Art. 8.

- [Zasada samodzielności jurysdykcyjnej sądów

Sąd karny rozstrzyga samodzielnie zagadnienia faktyczne i prawne oraz nie jest związany
rozstrzygnięciem innego sądu lub organu.

Sąd Karny sam musi kształtować faktyczną i prawną podstawę swojego rozstrzygnięcia. Dotyczy to
kwestii głównej odpowiedzialności karnej i wszystkich kwestii dodatkowych. Sąd Karny nie jest
związany innym wyrokiem lub decyzją organu. Oczywiście z pewnymi wyjątkami rozstrzygnięcia
sądowe, kształtujące prawo lub stosunek prawny są wiążące dla takiego sądu karnego.

Sąd powyższe kwestie musi zawsze rozstrzygać samodzielnie. Nie powinien pomijać poglądów
obowiązujących w doktrynie i orzecznictwie. Ale nie są one dla sądu wiążące. Oznacza to między
innymi, że sąd nie może opierać się na ustaleniach faktycznych innych organów. Sam musi zbierać
dowody i je oceniać.

Sąd Karny jest związany konstytutywnymi orzeczeniami z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego.

Są to akty stanu cywilnego , orzeczenia o przysposobieniu i o ustaleniu ojcostwa.

Sąd Karny jest związany innym orzeczeniem sądu karnego w następujących przypadkach: przy
ustalaniu recydywy, przy wznowieniu postępowania, jeśli podstawą wznowienia jest skazanie za
przestępstwo oraz przy orzekaniu wyroku łącznego,.

W przypadku orzeczenia organów międzynarodowych, jeśli stanowią podstawę wznowienia

postępowania przy odpowiedzi Trybunału Konstytucyjnego co do zgodności aktu prawnego z
konstytucją lub innym źródłem prawa przy orzeczeniu co do właściwości oraz przy orzeczeniu sądu
państwa obcego w przypadkach wskazanych w kodeksie.

Jeżeli przy rozpoznawaniu apelacji powstanie zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości,
sąd może przedstawić to zagadnienie do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu, odraczając
rozpoznanie sprawy. Sąd Najwyższy władny jest przejąć sprawę do rozpoznania albo przekazać
zagadnienie do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi tego Sądu.

Samodzielność jurysdykcyjna sądu karnego, wyrażona w przepisie art. 8 § 1 k.p.k., niewątpliwie

pozwala sądowi karnemu czynić własne ustalenia faktyczne i prawne poza wyjątkami wskazanymi w
tym przepisie.

Uprawnienie sądu karnego, a zarazem jego obowiązek samodzielnego ustalania okoliczności

faktycznych będących podstawą orzeczenia, pozostaje w bezpośrednim związku z zasadą
swobodnej oceny dowodów wyrażoną w treści przepisu art. 7 k.p.k. oraz zasadą bezpośredniości

Na podstawie obowiązującego przepisu art. 8 § 1 k.p.k. każdy sąd w postępowaniu karnym

zachowuje samodzielność jurysdykcyjną. Nie musi więc, a nawet nie powinien kierować się
rozstrzygnięciami podejmowanymi przez organy procesowe w innych sprawach.

Dokonując zatem wykładni przepisu art. 8 § 1 k.p.k., należy uznać, że sąd rozpoznający sprawę ma
możliwość, a nie obowiązek opierania się na ustaleniach innego organu i na tym właśnie polega
zasada samodzielności jurysdykcyjnej sądu.
Zasady prawa odgrywają istotną rolę w procesie karnym, oddziałują na kształt poszczególnych
instytucji procesowych, ale wpływają także na zakres gwarancji uczestników postępowania oraz na
proces ustalania finalnych rozstrzygnięć. Aby wskazać funkcje zasady samodzielności jurysdykcyjnej
sądu karnego, należy przedstawić podstawowe funkcje wszystkich zasad obowiązujących w
procesie karnym.

Wśród funkcji zasad procesowych można wyróżnić cztery podstawowe:

1. porządkującą – funkcja ta wykazuje istotne powiązanie z wyznaczaniem kierunków tworzenia

prawa; oznacza, że zasady te to wskazówki dla prawodawcy, jakie wartości powinny być poddane
ochronie w sytuacji zmiany istniejących albo kształtowania nowych norm procesowych;

Funkcja porządkująca pomaga także w rozstrzyganiu wątpliwości dotyczących sposobu

uregulowania pewnych określonych instytucji poprzez wprowadzenie wyjątków od tych zasad;

2. identyfikacyjną – związana jest ona z określeniem modelu procesu karnego; wskutek wyboru
najwyższych wartości oraz przyjęcia sposobu rozwiązania danej kwestii następuje wybór określonego
modelu procesu karnego, na podstawie obowiązujących przepisów prawa, w związku z tym możliwa
będzie identyfikacja owego modelu; ponadto zasady procesowe służyć mają odróżnieniu konfiguracji
procesowych;

3. interpretacyjną – oznacza to, że zasady procesu karnego wskazują kierunki interpretacji

przepisów prawnych; zasady te są więc traktowane jako reguły interpretacyjne.

4. procesową – są to zadania określone w ramach treści konkretnej zasady; polega ona na

wskazaniu bezpośrednich zadań procesowych oraz sposobu ich realizacji .

Pierwsze trzy z wyżej wymienionych funkcji określane są jako funkcje ogólne zasad.

Natomiast ostatnia procesowa – wyznacza bezpośrednie zadanie konkretnej zasady procesowej