NOTA FARAID 1. DEFINISI FARAID -ISTILAH : Iimu faraid ialah satu ilmu dengan kaedah-kaedah figah dan pengiraan, melalui keduanya dapat mengetahui bahagian harta pusaka bagi setiap abli waris yang berhak. -BAHASA : Ketetapan Secara ringkasnya, faraid merupakan satu tatacara pengagihan harta pusaka orang Islam 2, SEBAB MEWARISI/MEMPUSAKAT 1) Pertalian darah -Usul (ibu, bapa dan ke atas); -Furu’ (anak-anak dan ke bawah) 2) Perkahwinan -Perkahwinar hendaklah sah mengikut hukum syarak -Sekalipun te'ah bercerai talak rajie, pasangan tersebut masih dalam tempoh iddah, suami atau isteri berhak mewarist pusaka suami atau isteri yang meninggal dalam tempoh iddah tersebut.3) Agama (Baitulmal) -Muallaf yang tiada abli keluarga beragama Islam semasa kematiannya. “Tak ada waris asobah yang boleh menghabisi pusaka tersebut. 3, SYARAT PERWARISAN 11) Mati pewaris: berlaku kematian kepada pemilik harta 2) Abli waris hidup : hidup selepas kematian pewaris| 3) Tiada larangan perwarisan, contoh larangan perwarisan a. ‘Adm al-istiblal (bayi yang mati dan tidak disembehyangkan jenazahnya) b, Syak iaitu keraguan tentang nasab. Lian 4. Kafir e. Zina f Pembunuhan 4, PERANAN ILMU FARAID 1) Kenalpasti harta si mati merupakan harta pusaka 2) Memastikan perkara-perkara yang wajib ditunaikan sebelum pembahagian pusaka 3) Mengenalpasti ahli keluarga bagi si mati berhak atau tidak berhak, 4) Menetapkan bahagian abli waris yang berhak.5) Mengira bahagian melalui kaedah-kaedah pengiraan untuk ‘menentukan bahagian bagi setiap waris yang berhak, 6) Memastikan ahli waris berhak tidak terhalang oleh ahli waris yang lain. RUKUN PUSAKA 1) Harta 2) Pemilik harta meninggal dunia 3) Waris . BENTUK HARTA PUSAKA 1) Harta Tak Alih seperti rumah, tanah dll 2) Harta Alih seperti wang tunai, wang simpanan, KWSP dll 3) Harta yang masih berjalan seperti perniagaan, hasil sewa dan saham. 4) Harta yang dgadaikan oleh si mati dan masih boleh ditebus, 5) Hutang orang lain kepada si mati 6) Harta-harta yang mempunyai nilai kebendaan 7) Takaful berpenama . BUKAN HARTA PUSAKA 1) Insurans konvesional 2) Dividen yang tidak patuh syariah 3) Hasil perjudian4) Khairat atau derma kematian 5) Pampasan setelah kematian 6) Pencen terbitan 7) SOcsO 8) Takaful hibah 8, SENARAI WARIS MENGIKUT TERTIB A) AHLI WARIS LELAKI 1) Suami 2) Bapa 3) Anak Lelaki 4) Datuk (Sebelah Bapa) 5) Cucu Lela Daripada AL 6) Saudara Lelaki Seibu Sebapa (SLIB) 7) Saudara Lelaki Sebapa (SLB) 8) Saudara Lelaki Seibu (SLS) 9) Anak Lelaki Kepada SLIB 10) Anak Lelaki Kepada SLB 1) Bapa Saudara Seibu Sebapa (Sebelah Bapa) 12) Bapa Saudara Sebapa (Sebelah Bapa) 13) Anak Lelcki Kepada Bapa Saudara Seibu Sebapa (Sebelah Bapa) Sepupu 14) Anak Lelaki Kepada Bapa Saudara Sebapa (Sebelah Bapa) ~ SepupuB) AHLI WARIS PEREMPUAN 1) Isteri 2) Ibu 3) Nenek (Sebelah Ibu) 4) Nenek (Sebelah Bapa) 5) Anak Perempuan 6) Cucu Perempuan Daripada AL, 7) Saudara Perempuan Seibu Sebapa (SPIB) 8) Saudara Perempuan Sebapa (SPB) 9) Saudara Psrempuan Seibu (SPI) 9, AHLI WARIS UTAMA 1) Bapa 2) Ibu 3) Suami 4) Isteri 5) Anak Lelaki 6) Anak Perempuan 10.AHLI WARIS GANTIAN (mengambil bahagian waris utama) 1) Bapa mati - Datuk dan ke atas 2) Ibu mati - a) Nenek sebelah ibu; besertab) Nenek setelah bapa jika bapa dan datuk telah mati dahulu daripada si mati 3) Anak Lelaki mati ~Cucu Lelaki dan Cucu Perempuan dari anak lelaki ke bawah 11. AHLI WARIS SISIAN PERTAMA. 1) Saudara Lelaki Seibu Sebapa (SLIB) 2) Saudara Lelaki Sebapa (SLB) 3) Saudara Lelaki Seibu (SLD) 4) Saudara Perempuan Seibu Sebapa (SPIB) 5) Saudara Perempuan Sebapa (SPB) 6) Saudara Perempuan Seibu (SPD) 7) Anak Lelaki kepada SLIB 8) Anak Lelaki kepada SLB “SLIB dan SPIB dapat bahagian sama macam AL dan AP *Sekiranya tak ada waris SLIB/SPIB, baru waris sebapa dapat *Tapi waris seibu tetap akan dapat dengan mana-mana waris sisian lain mengikut pecahan khas yang ditetapkan dalam Surah An-Nisa’ (ayat 12).12,AHLI WARIS SISIAN KEDUA 1) Bapa Saudara Seibu Sebapa 2) Bapa Saucara Sebapa 3) Anak Lelaki kepada Bapa Saudara Seibu Sebapa 4) Anak Lelaki kepada Bapa Saudara Sebapa 13, DALIL KADAR PEMBAHAGIAN 1) Ayat 11 (Surah An-Nisa’) - BAHAGIAN ANAK-ANAK “Allah perintabkar kama mengenai (pembahagian harta pusaka untuk) anak-anak kamu, iaitu bahagian seorang anak lelaki menyamai bahagian dua orang anak perempuan. 2) Ayat 11 (Surah An-Nisa’) - BAHAGIAN ANAK PEREMPUAN ‘TANPA ANAK LELAKI “ .Tetpi jike anak-anak perempuan itu lebih dari dua, maka bahagian mereka ila dua pertiga dari harta yang ditinggalkan ole si mati. Dan ik anak perenspuan itu seorang sah, maka bakagiannya ialah satu perdua (separa) harta it.” 3) ‘Ayat 11 (Gurah An-Nisa’) - BAHAGIAN IBU BAPA ~..Dan bagi ibu bapa (si mati), tap-tiap seorang dari keduanya : sat perenam dari harta yang ditinggalkan oleh si mati, jika si mati itu ‘mempunyai anak.” 4) Ayat 11 (Surah An-Nisa’) - BAHAGIAN IBU (TANPA ANAK)5) 6) “, Tetapijika si mati tidak mempunyai anak, sedang yang mewoarisinya ‘hanyalah kedue tou bapanye, maka balagran rbunya ialah satu pertiga. Kalau pula si mati itu mempunyai beberapa orang saudart (adik- beradik), maka bahagian ibunya ialah satu perenam, Ayat 12 (Surah An-Nisa’) - BAHAGIAN SUAMI “Dan bagi kamu satu perdua dari harta yang ditinggatkam ole isteri- isteri kamu jika mereka tidak mempunyai anak. Tetapi jika mereka rmempuoryci anak maka kamu beroleh sate perempat dari harta yang mereka tinggalin, Ayat 12 (Surah An-Nisa’) - BAHAGIAN ISTERT “Dan agi mereka (isteri-steri) pula satw perempat dari harta yang kann tinggalken,jika kam tidak mempunryai anak, Tetepi kalau kare rmempuorye anak maka bahagian mereka (isteri-isteri kare) ialah sate perlapan dari harta yang kamu tinggadkan, Ayat 12 (Surah An-Nisa’) - BAHAGIAN SAUDARA LELAKI DAN PEREMPUAN SEIBU “Dan jk si mati yang dewarisi tu, llaki atau perempuan, yang tidak meninggatkan smal atau bapa, da alc meninggutkun seorung seutura lelaki (Seu) ata saudara perempuan (seibu) maka bagi tiap-Fap seorang dari keduanya ialah satu perenam, Kalew pula mereka (saudara-saudera yang seibu itu) lebih dari seorang, maka merekabersekutu pada satu pertiga (dengan menudapat sansa banyak lelaki dan perempuan). 8) Ayat Surah An-Nisa’ (ayat 176) - BAHAGIAN BEBERAPA SAUDARA SEIBU SEBAPA/SEBAPA. “Kala pula saudara perempuannya itu dua orang, maka keduanya ‘mendapat du pertiga dari harta yong ditinggalkan oleh si mati, Dan sekiranya mereka (saudara-saudaranya itu) ramai, lelaki dan perempuan, maka bahagian seorang lelaki menyamai bahagian dua orang perempuan.” 14, KATEGORI AHLI WARIS A) AHLI WARIS FARDHU. - Kadar pusaka ahli waris fardhu telah ditetapkan dalam Surah An-Nisa’ ayat 11, 12 dan 176, Kadar ferdu ‘Ahli Waris 2 Suami 1 2. Anak Perempuan tunggal 3, Saudara perempuan seibu sebapa/sebapa 4, Cucu perempuan daripada AL Tbu 2, Nenek, 3, Saudara Lelaki/Perempuan Seibu1A . Suami Isteri Ibu . Ayah Nenek Saudara Lelaki/Perempuan Seibu Tsteri 83] ‘Anak Perempuan ramai 1 2 1 2 3 4. Datuk 5. 1 r 2, Saudara Perempuan Seibu Sebapa/Sebapa 3 Cucu Perempuan daripada AL B) AHLI WARIS ASOBAH, i, ASOBAH BI NAFSI - Ahli wars Ielaki yang menerima asabah dengan send. ii, ASOBAH BIL GHAYRI - Ahli waris perempuan yang ditarik oleh saudara lelakinya untuk menerima pusaka bersama secara asabah dengan kadar 2 bahagian lelaki dan 1 bahagian perempuan. iii, ASOBAH MAAL GHAYRI -Saudara perempuan seibu sebapa atau sebapa yang mewarisi bersama dengan anak perempuan atau cucu perempuan. a0cz Bina I GhayA ‘Naal Gray 1. [ Anak Lala ke bawoh | Anak Lelakibersama Anak | Saudara Perempaan’ Perempuan, Selbu Sebapa ke st ‘mati ada AP atau CCucu Perempuan dart Ay Bapa Keatas Cuca Llaki Dersama Cuca Perempuan ke bawah (dep Ay Saudara Ferempaan Scapa Gika si mati ada AP atau Cuc Perempuan dati AL) "SwudaraLalaki Seibu Sebupa ‘SeudaraTelaki Seibu Sebapa bersama Saudara Saudara Sebspa (ecbelah bapa) Perempuan Seu Sebapa | Saudara Leal Sebapa | SaudaraLelaki Sebapa bersama Saucara Perempuan Sebapa [Anak teak Kepada SaudaraLalaki Sei Sebapa % [Anak Udall Kepada Saudata Sebapa 7 [apa Sadana — Seb Sebapa (eboldh bapa) | Bapa Soudars Sebapa (sebelah bapa} 9 | Anak LalaK Tepada Bapa Saudara Seba Sebapa (pcbelah bapa} TO, | Anak Lala Fepada Bap15. DOKTRIN HUAB A. HIJAB NUQSAN - Mengurangibahagian harta pusaka yang diterima ~Contoh : APmengurangi bahagian suami daripada 1/2 kepada v4 B. HIJAB HIRMAN ~ Menghalang dari menerima harta pusaka = Contoh : Bapa menghalang Datuk daripada menerima harta pusaka 2Waris yang | Warisyang | __Kadar fared smenatnaing | tera Septum | Selepaa Sums 1 1 |e 1p. 6 /6+ ‘sata | pena vies Ande | Asiban | asa Pererpin | Searangass | 5p Pe (da perempuan wai lk) Ramaleuca | gg) 1/6 (ada perempasn_| vari eh ‘dara 1 a perempion |? aad | stibusebapa - amt pam, | ays | stn iba sap Suan we “4 anakldats, |__' Bia we | ‘sc ald iba 1 1 ct ea = ‘apa | Aba ve Datuk | Asa We Jada 24 ab Nugsan ” B= PE | os | set penne | am | sauna | Se on = Sea a ims | “Ss resi | sm fn | nasa | ttt, | Sia | gaat Jia 25; Hiab Hinman An Wars Perempean a“TE | j | f 1 EE at ee E e | Saser ‘an isa EES lee |e £ elie ieee ire FEE IERIE TE IE EEE [EE [EF [EE [EF E, Jada 26: Hijab Mirman Ab Wari ak16.DOKTRIN TAKHARUJ -Takharuj adalah satu prinsip dalam hukum faraid bagi waris yang ingin menarik diri daripada menerima pusaka atau menolak bahagian faraidnya samada_—secara_sebahagian atau keseluruhannya. Tiga keadaan takharuj 1) Seorang waris menarik diri dengan memberi keseluruhan bahagiannya kepada seorang waris, 2) Seorang, waris menarik diri dengan memberi keseleruhan bahagiannya kepada semua waris 3) Seorang waris menarik diri daripada menerima sebahagian harta telapi masih menerima sebahagian harta pusaka, 17. KES KHAS 1) KES AUL Jumlah pengangka lebih besar daripada jumlah makhraj (caham), -Dalam situasi ini, perlu menambah makhraj (saham) menjadi lebih besar daripada asal masalah iaitu menambah makhraj sehingga menjadi sama dengan pengangka. 16-Akibatnya semua ahli waris akan mendapat bahagian yang lebih kecil daripada nilai kadar fardha. Contoh Ahliwaris | Bahagian| Asal Masalah (6) | Aul(7) | Suami 172 3/6 37_—*| 2Saudara | 2/3 476 a7 Perempuan Seibu Sebapa 7/6 7 2) KES YANG MENYALAHI KETENTUAN UMUM, -Terdapat?2 situasi yang menyalahi ketentuan umum : 1. Apabila tahagian ibu melebihi bahagian bapa; dan 2. Kewujudan saudara seibu yang menyebabkan saudara lelaki seibu sebapa yang menerima asobah tidak mendapat bahagian pusaka. -Kedua-dua situasi di atas telah diselesaikan menggunakan kaedah al-Gharawain untuk menjadikan bahagian bapa lebih besar daripada bahagian ibu dan alMusyarrakah yang menjadikan saudara seibu bersepakat dengan saudara lelaki seibu sebapa dalam menerima bahagian pusaka, ”3) KES AL-GHARAWAIN -Al-Gharewain melibatkan kes kematian yang mana meninggalkan waristerdiri_daripada__pasangan (suami/isteri), ibu dan bapa sahaja - Sepatutnya ibu mendapat 1/3 daripada keseluruhan harta. Oleh kerana bahagian ibu menjadi besar dari bahagian bapa, ‘maka bapa menarik ibu menjadi asobah menjadikan bapa ‘menerima 2/3 daripada baki dan ibu menerima 1/3 daripada vaki. “Bahagian pusaka yang diterima oleh bapa mestilah lebih banyak daripada ibu kerana bapa menafkahi ibu. Contoh KETENTUAN UMUM (Ahi wari Bahagian ‘Asal masalah (6) Saami 1/2 3/6 | [Thu 3 Ye [Baa ‘Asobah 1/6 SETELAH DIBUAT PENYESUAIAN ‘Abii waris Bahagian | Asal masalah (@ | ‘Suami 72 3/6 Ibu 13 baki V6 ‘Asobah 2/64) KES AL-MUSYARRAKAH - Kes kematian yang melibatkan ahli waris asobah yang lebih dekat hubungannya dengan si mati tetapi tidak menerima arta pusaka tetapi waris yang lebih jauh hubungannya dengan si mati menerima pusaka kerana merupakan abli waris fardhu. - Kes seperti ini biasanya melibatkan waris yang terdiri daripada suami, ibu, 2 orang saudara seibu dan seorang atau lebih saudara seibu sebapa *Dalam keadaan umum saudara lelaki seibu sebapa tidak menerima pusaka tetapi melalui konsep al-Musyarrakah saudara seibu akan berkongsi dengan saudara lelaki seibu sebapa KETENTUAN UMUM, [ Abliwaris | Bahagian | Asal masalah (6) | J Saami | 3/6 Ibu Ve We Saudara Sabu Saudara Sibu aa 26 Saudara Lelaki Seibu | Asobah % Sebapa 19SETELAH DIBUAT PENYESUAIAN ‘Ahli waris ~ Bahagian ‘Asal masalah (6) | Asal masalah (18) Suami 1/2 3/6 9/18 Ibu We 26 is ‘Saudlara Seibu - ans Saudara Seibu — 48 246 2ns ‘Saudara Lelaki Seibu Sebapa 28 20