ne tražim za ovo nikakvu naknadu od
vas, osim pažnje rodbinske...” .............................................................................. 388
SURA ZUHRUF .......................................................................................................... 389
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni će dozivati: “O Malik! Neka Gospodar tvoj
učini da umremo!” – a On će reći: “Vi ćete tu vječno ostati.” .............................. 390
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Zar da odustanemo da vas opominjemo zato
što svaku mjeru zla prelazite. ............................................................................... 390
SURA ED-DUHAN .................................................................................................... 391
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Zato sačekaj dan kad će im se činiti da prema
nebu vide vidljiv dim. ............................................................................................. 391
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...koji će ljude prekriti. “Ovo je neizdržljiva
patnja!”................................................................................................................... 392
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Gospodaru naš, otkloni patnju od nas, mi
ćemo, sigurno, vjerovati! ....................................................................................... 393
4. O riječima Uzvišenog Allaha: A kako će oni pouku primiti, a već im je došao
istiniti Poslanik....................................................................................................... 394
5. O riječima Uzvišenog Allaha: Od koga oni glave okreću i govore: “Poučeni
– umnoporemećeni!” ............................................................................................. 395
6. O riječima Uzvišenog Allaha: ...ali Onoga dana kada ih svom silom
zgrabimo, zbilja ćemo ih kazniti........................................................................... 396
SURA EL-DŽASIJA ................................................................................................... 396
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...jedino nas vrijeme uništi... ................................ 396
SURA HA-MIM - EL-AHKAF .................................................................................. 397
1. O riječima Uzvišenog Allaha: A onaj koji roditeljima svojim kaže: “Ih...” ........... 397

657
SADRŽAJ

2. O riječima Uzvišenog Allaha: I kad ugledaše oblak na obzorju, koji se

prema dolinama njihovim kretao, povikaše: “Ovaj nam oblak donosi
kišu!” Ne, to je ono što ste požurivali: vjetar koji vam bolnu patnju donosi. .... 398
SURA MUHAMMED ................................................................................................ 399
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i rodbinske veze kidali. ...................................... 399
SURA EL-FETH .......................................................................................................... 401
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Mi ćemo ti dati sigurnu pobjedu. ......................... 401
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Da bi Allah ranije i kasnije krivice oprostio, da
bi blagodat Svoju tebi potpunom učinio, da bi te na Pravi put uputio. ........... 402
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Mi šaljemo tebe kao svjedoka i kao donosioca
radosnih vijesti i kao onog koji treba da opominje. ........................................... 404
4. O riječima Uzvišenog Allaha: On uliva smirenost u srca vjernika... ................... 404
5. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah je zadovoljan onim vjernicima koji su ti
se pod drvetom na vjernost zakleli. ..................................................................... 405
SURA EL-HUDŽURAT ............................................................................................. 407
1. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, ne dižite glasove svoje iznad
Vjerovjesnikovog glasa.......................................................................................... 407
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Većina onih koji te dozivaju ispred soba nije
dovoljno pametna. ................................................................................................ 409
3. O riječima Uzvišenog Allaha: A da su se oni strpjeli dok im ti sam ne iziđeš
bilo bi im bolje... ..................................................................................................... 409
SURA KAF ................................................................................................................... 410
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...on će odgovoriti: “Ima li još? ............................. 410
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i veličaj Gospodara svoga i zahvaljuj Mu
prije sunčevog izlaska i prije njegovog zalaska. ................................................. 412
SURA EZ-ZARIJAT.................................................................................................... 413
SURA ET-TUR ............................................................................................................ 414
SURA EN-NEDŽM .................................................................................................... 415
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...blizu koliko dva luka i bliže. .............................. 416
2. O riječima Uzvišenog Allaha: I objavio je robu Njegovom ono što je objavio. .. 417
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Vidio je najveličanstvenija znamenja svoga
Gospodara. ............................................................................................................. 417
4. O riječima Uzvišenog Allaha: Šta kažete o Latu i Uzau? ..................................... 417
5. O riječima Uzvišenog Allaha: I Menatu, trećoj najmanje cijenjenoj? ................. 418
6. O riječima Uzvišenog Allaha: Bolje padajte licem na tlo pred Allahom i
klanjajte se! ............................................................................................................ 420

658
SADRŽAJ

SURA (IKTEREBETIS-SA’A) EL-KAMER ............................................................. 421

1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i Mjesec se raspolutio! A oni, uvijek kad vide
čudo, okreću glave... ............................................................................................. 421
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...koja je plovila pod brigom Našom, nagrada
je to bila za onoga koji je odbačen bio. I Mi to ostavismo kao pouku, pa
ima li ikoga ko bi pouku primio? .......................................................................... 422
3. O riječima Uzvišenog Allaha: A Mi smo Kur’an učinili dostupnim za poruku,
pa ima li ikoga ko bi poruku primio? ................................................................... 423
4. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i ljude dizao, kao da su palmova stabla
iščupana, i kakve su bile kazna Moja i opomene Moje!...................................... 423
5. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i oni postadoše poput zdrobljenog suhog
lišća koje sakuplja onaj koji ima tor. A Mi smo Kur’an učinili dostupnim za
pouku, pa ima li ikoga ko bi pouku primio? ........................................................ 424
6. O riječima Uzvišenog Allaha: A rano izjutra stiže ih kazna koju će
neprestano osjećati. Iskusite kaznu Moju i prijetnje Moje... – sve do riječi:
Pa ima li ikoga ko bi pouku primio? ..................................................................... 424
7. O riječima Uzvišenog Allaha: A Mi smo već vama slične uništili, pa ima li
ikoga ko bi pouku primio!? ................................................................................... 425
8. O riječima Uzvišenog Allaha: Skup će, sigurno, poražen biti, a oni će se u
bijeg dati! ............................................................................................................... 425
9. O riječima Uzvišenog Allaha: Međutim, Smak svijeta im je rok, a Smak
svijeta je užasniji i gorči......................................................................................... 426
SURA ER-RAHMAN ................................................................................................. 428
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Osim ta dva, bit će još dva neznatnija perivoja. 429
2. O riječima Uzvišenog Allaha: U njima će biti hurija u šatorima skrivenim........ 430
SURA EL-VAKI’A ....................................................................................................... 431
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i u hladovini prostranoj. .................................... 432
SURA EL-HADID ....................................................................................................... 432
SURA EL-MUDŽADELA.......................................................................................... 432
SURA EL-HAŠR ......................................................................................................... 433
1. O riječima Uzvišenog Allaha: To što ste neke palme posjekli... .......................... 434
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...radi onoga što je Allah od njih, kao plijen
darovao Poslaniku Svome... ................................................................................. 435
3. O riječima Uzvišenog Allaha: ...ono što vam Poslanik da, to uzmite, a ono
što vam zabrani, ostavite... ................................................................................... 436
4. O riječima Uzvišenog Allaha: I onima koji su Medinu za življenje izabrali i
domom prave vjere još prije njih je učinili... ........................................................ 437

659
SADRŽAJ

5. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i više vole njima nego sebi... ............................. 438
SURA EL-MUMTEHINE........................................................................................... 439
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...s Mojim i svojim neprijateljima ne
prijateljujte... .......................................................................................................... 439
2. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, kad vam vjernice kao muhadžirke
dođu, ispitajte ih... ................................................................................................. 441
3. O riječima Uzvišenog Allaha: O Vjerovjesniče, kada ti dođu vjernice da ti
polože prisegu... ..................................................................................................... 442
SURA ES-SAFF .......................................................................................................... 444
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ... čije je ime Ahmed, koji će poslije mene doći... 444
SURA EL-DŽUM’A .................................................................................................... 445
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i drugima koji im se još nisu priključili... .......... 445
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Ali kad oni kakvu robu trgovačku ili veselje
ugledaju, pohrle mu i tebe ostave sama da stojiš... ........................................... 446
SURA EL-MUNAFIKUN .......................................................................................... 447
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Kad ti licemjeri dolaze, oni govore: “Mi
tvrdimo da si ti, zaista, Allahov Poslanik!” ......................................................... 447
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni se iza zakletvi svojih zaklanjaju... ................. 448
3. O riječima Uzvišenog Allaha: To je zato što su vjernici bili, pa nevjernici
postali i onda su im srca zapečaćena, pa ne shvaćaju. ..................................... 449
4. O riječima Uzvišenog Allaha: Kad ih pogledaš, njihov izgled te ushićuje.......... 450
5. O riječima Uzvišenog Allaha: A kad im se kaže: “Dođite, Allahov Poslanik
će moliti da vam se oprosti.” – oni glavama svojim tresu i vidiš ih kako
nadmeno odbijaju. ................................................................................................ 451
6. O riječima Uzvišenog Allaha: Isto im je – molio ti oprosta za njih ili ne
molio, Allah im, zaista, neće oprostiti. Allah, doista, narodu nevjerničkom
neće na Pravi put ukazati. .................................................................................... 452
7. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni govore: “Ne udjeljujte ništa onima koji
su uz Allahovog Poslanika, da bi ga napustili.” A blaga nebesa i Zemlje su
Allahova, ali licemjeri neće da shvate.................................................................. 453
8. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni govore: “Ako se vratimo u Medinu,
sigurno će jači istjerati iz nje slabijeg!” A snaga je u Allaha i u Poslanika
Njegova i u vjernika, ali licemjeri neće da znaju. ................................................ 454
SURA ET-TEGABUN ................................................................................................ 454
SURA ET-TALAK ....................................................................................................... 455
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Trudne žene čekaju sve dok ne rode. A onome
ko se Allaha boji, On će sve što mu treba učiniti dostupnim.............................. 456

660
SADRŽAJ

SURA ET-TAHRIM .................................................................................................... 457

1. O riječima Uzvišenog Allaha: O Vjerovjesniče, zašto sebi uskraćuješ ono što
ti je Allah dozvolio – u nastojanju da žene svoje zadovoljiš? Allah prašta i
samilostan je. ......................................................................................................... 457
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...u nastojanju da žene svoje zadovoljiš...
Allah vam je propisao kako da svoje zakletve iskupite; Allah je vaš
Gospodar; On sve zna i mudar je. ......................................................................... 459
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Kad je Vjerovjesnik jednoj od svojih žena
jednu tajnu povjerio............................................................................................... 461
4. O riječima Uzvišenog Allaha: Ako vas dvije učinite pokajanje Allahu, pa – vi
ste bile učinile ono zbog čega ste se trebale pokajati ........................................ 462
5. O riječima Uzvišenog Allaha: Ako vas on pusti, Gospodar njegov će mu dati
umjesto vas boljih žena od vas; odanih Allahu, vjernica poslušnih Allahu,
pokajnica, koje se Allaha boje, koje poste, udovica i djevojaka. ....................... 463
SURA EL-MULK......................................................................................................... 463
SURA EL-KALEM ...................................................................................................... 464
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...surova i osim toga u tuđe pleme uljeza. .......... 464
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Na Dan kada bude potkoljenica otkrivena i
kad budu pozvani da licem na tle padnu pa ne budu mogli. ............................ 465
SURA EL-HAKKA ...................................................................................................... 465
SURA EL-MEARIDŽ ................................................................................................. 466
SURA NUH.................................................................................................................. 466
1. O riječima Uzvišenog Allaha: I govore: “Nikako božanstva svoja ne
ostavljajte, i nikako ni Vedda, ni Suvaa, ni Jegusa, ni Jeuka, a ni Nesra ne
napuštajte.” ............................................................................................................ 467
SURA EL-DŽINN ....................................................................................................... 468
SURA EL-MUZZEMMIL .......................................................................................... 469
SURA EL-MUDDESSIR ............................................................................................ 470
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Ustani i opominji! .................................................. 470
2. O riječima Uzvišenog Allaha: I Gospodara svog veličaj! ..................................... 471
3. O riječima Uzvišenog Allaha: I haljine svoje očisti! .............................................. 472
4. O riječima Uzvišenog Allaha: I kumira se kloni! ................................................... 472
SURA EL-KIJAME ..................................................................................................... 473
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Ne izgovaraj Kur’an jezikom svojim da bi ga
što prije zapamtio. ................................................................................................. 473
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Mi smo dužni da ga saberemo da bi ga ti čitao. 474

661
SADRŽAJ

3. O riječima Uzvišenog Allaha: A kada ga čitamo, ti prati čitanje njegovo... ....... 475
SURA ED-DEHR ........................................................................................................ 475
SURA EL-MURSELAT .............................................................................................. 476
1. O riječima Uzvišenog Allaha: On će kao kule bacati iskre. ................................. 478
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...kao da su kamile riđe. ....................................... 478
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Ovo je dan u kome oni neće ni prozboriti............ 479
SURA EN-NEBE’ ........................................................................................................ 479
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Dan kada će se u Rog puhnuti, pa ćete svi, sve
skupina po skupina, dolaziti. ................................................................................ 480
SURA EN-NAZI’AT .................................................................................................... 480
SURA ABESE .............................................................................................................. 481
SURA ET-TEKVIR ...................................................................................................... 482
SURA EL-INFITAR..................................................................................................... 482
SURA EL-MUTAFFIFUN ......................................................................................... 483
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...na Dan kada će se ljudi zbog Gospodara
svjetova dići! ........................................................................................................... 483
SURA EL-INŠIKAK .................................................................................................... 484
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Lahko će račun položiti. ........................................ 484
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Vi ćete sigurno na sve teže i teže prilike
nailaziti! .................................................................................................................. 485
SURA EL-BURUDŽ ................................................................................................... 485
SURA ET-TARIK......................................................................................................... 485
SURA EL-A’LA............................................................................................................ 486
SURA EL-GAŠIJE ...................................................................................................... 486
SURA EL-FEDŽR ....................................................................................................... 487
SURA EL-BELED ....................................................................................................... 487
SURA EŠ-ŠEMS ......................................................................................................... 488
SURA EL-LEJL............................................................................................................ 489
1. O riječima Uzvišenog Allaha: I dana kada svane. ................................................ 489
2. O riječima Uzvišenog Allaha: I Onoga Koji muško i žensko stvara. .................... 490
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Onome koji udjeljuje i ne griješi. .......................... 491
4. O riječima Uzvišenog Allaha: Njemu ćemo Džennet pripremiti. ......................... 491
5. O riječima Uzvišenog Allaha: A onome koji tvrdiči i osjeća se neovisnim. ......... 492

662
SADRŽAJ

6. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i ono najljepše smatra lažnim. .......................... 493
7. O riječima Uzvišenog Allaha: ...njemu ćemo Džehennem pripremiti. ................ 494
SURA ED-DUHA ....................................................................................................... 494
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Gospodar tvoj nije te ni napustio ni omrznuo!.... 494
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Gospodar tvoj nije te ni napustio ni zamrzio! ..... 495
SURA EL-INŠIRAH ................................................................................................... 496
SURA ET-TIN.............................................................................................................. 496
SURA EL-ALEK .......................................................................................................... 498
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Stvara čovjeka od ugruška. .................................. 500
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Čitaj, plemenit je Gospodar tvoj. ......................... 500
3. O riječima Uzvišenog Allaha: ...koji poučava peru. ............................................. 501
4. O riječima Uzvišenog Allaha: Ne valja to! Ako se ne okani, dohvatit ćemo
ga za kiku, kiku lažnu i grješnu............................................................................. 501
SURA EL-KADR ......................................................................................................... 501
SURA EL-BEJJINE..................................................................................................... 502
SURA EZ-ZILZAL ...................................................................................................... 504
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...onaj ko bude uradio koliko trun dobra –
vidjet će ga. ............................................................................................................ 504
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...a onaj ko bude uradio i koliko trun zla –
vidjet će ga. ............................................................................................................ 505
SURA EL-ADIJAT ...................................................................................................... 505
SURA EL-KARI’A ....................................................................................................... 505
SURA ET-TEKASUR ................................................................................................. 506
SURA EL-ASR............................................................................................................. 506
SURA EL-HUMEZE ................................................................................................... 506
SURA EL-FIL............................................................................................................... 506
SURA EL-KUREJŠ ..................................................................................................... 507
SURA EL-MA’UN....................................................................................................... 507
SURA EL-KEVSER ..................................................................................................... 507
SURA EL-KAFIRUN .................................................................................................. 508
SURA EN-NASR ........................................................................................................ 509
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i vidiš ljude kako u skupinama u Allahovu
vjeru ulaze. ............................................................................................................. 510

663
SADRŽAJ

2. O riječima Uzvišenog Allaha: Ti veličaj Gospodara svoga hvaleći Ga i moli

Ga da ti oprosti, On je uvijek pokajanje primao.................................................. 510
SURA EL-LEHEB........................................................................................................ 511
1. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i propao je! Neće mu od koristi biti blago
njegovo, a ni ono što je stekao. ............................................................................ 512
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...ući će on, sigurno, u Vatru rasplamsanu... ...... 513
3. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i žena njegova koja spletkari... ......................... 513
SURA EL-IHLAS ........................................................................................................ 514
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah je utočište svakom! ...................................... 514
SURA EL-FELEK ........................................................................................................ 515
SURA EN-NAS ........................................................................................................... 516

KNJIGA O VRIJEDNOSTI KUR’ANA

1. Kako je silazila Objava i šta je prvo objavljeno ................................................... 517
2. Kur’an je objavljen na arapskom jeziku, na kurejškom narječju ...................... 519
3. O skupljanju Kur’ana .............................................................................................. 521
4. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, pisaru .................................... 523
5. O tome da je Kur’an objavljen na sedam harfova............................................... 524
6. O zapisivanju Kur’ana ............................................................................................. 526
7. Džibril je učio Kur’an Vjerovjesniku, sallallahu alejhi ve sellem ....................... 528
8. O učačima Kur’ana iz reda Vjerovjesnikovih, sallallahu alejhi ve sellam,
ashaba .................................................................................................................... 529
9. O vrijednosti Fatihe ................................................................................................. 532
10. O vrijednosti sure El-Bekare................................................................................. 533
11. O vrijednosti sure El-Kehf ..................................................................................... 534
12. O vrijednosti sure El-Feth ..................................................................................... 535
13. O vrijednosti sure El-Ihlas..................................................................................... 536
14. O vrijednosti sura El-Muavizetejn ........................................................................ 537
15. O spuštanju smiraja i meleka kod učenja Kur’ana ............................................ 538
16. O onima koji kažu da Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, iza sebe
nije ostavio ništa osim Kur’ana ........................................................................... 539
17. O vrijednosti Kur’ana nad ostalim riječima ........................................................ 539
18. O oporuci Knjigom Uzvišenog Allaha.................................................................. 541
19. O onome koji ne uči Kur’an melodično............................................................... 541
20. O zavidnosti koja ne šteti onome ko uči Kur’an ................................................ 542

664
SADRŽAJ

21. Među vama je najbolji onaj koji nauči Kur’an i druge poučava ...................... 543
22. O učenju Kur’ana napamet .................................................................................. 545
23. O stalnom ponavljanju Kur’ana ........................................................................... 545
24. O učenju Kur’ana na jahalici ................................................................................ 547
25. O podučavanju djece Kur’anu.............................................................................. 547
26. O zaboravljanju Kur’na, i hoće li neko reći: “Zaboravio sam taj i taj ajet.” .... 548
27. O onome koji ne vidi ništa loše u tome da neko kaže: “Sura El-Bekare” i
“sura ta i ta” ........................................................................................................... 549
28. O pažljivom izgovaranju prilikom učenja ........................................................... 551
29. O medovima prilikom učenja............................................................................... 552
30. O ponavljanju (ajeta) prilikom učenja ................................................................ 552
31. O melodičnom glasu prilikom učenja Kur’ana .................................................. 553
32. O onome ko je volio slušati drugog kad uči Kur’an........................................... 553
33. O tome da onaj koji sluša učaču Kur’ana kaže: “Dosta je!” ............................. 554
34. Za koliko vremena se prouči Kur’an.................................................................... 554
35. O plakanju tokom učenja Kur’ana ....................................................................... 557
36. O grijehu onih koji uče Kur’an da bi se pokazali svijetu, ili da bi učeći
zarađivali ili da bi se time hvalisali ..................................................................... 558
37. Učite Kur’an sve dotle dok se u pogledu njega vaša srca slažu ....................... 559

KNJIGA O BRAKU
1. O podsticaju na sklapanje braka .......................................................................... 561
3. Ko nije u mogućnosti da se oženi neka posti ...................................................... 563
2. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Ko je od vas u
mogućnosti da se oženi neka se oženi...” .......................................................... 563
4. O višeženstvu ........................................................................................................... 564
5. Ko učini Hidžru, ili neko drugo dobro djelo, kako bi se oženio nekom
ženom bit će nagrađen prema namjeri .............................................................. 565
6. O ženidbi muslimana slabog imovinskog stanja, koji zna nešto iz Kur’ana ... 566
7. O riječima čovjeka koji je rekao svome bratu (po vjeri): “Vidi koju od moje
dvije žene želiš kako bih se ja sa njom razveo.” ................................................ 566
8. O zabrani neženstva i kastriranja.......................................................................... 567
9. O ženidbi djevica ..................................................................................................... 569
10. O ženidbi udavanih ............................................................................................... 570
11. O ženidbi starijih mladim ženama....................................................................... 571

665
SADRŽAJ

12. Kakvom se ženom treba ženiti, koje su žene najbolje i šta je lijepo birati
za majku svojoj budućoj djeci ............................................................................. 571
13. O uzimanju robinja i onome ko oslobodi svoju robinju potom se njome
oženi ....................................................................................................................... 572
14. O onome koji je oslobođenje robinje učinio njenim vjenčanim darom ......... 574
15. O ženidbi onoga ko je slabog imovinskog stanja ............................................. 575
16. O zadovoljenju vjerom .......................................................................................... 576
17. O zadovoljsvu u imetku i ženidbi siromašnog bogatom (ženom) ................... 578
18. Treba se paziti od fatalnosti žene ........................................................................ 579
19. O braku slobodne žene sa robom........................................................................ 580
20. Nije dozvoljeno imati više od četiri žene ............................................................ 581
21. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i pomajke vaše koje su vas dojile... ................. 582
22. O onome koji kaže da nema dojenja poslije dvije godine ............................... 584
23. O srodstvu po mlijeku čovjeka (čiji je on uzročnik) .......................................... 584
24. O svjedočenju dadilje ............................................................................................ 585
25. Koje su žene dozvoljene, a koje zabranjene ..................................................... 586
26. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i pastorke vaše koje se nalaze pod vašim
okriljem od žena vaših s kojima ste imali bračne odnose... .............................. 588
27. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i da sastavite dvije sestre – što je bilo, bilo
je... ........................................................................................................................... 589
28. Nije dozvoljeno ženi da se uda za čovjeka za kojim je njena tetka ................. 590
29. O pogodbi (šigaru) ................................................................................................. 591
30. Može li žena sama nekome ponuditi brak ......................................................... 591
31. O ženidbi u ihramu ................................................................................................ 592
32. Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, je na kraju zabranio privremeni
brak (el-mut’a) ....................................................................................................... 592
33. O ženinoj ponudi braka dobrom čovjeku ........................................................... 594
34. O tome da čovjek ponudi kćerku ili sestru dobrom čovjeku za brak .............. 595
36. O viđenju žene prije braka.................................................................................... 597
35. O riječima Uzvišenog Allaha: I nije vam grehota ako tim ženama na
znanje date da ćete ih vi zaprositi ili ako to u dušama svojim krijete. .............. 597
37. O onome koji kaže da nema braka bez pristanka staratelja ............................ 600
38. O tome kada je onaj koji zaprosi staratelj .......................................................... 602
39. O čovjekovom vjenčanju njegovog maloljetnog djeteta .................................. 604
40. O tome kad otac uda kćerku za imama (vođu).................................................. 604
41. O tome da je vladar staratelj ................................................................................ 605

666
SADRŽAJ

42. Otac, ili neko drugi, će udati i djevojku i udavanu samo ako su zadovoljne . 605
43. Ako neko uda kćerku za nekoga s kim ona nije zadovoljna taj brak će biti
ništavan .................................................................................................................. 606
44. O udaji sirotice ....................................................................................................... 607
45. Kada prosac kaže staratelju: “Udaj za mene tu i tu!”, a on kaže: “Udat ću
je za tebe uz toliki i toliki mehr.”, taj će brak biti važeći iako on nije pitao
prosca je li zadovoljan i prihvata li to ................................................................. 608
46. Neka čovjek ne prosi zaručnicu svoga brata (po vjeri) nego neka sačeka
da se njome oženi ili je ostavi.............................................................................. 609
47. O objašnjenju u vezi sa neprihvatanjem zaruke ................................................ 610
48. O govoru prilikom sklapanja braka..................................................................... 611
49. O udaranju u def prilikom vjenčanja i svadbenog veselja ............................... 611
50. O riječima Uzvišenog Allaha: I draga srca ženama vjenčane darove
njihove podajte... i o maksimalnom i o minimalnom vjenčanom daru
(mehru) koji je dopušten...................................................................................... 612
51. O vjenčanju, bez mehra, na osnovu poznavanja Kur’ana ................................ 613
52. O vjenčanom daru u naturi i prstenu od željeza ............................................... 613
53. O uvjetima kod sklapanja braka .......................................................................... 614
54. O uvjetima koje nije dozvoljeno postaviti prilikom sklapanja braka ............. 614
55. O parfemisanju za mladoženju ............................................................................ 615
56. Kako se čestita mladoženji................................................................................... 616
57. O dovi koju žene, koje dočekaju mladu, upućuju mladoj ................................ 616
58. O onome ko je volio imati odnos sa ženom prije polaska u vojni pohod ...... 617
59. O onome ko je spavao sa suprugom kada je imala devet godina................... 617
60. O stupanju u brak i spolnom odnosu za vrijeme putovanja ............................ 618
61. O stupanju u bračni odnos po danu bez svadbe i bez vatre ........................... 618
62. O vunenim prekrivačima i tome slično za žene ................................................. 619
63. O ženama koje dovedu mladu mladoženji i njihovoj dovi za bereket............ 619
64. O poklonu mladoženji .......................................................................................... 620
65. O posuđivanju odjeće i drugoga za mladu ......................................................... 621
66. Šta treba muž izgovoriti kada prilazi svojoj supruzi ......................................... 621
67. Dužnost je prirediti svadbenu gozbu ................................................................. 622
68. O pripremanju svadbene gozbe klanjem makar jednog brava ....................... 623
69. O onome koji je nekim suprugama pripremio obilatiju gozbu nego
drugima .................................................................................................................. 624
70. O onome koji je za svadbenu gozbu priredio manje od jedne ovce ............... 625

667
SADRŽAJ

71. O obaveznosti odaziva na svadbenu i druge gozbe, o onome ko je

priređivao svadbenu gozbu sedam dana i slično ............................................. 625
72. Ko se ne odazove na poziv nepokoran je Allahu i Njegovom Poslaniku ........ 627
73. O onome ko se odazvao na jelo od bravljih nogu ............................................. 627
74. O odazivu onome ko pozove na svadbu i drugo ............................................... 627
75. O odlasku žena i djece na svadbu ....................................................................... 628
76. Hoće li se osoba vratiti sa gozbe ukoliko vidi nešto što je zabranjeno .......... 629
77. O tome kada žena opslužuje muškarce za vrijeme svadbe ............................. 629
78. O upotrebi napitka od hurmi pokišeljenih u vodi i drugih bezalkoholnih
napitaka na svadbenom veselju ......................................................................... 630
79. O ljubaznom postupanju prema ženama .......................................................... 630
80. O oporuci u vezi sa ženama ................................................................................. 631
81. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, sebe i svoje porodice čuvajte od
Vatre... ..................................................................................................................... 632
82. O lijepom ophođenju prema supruzi.................................................................. 633
83. O čovjekovom savjetovanju kćerke u pogledu stanja njenog muža ............... 637

668
 SADRŽAJ
84. Žena je, za dobrovoljni post, dužna zatražiti dozvolu svoga muža ...................5
85. O tome kada žena zanoći izbjegavajući postelju svoga muža.............................5
86. Žena neće dozvoliti nikome ulazak u kuću svoga muža, osim sa
njegovim dopuštenjem ............................................................................................6
87. O supruzinoj nezahvalnosti mužu ...........................................................................7
88. O tome da ti imaš dužnosti prema svojoj supruzi ................................................8
89. Žena je pastirica u kući svoga muža .......................................................................9
90. O riječima Uzvišenog Allaha: Muškarci vode brigu o ženama zato što je
Allah dao prednost jednima nad drugima ..............................................................9
91. O Vjerovjesnikovoj selidbi od supruga izvan njihove kuće ................................10
92. O tome šta je pokuđeno pri udaranju supruga ...................................................11
93. Žena neće poslušati svoga muža u onome što je grijeh .....................................12
94. O riječima Uzvišenog Allaha: Ako se neka žena plaši da će joj se muž
početi joguniti ili da će je zanemariti... ..................................................................12
95. O izvlačenju uda iz vulve pred samu ejakulaciju ne želeći se začeće ..............13
96. O određivanju kockom koja će supruga poći na put ..........................................14
97. Kada žena svoj dan daruje inoći, te kako će to suprug rasporediti ..................15
98. O pravednosti među ženama ................................................................................15
99. Kada se čovjek oženi djevojkom pored udavane ................................................15
100. Kada se čovjek oženi udavanom pored djevojke ..............................................16
101. O onome ko je s jednim kupanjem obišao sve svoje supruge .........................16
102. O čovjekovom ulasku kod supruga po danu ......................................................17
103. Kad čovjek zatraži dozvolu od svojih supruga da, dok je bolestan, bude
u kući jedne od njih i one mu to dozvole .............................................................17
104. O tome kad čovjek jednu suprugu voli više nego druge ...................................18
105. O onome koji se hvališe nečim što ne posjeduje i o tome čime je
zabranjeno isticati se pred inoćom ......................................................................18
106. O ljubomori .............................................................................................................19
107. O ljubomori žena i njihovoj srdžbi .......................................................................23
108. O čovjekovoj odbrani kćerke u pogledu ljubomore i pravičnosti....................24
109. O pomanjkanju muškaraca, a brojnosti žena ...................................................25

635
SADRŽAJ

110. O tome da se muškarac ne smije osamljivati sa ženom s kojom se može

vjenčati i o ulasku kod žene čiji je muž odsutan .................................................26
111. Dozvoljeno je čovjeku da bude (sa tuđom) ženom u prisustvu svijeta ...........27
112. Nije dozvoljeno muškarcima koji oponašaju žene osamljivanje (sa
tuđim) ženama .......................................................................................................27
113. O ženinom posmatranju Abesinaca i drugih bez zle namjere..........................28
114. O izlasku žena radi obavljanja potreba ...............................................................28
115. O ženinom traženju dopuštenja od supruga za odlazak u džamiju i drugo ...29
116. Kod kojih je žena, po mlijeku, dopušteno ulaziti i gledati u njih ....................29
117. Neka žena ne gleda intimne dijelove tijela druge žene kako je ne bi
opisivala svome mužu ............................................................................................30
118. O riječima čovjeka: “Noćas ću obići sve svoje supruge!“ .................................31
119. Ako čovjek bude dugo odsutan, neka se ne vraća porodici noću iz
bojazni da ukućane ne zatekne u neprimjerenom stanju ili da ne otkrije
njihove grijehe .........................................................................................................31
120. O insistiranju na rađanju djece ............................................................................32
121. O uređivanju one čiji je muž bio odsutan i češljanju nepočešljane.................33
122. O riječima Uzvišenog Allaha: ...neka ukrase svoje ne pokazuju drugima ........34
123. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i oni koji još nisu spolno zreli... ........................34
124. O tome da je čovjeku, dok grdi svoju kćerku, dopušteno da je rukom
gura u slabine ..........................................................................................................35

KNJIGA O RAZVODU BRAKA

1. O riječima Uzvišenog Allaha: O Vjerovjesniče, kad htjednete žene da
pustite, vi ih u vrijeme kad su čiste pustite, a onda vrijeme koje treba da
prođe brojte..............................................................................................................36
2. Ako žena bude puštena za vrijeme mjesečnice, ona će provesti obavezni
rok čekanja (iddet) ..................................................................................................37
3. Hoće li onaj koji odluči da pusti ženu to njoj izravno saopćiti ............................38
4. O onome koji smatra da je puštanje žene (odjednom) tri puta dopušteno ......41
5. O onome koji je svojim suprugama dao mogućnost izbora................................43
6. Kada muž kaže supruzi: “Puštam te!“ ili: “Puštena si!“ ili: “Slobodna si!“
i slično tome što ukazuje na razvod, to će se tretirati shodno njegovoj
namjeri .....................................................................................................................44
7. O onome koji je rekao ženi: “Ti si meni zabranjena!” ...........................................45
8. O riječima Uzvišenog Allaha: O Vjerovjesniče, zašto sebi uskraćuješ ono što
ti je Allah dozvolio... .................................................................................................46
9. Nema razvoda braka prije nego se on sklopi ........................................................48

636
SADRŽAJ

10. Ukoliko čovjek svojoj supruzi u nuždi kaže: “Ovo je moja sestra.” to ne
proizvodi nikakve pravne posljedice ....................................................................49
11. O razvodu braka u srdžbi, u stanju prisile, pijanstva, ludila i sl. te o
razvodu braka greškom i iz zaborava ili zbog širka i slično ..............................50
12. O razvodu na zahtjev žene uz materijalnu nadoknadu mužu i načinu
njegovog ostvarivanja ............................................................................................53
13. O razdoru (među supružnicima) i hoće li pomiritelj predložiti razvod u
slučaju nužde ...........................................................................................................55
14. Prodaja robinje ne znači i razvod ..........................................................................55
15. O izboru oslobođene robinje udate za roba – hoće li i dalje ostati sa njim
ili će se razvesti .......................................................................................................56
16. Vjerovjesnikovo, sallallahu alejhi ve sellem, zauzimanje za Beririnog muža ..57
17. O riječima Uzvišenog Allaha: Ne ženite se mnogoboškinjama dok ne
postanu vjernice; uistinu je robinja vjernica bolja od mnogoboškinje,
makar vam se ona i sviđala... .................................................................................58
18. O braku sa onim mnogoboškinjama koje su primile islam i njihovom
obaveznom vremenu za čekanje (iddetu) ..........................................................59
19. Kada islam primi mnogoboškinja ili hrišćanka koja je udata za zimiju ili
hrišćanina u neislamskoj zemlji ............................................................................60
20. O riječima Uzvišenog Allaha: Onima koji se zakunu da se neće približavati
ženama svojim .........................................................................................................62
21. O propisima u vezi sa suprugom i imetkom nestalog ........................................63
22. O ziharu.....................................................................................................................64
23. O išaretu u pogledu razvoda i drugih stvari .........................................................65
24. O zakletvi supružnika u pogledu vlastite nevinosti i izazivanju
prokletstva na sebe ................................................................................................69
25. O tome kada čovjek poriče da je dijete njegovo..................................................71
26. O zakletvi onoga koji optuži suprugu za blud i izazivanju na sebe
prokletstva ...............................................................................................................72
27. Muž počinje sa zakletvom u pogledu vlastite nevinosi i izazivanju
prokletstva na sebe ................................................................................................72
28. O izazivanju prokletstva na sebe i onome koji se razveo nakon izazivanja
prokletstva na sebe ................................................................................................73
29. O obostranom izazivanju prokletstva na sebe u džamiji ...................................74
30. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Da sam
kamenovao bez dokaza...” ....................................................................................76
31. O vjenčanom daru (mehru) za ženu koja je razvedenena nakon
prizivanja prokletstva na sebe ..............................................................................76
32. O riječima vođe, imama, upućenim onima koji su obostrano izazvali
prokletstvo na sebe: “Jedno od vas dvoje laže, pa hoće li se pokajati?” ........77

637
SADRŽAJ

33. O razvodu onih koji su obostrano izazvali prokletstvo na sebe ........................78

34. Dijete, nakon obostrane zakletve muža i žene o vlastitoj nevinosti i
izazivanju prokletstva na sebe i razvoda, pripada ženi .....................................79
35. O riječima imama: “Allahu, razjasni!” ...................................................................79
36. O tome kada čovjek pusti ženu (odjednom) tri puta i ona se nakon
obaveznog vremena za čekanje uda za drugog, ali je on ne dotakne .............80
37. O riječima Uzvišenog Allaha: A one žene vaše koje su nadu u mjesečno
pranje izgubile i one koje ga nisu ni dobile, one treba da čekaju tri
mjeseca, ako niste znali... .......................................................................................81
38. O riječima Uzvišenog Allaha: Trudne žene čekaju sve dok ne rode... .................81
39. O riječima Uzvišenog Allaha: Raspuštenice neka čekaju tri mjesečna
pranja... ....................................................................................................................82
40. O slučaju Fatime bint Kajs ......................................................................................83
41. Ukoliko postoji bojazan za raspuštenicu, koja ostane u kući svoga muža,
da će biti napastvovana ili da će uputiti pogrdne riječi njenoj porodici .........85
42. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i nije im dopušteno da kriju ono što je Allah
stvorio u matericama njihovim... od mjesečnog pranja i zametka....................85
43. O riječima Uzvišenog Allaha: Muževi njihovi imaju pravo da ih, dok one
čekaju, vrate... i o tome kako će muž vratiti ženu koju je pustio jedanput
ili dva puta ...............................................................................................................86
44. O vraćanju žene koja ima mjesečno pranje .........................................................87
45. Žena će nakon smrti svoga muža čekati četiri mjeseca i deset dana ...............88
46. O ženinom korišćenju surme za vrijeme žalosti ..................................................90
47. Žena će, u žalosti, prilikom kupanja nakon mjesečnice koristiti kust ..............91
48. Žena, dok je u žalosti, može oblačiti ogrtač ........................................................91
49. O riječima Uzvišenog Allaha: Žene su dužne da čekaju četiri mjeseca i
deset dana poslije smrti svojih muževa .................................................................92
50. O vjenčanom daru bludnici i ništavnom braku ...................................................94
51. O obaveznosti vjenčanog dara ženi nakon spolnog odnosa sa njom, te
kako se on ostvaruje ili ako je pusti prije spolnog odnosa i dodira .................95
52. O otpremnini ženi kojoj nije dat vjenčani dar .....................................................96

KNJIGA O IZDRŽAVANJIMA
1. O značaju izdržavanja porodice ..............................................................................97
2. O dužnosti izdržavanja supruge i djece..................................................................99
3. O čovjekovom skladištenju hrane porodici za godinu dana i načinu
izdržavanja porodice ............................................................................................ 100
4. O opskrbi žene za vrijeme odsutnosti njenog muža i o opskrbi djeteta .......... 103

638
SADRŽAJ

5. O riječima Uzvišenog Allaha: Majke neka doje djecu svoju pune dvije
godine onima koji žele da dojenje potpuno bude .............................................. 103
6. O radu žene u muževljevoj kući............................................................................. 104
7. O slugi za ženu ......................................................................................................... 105
8. O čovjekovom pomaganju ženi ............................................................................. 106
9. Ukoliko joj muž ne daje za izdržavanje, žena ima pravo uzeti i bez
njegovog znanja onoliko koliko je neophodno za nju i djecu ........................ 106
10. O ženinom čuvanju muževljevog imetka i opskrbe .......................................... 106
11. O neophodnom odijevanju žene ......................................................................... 107
12. Ženino pomaganje mužu u pogledu podizanja djece ...................................... 107
13. O bijednikovom izdržavanju porodice ................................................................ 108
14. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i nasljednik je dužan sve to... i da li je žena
dužna šta od toga učiniti...................................................................................... 109
15. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Ko iza sebe
ostavi dug ili siročad, ja to preuzimam na sebe!”............................................. 110
16. O dojiljama iz reda robinja i drugim ................................................................... 111

KNJIGA O HRANI
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Jedite lijepa jela kojima vas opskrbljujemo! I
kaže: Udjeljujte od lijepih stvari koje stičete! I kaže: ...dozvoljenim i lijepim
jelima se hranite i dobra djela činite, jer Ja dobro znam što vi radite! ............ 112
2. O učenju Bismile na početku jela i jedenju desnom rukom .............................. 114
3. O jedenju ispred sebe ............................................................................................. 114
4. O onome koji uzima hranu sa svih krajeva posude dok jede s prijateljem
kome to ne smeta ................................................................................................. 115
5. O davanju prednosti desnoj strani prilikom jela i drugog ................................. 116
6. O onome koji jede dok se ne zasiti ....................................................................... 117
8. O svježem hljebu i jelu sa sinije i sofre ................................................................. 119
7. O riječima Uzvišenog Allaha: Nije grijeh slijepcu, niti je grijeh hromom, niti
je grijeh bolesnom, a ni vama samima, da jedete u kućama svojim ................ 119
9. O kaši ........................................................................................................................ 121
10. Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, ne bi probao jelo dok mu se ne
bi reklo kako se zove, jer je želio da zna šta jede .............................................. 122
11. O tome da je hrana predviđena za jednu osobu dovoljna dvjema ................. 123
12. O tome da vjernik jede u jedno crijevo ............................................................... 123
13. O jedenju podbočen .............................................................................................. 125
14. O pečenju ................................................................................................................ 126
15. O juhi s mesom....................................................................................................... 127
16. O siru ....................................................................................................................... 128

639
SADRŽAJ

17. O repi i ječmu.......................................................................................................... 128

18. O kidanju mesa zubima ........................................................................................ 129
19. O glodanju natkoljenice........................................................................................ 129
20. O sječenju mesa nožem ........................................................................................ 131
21. O tome da Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, nije nikada nalazio
mahane hrani ........................................................................................................ 131
22. O puhanju u ječam ................................................................................................ 132
23. Šta su jeli Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, i njegovi ashabi .............. 132
24. O jelu od mlijeka, mekinja i meda ....................................................................... 135
25. O popari .................................................................................................................. 135
26. O pečenoj ovci, plećki i boku .............................................................................. 136
27. O tome šta su prethodnici od hrane, mesa i drugog skladištili u svojim
kućama ................................................................................................................... 137
28. O jelu od hurmi s maslom i grušalinom ............................................................. 138
29. O jedenju iz posrebrenog posuđa ....................................................................... 139
30. O spomenu hrane .................................................................................................. 139
31. O začinu .................................................................................................................. 141
32. O slatkom i medu .................................................................................................. 141
33. O tikvici ................................................................................................................... 142
34. O čovjeku koji se obavezuje i opterećuje pripremajući jelo svojoj braći
(po vjeri) ................................................................................................................. 143
35. O onome koji je pozvao čovjeka na jelo, a otišao za svojim poslom .............. 143
36. O juhi sa mesom .................................................................................................... 144
37. O mesu osušenom na Suncu ................................................................................ 144
38. O onome koji je dao ili ponudio nešto svome drugu za sofrom ..................... 145
39. O svježim hurmama s krastavcima ..................................................................... 146
40. O svježim, nedozrelim i zrelim hurmama .......................................................... 147
41. O jedenju srčike s vrha palme .............................................................................. 148
42. O adžvi .................................................................................................................... 149
43. O jedenju po dvije hurme ..................................................................................... 149
44. O krastavcima ........................................................................................................ 150
45. O bereketu palme .................................................................................................. 150
46. O spajanju dvije različite vrste ili dva različita ukusa ....................................... 150
47. O onome koji je uvodio deset po deset gostiju i sjedenju deset po deset
za sofrom ................................................................................................................ 151
48. O povrću poput bijelog luka koje je pokuđeno jesti ......................................... 152
49. O kebasu, plodu drveta Erak ................................................................................ 152
50. O ispiranju usta poslije jela .................................................................................. 153

640
SADRŽAJ

51. O lizanju prstiju prije nego se obrišu salvetom ................................................. 154

52. O salveti .................................................................................................................. 154
53. Šta se izgovara nakon završetka jela .................................................................. 155
54. O objedovanju sa slugom ..................................................................................... 155
55. Onaj koji jede, ako se zahvali Allahu, ima nagradu kao i strpljivi postač ...... 156
56. Kada čovjek bude pozvan na jelo pa kaže i ovaj je sa mnom .......................... 156
57. Ako je gotova večera, neka se ne žuri sa namazom .......................................... 157
58. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i pošto jedete, raziđite se... .............................. 158

KNJIGA O AKIKI
1. O davanju imena djetetu odmah po rođenju i trljanju njegovih nepci za
onoga koji ne misli klati kurban za njega .......................................................... 160
2. O otklanjanju od djeteta onoga što mu smeta prilikom akike ......................... 163
3. O fere’u, prvom devinom mladunčetu ................................................................. 163
4. O atiri, žrtvi u mjesecu redžebu ............................................................................ 164

KNJIGA O KLANJU ŽIVOTINJA I LOVU

1. Spominjanje Allahovog imena pri lovu ................................................................ 165
2. O lovu strijelom bez perja ...................................................................................... 167
3. O onome što strijela bez perja pogodi pljoštimice ............................................. 168
4. O lovu pomoću luka................................................................................................ 168
5. O gađanju kamenčićima i kuglicama (iz praćke) ................................................ 169
6. Ko bude držao psa koji nije ni lovački ni čuvar stoke ........................................ 170
7. Ukoliko pas bude jeo od ulova .............................................................................. 171
8. O tome ako se ulov zagubi dva ili tri dana ........................................................... 172
9. Ako čovjek uz ulovljenu životinju zatekne i drugog psa..................................... 172
10. O lovu ...................................................................................................................... 173
11. O lovu u brdima ..................................................................................................... 176
12. O riječima Uzvišenog Allaha: Vama se dopušta da u moru lovite i da lov
jedete... ................................................................................................................... 177
13. O jedenju skakavaca ............................................................................................. 178
14. O posuđu vatropoklonika i posudi u kojoj je bila uginula životinja ............... 179
15. O učenju Bismile prilikom klanja i onome koji svjesno izostavi učenje
Bismile .................................................................................................................... 180
16. O onome što je zaklano na žrtvenicima i kumirima ......................................... 181
17. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Neka zakolje s
Allahovim imenom.” ............................................................................................. 182
18. O onome čemu je puštena krv trstikom, kamenom i željezom....................... 183

641
SADRŽAJ

19. O onome što zakolje žena i robinja ..................................................................... 184

20. Ne može se klati, zubom, koskom i zufurom ..................................................... 185
21. O onome što zakolju beduini i njima slični ........................................................ 185
22. O mesu i loju životinja koje zakolju sljedbenici knjige i drugi ......................... 186
23. Odbjegla životinja je na stepenu divljači ........................................................... 186
24. O ubadanju u gornjem dijelu prsa i klanju ......................................................... 187
25. O pokuđenosti mrcvarenja životinja i njihovog vezivanja da bi ih gađali ..... 189
26. O kokošijem mesu ................................................................................................. 190
27. O konjskom mesu .................................................................................................. 191
28. O mesu domaćih magaraca ................................................................................. 192
29. O jedenju mesa krvoločnih životinja koje imaju očnjake ................................ 195
30. O koži uginulih životinja ....................................................................................... 195
31. O misku (mošusu) .................................................................................................. 196
32. O zecu ...................................................................................................................... 197
33. O bodljorepom gušteru ........................................................................................ 197
34. Ukoliko miš upadne u čvrsto ili tečno maslo .................................................... 198
35. O žigosanju i obilježavanju životinja ................................................................... 199
36. Ukoliko bi ljudi osvojili ratni plijen, pa neko iz toga bez dozvole ostalih
zakolje brava ili kamilu, to se meso neće jesti .................................................. 200
37. Ukoliko odbjegne kamila pa je neko pogodi strijelom i ubije je, želeći
time priskrbiti dobro svima, takav je postupak dozvoljen.............................. 201
38. Ukoliko neko bude primoran jesti ono što je zabranjeno ................................ 202

KNJIGA O KURBANIMA
1. O sunnetu kurbana ................................................................................................. 203
2. O vođinoj raspodjeli kurbana među ljudima ...................................................... 204
3. O kurbanu za putnika i žene .................................................................................. 205
4. O tome da se meso jedva čeka na dan Kurban-bajrama ................................... 205
5. Mišljenje prema kojem se kurbani kolju samo prvog dana Bajrama ............... 206
6. O klanju kurbana na musalli ................................................................................. 207
7. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, klanju u kurban dva
rogata, a spominje se i debela, ovna .................................................................. 208
8. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima upućenim Ebu
Burdeu: “Zakolji jare s mlijeka u kurban, ali poslije tebe to više neće
niko moći učiniti.“ ................................................................................................. 209
9. O onome ko je zaklao kurban svojom rukom...................................................... 210
10. O onome ko je zaklao kurban za druge .............................................................. 211
11. O klanju kurbana nakon klanjanja bajram-namaza ......................................... 211

642
SADRŽAJ

12. Ko zakolje kurban prije klanjanja bajram-namaza ponovit će klanje

kurbana .................................................................................................................. 212
13. O stavljanju noge na bok životinje prilikom klanja........................................... 213
14. O izgovoru tekbira prilikom klanja ...................................................................... 213
15. Ukoliko neko pošalje svoj kurban u Mekku, da tamo bude zaklan, time
mu ništa ne postaje zabranjeno.......................................................................... 214
16. O tome šta treba pojesti, a šta se može ostaviti od kurbanskog mesa .......... 215

KNJIGA O PIĆIMA
1. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, vino, i kocka, i kumiri, i strelice za
gatanje odvratne su stvari, šejtanovo djelo; zato se toga klonite da biste
postigli što želite. ................................................................................................... 218
2. Alkohol se spravlja od grožđa................................................................................ 220
3. Kad je objavljena zabrana alkohola, on se tada pravio od zelenih i zrelih
hurmi ..................................................................................................................... 221
4. O vinu od meda ....................................................................................................... 222
5. Alkoholom se smatra svako piće koje opija ........................................................ 223
6. O onome ko dopušta alkohol nazivajući ga drugim imenom ........................... 224
7. O spravljanju nebiza u posuđu i zemljanom vrču ............................................... 225
8. O Vjerovjesnikovoj, sallallahu alejhi ve sellem, dozvoli korišćenja posuđa
i zdjela koje je bio zabranio ................................................................................. 225
9. O soku od hurmi pokiseljenih u vodi koji ne opija.............................................. 227
10. O kuhanoj širi i tome ko je zabranio svako opojno piće ................................... 228
11. O onome ko smatra da nije dozvoljeno miješati zelene i zrele hurme
ukoliko pođu opijati i da nije dozvoljeno miješati dva začina u jedan .......... 229
12. O pijenju mlijeka .................................................................................................... 230
13. O traženju pitke vode ............................................................................................ 233
14. O miješanju mlijeka s vodom ............................................................................... 234
15. O napitku od slatkog i meda ................................................................................ 235
16. O pijenju stojeći ..................................................................................................... 236
17. O onome koji je pio na kamili ............................................................................... 237
18. O pijenju zdesna pa desno ................................................................................... 237
19. Hoće li čovjek zatražiti dozvolu od onoga koji mu je na desnoj strani da
doda piće onome koji je stariji ............................................................................ 238
20. O pijenju vode iz bunara ....................................................................................... 238
21. O tome da mališani poslužuju odrasle ............................................................... 239
22. O pokrivanju posuđa............................................................................................. 239
23. O izvrtanju otvora mješine ................................................................................... 240

643
SADRŽAJ

24. O pijenju sa otvora mješine.................................................................................. 241

25. O zabrani disanja u posudu ................................................................................. 242
26. O pijenju na dva ili na tri duška ........................................................................... 242
27. O pijenju iz zlatnih posuda ................................................................................... 242
28. O srebrenom posuđu ............................................................................................ 243
29. O pijenju iz čaša ..................................................................................................... 244
30. O pijenju iz Vjerovjesnikove, sallallahu alejhi ve sellem, čaše i posuđa ........ 245
31. O pijenju bereketne i blagoslovljene vode ......................................................... 246

KNJIGA O BOLESNICIMA
1. O tome da bolest briše grijehe .............................................................................. 248
2. O težini bolesti......................................................................................................... 250
3. Od ljudi, najveća iskušenja imaju vjerovjesnici, pa oni koji su po
ponašanju slični njima, pa oni koji su po ponašanju slični ovima ................. 251
4. O dužnosti obilaska bolesnika .............................................................................. 251
5. Obilazak onoga ko je u komi.................................................................................. 252
6. O milosti prema onome ko ima epilepsiju .......................................................... 253
7. O vrijednosti onoga ko izgubi vid .......................................................................... 253
8. O obilasku bolesnika od strane žena ................................................................... 254
9. O obilasku bolesne djece ....................................................................................... 255
10. O obilasku beduina ............................................................................................... 255
11. O obilasku idolopoklonika ................................................................................... 256
12. Kada neko ode da obiđe bolesnika u vrijeme namaza, on s njima klanja
u džematu .............................................................................................................. 256
13. O stavljanju ruke na bolesnika ............................................................................ 257
14. Šta se kaže bolesniku, a šta on odgovara........................................................... 258
15. O obilasku bolesnika pješke, jašući i sjedeći iza jahača na magarcu ............. 259
16. O riječima bolesnika: “Boli me!“ ili: “Boli me glava!“ ili: “Imam žestoke
bolove!“ .................................................................................................................. 260
17. O bolesnikovim riječima: “Ustajte od mene!”.................................................... 263
18. O onome ko je odnio bolesno dijete da se za njega moli ................................. 264
19. O bolesnikovu priželjkivanju smrti ...................................................................... 264
20. O posjetiočevoj dovi za bolesnika ....................................................................... 266
21. Kada posjetilac uzme abdest i ostatkom vode polije bolesnika..................... 266
22. O onome ko je učio dovu za otklanjanje epidemije i groznice ........................ 267

KNJIGA O MEDICINI
1. Allah nije dao nijednu bolest, a da za nju nije dao i lijek ................................... 268

644
SADRŽAJ

2. O tome da li muškarac može liječiti ženu ili žena muškarca............................. 269

3. Lijek je u trima stvarima ......................................................................................... 269
4. O liječenju medom .................................................................................................. 270
5. O liječenju kamiljim mlijekom............................................................................... 271
6. O liječenju kamiljom mokraćom ........................................................................... 272
7. O čurekotu ................................................................................................................ 273
8. O telbini, jelu za bolesnika ..................................................................................... 274
9. O uzimanju lijeka kroz nos ..................................................................................... 274
10. O uzimanju kroz nos indijske ili morske aloje ................................................... 275
11. U koje vrijeme se pušta krv pomoću kupice ...................................................... 275
12. O puštanju krvi u ihramu za vrijeme putovanja ................................................ 275
13. O puštanju krvi zbog bolesti ................................................................................ 276
14. O puštanju krvi na glavi ........................................................................................ 277
15. O puštanju krvi zbog migrene i glavobolje ........................................................ 277
16. O brijanju kose (u ihramu) zbog vaški ................................................................ 278
17. O onome koji se kautezira ili koji drugog kautezira i vrijednosti onoga
koji to ne radi ......................................................................................................... 279
18. Antimon i surma kao lijek za upalu očiju ........................................................... 280
19. O gubi (lepri) ........................................................................................................... 281
20. El-Menn, nebeska hrana, lijek je za oči ............................................................... 282
21. O uljevanju lijeka cjevčicom u jednu stranu usta .............................................. 282
22. O istoj temi ............................................................................................................. 284
23. O zagnojenju na nepcu ......................................................................................... 285
24. O lijeku za stomačne bolesti ................................................................................ 285
25. Nema crva u utrobi, safer je žutica koja pogađa stomak................................. 286
26. O upali pluća .......................................................................................................... 287
27. O spaljivanju hasure da bi se pepelom zaustavila krv ...................................... 288
28. O tome da je vrućica od džehennemske žestine ............................................... 288
29. O onome ko je izišao iz zemlje koja mu nije pogodovala................................. 290
30. Šta se spominje u vezi sa epidemijom................................................................ 290
31. O nagradi za onoga koji strpljivo bude podnosio epidemiju kuge ................. 293
32. O rukji, liječenju Kur’anom i traženju utočišta surama (Ihlas, El-Felek i
En-Nas) ................................................................................................................... 294
33. O rukji Fatihom ...................................................................................................... 295
34. O uvjetovanju da se za učenje rukje da stado ovaca ........................................ 295
35. O rukji protiv uroka ............................................................................................... 296
36. Urok okom je istina ............................................................................................... 297
37. O rukji protiv ugriza zmije i uboda škorpiona .................................................... 297

645
SADRŽAJ

38. O Vjerovjesnikovoj, sallallahu alejhi ve sellem, rukji ........................................ 297

39. O puhanju u bolesnika prilikom učenja rukje.................................................... 299
40. O tome da učač rukje potire desnom rukom bolno mjesto ............................ 301
41. O ženi koja je učila rukju čovjeku ........................................................................ 302
42. O onome ko nije nosio zapise i hajmajlije .......................................................... 303
43. O zloslutnji.............................................................................................................. 304
44. O optimističkom predviđanju.............................................................................. 304
45. Nema (inkarnacije) u sovu ................................................................................... 305
46. O vračanju .............................................................................................................. 306
47. O sihru (vradžbini) ................................................................................................. 308
48. Širk i sihr spadaju u upropaštavajuće grijehe ................................................... 309
49. Je li neophodno vađenje sihra............................................................................. 310
50. Još jedno poglavlje o sihru (vradžbini) .............................................................. 311
51. O tome da je rječitost ponekad poput čarolije .................................................. 312
52. Adžva je lijek protiv sihra ...................................................................................... 312
53. Nema (inkarnacije) u sovu ................................................................................... 313
54. Nema (bojazni) od zaraze ..................................................................................... 314
55. Šta se spominje u vezi sa pokušajem trovanja Vjerovjesnika, sallallahu
alejhi ve sellem ...................................................................................................... 316
56. O svjesnom pijenju otrova i liječenju time i o drugim opasnim i
zabranjenim stvarima .......................................................................................... 317
57. O mlijeku domaće magarice ................................................................................ 317
58. Ukoliko muha upadne u posudu ......................................................................... 318

KNJIGA O OBLAČENJU
1. O riječima Uzvišenog Allaha Reci: “Ko je zabranio Allahove ukrase, koje je
On za robove Svoje stvorio?” ................................................................................ 319
2. Ko nosi dugačak ogrtač, ali ne iz oholosti ........................................................... 320
3. O zasukivanju odjeće .............................................................................................. 321
4. Dio odjeće koji bude ispod članaka gorjet će u Džehennemu .......................... 321
5. O spuštanju odjeće iz oholosti .............................................................................. 321
6. O ogrtaču sa resama ............................................................................................... 324
7. O ogrtačima.............................................................................................................. 324
8. O nošenju košulje.................................................................................................... 325
9. O razrezu košulje na prsima i drugim mjestima ................................................. 327
10. O onome ko je na putovanju obukao ogrtač tijesnih rukava .......................... 328
11. O oblačenju vunenog ogrtača u toku vojnog pohoda ...................................... 328
12. O kaftanu i ferudžu odzada prorezanom ogrtaču od svile ............................... 329
13. O burnusu ............................................................................................................... 330

646
SADRŽAJ

14. O gaćama (hlačama) ............................................................................................. 331

15. O turbanima ........................................................................................................... 331
16. O prekrivanju glave i lica ...................................................................................... 332
17. O kacigi .................................................................................................................... 334
18. O burdi, hiberi i šemli ............................................................................................ 334
19. O rublju i crnoporubljenom ogrtaču ................................................................... 337
20. O prebacivanju krajeva odjeće preko ramena ................................................... 338
21. O umotavanju u jednu tkaninu ............................................................................ 339
22. O crnoporubljenom ogrtaču ................................................................................ 340
23. O zelenoj odjeći ..................................................................................................... 341
24. O bijeloj odjeći ....................................................................................................... 341
25. O oblačenju svilene odjeće i korišćenju svilene posteljine i o tome šta je
od toga dozvoljeno muškarcima ........................................................................ 343
26. O doticanju svile bez oblačenja........................................................................... 346
27. O steranju svile ....................................................................................................... 346
28. O nošenju kasijske odjeće .................................................................................... 347
29. O dopuštenju nošenja svile muškarcima zbog svraba ..................................... 347
30. O nošenju svile žena.............................................................................................. 348
31. Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, nije pretjerivao u odjeći i prostirci 350
32. Šta se kaže onome ko obuče novu odjeću ......................................................... 351
33. O zabrani mirisanja šafranom muškarcima ....................................................... 352
34. O odjeći obojenoj šafranom................................................................................. 352
35. O crvenoj odjeći ..................................................................................................... 352
36. O crvenoj miseri ..................................................................................................... 353
37. O obući od uštavljene i druge kože ..................................................................... 353
38. Prvo se obuva desna noga ................................................................................... 355
39. Prvo se izuva lijeva noga....................................................................................... 355
40. Neka niko ne hoda u jednoj cipeli ....................................................................... 356
41. Sandale traba da budu sa dva kaiša ili, kako neki misle, sa jednim širokim. 356
42. O crvenom šatoru od kože ................................................................................... 357
43. O sjedenju na hasuri i sličnom ............................................................................. 357
44. O pozlaćenim dugmadima................................................................................... 358
45. O zlatnom prstenju................................................................................................ 359
46. O srebrenom prstenu ............................................................................................ 360
47. O istoj temi.............................................................................................................. 360
48. O kamenu na prstenu ........................................................................................... 361
49. O željeznom prstenu ............................................................................................. 362
50. O graviranju prstena ............................................................................................. 363
51. O nošenju prstena na malom prstu .................................................................... 364

647
SADRŽAJ

52. O uzimanju prstena kako bi se njime pečatila pisma i druga dokumenta

upućena sljedbenicima Knjige i drugima ......................................................... 364
53. O okretanju kamena na prstenu prema dlanu .................................................. 365
54. O riječima Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem: “Neka niko ne
gravira na svom prstenu ono što sam ja ugravirao na svome.“ ...................... 365
55. Hoće li gravura na prstenu biti u tri reda............................................................ 366
56. O prstenu za žene .................................................................................................. 366
57. O ogrlicama i đerdanima za žene ........................................................................ 367
58. O posuđivanju ogrlica ........................................................................................... 367
59. O minđušama za žene ........................................................................................... 368
60. O ogrlicama za djecu............................................................................................. 369
61. O muškarcima koji oponašaju žene i o ženama koje oponašaju muškarce .. 369
62. O izbacivanju iz kuće muškaraca koji se ponašaju kao žene ........................... 370
63. O potkresivanju brkova ........................................................................................ 371
64. O rezanju noktiju ................................................................................................... 371
65. O puštanju brade ................................................................................................... 372
66. Šta se spominje o sijedoj kosi .............................................................................. 373
67. Bojenje sijede kose ................................................................................................ 374
68. O kovrdžavoj kosi .................................................................................................. 375
69. O mazanju kose...................................................................................................... 378
70. O razdjeljivanju kose ............................................................................................. 379
71. O uvojcima kose..................................................................................................... 380
72. O ostavljanju čuperka ........................................................................................... 381
73. O tome kada žena svojom rukom parfemiše svoga muža ............................... 382
74. O parfemisanju glave i brade ............................................................................... 382
75. O češljanju .............................................................................................................. 383
76. Može li žena za vrijeme mjesečnice češljati svoga muža ................................. 383
77. O češljanju prvo desne strane glave ................................................................... 383
78. Šta se spominje o mošusu.................................................................................... 384
79. Koji je parfem lijepo koristiti ................................................................................ 384
80. O onome koji nije odbijao parfem ...................................................................... 385
81. O zeriri ..................................................................................................................... 385
82. O ženama koje prave razmake među sjekutićima zbog ljepote ..................... 385
83. O uplitanju tuđe kose u kosu žene ...................................................................... 386
84. O ženama koje čupaju obrve ............................................................................... 388
85. O ženi koja traži da joj se uplete tuđa u njenu kosu ......................................... 389
86. O ženi koja tetovira................................................................................................ 390
87. O ženi koja traži da se istetovira .......................................................................... 391
88. O slikama ................................................................................................................ 392
89. O patnji slikara na Sudnjem danu ....................................................................... 393

648
SADRŽAJ

90. O uklanjanju slika .................................................................................................. 393

91. Šta je gaženo od slika ............................................................................................ 394
92. O onome ko je prezirao sjedenje na slikama ..................................................... 395
93. O pokuđenosti klanjanja prema slikama ........................................................... 396
94. Meleki ne ulaze u kuću u kojoj je slika ................................................................ 397
95. O onome ko nije ušao u kuću u kojoj je slika ..................................................... 397
96. O onome ko je prokleo slikara ............................................................................. 398
97. Onaj ko bude naslikao sliku, on će na Sudnjem danu biti zadužen da u
nju udahne dušu, a to neće moći ........................................................................ 398
98. O jahanju na životinji iza jahača .......................................................................... 399
99. O jahanju trojice na životinji ................................................................................ 399
100. Kada vlasnik životinje nekog stavi ispred sebe ............................................... 400
101. Kada čovjek na jahaću životinju iza sebe stavi drugog čovjeka .................... 400
102. O stavljanju žene (na jahalicu) iza čovjeka ....................................................... 401
103. O stavljanju jedne noge preko druge prilikom ležanja ................................... 402

KNJIGA O LIJEPOM PONAŠANJU (EDEBU)

1. O riječima Uzvišenog: Mi smo svakog čovjeka zadužili da bude dobar
prema roditeljima svojim... (El-Ankebut, 8) ........................................................ 403
2. Prema kome sam od ljudi dužan naljepše postupati......................................... 404
3. Samo se s dopuštenjem roditelja može ići u borbu na Allahovom putu......... 404
4. Neka čovjek ne grdi svoje roditelje ....................................................................... 405
5. Allah će uslišati dovu onome ko čini dobro prema roditeljima ........................ 406
6. Neposlušnost prema roditeljima spada u velike grijehe ................................... 407
7. O održavanju veze sa roditeljem mušrikom ........................................................ 408
8. O pažnji udate žene prema svojoj majci .............................................................. 409
9. O održavanju veze s bratom mušrikom................................................................ 410
10. O vrijednosti održavanja rodbinskih veza .......................................................... 410
11. O grijehu onoga ko kida rodbinske veze............................................................. 411
12. O onome kome je uvećana opskrba održavanjem rodbinskih veza ............... 411
13. Ko bude održavao vezu s rodbinom i Allah će održavati vezu s njim ............. 412
14. Rodbina opstaje održavanjem rodbinske veze ................................................. 413
15. Ne održava rodbinske veze onaj koji ih održava samo sa onim ko ih sa
njim održava ......................................................................................................... 414
16. O mušriku koji održava vezu s rodbinom, a potom primi islam...................... 415
17. O onome ko je ostavio tuđu djevojčicu kako bi se igrala s njim ili koji ju je
poljubio ili se sa njom šalio ................................................................................. 415
18. O samilosti prema djetetu te njegovom ljubljenju i grljenju ........................... 416
19. Allah je milost dao u stotinu dijelova.................................................................. 418
20. O ubijanju djeteta iz straha od siromaštva ........................................................ 419

649
SADRŽAJ

21. O uzimanju djeteta u krilo .................................................................................... 419

22. O stavljanju djeteta na stegno ............................................................................. 420
23. Ispunjenje obaveze je od imana .......................................................................... 421
24. O vrijednosti onoga koji izdržava siroče ............................................................ 421
25. O brizi o udovicama .............................................................................................. 422
26. O brizi o siromahu ................................................................................................. 422
27. O samilosti prema ljudima i životinjama............................................................ 422
28. O preporuci u vezi sa susjedom........................................................................... 425
29. O grijehu onoga od čijeg zla nije siguran njegov susjed................................... 425
30. Neka susjetka ne omalovažava susjetku ............................................................ 426
31. Ko vjeruje u Allaha i Sudnji dan neka ne uznemirava susjeda ........................ 426
32. Prava susjeda određena su blizinom vrata ........................................................ 427
33. Svako je dobro djelo milostinja ........................................................................... 427
34. O lijepoj riječi ......................................................................................................... 428
35. O blagosti u svemu ................................................................................................ 429
36. O međusobnom potpomaganju vjernika........................................................... 430
38. Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, nije bio ni nepristojan ni bestidan 431
37. O riječima Uzvišenog Allaha: Onaj ko se bude za dobro zalagao – bit će i
njemu udio u nagradi ........................................................................................... 431
39. O lijepom moralu i darežljivosti i o pokuđenosti škrtosti ................................ 433
40. Kako će se čovjek ponašati prema svojoj supruzi............................................. 436
41. Ljubav je od Allaha ................................................................................................ 436
42. O ljubavi u ime Allaha ........................................................................................... 437
43. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, neka se muškarci jedni drugima
ne rugaju, možda su oni bolji od njih ................................................................... 437
44. O zabrani grđenja i proklinjanja .......................................................................... 438
45. Šta se dozvoljava od spominjanja ljudi poput riječi: visok i nizak.................. 442
46. O ogovaranju .......................................................................................................... 443
47. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Najbolje kuće
ensarija.” ................................................................................................................ 443
48. Šta je u slučaju loših osoba dozvoljeno spomenuti od njihovih loših
osobina ................................................................................................................... 444
49. Prenošenje tuđih riječi spada u velike grijehe ................................................... 444
50. Koje je riječi zabranjeno prenositi....................................................................... 445
51. O riječima Uzvišenog Allaha: I izbjegavajte što više govor neistiniti. .............. 446
52. Šta je rečeno u vezi sa dvoličnjakom .................................................................. 446
53. O čovjeku koji svome drugu prenosi šta se o njemu govori............................. 446
54. O pokuđenosti međusobnog izbjegavanja ........................................................ 447
55. O onome ko je, hvaleći svoga brata, o njemu rekao ono što zna .................... 448

650
SADRŽAJ

56. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah zahtijeva da se svačije pravo poštuje,

da se dobro čini, i da se bližnjima udjeljuje, a razvrat i sve što je odvratno
zabranjuje; da pouku primite, On vas savjetuje. I kaže: Nepravda koju
činite samo vama šteti. I kaže: “Kome opet nepravda bude učinjena, Allah
će mu, sigurno, pomoći. ........................................................................................ 449
57. O zabrani zavidnosti i međusobne ljutnje .......................................................... 450
58. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, klonite se mnogih sumnjičenja.
Neka sumnjičenja su, zaista, grijeh. I ne uhodite jedni druge... ........................ 451
59. U čemu je dopušteno sumnjičenje ...................................................................... 451
60. O tome da vjernik skriva svoje nedostatke ........................................................ 452
61. O oholosti ............................................................................................................... 453
62. O izbjegavanju (raskidanju) ................................................................................. 454
63. Koliko je vremena dozvoljeno napustiti onoga koji griješi .............................. 456
64. Je li Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, posjećivao svoga druga
svakog dana (jedanput) ili jutrom i večerom .................................................... 456
65. O posjeti, i onome koji nekoga posjeti i kod njega jede ................................... 457
66. O onome koji se dotjerivao radi dočeka izaslanstava ...................................... 458
67. O bratimljenju i savezništvu ................................................................................. 458
68. Osmjehivanje i smijanje ....................................................................................... 459
69. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, bojte se Allaha i budite s onima
koji su iskreni i šta se od laži zabranjuje ............................................................ 464
70. O dobrom ponašanju ............................................................................................ 465
71. O strpljenju prilikom uvrede ................................................................................ 466
72. O onome ko nije u lice korio ljude ....................................................................... 467
73. Ko bez osnova svome bratu kaže da je nevjernik, sam postaje to što je
rekao ....................................................................................................................... 468
74. O onome ko smatra da nije nevjernik onaj ko nehotice, ili iz neznanja,
vjernika nazove nevjernikom .............................................................................. 469
75. Šta je dozvoljeno od srdžbe i strogosti kad su u pitanju Allahove
zapovijedi ............................................................................................................... 471
76. O izbjegavanju srdžbe ........................................................................................... 474
77. O stidu ..................................................................................................................... 475
78. Ako se ne stidiš, radi šta hoćeš ............................................................................ 476
79. Ne treba se stidjeti istine kada je u pitanju razumijevanje vjere..................... 476
80. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Olakšavajte, a
ne otežavajte!” ...................................................................................................... 478
81. O jednostavnosti sa svijetom ............................................................................... 480
82. O ljubaznosti sa svijetom ..................................................................................... 481
83. Vjernik sebi ne smije dozvoliti da iz jedne rupe bude uboden (ujeden)
dva puta ................................................................................................................. 482
84. O pravima gosta..................................................................................................... 482

651
SADRŽAJ

85. O čašćenju i ličnom opsluživanju gosta.............................................................. 483

86. O pravljenju jela i trošku za gosta ....................................................................... 485
87. Mekruh je pred gostom ispoljavati srdžbu i uzrujanost ................................... 486
88. O gostovim riječima domaćinu: “Neću jesti dok i ti ne budeš jeo.”................ 487
89. O počasti prema starijem i tome da stariji počinje s razgovorom i pitanjem 488
90. Šta je od poezije, recitiranja u redžezu i od pjesama goniča kamila
dozvoljeno, a šta nije ............................................................................................ 490
91. O ismijavanju idolopoklonika .............................................................................. 493
92. Nije dobro kad čovjeka preokupira poezija do te mjere da ga sputava od
zikrullaha, nauke i Kur’ana .................................................................................. 495
93. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Allah ti dao
svako dobro.” i “Allah ti podario zdravlje.” ........................................................ 496
94. Šta je došlo o riječi tvrde ...................................................................................... 497
95. O riječima: “Teško tebi!” ....................................................................................... 497
96. O znaku ljubavi prema Uzvišenom Allahu ......................................................... 502
97. O tome kad čovjek kaže drugom: “Neka si prezren!” ....................................... 504
98. O čovjekovim riječima: “Dobro došao!” ............................................................. 507
99. O prozivanju ljudi po imenima njihovih očeva .................................................. 507
100. Neka niko ne govori: “Zlo mi je” ........................................................................ 508
101. Ne grdite vrijeme .................................................................................................. 508
102. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Plemenito je
srce vjernika” ......................................................................................................... 509
103. O čovjekovim riječima: “Ti si mi umjesto oca i majke!” .................................. 510
104. O čovjekovim riječima: “Da me Allah učini žrtvom za tebe” .......................... 511
105. O imenima koja su najdraža Uzvišenom Allahu............................................... 511
106. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Nadijevajte
moje ime a ne nazivajte sebe mojom kun’jom.” ............................................... 512
107. O imenu El-Hazn ................................................................................................... 513
108. Zamjena imena za ljepše .................................................................................... 514
109. O onom ko djetetu da ime nekog vjerovjesnika .............................................. 515
110. O davanju imena El-Velid .................................................................................... 517
111. O onome koji je zovnuo svoga druga izostavivši iz njegova imena jedno
slovo........................................................................................................................ 517
112. O nazivu čovjeka po djetetu prije nego mu se rodi dijete ............................... 518
113. O uzimanju kun’je Ebu Turab i kada već čovjek ima jednu kun’ju ................ 519
114. O Allahu najmržim imenima ............................................................................... 519
115. O kun’ji idolopoklonika ....................................................................................... 521
116. O indirektnom izbjegavanju laži ........................................................................ 522
117. O čovjekovim riječima za nešto: “To nije ništa” ukazujući tako da je to
neistina ................................................................................................................... 524

652
SADRŽAJ

118. O dizanju pogleda u nebo ................................................................................... 525

119. O čeprkanju štapom po vodi i blatu .................................................................. 526
120. O čovjeku koji je, onim što je držao u ruci, parao po zemlji ........................... 526
121. O izgovaranju riječi Allahu ekber i subhanallah prilikom čuđenja................. 527
122. O zabrani gađanja kamenčićima ....................................................................... 528
123. Ko kihne treba reći: “El-hamdulillah!“ .............................................................. 529
124. O izgovaranju riječi jerhamukellah onome koji kihne ukoliko zahvali
Allahu ...................................................................................................................... 529
125. O tome da je kihanje lijepo, a da je zijevanje pokuđeno ................................ 530
126. Šta treba reći onome koji kihne ......................................................................... 530
127. Ne treba reći jerhamukellah onome ko ne zahvali Allahu............................... 530
128. Kada neko zijevne neka stavi ruku na usta ...................................................... 531

KNJIGA O TRAŽENJU DOZVOLE ZA ULAZAK

1. O početku selama ................................................................................................... 532
2. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici, u tuđe kuće ne ulazite dok
dopuštenje ne dobijete i dok ukućane ne pozdravite ......................................... 533
3. Es-Selam je jedno od imena Uzvišenog Allaha ................................................... 535
4. Manja će skupina nazivati selam većoj ................................................................ 536
5. Onaj koji jaše nazvat će selam onome koji ide pješke ....................................... 536
6. Onaj koji ide nazvat će selam onome koji sjedi .................................................. 537
7. Mlađi će nazivati selam starijem ........................................................................... 537
8. O širenju selama...................................................................................................... 538
9. O nazivanju selama znanom i neznanom ............................................................ 538
10. Ajet o pokrivanju (hidžabu) .................................................................................. 539
11. Traženje dozvole za ulazak je zbog pogleda ...................................................... 542
12. O bludu drugim dijelovima tijela osim spolnog organa................................... 542
13. Selam radi traženja dozvole za ulazak naziva se do tri puta ........................... 543
14. Ukoliko neko bude pozvan, hoće li tražiti dozvolu za ulazak .......................... 544
15. O nazivanju selama djeci ...................................................................................... 545
16. O nazivanju selama muškaraca ženama i žena muškarcima .......................... 545
17. Kada neko upita: “Ko je to?“ A on odgovori: “Ja sam!“ .................................... 546
18. O onome ko je na selam odgovorio: “Alejkes-selamu!” ................................... 547
19. Kada neko kaže: “Taj ti šalje selam.” ................................................................... 548
20. Nazivanje selama u sijelu u kome su i muslimani i idolopoklonici ................ 548
21. O onome koji nije nazivao selam čovjeku koji je počinio grijehe niti mu je
na njega uzvraćao sve dok se njegovo pokajanje ne objelodani i koliko
treba vremena da se grešnikovo pokajanje objelodani .................................. 550
22. Kako se uzvraća na selam kada ga nazovu podanici u muslimanskoj državi550

653
SADRŽAJ

23. O onome ko je pogledao u pismo onoga od koga vreba opasnost za

muslimane kako bi se otkrila njegova namjera ................................................ 552
24. Kako se piše pismo sljedbenicima Knjige .......................................................... 553
25. Čime se započinje pismo ...................................................................................... 553
26. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Ustanite pred
vašim prvakom!” ................................................................................................... 554
27. O rukovanju ............................................................................................................ 555
28. O rukovanju dvjema rukama ............................................................................... 556
29. O grljenju i riječima: “Kako si osvanuo?” ........................................................... 556
30. O onome ko se na poziv odazvao riječima: “Odazivam ti se i pokoravam!” . 557
31. Neka niko ne diže drugoga s njegova mjesta ..................................................... 559
32. Uzvišeni Allah kaže: Kad vam se kaže: “Načinite mjesta drugima tamo
gdje se sjedi!” – vi načinite, pa i vama će Allah mjesto načiniti; a kad vam
se kaže: “Dignite se!” – vi se dignite... .................................................................. 560
33. O onome ko je ustao s mjesta sjedenja, ili u svojoj kući, ne tražeći
dopuštenje od svojih drugova, ili se spremio da ustane da bi i ljudi ustali .. 560
34. O sjedenju povijenih nogu držeći se rukama za koljena – kurfusa ................. 561
35. O onome ko je bio naslonjen pred svojim drugovima...................................... 561
36. O onome ko je požurio radi neke potrebe ili cilja ............................................. 562
37. O ležaju .................................................................................................................... 562
38. O onome kome je dodat jastuk ........................................................................... 563
39. O odmoru poslije džuma-namaza ....................................................................... 564
40. O popodnevnom odmoru u džamiji ................................................................... 565
41. O onome ko posjeti neke ljude i kod njih popodne odmara ........................... 566
42. O sjedenju na najpodesniji način ........................................................................ 567
43. O onome koji se sašaptavao pred ljudima, a koji nije otkrio tajnu svoga
druga dok je bio živ, a kada je umro, on ju je otkrio......................................... 568
44. O ležanju na leđima .............................................................................................. 569
45. Neka se ne sašaptavaju dvije osobe u prisustvu treće ..................................... 569
46. O čuvanju tajne ...................................................................................................... 570
47. Ukoliko se u društvu nalazi više od tri osobe, neće smetati ukoliko se
dvije dogovaraju i sašaptavaju............................................................................ 570
48. O dugom došaptavanju ........................................................................................ 571
49. Ne ostavlja se vatra u kući za vrijeme spavanja ................................................ 571
50. O zaključavanju vrata noću .................................................................................. 572
51. O obrezivanju u odrasloj dobi i odstranjivanju dlaka ispod pazuha .............. 573
52. O tome da je zabranjena svaka zabava ako odvraća od pokornosti Allahu
i o onome ko je svome prijatelju rekao: “Hajde da se kockamo!”.................. 574
53. Šta je došlo o izgradnji .......................................................................................... 575

654
SADRŽAJ

KNJIGA O DOVAMA
1. Svaki vjerovjesnik je imao dovu koja će posebno biti uslišana ........................ 576
2. O najvrednijem vidu traženja oprosta ................................................................. 577
3. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, traženju oprosta i danju i
noću ........................................................................................................................ 578
4. O pokajanju (teubi) ................................................................................................. 579
5. O ležanju na desnoj strani...................................................................................... 580
6. Kada neko legne pod abdestom i o vrijednosti toga ......................................... 581
7. Šta će reći osoba kada legne da spava ................................................................. 581
8. O stavljanju desne ruke ispod desnog obraza .................................................... 582
9. O spavanju na desnoj strani .................................................................................. 583
10. O dovi koja se uči kada se neko probudi noću .................................................. 584
11. O izgovoru riječi: Allahu ekber i subhanallah, pred spavanje .......................... 586
12. O traženju utočišta kod Allaha i učenju Kur’ana pred spavanje ...................... 586
13. O istoj temi ............................................................................................................. 587
14. O dovi polovinom noći .......................................................................................... 587
15. O dovi koja se uči pred ulazak u nužnik.............................................................. 588
16. Šta će reći osoba kada osvane ............................................................................. 588
17. O dovi u namazu .................................................................................................... 590
18. O dovi poslije namaza........................................................................................... 591
19. O riječima Uzvišenog Allaha: I moli se za njih! I o onome ko u dovi daje
prednost svome bratu nad sobom ..................................................................... 593
20. O pokuđenosti rimovanja u dovi ......................................................................... 596
21. Odlučno moli Allaha jer Njega niko ne može primorati ................................... 596
22. Dova će robu biti uslišana ako ne požuruje njeno uslišanje............................ 597
23. O podizanju ruku prilikom učenja dove ............................................................. 597
24. O učenju dove okrenuvši se na drugu stranu od kible ..................................... 598
25. O učenju dove okrenuvši se prema kibli ............................................................ 599
26. O Vjerovjesnikovoj, sallallahu alejhi ve sellem, dovi upućenoj Allahu za
svoga slugu – da mu Allah podari dug život i obilan imetak ........................... 599
27. Dova koju treba učiti onaj ko je tužan ili ima kakvu brigu ............................... 599
28. O traženju utočišta kod Allaha od teške nesreće .............................................. 600
29. O Vjerovjesnikovoj, sallallahu alejhi ve sellem dovi: “Uzvišenom društvu!”. 601
30. O dovi za smrt i život ............................................................................................. 601
31. O traženju bereketa za djecu i potiranju po njihovim glavama....................... 602
32. O salavatu na Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem .................................. 604
33. Donosi li se salavat još na nekoga osim na Vjerovjesnika, sallallahu
alejhi ve sellem? .................................................................................................... 605

655
SADRŽAJ

34. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Ako sam

nekoga povrijedio, Ti Allahu učini da ta povreda za njega bude čišćenje i
milost.” ................................................................................................................... 606
35. O traženju utočišta od nereda i smutnje ............................................................ 607
36. O traženju utočišta od ugnjetavanja ljudi .......................................................... 608
37. O traženju utočišta od patnje u kaburu .............................................................. 609
38. O traženju utočišta od iskušenja smrti i života.................................................. 610
39. O traženju utočišta od griješenja i prezaduženosti ........................................... 610
40. O traženju utočišta od kukavičluka i lijenosti.................................................... 611
41. O traženju utočišta od škrtosti............................................................................. 612
42. O traženju utočišta od duboke starosti .............................................................. 612
43. O dovi za uklanjanje zaraze i bolesti ................................................................... 613
44. O traženju utočišta od oronulosti, iskušenja ovoga svijeta i Džehennema ... 614
45. O traženju utočišta od iskušenja bogatstva ....................................................... 615
46. O traženju utočišta od iskušenja siromaštva..................................................... 616
47. Dova za obilan imetak sa bereketom .................................................................. 616
48. O dovi prilikom istihare (traženja izbora) .......................................................... 617
49. O dovi prilikom uzimanja abdesta ...................................................................... 618
50. O dovi koja se uči prilikom penjanja na uzvišenje ............................................ 618
51. O dovi koja se uči prilikom spuštanja sa uzvišenja u dolinu ........................... 619
52. O dovi koja se uči kada neko hoće na put ili kada se vraća s puta ................. 619
53. O dovi za mladoženju............................................................................................ 620
54. Šta će čovjek reći kada prilazi supruzi ............................................................... 621
55. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Gospodaru,
daj nam dobro na ovom svijetu” ........................................................................ 621
56. O traženju utočišta od iskušenja ovog svijeta ................................................... 622
57. O ponavljanju dove ............................................................................................... 622
58. O dovi protiv idolopoklonika ............................................................................... 623
59. O dovi za idolopoklonike ...................................................................................... 626
60. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Oprosti mi
grijehe koje sam počinio i koje ću počiniti!” ..................................................... 626
61. O dovi u jednom trenutku u petak ...................................................................... 627
62. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Nama će biti
uslišana dova protiv jevreja a njima neće biti uslišana protiv nas!” .............. 628
63. O izgovoru Amin / uslišaj ....................................................................................... 628
64. O vrijednosti izgovora: La ilahe illallah............................................................... 629
65. O vrijednosti tesbiha ............................................................................................. 630
66. O vrijednosti spominjanja Uzvišenog Allaha ..................................................... 631
67. O riječima: La havle vela kuvvete illa billah ........................................................ 633
68. Allah ima devedeset i devet imena ..................................................................... 633
69. O držanju vaza s vremena na vrijeme ................................................................. 634

656
 SADRŽAJ

KNJIGA O DELIKATESAMA (ER-RIKAK)

1. Nema istinskog života do na Budućem svijetu .......................................................5
2. Primjer ovog svijeta u odnosu na Budući svijet ......................................................6
3. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Ponašaj se na
ovome svijetu kao da si stranac ili putnik!” ..........................................................7
4. O nadi i njenoj dužini ..................................................................................................8
5. Ko doživi šezdeset godina Allah mu neće dati mogućnost za ispriku u životu ..9
6. O djelu kojim se želi Allahovo zadovoljstvo ..........................................................10
7. O čuvanju od ovosvjetskog izobilja i međusobnog naticanju u njemu .............11
8. O riječima Uzvišenog Allaha: O ljudi, Allahova prijetnja je, zaista, istina ...........15
9. O odlasku dobrih ljudi ..............................................................................................16
10. Čega se, od iskušenja imetkom, treba paziti ......................................................16
11. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Ovaj imetak je
primamljiv i sladak.” ...............................................................................................18
12. Ono što čovjek podijeli od svog imetka – to je njegovo .....................................19
13. Oni koji imaju puno imetka imat će malu nagradu ............................................20
14. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Ne bih želio
imati zlata koliko Uhud!” .......................................................................................22
15. Istinsko je bogatstvo u bogatstvu duše ................................................................23
16. O vrijednosti siromaštva.........................................................................................24
17. O tome kako je izgledao život Vjerovjesnika, salallahu alejhi ve sellem i
njegovih ashaba i o njihovom sustezanju od ovoga svijeta ..............................26
18. O umjerenosti i ustrajnosti u dobrom djelu.........................................................30
19. O nadi sa strahom....................................................................................................33
20. O sustezanju od Allahovih zabrana .......................................................................34
21. O riječima Uzvišenog Allaha: Onome koji se u Allaha pouzda, On mu je dosta 35
22. O pokuđenosti riječi rekla-kazala .........................................................................35
23. O čuvanju jezika.......................................................................................................36
24. O plaču iz straha od Allaha .....................................................................................38

645
SADRŽAJ

25. O strahu od Allaha ...................................................................................................38

26. O prestanku s griješenjem ......................................................................................40
27. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhive sellem, riječima: “Da znate ono
što ja znam, malo biste se smijali a mnogo biste plakali.” ................................41
28. Džehennem je opasan požudama i strastima, a Džennet neugodnostima ....41
29. Džennet je jednom od vas bliži od kaiša njegove nanule, a i Džehennem
isto tako ....................................................................................................................42
30. Neka čovjek gleda onoga ko je siromašniji od njega, a ne onoga ko je
bogatiji od njega .....................................................................................................42
31. O onome ko naumi uraditi dobro ili zlo ................................................................43
32. Čuvanje od malih grijeha........................................................................................43
33. Djela se vrednuju prema svom kraju i čega se u vezi s tim treba čuvati ..........44
34. O tome da je rahatluk u povlačenju u samoću i odvajanju od loših ljudi .......45
35. O uzdignuću povjerenja (emaneta).......................................................................46
36. O pretvaranju i samoisticanju................................................................................48
37. O onome koji se trudi da bude pokoran Allahu ...................................................48
38. O poniznosti .............................................................................................................49
39. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Poslati smo
Kijametski dan i ja (blizu) kao ova dva (prsta).” ..................................................50
40. O rađanju Sunca sa zapada....................................................................................51
41. Ko bude želio susret s Allahom i Allah će željeti susret s njim ...........................52
42. O smrtnoj agoniji .....................................................................................................54
43. O puhanju u rog .......................................................................................................56
44. Allah će prilikom Smaka svijeta zgrabiti Zemlju .................................................57
45. Kako će izgledati okupljanje ..................................................................................59
46. O riječima Uzvišenog Allaha: ...zaista će potres, kad Smak svijeta nastupi,
veliki događaj biti! ..................................................................................................63
47. O riječima Uzvišenog Allaha: Kako ne pomisle da će oživljeni biti na Dan
veliki, na Dan kada će se ljudi Gospodaru svjetova dići!......................................64
48. O odmazdi na Sudnjem danu ................................................................................65
49. Ko prilikom polaganja računa bude detaljno pretresan, bit će mučen............66
50. U Džennet će ući sedamdeset hiljada bez polaganja računa ............................68
51. O opisu Dženneta i Džehennema...........................................................................71
52. O Siratu, mostu preko Džehennema .....................................................................82
53. O Havdu (Vrelu) ........................................................................................................84

646
SADRŽAJ

KNJIGA O SUDBINI
1. O određenju ...............................................................................................................92
2. Osušilo se pero kojim je zapisana Allahova odredba ...........................................94
3. Allah najbolje zna šta bi djeca mnogobožaca radila ............................................94
4. O riječima Uzvišenog Allaha: A Allahova zapovijed je odredba konačna. ..........96
5. Djelo se vrednuje prema završetku ........................................................................98
6. O čovjekovom vezivanju zavjeta za sudbinu ....................................................... 100
7. O La havle vela kuvvete illa billah / Moć i snaga su samo u Allaha..................... 100
8. Koga Allah štiti, bit će zaštićen .............................................................................. 101
9. O riječima Uzvišenog Allaha: A nezamislivo je da se stanovnici bilo kojeg
naselja koje smo Mi uništili neće Nama vratiti.................................................... 102
10. O riječima Uzvišenog Allaha: A san koji smo ti dali da usniješ i drvo ukleto,
u Kur’anu spomenuto, iskušenje su za ljude. ...................................................... 102
11. O prepirci Adema i Musaa pred Allahom ............................................................ 103
12. Nema onoga ko će spriječiti kad Allah daje ...................................................... 104
13. O onome ko se uticao Allahu od teške nesreće i zle sudbine .......................... 104
14. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i neka znate da se Allah upliće između
čovjeka i srca njegova... ........................................................................................ 105
15. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: “Dogodit će se samo ono što nam Allah
odredi...” ................................................................................................................. 106
16. O riječima Uzvišenog Allaha: ...mi ne bismo na Pravom putu bili da nas
Allah nije uputio... I Njegovim riječima: ...da me je Allah Pravim putem
uputio, sigurno bih se Njegove kazne sačuvao. .................................................. 107
1. Uzvišeni Allah kaže: Allah vas neće kazniti ako se zakunete nenamjerno, ali
će vas kazniti ako se zakunete namjerno. ........................................................... 108

KNJIGA O ZAKLETVAMA I ZAVJETIMA

2. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem riječima: Vejmullahi / Tako
mi Allaha. ................................................................................................................ 111
3. Kako se zaklinjao Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem .............................. 111
4. Ne zaklinjite se očevima svojim ............................................................................ 119
5. Nije dozvoljeno zaklinjati se El-Latom, El-Uzaom i drugim kumirima............. 121
6. O onome ko se kune i onda kada se od njega ne traži zakletva ....................... 122
7. O onome ko se zakleo drugom vjerom osim islamom ....................................... 122
8. Ne treba govoriti: “Ono što Allah hoće i ti!” I može li neko reći: “Ja sam
dobro uz Allahovu pomoć, a zatim uz tvoju.”.................................................... 123

647
SADRŽAJ

9. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni se zaklinju Allahom, najtežom zakletvom... 124

10. O tome kada neko kaže: “Svjedočim u ime Allaha, ili svjedočio sam u
ime Allaha”............................................................................................................. 126
11. O zaklinjanju Uzvišenim Allahom ....................................................................... 126
12. O zaklinjanju Allahovom moći, Njegovim svojstvima i riječima ..................... 127
13. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah vas neće kazniti ako se nenamjerno
zakunete, ali će vas kazniti ako pod zakletvom nešto namjerno učinite. – A
Allah prašta i blag je. ............................................................................................. 128
14. Kad neko zaboravivši prekrši zakletvu ............................................................... 129
15. O krivokletstvu ....................................................................................................... 134
16. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni koji obavezu svoju prema Allahu i
zakletve svoje zamjenjuju nečim što malo vrijedi – na Onom svijetu
nikakva dobra neće imati ..................................................................................... 135
17. O zakletvi u vezi sa onim što se ne posjeduje, o zakletvi u onome što je
grijeh i o zakletvi u srdžbi..................................................................................... 136
18. Ako neko kaže: “Tako mi Allaha, ja danas neću ništa prozboriti!”.................. 138
19. Ko se zakleo da kod svoje supruge neće ući mjesec dana, a mjesec bude
imao dvadeset i devet dana ................................................................................ 139
20. Kad se neko zakune da neće piti nebiz pa popije sirup od grožđa, i nešto
što je doživilo vrenje ili sok .................................................................................. 140
21. Kada se neko zakune da neće (hljeb) prismakati ni sa čim pa s hljebom
jede hurme i od čega se pravi umak ................................................................... 140
22. O namjeri prilikom zaklinjanja ............................................................................ 142
23. Kada neko pokloni svoj imetak zbog zavjeta ili pokajanja .............................. 143
24. O tome kad čovjek sebi zabrani neku hranu ...................................................... 143
25. O ispunjenju zavjeta .............................................................................................. 144
26. O grijehu onoga koji ne ispuni zavjet .................................................................. 145
27. O zavjetovanju u pokornosti ................................................................................ 146
28. Ako se neko u predislamsko doba zavjetovao ili zakleo da neće
razgovarati s nekim čovjekom, a potom primi islam ....................................... 146
29. O onome ko umre, a ne ispuni svoj zavjet .......................................................... 147
30. O zavjetovanju u pogledu nečega što se ne posjeduje i zavjetovanju na
ono što je grijeh ..................................................................................................... 148
31. O onome ko se zavjetuje da će postiti određeni broj dana pa u okviru
njih nastupi dan Ramazanskog ili dan Kurban-bajrama ................................. 150
32. Da li se zakletve i zavjeti mogu odnositi i na zemlju, stoku, usjeve i robu ..... 151

648
SADRŽAJ

O ISKUPIMA ZA PREKRŠENE ZAKLETVE

1. O riječima Uzvišenog Allaha: Otkup za prekršenu zakletvu je ........................... 152
2. Kada iskup za imućnog i siromaha postaje obavezan ....................................... 153
3. Ko pomogne onome ko je u teškoj materijalnoj situaciji da se iskupi ............ 155
4. Iskup se, kao milostinja, može dati desterici siromaha bili oni bližnja ili
daljnja rodbina ...................................................................................................... 155
5. O medinskom sa’u i Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem,
muddu te bereketu u njemu i šta se od toga zadržalo stoljećima kod
stanovnika Medine................................................................................................ 156
6. O riječima Uzvišenog Allaha: ...ili da roba ropstva oslobodite... i koje je
robove najbolje osloboditi .................................................................................. 157
7. Ko na ime iskupa oslobodi robinju koja je sa svojim gospodarom
rodila dijete i roba koji posjeduje ugovor o otkupu te o oslobađanju
vanbračnog djeteta ............................................................................................... 158
8. Ako neko u svrhu iskupa oslobodi roba, ko će naslijediti imovinu roba
nakon njegove smrti ............................................................................................ 159
9. O izuzimanju prilikom zakletve ............................................................................. 160
10. Iskupljenje prije i nakon kršenja zakletve .......................................................... 162

KNJIGA O ŠERIJATSKOM NASLJEDNOM PRAVU

1. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah vam naređuje da od djece vaše –
muškom pripadne toliko koliko dvjema ženskima. ........................................... 165
2. O izučavanju šerijatskog nasljednog prava ......................................................... 166
3. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Mi imovinu ne
ostavljamo nasljednicima, što ostane iza nas, ide u dobrotvorne svrhe” .... 166
4. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Ko iza sebe
ostavi imovinu ona pripada njegovoj porodici.”............................................... 170
5. Dijete nasljeđuje imovinu svoga oca i majke ...................................................... 170
6. O nasljeđu kćeri ....................................................................................................... 171
7. O nasljeđu sinovljevog sina kada nema sina ...................................................... 172
8. O nasljeđu djeda uz oca i braću ............................................................................ 174
9. O nasljeđu muža (ženine ostavštine) uz dijete i druge nasljednike ................. 174
10. O nasljeđu žene i muža uz dijete i druge nasljednike ....................................... 175
11. O nasljeđu sestara sa kćerkama rodbine po ocu............................................... 175
12. O nasljeđu sestara i braće..................................................................................... 176
14. O nasljeđu dvojice amidžića od kojih je jedan brat po majci, a drugi muž ... 177

649
SADRŽAJ

13. O riječima Uzvišenog Allaha: Oni traže od tebe tumačenje. ........................... 177
15. O rođacima ............................................................................................................. 178
16. O nasljeđu žene koja je rastavljena od muža izazvavši na sebe prokletstvo 179
17. O tome da se dijete dodjeljuje mužu................................................................... 179
18. Ostavština oslobođenog roba pripada onome ko ga je oslobodio i o
ostavštini nahočeta .............................................................................................. 180
19. O nasljedstvu oslobođenog roba ........................................................................ 181
20. O robu koji se odrekne svojih vlasnika ............................................................... 182
21. Kada oslobođeni rob sebebom svoga oslobodioca primi islam ..................... 183
22. Šta žene nasljeđuju od imovine oslobođenog roba ......................................... 184
23. Smatra se da je oslobođeni rob jednog naroda od njih, također se i
sestrić nekoga iz jednog naroda smatra da je od njih ..................................... 185
24. O nasljedstvu zarobljenika ................................................................................... 185
25. Musliman ne nasljeđuje nevjernika niti nevjernik muslimana ....................... 186
26. O nasljedstvu roba hrišćanina i roba hrišćanina koji ima ugovor o
oslobađanju i o grijehu onoga koji se odrekne svoga djeteta i o tome
kada osoba ustvrdi za nekoga da mu je brat ili bratić ..................................... 186
27. O onome ko ustvrdi za svoga oca da mu on nije otac već neko drugi ........... 187
28. O tome kada žena ustvrdi da je neko njen sin ................................................... 188
29. O fiziognomistu...................................................................................................... 189

KNJIGA O PRECIZNO UTVRĐENIM KAZNAMA

1. Kojih se kazni treba pripaziti ................................................................................. 190
2. Šta je došlo u vezi sa bičevanjem onoga koji pije alkohol................................. 191
3. O onome ko zapovijeda izvršenje kazne u kući .................................................. 191
4. O udaranju palminom granom i nanulama ......................................................... 192
5. Nije dopušteno proklinjanje onoga koji pije alkohol, jer tim činom on nije
izišao iz vjere.......................................................................................................... 194
6. O kradljivcu u času dok krade ............................................................................... 195
7. Dopušteno je proklinjati lopova ako se ne spominje njegovo ime................... 195
8. Kazne su iskup za počinjeni grijeh ........................................................................ 195
9. Vjernik je zaštićen osim kada se radi o utvrđenoj kazni ili ostvarenju
nečijeg prava ......................................................................................................... 196
10. O izvršenju utvrđenih kazni i kazni zbog kršenja Allahovih zabrana .............. 197
11. O izvršenju kazne nad uglednim i nad bijednim ............................................... 197
12. O zabrani zauzimanja za nekoga nakon što predmet dođe do vladara ......... 198

650
SADRŽAJ

13. O riječima Uzvišenog Allaha: Kradljivcu i kradljivici odsjecite ruke

njihove… I koliki je minimum zbog koga se odsijeca ruka .............................. 199
14. O pokajanju kradljivca .......................................................................................... 202
15. O kazni za nevjernike i odmetnike od islama koji budu ustali protiv
muslimana ............................................................................................................. 203
16. Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, nije dozvolio da se zaustavi krv
odmetnika od vjere, ostavio ih je tako dok nisu pomrli .................................. 204
17. Neprijateljima, odmetnicima od islama, nije dato ni vode sve dok nisu
pomrli ..................................................................................................................... 204
18. Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, je naredio da se odmetnicima
izvade oči ............................................................................................................... 205
19. O vrijednosti onoga ko se kloni razvrata ............................................................ 206
20. O grijehu onih koji počine blud ........................................................................... 207
21. O kamenovanju udate i oženjenog koji počini blud ......................................... 209
22. Lud i luda neće biti kamenovani ........................................................................ 210
23. Bludnika sljeduje kamen ...................................................................................... 211
24. O kamenovanju na trgu ........................................................................................ 212
25. O kamenovanju na musalli .................................................................................. 213
26. Ko počini grijeh za koji ne sljeduje utvrđena kazna i o tome obavijesti
vođu, on se neće kazniti nakon pokajanja ukoliko bi došao vođi da ga
nešto pita ............................................................................................................... 213
27. Kad neko prizna da je zaslužio kaznu, ali ne objasni, ima li pravo vođa da
mu to pokrije?........................................................................................................ 215
28. Hoće li vođa upitati preljubnika koji sam prizna: “Da je nisi samo
dodirnuo ili milovao?” .......................................................................................... 216
29. O tome kada vođa onoga koji je priznao da je počinio blud upita: “Jesi li
oženjen?”................................................................................................................ 216
30. Priznanje o počinjenju bluda ............................................................................... 217
31. O kamenovanju udate koja je, nakon što je počinila blud, ostala u
drugom stanju ...................................................................................................... 221
32. Ukoliko neoženjeni ili neudata počine blud, izbičevat će se i protjerati iz
zemlje ..................................................................................................................... 223
33. O progonu grješnika i onih koji oponašaju suprotni spol ................................ 224
34. Kada neko drugi, u slučaju odsutnosti vođe, naredi izvršenje kazne ............ 225
35. O riječima Uzvišenog Allaha: A onome među vama koji nije dovoljno
imućan da se oženi slobodnom vjernicom – eto mu one u vašem
vlasništvu, robinje vaše, vjernice.......................................................................... 226
36. O tome kada robinja počini blud ........................................................................ 226

651
SADRŽAJ

37. Ukoliko robinja počini blud, neće se zbog toga ni koriti ni progoniti ............. 227
38. Propisi o nemuslimanima u islamskoj zemlji koji kao oženjeni i udati
počine blud i njihov slučaj bude predat vladaru .............................................. 227
39. Ako neko pred vladarom, ili pred svijetom, optuži svoju, ili tuđu ženu,
za blud, hoće li vladar poslati po nju i pitati je u vezi s onim za šta je
optužena ................................................................................................................ 229
40. O onome ko primijeni vaspitnu mjeru prema ženi i drugima bez dozvole
vladara .................................................................................................................... 230
41. Ko kod supruge zatekne drugog pa ga ubije ...................................................... 230
42. O razjašnjenju ........................................................................................................ 231
43. Koliko udaraca iznosi odgojna ............................................................................ 232
44. Ko ukaže na blud, prljavštinu i izrazi sumnju bez svjedoka ........................... 234
45. O optužbi čestitih žena za blud............................................................................ 236
46. O potvori robova ................................................................................................... 237
47. Hoće li vladar narediti nekom čovjeku da (naknadno) izvrši kaznu nad
čovjekom koji je odsutan ..................................................................................... 237

KNJIGA O KRVNIM DELIKTIMA

1. O riječima Uzvišenog Allaha: Onome koji hotimično ubije vjernika kazna će
biti Džehennem… .................................................................................................. 239
2. O riječima Uzvišenog Allaha: ...a ako neko bude uzrok da se nečiji život
sačuva. ................................................................................................................... 242
3. O riječima Uzvišenog Allaha: O vjernici! Propisuje vam se odmazda za
ubijene .................................................................................................................... 245
4. O ispitivanju ubice sve dok ne prizna i o priznanju u pogledu preciziranih
kazni........................................................................................................................ 246
5. Ako neko počini ubojstvo kamenom ili štapom ................................................. 246
6. O riječima Uzvišenog Allaha: Mi smo im u njemu propisali: glava za glavu, i
oko za oko, i nos za nos, i uho za uho, i zub za zub, a da rane treba uzvratiti.. 247
7. O onome ko je naredio da se odmazda izvrši kamenom ................................... 248
8. Onaj kome neko bude ubijen ima pravo na jedno od dvoje ............................. 249
9. O onome ko bespravno traži da se nad nekim izvrši odmazda ........................ 251
10. O praštanju pogreške nakon smrti ...................................................................... 251
11. O riječima Uzvišenog Allaha: Nezamislivo je da vjernik ubije vjernika ............ 252
12. Ako neko samo jednom prizna da je ubio, bit će ubijen odmazdom ............. 252
13. O ubistvu muškarca za ženu ................................................................................ 253
14. O odmazdi između muškaraca i žena u pogledu ranjavanja ........................... 253

652
SADRŽAJ

15. O onome ko je uzeo svoje pravo ili izvršio odmazdu bez vladara................... 254
16. Ukoliko neko umre ili bude ubijen u gužvi ......................................................... 255
17. Ukoliko neko nehotice izvrši samoubojstvo, nema krvarine .......................... 255
18. Kada neko ugrize nekoga pa mu ispadnu sjekutići .......................................... 256
19. O tome da je odmazda zub za zub ....................................................................... 256
20. O krvarini za prste ................................................................................................. 257
21. Hoće li svi biti kažnjeni i hoće li nad svakim biti izvršena odmazda ako
skupina napadne pojedinca ................................................................................ 257
22. O zakletvi onih koji traže odmazdu ili krvarinu ................................................. 259
23. Nema krvarine za onoga koji viri u tuđu kuću pa mu izbiju oko ..................... 263
24. O onome ko je obavezan dati krvarinu............................................................... 264
25. O djetetu u majčinoj utrobi .................................................................................. 265
26. Krvarinu za pobačaj dat će otac ili rodbina onoga koji je izazvao
pobačaj, a ne djeca ............................................................................................... 266
27. O onome ko je zatražio roba ili dijete kao ispomoć .......................................... 267
28. Nema krvarine za onoga ko strada u rudniku ili padne u bunar..................... 268
29. Nema nadoknade za ono što uradi životinja ..................................................... 269
30. O grijehu onoga koji bespravno ubije nemuslimana u islamskoj zemlji ....... 270
31. Musliman se (odmazdom) ne ubija zbog nevjernika ........................................ 270
32. O tome kada je musliman u srdžbi ošamario jevreja ....................................... 271

KNJIGA O POZIVANJU ODMETNIKA I NEPOSLUŠNIKA

NA POKAJANJE I BORBA PROTIV NJIH
1. O grijehu onoga koji Allahu pripisuje druga i kazni za njega na ovome i
Budućem svijetu ................................................................................................... 272
2. Propis o odmetnicima i odmetnicama od islama i njihovom pozivu na
pokajanje ............................................................................................................... 275
3. O pogubljenju onih koji odbijaju vjerske dužnosti i koji se tretiraju
odmetnicima ......................................................................................................... 277
4. O tome kada nemusliman u islamskoj državi indirektno kaže nešto
pogrdno Vjerovjesniku, sallallahu alejhi ve sellem, kao npr: “Neka te
stigne prijeka smrt!” ............................................................................................. 278
5. O istoj temi ............................................................................................................... 279
6. O kažnjavanju haridžija i heretika smrću nakon što se prikupe dokazi
protiv njih ............................................................................................................... 280
7. O onome ko je odustao od borbe protiv haridžija da bi se sačuvalo
jedinstvo muslimana i spriječio razdor .............................................................. 282

653
SADRŽAJ

8. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Neće nastupiti

Smak svijeta sve dok se ne sukobe dvije skupine koje će propagirati
jednu vjeru.” ........................................................................................................... 283
9. Šta je došlo o onima koji izvrću propise .............................................................. 284

KNJIGA O PRISILI
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Onoga koji zaniječe Allaha, nakon što je u
Njega vjerovao – osim ako bude na to primoran, a srce mu ostane čvrsto u
vjeri – čeka Allahova kazna ................................................................................... 289
2. O onome ko je odabrao udarce, ubistvo i poniženje umjesto nevjerstva ....... 290
3. O prisilnoj prodaji ................................................................................................... 291
4. Nije dozvoljen prisilan brak ................................................................................... 292
5. Neće se smatrati važećim ukoliko neko bude primoran da pokloni ili
proda svoga roba .................................................................................................. 293
6. Riječ El-Ikrah što znači: prisila, iz koje su izvedene riječi kurh i kerh i imaju
isto značenje .......................................................................................................... 293
7. Ukoliko žena bude primorana na blud neće se nad njom vršiti kazna za
blud ......................................................................................................................... 294
8. O čovjekovoj zakletvi da mu je brat onaj sa kojim nije u srodstvu da bi ga
spasio ubistva ili nečega drugog ......................................................................... 295

KNJIGA O INTRIGAMA
1. O izbjegavanju intriga i o tome da čovjeku pripada shodno njegovoj
namjeri u pogledu vjerovanja i drugog .............................................................. 297
2. Poglavlje o namazu ................................................................................................ 298
3. O izbjegavanju intriga (dosjetki) u zekatu i tome da se, iz bojazni da ne
iziđe mnogo zekata, neće razdvajati spojena stada niti će se spajati
razdvojena stada .................................................................................................. 298
4. O dosjetkama u braku ............................................................................................ 301
5. Šta je od intriga pokuđeno u kupoprodaji i o zabrani zabranjivanja viška
vode kako bi se na taj način spriječila ispaša ................................................... 302
6. O pokuđenosti nelojalne konkurencije ................................................................ 302
7. O zabrani varanja prilikom kupoprodaje ............................................................. 302
8. Šta je od intriga zabranjeno staratelju prilikom ženidbe sirotom
djevojkom kako joj ne bi u potpunosti isplatio vjenčani dar ......................... 303
9. Ako neko silom uzme nečiju robinju pa izjavi da je umrla ................................ 304
10. O intrigama u braku .............................................................................................. 305

654
SADRŽAJ

11. Koje su ženine intrige mužu i inoćama pokuđene, te šta je u vezi s tim
objavljeno Vjerovjesniku, sallallahu alejhi ve sellem....................................... 307
12. Šta je od intriga pokuđeno prilikom bježanja od kuge .................................... 308
13. O intrigama u vezi s darivanjem i pravom preče kupovine .............................. 309
14. O intrigama radnika da bi mu se nešto darovalo .............................................. 312

KNJIGA O TUMAČENJU SNOVA

1. Objava Allahovom Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, je počela lijepim
snovima .................................................................................................................. 315
2. O snovima dobrih ljudi ........................................................................................... 316
3. Istinit san je od Allaha ............................................................................................ 317
4. Lijep san je dio od četrdeset i šest dijelova vjerovjesništva .............................. 318
5. O oveseljavajućim snovima ................................................................................... 319
6. O Jusufovom, alejhisselam, snu ........................................................................... 320
7. O Ibrahimovom, alejhisselam, snu ....................................................................... 320
8. O podudarnosti snova ............................................................................................ 321
9. O snovima zatvorenika, grješnika i mnogobožaca ............................................. 322
10. O onome ko u snu vidi Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem ................... 323
11. O snovima noću ..................................................................................................... 325
12. O snovima danju .................................................................................................... 326
13. O snovima žena...................................................................................................... 328
14. Ružni snovi su od šejtana ..................................................................................... 329
15. O sanjanju mlijeka ................................................................................................. 329
16. Ukoliko neko usni da mu mlijeko curi između prsta ili ispod nokata............. 330
17. O sanjanju košulje.................................................................................................. 330
18. O sanjanju košulje da se vuče po zemlji ............................................................. 331
19. O sanjanju vrta ili zelenila .................................................................................... 331
20. O otkrivanju žene u snu ........................................................................................ 332
21. O sanjanju svilene odjeće ..................................................................................... 332
22. O sanjanju ključeva u ruci .................................................................................... 333
23. O sanjanju kako se uhvatio za uže ili halku........................................................ 334
24. O sanjanju brokata i ulaska u Džennet ............................................................... 334
25. O sanjanju okova ................................................................................................... 335
26. O sanjanju izvora koji stalno teče........................................................................ 336
27. O sanjanju da neko zahvaća vode iz bunara i da poji ljude ............................. 336

655
SADRŽAJ

28. Kada neko usni da je s poteškoćom izvukao jednu ili dvije kofe vode iz
bunara .................................................................................................................... 337
29. O odmaranju u snu ................................................................................................ 338
30. O sanjanju dvorca.................................................................................................. 339
31. O uzimanju abdesta u snu .................................................................................... 339
32. O obilasku oko Kabe u snu ................................................................................... 340
33. O sanjanju da nekome daje nešto što je iza njega ostalo ................................ 341
34. O sanjanju sigurnosti i odlasku straha ............................................................... 341
35. O sanjanju desne strane ...................................................................................... 342
36. O sanjanju posude ................................................................................................ 343
37. Kada nešto odleprša u snu ................................................................................... 344
38. O klanju krave u snu .............................................................................................. 345
39. O puhanju u snu..................................................................................................... 345
40. O sanjanju da je nešto izišlo iz jednog i prešlo u drugo mjesto ...................... 346
41. O sanjanju crne žene ............................................................................................. 346
42. O sanjanju žene raščupane kose ......................................................................... 347
43. O potezanju mača u snu ....................................................................................... 347
44. O onome koji izmišlja snove ................................................................................ 348
45. Kada neko sanja ono što mu nije drago, neka to ne priča nikome i neka
ne spominje ........................................................................................................... 349
46. O onome koji se nije obazirao na tumačenje sna prvog tumača ako ga
nije pravilno protumačio ..................................................................................... 350
47. O tumačenju snova nakon sabahskog namaza ................................................. 353

KNJIGA O NEREDIMA (SMUTNJAMA)

1. O riječima Uzvišenog Allaha: I izbjegavajte ono što će dovesti do smutnje ...... 355
2. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Vi ćete nakon
mene vidjeti stvari koje vam se neće dopadati.” .............................................. 357
3. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Moj će ummet
stradati postupkom glupih dječaka.” ................................................................. 359
4. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Teško Arapima
od zla koje se bliži.” ............................................................................................... 360
5. O pojavi nereda ....................................................................................................... 361
6. Svako vrijeme koje nastupi bolje je od onog koje dolazi poslije njega ........... 362
7. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Ko protiv nas
ustane s oružjem, ne pripada nama.” ................................................................ 363

656
SADRŽAJ

8. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Ne vraćajte se,

nakon mene, u nevjerništvo ubijajući jedni druge.”......................................... 365
9. Dogodit će se (veliki) nered u kome će onaj koji sjedi biti bolji od onoga
koji stoji .................................................................................................................. 367
10. O tome kada se dvojica muslimana sukobe mačevima ................................... 368
11. O situaciji kada ne bude zajednice ...................................................................... 369
12. O onome ko je prezirao učestvovanje u neredima i nasilju ............................. 370
13. Kada neko ostane među najgorim ljudima........................................................ 371
14. O izolaciji u vrijeme nereda .................................................................................. 372
15. O traženju zaštite kod Allaha od nereda i smutnji ............................................ 373
16. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Neredi će doći
od istoka.” .............................................................................................................. 374
17. O iskušenju koje će se talasati poput morskih valova ...................................... 376
18. Kada Allah spusti kaznu na jedan narod, ona obuhvati sve ............................ 381
19. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima Hasanu b. Aliju:
“Ovaj će moj potomak biti predvodnik. Možda Allah njegovim sebebom
izmiri dvije skupine muslimana.”........................................................................ 381
20. Kada neko nekima kaže jedno, a drugima suprotno tome ............................. 383
21. Neće nastupiti Kijametski dan dok se ne bude zavidjelo umrlima................. 384
22. O promjeni vremena do te mjere da će se ponovo obožavati kipovi ............. 385
23. O pojavi vatre ......................................................................................................... 386
24. O Dedžalu................................................................................................................ 388
25. Dedžal neće ući u Medinu ..................................................................................... 392
26. O Je’džudžu i Me’džudžu ...................................................................................... 393

KNJIGA O PRESUDAMA
1. O riječima Uzvišenog Allaha: Pokoravajte se Allahu i pokoravajte se
Poslaniku i predstavnicima vašim. (En-Nisa, 59) ................................................ 395
2. O tome da će emiri (vođe) biti iz plemena Kurejš ............................................... 396
3. O nagradi onome ko bude sudio ispravno .......................................................... 397
4. O pokornosti vladaru ukoliko ne traži da se čini grijeh ..................................... 398
5. Ko ne bude tražio vlast Allah će ga u njoj pomoći .............................................. 399
6. Ko bude tražio vlast bit će prepušten njoj ........................................................... 400
7. O pokuđenosti pohlepe za vlašću ......................................................................... 400
8. Ko bude tražio nešto na čuvanje pa to ne bude čuvao ...................................... 401
9. Ko otežava drugom Allah će otežati njemu ......................................................... 402

657
SADRŽAJ

10. O suđenju i davanju odgovora na putu .............................................................. 403

11. O tome da Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, nije imao vratara .......... 403
12. Sudac može, onome koji to zaslužuje, izreći smrtnu kaznu bez
konsultacije s vladarem koji je iznad njega ....................................................... 404
13. Može li kadija suditi i muftija izdavati fetve kada su srditi............................... 405
14. O onome ko smatra da sudac treba suditi prema vlastitim saznanjima u
poslovima ljudi, ukoliko se ne boji sumnji i optužbi ........................................ 406
15. Svjedočenje na osnovu pečatom ovjerenog rukopisa, i šta je od toga
dopušteno a šta nije, te o pismu vladara svojim namjesnicima i suca
drugom sucu .......................................................................................................... 408
16. Kad čovjek raspolaže pravo da bude sudac....................................................... 409
17. O opskrbi vladara, (sudaca) i ubirača zekata ..................................................... 410
18. O onome ko je donio presudu o razvodu braka u džamiji i tražio da se
supružnici međusobno zakunu o vlastitoj nevinosti i izazovu na sebe
prokletsvo ako neistinu govore........................................................................... 411
19. Ko je donio presudu u džamiji, a kad je trebalo izvršiti kaznu, naredio je
da se iziđe iz džamije i kazna izvrši vani ............................................................ 412
20. O vođinom savjetovanju parničara ..................................................................... 413
21. O svjedočenju sudije u predmetu koji vodi, te može li on biti i dalje
svjedok u predmetu u kome je svjedočio prije nego li ga je preuzeo ............ 415
22. O naredbi vladara dvojici namjesnika upućenih u jednu pokrajinu da se
međusobno uvažavaju i da se ne sukobljavaju ................................................ 417
23. O odazivu na poziv suca ....................................................................................... 417
24. O davanju poklona službenicima ........................................................................ 418
25. O imenovanju oslobođenih robova za suce i druga odgovorna mjesta......... 419
26. O uglednicima među ljudima .............................................................................. 419
27. Pokuđeno je vladara hvaliti u lice, a iza leđa o njemu govoriti drukčije ........ 420
28. O presudi na štetu odsutne osobe ...................................................................... 420
29. Kome bude presuđeno pravo njegova brata neka ga ne uzima jer sudska
presuda ne čini zabranjeno dozvoljenim niti dozvoljeno zabranjenim......... 421
30. O presudi u vezi sa bunarom i slično .................................................................. 422
31. Suđenje o manjoj ili većoj količini imovine je isto ............................................ 423
32. Kada imam u ime ljudi prodaje njihovu imovinu i njihove nekretnine .......... 424
33. O tome da ne treba obraćati pažnju na neosnovane prigovore upućene
zapovjednicima ..................................................................................................... 424
34. O osobi koja je sklona svađi ................................................................................. 425

658
SADRŽAJ

35. Ukoliko sudac donese nepravednu presudu ili presudu koja je u

suprotnosti onome što o tome kažu učenjaci, ona neće biti valjana ............ 425
36. O vođinom odlasku u narod da bi ih izmirio ..................................................... 426
37. Poželjno je da pisar bude pouzdan i pametan .................................................. 427
38. O aktima vladara namjesnicima i suca svojim povjerenicima ........................ 429
39. Može li vladar uputiti samo jednog čoveka da obavi istragu .......................... 430
40. O prevođenju vladarima i je li mu dozvoljeno imati samo jednog
prevodioca ............................................................................................................. 430
41. O vođinom obračunu radnika .............................................................................. 432
42. O vladarevim bliskim saradnicima i savjetnicima ............................................ 432
43. Kako se daje prisega vođi ..................................................................................... 433
44. O onome ko je prisegao dvaput .......................................................................... 437
45. O prisezi beduina ................................................................................................... 437
46. O prisezi maloljetnika ........................................................................................... 438
47. O onome ko je dao prisegu a zatim je povukao................................................. 438
48. Ko nekome da prisegu isključivo radi ovosvjetskih koristi .............................. 439
49. O prisezi žena ......................................................................................................... 440
50. O onome ko iznevjeri datu prisegu ..................................................................... 441
51. O imenovanju svoga nasljednika ........................................................................ 442
52. O tjeranju svadljivaca i griješnika iz kuća nakon što to domaćini saznaju .... 445
53. Može li vladar zabraniti silnicima i grješnicima da komuniciraju s njim,
da ga posjećuju i slično ........................................................................................ 446

KNJIGA O PRIŽELJKIVANJIMA
1. O priželjkivanju i onome koji priželjkuje da padne kao šehid .......................... 447
2. O priželjkivanju dobra ............................................................................................ 448
3. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Da sam ranije
znao što sada znam...”.......................................................................................... 449
4. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Da mi je tako i
tako...”..................................................................................................................... 450
5. O želji za Kur’anom i znanjem ............................................................................... 451
6. Šta ne treba željeti .................................................................................................. 451
7. O čovjekovim riječima: “Da nije Allahove upute, mi ne bismo bili upućeni.” . 453
8. Pokuđeno je željeti susret s neprijateljem........................................................... 453
9. Kada je dozvoljeno reći “da je” ............................................................................. 454

659
SADRŽAJ

KNJIGA O PREDAJAMA POJEDINACA

1. O prihvatanju vijesti koju prenosi iskreni pojedinac o ezanu, namazu,
postu, fardovima i propisima .............................................................................. 458
2. Vjerovjesnikovo, sallallahu alejhi ve selleme, slanje Ez-Zubejra samog u
izviđanje ................................................................................................................. 465
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Ne ulazite u sobe Vjerovjesnikove, osim ako
vam se dopusti... .................................................................................................... 465
4. Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, je slao po jednog namjesnika i
izaslanika ............................................................................................................... 467
5. Preporuka Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, izaslanstvima Arapa
da ono što čuju od njega prenesu ostalima ...................................................... 468
6. O vijesti jedne žene ................................................................................................. 469

KNJIGA O PRIDRŽAVANJU KUR’ANA I SUNNETA

1. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Poslat sam sa
jezgrovitim riječima” ............................................................................................ 472
2. O slijeđenju sunneta Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem ........... 473
3. O pokuđenosti da neko postavlja mnogo pitanja i da se opterećenje onim
što ga se ne tiče ..................................................................................................... 479
4. O slijeđenju Vjerovjesnikovih, sallallahu alejhi ve sellem, postupaka ............ 483
5. O pokuđenosti preopširnosti i pretjerane polemike u nauci te
pokuđenosti zastranjivanja i novotarija u vjeri................................................. 484
6. O grijehu onoga koji pruži utočište osobi koja uvodi novotarije ...................... 491
7. Šta se spominje o pokuđenosti (sopstvenog) mišljenja i oslanjanja na
analogiju ................................................................................................................ 491
8. Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, nije govorio po svom nahođenju.... 493
9. Vjerovjesnikovo, sallallahu alejhi ve sellem, poučavanje svojih
sljedbenika, ljudi i žena, onome čemu ga je Allah poučio ne spada u
mišljenje i analogiju.............................................................................................. 494
10. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Među mojim
sljedbenicima će uvijek biti onih koji će biti na istini i koji će se boriti
protiv zablude” ...................................................................................................... 494
11. O riječima Uzvišenog Allaha: ...ili da vas u stranke podijeli... ........................... 495
12. O onome ko je usporedio nesumnjivo porijeklo sa sumnjivim
porijeklom, a Allah je objasnio njihova pravila kako bi onaj koji je pitao
shvatio ................................................................................................................... 496
13. O idžtihadu sudija na temelju onoga što je Allah objavio................................ 497

660
SADRŽAJ

14. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Uistinu ćete vi

slijediti običaje onih prije vas” ............................................................................ 498
15. O grijehu onoga koji poziva na stranputicu ili uvede ružan običaj ................. 499
16. O onome što je spomenuo Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, o
jedinstvu učenjaka ................................................................................................ 500
17. O riječima Uzvišenog Allaha: Od tebe ne zavisi da li će On pokajanje
njihovo primiti... ..................................................................................................... 508
18. O riječima Uzvišenog Allaha: Ali čovjek je više nego iko spreman da
raspravlja! .............................................................................................................. 509
19. O riječima Uzvišenog Allaha: I tako smo od vas stvorili pravednu
zajednicu... ............................................................................................................. 510
20. Ukoliko upravitelj ili sudac, zbog neznanja, pogriješe i donesu odluku
koja je u suprotnosti sa Poslanikovom praksom, ona će biti ništavna ......... 511
21. O nagradi suca koji se trudi da ispravno presudi pa ispravno presudi ili
pogriješi .................................................................................................................. 512
22. Dokaz protiv onoga koji tvrdi da su Vjerovjesnikove, sallallahu alejhi ve
sellem, odredbe bile općepoznate ..................................................................... 513
23. O tome da je Vjerovjesnikovo, sallallahu alejhi ve sellem, neosporavanje
nečega dokaz da je to dozvoljeno, a ničije drugo neosporavanje nije
dokaz za to ............................................................................................................. 514
24. O propisima koji se saznaju na osnovu dokaza, te način razumijevanja
dokaza i njihovom tumačenju ............................................................................. 515
25. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Sljedbenike
Knjige ne pitajte ni o čemu.” ................................................................................ 518
26. O pokuđenosti razilaženja.................................................................................... 519
27. Vjerovjesnikova, sallallahu alejhi ve sellem, zabrana ima značenje
harama osim ako se za nešto zna da je dozvoljeno isto tako i njegova
naredba ima značenje farda ................................................................................ 521
28. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i koji se o poslovima svojim dogovaraju... I
Njegovim riječima: ...i dogovaraj se s njima. ...................................................... 523

KNJIGA O VJEROVANJU U ALLAHOVU JEDNOĆU

1. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, pozivu upućenom
njegovu ummetu da vjeruju u jednoću Uzvišenog Allaha ............................... 526
2. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: “Zovite Allah ili zovite Milostivi, a kako
Ga god budete zvali, Njegova su imena najljepša.” ........................................... 529
3. O riječima Uzvišenog Allaha: Opskrbu daje jedino Allah, Moćni i Jaki! ............. 530

661
SADRŽAJ

4. O riječima Uzvišenog Allaha: On tajne zna i On tajne Svoje ne otkriva

nikome. ................................................................................................................... 531
5. O riječima Uzvišenog Allaha: ...Onaj Koji je bez nedostatka, Onaj Koji
svakog obezbjeđuje... ............................................................................................ 532
6. O riječima Uzvišenog Allaha: ...Vladara ljudi. ..................................................... 532
7. O riječima Uzvišenog Allaha: “On je Silan i Mudar. .............................................. 533
8. O riječima Uzvišenog Allaha: On je Taj Koji je nebesa i Zemlju mudro
stvorio... .................................................................................................................. 535
9. O riječima Uzvišenog Allaha: A Allah sve čuje i sve vidi! ...................................... 535
10. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: “On je kadar (da pošalje protiv vas
kaznu iznad vaših glava)...” .................................................................................. 537
11. O Onome Koji okreće ljudska srca ....................................................................... 538
12. O tome da Allah ima devedeset i devet imena .................................................. 539
13. O traženju pomoći i zaštite od Uzvišenog Allaha Njegovim imenima ............ 539
14. Šta se spominje u vezi s Allahovim nadbićem, svojstvima i imenima ........... 543
15. O riječima Uzvišenog Allaha: ...a Allah vas upozorava na Sebe... I
Njegovim riječima: Ti znaš šta ja znam, a ja ne znam šta Ti znaš... ................. 543
16. O riječima Uzvišenog Allaha: Sve će osim Njegovog lica propasti. .................. 545
17. O riječima Uzvišenog Allaha: ...i da rasteš pod okom Mojim. ........................... 545
18. O riječima Uzvišenog Allaha: On je Allah, Tvorac, Onaj Koji iz ničega
stvara, Onaj Koji svemu daje oblik....................................................................... 546
19. O riječima Uzvišenog Allaha: ...onome koga sam svojim rukama stvorio? ..... 548
20. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Nijedna osoba
nije ljubomornija od Allaha” ............................................................................... 551
21. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: “Ko je svjedok najpouzdaniji?” – i
odgovori: “Allah, On će između mene i vas svjedok biti.” ................................... 552
22. O riječima Uzvišenog Allaha: A Njegov je prijesto iznad vode bio... On je
Gospodar Arša veličanstvenoga! ......................................................................... 552
23. O riječima Uzvišenog Allaha: K Njemu se uspinju meleci i Džibril. I
Njegovim riječima: K Njemu se dižu lijepe riječi. ................................................ 557
24. O riječima Uzvišenog Allaha: Toga dana će neka lica blistava biti, u
Gospodara svoga će gledati. ................................................................................ 561
25. O riječima Uzvišenog Allaha: Milost Allahova je doista blizu onih koji
dobra djela čine. .................................................................................................... 574
26. O riječima Uzvišenog Allaha: Allah brani da se ravnoteža nebesa i Zemlje
poremeti... .............................................................................................................. 576
27. Šta je došlo o stvaranju nebesa, Zemlje i ostalih stvorenja ............................. 576

662
SADRŽAJ

28. O riječima Uzvišenog Allaha: A riječ Naša je davno rečena o robovima

Našim, o poslanicima. ........................................................................................... 577
29. O riječima Uzvišenog Allaha: Ako nešto hoćemo, Mi samo za to kažemo:
“Budi!” – i ono bude. .............................................................................................. 580
30. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: “Kad bi more bilo mastilo da se ispišu
riječi Gospodara moga .......................................................................................... 582
31. O Allahovom htijenju i volji .................................................................................. 583
32. O riječima Uzvišenog Allaha: Kod Njega će se moći zauzimati za nekoga
samo onaj kome On dopusti ................................................................................. 591
33. O Allahovom razgovoru s Džibrilom i Njegovom dozivanju meleka ............... 593
34. O riječima Uzvišenog Allaha: ...objavljuje ono što On jedini zna, a i meleki
svjedoče... ............................................................................................................... 595
35. O riječima Uzvišenog Allaha: ...da bi izmijenili Allahove riječi... Kur’an je,
doista, govor koji rastavlja istinu od neistine, lakrdija nikakva on nije. .......... 597
36. O Gospodarevom razgovoru sa vjerovjesnicima i drugima na Sudnjem
danu ........................................................................................................................ 605
37. O riječima Uzvišenog Allaha: A Allah je s Musaom sigurno razgovarao. ......... 610
38. O Gospodarevom razgovoru sa stanovnicima Dženneta ................................. 614
39. Allahovo sjećanje (robova) ispoljava se kroz odredbe, a robovsko
sjećanje (Allaha) ispoljava se kroz dovu, skrušenost i dostavljanje Objave . 616
40. O riječima Uzvišenog Allaha: Zato ne smatrajte svjesno druge Allahu
ravnim .................................................................................................................... 616
41. O spomenu stvaranja djela robova i onoga što steknu .................................... 617
42. O riječima Uzvišenog Allaha: Vi se niste krili zato da ne bi uši vaše i oči
vaše i kože vaše protiv vas svjedočile, već zato što ste vjerovali da Allah
neće saznati mnogo štošta što ste radili. ............................................................ 618
43. O riječima Uzvišenog Allaha: ...svakog časa On se zanima nečim. .................. 619
44. O riječima Uzvišenog Allaha: Ne izgovaraj Kur’an jezikom svojim .................. 620
45. O riječima Uzvišenog Allaha: Govorili vi tiho ili glasno govorili – pa On
sigurno zna svačije misli! A kako i ne bi znao Onaj Koji stvara, Onaj Koji
sve potanko zna, Koji je o svemu obaviješten” ................................................... 621
46. O čovjeku kojem je Allah omogućio da nauči Kur’an ....................................... 622
47. O riječima Uzvišenog Allaha: O Poslaniče, kazuj ono što ti se objavljuje od
Gospodara tvoga ................................................................................................... 624
48. O riječima Uzvišenog Allaha: Reci: ...donesite Tevrat pa ga čitajte.................. 626
49. Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, je namaz nazvao djelom i rekao:
“Nema namaza onaj koji ne prouči Fatihu.” ..................................................... 628

663
SADRŽAJ

50. O riječima Uzvišenog Allaha: Čovjek je, uistinu, stvoren malodušan: kada
ga nevolja snađe – brižan je, a kada mu je dobro – nepristupačan je... .......... 628
51. O Vjerovjesnikovom, sallallahu alejhi ve sellem, spominjanju i
prenošenju od Njegovog Gospodara .................................................................. 629
52. Šta je od Tevrata i ostalih Allahovih Knjiga dozvoljeno prevoditi na
arapski i druge jezike ............................................................................................ 631
53. O Vjerovjesnikovim, sallallahu alejhi ve sellem, riječima: “Oni koji su
vješti u učenju Kur’ana bit će u društvu plemenitih pisara” ........................... 632
54. O riječima Uzvišenog Allaha: ...zato izgovarajte iz njega ono što vam je
lahko... .................................................................................................................... 635
55. O riječima Uzvišenog Allaha: Mi smo Kur’an učinili dostupnim za pouku,
pa ima li koga ko bi pouku primio? ...................................................................... 636
56. O riječima Uzvišenog Allaha: Ovo je Kur’an veličanstveni, na ploči pomno
čuvanoj. I Njegovim riječima: Tako mi gore i knjige u retke napisane. ............ 637
57. O riječima Uzvišenog Allaha: Kad Allah stvara i vas i ono što napravite. I
Njegovim riječima: Mi sve s mjerom stvaramo................................................... 638
58. U grješnikovom i licemjerovom učenju čiji glasovi i učenje ne prelaze
njihova grla ............................................................................................................ 641
59. O riječima Uzvišenog Allaha: Mi ćemo na Sudnjem danu ispravne terazije
postaviti. I o tome da će se vagati i ljudska djela i riječi. ................................. 643

664